1n

Esperanta Finnlando w Esperantobladet w huhtikuu w aprilo w 2/2001

Æu ekzistas esperanta folkloro? p. 12Vintraj Tagoj en Hämeenlinna, p. 4Valamon kurssit, s. 18 w Aýtunaj Tagoj, p. 21 w Nova rubriko: Impresoj, p. 8

Tradukado de komiksoj en Vintraj Tagoj. Fotitaj Anna Ritamäki,Riitta Hämäläinen kaj Timo Pirinen. Foto: Raita Pyhälä.

2

Esperanta Finnlando w Esperantobladet ISSN: 0787-8206Kielipoliittinen aikakauslehti. Suomen esperantoliitto ry:n äänenkannattaja.

Språkpolitisk tidskrift. Organ för Finlands Esperantoförbund.Lingvopolitika perioda¼o. Organo de Esperanto-Asocio de Finnlando.

Perustettu/Grundad/Fondita 1918. Esperantolehti ekde/från 1989 lähtien.Esperanta Finnlando 1918-23, 1948-53, 1959-1987.

Ilmestyy kuusi kertaa vuodessa. Utkommer sex gånger i året. Aperas sesfoje jare.

Toimitus/Redaktion/Redaktejo: Aimo RantanenPL 2, 40801 Vaajakoski. ( (014) 261 438 : esperantolehti@esperanto.fiTaitto/Layout/Enpaøigo: Ilkka SanttilaTollinpolku 1 B 21, 00410 Helsinki. (7 (09) 530 1804 : ilkka.santtila@esperanto.fi

Tilaushinta/Prenumerationspris/Abonprezo: 80 mk/vuosi/år/jaro;Jäsenille/ För medlemmar/ Por membroj: 60 mk; Baltio 60 mk, aliaj landoj 80 mk.

Tilaukset, osoitteenmuutokset/Abonoj, adresþanøoj:Suomen Esperantoliitto, Siltasaarenkatu 15 C 65, 00530 Helsinki. ( (09) 715 538Prenumerationer, adressförändringar: EAF, Broholmsgatan 15 C 65, 00530 Helsingfors.Postisiirtotili/Postgirokonto/Poþtøirkonto: 800017-230825.

Julkaisija/utgivare/eldonanto: Suomen Esperantoliitto – Esperanto-Asocio de Finnlando.Painosmäärä/Eldonkvanto: 400

Esperanto-Asocio de Finnlando w Suomen EsperantoliittoFondita/Perustettu/Grundad: 1907

Prezidanto/Puheenjohtaja: Jukka LaaksonenUudenkylänkuja 2 B 11, 33530 Tampere. ( (03) 255 4724; (050) 5829 248; työ/laboro: (03) 249 3313

Vicprezidanto/Varapuheenjohtaja: Anna RitamäkiDragsfjärdsvägen 690, 25700 Kimito. ( (02) 423 146 7 (02) 423 246 : anna.ritamaki@kolumbus.fi

Sekretario/Sihteeri: Tiina OittinenPuutarhakatu 26 A 11, 20100 Turku. ( (02) 230 5319 : tiina.oittinen@pp.inet.fi

Aliaj estraranoj / Hallituksen muut jäsenet:Anna-Liisa Heikkinen, Asiakkaankatu 2 G, 00930 Helsinki. ( (09) 343 1449Esa Lång, Lokinkatu 5, 15610 Lahti. ( (03) 735 2723Päivi Saarinen, Ruorimiehenkatu 5 C 23, 02320 Espoo. ( (09) 813 3217 : paivi.saarinen@iki.fiRitva Sabelli, Pietarinkatu 10 D 27, 00140 Helsinki. ( (09) 635 902 : ritva.sabelli@sfs.fi

Vicestraranoj/Varajäsenet:Eila Martin, Intiönpolku 4 as. 36, 90100 Oulu. ( (08) 374 697Raita Pyhälä, Jykyrintie 3, 69440 Lestijärvi. ( (06) 863 7351 : raitapy@jymy.kase.fiJukka Vaijärvi, Neulapadontie 3 C 21, 00920 Helsinki. ( (09) 349 7334 : jukka.vaijarvi@dinosoft.fi

Rahastonhoitaja/Kasisto: Antti MikkolaRuorimiehenkatu 5 C 23, 02320 Espoo. ( (09) 813 3217 : antti.mikkola@orion.fiPostisiirtotili/Poþtøirkonto: 800017-230825.

Toimisto/Oficejo: Siltasaarenkatu 15 C 65, 00530 Helsinki, avoinna tiistaisin klo 17-19.( (09) 715 538 (puh.vastaaja/aýtomata respondilo). Malfermita: marde 17-19-a horo.

UEA:n pääedustaja / Æefdelegito de UEA: Heta KesäläKalamiehenkuja 3 D 32, 04300 Tuusula. (7 (09) 275 5528Postisiirtotili/Poþtøirkonto: 800029-19438647 (maksut UEA:lle/ pagoj por UEA).

Internet: http://www.esperanto.fi

3

Reviviga fazo en nia movado

Esperanto ne estas moribunda. Ne eæstagna. Æi estas en la fazo de revivigo.Dependas de ni esperantistoj, kion ni far-as kun nia lingva ilo. Estas antaývideblake 90 %-oj de lingvoj en nia mondo mor-tos dum sekvaj 100 jaroj laý plej pesi-mismaj prognozoj. Ili estas parolataj delingvogrupoj konsistantaj el 10 øis 100personoj. Tiaj lingvoj ekzistas en tropi-ko, areo de plej granda bio- kaj lingvo-diverseco.

Proksime al Finnlando ekzistas tia etalingvogrupo nur en Latvio. Tiu grupoestas la livoj. La livan parolas nur dekoda familioj malgraý la latvia þtato klopo-das influi al ties pluvivo. Esperanto kunebla 100 000a nombro de parolantoj øismiliona ne estas minacata. Lingvoj paro-lataj de æ. 10000 personoj kiel ekzemplela vepsa en Rusa Karelio, havos pli bon-ajn vivkondiæojn ol la plej malgrandajlingvogrupoj depende de bonvoleco deregistaroj. En Finnlando tiaj lingvoj estasla samea kaj la romia.

Antaýe la instruistoj eæ malpermesisparoli la samean hejme, por ke la lernan-toj lernu pli rapide la modernan kaj uti-lan finnan. La lingvosituacio de sameoj

ne estas ankaý hodiaý tre bona, æar ad-ministraj fakuloj ne devige estas obligit-aj lerni la samean. La sameoj do ne æiamtrovas servojn en sia gepatra lingvo.

La romian lingvon oni instruas al fin-naj romioj, sed sociajn servojn ili apenaýricevas en ilia gepatra. Finnlando traktassin kiel dulingva, finna kaj finnland-sveda. Sed malpli fortaj minoritatoj nepovis øis nun esti egalaj laý gepatra ling-vo. Mi esperas ke la situacio pliboniøos,æar malbona konduto al minoritatoj neestas bona demokratio.

Per la statistikoj oni ne povas konstruibonan Stradivar-violonon. Lingvaj sta-tistikoj ofte ne konvenas al Esperanto,nenies lingvo, hobilingvo, akirita lingvo.La sciencistoj ne prognozas, ke artoj per-dos sian publikon, kvankam artkonsum-antoj plejparte estas la sama kun esper-antkonsumantoj, nome mez- kaj pliaøajvirinoj kun alta edukiteco. Dependas jenia vidpunkto pri nia futuro, kion ni vol-as fari per nia akirita lingvo. Reviviguties uzon per metodoj de nova jarmilo,ofte pli malmultekostaj ol antaýe.

esperantanen

De la redaktoro

4

Vintraj Tagoj 2001Vintraj Tagoj

Partoprenantoj de Vintraj Tagoj, antaýe dekstre Börje Eriksson. Foto: Raita Pyhälä.

SabatoEsperanto estis finnlingve prezentata al arode scivolemuloj fare de Anna Ritamäki.Æeestis sesdeko da aýskultantoj. Poste prof.Jouko Lindstedt kaj s-ro Jorge Camacho ella Akademio de Esperanto rakontis pri laAkademio kaj ties laboro. Øi i.a. konservaskaj protektas la lingvon Esperanto kiel fajro-brigado, respondas al klare formulitaj ling-vaj demandoj kaj oficialigas radikojn sed nekreas novajn.

Se sentiøas bezono je nova vorto por paro-li pri iu nova a¼o aý fenomeno, la vortoj nas-kiøas kaj disvastiøas inter la parolantaro,tute same kiel en ajna nacia aý etna lingvo.Nur post longa uzado la Akademio povas

La Vintraj Tagoj 2001 okazis en la sud-finn-landa urbeto Hämeenlinna la 17-18ajn demarto. La loka Esperanto-grupeto (EilaDahlman, Kati Lindell, Marjatta Niemi, Rai-li Pirttiniemi, Sirkka Varis, Seija Yrjölä)preparis por ni viglan semajnfinon en lahotelo Emilia kaj la apudaj kunsidejoj deOsuuspankki. La loka gazeto Hämeen Sa-nomat atentigis pri la evento per antaýsciigotitolita Esperanto elää kaj per 5-kolumnaartikolo (18.3) sub la rubriko Tänään Hä-meenlinnassa voi kuulla esperantoa, kieaperis ankaý intervjuoj kun Marjatta Niemikaj Jukka Laaksonen. Æio tio helpis du”samideanojn” (re)trovi Esperanton kaj laHämeenlinna-grupon.

5

Vintraj Tagojofiacialigi la radikon. Eæ ne æiuj radikoj uz-itaj de Zamenhof estas oficialigitaj! Pro laþanøoj en niaj kulturo kaj vivmaniero kelkajvortoj maloftiøas, ekz “þindo” (päre), dumaliaj iøas pli kaj pli bezonataj. Nur post lon-ga tempo klariøos, kiuj vortoj kaj terminojpluvivos, kaj – se en Esperantujo estiøispluraj iom similaj terminoj pri la sama a¼o– kiu el ili venkos.

Prof. Lindstedt klarigis la diferencon inter“vorto” kaj “radiko”. Ekzemple “dom-”estas radiko, sed “domo, domaæo, domano,endomiøi” ktp. estas vortoj. En vortaro“kapvortoj” estas vortoj en alfabeta ordo, laýkiuj ni seræadas tradukojn por niaj pensa¼oj.Dikigas la vortaron ne nur la nombro de lakapvortoj sed ankaý la ekzemploj pri tiesnuancoj, stilo kaj uzado en frazoj, la kvalitode la papero kaj la grandeco de la tiparoj(presliteroj). Du vortaroj povas aspekti samedikaj sed enhavi malsaman nombron de kap-vortoj. La manko de ekzemploj pri la uzadode iu vorto povas estigi miskomprenojn aýalmenaý øeni la vortar-uzanton. Por “bonavortaro” estas diversaj kriterioj.

Per la verbo “kiusata” estis montrita la be-zono precizigi la diversajn signifojn de unuverbo kaj klarigi tion per ekzemplaj frazetoj.Oni uzu almenaý 5 Esperanto-verbojn portraduki la finnan “kiusata”: lapset kiusaavattoisiaan (inciti), työpaikalla kiusataan (tur-menti), asiat kiusaavat minua (æagreni), hai-tata (øeni), Saatana kiusasi Jeesusta (tenti).En la vortaro la ekzemploj kompreneble est-as dulingvaj. Prof. Lindstedt rimarkigis, kela grupo laboranta por nova Finna-Esperantavortaro celas vortaron de 50 000 kapvortoj,kian finnoj ofte nomas koulusanakirja, sedla kvanton de la ekzemploj oni ne ankoraýdecidis.

Riitta Hämäläinen kaj Jorge Camacho, ella vortarista grupo, detale priskribis siajnlabormanierojn kaj problemojn. Tute ne su-fiæas kopii vortojn el jam ekzistantaj divers-lingvaj vortaroj, sed unue oni oni devasdecidi, kiuj vortoj estas la plej bezonataj.Krome, ne æiam facilas ekscii, æu jam ek-zistas vorto ekzemple por ”suu- ja sorkka-tauti” aý ne, kaj se ekzistas pluraj terminoj,kiun el ili elekti (buþ-hufa malsano, huf-buþa malsano aý afta febro/malsano).

Kelkfoje la vortaristo mem devas kreinovan radikon, sed ne arbitran, hazardan.Oni devas koni ankaý la stilon de la vortoj,æu beletra, poezia, æiutaga, slanga, sciencaktp, kaj oni pripensu la diversajn signifojnde unu vorto, ekz. de ”aika” kaj ”antaa”. Enfinna-finna vortaro vi trovos surprize mult-on pri ili! Post la vortprovizaj prelegoj lapartoprenantoj dividiøis en 3 grupojn poresperantigi finnlingvajn nova¼ojn, poemojn,kantojn, komiksojn kaj pridiskuti jam pret-ajn tradukojn.

Malgraý la malvarma vento multaj parto-prenantoj konatiøis kun la urbo, seræanteliterojn el monumentoj kaj tabuloj por solvienigma¼on, kiu fine klariøis kiel ”Eternalernanto”. La unuan premion en la lotumadogajnis Raimo Tuisku. La enhavoriæa sabatofiniøis per restoracia vespermanøo kaj lud-ado, kie oni konatiøis kun la Sufiksoludode Jukka Vaijärvi, Gloso-Blago de Sten Jo-hansson kaj konkursa vortodivenado helpede þlosilaj priskriboj kaj sinonimoj.DimanæoDimanæo komenciøis per matena preøo or-ganizita de KELF.

La jarkunveno de EAF okazis la 18-an demarto. Carola Antskog estis elektita kiel pre-zidanton kaj Heta Kesälä kiel protokolanton

6

Vintraj Tagojde la kunveno. Komence de la kunveno laestraro publikigis, ke øi denove post kelk-jara intertempo prijuøis Esperanto-agantonde la Jaro. La premion ricevis Riitta Hämä-läinen pro sia þlosila kontribuo al la tre suk-cesa KEF-2000 projekto. La premio inklu-zivis diskojn de Eurokka. Sekve la kunvenohavis silentan pauzon kondolence al RaimoPystynen, kiu forpasis antaý nelonge.

La jarkunvenaj raportoj de la estraro:agadraporto kaj financa raporto por la jaro2000 estis aprobitaj sen gravaj þanøoj. Sameagadplano kaj buøeto por la nuna jaro.

Jukka Laaksonen estis elektita kiel prezid-anton de la asocio por la jaro 2001. Kielestraranojn reelektiøis Anna Ritamäki kajTiina Oittinen kaj Anna-Liisa Heikkinenanstataýas Seija Kettunen, kiu volis retiriøi.Vic-estraranoj estas tute novaj: Eila Martin,Raita Pyhälä kaj Jukka Vaijärvi.

Kiel revizoroj daýrigas Heta Kesälä kajErkki Kemppainen kaj Seija Kettunen estiselektita vic-revizoro anstataý Eila Martin.Alia vic-revizoro estas Marja-Liisa Parpala.

Membrokotizoj de la asocio restas sen-þanøitaj: 100,- por individua membro, 15,-por asocia membro kaj 7,- por asociaj mem-broj de FEJO kaj Steleto.

Kiel estraranoj de Fonduso Propra Ejodaýrigas Irma Heikkilä kaj Harri Laine.

Post la jarkunveno okazis informadaduonhoro: Riitta Hämäläinen prezentis lavenontajn Aýtunajn Tagojn kaj Jukka Laak-sonen la venontajn somerajn kursojn. Post-tagmeze Jorge Camacho prelegis pri la temo“Tradiciaj vortoj kaj neologismoj – æu eblasesprimi æion?”

Lasta vera programero de la tagoj estisVortkonsilio. La konsilio konsistis el RiittaHämäläinen, Jorge Camacho kaj Jukka

Jorge Camacho, Anna Ritamäki, Riitta Hämäläinen kaj Seija Kettunen.

7

La lasta programero estis tradicia posttag-meza kafo, dum kiam lokaj esperantistoj(precipe Marjatta Niemi, Eila Dahlman kajKati Lindell) estis aplaýde dankitaj kaj rice-vis malgrandan subvencion por sia venontaaktivado.

Raportis Raita Pyhälä (sabato)kaj Jukka Laaksonen (dimanæo)

Laaksonen, kiuj kun prezido de Anna Rita-mäki klopodis eltrovi trafajn tradukojn porfinnlingvaj vortoj kolektitaj de la publiko.Pridiskutitaj estis aktualaj vortoj k.ekz. bis-nesenkeli, pyykkilautavatsa, sauvakävely,sohvaperuna, doping, hakkeri, kuntoliikun-ta, pulla kaj heräteostos. La tradukoj esper-eble aperos en la nova vortaro.

KielipolitiikkaKimmo Sasi luennoi Tampereen filologian laitos II:lla:”Kieliriidat ovat osa EU:n arkipäivää”

Ulkomaankauppaministeri Kimmo Sasinmukaan esimerkiksi ulkoasiainministeriössäyhä harvempi nuori virkamies hallitsee hy-vin puhuttua ja kirjoitettua ruotsia; englan-nin ja ranskan taidot ovat sen sijaan kohen-tuneet. Syy heikentyneeseen ruotsin taitoonon niin sanottu EU-vaikutus.

Suomen ulkopolitiikan keskeinen viite-kehys ennen EU-jäsenyyttä oli pohjoismai-nen yhteistyö. Pohjoismaiden Neuvostollaei ole kielipykäliä, mutta suomi ja islantikäännetään virallisessa vuosikokouksessa.Ruotsin kielen taito edistää norjan ja tans-kankin ymmärtämistä. Nyt Bryssel on kor-vannut Pohjolan, ja suomen kielen vaiku-tus Pohjoismaiden Neuvostossa on lisään-tynyt, koska suomalaiset tottuivat Brysse-lin-kokouksissa vaatimaan tulkkausta.

Sasin mukaan kieliriidat ovat EU:n arkea.Syyt ovat moninaisia: milloin joku rikkooyleisesti hyväksyttyä käytäntöä, milloin on-gelmana ovat kiistanalaiset henkilöt jne.Tulenarkaa kysymystä käsitellään silkkihan-sikkain.

Koska tulkkauskysymyksestä EU:ssa eiole olemassa tarkkoja sääntöjä, joustavuus

ja suvaitsevaisuus nousevat avainasemaan.Sasi mainitsee esimerkkinä Suomen pu-heenjohtajakauden, jolloin saksan kielenkäytöstä nousi kohu. Sasi toteaa, ettei ky-seessä ollut Suomen ja Saksan välinen kon-flikti, vaan pikemminkin saksan sekä espan-jan ja italian kielten rooli EU:n epävirallisis-sa kokouksissa. Kielikohun taustalla vaikut-ti myös EU:n kahden edeltävän puheenjoh-tajamaan, Saksan ja Itävallan, saksankieli-syys. EU:n suurin maa Saksa onkin Sasinarvion mukaan ”hankalin” maa kielikysy-myksessä.

Vuodenvaihteessa alkanut Ruotsin EU-vetovastuu tulee kielinäkökulmasta olemaanSuomelle ongelmaton, verrattuna esim. Niz-zan-kokoukseen, jossa Ranska jyräsi myöskielikysymyksessä. Tässä piilee Sasin mu-kaan koko ongelman ydin: kieli ei ole vainkommunikaatiota, se ilmentää myös arvo-valtaa. Niin sanottujen statuskielten luku-määrä on aina ollut rajallinen ja ne heijas-televat alueellisia valtakeskittymiä.

EU:n laajentuminen asettaa Sasin mukaankieliasetelman koetukselle, sillä jokainenmaa tulee neuvottelupöydässä pitämään w

8

Englanti EU:n ”lingua francana” tuleekuitenkin jatkossa entisestään vahvistu-maan, Sasi tiivistää.

Eurooppa-asioita hallituksessa hoitavaSasi esitelmöi filologian laitos II:lla 29. tam-mikuuta otsikolla ”Ruotsin kielen merkityspohjoismaisessa yhteistyössä ja kielten mer-kitys EU:n yhteistyössä”. Sasilla itsellään onvankka kokemus pohjoismaisesta yhteis-työstä; kosketuspintaa hän on mm. hankki-nut toimimalla aktiivisesti Pohjola-Norden-issa sekä Pohjoismaisessa Ministerineuvos-tossa.

Teksti: Harry Lönnroth,pohjoismaisten kielten tutkija

kiinni omasta kielestään. Sasi näkee realis-tisimpana vaihtoehtona johdonmukaisen lin-jan jatkamisen ja yleisesti hyväksyttyjenkäytäntöjen huomioon ottamisen. Sasi pai-nottaa, että oleellinen seikka EU:ssa on toi-mivuus ja tehokkuus myös kielellisesti. Hänvertaa tilannetta YK:hon, jossa on vain kuu-si virallista kieltä. Keskusteltaessa työkie-listä pitää kuitenkin tunnustaa kielten tasa-arvoisuus. Jos kääntämisen taso heikkenee,vaarana on Sasin mukaan, että moni maa,esimerkiksi Ruotsi, siirtyy käyttämään eng-lantia. Tulevaisuus näyttää, mitkä kielet va-kiintuvat ja miten monikielinen EU:sta tu-lee.

w

Impresoj

Toimittajan kotijumalaFrancis Wheen: Karl MarxSuom. Aarne T. K. LahtinenOtava. Keuruu 2000ISBN- 951-1-16826-6Karl Marxista kerrotaan paksuja ja paksus-ti, ortodoksisesti ja juoruillen. Neutraalistihäneen harva suhtautuu. Francis WheeninMarx-elämänkerta on noin 400-sivuinen,mutta ei oikeaoppinen, ja juoruilevuudes-taan huolimatta asiatiedot pitävät kutinsa.Löysin kaksi kohtaa kirjasta, jotka kiinnos-tivat minua esperanton harrastajana:

”Valtiottomina kosmopoliitteina miehet(Karl Marx ja Friedrich Engels) kehittivätoman kielensäkin, eräänlaisen siansaksan,jossa oli aineksia englannista, ranskasta,latinasta ja saksasta. Olen yrittänyt tulkatatämän kirjan Marx- ja Engels-sitaatit ym-märrettävälle (englannin)kielelle, jotta luki-ja välttyisi Marxin koodien avaamiselta,mutta panen silti tähän esimerkiksi yhdenlauseen, joka paljastaa millaisen työn ja tus-

kan takana kirjeiden avaaminen on ollut.”Diese excessive technicality of ancient lawzeigt Jurisprudenz as feather of the samebird als d. religiösen formalitäten z. B.Auguris etc. od. d. Hokus Pokus des medi-cine man der savages.” Engelsillä ei ollutmitään vaikeuksia ymmärtää tätä solkotusta,ja mikä ihmeellisintä, hän oli yhtä taitavatulkitsemaan Marxin toivotonta käsialaakuin Jenny-vaimo. Noita kahta lukuun otta-matta siihen pystyi vain ani harva repimättätukkansa kokonaan irti päästään. Marxinkuoltua Engels joutuikin pitkään antamaantunteja Marxin käsialan tulkinnassa Saksansosiaalidemokraateille, jotka halusivat pan-na johonkin järjestykseen vainajan vielä jul-kaisemattomat paperit.”

Esperantokin mainitaan seuraavassa kat-kelmassa: ”Marxin suuri ja hyvin järjestäy-tynyt vallankumousarmeija oli nimittäin ole-massa pelkästään herkästi innostuvien po-liitikkojen ja päätoimittajien korvien välis-sä. Heti kun Pariisin kommuuni oli murs-

9

Impresojkattu, myös Internationaali alkoi osoittaaensimmäisiä hajoamisen merkkejä.

Sen Ranskan-osastolta riistettiin lain suojaja sen jäsenet joko tapettiin tai laivattiin kau-kaisiin vankisiirtoloihin, kuten Uuteen-Ka-ledoniaan. Englannissa ammattijärjestöjoh-tajat joutuivat Gladstonen liberaalipuolueenkuolemansyleilyyn, ja useimmat Amerikansisarjärjestöjen jäsenistä ajautuivat henkien-manaajasisarten Victoria Woodhullin jaTennessee Claflinin porvarillisiksi opetus-lapsiksi ja alkoivat harrastaa spiritismiä,kuolleiden manaamista, vapaata rakkautta,ehdotonta raittiutta ja opiskella esimerkiksimaailmankieltä esperantoa.”

Miksi Marxia kannattaa lukea myös nyt?Huolimatta Marxin seuraajien kliseitä tihku-vasta tyylistä, itse oppi-isä Marx oli tyyli-mestari ja hyvin Lawrence Sternen teoksenTristram Shandy puhkilukenut, sillä Sternennyrjähtäneen tyylin hän otti käyttöön kapita-lismia kuvatessaan. Sterne oli ensimmäisiäns. kokeellisia kirjailijoita, James Joycenedeltäjä. Marxin paradokseihin moni hänenseuraajansa on lyönyt lopullisesti päänsälukkoon. Marxin huumoria ikävä kyllä mo-netkaan kommunistit eivät ole ymmärtäneet.Nykyisin kun kommunikeatyyli ja viihteelli-nen, rupatteleva tyyli ovat yleisimpiä lehdis-tössämme, voisi Marxilta ottaa oppia siitä,miten veretseisauttava jutunaloitus oikeintehdään.

Marx voisi olla jokaisen päätoimittajankotijumala, vaikka hän tuskin itse ateistinaolisi suositellut moista sanaa käytettäväksi.Neue Rheinische Zeitungista Karl Marx siir-tyi useiden muidenkin julkaisujen päätoimit-tajaksi ja hän toimi kirjeenvaihtajana ame-rikkalaisille lehdille. Myös tiedonhaun esi-kuvana Marx voisi toimia. Viettihän hänuseita vuosikymmeniä tutkien British Muse-

umin kirjaston aarteita. Karl Marx oli filo-sofian tohtori ja aikansa tiedemies, jonkakanssa Charles Darwinkin oli kirjeenvaih-dossa. Voisiko tyyliseikat ottaa huomioonnykypäivänäkin tutkielmaa tehdessään, il-man että joutuisi leimatuksi epätieteelli-seksi?

esperantanen

Groteske pri naziismoGünter Grass: La lada tamburetoSerio Oriento-Okcidento n-ro 33Eldonejo KLEKS, Bielsko-Biala 2000ISBN 83-7194-079-3Pri absurda periodo eblas rakonti nur absur-de. Post Auschwitz ne eblas beli. Nobelver-kisto de la jaro 1999 Günter Grass aperigissian unuan romanon ”Die Blechtrommel”,heredanton de la øis tiu tempo verkita Er-zählkunst (rakontarto, prozo) en 1959. Laaperigo estis skandalo. Tiel grandan abis-mon traboris la romano ”Lada tambureto“en la menson de la publiko, kiu øis ostojestis plenþtopita per nazia, heroismon eluz-anta propagando dum la tria regno.

Feliæe Grass vekis per siaj rakontoj tiujnkaþitajn flankojn, pri kio oni prefere ne pa-rolis. Kaj konsciencon, kies plej grava mal-amiko þajnas esti la propagando. Kaj germa-noj vekiøis el profunda dormo de neparol-eblaj aferoj al renkonstrua periodo.

La pikareskromano ”Lada tambureto” ra-kontas pri Oskaro Matzerath, paciento enazilo por mense malsanaj. Kiel trijara knaboOskaro decidis ne adoltiøi. Li aranøis handi-kapitecon per falo de þtuparo. Tutan sianvivon Oskaro tamburis per tambureto, ludilopor infanoj. Oskaro havis unu supernaturan

10

talenton, lia voæo frakasis æion el vitro, pre-cipe se iu volis forpreni lian ladtambureton.

Oskaro ne evoluas dum la rakonto. Lirestas groteska simbolo kaj monstro per kiola verkisto povas ridi al æio absurda en niamoderna socio. La tradukon faris TomaszChmielik. Li tradukis æ. 60 verkojn en Es-peranton el la pola, germana, rusa, angla,hispana, juda, sveda kaj la japana. Estisplezuro recenzi æi-tiun tradukon, æar mal-graý du etaj preseraroj la traduklaboro estasbonkvalita, eæ majstra.

esperantanen

Espero en multobloTivadar Soros: MaskeradoDancing around Death in Nazi HungaryForewords by Paul & George SorosEdited and translated from Esperanto byHumphrey TonkinCanongate, Edinburgh 2000ISBN 1 84195 062 9Angla libroklubo ofertas biografion origin-ale verkitan en Esperanto al granda publiko.Soros estas konata nomo inter eg-investistoj.Ankaý la finna þtato tion scias. Sed la fami-lia historio tre interesas ankaý malriæulon.Tivadar Soros havis multoblan vivon. Unuekiel militprizonigito en Siberio. Fuøo el pri-zono tra Orient-Eýropo al Hungario. La na-zia reøimo tie. Post la socialisma Hungario.Fuøo dum Hungara revolucio 1956 al Uso-no, Novjorko. Redaktoro de esperantlingvaliteraturrevuo Literatura Mondo. Profesiejuristo. Sed matura persono por tiel mult-flanka biografio. Humphrey Tonkin tradu-kas al tre klara angla. Tiel ke la espero neperdiøas.

esperantanen

Impresoj

“Virino estas nulo, seapud þi ne staras virokiel cifero pleniganta”Eliza Orzeszko: MartaRakonto 256 p., kvina eldonoEldonejo KLEKS de Georgo Handzlik,kunlabore kun UEA, kadre de Kampanjo2000Eliza Orzeszkowa (1841-1910), polino, ver-kis sociajn romanojn pri maljusta¼oj de latiama socio. “Martan” þi nomas nur rakontokaj demandas al si, æu la subtilgustaj legant-oj kaj impresavidaj legantinoj pardonos alþi la libron, kiu tute ne enhavas misterajnnodojn de intrigo kaj interesajn vida¼ojn dekoroj trapikitaj de flamaj sagoj. El la paøojde “Marta” pikas nin la socio, kie virino ser-vu kiel amuzilo al viro aý sidu hejme, gardusian mastruma¼on, eduku siajn infanojn kajgloru Dion. En tiu socio beleco, mildeco,modesteco, obeeco kaj pieco estas la virtoj,kiuj konvenas al virino. La sola merito kon-vena al þi estas amo por la edzo. Tiel estisne nur en Varsovio, kiu rolas kiel la scenejode la rakonto.

Laý tiuj principoj estis edukita, dorlotitakaj amata la bela kaj juna Marta, kiel floroen oranøerio. Þi estis konsiderata ankaý kle-ra, æar þi lernis iomete pianludi, desegni kajparoli france. Þi havis belajn vesta¼ojn kajbonan guston. Þi havis gepatrojn, edzon kajæarman filineton, kiuj amis þin, sed la ge-patra bieno estis vendita en aýkcio kaj laedzo subite mortis, ne þparinte ion por lavenontaj bezonoj de la senhelpa edzino.Restas nur la du nuloj, Marta kun la kvarjarafilino, kiuj ne tuj komprenas, ke sen viro neekzistas por ili feliæo nek pano.

11

ImpresojLa personoj de ”Marta” reprezentas diver-

sajn situaciojn kaj postenojn en la socio. Ilikvazaý ne havas individuan karakteron. Lafilino de Marta eæ ne havas nomon. Inter laaliaj personoj la leganto trovas kelkajn, kiujbonkore kompatas kaj deziras helpi Martan.Tia estas Klaro, ne-edzinigita virino malbel-igita de variolo sed sendependa pro sia lertoen laboro. Klaro eble estas modelo, kiun laverkistino kun admiro prezentas al seriozaleganto. Legante la libron saøaj gepatrojcerte ekpensis, kiel kaj kial eduki knabinon.Multaj homoj tute ne komprenas la situacionkaj konduton de Marta. Ili mokas, kondam-nas kaj ekspluatas þin.

Tiutempe mankas la socia sekureco, kajpreskaý æie regas la kutimo dungi nur virojn,eæ kiel komizojn en tola¼o-vendejo. Nur vir-oj scias kalkuli, mezuri, esti akurataj, traktidiversajn klientojn. Nur viroj vekas estimon,kaj virinoj – kontraýe! Virinoj estas konsi-derataj senkapablaj, facilanimaj, frivolaj, ilikompromitus la entreprenojn. Ne decas, keili laboru inter viroj.

Marta povoscias neniun metion. Þi provasfariøi guvernanto, sed þia lernantino superasþin en la franca. Þi provtradukas libron porurøa eldonado, sed þi devas aýdi, ke al þimankas la bezonataj vortaro kaj stilo. Porservi en ies hejmo þi estas tro maldika kajdelikata, kaj ankaý pro þia deveno þi estaskonsiderata netaýga kaj nefidinda en bala-ado kaj gladado. Þi ne scipovas altranæi kajmaþinkudri vesta¼ojn. Denove kaj denoveMarta estas rifuzita.

Almozpetadon Marta abomenus. “Almo-zo estas pano venena kaj putriga por homojjunaj kaj sanaj.” Amikino provas klarigi alþi, ke la nura solvo estus vendi sin, sian ju-nan virinan belecon, al amavidaj viroj. “Lagaja Aleæjo” pagus kiom ajn por posedi þin.

Por tiaj viroj delogi knabinon – Marta estasnur 24-25-jara kvankam vidvino – “estaskiel krevigi nukson”, nur por øuo, sed edz-iøas ili nur al riæo kaj famo. La koro de tiaviro estas vulkano, kiu “eksplodas kelke dafojoj en tago”. Ilia alproksimiøo kompro-mitas la virinon. En la koro de Marta “starasaltaro por la mortinta edzo” kaj “brulaslampo plenigita de larmoj”, prilumante þianmalgajan vojon al mizero. Þian filinon þi nepovas vivteni. Ili ambaý velkas kaj malsan-iøas pro nesufiæaj nutro, dormo, varmo kajaero. Æiuj flametoj de espero estingiøas unupost la alia.

Ne min kulpigu pri la romantika stilo. Mispegulas la stilon de Orzesko/Zamenhof, kiuesperantigis la libron. La unua E-lingva el-dono aperis en 1909, iom antaý la morto deOrzeszko. La rakonto vekis grandan intere-son en pluraj landoj kaj stimulis virinanmovadon, emancipiøon ankaý en Æinio kajJapanio, kie la tradukoj baziøis sur la Esper-anta. “Marta” kontribuis al virina memstar-iøo, klarigante ke ankaý knabinoj devas estikapablaj elturniøi en la mondo.

La lingvo de “Marta” kompreneble estasflua zamenhofa Esperanto, sed la libron ma-kulas kelkaj bedaýrindaj preseraroj, devig-ante la leganton halti kaj pensi, æu “lakto”devus esti “fakto”, “pio” “pro”, “do”/ “de”,“kalke”/”kelke”, “apero”/”afero” kaj tielplu. Kelkfoje ankaý la interpunkciado kon-fuzas. Tio estas øena, sed se oni scivolas prila situacio de la virino en la 19a jarcentokaj pri la kvalito de la lingvo de Zamenhofmem, oni tralegos la libron kun nehaltigeblaintereso. Kiel virino mi dankas al la verk-istino pro verko grava ankaý por mia sorto.

Saliko

12

Esperantologio

Æu ekzistas esperanta folkloro?Antaý jaro oni intervjuis min pri esper-anto por la helsinka radiostacio RadioCity. La intervjuisto, Jarkko Luoma,demandis min surprize: Æu ekzistasesperanta folkloro? Mi antaýe neniampensis pri æi temo kaj iom balbute ra-kontis pri kelkaj bagateloj. Sed por mi,iama studento pri folkloristiko, æi de-mando insiste restis en la kapo.Esperanta folkloro estas kampo ne pri-studita. Dum abundas studoj lingvaj kajhistoriaj, preskaý mankas studoj pri laparolkomunumo, studoj sociologiaj kajspeciale studoj folkloraj. Parolkomun-umo tiom vasta geografie kaj tiom mal-

kohera pluraspekte certe ne estas la plejfacila studkampo. Æu elirpunkte plitrakti Esperantujon kiel hobian rondonaý kiel etnon… certe ne etno, sed pli daetnaj trajtoj ol en golfklubo?Bedaýrinde mi ne trovas sufiæajn temp-ajn eblojn ”lonrotumi” (vagi kiel Lönn-rot) tra Esperantujo, kolekti aýtentikanmaterialon sisteme, enketadi kaj inter-vjuadi. Tiel æi suba ne prezentos al viprofundan folkloran studon, sed nurajnpensojn, impresojn kaj observojn kajkelkajn gvidliniojn al la temo. Se ilivekos diskuton kaj mi ricevos respon-dojn al kelkaj demandoj, bonege.popolo de unu sola lando, de certa aøgrupo enla lando, pri lernantoj de certa lernejo, pri en-loøantoj de iu urbo aý vilaøo, pri homoj de certalaborejo, sportklubo aý ajna alia hobia rondo.Popolo povas signifi eæ tre malgrandan rondon,konsistantan el nur kelkaj personoj. Ekz. unusola rokbando aý hospitala æambropleno dapacientoj povas formi propran folkloran unuon.Æiuj tiuj grupoj havas sian folkloron.

Ni æiuj apartenas al pluraj grupoj. Ni estaseýropanoj, finnoj, familianoj, reprezentantoj deniaj aøoj. Folklora¼oj kiuj estus absolute samajpor æiu finno, egale æu infano aý pensiulo, æuvilaøano aý helsinkano ne nepre ekzistas.

Ankaý esperantistoj evidente formas homgru-pon, kiu havas plurajn subgrupojn. La elira su-pozo sekve estas, ke ankaý esperantistoj devushavi sian propran folkloron. Tamen paralele alla æi supra mencio, esperantaj folklora¼oj nenepre estas la samaj por æiuj esperantistoj en lamondo, same por eýropanoj kiel por ekster-eýropanoj, same por junularo kiel por oldularo.

Kio estas folkloro?La vorton folkloro oni facile, sed false ligas alpratempeco, kamparaneco, maledukiteco kaj alkiæaj kliþoj pri popoldancantoj, naciaj kostumojkaj deklamantoj de kalevalaaj poemoj. Tamenfolkloro kaj folklora¼oj same apartenas al la mo-derna mondo kaj ni æiuj estas – eæ se senkonscie– uzantoj de folklora¼oj.

La vorto folkloro devenas de vortoj ”folk”(popolo) kaj ”lore” (heredita tradicio). Øi signi-fas popolan kulturon. Folklora¼o povas esti samebone popolfabelo aý pratempa plorkanto kiel in-fana ludpoemeto, imago pri najbaraj popoloj,urba legendo pri kato en mikroforno aý þercopri niaj politikistoj.Homgrupo estas folklora unuoKiam ni parolas pri popola kulturo, ni memoru,ke ”popolo” ne nepre signifas tutan nacion, sedpovas esti kiu ajn grupo da homoj kun ia komu-na bazo. Povas temi pri popolo de tuta Eýropo,

13

Buþa kulturo senaýtoraFolkloro signifas buþan kulturon, male al la lite-ratura tradicio. Pratempe oni rakontis dum mal-lumaj vesperoj fabelojn kaj longajn epikajn po-emojn por distri sin. Tiuj poemoj apartenis albuþe heredita tradicio, ili ne aperis libroforme.La rakontistoj ofte eæ ne scipovis legi. Samenuptotradicioj aý kredo je feoj kaj koboldoj neaperis libroforme, sed en la buþa, praktika tradi-cio. Ili herediøis de generacio al alia aý de grupoal alia. Tiel ankaý la nunaj folklora¼oj: De konti-nento al alia, de lernejo al alia, de pli aøaj infa-noj al pli junaj.

Karakteriza¼o de folkloro estas ankaý øia ano-nimeco. Folklora¼oj ne havas aýtoron. Oni nepovas ligi iun rakonton, þercon aý anekdotonal difinita persono. Folklora¼oj naskiøas kajcirkulas en la grupo kaj havas nebulan originon.

Nuntempe la limoj inter buþa kaj literaturatradicio jam ne plu estas tute klaraj. Þercoj priblondulinoj, basistoj aý pri Bill Clinton, unuevivaj nur en la buþa tradicio, baldaý eksplodedisvastiøas rete aý aperas baldaý kajerforme.Kampoj de folkloroSekve mi uzos diversajn kampojn de finna folk-loro kiel skeleton por pli facile trovi esperantajnfolklorajn fenomenojn, eæ se estas parte absurdeprovi trovi paralelojn inter fenomenoj de finnafolkloro kaj tiu de hobia grupo – nu, ni vidu.PopolpoezioPopolpoezion oni povas dividi en tri grupojn:Al epika (rakonta) poezio, al lirika (prisenta)poezio kaj al rita poezio. Epika popolpoezio priherooj, samkiel lirikaj plorkantoj en la modernamondo estas jam mortaj tradicioj. Sed almenaýen nia finna popola tradicio rita poezio plu havasrolon. Temas pri tiuj etaj rimoj, kiujn oni ofteeæ ne konceptas kiel poezion: Dira¼oj kiujn oniuzas en konkreta æiutaga situacio (”Etana, etananäytä sarves onko huomenna pouta”, ”Anna,Antti, ahvenia”) aý la tuta ludpoezio kaj mok-poezio de infanoj (”Vasta pesty puhdas selkä,

kuka siihen viimeks pisti, likaisella sormel-laan…”, ”Ota kiinni, mandariini, kandariinikanda”).

Æu rita poezio ekzistas en esperanto? Se iamnaskiøintus tradicio, ke enirante la kongresejonLKK-anoj silente suspirus ”Je animoj de Za-menhof, Grabowski kaj Kabe, iru la kongresoglate”, temus pri rita poezio. Sed tiel oni ja neagas.

Naskiøo de infana (Bone rimarku: De infanojmem, ne kreita de plenkreskuloj) lud-kaj mok-poezio bezonas koheran grupon kaj oftan kon-takton inter la grupanoj. Øi naskiøas dum kortajludoj kaj konfliktoj aý en infanøardenoj. Eæ seja ekzistas esperantaj denaskuloj, kiuj sendubeludas kaj inter si konfliktas esperante, æu kon-taktoj inter tiuj infanoj estas tiom oftaj, ke ilihavas la eblon krei inter si rimojn por ludoj kajmokoj?Rakonta tradicioRakonta tradicio kutime floras æiufolklore. Alrakonta tradicio apartenas rakontado de fabeloj– modernmonde jam morta tradicio (Ne miksukun legado aý rakontado de fabeloj de Grimm!)–, þercoj, klaæoj, rakontoj kaj legendoj.

Nu, klaæoj æiumedie ekøermas kaj disvastiøas,ankaý esperante. Aý æu vi ne jam aýdis, kioVERE okazis en la salono Fritzon meznoktedum KEF….?

Same certe þercoj. La plej fekundaj kampojpor naskiøo de þercoj estas kutime najbaroj,politikistoj aý aliaj gravaj homoj kaj instancoj.Nur pensu, kiom da þercoj vi jam aýdis pri AhtiKarjalainen, Martti Ahtisaari, Bill Clinton aýpri svedoj kaj rusoj.

En Esperantujo ni povus trakti UEA:n, CO:naý EAF:n kiel ”politikistojn”. Ankaý Zamenhofmem devus esti bona grundo por þercoj. Naj-baran valoron povus porti volapuko kaj ido.

Sed mi malbone konas þercojn por rakonti alvi konkretan ekzemplon. Tamen io pure esper-anta devas ekzisti. Æu vi ne aýdis ion pri JukkaLaaksonen, Päivi Saarinen kaj Seija Kettunen,

Esperantologio

14

Esperantologiokiuj renkontiøas en kafejo por trakti la proto-kolan punkton 6? Aý pri idisto, volapukisto kajesperantisto kiuj bierumas dum kongreso? Kiondiris Zamenhof al Grabowski survoje al klub-vespero?

Legendoj estas rakontoj pri sanktuloj kajsanktaj temoj, rakontoj siaflanke estas traktatajkiel vero. Rakontoj kompreneble en Esperantujoekzistas. (Vidu pli sub ”Memora tradicio”)

Æu legendoj ankaý? La funkcio de legendojestas firmigi kredon de iu grupo pri certa feno-meno. Pratempe oni legendumis kaj rakontadispri renkontoj kun feoj, koboldoj, diabloj kaj tielfirmigis la kredon pri ekzisto de tiuj esta¼oj. Kiopri la rakonto pri naskiøo de esperanto? “Jaminfanaøe Zamenhof ekkomprenis la gravecon dekomuna, internacia lingvo kaj ties signifon porla monda paco…”. Æu vere tiel aý æu jen le-gendo? Kio se Zamenhof fakte estis simple am-bicia homo, ¼aluzeta, kun neniomaj noblaj celoj,volis nur krei lingvon pli bonan ol aliaj tiutem-paj planlingvoj kaj hazarde sukcesis pli boneol la aliaj?! Æu ne æi tia mallegendo detruus laentuziasmon kaj mondkoncepton de plurajesperantistoj?

Kaj kiel fakte okazis la naskiøo de verbo”krokodili”? Æu vere aperis stulta krokodilo ensveda lernolibro aý æu jen temas pri plia le-gendo?

MiniloroMiniloro signifas folklora¼on tre kurtforman.Ofte temas pri unu sola frazo. Temas pri popolajdira¼oj (”Perkele, sanoi pieni poika kun isä kuolija äiti haudattiin”), proverboj (”Ruoho on vih-reämpää aidan takana”), enigmoj (”Mikä onpunainen ja kulkee ylös alas? –Tomaatti his-sissä.), trompfrazoj (”Sano valas. –No,valas. –Vedä kymmenen kertaa housut alas”), perifrazoj(”heittää veivinsä”) kaj komparoj (”päissäänkuin käki”).

Zamenhofajn proverbojn ni esperantistoj certekonas, sed æu ankaý folkloraj minilora¼oj ekzis-tas? Minilora¼oj estas æiulingve kampo kutimetre prospera. Eæ infanoj facile uzas kaj kreasdiversajn komparojn, perifrazojn kaj enigmojn.Mia 3-jarulino antaý ne longe komentis kamen-fajron ”Sehän syttyi kuin iloinen mieli.” aýinformis min pri sia silentemo: ”Mä oon tänäänhiljainen kuin maitotölkki.”

Perifrazumi kaj enigmumi tamen postulas dela parolanto kaj aýskultanto tre firman lingvanbazon. Ne nur korekton, sed kreivon kaj sponta-non en parolaj kuntekstoj.

Nu, kiom da perifrazoj vi mem konas esper-ante? Morta kiel…? Ebria kiel…? Aý kiom daesperantistoj vi persone konas, kiuj eæ teoriekapablus spontane-babile krei esprimivajn kom-parojn kaj proverbojn? Mi ne konas multajn.

Kelkajn mi aýdis. Vera perlo jen – øi perfektesekvas formulecon de komparoj kaj aldonehavas alludon al pure esperanta medio. Sekveøi estas komprenebla nur al homo, kiu bonekonas nian movadon: Iu afero estas ”pli mal-verþajna ol langa kiso inter Silfer kaj Cama-cho”. Alia ofte aýdita komparo jen: Io povasesti ”pli teda ol komitatana kunsido”.

Aparta kampo de minilora¼oj estas t.n. libro-loro. Tiam la frazo havas beletran originon, sedkomencas sendependan vivon eksterbeletran. Øiiøas tiom vaste konata, ke oni eæ ofte forgesasla beletran originon. Oni parolas ankaý pri”flugilaj vortoj”. Tre fama ekzemplo estas lafrazo ”ollako vai eikö olla”, sed kiu memoras,Arnau Torras, el albumo ”La D-ro Sen-

esperanto seræas la Bonan Etoson.”

15

Esperantologiode kiu verko øi devenas?

Foje flugilojn havas tuta frazo, foje oni prenasparton de la frazo kaj aldonas al øi fremdan ele-menton. Eble unu el la plej famaj esperantaj lib-rolora¼oj estas prunta¼o el la zamenhofa poemo(”La vojo”): ”Nur rekte, kuraøe kaj ne flank-iøante…ni iru al kafejo”.

Ankaý librotitolo povas iøi folklora¼o. Jam miaýdis la esprimon ”mi estas plena kaj ilustrita”por esprimi ekz. postmanøan kontenton.

Denove iom bridas naskiøon de esperantaj lib-rolora¼oj la magraj scioj de esperantistoj mempri nialingva literaturo. Librolora¼oj kiel ”per-cepti haýte bieremon tuja” apenaý naskiøas, æarkiu jam konus la koncernan originalon de Mi-guel Fernández! (Originale: ”Percepti haýteturto-flugon tuja”/Fernández/Ibere libere/Tuja,p.103).

Iom pli ni þajnas koni la roklirikon, tiel alme-naý la junularo. Freþan muzikloran ekzemplonni trovas tuj en Finnlando. ”Æu vi pretas…” +

fremda elemento jam fulmrapide iøis flugila fra-zo dum æi somero. Repkantstila demando ”Æuvi pretas por la veno de vespermanø’” estas treaktuala ekzemplo pri esperanta folkloro. La ori-ginon por tiu frazo oni trovas en la kantotekstode fama finna espobando, Dolcxamar, kiu sia-repe demandas ”Æu vi pretas por la veno deDolcxamar’”. (Dolcxamar/Lingvo Intermonda/Æu vi pretas) La frazo tamen tuj ekflugis ekster-kanten kaj rapide kaj folklore disvastiøis interla esperanta junularo kaj muzikemularo.

Esperantaj minilora¼oj estas ankaý kelkvortajkonceptoj kiel ”La bona etoso” (Origino el lakomiksalbumo ”La D-ro Senesperanto seræas labonan etoson” de Arnau Torras), ”La bona ling-vo”, ”Esperanto–edzperanto”, ”konstantakongresa edzino” ,”la fina venko” (Foje þerce”la finna venko”) aý ”veni, vidi, vici”. Ankaýla fama frazo, þajne Raýmo-origina, ”Ne tuþula teknika¼ojn” estas esperanta minilora¼o.

nun mi estis kun fratoj kaj fratinoj de la tutamondo,

kaj ne sola, sola, solasola, sola, solaÆar æi tie mi pensas estas bonegaj etoso,

paco, kaj amikeco,kaj mi kredas ke neniu æi tie sin sentas

malgaja, malbela, malamata,kaj certe ne sola, sola, solasola, sola, solaPoste ni æiuj vojaøis hejmen al niaj landoj en

la tuta mond’,kaj nun mi pensas pri miaj geamikoj, kaj

sentas min iom maløoja, malgaja kajiom sola, sola, solasola, sola, solaImagu se æiuj homoj en la tuta mondo lernus

esperantonPovus esti ke tiam neniu iam iel ie sentus sinsola, sola, solasola, sola, sola

Muziko: Kim J. Henriksen kaj Micke EnglundTeksto: Kim J. HenriksenEn albumoj ”Tute ne gravas”/Amplifiki kaj”Brokanta¼oj”/Esperanto DesperadoMi pagis kotizon al IJK, sed nenio restis por

la vojaø’Mi pensis ke tio tute ne gravas, kaj iris al la

voj’ kun mia pakaj’Mi levis la manon, ridetis al la þoforoj, sed

neniu haltis kaj kunportis minPost ses horoj en pluvo kaj vento mi frostis

tielæiuj aýtomobiloj preterpasis min tiel rapidekaj mi sentis min sola, sola, solasola, sola, solaMi venis finfine al la kongreso kaj tie

renkontiøis kun karaj amikoj,ni kisis, brakumis, kaj estis gajaj,

Sola

16

EsperantologioPopoldancoj kaj ludojLudoj pratempe estis grava elemento ne nur eninfana, sed en junulara kulturo. Sabatvespere lajunularo kolektiøis por svigilado aý por rondo-dancoj. Speciale dancoj estis grava kanalo altuþoj kaj erotike saturita etoso.

Klaregan paralelon oni povas vidi kun ”Labambo”, dancata en junularaj esperantaj rondoj.La danco mem ne estas esperanta folkloro, ofteni eæ aýdas øian hispanlingvan version. Sed latradicio danci bambon kaj la ”ludreguloj” estasklare esperanta folklora¼o.

Temas pri rondodanco. En la mezo de la ron-do dancas kelkaj unuopaj knabinoj kaj knaboj.Dumdance la knabinoj iras al iu enronda knabokaj kisas lin survange (aý surbuþe, laýkuraøe),la knaboj iras al knabinoj samcele. La bambononi dancas eæ kelkdekfoje sinsekve. Foje øi hel-pas naskiøon de rilato, al kiu mankis kuraøo entaga lumo, sen la sekura bambuma rondo. Ladancregulojn oni kutime lernas nur buþe kajpraktike, novulo aýdas ilin de plispertulo.

Enirante festejon kun bambumantoj, oni jeunua rigardo povas distingi inter tiuj, kiuj estasunuafojuloj en la kongreso kaj kiuj jam øisostajmovadanoj – nur laý la bambumaj paþoj kajagoj. Mi plu memoras mian unuan kontakton

kun æi furora junulara danckutimo. Okazis enitala IJF, junulara festivalo. Mi dancis en larondo, tuj la unuan vesperon, en mia unua junu-lara renkontiøo iam ajn kaj sciis nenion pri latuto. Subite venas al mi itala knabo, tute nekonata, kaj ekkisas min. Kia þoko! Æu æiuj italojestas æi tiom abrupte spontanaj kaj frenezaj! Nurposte mi lernis agi laý la folkloraj atendoj.

La Bambo naskis ankaý mokvorton kaj kon-cepton: ”Bambisto aý eæ eterna bambisto” estaspersono, kiun nenia serioza programo interesaskaj kiu emas nur trabambumi la kongresajn nok-tojn.PopolmuzikoPopolmuziko klare en Esperantujo ne ekzistas,eæ se kelkaj pecoj jam akiris preskaý popol-muzikecajn trajtojn kiel i.a ”IS” aý ”Sola” deAmplifiki (Amplifiki/Tute ne gravas), klasika¼ojen la junularaj rondoj pri la novjara festivaloen Germanio. Supozeble ne æiuj, kiuj kantas”Sola, soooola, soooooooooolaaaaa…” havasian ajn ideon pri la origino de tiu kanto.

Riitta HämäläinenArtikolo daýros en la sekva numero.

þtormo æe aýskultanto kaj pli intensan kon-centriøon ol æie aýdebla konsummuziko.

En la kantoj La knaboj de nigra-blankafoto kaj Justaj bomboj Handzlik mesaøaskontraý irrealeco de milito. Grandan emoci-þtormon mi sentis æe la lasta kanto de la KD,Øis revido, eble aýdita dum fermo de multajkongresoj. Bardarto postulas kvieton, tem-pon kaj mediteman karakteron. Øuste tiajecoj ne estas popularaj hodiaý. Sed kvietiøoestas saniga.

esperantanen

Barda¼oj por kvietiøoGeorgo Handzlik:Ni tostu la verdan fortunonKabaredaj kaj bardaj kantojEldonejo KLEKS, Bielsko-BialaGeorgo Handzlik estas viro kun gitaro pre-zentante kantojn postulantaj eble la plej for-tan memfidon. Tia estas mia voæo, tiaj miajtekstoj, prenu aý ne prenu mian mesaøon.Inter muziko, literaturo kaj teatro mezstatasla bardarto. Tio postulas pretecon al emoci-

17

InformbazaroLa tria internaciafotokonkurso“La Ondo de Esperanto” kaj Urala Esperant-ista Societo (UES), post la sukceso en 1998kaj 1999, organizis en 2000 la trian Interna-cian Fotokonkurson. La konkurso ne estisdediæita al iu temo. Partoprenis 62 fotoverk-oj de 18 autoroj el 10 landoj: Britio, Bulga-rio, Finnlando, Hispanio, Hungario, Irano,Litovio, Pollando, Ruslando, Urugvajo. (En1998 estis 42, kaj en 1999 – 43 konkursa¼oj).

La 17a de januaro 2001 la juøkomisionoanoncis la rezulton.

1a premio: Andrea Ottrok (Hungario) pro“Infana øojo”.

2a premio: Luz Vazguez Sonto (Hispanio)pro “Patrineco”.

3a premio: Robert Kaminski (Pollando)pro “Malnova Jerusalemo”.

Laýda mencio: Raita Pyhälä (Finnlando)pro “La suno en la lago”.Specialaj premioj (pro fotoj teme ligitaj kunEsperanto):

Robert Kaminski (Pollando) pro “Pardo-nu! En Æinio nun estas noktomezo”;

Sandra Burgues Roca (Urugvajo) pro”Ankaý mi volas lerni Esperanton”.Laý la Regularo de la Konkurso, la kun-organizantoj havas ekskluzivan rajton øis la31a de decembro 2002 uzi æiujn ricevitajnfotojn en papera kaj elektronika formo kajen ekspozicioj.

Dankon al la partoprenintoj! Gratulon alla laýreatoj!

(UES, La Ondo de Esperanto)

IJK en StrasburgoInternacia Junulara Kongreso okazos æi-jareen Strasburgo, la urbo de Eýropa Parlamen-tejo, de la 29a de julio øis la 5a de aýgusto.La temo de kongreso estas “Plurlingvismoen Eýropo: kiel øin sukcesigi?” Laýteme,okazos malferma lingvofestivalo, dum kiuE-istoj el diversaj landoj prezentos sian ling-von. Por tiu kaj aliaj programeroj la organiz-antoj instigas la partoprenantojn kontribuial la programo. Akceptitaj kontribuontoj ri-cevos rabaton.

Por aliøiloj kaj pliaj informoj, kontaktuTEJOn aý JEFOn. Rete: <tejo-oficejo@esperanto.org>, <jefo@esperanto.org>, ttt-ejo: <www.esperanto.org/ijk2001>.IF en MagdeburgLa 18-a Internacia Festivalo okazos en Mag-deburg de 27a de decembro 2001 øis la 3ade januaro 2002. IF estas aranøo por “mez-aøuloj” (25-55 jarojn) kaj junaj familioj, kunaý sen infanoj. Je la fino de februaro estisjam preskaý 90 aliøintoj el 13 landoj, doindas aliøi frue. Plej malaltaj kotizoj (260eýroj por pli ol 25-jaruloj) validas øis la 30ade junio. La festivalejo estas modernigita kajkomforta junulara hotelo meze en la urbacentro, tamen en sentrafika æirkaýo. Je dis-pono estas diversgrandaj æambroj, kun duþokaj necesejo en æiu æambro.

Aliøiloj kaj pliaj informoj: Hans-DieterPlatz, Postfach 1148, D-34303 Niedenstein,Germanio. Tel/fakso +49 5624 8007. Rete:<hdp@internacia-festivalo.de>, ttt-ejo:<www.internacia-festivalo.de>.

Futbalmaco Helsinko-Porvoo 11.5 en Ravirata/Käpylä/Helsinko je la 18aPliaj arieruloj, avanculoj, goluloj kaj amasa publiko bonvenas!Detaloj en www.esperanto.fi/helsinkiˆ

18

Tulevia

EsperantokurssiValamon kansanopistossa 1.-5.7.2001

Esperanto-Asocio de FinnlandoEsperantokurso en Valamon kansanopisto(Civitana Instituto de Valamo), Heinävesi,Finnlando, 1.-5.7.2001Pliaj informojValamon kansanopisto (Civitana Institutode Valamo), 79850 Uusi-Valamo, tel: (017)570 1400, fakso: (017) 570 1402, retpoþto:<valamon.kansanopisto@valamo.fi>.

Esperanto-Asocio de Finnlando, Siltasaa-renkatu 15 C 65, 00530 Helsinki. Interreto:<http://www.esperanto.fi>.

Kontaktpersonoj: Tiina Oittinen <tiina.oittinen@pp.inet. fi>, Jukka Laaksonen<laakju@koti.tpo. fi>.

Viime vuonna kesän esperantokurssit järjes-tettiin onnistuneesti Valamon kansanopis-tossa. Erinomaisesta opetuksesta ja moni-puolisesta ohjelmasta Valamon rauhallises-sa ilmapiirissä sai nauttia 29 innostunuttakurssilaista.

Tänä vuonna Sinullakin on mahdollisuusosallistua Valamon kursseihin. Kurssiaikaon 1.-5.7.2001. Kurssitasoja on tänä vuon-na kolme: alkeet, jatko ja keskustelu.Alkeiskurssilla (taso 1.) tutustutaan kielenperusteisiin ja kurssi antaa hyvät valmiudetjatko-opiskeluun itsenäisesti tai ryhmässä.Opettajana Sylvia Hämäläinen. Jatkokurssi(taso 2.) on tarkoitettu kieltä jo jonkin ai-kaa käyttäneille tai kielen alkeet joskus op-pineille. Keskustelukurssille (taso 3.) osal-listuvat osaavat jo sujuvasti käyttää kieltäkaikissa tilanteissa ja hakevat kurssilta lisä-vahvistusta kielitaidolleen. Atilio OrellanaRojas opettaa sekä jatkokurssia että keskus-telukurssia. Keskustelukurssilaiset tekevätitsenäisiä harjoituksia aamupäivisin ja liit-tyvät jatkokurssilaisten ryhmään iltapäiväntunneiksi. Kaikki kolme ryhmää tekevätyhdessä retkiä Valamon kauniissa luonnos-sa. Katso tarkemmin oheisesta päiväkohtai-sesta ohjelmasta (pienet muutokset ohjel-maan mahdollisia).

Viiden päivän kurssin hinta on hotelli-tasoisessa majoituksessa 1450 mk (1 hh) ja1250 mk (2 hh) tai retkeilymajatasoisessa1150 mk (1 hh) ja 1050 mk (2 hh). Hintaan

sisältyy majoitus, opetus, aamiainen, lounas,päiväkahvi ja iltatee päivittäin sekä viimei-senä iltana juhlaillallinen. Mahdollisuus tul-la paikalle jo lauantaina 30.6. ilman eri yö-pymismaksua.

Ilmoittautuminen tapahtuu suoraan Vala-mon kansanopistoon, osoite: 79850 Uusi-Valamo, puhelin (017) 570 1400, faksi(017) 570 1402, sähköposti: <valamon.kansanopisto@valamo.fi>. Opisto lähettääilmoittautuneille maksulomakkeen ja lisätie-toja. Kurssi järjestetään yhteistyössä Suo-men Esperantoliitto ry:n kanssa, yhdys-henkilöinä tänä vuonna Tiina Oittinen jaJukka Laaksonen (osoitteet sivulla 2).

19

Venontaj

13.30 Vaellus matkamiehen ristille (2 kmluostarista), jossa kahvit.

16.00 Tauko16.30 Alkeet (oma ryhmä) / Jatko ja

Keskustelu yhdessä 2 oppituntia18.30 Tauko19.30 Saunailta rantasaunalla: makkaraa,

virvokkeita, iltateeKe 4.7.20017.00-9.00 Aamiainen9.00 Alkeet/Jatko/Keskustelu (omissa

ryhmissä) 3 oppituntia12.00 Lounastauko.13.30 Luontoretki rukousmetsäpolulle ja

luostarin hautausmaalle.16.00 Kahvi17.00 Alkeet (oma ryhmä) / Jatko ja

Keskustelu yhdessä 1 oppitunti18.00 Tauko18.30 Alkeet (oma ryhmä) / Jatko ja

Keskustelu yhdessä 1 oppitunti19.30 Slaavilainen ilta (juhlaillallinen),

yhteistä ohjelmaaTo 5.7.20017.00-9.00 Aamiainen9.00 Alkeet/Jatko/Keskustelu (omissa

ryhmissä) 3 oppituntia12.00 Lounastauko.13.30 Alkeet (oma ryhmä) / Jatko ja

Keskustelu yhdessä 2 oppituntia15.30 Kahvi. Kurssin päätösPäivittäin mahdollista osallistua kiinnostuk-sen mukaan jumalanpalveluksiin aamulla,päivällä ja illalla taukojen yhteydessä.

Päivittäinen ohjelmaSu 1.7.200110.00 Kurssin avaus, opettajien ja opiskelijoi-

den esittäytyminen; Kunkin kurssiryhmänavaus (alkeet, jatko, keskustelu)

11.00 Kiertokävely luostarin alueella jatutustuminen sen toimintaan.

12.30 Lounastauko.13.30 Alkeiskurssi (Sylvia Hämäläinen)/

Jatkokurssi (Atilio Orellana Rojas)/Keskustelukurssi (oma ryhmä) 2 oppituntia

15.00 Kahvitauko16.00 Alkeet/Jatko/Keskustelu (omissa

ryhmissä) 2 oppituntia18.00 Tauko18.30 Alkeet (oma ryhmä) / Jatko ja

Keskustelu yhdessä 1 oppitunti19.30 Iltatee, tutustumisiltaMa 2.7.20017.00-9.00 Aamiainen9.00 Alkeet/Jatko/Keskustelu (omissa

ryhmissä) 3 oppituntia12.00 Lounastauko.13.30 Laivaristeily Juojärvellä ”Sergei”

-laivalla (erillinen maksu)16.30 Kahvi17.00 Alkeet (oma ryhmä) / Jatko ja

Keskustelu yhdessä 2 oppituntia18.30 Tauko19.30 Iltatee, yhteistä ohjelmaa19.30-22.00 SaunomismahdollisuusTi 3.7.20017.00-9.00 Aamiainen9.00 Alkeet/Jatko/Keskustelu (omissa

ryhmissä) 3 oppituntia12.00 Lounastauko.

20

Venontaj

Mardo 3.7.20017.00-9.00 Matenmanøo9.00 Elementa/Daýriga/ Perfektiga (en propraj

grupoj) 3 lecionoj12.00 Lunæopaýzo13.30 Migrado al la kruco de la migranto, kie

komuna kafumado.16.00 Paýzo16.30 Elementa (propra grupo) / Daýriga kaj

Perfektiga (kune) 2 lecionoj18.30 Paýzo19.30 Saýna vespero en la lagborda saýno:

vespera teo kun aliaj manøa¼ojMerkredo 4.7.20017.00-9.00 Matenmanøo9.00 Elementa/Daýriga/ Perfektiga (en propraj

grupoj) 3 lecionoj12.00 Lunæopaýzo13.30 Ekskurso en naturo al arbara preøa pado

kaj mona¶eja tombejo.16.00 Kafopaýzo17.00 Elementa (propra grupo) / Daýriga kaj

Perfektiga (kune) 1 lecionoj18.00 Paýzo18.30 Elementa (propra grupo) / Daýriga kaj

Perfektiga (kune) 1 leciono19.30 Festa vespero en slava stilo (festa

vespermanøo), komuna programo¬aýdo 5.7.20017.00-9.00 Matenmanøo9.00 Elementa/Daýriga/ Perfektiga (en propraj

grupoj) 3 lecionoj12.00 Lunæopaýzo13.30 Elementa (propra grupo) / Daýriga kaj

Perfektiga (kune) 2 lecionoj15.30 Kafo. Fermo de la kursoÆiutage ebleco laý intereso viziti ortodoksandiservon matene, tage kaj vespere dum lapaýzoj.

Esperanto-Asocio de FinnlandoEsperantokurso en Valamon kansanopisto(Civitana Instituto de Valamo), Heinävesi,Finnlando, 1.-5.7.2001

Taga programoDimanæo 1.7.200110.00 Malfermo de la kurso, la instruistoj kaj

gelernantoj prezentas sin;Komenco por æiulernogrupo (elementa, daýriga, perfektiga)

11.00 Rondirado en æirkaýa¼o de la mona¶ejokaj konatiøo kun øi

12.30 Lunæopaýzo13.30 Elementa kurso (Sylvia Hämäläinen)/

Daýriga kurso (Atilio Orellana Rojas)/Perfektiga kurso (en propra grupo)2 lecionoj

15.00 Kafopaýzo16.00 Elementa/Daýriga/ Perfektiga (en

propraj grupoj) 2 lecionoj18.00 Paýzo18.30 Elementa (propra grupo) / Daýriga kaj

Perfektiga (kune) 1 leciono19.30 Vespera teo, interkona vesperoLundo 2.7.20017.00-9.00 Matenmanøo9.00 Elementa/Daýriga/ Perfektiga (en propraj

grupoj) 3 lecionoj12.00 Lunæopaýzo13.30 Þipkrozado en najbara lago (aparta

pago)16.30 Kafopaýzo17.00 Elementa (propra grupo) / Daýriga kaj

Perfektiga (kune) 2 lecionoj18.30 Paýzo19.30 Vespera teo, komuna programo19.30-22.00 Ebleco saýni en la loka saýno æe

lago

21

Venontaj

Aýtunaj Tagoj28.-30.9.2001 en Helsinko– Lingvoj kaj (mis)komprenoj –

La Aýtunaj Tagoj 2001 okazos en Helsinko,en la internacia kulturcentro Caisa, kiu situ-as tre urbocentre, nur je 2-minuta distancode la helsinka stacidomo. La aranøo estasæi foje 3-taga.

La kerna vorto de la Aýtunaj Tagoj estas”kompreni”. Ni proponas al vi trispecajnkomprenojn:

1) Kompreni la lingvan diversecon demondo kaj øian valoron

2) Kompreni problemojn de internaciakomunikado

3) Kompreni diversajn facetojn de Espe-rantoÆefprelegantojw Patrik Austin: finna studento pri nordiajlingvoj, muzikistow Fabienne Berthelot: franca psi¶o-socio-logow Istvan Ertl: hungara verkisto-¼urnalistow Jouko Lindstedt: finna profesoro, lingv-isto, patro de denaskulojw Bertilo Wennergren: sveda gramatikistoArtistojw Dolcxamar, furora finna bandow Istvan Ertl, verkisto-poetow Persone, famega sveda bandow Variantoj, teatra grupo konsistanta el junajfinninojPrelegojLingva diversecoEn la mondo ekzistas æirkaý ses mil parolajlingvoj, kaj miloj da gestlingvoj. Oni antaý-

Aýtunaj tagoj 28.-30.09.2001en HelsinkiMi aliøas al la aýtunaj tagojNomo ______________________________Adreso ________________________________________________________________

Tel. ________________________________Aliøkotizoq Øis 30.06.2001 90/60 mk _______q Øis 14.09.2001 120/90 mk _______q Poste 150/120 mk _______La pagintoj havas liberan eniron al æiujaranøoj ligital al la aýtunaj tagoj. La dua,malpli kosta kategorio por membroj de FEJO.Loøado kaj manøadoq Manøopaketo 160 mk _______Deziroj pri manøoj___________________________________

Loøado:q Mi zorgas mem pri mia loøadoq Amasloøejo (nur por fejo-anoj)q Mi rezervas hotelæambron jene______________________________________________________________________

Mi pagas ___________ mk al la kontoHelsingin EsperantoseuraSampo 800017-1409105Sendu la aliøilon al:Esperanto-klubo de HelsinkiSiltasaarenkatu 15 C 6500530 HelsinkiBONVENON!

22

TuleviaSyyspäivät 28.-30.09.2001HelsingissäIlmoittaudun syyspäivilleNimi _______________________________Osoite _________________________________________________________________

Puh. _______________________________Ilmoittautumismaksuq 30.06.2001 saakka 90/60 mk _______q 14.09.2001 saakka 120/90 mk _______q sen jälkeen 150/120 mk _______Ilmoittautumismaksun suorittaneilla on vapaapääsy kaikkiin syyspäivien tapahtumiin.Alempi maksu FEJOn jäsenille.Majoitus ja ruokailutq Ruokailupaketti 160 mk _______Toivomuksia ruokailun suhteen___________________________________

Majoitusvaihtoehdot:q Hoidan itse majoituksenq Yhteismajoitus (fejolaisille)q Varaan hotellihuoneen seuraavasti______________________________________________________________________

Maksan ___________ mk tililleHelsingin EsperantoseuraSampo 800017-1409105Lähetä lomake osoitteella:Helsingin EsperantoseuraSiltasaarenkatu 15 C 6500530 HelsinkiTERVETULOA!

vidas, ke 90% el ili mortos dum la nuna jar-cento. Tio povas esti rigardata kiel grandaperdo por tuthomara kulturo, kvankam mult-aj homoj trovas øin evoluo natura, eæ dezir-inda. Dum la AT ni aýdos pri la kaýzoj dela lingvomorto kaj pri ebloj malhelpi øin.(Lindstedt)Nordiaj lingvominoritatojAnkaý por multaj nordiaj minoritataj lingvojoni antaývidas morton. Sed kiom bone nientute konas la lingvajn minoritatojn kajmalgrandajn popolojn de Nordio? Ni konat-iøos kun la lingva situacio en Nordio, de laferoa øis la samea. (Austin)Internacia komunikadoInternacia komunikado ne æiam senproble-me funkcias. Eæ se oni samlingve komunik-as kaj æio vorte direblas, kulturaj diferencojinter parolantoj hungaraj, francaj kaj finnajpovas kaýzi miskomprenojn. Komunikajmalfacila¼oj kaýzataj de kulturaj diferencojestas prelego kun multaj ekzemploj kaj dis-kuto. (Berthelot)Kial reguloj?aus, bei, mit, nach, seit, von, zu + dativo,en banan, bananen, bananer, bananerna(fleksia klaso 3), ”Mi neniam forgesas aku-zativoN”. Kial Esperanto entute havas regu-lojn? Kial lingvoj øenerale havas tiom dareguloj? Æu nur por turmenti nin? (Wenner-gren)Esperanto kiel hejma lingvoMalantaý la publika vizaøo de Esperantokiel ”lingvo internacia” troviøas la uzo dela lingvo en hejmoj kaj familioj. Verþajnela plimulto de la Esperantaj frazoj æiutageelparolataj en la tuta mondo estas elparolatajøuste en hejmoj, sed la ordinara movadanoapenaý konas la fenomenon. (Lindstedt)

23

VenontajKiom viva estas Esperanto?Sengrena, spica injo, venis fino al nia latino,melku vian cerbon, kartona pajaco, iru salutila pionirojn, unu parolas pri motoro, la aliapri þoforo, umumita kiel porko…

La prelegantoj traktos diversajn uzokamp-ojn de Esperanto, de trinkejaj konversaciojøis beletraj kuntekstoj, de repkantoj øisamorado kaj insultoj, kaj diversgradan evo-luintecon de Esperanto en tiuj diversaj tere-noj. (Ertl/Austin)Kiaj estas esperantistoj?Kia estas la esperanta parolkomunumo? Æutipaj esperantistoj ekzistas? Oni traktas latemon el soci-psi¶ologia vidpunkto. (Berth-elot)Arta programow Teatra¼o ”Gastamo” de Spomenka Stimec(Variantoj)w Beletraj prezentoj (Ertl)w Koncertoj de Dolcxamar kaj Personew DancovesperoBonvenon al la Aýtunaj Tagoj en Helsinko!

EKH, FEJO kaj EAF

Syyspäivien järjestelyistäSyyspäivät pidetään kulttuurikeskus Caisa-ssa, jossa pidettiin myös viime kesän KEF.Myös ruokailu tapahtuu Caisassa, CafeExoticissä. Ruokailupaketti sisältää perjan-taina iltapalan, lauantaina lounaan, kahvinja iltapalan ja sunnuntaina lounaan ja kah-vin. Paketti maksaa 160 mk. Aterioita voitilata myös erikseen, jolloin lounaat ja ilta-palat maksavat 40 mk ja pullakahvit 15 mk.

Halukkaille varaamme hotellihuoneenjoko Hotelli Antonista (Paasivuorenkatu 1,rajallinen määrä huoneita) tai Eurohostel-lista (Linnankatu 9). Hinnat: Anton 1-hh340 mk/yö, 2-hh 440 mk/yö, 3-hh 540 mk/yö, sisältävät aamiaisen, Eurohostel 1-hh190 mk, 2-hh 220 mk/yö, aamiainen 29 mk.

Hotellimaksut voi maksaa joko etukäteentai vasta paikanpäällä suoraan hotelliin. Fe-jolaisten yhteismajoitus on ilmainen, muttaota oma makuupussi mukaan.

ELFI informasEn la jarkunsido de ELFI en Hämeenlinna Ca-rola Antskog estis elektita nova sekciestro (pre-zidanto). Erkki Kemppainen estas vicprezid-anto, Sylvia Hämäläinen sekretario, Tapio Sor-munen kasisto kaj Raita Pyhälä, Anna-Liisa Ali-Simola kaj Kaija Liimatainen estraranoj. SoiliSalminen kaj Martti Pennanen estas revizoroj,vice Tuula Laatikainen kaj Reino Eriksson.

La membrokotizo estas 120 mk. Bonvolu pagiøis la 30.4.2001 al la konto 800015-129185.

OuluOulun esperantoseura piti vuosikokouksensa24.2.01. Puheenjohtajana jatkaa edelleen ErkkiRöntynen. Muut hallituksen jäsenet ovat AllanMehtonen, varapuheenjohtaja, Eila Martin,Stanislawa Mehtonen, Aira Röntynen ja AuliVihermä. Varajäseniksi valittiin Juha-MikkoAhonen ja Muhammed Bettahar.

Eýropa jaro de lingvoj

24

AsociojEsperanto-Klubode HelsinkiJarkunvenaj nova¼ojLa jarkunveno de nia klubo okazis 6.2. En laoficejo kolektiøis deko da membroj. La jarkun-veno pritraktis la aferojn difinitajn en nia statu-to. Estis aprobitaj la agadraporto kaj financa ra-porto de la pasinta jaro kaj malþarøo al la estr-aro. La kunveno elektis por la jaro 2001 la jenanestraron: Sakari Kauppinen, prezidanto; PatrikAustin, Anna-Liisa Heikkinen, Riitta Hämäläi-nen kaj Jukka Vaijärvi estraranoj kaj Ritva Sa-belli kaj Eeva Vaijärvi vicestraranoj. Kiel revi-zoro estis elektita Raimo Tuisku kaj vice HetaKesälä.

Posta estrarkunsido elektis Jukka Vaijärvi vic-prezidanto, Ritva Sabelli sekretario kaj EevaVaijärvi kasisto de la klubo.Printempa programo de EKH kaj FEJO17.417.30 beletremula rondo en la oficejo (FEJO)19.00 biero kaj babilo en Kellarikrouvi24.418.00 Mondmuzika vespero en la oficejo8.518.00 Vinvespero en la oficejo11.5Futbalmacxo Helsinko-Porvoo en Ravirata(FEJO)15.517.30 Beletremula rondo en la oficejo (FEJO)26.516.00 Printempa ekskurso al Käpylä5.617.30 Beletremula rondo en la oficejo (FEJO)9.6Somera vespero en KuusiluotoPliaj detaloj en <www.esperanto.fi/helsinki>.

Someraj þamanojen Kuusiluoto 9.6.Unu el la frusomeraj aranøoj de Esperanto-Klubo de Helsinki estas somera vespero en Kuu-siluoto, sabate la 9an de junio. La saman aranø-on forte partoprenos ankaý FEJO. Eble reviviøode la tradicio pri Someraj Tagoj de FEJO?

Dum la aranøo ni somerumos, saýnumos, bi-vakumos, manøos, konatiøos kun la ekzota eto-so de Kuusiluoto. Fejoanoj ankaý tranoktos tie,aý en tendoj aý en la domo.

La estrarano de EKH, Jukka Vaijärvi, estasKuusiluoto-aktivulo.

Riitta: Rakontu al ni, Juæjo, kio estas Kuusi-luoto?

Jukka: Kuusiluoto estas insulo, kiu situasmeze de la golfo Vanhankaupunginlahti en Hel-sinki. Tipaj por Kuusiluoto estas acerarbaroj,kiuj donas al øi iom fabelan aspekton kaj rokajkampoj. Insule pasigas sian tempon la asocio

Þamano-Pieæjo kaj þamandrumo.

25

AsociojJubilea jaro – juhlavuosiEsperanto-societo en Turku fariøos 40-jara. Pormemori la interesajn kaj okazplenajn pasintajnjarojn ni aranøos festan posttagmezon la 14-ande oktobro 2001 je 14.00 en la Verda Salonode la Kultura Centro. Æiuj niaj geamikoj estastreege bonvenaj! Notu jam la daton! Unu vizi-tanto de longe for jam konfirmis sian parto-prenon: s-ro Sylvan Zaft el Michigan, Usonovizitos en septembro-oktobro Finnlandon. Liestos gasto de nia estimata eksprezidanto Jor-ma Ahomäki kaj vizitos i.a. Tampereon, la ATen Helsinki kaj nian societan feston. Li skribisi.a. jene en Vekilo (gazeteto de la jam 80-jaraE-societo Antaýen en Tampere): “Mi antaývidaskun plezuro mian viziton al Finnlando. Por miFinnlando estas norda lando kiu estas tre riæaje lagoj, arbaroj, klasika muziko, moderna tek-nologio, lando kie oni povas øui vivi kaj en na-turo kaj en bonstata moderna socio, lando kieoni povas loøi en moderna apartamento en pin-arbaro.” Bonvenon Sylvan kaj æiuj aliaj!Printempa ekskursoLa bela insulo Ruissalo, perlo de nia urbo aten-dos nin la 3-an de junio 2001. Ni vizitos la lok-ajn vidinda¼ojn i.a. la botanikan øardenon perhelpo de la urba aýtobuso no 8. Niaj æiæeronojLeena kaj Tiina rakontos pri la historio, naturokaj lokoj de la insulo. Kafopaýzon ni havos enla fama Honkapirtti.

Esperanto-societoen TurkuSocieta jarkunveno 4.2.2001Jarkunveno: La laýstatuta jarkunveno de la soci-eto okazis la 4-an de februaro 2001 en Blua Sa-lono de la Malnova Urbodomo. Æeestis nur 8societanoj, verþajne la malvarma vintra veteroforpelis homojn. Sed ankaý æifoje la societoregalis siajn membrojn per kafo aý teo kun bon-gusta¼oj pri kio zorgis Toini Oittinen kun helpode aliaj.

En la societa estraro estis denove reelektitajsamaj personoj kiel jam dum multaj jaroj. Tii-na Oittinen elektiøis kiel prezidanto. Sen reelek-to en la estraro daýrigas Paula Harju, VarpuKaro kaj Anja Launiainen. Kiel estraranoj porla jaroj 2001-2002 estis reelektitaj Anna-LiisaAli-Simola kaj Leena Tiusanen kaj kiel vic-estrarano dum 2001 Veikko Tikkanen, kiu an-kaý daýrigas kiel kasisto kaj librotenisto. Do,mankas el la estraro unu ordinara membro kajdu vicmembroj. La estraro ricevis rajton kom-pletigi sin dum la jaro. – Dankon al niaj mult-jaraj estraranoj Ulla Salonen kaj Anna-LiisaKylänpää.

La jarkunveno elektis denove Ilpo Forströmkaj Leila Laineoja kiel revizorojn kaj JormaAhomäki kun Kerttu Kemppinen kiel vicreviz-orojn.

Vanhankaupungin Kulttuuri-Ekologinen Klubi,kiu okupiøas pri lokaj kulturaj kaj ekologiaj afe-roj. Insule situas duetaøa vilao, konstruita en 30-aj jaroj, saýno, ilarejo, necesejo kaj arbardom-eto. La insulo atingeblas per traba pado ekdePornaistenniemi kaj Lammassaari aý boate, vin-tre eblas ankaý promeni, skii, glitkuri aý biciklisur glacio.Dum la aranøo ni spertos ankaý eksterordinaranmuzikon: Þamandrumojn.

Riitta: Hippo, granda þamano de Pukkila, ra-

kontu al ni, kio estas þamandrumo aý þaman-druma muziko?

Hippo: Þamandrumo estas instrumento, perkiu oni kontaktis/-as alian mondon, la spiritanmondon. En prakulturo la drumisto ne estismuzikisto, sed ceremoniestro, þamano, kiu”vojaøis” al alia mondo. Nia rilato al la drumoestas pli muzikista. Ni celas per drummuzikooferti al nuntempuloj senton pri unuiøo kun laæirkaýanta mondo kaj naturo.

Pliaj informoj en www.esperanto.fi/helsinki

26

Raportti EsperantolehdelleKohde:Katja Lampinen, 23 vuotta, Hel-sinki. Opiskelee Radio- ja TV-il-maisun linjalla Helsingin ammat-tikorkeakoulussa.Status:Valittu FEJO:n hallituksen sihtee-riksi 13.1.2001.Ulkonäkö:Havaintoja laidasta laitaan, esim.ihonmyötäisessä nahka-asussa sekälukuisia yrityksiä pukeutua mie-heksi, mm. Tommi Läntiseksi ja itä-eurooppalaiseksi esperantistiksi.Mielentila:Kyseenalainen. Pystyy nukahtamaanmoottoripyörän kyydissä. Jos saisiolla päivän näkymätön, menisi seu-raamaan USA:n ja Venäjän johto-hahmoja ja todistamaan oikeaksiteoriansa siitä, että tätä maail-maa hallitsee lopulta pienen sisä-piirin salaliitto. Levittänyt pää-hänpinttymäänsä elämän onnellisuu-den tavoittelusta myös FEJO:n pii-rissä. Tämän ideologian mukaanmaailman onnellisimmat ihmisetasuvat vihreissä puutaloissa.Kansainväliset suhteet:Havaintoja mitä erilaisimmistapaikoista, esim. moottoripyöränselässä Norjan Lofooteilla jamikrofoni kädessä Kansallisooppe-ran päälavan alla.Kontaktit:Journalistiksi opiskelun myötäomaa suuren määrän hyödyllisiäkontakteja. Haastatellut mm. oop-peran kuiskaajaa (joka ei suin-kaan kuiskaa, vaan huutaa). Halu-aisi haastatella Tarja Halosta.Suhde esperantoon:Aloittanut kielen opiskelun puo-litoista vuotta sitten. Imaistumukaan toimintaan Variantoj-teatteriryhmän myötä. NykyäänFEJO:n hallituksen sihteeri.Arvio:Viiden vihreän tähden arvoinen pa-ketti.Helsingissä 14.3.2001Pipsa Ahonen

Raportti EsperantolehdelleKohde:Pipsa Ahonen, 20 vuotta, Helsin-ki. Opiskelee kemiaa Helsinginyliopistossa.Status:Valittu FEJO:n hallituksen vara-puheenjohtajaksi 13.1.2001.Ulkonäkö:Muuntautumisen mestari. Vaihtanuthiustensa väriä neljä kertaa vii-meisen vuoden aika na: sinivihreä,punainen, kirkkaan pinkki, nythillitty brunette.Mielentila:Aamuisin sekava. On mm. juossutbussiin ja näyttänyt kuskillematkalipun sijasta terveyssidettä.Kärsinyt äskettäin kahdenkympinkriisistä.Kansainväliset suhteet:Ystäviä korkeilla paikoilla: asu-nut noin viisi vuotta kahden japuolen kilometrin korkeudessaEtiopiassa, Addis Abebassa. Asu-nut myös Keniassa sisäoppilaitok-sessa.Kontaktit:Liikkuu epäilyttävissä piireissä:harrastaa tähtitiedettä ja käyrä-torven soittoa. Liftaa Helsinginyössä pelottomasti. Liftausseurananähty mm. maksullinen nainen. Mat-kustanut myös vankikarkurin kyy-dissä. Viihtyy baareissa jatanssilattialla, pitää värikkäistädrinkeistä.Suhde esperantoon:Aloittanut kielen opiskelun puoli-toista vuotta sitten. Vaikutta-nut Variantoj-teatteriryhmässä.Kertonut pitävänsä onomatopoeet-tisdeskriptiivisistä (!) sanois-ta, kuten shushi. Edustaa FEJO:aItalian IJF:ssä huhtikuussa.Arvio:Mainio tapaus, nainen paikallaan.Helsingissä 14.3.2001Katja Lampinen

3Hallituksensalaiset kansiot Osa 1

27

Kielinurkka

Sananjohtoleikki

skrib|ilo kynäskrib|il|aro kirjoitusvälineetskrib|isto kirjoittaja, kirjuri,

kirjailija (verkisto)skrib|anto kynänkäyttäjä joka

ei työkseen kirjoitaskrib|ema kirjoitushaluinen,

kova kirjoittamaanskribem|ulo paljon kirjoittava ihminenskrib|ado kirjoittaminen –

teko ja tapahtumaskrib|a¼o kirjoitus, juttu, artikkelimem|skriba¼o nimikirjoitus (aýtografo)skrib|igi kirjoituttaa toisillapri|skribi kuvaillane|pri|skrib|ebla sanoinkuvaamatonne|skrib|ita kirjoittamatonskrib|suba¼o kirjoitusalustabel|skribado kaunokirjoitus (kaligrafio)tombo|skribo hautakirjoitusJos osaa johtaa sanoja, niin sanavarastomoninkertaistuu jokaisesta opitusta juuresta.On vain muistettava, että kaikille johdetuillesanoille ei löydä suomennosta ja että pelk-kä tekninen yhdistely voi antaa tulokseksisanoja, joita ei tarvita. Vai mitä sanotte täs-tä luomuksestani ”skrib|ej|estr|o”, kirjoitta-mon johtaja? Tai sanasta ”eks|skrib|em|ul|in|o”, entinen himokirjoittajatar? (HUOM!Hän himoitsi vain kirjoittamista.) Sanoistaon syytä kiistellä. Aloittakaa vaikka manø-juuresta!

Amuzema Saliko Ridetanta

Otetaan jokin ”juuri” eli merkityksen ydin-osa, ”vartalo”, vaikkapa SKRIB. Lisätäänsiihen päätteitä ja /tai etuliitteitä ja katso-taan, mitä tulee. Liitelistan voi ottaa sana-kirjansa takaa, tai sitten sovitaan, että käy-tetään vain muistia. Kuka saa eniten järke-viä sanoja kokoon määräajassa? Sanat onosattava selittää, ja niitä on voitava käyttäälauseissa. Voidaan myös sopia, että saa teh-dä yhdyssanoja, kuten alla on tehty.skrib|i kirjoittaaskrib|e kirjallisestiskrib|ad|i kirjoitella tämän tästäek|skribi ryhtyä kirjoittamaanre|skribi kirjoittaa uudestaanmis|skribi kirjoittaa väärinsub|skribi allekirjoittaasuper|skribi kirjoittaa päälle,

korjata pyyhkimättäkaþ|skribi kirjoittaa salaamaþin|skribi kirjoittaa koneella (tajpi)fi|skribi kirjoittaa rumiafuþ|skribi pilata kirjoitus jo

sitä tehdessäänskrib|o kirjoitus, kynän jälki

paperillaBrajla skribo pistekirjoitus,

sokeiden kirjoitusmanskribo käsialasubskribo allekirjoitusla Sanktaj Skriboj uusi ja vanha

testamenttiskrib|aæ|o töherrys, harakanvarpaat

28

Laste

Fotado, kajakado kaj Eeva

Eevapadelasantaý lalumturo deBengtskär.

Dum miaj lernejaj jaroj fotado estis trepopulara hobio inter miaj samklasanoj.Kelkaj knaboj povis pasigi horojn parolantepri la ecoj de la plej novaj fotiloj, kun amasoda objektivoj, motorigitaj filmmoviloj kajtia¼oj. Eble kelkaj trovis tempon eæ foti. Ieltiu fervoro tamen ne kaptis min. Dum multajjaroj mi tute ne interesiøis pri fotado. Þajnisal mi ke por iøi sukcesa fotulo, oni devuselspezi multon da mono por havi sufiæe bo-nan fotilaron kaj la fotado mem estis iaspecasekreta scienco – oni devas scii multegonda aferoj kiel lumigi fotota¼on, kian filmonuzi ktp. Eble kelkaj seniluziiøoj de fotadokun poþfotileto kontribuis al mia pesimismo.Ofte mi ekzemple forgesis demeti fingronde antaý la lenso, do øi aperis bilde kiel nig-ra nebulo. Kaj kutime æiuj per fulmolumilofotitaj homoj havis ruøajn okulojn kvazaýalkoholisto. Poste mi lernis ke tiu fenomeno

estas tre kutima, øi okazas kiam la okulajretmembranoj de la fotatulo reflektas la lu-mon reen al la lenso. Homa retmembranobrilas ruøe sed tiuj de bestoj havas alian ko-loron, ekzemple kata retmembrano reflektasverdan lumon. Vere interesajn aferojn onilernas per aæa fotado.

Pasis jaroj kaj mi interesiøis pri aliaj afe-roj, trovis novan hobion kaj komencis pagajiper kajako. Mia scivolemo kondukis min almultaj interesaj insuloj kaj marbordaj lokojen proksimeco de Helsinko kaj tiam mi re-interesiøis pri fotado, æar estis agrable haviiun memoron pri la faritaj ekskursoj. Mitamen ne trovis la marvojon al Nepalo sedmia unua sola padelado al Porvoo estis pormi preskaý same granda atingo kaj donisagrablan senton de sukceso. La komenco dela naýdekaj jaroj estis ekonomie malfacilapor mi kaj finnoj generale. Kiel senlaborulo

29

Laste

Jukka kajEeva Vai-

järvi.

mi havis multon da tempo kaj povis facilepadeli pli ol mil kilometroj en jaro. Eble tiumarumado helpis min resti sana kaj maldep-rimita. Feliæe la jarkotizo de nia padelasocione altis kaj mi trovis tie multajn novajn ge-amikojn, inter ili Eeva, mia edzino. Ni ren-kontis dum baza padelkurso kiun nia asociodonis al grupoj de padelontoj kaj ni ambaýhelpis kun instruado de tiuj novuloj. Eevamiksis min al kursano kaj observante miajnmanovrojn diris ”He, ne apogu al via seøokiam vi pagajas!” Mi respondis ”Ba, æesu,mi estas vickursgvidanto kaj scias kionfari.” Tiam Eeva ne sciis ke þi parolis al þiavenonta edzo. Poste ni ofte ridis al tiu niaamuza unua renkonto. Tiutempe mi iomæagreniøis pro þia kritiko, kvankam øustebazita.

Eeva aæetis novan fotilon por niaj padel-ekskursoj kaj mi ankaý enamiøis al øi. Øiestas sufiæe simpla por uzi, oni nur devasteni øin stabila dum kelkaj sekundoj kaj

premi la þaltbutonon. La fotilo scipovasaýtomate adjustiøi al la distanco de la fotot-a¼o kaj per øi eblas foti eæ subakve. La unu-nura eco en øi, kion mi ne þatas estas la mal-granda baterio, kiun oni devas fojfoje þanøikaj kiu ege kostas en fotilvendejo. Strangeke oni ne povas uzi iun standarde grandannormalan baterion kiu kostus nur kelkajnmarkojn anstataý tiu speciala tridekmarka.La leøoj de merkatekonomio ofte laborasstrange, nekompreneble al simpla fotulo.Tamen ni fotis multajn sukcesajn fotojn dumniaj vojaøoj kaj ekskursoj, mi konsideras kela plej bonaj estis bildoj de lumturo deBengtskär kaj la fajrkolora, preskaý tropikasunsubiro de Jurmo. Eble nia plej þatatainsulo proksime al Helsinko estas Itä-Tont-tu, eta senarba roka insuleto, sur kiu kreskasarbustoj kaj multaj belaj floroj. La mesaøojde rokoj interesas. Ili rakontas pri magmokiu fluis æi-loke antaý jarmiljardoj kaj laglaciaøoj desegnis ankaý siajn þpurojn al tiuj w

30

Lopuksi

Arbaro de Zamenhofin synty

Itä-Tonttu vivis iu fiþkaptisto, kies domo neplu ekzistas. Bruligita de preterpaþintaj van-daloj nuntempe restas nur la betona fun-damento. Kelkajn metrojn de øi estas ebenaherba¼o se oni þatas pasigi la nokton tietendumante.

Jukka Vaijärvi

varmaj glataj rokoj, agrablaj promeni sen-þue. Oni trovas tie duone subakvan þton-truon, boritan de fluinta akvo kaj þtono en-true. Mi ofte staris en tiu truo, la akvo atin-gas mian umbilikon en øi. Vere fotindaloko! Mi esperas ke evoluo ne detruas tiunæarman insuleton. Øis la sepdekaj jaroj en

w

Lapsena leikin usein tässä metsässä sisarienija serkkujeni kanssa, elimme siellä omaasatuamme. Vuosien varrella palasin tuohonlapsuuden taikametsään silloin tällöin ko-kemaan sitä taianomaista, utuista, pehmeäätunnelmaa, jota me lapset siellä koimmevanhojen puiden ja isojen kivien katveessa.Kun sain omia lapsia, vein heidät tuohonmetsään, ja vanhin lapsistani, Henri, ristimetsän Satumetsäksi. Julistettuamme espe-rantonkielisen satukilpailun aloin miettiä,miten Satumetsään saataisiin satukilpailuunliittyvää toimintaa. Halusin metsälle espe-rantonkielisen nimen ja mielestäni metsä olitarpeeksi arvokas kantaakseen Zamenhofinnimeä – niin ristin sen Arbaro de Zamen-hofiksi.

Merkitsin aluksi metsän kolme puuta kyl-tein: Ihmisoikeuksien Puu, Rauhan Puu jaTasa-arvon Puu. Heinäkuussa 2000 kyläs-sämme pidetyn Esperanto-päivän aikanaeräs Suomen merkittävistä esperantisteista,Allan Mehtonen, valitsi Suomen Puun.Muutamia päiviä myöhemmin luokseni saa-pui Pasporta Servon kautta puolalainen PjotrStankowski, joka valitsi metsän ensimmäi-sen kansainvälisen puun. Olen erityisenmielissäni siitä, että se on Puolan Puu, Arbo

de Pollando. Puola on minulle läheinen maamuutenkin kuin Zamenhofin kotimaana.Kävin Puolassa kymmeniä kertoja työsken-nellessäni laivoissa, ja rakastuin tuohonmaahan.

Perustin Arbaro de Zamenhofin kesäkuun2000 lopulla, ja nyt siellä ovat Suomen jaPuolan puiden lisäksi Rafael Blancon jaXabier Rico Iturriotzin valitsema EspanjanPuu, Floreal Martorellin perheineen valit-sema Ranskan Puu, Amanda Higleyn valit-sema USA:n Puu ja Stefani Strunjakin jaJudita Rey-Hudecekin valitsema KroatianPuu, sekä Osmo Bullerin valitsema UEA:nPuu. Myös lokakuisen satuviikon aikanaStefani Strunjakin sadusta paikalle saapu-nut Joulupukki valitsi oman puunsa. Samas-sa tilaisuudessa paikalla olleet lapset StefaniStrunjak, sisarukset Elina, Kirsi, Niina,Ismo, Anna ja Juho Tauriainen sekä sisa-rukset Henri, Sauli ja Pauliina Vääräniemivalitsivat yhdessä Ystävyyden Puun, Arbode Amikecon. Ajatukseni on ollut, että maa-ilman esperantistit kohtaisivat Arbaro deZamenhofissa ja voisivat nauttia siellä luon-nonrauhasta, toisistaan ja esperantosta.

Aini Vääräniemi

31

Avustajien toivotaan noudattavan edel-lä esitettyjä aikoja. La redakcio esper-as, ke helpantoj atentu la datojn supre.IlmoitushinnatUlkopuolisetmainostajat: Jäsenet:1/1 sivu 600 mk 1/1 sivu 300 mk½ sivua 400 mk ½ sivua 200 mk1/4 sivua 250 mk 1/4 sivua 125 mk

ilmestyy vuonnaaperas dum la jaroNro Red.grupo Limdato Aperas

komencas3 1.5 15.5 1.64 1.7 15.7 1.85 1.9 15.9 1.106 1.11 15.11 1.12

2001

Muutokset ja lisäykset osoitteistoon IlkkaSanttilalle, Tollinpolku 1 B 21, 00410 Helsin-ki, s-posti ilkka.santtila@esperanto.fi mie-luummin kirjallisena.Suomen Esperantoliiton paikallisyhdistykset toimi-vat:w Helsingissä: Helsingin Esperantoseura /Esperanto-klubo de Helsinki,Siltasaarenkatu 15 C 65, 00530 Helsinki.: Sakari Kauppinen, sakari@skau.pp.fiw Iisalmessa: Iisalmen Esperantoklubi /Esperantoklubo de Iisalmi, (Onni Kauppinen)Uudispihantie 298, 74100 Iisalmiw Jyväskylässä: Jyväskylän Esperantokerho /Esperantoklubo de Jyväskylä, (Terttu Tyynelä)PL 136, 40101 Jyväskyläw Lahdessa: Lahden Esperantokerho /Esperantoklubo de Lahti, (Martti Pennanen)Kalliomaankatu 10, 15150 Lahti.: martti.pennanen@pp.phnet.fiw Mikkelissä: Mikkelin Esperantokerho /Esperantoklubo de Mikkeli, (Elli Husso)Porrassalmenkatu 27 B 51, 50100 Mikkeli.w Oulussa: Oulun Esperantoseura /Esperantosocieto de Oulu, (Allan Mehtonen)Valtatie 6-8 B 15, 90500 Ouluw Salossa: Salon Esperantokerho / Esperanto-klubo de Salo (Matti Wallius) Eräpolku 1,25130 Muurla : matti.wallius@pp.inet.fiw Tampereella: Esperantoseura Antaýen ry. /Esperantosocieto Antaýen, Satakunnankatu 30C 6, 33210 Tampere. (Rainer Arvola, Käräjä-törmä 2 E 32, 33310 Tampere, : andromeda@koti.tpo.fi)w Turussa: Turun Esperanto-yhdistys ry. /Esperanto-societo en Turku, (Tiina Oittinen)Puutarhakatu 26 A 11, 20100 Turku.: tiina.oittinen@pp.inet.fiw Lappeenrannassa esperanton harrastajilla eiole järjestöä, vaan “esperantoryhmä”, jolle voilähettää postia osoitteeseen (Irja Miettinen)Esperantogrupo de Lappeenranta, Yrjönkatu6-8 A 1, 53600 Lappeenranta.

Lisäksi Suomen Esperantoliittoon kuuluuw Suomen opettajain esperantoliitto, Jykyrintie3, 69440 Lestijärvi. : raitapy@jymy.kase.fi( (06) 8637 351 Tilinro: 800015-129185w Suomen nuorten Esperantoliitto / FinnlandaEsperantista Junulara Organizo (FEJO)Siltasaarenkatu 15 C 65, 00530 Helsinki.: fejo@esperanto.fiw Sokeiden esperanto-yhdistys Steleto. (RitvaSabelli) Pietarinkatu 10 D 27, 00140 Helsinki.: Ritva.Sabelli@sfs.fi 7 (09) 660 651Useiden paikkakuntien puhelinluettelosta hakusa-nan “Esperanto” kohdalta löytyy paikallisten harras-tajien puhelinnumeroita.

Suomen esperantoliiton jäsenjärjestöt

32

2 ------------------

Pica-Paino Oy, Jyväskylä 2001

Palautusosoite: EsperantoliittoSiltasaarenkatu 15 C 65, 00530 Helsinki

n

Nova agado de FEJO: literatura rondo

Seuraava numero w Venonta numeroSeuraava numero ilmestyy kesäkuun alussa. Jutut 15.5.2001 mennessä Aimo Rantaselle. Venontanumero aperos en la komenco de junio. Artikoloj øis 15.5.2001 al Aimo Rantanen. Osoite/adreso:PL 2, FIN-40801 Vaajakoski, puh/tel. (014) 261 438, s-posti/rete: <esperantolehti@esperanto.fi>.

Æi-printempe komenciøas nova agado de FEJO:ni hejme legos kelkajn novelojn kaj poste kolek-tiøos por pridiskuti ilin. La ideo pri la literaturarondo naskiøis en mia kapo kiam mi legis la no-va¼ojn de FEJO en la plej nova Esperantolehti.Tie konstatis Riitta ke Porvoo æi-momente estasla plej esperantojunulara urbo en Finnlando, lakialo por tio estante interalie la loka junularaesperanta studrondo de kvar personoj.

Nu, la plej esperantojunulara centro de Finn-lando ja estas Helsinko. Sed iun esperantan stud-rondon ni (ankoraý) ne havis en mia kara hejm-urbo. Kial ne? Pensuminte tion mi konkludis kene estis io taýga kialo kaj plupensumis kianstudrondon oni povus ekhavi. Æar mi mem hav-as 20-jaran sperton pri literaturo kaj æar øi æiamestis mia plej þatata formo de kulturo, mi decidiske literatura rondo øi estu.

Kiam mi demandis æu iuj aliaj helsinkaj fejo-anoj interesus pri æi-tipa agado, la ideo tuj vekisøojigan ree¶on. Mi proponis ke ni prefere legunovelojn æar mi bone memoris mian konatiøonkun finna literaturo en Esperanto: daýris plurajnmonatojn legi Sep fratoj UK-somere 1995. Lasperto estis sendube bona, sed studrondo ja dev-

us kolektiøi pli ofte ol trifoje jare. Riitta afableeltrovis kelkajn novelojn kiujn þi estimis taý-gajn, kaj ni interkonsentis pri la legotaj noveloj(kaj unu komikso) kaj la datoj de kolektiøo poræi-pritempo (sube).

Por la aktivaj KEF-partoprenantoj kaj aranø-antoj æiuj kvin aýtoroj verþajne jam estas pli-malpli konataj. Mi tamen opinias ke la literaturarondo kolektiøos por ke ni kaj lernu la lingvonkaj ekkonu pli da esperanta literaturo – kaj sene por io alia, almenaý por amuziøo. Kore bon-venaj estas æiuj fejoanoj kaj aliaj kiuj interesiøaspri (esperanta) literaturo. La tekstojn oni povaspeti de Riitta <riitta@arctinar.com>.

Kolektiøoj je la 17.30 en la oficejo en Silta-saarenkatu printempe 2001:

27.3. Spomenka Stimec: Do... gratulon!17.4. Liven Dek: Marta kaj Maria & Gonçalo

Neves: Kokro kokerikas jam.15.5. Arnau Torras: D-ro Senesperanto seræas

la bonan etoson.5.6. Jorge Camacho: Mensogo de l’okuloj,

mensogo de l’oreloj.Hanna Helén