TÜKRÜK BEZİ HASTALIKLARI - jcam.com.tr · tümörü dışındaki parotis tümörleri ise kadınlarda ve orta ileri yaşta sıktır. Warthin tümörü en sık bilateral görülen

SALİH BAKIR | KBB NOTLARI 438

TÜKRÜK BEZİHASTALIKLARI


Kabakulak çocukluk dönemi tek taraflıSNİK’in en sık görülen nedenidir.

TÜKRÜK BEZLERİNİN NON-NEOPLASTİK HASTALIKLARI

TÜKRÜK BEZLERİNİN ENFEKSİYÖZ VE ENFLAMATUAR HASTALIKLARI

Akut süpüratif siyaladenit: Parotis vesubmandibüler glandda görülebilir. Oralkaviteden retrograd yolla gelen bakterilerintükrük bezi parankiminde oluşturduğusüpüratif enfeksiyondur. En sık S. aureusneden olur. Eskiden büyük operasyonlardansonra görülen bakteriyel parotite,postoperatif bakımın gelişmesi, sıvı veelektrolit replasmanının daha iyi yapılmasıile günümüzde daha ender rastlanmaktadır.Buna rağmen bilhassa yaşlı veya debilkişilerde elektrolit ve sıvı dengesibozukluğuna bağlı olarak veya diş çürükleriveya kötü oral hijyene bağlı olarakbakteriyel parotit gelişebilir.Parotis üzerinde lokal ısı artışı, ağrı, şişlik vekızarıklık vardır. Fasiyal paralizi beklenmez. Süpürasyonun ilerlemesi ile fluktuasyon palpeedilebilir. Beze elle masaj yapıldığında veya spontan olarak kanal ağzından pü drene olduğugörülür, kanal ağzı şiş ve hiperemiktir. İlerlerse parotis absesi gelişir. Öykü ve klinik bulgularlatanı konabilir. Tedavi, bol hidrasyon, sıvı-elektrolit dengesinin düzeltilmesi ve stafilokokları daetkisi içine alan antibiyotiklerin verilmesidir. Apseleşme olursa drenaj yapılmalıdır.Kabakulak (Epidemik parotitis): Tipik olarak parotis bezlerinin iki (çoğunlukla, %75) veyatek taraflı şişmesi ile karakterizedir. Submandibüler ve sublingual bezler de tutulabilir, ancakparotis tutulmadan sadece bu bezlerintutulması çok enderdir. Çocukluk dönemihastalığı olmasına rağmen, bazen erişkinlerdede görülebilir ve neoplazmlarla karışabilir.Paramiksoma grubu virüsle oluşan enfeksiyondur.Kreş ve okullarda lokal epidemiler görülebilir. Ağız, burun, üriner sekresyonlar, damlacıkyoluyla bulaşır. Bulaşılıcılık: belirtilerden 5 gün öncesi ve 1 hafta sonrası arasıdır. Enkübasyonsüresi 20 gündür. Enfeksiyon sonrası kalıcı bağışıklık gelişir.

TÜKRÜK BEZLERİNİN ENFEKSİYÖZ

VE ENFLAMATUAR HASTALIKLARI

Bakteriyel enfeksiyonlar:Süpüratif siyaladenit Virütik enfeksiyonlar: Kabakulak,CMV, Coxackie, HIV.. Kronik rekürren parotit

Granülomatöz hastalıklar

Juvenil rekürren siyaloadenit

Sjögren Sendromu

Radyasyon siyaladeniti

Siyalolitiazis

Siyaloadenozis

Mukosel


İlgili bezde şişlik, kanal ağzında (stenon) kızarıklık ve hafif şişlik görülür. Kanaldan gelen salgıpürülan değildir, serözdür. Ateş 38°C - 39°C civarındadır, 3-4 gün sürer, sonra subfebrilseyreder. Nörotropik özelliği olan bu virüsün 8. kafa çiftini etkilemesi ile sıklıkla tek taraflı totalişitme kaybı gelişebilir (nadiren iki taraflı). Genellikle tek taraflı olmasından dolayı çocuk ifadeedemeyebilir ve ebeveynler tarafından fark edilemeyebilir. Çocukluk dönemi tek taraflı SNİK’inen sık görülen nedenidir. Ayrıca orşit (over, testis tutulumu, infertilite riski) ve ensefalit (santralsinir sitemi tutulumu) gibi komplikasyonlar da gelişebilir. Bu organ tutulumları kabakulak ileaynı anda veya daha sonra ortaya çıkabilir.Enfeksiyonun ilk birkaç gününde, tükrük, BOS ve idrardan virüs izole edilebilir. Serolojik testlerde tanıda yardımcı olur. Hastalığın 3. – 4. günlerinde idrar ve kanda amilaz miktarı maksimumseviyeye ulaşır. Antiviral tedavi mümkün değildir. Tedavisi konservatiftir. Ateş düşürülür,istirahat, bol sıvı alımı ve analjezik-antienflamatuar ilaçlar verilir. Koruyucu aşı söz konusudur.Siyaloadenozis: Tükrük bezlerinin (en sık parotis) nonenfeksiyöz, ağrılı/ağrısız, bazenrekürren, sıklıkla kalıcı, iki taraflı parankimatöz şişlikleri, büyümelerine denir. Diyabet, adrenaldisfonksiyonu ve antihipertansif gibi bazı ilaçların alımında görülen bez asinilerindegenişlemedir. Tanıda endokrin ve metabolik sistem araştırılmalıdır. Tedavi, altta yatan nedeneyöneliktir.Kronik rekürren parotit: Neden bilinmemektedir. Genellikle tek taraflı (ender olarak ikitaraflı) ve tekrarlayan, bazen sağ bazen solda ortaya çıkan ve ağrılı akut enfeksiyonlarınoluşturduğu tablodur. Değişen aralıklarla ataklar tekrarlar. Ataklar arası hastanın yakınmasıyoktur. Tedavi konservatiftir (hidrasyon, antibiyotik). Son çare parotidektomidir.Rekürren Sialadenit: Parotis şişmesinin diğer bir şekli çocuklarda görülen rekürrensialadenittir. Çocuklarda kabakulaktan sonra en sık görülen tükrük bezi hastalığıdır. Bir aylıktançocukluk çağının geç devrelerine kadar her yaşta görülebilir. Bir veya her iki beziniltihaplanması ile karekterizedir. Bezin kanalından cerahat aktığı görülür. Kültürde pnömokoküretilir. Pubertede kendiliğinden kaybolur.Radyasyon siyaloadeniti: Baş-boyun bölgesine yapılan RT’nin en sık görülen ve en can sıkıcıkomplikasyonudur. Radyasyona ilk reaksiyon tükrük akışkanlığının azalmasıdır. Tükrükbezlerinde fibrozise bağlı olarak, kserostomi, hipoguzi ve aguzi oluşur. Ağız hijyeni zorlaşır.Tedavi semptomatiktir (pilokarpin damla, suni tükrük, bol su içme).Sjögren sendromu (Miyoepiteliyal siyaladenit): Romatizmal bir hastalık olarak kabuledilmekte olup (RA, PAN, skleroderma gibi hastalıklarla beraberdir) otoimmün reaksiyonlarpatogenezde suçlanmaktadır. Kadınlarda sıktır. Artrit + keratokonjuktivitis sikka (göz kuruluğu)+ kserostomi (ağız kuruluğu) vardır. En sık görülen yakınma ağız kuruluğu olup, dilin görünümütipiktir. Hemen daima bilateral parotiste şişlik ve hastalığın son evrelerinde bezlerde atrofivardır.


Sjögren tanısı, klinik yanında alt dudak mukozası altından alınan minör tükrük bezi biyopsisi ilehistopatolojik olarak da tanı konabilir. Kesin tedavisi yoktur. Tedavi romatolojist tarafındandüzenlenir. Hafif olgularda suni tükrük ve sık su içme önerilir. Ciddi olgularda kortikosteroidlerve immünusupressan ilaçlar verilir.Granülomatöz hastalıklar: Nadirdir. Tüberküloz, sifiliz, aktinomikoz, sarkoidozda tükrükbezleri tutulabilir. Primer etkene yönelik tedavi yapılır. Uveoparotid ateş (heerfordt sendromu),sarkoidozun parotisi tutan formudur. Bilateral parotis şişliği ve üveit görülür.Siyalolitiazis ve submandibuler sialadenit: En sık (%85) submandibüler bezde, %15oranında parotiste saptanır. Bunun nedeni; submandibüler bezde tükrük salgısının yerçekiminintersine yukarı doğru boşaltılması ve bu bezde tükrüğün daha müköz olmasıdır.Staz nedeniyle oluşan organik bir merkez üzerine inorganik materyalin eklenmesi ile taşlaroluşur. Taşlar enflamasyona (kronik siyaloadenit) neden olur. İnorganik materyal çoğu zamankalsiyum fosfat ve kalsiyum karbonat içerir. Taşlar çoğu zaman multipldir ve çaplarıdeğişkendir.Yemek yerken ani şişlik ve kolik tarzında ağrı ile karakterizedir. Şişlik bir iki saat içindekaybolur, ancak yemeklerde bu tablo sık sık tekrarlar. Bir dönem sonra bezdeki şişlik kalıcıolmaya başlar. Tanı, bazen ağız tabanında kanal içinde taşın bimanuel palpe edilmesi veyagörülmesi ile kolayca konabilir. Eğer taş kalsiyum içeriyorsa direkt grafide görüntülenebilir.Radyopak olmayan taşlar, siyalografide (artık pek kullanılmıyor) saptanabilir. USG görüntülemeiçin yeterlidir. Tedavi, basitçe ağız içinden Wharton kanalının açılıp taşın çıkarılması şeklindeolabilir. Taş bezin içinde veya tekrarlayan ataklar sonrasında kronik siyaladenit gelişmiş ise beztümüyle çıkarılmalıdır.Mikulicz sendromu: Primer olarak tükrük bezini tutan, beraberinde lakrimal bez hastalığınıngörüldüğü, benign bir hadisedir. Lösemi, lenfoma gibi bazı hastalıklarda görülebilir.Mukosel: Sıklıkla minör tükrük bezi kaynaklıdır. Alt dudakta sıktır. Ağız tabanı mukoselineranula denir. Sublingual bezlerden köken alır. Bazen milohyoid adalenin altından submandibularmesafeye uzanır (Plunging Ranula)

TÜKRÜK BEZLERİNİN TÜMÖRLERİ

Tükrük bezlerinin en sık karşılaşılan benign tümörü pleomorfik adenomdur. Malign tümörleriçinde ise en fazla mukoepidermoid karsinom (parotiste) ve adenoid kistik karsinom (diğerbezlerde) görülür. Parotis tümörlerinin benign olma ihtimali yüksektir (%80), diğer tükrük bezibölgelerinde ise malignite insidansı daha yüksektir. Malignensi insidansı submandibuler bezde(%50) ve minör bezlerde (%60) daha yüksektir.


Benign tümörler yavaş büyürlerve genelde ağrısızdır. Bazen tanıkonana kadar yıllarca aynı yerdebulunabilirler. Malign tümörlerise hızlı seyir gösterir ve kitleüzerinde ağrı olabilir. Ayrıcafasiyal parezi veya paralizimalinite lehine bulgulardır.Asinik hücreli karsinoma ve low-grade mukoepidermoid Ca,düşük (low)-grade tümörlerdir,5 yıllık yaşam %80’dir. Düşükgrade’li tümörlerde fasial sinirkorunarak parotidektomi (süperfisiyal veya total) yapılır. Boyun disseksiyonu (LAP yoksa) vepostoperatif RT genelde gerekmez.Yüksek (high)-grade mukoepidermoid ca, adenoid kistik karsinoma, skuamöz hücreli karsinoma,adenokarsinoma, karsinoma ex-pleomorfik adenoma (malign mikst tumor) yüksek -gradetümörlerdir, 5 yıllık yaşam %40’dır.Yüksek grade’li tümörlerin metastaz ve rekürrens oranları yüksektir. Bu yüzden agresifmultimodüler tedavi uygulanır. Total parotidektomi yanı sıra boyun metastazı olanlardamutlaka boyun diseksiyonu ve hemen her olguda postoperatif RT uygulanır. Boyun metastazıolmasa bile (N0 boyun) yüksek grade’li tümörlerde elektif boyun diseksiyonu önerenler devardır.Tükrük bezi tümörlerinin tedavisi cerrahidir. Genelde tükrük bezi tümörleri radyorezistanolarak bilinir ancak son yıllarda RT’nin etkili olduğu bildirilmiştir. O nedenle high gradetümörlerde cerrahi sonrası RT önerilmektedir. Postoperatif RT endikasyonları; high gradetümör, unrezektabl tümör, T3-T4 tümör, rekürren tümör, gros veya mikroskopik rezidüelhastalık, fasiyal sinir tutulumu, lenf nodu metastazı, cilt, kas, kemik, .. çevre dokulara invazyon.PAROTİS TÜMÖRLERİTüm tükrük bezi tümörlerinin yaklaşık %80’i parotistedir. Parotis tümörlerinin ise yaklaşık%80’i benigndir. Parotiste görülen benign tümörlerin ise yaklaşık %80’i pleomorfik adenomdur.Parotis tümörlerinin %95'i yüzeyel lobda lokalizedir. Kulak önünde veya altında her şişlikparotis kitlesi olarak düşünülmelidir.Parotis tümörlerinde FM, radyolojik incelemeler (BT ve/veya MR) ve İİAB tanı için yapılmasıuygun olan incelemelerdir (USG çok sık kullanılmıyor). İİAB spesifite ve sensitivitesi yüksektir.

TÜKRÜK BEZİ KİTLESİNDE MALİGNİTE

DÜŞÜNDÜRECEK BULGULAR

Devamlı hızlı büyüme veya hızlı büyüme

atakları (adenoid kistik karsinom yavaş

büyüyebilir)

Ağrı

Derin dokulara veya cilde fiksasyon

(trismus, ciltte ülserasyon, tümör

mobilitesinin bozulması)

Servikal lenf nodu metastazı

Fasiyal sinir parezi veya paralizisi


Tüm parotis tümörlerinde genel kuralolarak fasial sinire invazyon yoksakorunmalıdır. Eğer tümör tarafındantutulmuş ise fasiyal sinir feda edilmeli, sinirgreftlemesi yapılmalıdır.

Ancak kesin tanı süperfisiyal parotidektomi (yüzeyel lobun eksizyonu) ile konur. Tükrük bezitümörlerinde (benign veya malign) özel durumlar dışında (tümörün cildi infiltre edipülserleşmesi gibi) açık biyopsi yapılması tümör hücrelerinin çevre dokulara inokülasyonunaneden olacağı için kontrendikedir. Parotis tümörlerinde temel tedavi fasiyal sinirkorunarak tümör ve çevresindeki normalparotis dokusunun eksizyonudur (süperfisiyalparotidektomi). Parotisteki tükrük bezitümörlerinin çoğu (pleomorfik adenom)benign karakterde olmasına karşın hakiki birkapsülleri yoktur ve ayrıca mulitifokal yapıda olabilirler. Bu nedenle enükleasyon yetersizdir.Frozen sonucuna göre radikal cerrahi yapılmamalıdır.TÜKRÜK BEZİ BENİGN TÜMÖRLERİ

PLEOMORFİK ADENOM (Benign Mikst Tümör)Pleomorfik adenom (benign mikst tümör), sıklıkla (%80) parotiste görülür. Az bir kısmısubmandibüler bezdedir. Minör tükrük bezlerinden köken alanlar en sık sert damakta görülür velateralde kitle şeklinde karşımıza çıkar. Sert damakta benzer şekilde kitle ile karşımıza çıkan vekemiğin benign tümörü olan osteomlar (torus palatinus), daha çok orta hatta kitle şeklindegörülür.Pleomorfik adenom tek taraflıdır. Kadınlarda daha sıktır. Hasta genellikle ağrısız, yavaş büyüyen,yıllar süren şişlikten yakınır. Palpasyonda sert, bazen nodüler ağrısız kitle ele gelir. Çok büyüktümörlerde bile benign kaldığı müddetçe fasiyal fonksiyonlar normaldir. Fasiyal ağrı veparezinin olması malignite geliştiğini düşündürür. Tümör yıllar boyunca bırakılırsa veya tedavisonrası rekürrens gösterirse yaklaşık %5’i malign dönüşüm gösterme eğilimindedir. Tanıgenellikle klinik ile konur ancak USG ve İİAB ile desteklenir.Pleomorfik adenom yalancı bir kapsüle sahiptir, psodopodları ile ekstrakapsüler yayılımgösterdiği saptanmıştır. Onun için basit enükleasyonda (yalnızca kapsülü ile birlikte tümörünçıkarılması) rezidüel tümör bırakılması olasılığı kesindir ve rekürrens sık görülür.Kesin tanı ve aynı zamanda tedavi süperfisiyel parotidektomi ile olur. Esas tümör kitlesininçevresindeki normal tükrük bezi dokusu da eksize edilmelidir. Ender olarak tümör derin lobdanköken alabilir ve parafarengeal genişlemesinden dolayı (dumble tümör) intraoral kitle olarakortaya çıkabilir. Bu olgularda fasiyal sinirin korunması ile total parotidektomi yapılır. Uyguntedavi ile prognoz son derece iyidir.


Pleomorfik adenom, submandibuler ve minör tükrük bezlerinin de en sık görülen benigntümörüdür. Submandibular bezde ise bezin total rezeksiyonu yeterlidir. Minör tükrükbezlerinde en çok yumuşak ve sert damakta gelişir. Burası aynı zamanda damağın malign tükrükbezi tümörlerinin en sık görüldüğü yerdir (çünkü minör tükrük bezleri en fazla damaktadır).Benign tümörlerde geniş lokal rezeksiyon yeterlidir.WARTHIN TÜMÖRÜWarthin tümörü (Papiller kistadenoma lenfomatozum), sadece parotiste görülür. Parotiste ensık ikinci benign tümördür. Hemen daima yaşlı (60-70 yaş) erkeklerde rastlanır. Warthintümörü dışındaki parotis tümörleri ise kadınlarda ve orta ileri yaşta sıktır.Warthin tümörü en sık bilateral görülen tükrük bezi tümörüdür (%10), ikinci sıklıkla %3 oranlaasinik cell ca görülür. Ovoid, elastik, mobil ve ağrısız kitle genellikle parotisin kuyruğundalokalizedir. Kistiktir (kahverengi mukoid sıvı). Tanı klinik ile birlikte USG ve İİAB ile konur.Teknesyum-99 tuttuğu için sintigrafik incelemede sıcak nodül tarzında izlenir. Bu özellik nadirgörülen bir tümör olan onkositoma da görülür, diğer tükrük bezi tümörlerinde yoktur. Kesin tanıve aynı zamanda tedavi süperfisiyal parotidektomi ile olur. Prognoz çok iyidir ve maligndejenerasyon yoktur. Rekürrens görülmez.DİĞER BENİGN TÜMÖRLERHemanjiyom çocuklarda en sık görülen benign parotis tümörüdür. Erişkinlerde çok enderdir.Yaklaşım diğer hemanjiyomlar gibidir. Lenfanjiom, monomorfik adenom, onkositom nadirdir.

TÜKRÜK BEZİ MALİGN TÜMÖRLERİ

MUKOEPİDERMOİD KARSİNOM%90’ından fazlası parotistedir. Eğer minör tükrük bezlerinden köken alırsa en sık sert damaktagörülür. Çocukluk döneminde en sık görülen malign tükrük bezi tümörüdür.Tümörün histolojik yapısı aynı zamanda biyolojik davranışını da belirler. İyi differansiyelezyonlar yavaş büyüyüp benign tümör gibi davranırlar. Düşük grade’li tümörler olup daha çokmüsinöz hücre ve daha az epitelyal hücre içerir. Cerrahide sinir korunarak parotidektomi yapılır.İndifferansiye olanlar daha çok epitelyal hücre içerir. Epitelyal hücrenin müsinöz hücreye oranıtümörün grade’ini belirler. Epitelyal hücre çoksa high grade’dir ve prognoz kötüdür. Bunlaryüksek grade’li malignite olup hızlı büyürler. Ağrı, fasiyal paralizi, lenf nodu metastazı ve uzakmetastaz gibi lokal ve sistemik yayılım eğilimindedir. Tedavi radikal cerrahi ve postop RT’dir.


Histolojik yapı ancak parotidektomiden sonra belli olur. 5 yıllık yaşam iyi differansiye olanlarda%90 iken, kötü differansiye olanlarda belirgin derecede düşüktür.ASİNİK HÜCRELİ KARSİNOMParotiste sık görülür (%90), çünkü seröz asinilerden köken alır. Düşük grade’li maligntümörlerdendir, az bir kısmı yüksek grade’li olabilir. Son derece yavaş büyüyen kitle ile kendinigösterir. Yaklaşık %10’u metastaz yapar. Tedavi, eğer tümör tarafından tutulmamış ise fasiyalsinirin korunarak cerrahi eksizyondur. Rekürrens olasılığı düşüktür. Malign olmasına rağmenkarsinomlara göre prognoz çok iyidir.ADENOİD KİSTİK KARSİNOMSubmandibüler, sublingual ve minör tükrük bezlerinde lokalize olma eğilimindedir. Parotis dahaender olarak tutulur. Lezyon genellikle uzun ve sessiz bir seyir gösterir.Parotisten gelişen tümörlerde fasiyal sinir hemen daima tutulur. Sinir tutulumu muhtemelen butümörün bir özelliği olan perinöral invazyona bağlıdır. Küçük bir tümöre rağmen fasial paraliziolması durumunda bu kanser olasılığı yüksektir. Lokal boyun lenf nodlarına metastaz sıktır. Ancakhematojen yayılım (AC, KC, kemik, beyin) daha sıktır.Adenoid kistik karsinom diğer malign tümörlere göre farklı biyolojik davranış gösterir. Perinöralinvazyon sıktır ve ayrıca tedaviden 10-20 yıl sonra bile akciğer metastazı yapabilme özelliğinesahiptir.Tedavi sert damak eksizyonu veya total parotidektomi gibi geniş cerrahi rezeksiyonu vepostoperatif RT’dir. Fasiyal sinir feda edilir. Sinir grefti kullanılarak fasiyal sinir greftlemesimümkündür. Tedaviden sonra 10-20 yıl sonra bile rekürrens görülebilir, bu nedenle hastanınömür boyu takibi gerekir. 5 yıllık yaşam %60’dır. Ancak uzun dönemde (20 yıllık) prognozkötüdür.DİĞER MALİGN TÜKRÜK BEZİ TÜMÖRLERİAdenokarsinom ve yassı hücreli karsinom tükrük bezlerinde ender görülen agresif tümörlerdir.Prognoz oldukça kötüdür ve tedavi geniş eksizyon ile postoperatif RT’dir. Direkt malign olarakbaşlayan pleomorfik adenomlar parotisde oldukça enderdir. Çoğu daha önceden var olan, uzunsüre (10-20 yıl) tedavi edilmeden kalan veya nükseden benign pleomorfik adenomların maligntransformasyonlarıdır (Karsinoma ex pleomorfik adenom). Uzun süre tedavi edilmemişpleomorfik adenomların %25’inde malign transformasyon geliştiği bildirilmiştir. Fasiyal ağrı veparezi malign transformasyonu gösterir. Tedavi radikal cerrahi, gerekirse boyun diseksiyonu vepostoperatif RT’dir. Tükrük bezlerinde görülen lenfomanın en sık görülen tipi non-Hodgkinlenfomadır. İzole yada boyundaki diğer lenf nodları ile birlikte de tutulum olabailir. RT ve/veya


KT uygulanır. Metastatik tümörler hemen daima parotiste görülür. En sık epidermoidkarsinomlar parotise metastaz yapar. Baş-boyun cildi kaynaklı primer malignitelerin (malignmelanom) intra ve/veya periparotid LN’na metastazı da olabilir.TÜKRÜK BEZİ TÜMÖRLERİNDE CERRAHİ

TÜKRÜK BEZİ CERRAHİSİNDE UYGULANAN YÖNTEMLER

Fasiyal sinir korunarak süperfisiyal parotidektomi Fasiyal sinir korunarak total parotidektomi Radikal parotidektomi (fasiyal sinir rezeksiyonu ilebirlikte total parotidektomi, fasial sinir reanimasyonuyapılır) Submandibüler bez eksizyonu Sublingual bez ve ağız tabanı rezeksiyonu Sert damak rezeksiyonuFASİAL SİNİRİ BULMAK İÇİN KULLANILABİLECEK

ANATOMİK REHBERLER

Trianguler proçes (tragal pointer): Sinir buranın 5-10 mm inferiorunda ve derinindedir. Timpanomastoid sütür: Sinir bu noktanın 6-8 mmmedialindedir. Digastrik ridge bölgesine digastrik kasın yapışmanoktası bulunarak stilomastoid foramen ve stiloidproçes aracılığı ile fasiyal sinire ulaşılabilir. Retrograd yol: Eğer tümör ana trunkus üzerinde,daha önce cerrahi geçirmiş ya da rekürren tümör isefasiyal sinir dalları bulunarak retrograd olarak sinireulaşılabilir. En sık marjinal mandibüler dal kullanılır. Masseteri çaprazlayan duktusaracılığıyla bukkal dalda aranabilir. Mastoidektomi: Sinir eğer hiçbir şekilde bulunamadıysa mastoid kemik içinde bulunur.

Derin lob tümörlerindefasiyal sinir korunaraktotal parotidektomiyapılmalıdır


TÜKRÜK BEZİ CERRAHİSİ KOMPLİKASYONLARI

Fasiyal parezi, paralizi: Parotidektomi sırasında eğer fasiyal sinirin bütünlüğü korunmuş iseparezi geçicidir. Bu fasiyal sinire yapılan basınç travması ile ilgilidir. Koter kullanımı ile ısı hasarıda mümkündür. Peroperatif sinirin kesildiği durumlarda onarım yapılamaz ise kalıcı paralizikaçınılmazdır. Submandibüler bez cerrahisini takiben fasiyal parezi fasiyal sinirin mandibülerdalının hasarına bağlıdır. Ender olarak düzelir.Tükrük fistülü: Süperfisiyal parotidektomidensonra sütür yerlerinden tükrük sızması (sialore)yada flep altında tükrük birikimidir (sialosel).Nadir görülür. Basınçlı pansuman veaspirasyonlarla hemen daima düzelir.Sensöriel değişiklikler-Aurikula cildinde

anestezi: Aurikularis magnus daimaparotidektomi sırasında kesilir ve bu aurikulanınalt yarısında ve lobül çevresinde anestezi ilesonuçlanır. Nadiren rahatsız eder, zamanla buanestezi azalırFrey (gustatory sweeting) sendromu: Parotiscerrahisi uygulanan hastaların %30 kadarındagörülür. Cerrahiden bir kaç ay sonra ortaya çıkar. Klinik bulgu çiğneme sırasında cerrahiuygulanan parotis bölgesindeki ciltte terleme ve flushing olmasıdır. Cerrahi müdahale esnasındakesilen parotis bezini innerve eden parasempatik postganglionik sinir uçlarının, derinin terbezlerini innerve eden sempatik kolinerjik liflerle iştirakinin bu sendroma yol açtığı sanılmaktadır.Nişasta-iodine testi yapılır (iodine sürülüp nişasta dökülür, mavi-siyah alanlar nişastayı eriten teriniodin ile reaksiyonudur). Rahatsız edecek derecede semptom veren vakalarda, SKM kası rotasyonflebi veya subdermal fasiya lata grefti veya timpanik pleksusta Jacobson siniri kesilerek (timpaniknörektomi) rahatlama sağlanabilir.Marjinal mandibüler parezi, paralizi, dilde anestezi ve parezi: Hipoglossal sinir ve lingualsinirin hasarına bağlıdır. Submandibüler bez cerrahisininde görülür ve kalıcıdır.KAYNAKLAR1. Kaya S. Tükürük bezi hastalıkları. Güneş Tıp Kitabevi, Ankara,1997.2. Silver CE, Rubin JS. Baş ve boyun cerrahisi atlası. Nobel tıp Kitabevleri, İstanbul, 2000.

TÜKRÜK BEZİ CERRAHİSİ

KOMPLİKASYONLARI

Fasiyal parezi, paralizi

Sensöriel değişiklikler-

Aurikula cildinde anestezi

Tükrük fistülü (sialore,

sialosel)

Frey sendromu

Marjinal mandibüler parezi,

paralizi

Dilde zayıflık, dilde anestezi


3. Koç C. Kulak Burun Boğaz Hastalıkları ve Baş Boyun Cerrahisi. Güneş Kitabevleri, 2. Baskı,2013.4. Çelik O. Kulak Burun Boğaz Hastalıkları ve Baş Boyun Cerrahisi. Asya tıp Kitabevi, 2. Baskı,2007.5. Lee KJ. Essential otolaryngology Head Neck Surgery. Güneş Kitabevleri, 8. Baskı, 2004.6. Montgomery WW. Larinks, trakea, özefagus ve boyun cerrahisi. Çeviri editörü: Çetin Kaleli.Nobel tıp kitabevleri. 2004.7. Bailey BJ, Calhoun KH. Kulak Burun Boğaz ve baş boyun cerrahisi atlası. Çeviri editörü: GülCaner, Tayfun Kirazlı. Asya tıp Kitabevi, 1. Baskı, İzmir 2006.8. Önerci M. Sorularla Kulak Burun Boğaz Hastalıkları, Güneş Kitabevi, Ankara 2001.9. Lore MJ, Medina JE. An atlas of head neck surgery, fourth edition, Elsevier Inc., 2005.10. Önerci M. Kulak Burun Boğaz ve Baş Boyun Cerrahisi Hastalıkları, Hacettepe ÜniversitesiHastaneleri Basımevi, Ankara 2007.

Documents

TÜKRÜK BEZİ HASTALIKLARI - jcam.com.tr · tümörü dışındaki parotis tümörleri ise kadınlarda ve orta ileri yaşta sıktır. Warthin tümörü en sık bilateral görülen