UNIDADE 3UNIDADE 3

A DIVERSIDADE HÍDRICA E A DIVERSIDADE HÍDRICA E BIOXEOGRÁFICABIOXEOGRÁFICA

Borja Campos SeijoBorja Campos Seijo I.E.S García Barbón (Verín)I.E.S García Barbón (Verín)

A DIVERSIDADE HÍDRICAA DIVERSIDADE HÍDRICA1. FACTORES DE INFLUENCIA1. FACTORES DE INFLUENCIA

Físicos e humanos.Físicos e humanos.

ClimaClima: papel destacado, xa que augas continentais : papel destacado, xa que augas continentais proceden de precipitacións proceden de precipitacións disimetría Españas “seca” e disimetría Españas “seca” e “húmida”.“húmida”.

RelevoRelevo: inflúe na organización concas hidrográficas, : inflúe na organización concas hidrográficas, erosión (pendente) e facumulación auga (lagos e acuíferos).erosión (pendente) e facumulación auga (lagos e acuíferos).

LitoloxíaLitoloxía: tipos de rochas : tipos de rochas poden favorecer escorrentía poden favorecer escorrentía (arxilas impermeables) ou infiltración (calcarias (arxilas impermeables) ou infiltración (calcarias permeables).permeables).

VexetaciónVexetación: protexe fronte radiación solar : protexe fronte radiación solar - - evaporación.evaporación.

Ser humanoSer humano: consume auga (consumo, industria, : consume auga (consumo, industria, agricultura, ocio).agricultura, ocio).

2. RÍOS ESPAÑA2. RÍOS ESPAÑA2.1 Factores.2.1 Factores.

- - Principais: clima e relevo.Principais: clima e relevo.

a) a) ClimaClima: precipitacións : precipitacións caudal e réxime dos ríos. Caudal caudal e réxime dos ríos. Caudal absoluto = cantidade de auga dun río que pasa por segundo absoluto = cantidade de auga dun río que pasa por segundo nun pto determinado. Réxime fuvial = variación estacional nun pto determinado. Réxime fuvial = variación estacional do caudal dun río (por precipitacións ou neve). Tipos de do caudal dun río (por precipitacións ou neve). Tipos de rexime: 2 grandes tipos (nival e pluvial) con varios subtiposrexime: 2 grandes tipos (nival e pluvial) con varios subtipos

Réxime NivalRéxime NivalCaudal procedente de neve.Caudal procedente de neve.Ríos caudalosos de montañaRíos caudalosos de montaña

Só norte PenínsulaSó norte PenínsulaMáx primavera (desxeo)Máx primavera (desxeo)Mín inverno (xeo e neve)Mín inverno (xeo e neve)

Nival puroRíos de alta montaña (2500 m)Máx (augas altas) tardías

Xuño-xullo (neve fundida)

Nival mixtoRíos de media montaña (< 2500)

Máx principal en maio-xuño (nival)

Máx secundario en outono(pluvial)

a) Nivo-PluvialEntre 2000 e 2500 mAugas altas en maio

Estiaxe en verán Pouco profundo

b) Pluvio-NivalEntre 1600 e 1800 m

Non retención de neve en inverno Non mín acusado invernal

Máx en marzo-abrilEstiaxeverán ata outono

Réxime PluvialRéxime Pluvial

(determinado exclusivamente

por precipitacións)

Pluvial oceánico:Vertente cantábricae do NW (Galiza)Caudal abundante

Máx invernoEstiaxe non moi acusado en verán

Pluvial mediterráneo Continentalizado

Ríos de interiorEstiaxe longa e

pronunciada en veránMáx en primav (mar-mai)

e secundario outono(nov-dec)

Pluvial SubtropicalRíos meridionais

Caudal escaso e irregularMín estival acusado

7 meses por debaixo de 1E min secundario xan

(A invernal)Máx en inverno (chuvias

invernais feb-mar)

Pluvial mediterráneoPuro

Litoral levanteCaudal escaso irregularTres máx (2 primaverais:

Feb-mar e mai-xuñe 1 outono: set-oct)

3 mín(verán, e 2 menoresXan e mar-abril)

b) Relevob) Relevo: determina : determina organización concas e organización concas e vertentes hidrográficas, vertentes hidrográficas, pendente e erosión dos ríos e pendente e erosión dos ríos e facilidade obras hidráulicas.facilidade obras hidráulicas.

- Conca hidrográfica = - Conca hidrográfica = territorio con augas que territorio con augas que verten a un río principal e aos verten a un río principal e aos seus afluentes. Separadas por seus afluentes. Separadas por divisorias de augas (cambio divisorias de augas (cambio de pendente). Dentro da de pendente). Dentro da conca, os ríos conca, os ríos rede fluvial rede fluvial que inclúe ríos principais , que inclúe ríos principais , afluentes e subafluentes.afluentes e subafluentes.

- Vertente hidrográfica: - Vertente hidrográfica: conxunto de concas que conxunto de concas que verten auga no mesmo mar. verten auga no mesmo mar. Tres grandes vertentes: Tres grandes vertentes: cantábrica, atlántica (elas cantábrica, atlántica (elas dúas reúnen 69% dos ríos dúas reúnen 69% dos ríos peninsulares por peninsulares por basculamento Meseta hacia basculamento Meseta hacia W) e a mediterránea.W) e a mediterránea.

- Pendente e erosión: maior canto + inclinación.- Pendente e erosión: maior canto + inclinación.- Obras hidraúlicas (encoros): favorecidos por topografía abrupta.- Obras hidraúlicas (encoros): favorecidos por topografía abrupta.

2.2 Vertentes hidrográficas peninsulares.2.2 Vertentes hidrográficas peninsulares. Vertente cantábricaVertente cantábrica: ríos curtos (montañas próximas ao mar), : ríos curtos (montañas próximas ao mar),

de gran forza erosiva (desnivel), numerosos, caudalosos e de de gran forza erosiva (desnivel), numerosos, caudalosos e de réxime bastante regular por abundancia de precipitacións réxime bastante regular por abundancia de precipitacións Numeroso pantanos Numeroso pantanos enerxía eléctrica. enerxía eléctrica.

Vertente atlánticaVertente atlántica: a maioría longos pois nacen preto da costa : a maioría longos pois nacen preto da costa mediterránea. Pouca pendente mediterránea. Pouca pendente discorren por chairas. Réxime discorren por chairas. Réxime irregular con estiaxe estival (mínimo de precipitacións) e cheas irregular con estiaxe estival (mínimo de precipitacións) e cheas con chuvias equinocciais.con chuvias equinocciais.

Vertente mediterránea: Vertente mediterránea: ríos curtos (agás Ebro) pola ríos curtos (agás Ebro) pola proximidade do mar ás montañas. Ríos abarrancados (forte proximidade do mar ás montañas. Ríos abarrancados (forte pendente) pendente) erosión (por escasa vexetación). Réxime irregular erosión (por escasa vexetación). Réxime irregular estiaxe en verán e máximo (a veces catastróficos) en outono por estiaxe en verán e máximo (a veces catastróficos) en outono por chuvias torrenciais chuvias torrenciais necesidade de encoros para regular caudal necesidade de encoros para regular caudal e abastecer agricultura, industria e ocio. Tamén torrentes = e abastecer agricultura, industria e ocio. Tamén torrentes = cursos intermitentes de auga.cursos intermitentes de auga.

Baleares e CanariasBaleares e Canarias: só arroios alimentados por mananciais e : só arroios alimentados por mananciais e abundantes torrentes. abundantes torrentes.

3 LAGOS E HUMIDAIS3 LAGOS E HUMIDAIS3.1 Os lagos.3.1 Os lagos.

- - 2 grandes tipos: endóxenos e esóxenos2 grandes tipos: endóxenos e esóxenos

Endóxenos:Orixe no interior da Terra

2 subtipos:

Tectónicos:por pregamentos ou fallas

Ex: La Janda (Cádiz).

Volcánicos:En cráteres de antigos volcáns.

Ex: Campo de Calatrava (C.Real).

Esóxenos: fenómenos externos

Glaciais: excavados por xeo nos circosou vales glaciares, ou por morrenas glaciares

Ex: Lago Sanabria (Zamora)

Arreicos: tipo + extendido. Zonas áridas e semiáridas chás (concas e depresións) acumulación auga. Pouca profundidade e salobres. Ex: Tablas Daimiel (C. Real)

Eólicos: por vento sobre materiais brandos

Cársticos: orixe nas concas creadas por disoluciónde calcarias ou xesos (Ruidera, C. A Mancha).

Cont. Esóxenos

Litorais ou albufeiras: lagos salgadosseparados do mar por cordón litoralEx: Baixo Guadalquivir, Levante…

3.2 Os humidais.3.2 Os humidais.- Os humidais = terreo cuberto Os humidais = terreo cuberto

por augas pouco profundas, a por augas pouco profundas, a veces de maneira veces de maneira intermitente. intermitente.

- Inclúen lagoas arreicas, Inclúen lagoas arreicas, marismas, deltas, albufeiras e marismas, deltas, albufeiras e turbeiras = área inundada turbeiras = área inundada onde vexetación incorpórase onde vexetación incorpórase ao solo carbonizando.ao solo carbonizando.

- Humidais Humidais interése biolóxico interése biolóxico por especies adaptadas (aves por especies adaptadas (aves acuáticas).acuáticas).

- Ex: Parque Nacional Tablas de Ex: Parque Nacional Tablas de Daimiel, Doñana (baixo Daimiel, Doñana (baixo Guadalquivir), Val e Delta Guadalquivir), Val e Delta Ebro, Mar Menor (Levante)…Ebro, Mar Menor (Levante)…

4. ACUÍFEROS4. ACUÍFEROS

- Acuíferos = bolsas de auga subterránea. Orixe en infiltración de - Acuíferos = bolsas de auga subterránea. Orixe en infiltración de precipitacións baixo o chan, sobre un estrato impermeable. Poden precipitacións baixo o chan, sobre un estrato impermeable. Poden descargar as súas augas a manaciais, ríos ou dirctamente ao mar.descargar as súas augas a manaciais, ríos ou dirctamente ao mar.

- Problema = sobreexplotación en rexións semiáridas e contaminación - Problema = sobreexplotación en rexións semiáridas e contaminación humana.humana.

- Numerosos na Península Ibérica, principalmente en depresións - Numerosos na Península Ibérica, principalmente en depresións terciarias, e nas proximidades e cabeceiras dos ríos (Douro, Texo, terciarias, e nas proximidades e cabeceiras dos ríos (Douro, Texo, Guadiana, Ebro,…).Guadiana, Ebro,…).

- Aportan a maior parte dos recursos hídricos en Baleares e Canarias.- Aportan a maior parte dos recursos hídricos en Baleares e Canarias.

FORMACIÓNS VEXETAISFORMACIÓNS VEXETAIS1. FACTORES DE INFLUENCIA1. FACTORES DE INFLUENCIA

Vexetación = conxunto de especies vexetais dun territorio.Vexetación = conxunto de especies vexetais dun territorio. Tipos básicos: bosque, matogueira e prado.Tipos básicos: bosque, matogueira e prado. En España gran diversidade debido a 2 tipos de factores:En España gran diversidade debido a 2 tipos de factores:

a) a) FísicosFísicos: distintos climas, relevos e solos. Cando a : distintos climas, relevos e solos. Cando a vexetación dunha zona débese só a factores físicos vexetación dunha zona débese só a factores físicos denomínase denomínase potencialpotencial..

b) b) HumanosHumanos: introdución de especies polo seu valor ec ou : introdución de especies polo seu valor ec ou por degradación da vexetación anterior por degradación da vexetación anterior vexetación vexetación secundaria.secundaria.

- Formacións vexetais Formacións vexetais comunidades comunidades paisaxe vexetal paisaxe vexetal dunha áreadunha área

2. PAISAXES VEXETAIS EN ESPAÑA2. PAISAXES VEXETAIS EN ESPAÑA2.1 Paisaxe vexetal de clima oceánico2.1 Paisaxe vexetal de clima oceánico

- - Rexión floral eurosiberiana. Formación vexetais: bosque caducifolio, Rexión floral eurosiberiana. Formación vexetais: bosque caducifolio, landa e prado.landa e prado.

Bosque caducifolioÁrbores altas, follas

caen en outonoPoucas especies

Sotobosque:musgos e fieitos.

FaiaAdaptada ao frío

e humidade.Solos calcarios e

Silíceos.Madeira moblesBosque específicos

ou mixtos (con Carballo)

C. Cantábrica e Pireneonavarro

Nas zonas de climaOceánico de

Transición haciaInterior rebolo

e caxigo

Co tempodesaparición áreas

Boscosas por queimas, incendios

etc especies Alóctonas (piñeiro,

eucalipto)industria maderapero acidez follas deterioro solo

Carballo-Tolerancia a frío

e menos humidadeAlturas + baixasMadeira mobles

e barcos.Galicia e

C. Cantábrica

Landa = vexetación de matogueira que pode chegar a Landa = vexetación de matogueira que pode chegar a varios metros de altura. Espacies: breixo, toxo, xesta. varios metros de altura. Espacies: breixo, toxo, xesta. Landa = degradación bosque e tamén vexetación de Landa = degradación bosque e tamén vexetación de montaña (1600-2000 m).montaña (1600-2000 m).

Prados: ocupan grandes extensións nas paisaxes oceánicas Prados: ocupan grandes extensións nas paisaxes oceánicas pastos. pastos.

2.2 Paisaxe vexetal de clima mediterránea2.2 Paisaxe vexetal de clima mediterránea

- - Rexión floral mediterránea. Rexión floral mediterránea. - Formacións vexetais: bosque perennifolio e matogueira, adaptadas á seca Formacións vexetais: bosque perennifolio e matogueira, adaptadas á seca

estival estival raíces profundas, follas pequenas, perennes e esclerófilas. raíces profundas, follas pequenas, perennes e esclerófilas.

Bosque perennifolioÁrbores mediana altura

Troncos retorcidos, cortiza

grosa e rugosa.Especies: aciñeira,

sobreirae piñeiro.

Rico sotobosque (xestas…)

AciñeiraÁrbore + característica

e extendida.Interior e zonaMediterránea

Resistente á seca. Todo tipo de solos

Madeira dura/resistent carpintería.

Froito: landra gando

PiñeiroFormación secundaria

Adaptada a frío, humidade e aridez e solos diversosAmplas zonas por acción

humana por rápidocrecemento e

aproveitamento ec(mobles, construción,

celulosa)

Extensión por perdausos tradicionais, sustespecies e incendios.

Conservación devesaAclarar bosque aciñeira

CombinaciónAproveitamento forestalCon agricultura e gando

SobreiraInvernos suaves, pouca

Humidade e solosSilíceos SW PenínsulaTamén en costa catalana

e CastellóMadeira dura toneis e

Barcos e codia paraCortiza

Matogueiras: non primaria Matogueiras: non primaria senón resultado de senón resultado de degradación bosque degradación bosque mediterráneo. 3 tipos: mediterráneo. 3 tipos:

Maquis: formación arbustiva Maquis: formación arbustiva densa = matogueiras densa = matogueiras esclerófilas (xara, breixo, esclerófilas (xara, breixo, xesta…).xesta…).

Garriga: arbustos e Garriga: arbustos e matogueiras de pouca altura, matogueiras de pouca altura, con zonas sen vexetación con zonas sen vexetación (tomiño, romeo, …).(tomiño, romeo, …).

Estepa: zona semiárida (SE Estepa: zona semiárida (SE peninsular) por degradación peninsular) por degradación garriga. Herbas baixas, garriga. Herbas baixas, arbustos de espiñas e solos arbustos de espiñas e solos pobres (tomiño, espartal…).pobres (tomiño, espartal…).

2.3 Paisaxe vexetal de ribeira.2.3 Paisaxe vexetal de ribeira.- Ao longo dos ríos, presencia Ao longo dos ríos, presencia

constante de auga constante de auga presencia presencia de especies vexetais propias de especies vexetais propias dispostas en franxas paralelas a dispostas en franxas paralelas a río río ameneiro (raíces baixo ameneiro (raíces baixo auga), o salgueiro e o chopo auga), o salgueiro e o chopo (extremos inferiores das raices en (extremos inferiores das raices en contacto con auga), o álamo, contacto con auga), o álamo, freixo…freixo…

- Matogueiras: sanguiño, Matogueiras: sanguiño, madreselva…madreselva…

vexetación ribeira por acción vexetación ribeira por acción antrópica (regadíos, encoros,…).antrópica (regadíos, encoros,…).

2.4 Paisaxe vexetal de montaña.2.4 Paisaxe vexetal de montaña.

- Vexetación graduada en pisos - Vexetación graduada en pisos altitudinais altitudinais 2 tipos de 2 tipos de montañas:montañas:

Montaña alpina: Montaña alpina: só Pireneos. 3 só Pireneos. 3 pisos:pisos:

a) a) piso subalpinopiso subalpino: (1200-: (1200-2400 m) coníferas: abeto, piñeiro. 2400 m) coníferas: abeto, piñeiro. Tamén bosques mixtos (abeto e Tamén bosques mixtos (abeto e faia). Sotobosque: rodoendro e faia). Sotobosque: rodoendro e arandeira.arandeira.

b) b) Piso alpino:Piso alpino: (2400- (2400-3000 m): maior parte ano 3000 m): maior parte ano cuberto neve cuberto neve prados con prados con plantas de pouco tamaño e plantas de pouco tamaño e espacios de rocha núa espacios de rocha núa (plantas rupícolas: musgos…).(plantas rupícolas: musgos…).

c) c) Piso nivalPiso nival: (+ de : (+ de 3000 m) maior parte de terreo 3000 m) maior parte de terreo cuberto con neve cuberto con neve permanentemente, agás zona permanentemente, agás zona forte pendente (plantas forte pendente (plantas rupícolas: musgos e liques…).rupícolas: musgos e liques…).

Resto de montañas: Resto de montañas: non non teñen piso subalpino de teñen piso subalpino de coníferas coníferas paso do bosque paso do bosque característico (caducifolio na característico (caducifolio na oceánica e perennifolio na oceánica e perennifolio na mediterránea) directamente a mediterránea) directamente a piso alpino = con pequenos piso alpino = con pequenos arbustos e matogueiras arbustos e matogueiras (breixo e xesta na oceánica e (breixo e xesta na oceánica e espiñentosespiñentos na mediterránea) na mediterránea) e prados + arriba.e prados + arriba.

2.5 Paisaxe vexetal de Canarias.2.5 Paisaxe vexetal de Canarias.

- Riqueza extraordinaria por entremezclar influencias - Riqueza extraordinaria por entremezclar influencias mediterráneas, africanas e de Atlántico sur. Tamén ten mediterráneas, africanas e de Atlántico sur. Tamén ten unha grande importancia a insularidade unha grande importancia a insularidade endemismos endemismos (formacións vexetais exclusivas) e reliquias (vexetación (formacións vexetais exclusivas) e reliquias (vexetación residual en enclaves reducidos).residual en enclaves reducidos).

- Vexetación canaria en pisos altitudinais:- Vexetación canaria en pisos altitudinais:

Piso basal: (0-300 m) aridez Piso basal: (0-300 m) aridez matogueiras. matogueiras.

Piso intermedio: (entre 300 e 800m) descenso temp e + Piso intermedio: (entre 300 e 800m) descenso temp e + humidade humidade palmeira, drago… palmeira, drago…

Piso termocanario: (800-1200 m) néboas por alisios Piso termocanario: (800-1200 m) néboas por alisios - - insolación e + humidade insolación e + humidade formacións boscosas orixinais: formacións boscosas orixinais: laurisilva e faial-breixeira (degradación da anterior).laurisilva e faial-breixeira (degradación da anterior).

Piso canario: (1200-2200 m) bosque coníferas (piñeiros) Piso canario: (1200-2200 m) bosque coníferas (piñeiros) ou cedros adaptados á aridez e frío.ou cedros adaptados á aridez e frío.

Piso supracanario: (+ de 2200 m) Espacios nús con Piso supracanario: (+ de 2200 m) Espacios nús con vexetación dispersa, destaca riqueza floral.vexetación dispersa, destaca riqueza floral.

O SOLOO SOLO Solo = capa superficial da codia terrestre, formado por partículas minerais Solo = capa superficial da codia terrestre, formado por partículas minerais

procedentes da erosión de rochas, e de materia orgánica de orixe vexetal procedentes da erosión de rochas, e de materia orgánica de orixe vexetal ou animal.ou animal.

1. FACTORES DO SOLO.1. FACTORES DO SOLO.- O solo resulta da alteración do medio mineral terrestre.O solo resulta da alteración do medio mineral terrestre.- Orixe: disgregación física da rocha ao contacto con atmósfera Orixe: disgregación física da rocha ao contacto con atmósfera instalación instalación

vexetación e organismos colonizadores. Factores de formación e evolución vexetación e organismos colonizadores. Factores de formación e evolución do solo:do solo:

Rocha naiRocha nai: substrato mineral a partir do cal se forma o solo : substrato mineral a partir do cal se forma o solo solos solos silíceos (soltos e permeables), calcarios (pastosos e permeables) e silíceos (soltos e permeables), calcarios (pastosos e permeables) e arxilosos (compactos e impermeables).arxilosos (compactos e impermeables).

ClimaClima: factor + influinte : factor + influinte precipitacións e temperaturas: precipitacións e temperaturas:

a) precipitacións a) precipitacións suministran auga, necesaria para actividade suministran auga, necesaria para actividade biolóxica e química, e tamén lixiviación (disolución e arrastre dos biolóxica e química, e tamén lixiviación (disolución e arrastre dos elementos superficiais do solo)elementos superficiais do solo)

b) temperaturas b) temperaturas condicionan actividade química e biolóxica (+ a condicionan actividade química e biolóxica (+ a maior temperatura).maior temperatura).

En función do clima En función do clima 2 tipos de solos: zonais (orixe climática) e azonais e 2 tipos de solos: zonais (orixe climática) e azonais e intrazonais (factores diferentes ao clima).intrazonais (factores diferentes ao clima).

Topografía: Topografía: zonas chás zonas chás solos grosos. Zonas forte pendente solos grosos. Zonas forte pendente + erosión + erosión e movimento de solo.e movimento de solo.

Seres vivos: Seres vivos: diversos tipos:diversos tipos:Plantas: contribúen á fertilidade ou o empobrecemento (coníferas, Plantas: contribúen á fertilidade ou o empobrecemento (coníferas, eucaliptos) do solo.eucaliptos) do solo. Microflora: bacterias e fungos Microflora: bacterias e fungos descompoñen materia orgánica morta e descompoñen materia orgánica morta e forma o humus forma o humus cor parda escura do solo e aporta ácidos que cor parda escura do solo e aporta ácidos que descompoñen a rocha nai.descompoñen a rocha nai. Animais: vermes, insectos, roedores Animais: vermes, insectos, roedores removen solo removen solo migración de migración de elementos entre estratos.elementos entre estratos. Ser humano: altera, degrada ou mellora o solo mediante incendios, Ser humano: altera, degrada ou mellora o solo mediante incendios, fertilizantes e repoblacións.fertilizantes e repoblacións.

TempoTempo: xa que formación dun solo = proceso moi lento (séculos). En función : xa que formación dun solo = proceso moi lento (séculos). En función tempo tempo solos novos e solos evolucionados. solos novos e solos evolucionados.

2. HORIZONTES E PERFIL DO SOLO.2. HORIZONTES E PERFIL DO SOLO.- Solos están formados por horizontes - Solos están formados por horizontes

individualizados por individualizados por características físicas, químicas e características físicas, químicas e biolóxicas. Conxunto de biolóxicas. Conxunto de horizontes do solo = perfil do horizontes do solo = perfil do solo. Horizontes:solo. Horizontes: En profundidadeEn profundidade: 2 horizontes:: 2 horizontes:

D: rocha nai consolidada.D: rocha nai consolidada.C: rocha nai meteorizada C: rocha nai meteorizada

(desagregada).(desagregada). En superficieEn superficie: horizonte A. Con : horizonte A. Con tres subcapas:tres subcapas:

A0: follaxe.A0: follaxe.A1: materia orgánica en A1: materia orgánica en

descomposición (cor escura).descomposición (cor escura).A2: capa + clara = zona A2: capa + clara = zona

de lixiviación de lixiviación arrastre de arrastre de sustancias por auga a capas sustancias por auga a capas inferiores.inferiores. No medioNo medio: horizonte B. Capa de : horizonte B. Capa de acumulación e alteración de acumulación e alteración de partículas lixiviadas de capas partículas lixiviadas de capas superiores como de partículas superiores como de partículas desagregadas inferiores desagregadas inferiores cor cor intensa.intensa.

3. TIPOS DE SOLO3. TIPOS DE SOLO- Distinguimos tres tipos: zonais, azonais e intrazonais.Distinguimos tres tipos: zonais, azonais e intrazonais.

3.1 Solos zonais.3.1 Solos zonais.- Determinados únicamente por clima.Determinados únicamente por clima.

a) a) Solos de clima oceánicoSolos de clima oceánico..- Son bastante evolucionados, ricos en materia orgánica e - Son bastante evolucionados, ricos en materia orgánica e

bastante lixiviados por constantes chuvias bastante lixiviados por constantes chuvias ácidez, ácidez, reforzada polo rochedo silíceo ou vexetación (piñeiros, reforzada polo rochedo silíceo ou vexetación (piñeiros, eucaliptos) eucaliptos) fertilizantes para aproveitamento agrícola. fertilizantes para aproveitamento agrícola.

- Solos en rochedo silíceo - Solos en rochedo silíceo + acidez (NO): + acidez (NO): Terra parda húmidaTerra parda húmida: tipo dominante, excelente área de : tipo dominante, excelente área de cultivo se se contrarresta acidez con cal.cultivo se se contrarresta acidez con cal. RankersRankers: en zonas altas e forte pendente : en zonas altas e forte pendente forte forte erosión erosión escaso grosor escaso grosor horizonte A directamente sobre horizonte A directamente sobre rocha nai. Aptos para bosques e pastos.rocha nai. Aptos para bosques e pastos.

- Solos de rochedo calcario Solos de rochedo calcario - acidez (Costa cantábrica, - acidez (Costa cantábrica, Pireneos, Sist Ibérico):Pireneos, Sist Ibérico): Terra parda calcariaTerra parda calcaria: tipo dominante. Excelentes : tipo dominante. Excelentes rendementos en cultivos e prados.rendementos en cultivos e prados. Terra fuscaTerra fusca: zonas montañosas e rochedo duro. : zonas montañosas e rochedo duro. Dedicación principal = forestal.Dedicación principal = forestal.

b) b) Solos de clima mediterráneoSolos de clima mediterráneo..

- Solos moi alterados por erosión e por acción humana.- Solos moi alterados por erosión e por acción humana.- Solos en rochedo silíceo Solos en rochedo silíceo solo + característico solo + característico terra parda terra parda

meridionalmeridional = solo pobre por acidez, con humus escaso, = solo pobre por acidez, con humus escaso, solto e erosionable solto e erosionable devesas e pastos pobres e cereais devesas e pastos pobres e cereais (fertilizantes).(fertilizantes).

- Solos en rochedo calcario, dominantes na área Solos en rochedo calcario, dominantes na área mediterránea. Existencia horizonte arxiloso mediterránea. Existencia horizonte arxiloso solos de solos de diversa fertilidade con cor vermella (óxido de ferro). diversa fertilidade con cor vermella (óxido de ferro). Exemplos:Exemplos:

Solo vermello mediterráneoSolo vermello mediterráneo: rico en nutrientes : rico en nutrientes excelente terreo para todo tipo de cultivos.excelente terreo para todo tipo de cultivos.

Terra rossaTerra rossa: sobre calcarias duras. Horizonte : sobre calcarias duras. Horizonte arxiloso en contacto directo coa rocha nai arxiloso en contacto directo coa rocha nai abundante abundante afloramentos rochosos á superficie afloramentos rochosos á superficie difícil mecanización difícil mecanización usos: matogueiras, bosque e cultivos marxinais usos: matogueiras, bosque e cultivos marxinais (amendoeira e oliveira).(amendoeira e oliveira).

- Solos de rochedo arxiloso: destacan as - Solos de rochedo arxiloso: destacan as terras negras ou terras negras ou vertisolosvertisolos características: arxilas expansivas que se características: arxilas expansivas que se hinchan soa auga e se contraen cando secan hinchan soa auga e se contraen cando secan renovación renovación constante do material ao se voltear. Solos + fértiles de constante do material ao se voltear. Solos + fértiles de España España toso tipo de cultivos (destaca Depresión toso tipo de cultivos (destaca Depresión Guadalquivir…).Guadalquivir…).

- Solos en zonas de clima estepario: aridez Solos en zonas de clima estepario: aridez solos dependan solos dependan da rocha nai. + característico = da rocha nai. + característico = solo gris subdesértico ou solo gris subdesértico ou serosemserosem (zonas áridas: SE, Canarias, Val Ebro). Trazos: cor (zonas áridas: SE, Canarias, Val Ebro). Trazos: cor gris clara, pobre en humus e en vexetación con grandes gris clara, pobre en humus e en vexetación con grandes espacios terreo nus. Aproveitamento agrícola case nulo, só espacios terreo nus. Aproveitamento agrícola case nulo, só en regadíos en regadíos necesidade de moita auga. necesidade de moita auga.

3.2 Solos azonais e intrazonais.3.2 Solos azonais e intrazonais.- Atópanse en calquera área climática, dependendo de Atópanse en calquera área climática, dependendo de

factores distintos (rochedo, topografía, vexetación…).factores distintos (rochedo, topografía, vexetación…).- Solos azonais = pouco evolucionados e definidos, por Solos azonais = pouco evolucionados e definidos, por

tempo insuficiente de formación ou por forte pendente.tempo insuficiente de formación ou por forte pendente.

VolcánicosBastante

improductivos

SalinosEx: marismas.

Evaporación Sal

Cultivo conGran cantidade

auga

AreososÁridos e

improductivos

EncharcadosEn zonas

endorreicas.(acumulación auga)

Bastante pobres

AluviaisAo longo dos ríosCultivos de horta

Pardos calcariose rendzinas

Sobre calcariasricas en carbonato

cálcico. cereais, legumese horta (regadío)

Solos intrazonais

Ben definidos,factores

diferentes aoclima