opracowali: Joanna Lasko i Łukasz Marczak

proces mechaniczny włączający kontakt ząb-ząb

dotyczy płaszczyzn czynnościowych

fizjologiczna patologiczna

proces starzenia przyczyna:– żucie (demastykacja)– inne sytuacje kontaktów zębów (mowa,

połykanie, zaciskanie przy wysiłku)

dotyczy wszystkich zębów

przyczyna– bruksizm– kontakty przedwczesne– wady zgryzu– nieprawidłowa budowa zębów

może dotyczyć grupy zębów

starte powierzchnie:– gładkie– lśniące– twarde cienka warstwa szkliwa na obwodzie centralnie zębina (zabarwienie od żółtego

do ciemnobrązowego)

wskazania do leczenia:– estetyka– wrażliwość na bodźce– trudności w utrzymaniu uzupełnień

protetycznych

w zależności od przyczyny– eliminacja parafunkcji– eliminacja wad zgryzu– eliminacja przeciążeń zgryzowych– odbudowa (szkło –jonomer, materiał

złożony, kompomer)– odbudowa protetyczna (wysokość

zwarcia!)

chemiczne wytrawianie i rozpuszczanie bez udziału drobnoustrojów

pochodzenia zewnętrznego pochodzenia wewnętrznego zaburzenia jakości i ilości wydzielanej

śliny idiopatyczne (niskie pH śliny)

kwasy z pokarmów i napojów niektóre leki doustne kwasy ze środowiska pracy chlorowana woda w basenach

zaburzenia żołądkowo-jelitowe ciąża refluks żołądkowo-przełykowy bulimia alkoholizm choroby ogólnoustrojowe

cukrzyca nadciśnienie tętnicze zaburzenia funkcji nerek radioterapia nowotworów głowy i szyi leki (antydepresanty, nasercowe)

rozpuszczenie hydroksy- i fluoroapatytów

aktywna (‘plaster miodu’) bierna – pryzmaty mniej widoczne

głównie zębina międzykanalikowa odwapnienie zębiny okołokanalikowej

powierzchnie przedsionkowe zębów szczęki

w następnej kolejności zęby żuchwy głównie zęby przednie ew. przedtrzonowe rzadko zęby trzonowe

głównie zęby trzonowe powierzchnie podniebienne zębów

szczęki powierzchnie policzkowe (i żujące) zębów

żuchwy

pozostałe powierzchnie chronione przez język i ślinę

wypolerowany wygląd szkliwa – pierwszy objaw

płaskie ubytki / półkoliste wgłobienia powierzchnia ubytku: gładka, lśniąca,

twarda

podział zw. na obraz kliniczny:1. powierzchowne – tylko szkliwo2. umiejscowione – nie więcej niż 1/3

grubości zębiny3. uogólnione – ponad 1/3 grubości zębiny

dokładny wywiad – DIETA!! unikanie szczotkowania od razu po

kwaśnych pokarmach neutralizacja kwasów wodą bądź mlekiem preparaty fluoru żucie gum bez cukru

wyeliminowanie czynników wywołujących odbudowa ubytków

proces mechaniczny angażujący obce przedmioty lub materiały

zawsze patologiczna zlokalizowana/rozlana

nadmierne zabiegi higieniczne patologiczne nawyki abrazje zawodowe

czynniki związane z pacjentem szczotkowanie:– siła– technika– częstość– czas

czynniki związane z materiałem szczoteczka:– twardość– zaokrąglenie włosia– giętkość uchwyty– długość uchwytu pasta:– abrazyjność– ilość– pH

nadmierne stosowanie dodatkowych przyrządów:

wykałaczki szczoteczki międzyzębowe

patologiczne nawyki obgryzanie paznokci nagryzanie twardych przedmiotów

abrazja zawodowa: ekspozycja na pyły abrazyjne trzymanie gwoździ między zębami, itp.

pow. wargowe, policzkowe i styczne zębów – nadmierna higiena

pow. żujące i brzegi sieczne - nawyki

kształt klina- przekrój podłużny recesja dziąsła – zawsze! obnażenie korzenia starte powierzchnie:– gładkie– lśniące– twarde

centralnie zębina (zabarwienie od żółtego do ciemnobrązowego)

aktywna – szybka utrata tkanek + reakcja na bodźce

pasywna – powolna utrata tkanek + brak reakcji na bodźce

kompletny instruktaż higieny eliminacja nawyków profilaktyka fluorkowa odbudowa ubytków

proces mechaniczny prowadzący do zgięcia zęba

skutek ekscentrycznych sił okluzyjnych

mikrozłamania szkliwa i zębiny

wady ortodontyczne nadmierne siły podczas zwierania szczęk braki zębowe brak uzupełnień protetycznych źle zaprojektowane uzupełnienia

protetyczne

na granicy szkliwno-cementowej charakter klinowy ostre brzegi możliwa recesja dziąsła zlokalizowane na pow. wargowych głównie kły i przedtrzonowce

usunięcie parafunkcji i węzłów urazowych odbudowa ubytków uzupełnienie braków zębowych

„Zarys Kariologii” pod red. prof. dr hab. Danuty Piątowskiej rok wyd. 2002 ISBN 83-87717-15-0

„Stomatologia zachowawcza. Zarys kliniczny” pod red. Zbigniewa Jańczuka wyd. III ISBN 978-83-200-3598-8