uczenie się i pamięć 4

5/12/2018 uczenie si i pami 4 - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/uczenie-sie-i-pamiec-4 1/17

2011-12-18 1

KATEDRAPSYCHOLOGII.

EKSPERYMENTALNEJ.KATOLICKI UNIWERSYTET LUBELSKI JANA PAWŁA II www.kul.lublin.pl/kpe

Piotr Francuz

UCZENIE SIĘ

I PAMIĘĆ

PAMIĘĆ W ASPEKCIE FUNKCJONALNYM • Zapamiętywanie • Przechowywanie

• Przypominanie• Zapominanie



2011-12-18 2

ZAPAMIĘTYWANIE (kodowanie)

• pierwsze ogniwo procesów pamięciowych

• dzięki niemu zachodzą inne fazy pamięci:przechowywanie i przypominanie.

• wiąże się z odbiorem treści docierających do

podmiotu za pośrednictwem zmysłów (wrażenia,spostrzeżenia), a także z odbiorem takich efektówaktywności poznawczej (myśli i wyobrażenia).

• jest procesem wybiórczym – nie wszystko, co jestspostrzegane przez podmiot, zostajezarejestrowane w pamięci.

• zakres zapamiętywania sprawdza się za pomocą

metody rozpoznawania



2011-12-18 3

ROZPOZNAWANIE

Faza zapamiętywania:

• masło korek kamień pasek szczotka talerz sznur Faza transferowa (rozpoznawania):

• pudło ogień sznur wiosło szczotka palec smacel

nożyczki masło wiadro kamień puderniczka stolikkorek itd.

Analogicznie np. obrazki, dźwięki, zapachy …

W metodzie rozpoznawania ważne jest to, żebybodziec zapamiętywany i rozpoznawany byłypodane w takiej samej formie.



2011-12-18 4

PRZECHOWYWANIE

jest procesem:

• ciągłym, tzn. nie kończącym się w chwiliaktualizacji danych treści

• wypełniającym cały czas pomiędzy

zapamiętywaniem i przypominaniem,• wybiórczym, czego wyrazem jest zapominanie

zapamiętanych treści

• Zakres przechowywania sprawdza się za pomocą metod przypominania (reprodukcji, rekonstrukcji,ponownego uczenia się)



2011-12-18 5

TRWAŁOŚĆ PRZECHOWYWANIA, A:

Rodzaj materiału do zapamiętania:• sensowny vs. bezsensowny,

• ustrukturalizowany vs. nieustrukturalizowany

Okoliczności zachodzące po zapamiętaniu treści: •

liczba i siła bodźców działających z zewnątrz jest niewielka vs. duża

• forma bodźców znacznie różni się (vs. nie różnisię) od formy bodźców zapamiętywanych

• torowanie vs. hamowanie retroaktywne

• Stres

• Sen

• Omega 3



2011-12-18 6

TRWAŁOŚĆ PRZECHOWYWANIA, A:

Czynniki niezależne od aktywności własnej:

• rozwój (z wiekiem dziecka zwiększa się trwałość)• różnice indywidualne

Aktywność podmiotu w trakcie zapamiętywania:

• poznawcza elaboracja materiału do zapamiętania: • organizowanie materiału,• werbalizowanie,

• formułowanie pytań i wniosków,• włączanie treści do własnego systemu wiedzy, • ocenianie zgodności treści z własną wiedzą, • obrazowanie treści,

• Powtórzenia



2011-12-18 7

PRZYPOMINANIE

• jest procesem wybiórczym, polegającym naaktualizacji niektórych treści przechowywanych wpamięci długotrwałej w sytuacji, w której materiałzapamiętywany nie jest już spostrzegany

• podczas przypominania dużą rolę odgrywa uwaga

• zawartość pamięci jest dostępna za pomocą takichmetod przypominania, jak:

• reprodukcja

• rekonstrukcja

• oszczędność podczas powtórnego uczenia się

(metoda oszczędności)



2011-12-18 8

PRZYPOMINANIE JESTTOROWANE/HAMOWANE PRZEZ:

• poziom podobieństwa sytuacji zapamiętywania iprzypominania (zasada specyficzności kodowania)

• właściwości podmiotu:

• indywidualne cechy pamięci

• znaczenie jakie podmiot przywiązuje doprzypominanych treści

• zainteresowanie przedmiotem przypomnienia

• nastawienie wobec niego

• motywacja

• strategie przypominania (np. organizowanie)



2011-12-18 9

PRZYPOMINANIE: METODY BADANIA PAMIĘCI

• reprodukcja swobodna - odtworzenie wcześniejspostrzeżonego zjawiska, zdarzenia, obiektu przebiega

swobodnie, bez ingerencji eksperymentatora

• reprodukcja ukierunkowana - odtwarzanie przebiega wsposób ukierunkowany wskazówkami i poleceniamieksperymentatora; = przypominanie ze wskazówką

• rekonstrukcja – zadaniem osoby badanej jest przywróceniepewnym całościom, złożonym z określonej liczbyelementów, ich pierwotnego układu.

•

powtórne uczenie się - (1) uczenie się materiału douzyskania kryterium, (2) przerwa bez powtarzaniamateriału, (3) ponowne uczenie się tego samego materiałudo osiągnięcia kryterium. Wskaźnikiem trwałościprzechowywania jest różnica między liczbą powtórzeń

podczas uczenia się początkowego i powtórnego



2011-12-18 12

ZAPOMINANIE

• utrata zdolności do odtworzenia lub rozpoznania

tego, co uprzednio zostało przyswojone

• następuje stopniowo, najszybciej w początkowym

okresie po przyswojeniu treści, później coraz

wolniej (krzywa zapominania)

Hermann Ebbinghaus (1850-1909)



2011-12-18 13

REMINISCENCJA

• zjawisko przeciwstawiane zapominaniu,

• wyraża się w zwiększeniu zakresu przypominanych treści

po upływie pewnego czasu od zaprzestania uczenia się.

Reminiscencja długoterminowa (zjawisko Ballarda; 1913)stopniowa, ilościowa poprawa wyników przypominaniapodczas kolejnych odtworzeń, występująca po kilku dniach(2, 3, czasem 5) od zakończenia uczenia się.

A i B – materiał sensowny

C – bezsensowne sylaby



2011-12-18 14

Reminiscencja krótkoterminowa (zjawisko Warda-Hovlanda)ilościowy wzrost przypominanych treści w czasienastępującym bezpośrednio po wyuczeniu się bezdodatkowego powtarzania; najwyraźniej występuje

pomiędzy 30 sek. a 5 min od zakończenia uczenia się, po10 min już nie jest stwierdzane

Reminiscencja epizodyczna (zjawisko Franklina-Holdinga)zwiększona dostępność do wspomnień z okresu 11-40 lat u

osób starszych



2011-12-18 15

TEORIE ZAPOMINANIA

• stopniowy zanik śladów pamięciowych wskutek ichniewydobywania i upływu czasu; jest to wynik osłabienia

przewodnictwa synaptycznego oraz metabolicznychprocesów w mózgu (Thorndike)

• interferencja, czyli zakłócający wpływ nowego materiału napamiętanie uprzednich zdarzeń (i. retroaktywna) lub

zakłócającym wpływem wcześniejszego materiału napamiętanie nowego (i. proaktywna) (Geoch, Gibson i in)

• schematyzacja śladów pamięciowych (wyrównywanie,wyostrzanie, upodabnianie) (Hilgard)

• wyparcie informacji o silnym negatywnym zabarwieniuemocjonalnym, szczególnie zagrażającym obrazowiwłasnego „ja” (Freud).

• nieprzyznanie zasobów mentalnych na wykonanieprocesów odtwarzania (Kahneman).

Ć



2011-12-18 16

AMNEZJA (NIEPAMIĘĆ)

• luka pamięciowa powstała w rrezultacie zaburzeńzapamiętywania, przechowywania lubprzypominania informacji pamięciowych

• najczęściej jest skutkiem zaburzeń świadomości oróżnej etiologii (np. w epilepsji, po urazach

czaszkowo-mózgowych, po intoksykacjach, wchorobie Alzheimera)

• może mieć podłoże urazowe (organiczne

uszkodzenie mózgu) lub funkcjonalne (np.afektywne lub posthipnotyczne), bez zaburzeńświadomości



2011-12-18 18

AMNEZJA POURAZOWA

niepamięć powstała w wyniku urazu mózgu. Ze względu nachronologiczny charakter zdarzeń objętych luką

pamięciową amnezja może być: • wsteczna – luki pamięciowe dotyczące faktów i zdarzeń,

jakie miały miejsce przed wystąpieniem urazu

• raczej są to zaburzenia procesu odtwarzania niżrzeczywista utrata informacji

• Następcza – wydarzenia z okresu następującego powypadku

• dominują zaburzenia pamięci w zakresie kodowania iprzechowywania informacji w okresie bezpośrednionastępującym po odzyskaniu przytomności

• pacjent zachowuje jednocześnie pełną zdolność

przypominania faktów i zdarzeń z przeszłości



2011-12-18 19

Zespół Korsakowa – zespół amnestyczny występujący wwyniku dysfunkcji mózgu (najczęściej o charakterzeintoksykacji alkoholem lub tlenkiem węgla). upośledzenieorientacji w czasie i otoczeniu (konfabulacje i

pseudoreminiscencje).



2011-12-18 20

Amnezja funkcjonalna - spowodowana czynnościowymi

zaburzeniami ośrodkowego układu nerwowego, którym nietowarzyszą zaburzenia świadomości

• amnezja afektywna;

• amnezja posthipnotyczna – posthipnotyczne

zapominanie wydarzeń z transu;

Amnezja całkowita – ciężka organiczna dysfunkcjamózgowa; w obrazie klinicznym luki pamięcioweobejmujące długie okresy (niekiedy całe życie pacjenta)

Amnezja fragmentaryczna – o ograniczonym zasięgu, np.w zakresie jednej modalności

Documents

uczenie się i pamięć 4