STANDARDY WYMAGA Ń DO TESTU Z PRZEDMIOTÓW HUM ANISTYCZNYCH „LUDZIE LISTY PISZ Ą”

Elementy przedmiotoweStandardywymagań

Umiejętności

kluczoweJęzyk polski Historia WOS Sztuka Ścieżki edukacyjne

I/1 Czytatekstykultury (wtym źródłahistoryczne)rozumianejakowszelkiewytworykulturymaterialnej iduchowejczłowieka,podlegająceodczytywaniu iinterpretacji,zwłaszczatekstykulturynależące dopolskiegodziedzictwakulturowego– napoziomiedosłownym,przenośnymisymboliczny

C: 1) Kształceniesprawności czytania wzróżnicowanychsytuacjachkomunikacyjnych.T: 1) Oficjalne inieoficjalne sytuacjemówienia.3) Pojęcia związane zretoryką iwypowiedziami ostrukturze logicznej:teza, argument,przesłanka, wniosek,pogląd, ocena.7) Pojęcia dotyczącestylistyki: neologizm,archaizm, dialektyzm,stylizacja.9) Pojęcia (bezkoniecznościdefiniowania); myślprzewodnia, sensysymboliczne imetaforyczne utworów.O: 2) a) Poszukiwanieinformacji w różnychźródłach.

C: 4) Rozwijanieumiejętnościpozwalających nasamodzielną pracęintelektualną zmateriałemhistorycznym.O: 6) Interpretacjaróżnego rodzaju źródełhistorycznych.

Moduł: WychowanieobywatelskieC: 4) Rozumienieważnych wydarzeńżycia społecznego,politycznego orazgospodarczego w kraju ina świecie.T: 11) Kulturapolityczna i formy życiapublicznego(świadomośćobywatelska, cnotyobywatelskie).O: 7) Załatwianieprostych sprawurzędowych: pisaniepodań, życiorysu.

C: 5) Uczeniewartościowanieobecnych wokół uczniazjawisk muzyki iplastyki.T: 9) Środki wyrazuplastycznego; działaniaplastyczne w różnychmateriałach, technikachi formach.14) Podstawowa wiedzao teatrze i filmie.O: 1) Rozpoznawaniewybitnych dziełmuzycznych.2) Rozpoznawaniewybitnych dziełplastycznych.

- Filozoficzna:C: 1) Wdrażanie dorefleksji i logicznegomyślenia.T: 6) Przykładywykorzystaniaklasycznej wiedzyfilozoficznej doanalizywspółczesnychproblemów.O: 1) Znajomośćnajważniejszych pytańi pojęć filozoficznych.

- Czytelnicza imedialna:

C: 5) Kształtowaniepostawy szacunku dlapolskiego dziedzictwakulturowego wzwiązku zglobalizacją kulturymasowej.T: 2) Opis i spisbibliograficzny;zestawienietematyczne.O: 3) Sprawne,szybkie czytanie,

m. notowanie iselekcjonowaniewiadomości.

I/2Interpretujetekstykulturyuwzględniając intencjenadawcy,odróżniafaktu odopinii,prawdęhistorycznąod fikcji,dostrzegaperswazję,manipulację,wartościowanie.

C: 4) Uczenie istnieniaw kulturze , przedewszystkim w jejwymiarzesymbolicznym.T: 10) Rodzaje literackioraz gatunki związane zepiką, liryką idramatem.O: 3) d) Porównywanietworzenia literatury iinnych dzieł sztuki.g) Rozpoznawaniewartości w utworachoraz próby ich oceny natle własnego światawartości.

C: 2) Rozwijaniemyślenia historycznegoi krytycyzmu.T: 1) Periodyzacjadziejów i pojęcie czasuw historii.O: 5) Ocenianie faktówi wydarzeńhistorycznych.

Moduł: Wychowanieobywatelskie C:2) Świadomośćistnienia obowiązkówwobec własnejojczyzny, w tym wszczególnościobowiązku jej obronyoraz dbałości o jej dobreimię.T: 2) Grupa i więzispołeczne.O: 2) Rozpoznawaniewłasnych praw iobowiązków.

T: 12) Krajobrazkulturowy.

- Kultura polskana tle tradycjiśródziemnomorskiej:

O: 1) Rozumienieciągłości rozwojukultury i trwałościludzkich osiągnięć.T: 3) Wybranezagadnienia z życiacodziennego Greków iRzymian.O: 3) Wykorzystaniewiedzy o kulturześródziemnomorskiej.

I/3Wyszukujeinformacjezawarte wróżnychtekstachkultury, wszczególności w tekstachliterackich,publicystycznych,popularnonaukowych,aktach

C: 1) Kształceniesprawności czytania wzróżnicowanychsytuacjachkomunikacyjnych.O: 1) d)Rozpoznawanie irozumienie założeńkomunikacji (sytuacje,emocje, oceny).

C: 1) Rozwijanie ipogłębieniezainteresowańprzeszłością..T: 1) Periodyzacjadziejów i pojęcie czasuw historii.O: 2) Operowaniepodstawowymikategoriamihistorycznymi.

Moduł: WychowanieobywatelskieC: 1) Pogłębieniepoczucia przynależnoścido wspólnoty obywatelipaństwa polskiego.T: 6) KonstytucjaRzeczpospolitejPolskiej.O: 3) Wykorzystaniewiedzy o zasadachustroju RP.

O: 2) Rozpoznawaniewybitnych dziełplastycznych.

- Europejska:

T: 13) Prawaczłowieka.

- Czytelnicza imedialna:

C: 2) Umiejętnośćsegregowaniainformacji.

normatywnych,ilustracjach,mapach,tabelach,diagramach,wykresach,schematach.I/4Dostrzega wodczytywanych tekstachśrodkiwyrazu iokreśla ichfunkcje –dostrzegaśrodkiwyrazutypowe dla:tekstówliterackich,tekstówpublicystycznych, dziełsztukiplastycznej imuzyki.

C: 4) Uczenie istnieniaw kulturze, przedewszystkim w jejwymiarzesymbolicznym iaksjologicznym.T: 3) Pojęcia związanez retoryką iwypowiedziami ostrukturze logicznej:teza, argument,przesłanka, wniosek,pogląd, ocena.6) Pojęcia służąceomawianiu znaczeńwyrazów: treść i zakreswyrazu, wyrazyabstrakcyjne ikonkretne, ogólne iszczegółowe.7) Pojęcia dotyczącestylistyki: neologizm,archaizm, dialektyzm,stylizacja.O: 3 a) Dostrzeganieswoistych właściwościutworów literackich itekstów kultury oraz

T: 9) Środki wyrazuplastycznego.

- Czytelnicza imedialna:

T: 3) Pojęciakomunikacjimedialnej; znak,symbol, kod, język,denotacja, konotacja.5) Formykomunikatówmedialnych:słownych, pisemnych,obrazowych.6) Językiposzczególnychmediów; formy iśrodki obrazowe.7) Słowo, gest, ruchjako formawypowiedzi w życiu iteatrze.

określenie funkcjizaobserwowanychśrodków wyrazu.

I/5Odnajduje iinterpretujezwiązkiprzyczynowo skutkowew rozwojucywilizacyjnym Polski iświata –odnajduje iinterpretujezwiązkiprzyczynowo - skutkowew polityce,gospodarce,kulturze iżyciuspołecznym.

C: 1) Kształceniesprawności czytania ipisania w sytuacjachkomunikacyjnychprywatnych ipublicznych ważnychdla życia w państwieobywatelskim idemokratycznym.T: 1) Oficjalne inieoficjalne sytuacjemówienia.O: 3 b) Posługiwaniesię w sposób naturalny ifunkcjonalny w trakcierozważaniaproblematyki utworówpoznawanymi pojęciamii terminami literackimi ikulturowymi.

C: 6) Rozwijanieumiejętnościdostrzegania związkówprzyczynowo –skutkowych.O: 4) Ujmowanie treścihistorycznych wzwiązkachprzyczynowo –skutkowych.

Moduł: WychowanieobywatelskieC: 4) Rozumienieważnych wydarzeńżycia społecznego –politycznego.T: 8) Ustrój, zadania,instytucje.O: 8) Znajomośćnajważniejszychetycznych zasad życiapublicznego.

Moduł: Wychowaniedo aktywnego udziałuw życiugospodarczym:C: 2) Rozumienie przezuczniów zjawisk izmian gospodarczych wkraju.T: 12) Człowiek wgospodarce; wybranezagadnienia z etykiżycia gospodarczego.O: 6) Umiejętnośćstosowania w życiuszkolnympodstawowych zasadetycznych życiagospodarczego.

C: 2) Wyposażenieuczniów w niezbędneumiejętności muzycznei plastyczne, a takżewiedzę z tego zakresu.T: 13) Kształtowanieotoczenia i formużytkowych(racjonalność,funkcjonalność,estetyka).O: 1) Rozpoznawaniewybitnych dziełmuzycznych.2) Rozpoznawaniewybitnych dziełplastycznych.

- Filozoficzna:

C: 4) Pogłębienierozumieniarzeczywistości.T: 10) Przykładypodstawowych iponadczasowychprawd filozoficznychjako częściduchowegodziedzictwaludzkości.O: 5) Umiejętnośćanalizy filozoficznejprzeprowadzonej nadowolnymprzykładzie.

I/6 C: 4) Uczenie istnienia C: 5) Pogłębienie C: 4) Kształtowanie - Filozoficzna:

Dostrzega ianalizujekontekstyniezbędne dointerpretacjitekstówkultury:historyczny,biograficzny,filozoficzny,religijny,literacki,plastyczny,muzyczny,regionalny iwypowiadasię na ichtemat orazwyjaśniazależnościmiędzyróżnymirodzajamitekstówkultury(plastyką,muzyką,literaturą).

w kulturze, przedewszystkim w jejwymiarzesymbolicznym iaksjologicznym.O: 3 h) Samodzielne,krytyczneustosunkowanie się doobserwowanych zjawiskkultury; formułowanie,uzasadnianie i obrona(na piśmie) własnychpunktów widzenia,pomysłówinterpretacyjnych iopinii.3 i) Dostrzeganiezwiązku utworów zbiografiami twórców iczasem historycznym.

rozumienia pojęć iwartości niezbędnychdo rozumienia życiapolitycznego,gospodarczego ispołecznego.O: 6) Interpretacjaróżnego rodzaju źródełhistorycznych.

kultury plastycznej imuzycznej.T: 12) Krajobrazkulturowy.

C: 1) Wdrażanie dorefleksji i logicznegomyślenia.T: 6) Przykładywykorzystaniaklasycznej wiedzyfilozoficznej doanalizywspółczesnychproblemów.O: 6) Umiejętnośćfilozoficznegookreślenia prawdy,wolności i innychwartości.

I/7Dostrzegawartościwpisane wtekstykultury.

C: 3) Rozwijanieumiejętności odbiorudzieł literackich iinnych tekstów kultury,a przez nie przybliżenierozumienia człowieka iświata, wprowadzeniew tradycję kultury

C: 7) Pogłębianie iumacnianie postawypatriotyzmu.O: 1) Rozpoznawaniemiejsca człowieka wczasie historycznym,jego relacji z przyrodą,społecznością lokalną,

Moduł: Wychowaniedo życia w rodzinie:

C: 1) Wybór iurzeczywistnieniewartości służącychosobowemu rozwojowi.T: 3) Rola autorytetu w

C: 5) Uczeniewartościowaniaobecnych wokół uczniazjawisk z zakresumuzyki i plastyki.T: 7) Wartości muzykiludowej, artystycznej ipopularnej.

- Filozoficzna:C: 2) Kształtowaniewartości moralnych.T: 5) Klasycznadefinicja prawdy.6) Przykładywykorzystaniaklasycznej wiedzy

europejskiej inarodowej.O: 3 g) Rozpoznawaniewartości w utworachoraz próby ich oceny natle własnego światawartości.

ojczyzną, kręgiemkulturowym, innyminarodami i religiami.

życiu człowieka.O: 8) Wyrażanieszacunku dla siebie orazinnych ludzi, ichwysiłku i pracy.

filozoficznej doanalizywspółczesnychproblemów.9) Koncepcjaczłowieka jako osoby,a więc istotyrozumnej, wolnej izdolnej do poznaniaprawdy i dążącej dodobra.O: 2) Rozumienieczłowieka jako bytuosobowego.

- Czytelnicza imedialna:

O:9) Umiejętnośćkrytycznej analizywartości mediów idokonywaniawłaściwego wyboru wkorzystaniu ześrodków masowejkomunikacji.

II/1 Budujewypowiedzipoprawnepodwzględemjęzykowym istylistycznym , wnastępujących formach:opis,

C:1) Kształceniesprawności pisania wzróżnicowanychsytuacjachkomunikacyjnych,prywatnych ipublicznych, ważnychdla życia w państwiedemokratycznym iobywatelskim.T:2) Wyżej

C:5) Pogłębianierozumienia pojęć iwartości niezbędnychdo zrozumienia życiapolitycznego,gospodarczego ispołecznego.O:2) Operowaniepodstawowymikategoriamihistorycznymi: czasem,

opowiadanie,charakterystyka,sprawozdanie, recenzja,rozprawka,notatka,plan,reportaż,artykuł,wywiad,ogłoszenie,zaproszenie,dedykacja,podanie, list,pamiętnik.

zorganizowane formywypowiedzi, np.rozprawka, reportaż,recenzja, wywiad.T:3) Pojęcia związane zretoryką iwypowiedziami ostrukturze logicznej:teza, argument,przesłanka, wniosek,pogląd, ocena.T:4) Składniowefunkcje części mowyoraz części zdania, atakże budowawypowiedzeńzłożonych (w związku zinterpunkcją).O:1g) Operowaniestrukturamigramatycznymiodpowiedni do sytuacjii kontekstu wypowiedzio0raz wyjaśnieniewpływu użytych formna jej klarowność ispójność.O:1h) Usprawnienieoperacjizdaniotwórczych;celowe idwukierunkoweprzekształcaniewypowiedzeń: zdanie –równoważnik, zdaniepojedyncze – złożone,

przestrzenią, ciągłością,zmiennością.

konstrukcje czynne –bierne.

II/2Posługuje siękategoriami ipojęciamiswoistymidlaprzedmiotówhumanistycznych iścieżekedukacyjnych.

T: 3) Pojęcia związanez retoryką iwypowiedziami ostrukturze logicznej:teza, argument,przesłanka, wniosek,pogląd, ocena.7) Pojęcia dotyczącestylistyki: neologizm,archaizm, dialektyzm,stylizacja.9) Pojęcia (bezkoniecznościdefiniowania pojęcia iużywania terminów):myśl przewodnia, senssymboliczny imetaforyczny utworu,realizm, fantastyka,groteska, narracja(pierwszo – itrzecioosobowa,symbol, alegoria, ironia,apostrofa, antyteza,kontrast.10) Rodzaje literackieoraz gatunki związane zepiką, dramatem iliryką.O:3b) Posługiwanie sięw sposób naturalny ifunkcjonalny w trakcierozważaniaproblematyki utworu

C:2) Wyposażenieuczniów w niezbędneumiejętności muzycznei plastyczne, a takżewiedzę z tego zakresu.T: 9) Środki wyrazuplastycznego.11) Różnorodnesposobykomunikowania(komunikacjapozawerbalna – językprzestrzeni, koloru,ciała itd.).14) Podstawowa wiedzao teatrze i filmie.

- Filozoficzna:C:1) Wdrażanie dorefleksji i logicznegomyślenia.T: 1) Starożytnewezwanie: „Poznajsamego siebie”., azawsze aktualnepytania: Kim jestem?Skąd przychodzę?Dokąd zmierzam?Jaki jest sens życialudzkiego?5) Klasyczna definicjaprawdy. Poszukiwanieprawdy przez stulecia.7) Ogólna prezentacjadyscyplinfilozoficznych.10) Przykładypodstawowych iponadczasowychprawd filozoficznychjako część duchowegodziedzictwaludzkości.O: 1) Znajomośćnajważniejszych pytańi pojęć filozoficznych.2) Rozumienieczłowieka jako bytuosobowego.4) Umiejętnośćprzedstawienia

poznawanymi pojęciamii terminami literackimi ikulturowymi.3d) Porównywanietworzenia literatury iinnych dzieł sztuki.

krótkiejcharakterystykidokonań Sokratesa,Platona i Arystotelesa.6) Umiejętnośćfilozoficznegookreślenia prawdy,wolności i innychwartości.

-Czytelnicza imedialna:T:2) Opis i spisbibliograficzny;zestawienietematyczne.3) Pojęciakomunikacjimedialnej: znak,symbol, kod, język,denotacja, konotacja.5) Formykomunikatówmedialnych:pisemnych,obrazowych,dźwiękowych,filmowych imultimedialnych6) Kody ikoniczne isymboliczne. Językiposzczególnychmediów. Formy iśrodki obrazowe.Fikcja w mediach.7) Słowo, gest i ruch

jako formawypowiedzi w życiu iw teatrze.O: 4) Analizowaniekomunikatówmedialnych,odczytywanieznaków i kodówdosłownych ikontekstowych.5) Rozpoznawanieużytych środkówformalnych i ichsłużebność względemzamierzeń twórców wróżnych formachprzekazówmedialnych.8) Rozróżnianiekomunikatówinformacyjnych odperswazyjnych,przekazówprzedstawiającychrzeczywistość odinterpretujących ifikcyjnych.

II/3 Tworzyteksty ocharakterzeinformacyjnym lubperswazyjnym,dostosowanym do

T: 2) Wyżejzorganizowane formywypowiedzi np.rozprawka, reportaż,recenzja, wywiad.3) Pojęcia związane zretoryką iwypowiedziami ostrukturze logicznej:

Moduł : Wychowaniedo aktywnego udziałuw życiugospodarczym.T:11) Ubieganie się opracę – listmotywacyjny, życioryszawodowy (CV) ,kwestionariusz

- Czytelnicza imedialna

T: 8) Media jakośrodki poznaniahistorii iwspółczesności.Komunikatyinformacyjne iperswazyjne

sytuacjikomunikacyjnej.

teza, argument,przesłanka, wniosek,pogląd, ocena.O:1a) Budowaniewypowiedzi pisanychzgodnie z intencją iokolicznościami (wzwiązku i sytuacjamiżyciowymi i lekturą).1 b) Rozpoznawanie itworzenie wypowiedziinformujących,opisujących,wartościujących orazsłużących wyrażaniuopinii, przekonywaniu iuzasadnianiu poglądów.1d) Rozpoznawanie irozumienie założeńkomunikacji (sytuacje,emocje, oceny) orazprzewidywanie skutkówwypowiedzi idyskutowanie ichetycznego wymiaru(np.szczerość –nieszczerość, kłamstwo,manipulacja, agresjasłowna, brutalność wzachowaniachjęzykowych).1h) Usprawnienieoperacjisłowotwórczych;celowe idwukierunkowe

osobowy, rozmowakwalifikacyjna, cechydobrego pracownika.O: 4) Umiejętnośćsporządzaniadokumentówokreślonych procedurąubiegania się o pracę(list motywacyjny,życiorys zawodowy,kwestionariuszosobowy) oraz zdolnośćdo odbycia rozmowykwalifikacyjnej.

(reklamowe ipropagandowe, publicrelations).O: 8) Rozróżnianiekomunikatówinformacyjnych odperswazyjnych,przekazówprzedstawiającychrzeczywistość odinterpretujących ifikcyjnych.

przekształcaniewypowiedzeń: zdanie –równoważnik , zdaniepojedyncze – złożone ,konstrukcja czynna –bierna.

II/4 Zna istosujezasadyorganizacjitekstu,tworzy tekstna zadanytemat,spójny podwzględemlogicznym iskładniowym.

C:1) Kształceniesprawności pisania wzróżnicowanychsytuacjachkomunikacyjnychprywatnych ipublicznych, ważnychdla życia w państwiedemokratycznym iobywatelskim.2) Ujawnieniezainteresowań,możliwości i potrzeboraz językowych iczytelniczychumiejętności uczniówpo to, by wyznaczaćstosowne dla nich cele,dobierać treści imateriały, projektowaćodpowiednie działaniagwarantująceskuteczność edukacji.O:1b) Rozpoznawanie itworzenie wypowiedziinformujących,opisujących,wartościujących orazsłużących wyrażaniuopinii, przekonywaniu i

C: 6) Rozwijanieumiejętnościdostrzegania złożonościzwiązków przyczynowo– skutkowych.O:5) Ocenianie faktów iwydarzeńhistorycznych.

uzasadnianiu poglądów.II/5Formułuje,porządkuje iwartościujeargumentyuzasadniające stanowiskowłasne lubcudze.

C:1) Kształceniesprawności pisania wzróżnicowanychsytuacjachkomunikacyjnychprywatnych ipublicznych, ważnychdla życia w państwiedemokratycznym iobywatelskim.T:3) Pojęcia związane zretoryką iwypowiedziami ostrukturze logicznej?:teza, argument,przesłanka, wniosek,pogląd ocena.O:1a) Budowaniewypowiedzi pisanychzgodnie z intencją iokolicznościami (wzwiązku i sytuacjamiżyciowymi i lekturą).1 b) Rozpoznawanie itworzenie wypowiedziinformujących,opisujących,wartościujących orazsłużących wyrażaniuopinii, przekonywaniu iuzasadnianiu poglądów.1c) Posługiwanie sięróżnymi odmianamipolszczyzny (zwłaszczaogólną – mówioną i

O:5) Ocenianie faktów iwydarzeńhistorycznych.

Moduł: Wychowaniedo aktywnego udziałuw życiugospodarczym.C:4) Wstępneprzygotowanie uczniówdo aktywnościzawodowej iodnalezienia się narynku pracy.O:5) Umiejętnośćaktywnego znalezieniasię na rynku pracy idziałalnościgospodarczej.

C:4) Kształtowaniekultury muzycznej iplastycznej(umiejętność włączaniasztuki we własne,osobiste życie).5) Uczeniewartościowaniaobecnych wokół ucznizjawisk z zakresumuzyki i plastyki.T:7) Wartości muzykiludowej, muzykiartystycznej i muzykipopularnej.12) Krajobrazkulturowy.

pisaną) w zależności odsytuacji.1d) Rozpoznawanie irozumienie założeńkomunikacji (sytuacje,emocje, oceny) orazprzewidywanie skutkówwypowiedzi idyskutowanie ichetycznego wymiaru(np.szczerość –nieszczerość, kłamstwo,manipulacja, agresjasłowna, brutalność wzachowaniachjęzykowych).

II/6Analizuje,porównuje,porządkuje isyntetyzujeinformacjezawarte wtekstachkultury

C:3) Rozbudzaniemotywacji czytania irozwijanie umiejętnościodbioru dzieł literackichi innych tekstów kultury– takżeaudiowizualnych, aprzez nie rozumienieczłowieka i świata;wprowadzanie wtradycję kulturyeuropejskiej inarodowej.4) Uczenie istnienia wkulturze, przedewszystkim w jejwymiarzesymbolicznym iaksjologicznym, tak bystawała się wewnętrzną

C:2) Rozwijaniemyślenia historycznegoi krytycyzmu.O:6) Interpretacjaróżnego rodzaju źródełhistorycznych.

Moduł: Wychowanieobywatelskie.O: 8) Znajomośćnajważniejszych,etycznych zasad życiapublicznego.

C: 5) Uczeniewartościowaniaobecnych wokół ucznizjawisk z zakresumuzyki i plastyki.T; 13) Kształtowanieotoczenia i formużytkowych(racjonalność,funkcjonalność,estetyka).

-

i osobistą własnościąmłodego człowieka.T:9) Pojęcia (bezkoniecznościdefiniowania pojęcia iużywania terminów):myśl przewodnia, senssymboliczny imetaforyczny utworu,realizm, fantastyka,groteska, narracja(pierwszo – itrzecioosobowa,symbol, alegoria, ironia,apostrofa, antyteza,kontrast.O: 1e) Dokonywaniecelowych zabiegówredakcyjnych wzakresie poprawiania iparafrazowania tekstówwłasnych i cudzych(m.in. streszczania,skracania, rozwijania,przekształcaniastylistycznego).

II/7Dokonujecelowychoperacji natekście:streszcza,rozwija,przekształcastylistycznie.

C:1) Kształceniesprawności pisania wzróżnicowanychsytuacjachkomunikacyjnychprywatnych ipublicznych, ważnychdla życia w państwiedemokratycznym i

-

obywatelskim.O:1e) Dokonywaniecelowych zabiegówredakcyjnych wzakresie poprawiania iparafrazowania tekstówwłasnych i cudzych(m.in. streszczania,skracania, rozwijania,przekształcaniastylistycznego).

II/8Wypowiadasię na tematzwiązkówmiędzykulturąrodzimą ainnymikręgamikulturowymi, w tymkomentujepowiązania,zwłaszczamiędzykulturąpolską aśródziemnomorską orazokreśla tepowiązaniaw różnychobszarach:polityce,kulturze,

C:1) Kształceniesprawności pisania wzróżnicowanychsytuacjachkomunikacyjnychprywatnych ipublicznych, ważnychdla życia w państwiedemokratycznym iobywatelskim.2) Ujawnieniezainteresowań,możliwości i potrzeboraz językowych iczytelniczychumiejętności uczniówpo to, by wyznaczaćstosowne dla nich cele,dobierać treści imateriały, projektowaćodpowiednie działaniagwarantująceskuteczność edukacji.T: 2) Wyżejzorganizowane formy

C:1) Rozwijanie ipogłębianiezainteresowańprzeszłością,zachodzącymi w niejprocesami iwydarzeniami.O:1) Rozpoznawaniemiejsca człowieka wczasie historycznym,jego relacji z przyrodą,społecznością lokalną,ojczyzną kręgiemkulturowym, innyminarodami i religiami.

Moduł: Wychowanieobywatelskie.C:3) Poczucie wartościi przydatnościindywidualnego igrupowego działania narzecz społecznościlokalnej.O:3) Wykorzystaniewiedzy o zasadachustroju RP dointerpretacji wydarzeńżycia publicznego.

C:4) Kształtowaniekultury muzycznej iplastycznej(umiejętność włączaniasztuki we własne,osobiste życie).5) Uczeniewartościowaniaobecnych wokół ucznizjawisk z zakresumuzyki i plastyki.T:6) Różnorodnośćmuzyki ojczystej, w tymregionalnej, muzykiinnych narodów iregionów świata.10) Sztuka ludowa izdobnictwocharakterystyczne dladanego regionu.

- Kultura polskana tle tradycjiśródziemnomorskiej.

C:1) Rozumienieciągłości rozwojukultury i trwałościludzkich osiągnięć.3) Dostrzeganie wkulturze antycznejkorzeni tożsamościkulturowej Polski iEuropy.T:9) Obecnośćwartości światastarożytnego wśredniowieczu inowożytnej Europie.10) Rola filozofiigreckiej, prawarzymskiego i Biblii wkulturze polskiej.O:1) Dostrzeganiezwiązków międzykulturą współczesną a

gospodarce,życiucodziennym,wodniesieniudoprzeszłości iw czasachobecnych.

wypowiedzi np.rozprawka, reportaż,recenzja, wywiad.O:1a) Budowaniewypowiedzi pisanychzgodnie z intencją iokolicznościami (wzwiązku i sytuacjamiżyciowymi i lekturą).1 b) Rozpoznawanie itworzenie wypowiedziinformujących,opisujących,wartościujących orazsłużących wyrażaniuopinii, przekonywaniu iuzasadnianiu poglądów.1f) Dokonywanieintersemiotycznegoprzekładu treściobrazowych iakustycznych nawypowiedzi ustne ipisemne

starożytną kulturąGrecji i Rzymu orazchrześcijaństwempierwszych wieków.

II/9Formułujeproblemy,podajesposoby ichrozwiązania,wyciągawnioski,wypowiadasię na temat

C:3) Rozbudzaniemotywacji czytania irozwijanie umiejętnościodbioru dzieł literackichi innych tekstów kultury– takżeaudiowizualnych, aprzez nie rozumienieczłowieka i świata;wprowadzanie w

C:4) Rozwijanieumiejętnościpozwalających nasamodzielną pracęintelektualną zmateriałemhistorycznym.O:7) Docieranie doróżnych źródełinformacji historycznej,

Moduł: Wychowanieobywatelskie.C:4) Rozumienieważnych wydarzeńżycia społecznego,politycznego orazgospodarczego w kraju ina świecie.O: 6)Podporządkowanie się

C:4) Kształtowaniekultury muzycznej iplastycznej(umiejętność włączaniasztuki we własne,osobiste życie).T: 12) Krajobrazkulturowy.

sytuacjiproblemowejprzedstawionej wtekstachkultury.

tradycję kulturyeuropejskiej inarodowej.4) Uczenie istnienia wkulturze, przedewszystkim w jejwymiarzesymbolicznym iaksjologicznym, tak bystawała się wewnętrznąi osobistą własnościąmłodego człowieka.T:2) Wyżejzorganizowane formywypowiedzi np.rozprawka, reportaż,recenzja, wywiad.9) Pojęcia (bezkoniecznościdefiniowania pojęcia iużywania terminów):myśl przewodnia, senssymboliczny imetaforyczny utworu,realizm, fantastyka,groteska, narracja(pierwszo – itrzecioosobowa),symbol, alegoria, ironia, apostrofa, antyteza,kontrast.O: 1a) Budowaniewypowiedzi pisanychzgodnie z intencją iokolicznościami (wzwiązku i sytuacjami

integracja wiedzyuzyskanej z różnychźródeł informacji.

wymogom procedurdemokratycznych wewspólnym działaniu.

życiowymi i lekturą).1 b) Rozpoznawanie itworzenie wypowiedziinformujących,opisujących,wartościujących orazsłużących wyrażaniuopinii, przekonywaniu iuzasadnianiu poglądów.

TEST KOMPETENCJIW TRZECIEJ KLASIE GIMNAZJUM

Z ZAKRESU PRZEDMIOTÓWHUMANISTYCZNYCH

LUDZIE LISTY PISZĄ

Paryż, d. 10 grudnia 1831 r.- Kochana Mamo! Doczekałem się był jednego od Was listu- i z niewypowiedzianą radością dowiedziałem się, żeście zdrowi i spokojni; lecz teraz znówod Was nie mam wiadomości, chociaż na mój list ostatni odpowiedź nadejść by była powinna. Więcej od Was mam przyczyn niepokoić się niż Wy o mnie-stąd i częstych od Was koniecznie wymagam; z mojej strony częstsze być listy nie mogą- kto wie, czy i te nie będą Wam powodem do jakichnieprzyjemności lub do fałszywych tłumaczeń nie dadzą powodu.- Kochana Matko, bądź zupełnie spokojna o mnie- byłoby mi dobrze, gdybym wiedział, iżWy za mnie gorzej[ traktowani ] nie będziecie. Ty, kochana Mamo, mogłabyś przede mną co ukrywać i to mnie właśnie dręczy- bo nawet listy Wasze nie mogą mi tego wybićz głowy.- Wielu mam teraz znajomych, ale żadnego miłego, żadnego, z którym by mi było żyć przyjemnie- i chciałbym jak najprędzej wyrwać się z Paryżado jakiego cichego miasta Włoch, żeby samo miasto mogło przemawiać do mojej imaginacji- bo Paryż bardzo prozaiczny- szkaradny- ani tak świetny, jakbył kiedyś dawniej. Trzyma mnie w Paryżu jedynie nadzieja, że będę mógł drukować- ale już tyle moich nadziei na niczym spełzło.- Często dnie całeprzepędzamw sławnej galerii posągów i obrazów w Luwrze- i już znam się nieco na malowidłach; często spojrzawszy na obraz zgaduję autora(...)

Bądźcie zdrowi. Wszystkich Was całuję i ściskam.- Kochana Mamo, całuje Ciebie serdecznie.Juliusz

1. Z tekstu wynika, że Juliusz Słowacki przebywa w Paryżu tylko dlatego że:

A. ma tam bliskiego przyjacielaB. spodziewa się, że jego dzieła zostaną opublikowaneC. Paryż jest pięknym miastemD. liczy na rychłe spotkanie z matka

2. Występujący w tekście wyraz „imaginacja” oznacza:

A. wyobraźnięB. iluzjęC. wrażliwość

D. duszę

3. Jakie wydarzenie historyczne miało miejsce w roku, w którym Słowacki pisał ten list?

A. Powstanie StycznioweB. Powstanie ListopadoweC. Powstanie KościuszkowskieD. Wielka Emigracja

4. Emigracja to:

A. udanie się osób z wizytą do obcych krajówB. podbijanie krajów przez obce państwaC. wychodźctwo osób, które przesiedliły się do obcego krajuD. eksploatacja krajów przez obce państwa

5. List Juliusza Słowackiego do matki to:

A. list motywacyjnyB. list otwartyC. list pasterskiD. list prywatny

6. Nadawca listu - Juliusz Słowacki jest autorem:

A. ,, Dziadów”B. ,, Balladyny”C. ,, Świtezianki”D. ,, Pana Tadeusza”

7. Juliusz Słowacki to poeta:

A. romantycznyB. barokowyC. współczesnyD. oświeceniowy

TEKST NR II

Tomasz JastrunANI TELEFON, ANI E- MAILWIELKIE JEDZENIE LISTÓW

1.Podróż, miłość, małżeństwo, sprzątanie i pranie, niemal wszystko zabiera nam coraz mniej czasu, zarazem dręczy dotkliwie poczucie jego braku.Życie ludzkie przedłuża się, lecz poza tym wszystko jest jakby krótsze. Paradoks skrótu jest znakiem naszej epoki (...) Zapewne pierwsze listy w historiiludzkości to rysunki w jaskiniach. Te listy szły do nas kilkanaście tysięcy lat. My jednak, jakże naiwni, nadal czekamy na listy z innej planety. Gdy nieistniał telefon, list był forma kontaktu, a tez przyjaźni i miłości na odległość. Okazał się znakomitym, bo naturalnym naczyniem utrwalającym uczucia.

Wiek XVIII i XIX rozkrzewił list. Szedł on wtedy na tyle krótko i na tyle długo( polska poczta nie jest dzisiaj o wiele szybsza ), że dawało to możliwość dialogu, który jak wino jaszcze nie kwaśnieje, a potrafi nabrać smaku. Pewnazwłoka w czasie paradoksalnie wzmacnia intymność. I nic tak nie przedłuża uczuć na lata, rozstanie złączone listem.(...)

5. Wieszczono koniec różnych światów: klasycznej powieści, malarstwa realistycznego, kina, romantycznej miłości. Światy jednak nie kończą się tak łatwo.Świat listu został roztrzaskanyprzez telefon, teraz atakuje go skrzyżowanie telefonu i listu, niechlujny i szybki mutant w postaci e-mailu. Ale w naszym narastającym luksusowym chaosienieustannie odnajdują sięi spotykają ludzie, którzy odkrywają, że intymność kontaktu na odległość nie zastąpi listu, choćby był pisany na komputerze. Wątpliwe jednak, czy popisarzach najnowszych generacji zastaną listy godne druku? Póki co martwmy się, czy zostaną po nich wiersze i powieści.

Jerzy Giedroyc, Jerzy Stempowski: Listy 1946- 69. Czytelnik, 1998

Anna i Jarosław Iwaszkiewiczowie: Listy 1922- 26. Czytelnik, 1998Halina Poświatowska: Listy. Wyd.Literacki, 1998

,,Polityka” nr 39, 26. 09. 1998

8. Tekst Tomasza Jastruna ukazał się w :

A. ,, Polityce ”B. ,,Fakcie ”C. ,, Rzeczpospolitej ”D. ,, Gazecie Wyborczej ”

9. Na osi czasu zaznacz wiek, w którym nastąpiło upowszechnienie listu:

wiek....... wiek...... wiek...... wiek...... wiek...... wiek......

1501r. 1600r.1601r. 1700r.1701r. 1800r.1801r. 1900r.1901r. 2000r.2001r.

10. Wyraz ,,e- mail” jest zapożyczeniem z języka:

A. niemieckiegoB. angielskiegoC. francuskiegoD. rosyjskiego

11. Na podstawie TEKSTU NR II wymień trzy funkcje listu:

A. .........................................B. .........................................

C. .........................................

12. ,, My jednak, jakże naiwni, nadal czekamy na listy z innej planety”W wypowiedzeniu użyto dwóch przecinków, by wydzielić:

A. trzy zdania współrzędneB. te same części zdaniaC. zdania nadrzędne wśród podrzędnychD. wyrażenia wtrącone

13. Wymień jedną z obaw, jaką wyraził Tomasz Jastrun w zakończeniu artykułu pt.,, ANI TELEFON, ANI E-MAIL

WIELKIE JEDZENIE LISTÓW”

.......................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................................................................

..................................................

Tekst nr IIITadeusz Kubiak

CZYTAJĄCA LIST – VERMEERA

Kto ona?Matka, żona

czytająca list?Kochanka udręczona

grzechem złej miłości?To wschodzenie czy schyłekdnia – czy pora świec?Wpatrzona jest,że czytaćmogłaby w ciemności.

Kto on?I skąd piszący

Przerzucając żagiel?Oblegając szkatułęczy warowną twierdzę?

On.Żeglarz?Kupczyk?Rycerz?Wyostrzywszy nożempióro potulnej gęsi,mierzy prosto w serce...

Johannes van Delft „Kobieta czytająca list ”

14. Z twarzy bohaterki obrazu Johannesa van Delfta „Kobieta czytająca list ” odczytać można:

A. radośćB. spokójC. rozpaczD. rozczarowanie

15. Wskaż na obrazie J.van Delfta „Kobieta czytająca list” trzy elementy świadczące o nieobecności nadawcy listu:

A. ......................................................B. ......................................................

C. ......................................................

16. Doznania osoby mówiącej w wierszu Tadeusza Kubiaka „Czytająca list- Vermeera” wyrażone są za pomocą:

A. epitetówB. metaforC. pytań retorycznychD. porównań

17. Nastrój wiersza Tadeusz Kubiaka „Czytająca list- Vermeera” jest:

A. przygnębiającyB. tajemniczyC. radosnyD. smutny

18. Które zdanie dotyczące wiersza T. Kubiaka i obrazu J. van Delfta jest prawdziwe:

A. wiersz jest objaśnieniem obrazuB. wiersz jest podsumowaniem obrazuC. wiersz nie daje odpowiedzi na pytanie, kim jest kobieta czytająca listD. wiersz T. Kubiaka jest opisem obrazu

19. Co łączy TEKSTY NR I, NR II, NR III i obraz J. van Delfta „Kobieta czytająca list” :

A. Mają taki sam motyw.B. Ich autorzy posłużyli się takimi samymi środkami wyrazu.C. Wszystkie powstały w tej samej epoce romantyzmu.D. Ukazują kobiety czytające list.

20. Opisz w pięciu zdaniach sytuację przedstawioną na obrazie J. van Delfta,, Kobieta czytająca list ,,

............................................................................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

21. Napisz list do Tomasza Jastruna przekonujący go, o tym , że list jest w dalszym ciągu jedną z form najlepiej wyrażającą uczucia?

............................................................................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................KARTOTEKA TESTU

WYKAZ UMIEJ ĘTNOŚCI BADANYCH TESTEM

Nrzad.

Badana umiejętność Kat.celów

Poziomwymagań

1 -wyszukuje w tekście wskazaną informację B P2 -wskazuje poprawne znaczenie wyrazu imaginacja C PP3 -wymienia nazwę ważnego wydarzenia historycznego A P4 -rozumie pojęcie emigracja B P5 -rozróżnia rodzaje listu B P6 -wskazuje utwór pisany przez J. Słowackiego A P7 -określa epokę, w której żył i tworzył J. Słowacki C PP8 -odczytuje informacje z tekstu źródłowego A P9 -zaznacza na linii chronologicznej wiek XVIII i XIX B P10 -wyjaśnia pochodzenie wyrazu „e-mail” B P11 -rozróżnia w tekście określone informacje B P12 -zna i wyjaśnia zasady interpunkcji na podanym przykładzie B P13 -przetwarza informacje zawarte w tekście źródłowym C PP14 -analizuje obraz w kontekście wiedzy o sztuce C PP15 -odczytuje symbolikę dzieła plastycznego C PP16 -wskazuje w tekście środki stylistyczne określające uczucia

osoby mówiącej w wierszuB P

17 -określa nastrój wiersza C PP18 -porównuje dzieło literackie z dziełem plastycznym C PP19 -wskazuje motywy łączące teksty źródłowe z dziełem

plastycznymB P

20 -redaguje krótką notatkę na temat sytuacji przedstawionej naobrazie J. van Delfta ,,Kobieta czytająca list”

C PP

21 -redaguje list C PP

KRYTERIA OCENY KRÓTKIEJ FORMY WYPOWIEDZI

KRYTERIA ZASADY PRZYZNAWANIA PUNKTÓW PUNKTACJARealizacjatematu

Podanie niezbędnych informacji( wygląd postaci, tło )0-2

KompozycjaZachowanie spójności wypowiedzi, zamknięciewypowiedzi w pięciu zdaniach

0-1

Język i styl

Przestrzeganie poprawności językowej i stylistycznej( poprawnie -pod względem znaczeniowym- stosujesłownictwo, poprawnie odmienia wyrazy oraz łączywyrazy w zdania i zdania pojedyncze w złożone- niepojawia się powtarzanie tych samych strukturzdaniowych, trafnie dobiera środki językowe( dopuszczalny jeden błąd)

0-1

Ortografia iinterpunkcja

Przestrzeganie poprawności ortograficznej iinterpunkcyjnej ( dopuszczalny 1 błąd ortograficznyi 1 błąd interpunkcyjny )

0-1

KRYTERIA OCENIANIA LISTU

KRYTERIA OCENIANIA PUNKTACJATEMAT (0-6)1 Tekst we fragmentach zgodny z tematem 0-12 Rozwinięcie obejmujea) właściwe wykorzystanie TEKSTU IIb) podanie dwóch przykładów pod kątem tematu,c) podanie trzeciego trafnego przykładu,d) posłużenie się informacjami w celu uzasadnienia funkcji listu,e) podsumowanie rozważań

0-10-10-10-10-1

KOMPOZYCJA ( 0-4 )3 Umieszczenie w pracy charakterystycznych elementów listu(miejscowość i data, nagłówek, podpis )

0-1

4 Stosowanie zwrotów grzecznościowych 0-15 Tekst ma kompozycje trójdzielna z zachowaniem właściwych proporcji 0-16 Tekst jest spójny ( istnieją językowe powiązania pomiędzyposzczególnymi częściami pracy )

0-1

JĘZYK I STYL (0-4 ) *7 Poprawne ( pod względem znaczeniowym ) słownictwo, również wzwiązkach frazeologicznych.

0 - 1

8 Poprawna odmiana wyrazów oraz łączenie w zdania i zdańpojedynczych w zdania złożone ( nie pojawia się powtarzanie tychsamych struktur zdaniowych )

0-3( dopuszczalnetrzy błędy3 bł.- 3 pkt.4 bł.- 2pkt.5 bł.- 1pkt.6 bł.- 0 pkt.

9 Trafnie dobrane środki językowe ( nie pojawiają się wulgaryzmy,nieuzasadnione kolokwializmy, wielosłowie, wieloznaczność,nieuzasadnione powtórzenia, nadużywanie ,wyrazów obcych inieuzasadnionych powtórzeń typu: praktycznie rzecz biorąc, dajmy na to,powiedzmy )10 Funkcjonalność stylu ( dostosowanie go do sytuacji komunikacyjnej,formy wypowiedzi )

0-1

ZAPIS ( 0-3 pkt.)11 Ortografia 0-2

0 bł.- 2pkt.1 bł.- 1pkt.2 bł.- 0pkt.

12 Interpunkcja ( dopuszczalne trzy błędy )0-1

*Punktów z tych kategorii nie przyznaje się, jeśli praca zajmuje mniej niż połowę wyznaczonego miejsca.

UWAGA !Uczeń nie otrzymuje punktów za zadanie rozszerzonej odpowiedzi, jeżeli praca jest niezgodna z tematem.

WZORY ODPOWIEDZI

Nrzad.

Przykładowe odpowiedzi Punktacja

1 B) spodziewa się, że jego dzieła zostaną opublikowane 0-12 A) wyobraźnię 0-13 D) Wielka Emigracja 0-14 C) wychodżctwo osób, które przesiedliły się do innego kraju 0-15 D) list prywatny 0-16 B) „Balladyna” 0-17 A) romantyczny 0-18 A) „Polityce” 0-1

9 1701r.-1800r., 1801r.-1900r. 0-110 B) angielskiego 0-111 0-112 D) wyrażenie wtrącone 0-113 autor obawia się iż po współczesnych poetach i pisarzach nie pozostaną

żadne dzieła literackie i poetyckie 0-1

14 B) spokój 0-115 A) mapa wisząca na ścianie, B) puste krzesło, C) kobieta oczekująca na

narodziny dziecka 0-1

16 C) pytań retorycznych 0-117 B) tajemniczy 0-118 C) wiersz nie daje odpowiedzi na pytanie, kim jest kobieta czytająca list 0-119 A) mają taki sam motyw 0-120 0-521 0-18