Embed Size (px)
Citation preview
Univerzitetska Klinika za toksikologija
D-r sci med Andon ^ibi{ev
ZNA^EWETO NA BIOHEMISKITE
INDIKATORI PRI KONTROLA NA
NUTRITIVNIOT STATUS KAJ AKUTNITE
KOROZIVNI TRUEWA
Peroralno intoksikacijata so korozivni
sredstva nastanuva so ingestija na:
Kiselini ( hlorovodorodna,
sulfurna, ocetna, mle~na itn.)
Bazi ( natriumova i kaliumova
baza, sapuni,detergenti)
Soli na te{ki metali ( sublimat)
Formalin
Jodna tinktura
“Lye“ (generalen termin koj vo
Amerikanskata literatura
ozna~uva silni alkalii) i
Mnogu drugi hemikalii
Mattos GM, Lopez DD,Mamede RC, Effects of time contakt
and concentration of caustic agent ongeneration of
injuries, Laryngoscope, 2006 Mar; 116 (3) 456-60
Kaj akutnite truewa so korozivni sredstva
patot na o{tetuvwe e naj~esto :
peroralen (poradi ingestija na korozivnoto sredstvo)
inhalacionen (poradi vdi{uvawe na parei na korozivot)
kontakten (preku direkten kontakt na korozivnoto sredstvo so ko`ata ili o~ite)
korozivnoto sredstvo pominuvaj}i niz gastrointestinalniot trakt doveduva do te{ki o{tetuvawa na:
ustata, hranoprovodnikot, `eludnikot, dvanaeset prsnoto crevo
Atabek C, Surer I, Demirbag S et al, Increasing tendency in caustic
esophageal burns and long-term polytetrafluorethylene stenting in severe cases: 10 years expirience, Eur J,Sirg,2007 Apr;42 (4): 636-638
Prikaz na naj~esti lokalizacii
na postkorozivnite promeni
Te`inata na hemiskite opekotini na gorniot
del na GIT zavisi od pove}e faktori:
Prirodata na korozivnata supstanca
Nejzinata koli~ina
Nejzinata koncentracija
Vremetraweto na ekspozicijata
Aktot na goltawe
Momentalnata sostojba na tkivata koi doa|aat vo kontakt so korozivniot agens
Hayanond C, Clinical features of corrosive
ingestion, J Medc Assoc Thai, 2003 Oct; 86 (10) 918- 24
Pacientka so te{ki postkorozivni
promeni
Kaj akutnite kausti~ni truewa naj~esto gi
sre}avame slednite simptomi i promeni:
hipersalivacija
ote`nato goltawe
bolka i pe~ewe vo ustata, grloto i zad gradnata koska
ma~nina i gadewe
bolka vo stomakot
povra}awe krvava sodr`ina.
Abakumov MM, Pinchuk TP, Is antisecretory therapy of patients with chemical burn of the esophagus mandatory,Khirurgiia (Mosk). 2007;(1):20-4.
Pri dijagnozata na korozivnite truewa od golema
va`nost e te`inata na postkorozivnite lezii vo:
`eludnikot
dvanaeset prsnoto crevo
hranoprovodnikot
ustnata praznina
Ovie promeni vo akutnata faza se detektiraat so:
inspekcija na ustnata praznina
urgentna ezofagogastroduodenoskopija (vo prvite 12-24 ~asa)
Soderman AC, Personne M, Ingestion of caustic agents-esophagogastroscopy
guides the therapylakartioningen; 2005 Jul 25 Aug; 102(30-31)2136-40
Postojat pove}e endoskopski klasifikacii na
postkorozivnite povredi na gorniot del na
gastrointestinalniot trakt:
Kikendall - ova klasifikacija vo ~etiri stepena:
Klasifikacija spored Holinger i Fridman vo tri stepena (prv,vtor i tret)
- Klasifikacijata spored Zargar : Stepen 0 ;
Stepen I ; Stepen II A: Stepen II B; Stepen III A; Stepen III B; Stepen IV
I stepen: edem i eritem na sluzoko`ata
II A stepen: hemoragija, erozii, pluski, superficijalni ulceracii
II B stepen: cirkumferentni lezii
III stepen : dlaboki sivi ili kafeavo-crni ulceri
IV stepen : perforacija
KOROZIVNITE TRUEWA I ARTIFICIELNATA
NUTRICIJA
HRANATA E LEK - i
dozvolete va{iot lek da
bide va{ata hrana
( Hipokrat, pribli`no 400
godini pred na{ata era ).
SOVET NA EVROPA
KOMITET NA MINISTRI
- Rezolucija ResAP ( 2003 )3
( za hrana i gri`a za
ishranata vo bolnicite)
Prepora~uvaat : ve{ta~ka
poddr{ka vo ishranata
- Davawe na specijalno
formulirani te~ni hranlivi
sostojki preku sonda
direktno vo stomakot (
enteralna ishrana ) ili vo
vena
( parenteralna ishrana ).
Korozivnite truewa i artificielniot suport
- Akutnite korozivni truewa se seriozen
medicinsko- socijalen problem koi
predizvikuvaat te`ok oblik na hemiski
izgorenici na gorniot del na GIT i so toa
nemo`nost za normalna ishrana.
- Ote`natiot ili nevozmo`en fiziolo{ki
na~in na ishrana inicira alternativni
na~ini na ishrana ( parenteralen ili
enteralen)
- Ovie pacienti se vo te{ka op{ta
sostojba i poradi hiperkatabolnata
sostojba i negativniot azoten bilans
- Neadekvatnata nutritivna poddr{ka
doveduva do namaluvawe na telesnata
te`ina, proteinski i azoten disbalans
Parenteralna nutricija i enteralna nutricija -
hranewe na pacientot koga normalnata ishrana ne
e vozmo`na .
Parenteralnata nutricija mo`e
da bide:
- totalna
- suplementarna.
Se praktikuva kaj site patolo{ki
sostojbi pri koi e onevozmo`eno
vnesuvaweto hrana preku usta ili
preku digestivniot sistem
Se aplicira vo centralna
(v.subclavia,v.jugularis interna et externa,
v.cephalica) ili periferna vena.
Enteralnata nutricija prestavuva
na~in na ishrana koga hrana se
vnesuva:
- direktno vo GIT preku ustata
- preku nosot so specijalno
izraboteni i dizajnirani cevki
(tubi)
- vo `eludnikot ili tenkoto
crevo so specijalno izraboteni i
dizajnirani cevki (enterostomi
- Dokazite za efikasnosta na
enteralnata nutricija se
potvrdeni i od Evropskoto
zdru`enie za parenteralna i
enteralna nutricija (ESPEN)
Lochs H,Pichard C, Allison S.P, Evidence supports nutritional support; Clinical Nutrition (2006) 25,177-179
DINAMIKA NA APLIKACIJA
Se zapo~nuva so 20 ml za eden ~as i 500 ml rastvor za 24 ~asa.Vo
narednite tri dena brzinata na davawe se zgolemuva do 60 odnosno
80 ml za ~as i 1500 ml za 24 ~asa. Do sedmiot den se zgolemuva
brzinata na davawe do 120 ml za eden ~as i 2000 ml za 24 ~asa {to e i
maksimum na administracija na specijalno podgotveni rastvori za
enteralna nutricija preku jejunostoma za 24 ~asa. Eventualniot
dodatok na kalorii se davaat per os ili parenteralno.
Spored novata terminologija koja se upotrebuva vo svetot se zboruva
za parenteralna, predpilori~na i postpilori~na enteralna
nutricija odnosno prakti~no se raboti za toa dali metodite na
aplikacija na specijalno podgotvenite nutritivni rastvori vo koi vo
idealni proporcii imame izme{ano jaglenohidrati, masti,
aminokiselini, oligoelementi, vitamini, elektroliti i dr, se
apliciraat vo `eludnikot ili vo duodenumot i jejunumot.
Jabbar A, Mc Clave S, Pre-pyloric versus post-pyloric feeding; Clinical nutrition ,2005, 719-726
- Vo 2006 godina postignat e konsensus za site oblasti kade {to
klini~kata nutricija se praktikuva po~ituvaj}i gi individualnite
specifi~nosti i karakteristiki na oblastite od medicinata kade {to
enteralniot suport se primenuva. Pri toa e postignata soglasnost za
specifi~nite i diskutabilni pra{awa i e konstatirano deka
nesoodvetnata nutricija kaj kriti~no bolnite pacienti doveduva do
povisok morbiditet, podolg prestoj vo bolnica,odlo`en recovery,
ponizok kvalitet na `ivot,povisoki bolni~ki tro{oci i povisok
mortalitet.
- Sekoja trauma vklu~uvaj}i gi tuka i korozivnite truewa (hemiski
izgorenici na gorniot del na GIT) predizvikuvaat niza promeni koi
vodat do promena na nutritivniot status.Truewa nastanati kako
rezultat na ingestija na korozivno sredstvo predizvikuvaat te`ok
oblik na hemiski izgorenici vo gorniot del na GIT i so toa nemo`nost
za normalno hranewe. Sledstveno na toa nastanuva promena vo
nutritivniot status i se razviva malnutricija.
Lochs H,Pichard C, Allison S.P, Evidence supports nutritional support; Clinical Nutrition (2006) 25,177-179
Kruizenga HM,NJ Wierdsma,MAE Vanbokhorst, Screening of nutritional status in the Netherlands;Clin Nutrit;2003;22 (2) 147-152
NUTRITIVEN STATUS
Nutritivniot status prestavuva stepen na ishranetost na edna individua i se odreduva so:
Fizi~ki merewa ( telesna te`ina,antropolo{ki merewa)
Biohemiski analizi ( totalni proteini, serumski albumini,
plazmatski proteini itn.)
Imunolo{ki analizi ( totalen broj na limfociti )
Azotna i proteinska zaguba ( odredena preku dnevnata
ekskrecija na urea vo urinata)
Malnutricija
Malnutricijata e nesoodvetna
redukcija na telesnata masa pri
{to telesnata masa e pomala
odkolku {to bi trebalo da bide za
godinite,visinata,te`inata,
genetskata osnova i nivoata na
aktivnost na pacientot.
Malnutricija e disbalans na
energija ili deficit na edna ili
pove}e nutritivni komponenti
(proteini, vitamini ili elementi
vo tragovi). Efektite na
malnutricijata se redukcija na
telesnata masa i namaluvawe na
funkcijata na odredeni organi koe
ako pomine neprepoznaeno vodi do
popu{tawe na istite.( multi organ
system failure) (renalno, pulmonalno
ili hepatalno popu{tawe).
Kriteriumi na malnutricija
Albumini < 35 g/l
Namaluvawe na telesnata te`ina
Proteinski ekvivalent na azot (nPCR - 0,8 g/kg/den)
Nizok kreatinin i urea azot vo krv (BUN)
Namaluvawe na antropolo{kite parametri
Namaluvawe na insulin sli~en faktor na rast (ILGF < 300 mg/l)
Namaluvawe na K i fosfor
Prealbumin < 30 mg/dl
Totalen holesterol (Tchol < 150 mg/dl)
Transferin < 2,0 g/L
Proteinski ekvivalent na azot = urinaren urea azot (NPCR=PNA)
Wolfson M. Assessment of nutritional status in end stage renal disease.Up to date 31 Okt 1997
- serumski albumini < 30 g/l (ako ne postojat znaci
za renalna ili hepatalna insuficiencija)
- gubitok na telesnata te`ina > 10-15 % vo tek na
6 meseci odnosno BMI < 18,5 kg/m2
- SGA stepen C ili NRS >= 3
Spored konsensusot postignat vo 2006 godina za edinstveni dobri
normi za primena na artificielnata nutricija definiran e poimot
“ te`ok nutritiven rizik “ ( severe nutritional risk) koj se upotrebuva za da
se potenciraat {ansite za podobar ili polo{ rezultat od bolesta ili
operacijata vo zavisnost od aktuelniot i potencijalniot nutritiven i
metabolen status na pacientot. Sostojba na te`ok nutritiven rizik e
definirana ako postoi barem eden od slednite kritetiumi:
Basics in Clinical nutrition. Edited for ESPEN. Third Edition. Editor in Chief Lubos Sobotka 2004; 11-34
OPREDELUVAWE NA NUTRITIVEN STATUS . Nekoi avtori smetaat deka za procenka na nutritivniot status treba da se
napravi klini~kata procenka na bolniot koja e pova`na od nutriciskite
indeksi koi dosta ~esto se koristele posebno vo osumdesetite godini.
Druga klini~ka studija utvrdila deka ne e mo`na evaluacija na
nutritivniot status na bolniot samo so klini~ko nabquduvawe tuku deka se
potrebni i dodatni biohemiski, imunolo{ki i sofisticirani laboratorijski
isleduvawa.
Pokraj voobi~aenite fizi~ki merewa, biohemiskite i imunolo{ki analizi,
proteinski i azoten gubitok se pravat i:
- subjektivna globalna procenka (koja e vsu{nost klini~ka tehnika bazirana vrz
nutritivna procenka so pomo{ na istorijata na bolesta и laboratoriskata evaluacija)
- brza nutritivna procenka (instant nutritional assesment -INA ) koja se bazira na
vrednostite na albuminot (< 35 g/L) и brojot na limfocitite (< 1500 mm 3).
- prognosti~ki nutritiven indeks (the prognostic nutritional index- PNI) prv pat opi{an od
Mullen (1979) kako prediktor na procentualniot postoperativen rizik od komplikacii
kaj pacienti so gastro- intestinalni operacii, no so limitirana vrednost kaj drugite
patolo{ki sostojbi.
- hospitalen prognosti~ki indeks ( the hosipital prognostic index -HPI) koj e baziran na
nelinearna diskriminantna funkcija koj inkorporira serumski albumin, prisustvo
ili otsustvo na sepsa ili kancer i odlo`ena hipersenzitivnost.
- indeks na pothranetost (the index of undernutrition – IOU) baziran vrz relativno
rangirawe na pet nutritivni markeri (albumin, transferin, muskulatura na
nadlaktica, masno tkivo na nadlaktica i procent na gubewe na telesna te`ina)
Biohemiski analizi - Proteini
Merewata na plazma proteinite e
naj~est biohemiski pokazatel na
nutritivniot status. Za razlika
od jaglenohirdatite i mastite
organizmot ne gi skladira
proteinite vo nefunkcionalna
forma. Zaradi toa gubewe ili
podobruvawe na funkciite na
organizmot ili oddelni organi se
reflektira so dobivka ili
gubewe na proteini.
Namaluvaweto na telesnata masa
ima negativen efekt na
funkcijata na organite
(namaluvawe na kontraktilnosta
na miokardot, sleduva redukcija
na krvniot protok i namaluvawe
na isporakata na kislorod,
namaluvawe na imuniot odgovor i posporo
zazdravuvawe
albumin 35-50 g/l
Alfa 1 globulin 1-5 g/l (alfa 1
antitripsin,alfa
lipoprotein, orozomukoid)
Alfa 2 globulin 4-10 g/l (alfa
2makroglobulin,haptoglobi
n)
Beta globin (fibrinogen) 6-10 g/l (transferin,beta
lipoprotein,C 3
Gama globulin 6-14 g/l (Ig,IgA,IgG,IgD)
Elektroforeza na proteini
Mansoor O,Breuille D,Becherau F et al, Effect of enteral diet supplemented with a specific blend fo amino acid on plasma and muscle protein syntesis in ICU patiens; Clinical Nutrition (2007) 26,30-40
. Proteinski markeri na nutriciskiot status
Plazmatski proteini Polu`ivot (t/2) vo denovi Plazma koncentracija
Albumin 20 dena 42 ± 2 g/l
Transferin (TRF) 8 dena 28 ± 0,3 g/l
Transthyretin TTR(prealbimin) 2 dena 310 ± 35 mg/l
Retinal binding protein(RBP) 1/2 dena 62 ± 7 mg/l .
Optimalnata sinteza na ovie proteini e pod neposredno vlijanie na nivniot adekvaten
nutritiven vnes. Poradi toa,serumskite koncentracii na ovie proteini mo`at no i ne
moraat da koreliraat so vkupnite telesni proteinski rezervi, kako i nivniot brz
turnover . Kratkiot vremenski polu`ivot gi pravi da bidat atraktivni kako biohemiski
indikatori za promenite na nutritivniot status.
No,postojat barem dva kontraargumenti za nivna aplikativnost :
- koncentracijata na ovie proteini vo plazmata opa|a rapidno i nezavisno od
nutritivniot status vo sostojbi kako {to se traumatskite (vklu~uvaj}i ja i elektivnata
hirurgija) , sepsa, kriti~na bolest, alteracija na kapilarnata permeabilnost.
-plazmatskite koncetracii im se menuvaat mo{ne bavno, pod vlijanie na nutritivnata
terapija
-Pokazatelite na nutritivniot status na organizmot se albuminite,transferinot,
prealbuminot (vo najnovo vreme naj~est i najto~en marker na nutricijata) i retinol
binding proteinot.
Proteinski markeri na nutriciskiot status
Plazmatski proteini Polu`ivot (t/2) vo denovi Plazma koncentracija
Albumin 20 dena 42 ± 2 g/l
Transferin (TRF) 8 dena 28 ± 0,3 g/l
Transthyretin TTR(prealbimin) 2 dena 310 ± 35 mg/l
Retinal binding protein(RBP) 1/2 dena 62 ± 7 mg/l
Albuminot e prv indikator na nutriciskiot status. Serumskiot albumin rutinski se odreduva kako
indikator za nutriciska procenka i ima ograni~uva~ka uloga poradi dolgiot polu`ivot a i
vrednostite se menuvaat pri egzogeno davawe na albumini
Sintezata na albuminot zavisi od:
- redoven vnes na azot i odredeni aminokiselini (triptofan, izoleucin)
- dejstvo na hormoni (kortizol, tirozin, insulin)
- nadvore{ni uslovi (vo postudeno vreme se zgolemuva sintezata na albumini)
- zaboluvawa na crniot drob.
Dnevniot turnover e 10-16 grama. Razgradbata na albuminot trae 17-20 dena.Pri normalno
proizvodstvo nivoto na serumskite albumini e 35-40 g/l.
Funkcijata na albuminot e da go odr`uva plazmatskiot onkotskiot pritisok , igra uloga na nosa~ na
aminokiselini, cink, magnezium, kalcium, slobodni masni kiselini i lekovi. Po Frank Konstantinides
namaluvaweto na serumskite albumini e podeleno vo nekolku kategorii:
- 28-35 g/l blago namaluvawe na serumskiot albumin
- 21-28 g/l sredno namaluvawe na serumskiot albumin
- < 21 g/l silno namaluvawe na serumskiot albumin
La`no visoki vrednosti na albumin ima pri dehidratacija , zatoa {to 60 % od
vkupniot albumin e vo ekstravaskularniot prostor. Vrednostite na albuminite
pod 24 g/l uka`uvaat na jaka podhranetost so zagri`uva~ka prognoza. Nekoi
avtori smetaat deka hipoalbuminemijata mo`e da vlijae na ishodot na bolesta i
nejziniot tek a drugi smetaat deka komplikaciite se zgolemeni ~etiri pati koga
postoi hipoalbuminemija a {est pati e zgolemen mortalitetot koga
hipoalbuminemijata e pod 35 g/l.
Neopravdan e sekoj obid za ishrana so infuzija na albumini bidej}i sekoja
ekstenzivna infuzija so albumini nema da go podigne nivoto na proteini vo
cirkulacijata tuku }e go stimulira katabolizmot na novosintetiziraniot
albumin. So infuzija na albumini nema da mo`e da se obezbedat onie koli~ini na
albumini koi se potrebni za organizmot. Najdobar na~in za podobruvawe na
proteinskiot status e enteralno vnesuvawe na hrana bogata so azot i
aminokiselini. Stresot poradi bolesta (infekciite, traumata, malignitet)
predizvikuvaat osloboduvawe na citokini .
Albuminot ne e esencijalen protein za opstanok, no pri akuten stres,
malnutricija ili bolest, hepatalnata produkcija se namaluva i so toa se namaluva
serumskoto nivo na albuminot.
Hipoalbuminemijata sekoga{ e povrzana so namalena imunolo{ka sostojba,
zgolemen procent na posttraumatski komplikacii, prolongiran prestoj vo bolnica
pa duri i zgolemen procent na smrtnost.
Montejo JC, Multicenter prospective,randomized,single-blind study comparing the efficacy and gastintestinal complications of earty jejunal feeding with earty gastric feeding in critically ill patients,Cric Care Med,2002;30;796-800.
Transferin Serumskiot transferin u~estvuva vo metabolizmot na `elezoto i e
posenzitiven indikator vo proteinsko - kaloriskata malnutricija od
albuminot ( zaradi pokusiot polu`ivot).
- Akutnite krvarewa od gastrointestinalniot trakt kaj truewata so
kausti~ni supstanci i namalenite vrednosti na `elezo koi ja
stimuliraat produkcijata na transferin ~esto go ote`nuvaat
nutritivniot monitoring.
- Niskite vrednosti na trasferin inaku koreliraat dobro so
nutritivniot status, detektiran vo studii so izotopsko merewe na
telesnata struktura iako se verificiraat i do 60 % la`no
pozitivni i 31 % la`no negativni rezultati. Dodeka nekoi studii
potvrduvaat deka serumskoto nivo na trasferinot e slab indikator
za efikasnosta na nutritivnata potkrepa, meren preku azotniot
bilans ili telesniot sostav nekoi avtori smetaat deka se dobiva
dobra korelacija me|u trasferinot i azotniot bilans kaj pacienti
na nutritivna potkrepa so artificielna nutricija.
Fletcher JP,Little JM,Guest PK, A comparison of serum transferring and serum prealbumins nutrional parameters .JPEN,J. Parent.Nutr. 1987:11:144-8.
Prealbumin (Transthyretin)
Toj e dobar prediktor na azotniot bilans i dobro reagira na kratkotrajnata ( 7 dena) nutritivna
potkrepa. Vo 90 % od slu~aite poka~uvaweto na prealbumniot e asocirano so pozitiven azoten
bilans. Imaj}i go predvid kratkiot polu`ivot, prealbuminot e postaven vo visoko senzitivnite
indeksi za evaluacija na statusot na visceralnite proteini kaj kriti~no bolnite pacienti,
pacienti so kancer, pacienti postaveni na artificielna nutritivna potkrepa, iako ima studii
koi sugeriraat deka e podobar indikator za energetskiot otkolku za proteinskiot deficit.
Prealbuminot e pod vlijanie na istite sili koi ja aficiraat i albuminskata sinteza,
redistribucijata, degradacijata i komorbiditetot kako {to e toa akutnata bubre`na
insuficiencija ili hirur{kata trauma.
Retinol vrzuva~ki protein (Retinol-Binding Protein –RBP )
RBP e mnogu posenzitiven pri gladuvawe vo odnos na albuminot a alteraciite vo negovite
koncentracii se povrzani i so nutricionite promeni vo vnesuvaweto na vitamin A i na
jaglenohidrati.RBP poka`uva dobra korelacija so azotniot bilans kaj pacientite na
artificielen suport.
Insulin like growth factor I- IGF I (somatomedin C) IGF I kako i prealbuminot i tranferinot mo`e da se koristi kako marker za nutritivniot
status. Toj mo`e da bide dobar parametar za nutritivna procenka osobeno kaj predvremeno
rodeni deca koi se na totalna parenteralna nutricija. IGF i signifikantno korelira so
trasferin , prealbumin, proteinskiot i energetskiot vnes kaj pacienti postaveni na enteralna
i parenteralna nutricija.
Maers E. Outcomes of continous process improvement of nutritional care program incorporating serum prealbumin measurements Nutrition 1996;12(7) 76-81
Azoten gubitok Kaj site vidovi na trauma osobeno kaj opekotinite doa”a do osloboduvawe na
interleukinot 1 koj vo muskulite ja pottiknuva sintezata na prostaglandinot E 2 i so
toa go aktivira lizozomite predizvikuvaj}i proteoliza.Taka se zabrzuva
katabolizmot na belkovinite vo celiot organizam. Pri opse`ni nekrozi na tkivata
koi se slu~uvaat intezivno pri te{ki izgorenici od korozivni sredstva prosledeni
so prodor vo submukozata i muskulniot sloj se gubat okolu 70 % od belkovinite pri
{to muskulite u~estvuvaat so 60- 70 %. Ovie promeni se manifestiraat so gubewe na
telesna te`ina, muskulna masa, zgolemeno gubewe na azot. Pri stabilni bolni
sozdavaweto na azotot od ureata direktno zavisi od intenzitetot na proteinskiot
katabolizam. Zagubata na azot se meri preku vkupnata urinarna ekskrecija na azotot i
se dodavaat 2-3 grama azot kako ne-urea azot i insenzibilni zagubi.
Diureza (l/24 ~) X urinarna urea (mmol/l X 0,06
Gubitok na azot=------------------------------------------------------------------------ + 2
(g/24 ~) 2,14
- 2,14 g urea=1 g azot
- 0,06=faktor na korekcija za izrazuvawe na urinarna urea vo mmol/l
- 2 g =drugi gubitoci na azot
Gubitok na proteini
Gubitok na belkovini se javuva pri :
1. Neposreden ili akuten gubitok na belkovini pri
Krvavewe
Ascit
Gubitoci od urogenitalniot trakt
Gubitoci od GIT
2. Posredni ili metabolni gubitoci na belkovini
Kataboli~ka reakcija pri povredi ili infekcii
Kaheksija predizvikana od povredi ili infekcii
Imobilizacija
Azoten bilans Od isklu~itelna va`nost pri kontrolata na nutritivniot
status e odr`uvaweto na azotniot bilans t.e. pribli`no
izedna~uvawe na vnesuvaweto i gubitokot na azot. vkupen broj na primeni proteinski i neproteinski kalorii za 24 ~asa
Azotenbilans=____________________________________________________________________________
urinarna urea za 24 ~asovi izrazena vo gramovi.
Azotniot bilans prestavuva razlika pome|u vnesuvaweto i eliminacijata na azot i
prestavuva esencijalen parametar za procenka na proteinskite potrebi. Mereweto
na azotnata ekskrecija e dobar parametar za procenka na proteinskiot metabolizam
no i evaluacijata na efikasnosta na proteinskata utilizacija.Poznavaweto na
azotnata eliminacija e osobeno zna~ajno vo tretmanot na kriti~no bolnite pacienti
koi se vo te`ok stres i kaj koi so optimiziraweto na nutritivnata azotna doza mo`e
da se vlijae vrz visceralniot i somatski metabolizam i da se sozdadat uslovi za
podobruvawe na anabolizmot.
Politraumatiziranite pacienti imaat negativen azoten bilans i muskulen gubitok.
Standardnata nutricija za niv e nedovolna bidej}i ne mo`e da go nadoknadi
gubitokot na proteinskiot del koj poteknuva od muskulite. Dvojna studija na 12
pacienti poka`ala deka kontinuirana infuzija so L-leucin i davaweto na
specifi~ni rastvori koi sodr`at cistein, treonin, serin i alanin pridonesuva za
odr`uvawe i pozitivizirawe na azotniot bilans kaj kriti~no bolnite pacienti.
Mansoor O,Breuille D,Becherau F et al, Effect of enteral diet supplemented with a specific blend fo amino acid on plasma and muscle protein syntesis in ICU patiens; Clinical Nutrition (2007) 26,30-40
Totalen broj na limfociti
Evropskoto zdru`enie za parenteralna i enteralna nutricija (ESPEN) go potencira zna~eweto na totalniot broj na limfociti pri evaluacijata na nutritivniot status kaj kriti~no bolni pacienti koi ne mo`at da zemaat adekvatno hrana na usta. Ovoj parametar ima izvonredno golemo zna~ewe vo nutritivnata procenka i kontrolata na imunolo{kiot sistem kaj pacientite . Vo na{ata studija totalniot broj na limfociti e vo referenti vrednosti (> 900 cells/m3)
Basics in Clinical nutrition. Edited for ESPEN. Third Edition. Editor in Chief Lubos Sobotka 2004; 11-34
Vo tek na ova tretmanot ka j na{ite pacienti bea monitorirani
slednite laboratorijski parametri i toa:
-Krvna slika(hemoglobin,eritrociti,hematokrit,leukociti)
-Degradacioni produkti (urea, kreatinin,urea vo urina)
-Elektroliti( Na,K,Ca)
-Enzimi( alkalna fosfataza,AST,ALT,CPK,LDH)
-Proteinski status (vkupni proteini,albumini,globulini)
-Serumski transferin
-Lipiden status (vkupni lipidi,trigliceridi, vkupen holesterol),
- Azoten bilans
