Trong số nàyskhcn.thanhhoa.gov.vn/Lists/Dost_TapSan_ChuyenMuc/Attachments… · Chịu trách nhiệm xuất bản Tổng biên tập TS. Nguyễn Ngọc Túy Giám Sốc Sở

Chịu trách nhiệm xuất bản

Tổng biên tậpTS. Nguyễn Ngọc Túy

Giám đốc Sở KH&CN Thanh Hóa

Biên tập viênThS. Lê Xuân MinhKS. Nguyễn Văn HùngCN. Hoàng Quốc Khánh

Thư ký biên tậpCN. Lưu Thị Hoài

2. Đi tìm sự xuất hiện Danh xưng Thanh Hóa từ các nguồn sử liệuTS. Nguyễn Văn Phát

5. Một số kết quả nổi bật và giải pháp xây dựng, phát triển doanhnghiệp KH&CN ở Thanh Hóa

TS. Nguyễn Ngọc Túy, KS. Nguyễn Văn Hùng

11. Xây dựng và tổ chức thực hiện quy định quản lý nhiệm vụ khoahọc và công nghệ cấp cơ sở - giải pháp đẩy mạnh hoạt độngkhoa học và công nghệ ở cơ sở trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa

ThS. Lê Xuân Minh

15. Giải pháp nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ trong các cơ quanhành chính, sự nghiệp ở đảng bộ tỉnh Thanh Hóa

ThS. Lê Xuân Cường

19. Tiêu chuẩn quốc gia giúp doanh nghiệp phát triển và hội nhập KS. Nghiêm Quý Tuấn

20. Một số giải pháp góp phần bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóatruyền thống tốt đẹp của các dân tộc huyện Mường Lát, tỉnhThanh Hóa hiện nay

ThS. Phạm Bá Thịnh, ThS. Nguyễn Thị Duyên

22. Giải pháp thúc đẩy việc đổi mới chương trình đào tạo và phươngpháp dạy nghề ở các trường nghề quân đội trong tình hình mới

ThS. Nguyễn Bá Thành

25. Vai trò của khoa học công nghệ trong phát triển nông nghiệp xâydựng nông thôn mới tỉnh Thanh Hóa KS. Nguyễn Thị Hòa

28. Một số giải pháp hỗ trợ phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mớisáng tạo tỉnh Thanh Hóa đến năm 2020

ThS. Lê Kim Cương

31. Trung tâm Dịch vụ kỹ thuật tiêu chuẩn đo lường chất lượngThanh Hóa - những bước đi hướng tới thực hiện cơ chế tự chủ

KS. Tống Thị Minh Tâm

34. Văn hóa vùng biển và các yếu tố ảnh hưởng đến môi trường vănhóa vùng biển Thanh Hóa ThS. Cao Thị Mai

43. Hiệu quả từ mô hình nuôi cá giò (Rachycentron canadum) theohướng công nghiệp tại Hòn Mê, Tĩnh Gia, tỉnh Thanh Hóa

TS. Thái Ngọc Chiến

48. Nghiên cứu ứng dụng kỹ thuật phẫu thuật ghép giác mạc điều trịbệnh lý giác mạc tại Bệnh viện Mắt Thanh Hóa

TTƯT, BSCKII. Lê Viết Tâm

53. Công tác thanh tra góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạtđộng quản lý nhà nước về khoa học và công nghệ

CN. Trần Văn Thanh

55. Thanh Hóa tham gia sự kiện trình diễn, kết nối cung - cầu côngnghệ năm 2018 KS. Trần Văn Thắng

56. Nấm linh chi và cách phòng tránh ngộ độc nấm linh chi mốc ThS. Mai Thị Hồng Lâm

58. Tìm hiểu về dòng tranh dân gian và nghệ thuật tranh lợn dângian Đông Hồ Sưu tầm

Trong số này

In 500 cuốn tại Công ty CP In báoThanh Hóa; Giấy phép xuất bảnsố: 05/GP-STTTT ngày 14/01/2019của Sở Thông tin và Truyền thôngThanh Hóa. In xong và nộp lưu chiểuQuý I năm 2019.

SỐ 4/2018 1

Ảnh bìa : Đồng chí Nguyễn Xuân Phúc - Ủyviên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ cùnglãnh đạo Tỉnh ủy, UBND tỉnh Thanh Hóa vàcác Sở, ban, ngành đến thăm và làm việc tạiCông ty CP Mía đường Lam Sơn.

Trong doøng chaûy cuûa lòch söû daân toäc,tænh Thanh Hoùa coù vò theá ñaëc bieätquan troïng, coù nhieàu ñoùng goùp to lôùn

vaøo coâng cuoäc xaây döïng vaø baûo veä ñaát nöôùc.Truyeàn thoáng vaø beà daøy lòch söû, vò theá cuûaThanh Hoùa ñaõ ñöôïc khaúng ñònh vaø ghi cheùpkhaù ñaày ñuû, thoáng nhaát, toaøn dieän vaø saùng toûtrong caùc boä chính söû töø thôøi coå ñaïi ñeán caänñaïi, trong caùc thö tòch vaø caùc coâng trìnhnghieân cöùu töø xöa ñeán nay.

Thoâng qua moät soá nguoàn tö lieäu (chínhsöû), boái caûnh lòch söû, chính trò xaõ hoäi cuûa AÙiChaâu - Thanh Hoùa ñaàu trieàu Lyù vôùi haøng loaïtsöï kieän lieân tieáp xaûy ra lieân quan ñeán Vöôngtrieàu (nhö söï kieän thaàn ñeàn Ñoàng Coå baùomoäng, söï kieän Leâ Phuïng Hieåu deïp loaïn Tamvöông), goùp phaàn khaúng ñònh vieäc ñoåi ñaët traïiAÙi Chaâu laøm phuû Thanh Hoùa vaøo naêm 1029.

Trong saùch Lòch trieàu hieán chöông loaïi chí,Phan Huy Chuù ñaõ vieát: “Nguyeân tröôùc laøTöôïng Quaän, Taàn, Haùn goïi laø quaän CöûuChaân, Löông ñaët laø Chaâu AÙi. Tuøy laïi goïi laøCöûu Chaân. Thôøi Ñinh, Leâ cuõng nhö theá. NhaøLyù ñoåi thaønh traïi, roài ñoåi laøm phuû…”(1).

Thôøi Ñaïi Vieät - khi nhaø Lyù dôøi ñoâ töø HoaLö ra Thaêng Long, môû ra moät giai ñoaïn môùitrong lòch söû daân toäc. Nhaø Lyù tieán haønh saép

ñaët dieân caùch, thieát laäp boä maùy haønh chínhnhaø nöôùc. Theo saùch Ñaïi Vieät söû kyù toaøn thöthì khi dôøi ñoâ töø Hoa Lö ra Thaêng Long, LyùThaùi Toå ñaõ coù thay ñoåi teân goïi ôû moät soá nôi:“Muøa thu, thaùng 7, vua töø thaønh Hoa Lö, dôøiñoâ ra kinh phuû ôû thaønh Ñaïi La, taïm ñoã thuyeàndöôùi thaønh, coù roàng vaøng hieän leân ôû thuyeànngöï, nhaân ñoù ñoåi teân thaønh goïi laø thaønhThaêng Long; ñoåi chaâu Coå Phaùp goïi laø phuûThieân Ñöùc, thaønh Hoa Lö goïi laø phuû TröôøngYeân, soâng Baéc Giang goïi laø soâng Thieân Ñöùcvaø ñoåi 10 ñaïo trong caû nöôùc thaønh 24 loä vaøchaâu Hoan, chaâu AÙi laøm traïi”(2).

Theo saùch Thanh Hoùa tænh chí, trong phaànkhaûo veà thay ñoåi ñòa danh ôû Thanh Hoùa, coùñoaïn vieát: “Ñeán ñôøi nhaø Lyù, chia 10 loä ra laøm

24 loä, coøn chaâu AÙi vaø chaâu Hoan ñeàu ñoåi laøm

traïi, sau laïi ñoåi Hoan Chaâu laøm Ngheä An chaâu,

AÙi Chaâu laøm Cöûu Chaân quaän roài laïi laøm Thanh

Hoùa phuû. Coøn söï chia ñaët ñaïi khaùi vaãn theo

quy cheá cuõ cuûa caùc nhaø Ñinh, Leâ. Nay thaáy söû

cheùp, ôû loä thì coù An Phuû, ôû phuû thì coù Tri phuû

vaø Phan phuû söï. ÔÛ traïi thì coù traïi chuû, chaâu thì

coù Tö chaâu, giaùp thì coù Quaûn giaùp. Ñaàu ñôøi

nhaø Traàn, chia trong nöôùc ra laøm 12 loä, moãi loä

ñeàu ñaët hai vieân quan laø An Phuû söù vaø Traán

Phuû söù. Thanh Hoùa laø moät trong 12 loä”(3).

ÑI TÌM SÖÏ XUAÁT HIEÄN DANH XÖNG THANH HOÙATÖØ CAÙC NGUOÀN SÖÛ LIEÄU

TS. Nguyeãn Vaên Phaùt *

* UÛy vieân Ban Thöôøng vuï, Tröôûng ban Tuyeân giaùo Tænh uûy Thanh Hoùa.

nghieân cöùu - trao ñoåi

SỐ 4/20182

(1)Phan Huy Chuù, Lòch trieàu hieán chöông loaïi chí, baûn dòch cuûa Vieän Söû hoïc, 1960, Nxb. KHXH, tr.42.(2)Trích Ñaïi Vieät söû kyù toaøn thö, taäp 1, Nxb. KHXH, Haø Noäi, 1972, tr.265.(3)Trích Thanh Hoùa tænh chí, saùch chöõ Haùn, kí hieäu A.3027, löu tröõ taïi Vieän Nghieân cöùu Haùn Noâm.

Saùch Khaâm ñònh Vieät söû thoâng giaùm

cöông muïc, laø boä quoác söû lôùn nhaát cuûaQuoác söû quaùn trieàu Nguyeãn, do Phan ThanhGiaûn laøm Toång taøi cuøng Phoù Toång taøi PhaïmXuaân Queá vaø caùc vò Toaûn tu Traàn Vaên Vi,Ñaëng Quoác Lang, Hoà Só Tuaàn, Ñaëng TraànChuyeân, Leâ Thaùi Baït, Traàn Tieán Thoï..., ñöôïcbieân soaïn baét ñaàu töø naêm Töï Ñöùc thöù 9(1856) ñeán naêm Töï Ñöùc thöù 12 (1859). Boäsaùch ñaõ traûi qua boå sung nhieàu laàn, sau ñoùñöôïc khaéc in vaøo ngaøy 21 thaùng 7 nieân hieäuKieán Phuùc thöù nhaát.

Coù theå thaáy ñaây laø boä söû ñöôïc bieân taäpmoät caùch caån thaän, chöa heà thaáy trong caùcboä söû Vieät Nam thôøi phong kieán. Noäi dungñöôïc theå hieän trong phaàn vieát veà “Ñònh baûn

ñoà trong nöôùc” thaùng 3 naêm Kyû Söûu, nieânhieäu Quang Thuaän thöù 10 (1469) ñôøi LeâThaùnh Toâng. Trong phaàn naøy ñaõ ghi roõ nhaøvua ñònh baûn ñoà 12 thöøa tuyeân (Thanh Hoùa,Ngheä An, Thuaän Hoùa, Nam Saùch, ThieânTröôøng, Quoác Oai, Baéc Giang, An Bang,Tuyeân Quang, Höng Hoùa, Laïng Sôn, ThaùiNguyeân); phaàn “Xeùt” veà Thanh Hoùa nhö sau:

“Xeùt(4).

I. Thanh Hoùa: Ñôøi Huøng Vöông xöa Thanh

Hoùa thuoäc boä Cöûu Chaân; nhaø Taàn thuoäc

Töôïng Quaän; nhaø Haùn, laø quaän Cöûu Chaân;

Ngoâ, Taán, Toáng cuõng theo teân cuõ cuûa Haùn;

Löông Voõ ñeá ñoåi Cöûu Chaân laøm AÙi Chaâu; nhaø

Tuøy laïi goïi laø quaän Cöûu Chaân; nhaø Ñöôøng

chia ñaët laøm 2 quaän: AÙi Chaâu vaø Cöûu Chaân.

Nhaø Ñinh vaø nhaø Leâ goïi Thanh Hoùa laø AÙi

Chaâu; nhaø Lyù ñoåi laøm traïi, naêm Thieân Thaønh

thöù 2 ñoåi laøm Thanh Hoùa phuû...”(5). (töùc laønaêm 1029).

Saùch Vieät söû ñòa dö cuûa Phan ÑìnhPhuøng, trong phaàn noùi veà Thanh Hoùa coùvieát: “Nhaø Ñinh, nhaø Tieàn Leâ goïi AÙi Chaâu, nhaø

Lyù ñoåi thaønh traïi, nieân hieäu Thieân Thaønh naêm

thöù 2 (1029) ñoåi laøm phuû Thanh Hoùa”(6).

Saùch Dö Ñòa chí cuûa Nguyeãn Traõi, ñöôïcbieân soaïn vaø daâng leân vua Leâ Thaùi Toângnaêm 1435, ghi veà vuøng ñaát Thanh Hoùa nhösau: “Thanh Hoùa laø ñaát cuûa quaän Cöûu Chaân

thôøi thuoäc Haùn, ñeán ñôøi Ñöôøng laø ñaát AÙi Chaâu

(teân AÙi Chaâu coù töø thôøi Löông Vuõ ñeá). Thôøi

Ngoâ, Ñinh, Leâ, vaãn goïi laø AÙi Chaâu. Sang thôøi

Lyù, Naêm Thuaän Thieân thöù 1 (1010), ñoåi AÙi

Chaâu thaønh Traïi. Naêm Thieân Thaønh thöù 2

(1029) thì ñoåi thaønh phuû Thanh Hoùa. Nhaø Hoà

laïi ñoåi phuû Thanh Hoùa thaønh phuû Thieân

Xöông cuøng vôùi Cöûu Chaân vaø AÙi Chaâu laø

mieàn phuï kyù cuûa Taây Ñoâ. Thôøi thuoäc Minh laïi

ñaët laøm phuû Thanh Hoùa goàm phuû Thanh Hoùa,

AÙi Chaâu vaø chaâu Cöûu Chaân...”(7).

Saùch Vieät Nam quoác söû khaûo cuûa PhanBoäi Chaâu, trong phaàn ñòa lyù, saûn vaät nöôùc ta,muïc tænh Thanh Hoùa coù vieát: “Coå goïi laø Cöûu

Chaân, Taàn goïi laø Töôïng Quaän... Lyù goïi laø traïi.

Naêm Thieân Thaønh thöù 2 (1029) ñoåi thaønh phuû

Thanh Hoùa”(8).


SỐ 4/2018 3

(4).“Xeùt” laø phaàn “Khaûo xeùt”. “Xeùt” toång hôïp nhieàu vaán ñeà nhoû trong moät vaán ñeà lôùn.- “Lôøi xeùt” ñeå hieäu ñính ñieàu ghi cheùp trong caùc saùch vôû cuõ, trích daãn taøi lieäu cuï theå.(5)Trích Quoác söû quaùn trieàu Nguyeãn, Khaâm ñònh Vieät söû thoâng giaùm cöông muïc, taäp 1, Vieän Söû hoïc (Trung

taâm khoa hoïc xaõ hoäi vaø nhaân vaên Quoác gia), Nxb. Giaùo duïc, Haø Noäi, 1998, tr.1078, 1079.(6)Phan Ñình Phuøng, Vieät söû ñòa dö, Nxb. Ngheä An, 2008, tr.293.(7)Nguyeãn Traõi toaøn taäp taân bieân, Nxb. Vaên hoïc, 2001, tr.547.(8)Phan Boäi Chaâu, taäp 2, Nxb. Thuaän Hoùa, 1990, tr.359.

Saùch Ñaïi Nam nhaát thoáng chí cuûa Quoácsöû quaùn trieàu Nguyeãn, trong phaàn döïng ñaëtdieân caùch cheùp veà tænh Thanh Hoùa nhö sau:“Nöôùc ta töø thôøi Ñinh, Leâ vaãn theo Chaâu AÙi,ñôøi Lyù naêm Thuaän Thieân thöù 1 ñoåi laøm traïi,sau ñoåi laøm phuû Thanh Hoùa (teân Thanh Hoùabaét ñaàu töø ñaây)”(9).

Saùch Ñaát nöôùc Vieät Nam qua caùc ñôøi cuûaGiaùo sö Ñaøo Duy Anh, trong muïc XII “Söïdieân caùch veà ñòa lyù haønh chính qua caùc ñôøiLeâ, Nguyeãn” khi vieát veà Thanh Hoùa ñaõ ghi laïilôøi “xeùt” trong Khaâm ñònh Vieät söû thoâng giaùmcöông muïc: “Cöông muïc (Chb,q.21) thôøi Ñinh,Leâ goïi Thanh Hoùa laø AÙi Chaâu; nhaø Lyù ñoåi laømtraïi, naêm Thieân Thaønh thöù 2 ñoåi laøm ThanhHoùa phuû”(10).

Qua caùc söû lieäu treân, coù theå khaúng ñònhtruyeàn thoáng vaø beà daøy lòch söû, vò theá cuûaThanh Hoùa ñaõ ñöôïc khaúng ñònh vaø ghi cheùpkhaù ñaày ñuû, thoáng nhaát, toaøn dieän vaø saùng toûtrong caùc boä chính söû töø thôøi coå ñaïi ñeán caänñaïi, trong caùc thö tòch vaø caùc coâng trìnhnghieân cöùu töø xöa ñeán nay. Töø naêm 2011ñeán 2017, thoâng qua 3 cuoäc hoäi thaûo khoahoïc caáp ngaønh, caáp tænh, vôùi söï tham gia cuûanhieàu chuyeân gia, nhaø söû hoïc, nhaø nghieâncöùu haøng ñaàu trong caû nöôùc, döïa vaøo caùccaên cöù khoa hoïc vaø cöù lieäu lòch söû ñaõ chöùngminh söï xuaát hieän cuûa Danh xöng ThanhHoùa vôùi tö caùch laø ñôn vò haønh chính tröïcthuoäc Trung öông vaøo naêm 1029 (naêm ThieânThaønh thöù 2) döôùi trieàu vua Lyù Thaùi Toâng.Vieäc xaùc ñònh thôøi ñieåm xuaát hieän Danh xöngThanh Hoùa laø moät daáu moác coù yù nghóa heátsöùc quan troïng khaúng ñònh ñöôïc beà daøytruyeàn thoáng lòch söû haøo huøng cuûa maûnh ñaát

xöù Thanh anh huøng vaø caùch maïng trong lòchsöû daân toäc.

Döôùi söï chæ ñaïo cuûa Ban Thöôøng vuï Tænhuûy, Ban Tuyeân giaùo Tænh uûy ñaõ toå chöùc caùchoäi thaûo vaø toïa ñaøm khoa hoïc, caùc nhaø khoahoïc haøng ñaàu trong vaø ngoaøi tænh ñeàu thoángnhaát choïn ngaøy 08/5/2019 (töùc ngaøy 4 thaùngTö aâm lòch) ñeå toå chöùc kyû nieäm 990 naêm rañôøi Danh xöng Thanh Hoùa. Ban Thöôøng vuïTænh uûy Thanh Hoùa thoáng nhaát vaø theo quyñònh cuûa phaùp luaät, Hoäi ñoàng nhaân tænhThanh Hoùa khoùa XVII (nhieäm kyø 2016-2021)ñaõ ban haønh Nghò quyeát soá 112/NQ-HÑND,ngaøy 11/7/2018 xaùc ñònh ngaøy 08 thaùng 5naêm 2019 toå chöùc Leã Kyû nieäm 990 naêmDanh xöng Thanh Hoùa (1029-2019).

Kyû nieäm 990 naêm ra ñôøi Danh xöngThanh Hoùa nhaèm phaùt huy nhöõng giaù trò, yùnghóa cuûa söï kieän troïng ñaïi naøy, phuïc vuïxaây döïng queâ höông ngaøy caøng vaên minh,giaøu ñeïp. Thoâng qua caùc hoaït ñoäng kyûnieäm nhaèm giaùo duïc truyeàn thoáng toát ñeïp,khôi daäy vaø nhaân leân nieàm tin töôûng töï haøovaø tinh thaàn yeâu queâ höông cuûa nhaân daânThanh Hoùa noùi rieâng, cuûa daân toäc VieätNam noùi chung veà lòch söû daân toäc vaø vuøngñaát “Ñòa linh nhaân kieät”, queâ höông cuûanhieàu anh huøng, haøo kieät vaø danh nhaân vaênhoùa; taïo söùc maïnh, ñoäng löïc tinh thaàn tolôùn ñeå Ñaûng boä, chính quyeàn vaø moãi ngöôøidaân Thanh Hoùa vöôït qua khoù khaên, thaùchthöùc, noã löïc phaán ñaáu vöôn leân, quyeát taâmxaây döïng ñaát nöôùc, queâ höông ngaøy caønggiaøu ñeïp, vaên minh; chung söùc, ñoàng loøngxaây döïng Thanh Hoùa sôùm trôû thaønh “Tænhkieåu maãu”./.

4 SỐ 4/2018


(9)Quoác söû quaùn trieàu Nguyeãn, Ñaïi Nam nhaát thoáng chí, taäp 2, Nxb. Thuaän Hoùa, Hueá, 1997, tr.224.(10)Ñaøo Duy Anh, Ñaát nöôùc Vieät Nam qua caùc ñôøi, Nxb. Thuaän Hoùa, Hueá, 1997, tr.190.

5SỐ 4/2018


T rong nhöõng naêm gaàn ñaây, doanhnghieäp treân ñòa baøn tænh Thanh Hoùaphaùt trieån nhanh caû veà soá löôïng vaø quy

moâ. Nhieàu doanh nghieäp chuù troïng ñaàu tö ñoåimôùi coâng ngheä nhaèm taêng naêng suaát laoñoäng, naâng cao chaát löôïng saûn phaåm, do ñoùhieäu quaû hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh vaønaêng löïc caïnh tranh ñöôïc naâng leân ñaùng keå.Ñoùng goùp cuûa khu vöïc doanh nghieäp ngaøycaøng taêng vaø chieám tyû troïng cao trong toångsaûn phaåm treân ñòa baøn, goùp phaàn quan troïngvaøo quaù trình chuyeån dòch cô caáu vaø taêngtröôûng kinh teá cuûa tænh.

Trong boái caûnh caû nöôùc ñang xuùc tieán caùchoaït ñoäng treân moïi lónh vöïc ñeå tieáp caän vaøthích öùng vôùi cuoäc caùch maïng coâng nghieäp laànthöù tö, tænh Thanh Hoùa chuû tröông thuùc ñaåyvieäc hình thaønh caùc doanh nghieäp KH&CN vaøtaïo ñieàu kieän ñeå phaùt trieån maïnh loaïi hìnhdoanh nghieäp naøy ñöôïc xaùc ñònh laø moät trongnhöõng noäi dung quan trong khaâu ñoät phaù veàKH&CN phuïc vuï phaùt trieån KT-XH tænh.

Baøi vieát naøy ñeà caäp moät soá keát quaû noåi baätvaø giaûi phaùp xaây döïng, phaùt trieån doanhnghieäp KH&CN taïi Thanh Hoùa.

I. KEÁT QUAÛ XAÂY DÖÏNG VAØ PHAÙT TRIEÅNDOANH NGHIEÄP KH&CN

1.1. Coâng taùc tuyeân truyeàn, taäp huaán

Töø sau khi Nghò ñònh soá 80/2007/NÑ-CPveà doanh nghieäp KH&CN cuûa Chính phuû ban

haønh; tieáp sau ñoù, naêm 2008 lieân Boä KH&CN -Noäi vuï - Taøi chính ñaõ coù Thoâng tö Lieân tòchsoá 06/2008/TTLT-BKHCN-BNV-BTC höôùngdaãn thöïc hieän Nghò ñònh soá 80/2007/NÑ-CP;ñeán naêm 2010, Chính phuû ban haønh tieápNghò ñònh soá 96/2010/NÑ-CP söûa ñoåi, boåsung moät soá ñieàu cuûa Nghò ñònh 80/2007/NÑ-CP, Sôû KH&CN Thanh Hoùa ñaõ tích cöïc tuyeântruyeàn, phoå bieán vaø höôùng daãn caùc toå chöùc,caù nhaân trong tænh thaønh laäp doanh nghieäpKH&CN vaø laä hồ sô ñeà nghò chöùng nhaändoanh nghieäp KH&CN.

Trong ñoù, beân caïnh caùc hình thöùc thoângtin, tuyeân truyeàn treân caùc phöông tieän thoângtin ñaïi chuùng cuûa tænh: Ñaøi PTTH Thanh Hoùa,Baùo Thanh Hoùa, Baùo Vaên hoùa vaø Ñôøi soángvaø tuyeân truyeàn treân caùc aán phaåm: Thoâng tinKH&CN Thanh Hoùa; Trang Thoâng tin ñieän töûKH&CN Thanh Hoùa…, lieân tuïc trong caùc dòpkyû nieäm Ngaøy KH&CN Vieät Nam 5 naêm qua,Sôû KH&CN Thanh Hoùa ñeàu tham möu choUBND tænh toå chöùc caùc hoäi nghò, hoäi thaûo vôùiquy moâ lôùn veà chuû ñeà xaây döïng vaø phaùt trieåndoanh nghieäp KH&CN.

Ñaëc bieät, haøng naêm Sôû KH&CN ThanhHoùa phoái hôïp vôùi Cuïc Phaùt trieån thò tröôøngvaø doanh nghieäp KH&CN - Bộ KH&CN toåchöùc lôùp taäp huaán veà phaùt trieån doanhnghieäp KH&CN vaø xaây döïng heä sinh thaùikhôûi nghieäp ñoåi môùi saùng taïo cho caùc doanhnghieäp toå chöùc vaø caù nhaân khôûi nghieäp ñoåi

MOÄT SOÁ KEÁT QUAÛ NOÅI BAÄT VAØ GIAÛI PHAÙP XAÂY DÖÏNG, PHAÙT TRIEÅNDOANH NGHIEÄP KH&CN ÔÛ THANH HOÙA

TS. Nguyeãn Ngoïc Tuùy *KS. Nguyeãn Vaên Huøng **

* Giaùm đốc Sôû KH&CN Thanh Hoùa.** TP. Phaùt trieån Tieàm löïc KH&CN.

môùi saùng taïo trong tænh.Thoâng qua caùc hoaït ñoäng treân, caùc doanh

nghieäp, toå chöùc vaø caù nhaân trong tænh nhaänthöùc saâu saéc hôn veà vai troø, taàm quan troïngcuûa doanh nghieäp KH&CN, cô cheá, chínhsaùch öu ñaõi, hoã trôï cuûa Nhaø nöôùc cuõng nhöcaùc thuû tuïc haønh chính trong ñaêng kyù chöùngnhaän doanh nghieäp KH&CN.

1.2. Cô cheá, chính saùch khuyeán khích hoã

trôï hình thaønh vaø phaùt trieån doanh nghieäp

KH&CN.

Theo quy ñònh cuûa phaùp luaät hieän haønh,doanh nghieäp KH&CN laø doanh nghieäp thöïchieän saûn xuaát, kinh doanh, dòch vuï KH&CNñeå taïo ra saûn phaåm, haøng hoùa töø keát quaûnghieân cöùu khoa hoïc vaø phaùt trieån coângngheä. Nhö vaäy, ngoaøi caùc cô cheá, chính saùchtröïc tieáp hoã trôï cho öôm taïo doanh nghieäpKH&CN, hình thaønh vaø phaùt trieån doanhnghieäp KH&CN, thì caùc chính saùch khuyeánkhích doanh nghieäp ñaàu tö öùng duïngKH&CN, ñoåi môùi coâng ngheä, thuùc ñaåy ñoåimôùi saùng taïo trong doanh nghieäp cuõng giaùntieáp goùp phaàn hình thaønh vaø phaùt trieån doanhnghieäp KH&CN.

Vôùi caùch tieáp caän nhö treân, caùc vaên baûnquy phaïm phaùp luaät, cô cheá, chính saùch cuûatænh Thanh Hoùa ñöôïc ban haønh hoã trôï hìnhthaønh vaø phaùt trieån doanh nghieäp KH&CN taïiThanh Hoùa goàm:

Nghò quyeát soá 81/2017/NQ-HÑND ngaøy07/12/2017 cuûa Hoäi ñoàng nhaân daân tænhThanh Hoùa ban haønh “Chính saùch khuyeánkhích phaùt trieån khoa hoïc vaø coâng ngheä trôûthaønh khaâu ñoät phaù trong phaùt trieån kinh teá -xaõ hoäi tænh Thanh Hoùa ñeán naêm 2020”. Theo

chính saùch naøy, caùc doanh nghieäp cuûa tænhseõ ñöôïc hoã trôï cho caùc noäi dung nghieân cöùu,öùng duïng vaø chuyeån giao tieán boä khoa hoïckyõ thuaät; nghieân cöùu saûn xuaát saûn phaåmmôùi; ñoåi môùi coâng ngheä - thieát bò; phaùt trieånsaûn xuaát theo höôùng öùng duïng coâng ngheäcao, theo chuoãi giaù trò, treân quy moâ lôùn; naângcao naêng löïc hoaït ñoäng KH&CN (phoøng thínghieäm, phaân tích, kieåm nghieäm, kieåm ñònh,hieäu chuaån, thöû nghieäm saûn phaåm tröïcthuoäc doanh nghieäp). Möùc hoã trôï toái ña leântôùi 6 tyû ñoàng1.

Ngoaøi chính saùch treân, tænh coù cô cheá hoãtrôï caùc doanh nghieäp thoâng qua thöïc hieäncaùc nhieäm vuï KH&CN caáp tænh. Giai ñoaïn2011- 2018, ñaõ coù 28 doanh nghieäp trieånkhai thaønh coâng vaø ñaêng kyù keát quaû 34nhieäm vuï KH&CN caáp tænh, NSNN hoã trôï treân30 tyû ñoàng. Quyõ phaùt trieån KH&CN ñöôïcthaønh laäp vaø ñi vaøo hoaït ñoäng töø naêm 2007,ñeán nay ñaõ coù 29 doanh nghieäp ñöôïc vayvoán ñeå ñoåi môùi coâng ngheä - thieát bò. Nhieàudoanh nghieäp cuõng ñaõ töï ñaàu tö kinh phí toåchöùc nghieân cöùu vaø tieáp nhaän chuyeån giaocoâng ngheä, tröïc tieáp saûn xuaát, thöông maïihoùa saûn phaåm KH&CN treân caùc lónh vöïcnoâng, laâm, ngö nghieäp, coâng nghieäp - xaâydöïng… Keát quaû thöïc hieän caùc nhieäm vuïKH&CN ñaõ taïo treân 100 loaïi saûn phaåm, trongñoù coù gaàn 20 loaïi saûn phaåm coâng nghieäp; treân60 loaïi gioáng caây troàng, vaät nuoâi vaø thuûy saûn;nhieàu loaïi phaân boùn, cheá phaåm sinh hoïc…

Ñaëc bieät, nhaèm khuyeán khích phaùt trieåndoanh nghieäp KH&CN, heä sinh thaùi khôûinghieäp đổi môùi saùng taïo treân ñòa baøn tænhThanh Hoùa, ngaøy 18/12/2017, Chuû tòch


SỐ 4/20186

1Doanh nghieäp, hôïp taùc xaõ, toå hôïp taùc, hoä gia ñình, caù nhaân öùng duïng coâng ngheä cao, quy trình thöïchaønh saûn xuaát noâng nghieäp toát (VietGAP hoaëc GlobalGAP) treân dieän tích troàng cam, böôûi töø 50ha trôû leân thìñöôïc hoã trôï 30% giaù trò hôïp ñoàng chuyeån giao coâng ngheä, chi phí xaây döïng nhaõn haøng hoùa, coâng nhaänVietGAP hoaëc GlobalGAP, xaây döïng vaø coâng boá tieâu chuaån cho saûn phaåm, daùn tem truy xuaát nguoàn goác,toái ña 6 tyû ñoàng.

UBND tænh Thanh Hoùa ñaõ ban haønh Quyeátñònh soá 489/QÑ-UBND pheâ duyeät “Chöôngtrình Hoã trôï phaùt trieån Doanh nghieäp KH&CNvaø Khôûi nghieäp ñoåi môùi saùng taïo tænh ThanhHoùa, giai ñoaïn 2017-2020” 2.

Keát quaû thöïc hieän caùc cô cheá, chính saùchneâu treân ñaõ vaø ñang giuùp caùc doanh nghieäpThanh Hoùa nghieân cöùu, tieáp thu öùng duïngcaùc tieán boä khoa hoïc vaø kyõ thuaät, coâng ngheätieân tieán; ñoåi môùi coâng ngheä, thieát bò naângcao chaát löôïng, giaù trò gia taêng, khaû naêngcaïnh tranh cuûa saûn phaåm, haøng hoùa. Ñoàngthôøi, taïo ñieàu kieän ñeå caùc doanh nghieäp öômtaïo, hoaøn thieän coâng ngheä, tröïc tieáp saûn xuaátvaø thöông maïi hoùa caùc saûn phaåm töø keát quaûKH&CN, hình thaønh neân caùc doanh nghieäpKH&CN.

1.3. Keát quaû xaây döïng löïc löôïng doanh

nghieäp KH&CN

Vôùi söï quan taâm cuûa caùc ngaønh, caùc caáp,ñaëc bieät laø söï hoã trôï veà chuyeân moân, nghieäpvuï cuûa caùc cô quan thuoäc Boä KH&CN, ñaëcbieät laø Cuïc phaùt trieån thò tröôøng vaø doanhnghieäp KH&CN, ñeán nay heä thoáng doanhnghieäp KH&CN cuûa tænh Thanh Hoùa ñaõ ñöôïchình thaønh vôùi soá löôïng 23 doanh nghieäpKH&CN. Trong ñoù, coù 9 doanh nghieäpKH&CN ñöôïc hình thaønh treân cô sôû thöôngmaïi hóa sản phẩm keøm theo keát quaû thöïchieän nhieäm vuï KH&CN coù söû duïng NSNN;14 doanh nghieäp KH&CN coøn laïi ñöôïc hìnhthaønh do doanh nghieäp töï boû voán nghieâncöùu, tieáp thu laøm chuû coâng ngheä.

Moät soá keát quaû cuï theå veà vieäc hình thaønhheä thoáng doanh nghieäp KH&CN Thanh Hoùa:

a) Thaønh laäp môùi doanh nghieäp KH&CN

Thaønh laäp môùi doanh nghieäp KH&CN töø côsôû öôm taïo doanh nghieäp KH&CN:

Luaät Chuyeån giao coâng ngheä naêm 2017ñaõ quy ñònh: “Öôm taïo doanh nghieäp KH&CNlaø quaù trình hình thaønh, phaùt trieån doanhnghieäp khoa hoïc vaø coâng ngheä thoâng quacaùc hoaït ñoäng trôï giuùp veà haï taàng kyõ thuaät,nguoàn löïc vaø dòch vuï caàn thieát”.

Vôùi quy ñònh nhö vaäy, coù theå hieåu ñaây laøvieäc hình thaønh moät doanh nghieäp KH&CNtreân cô sôû toå chöùc vaø öôm taïo, hoaøn thieäncoâng ngheä saûn xuaát saûn phaåm haøng hoùa töøkeát quaû KH&CN, thaønh laäp doanh nghieäpmôùi, sau ñoù tieán haønh thuû tuïc ñaêng kyù ñeåñöôïc chöùng nhaän doanh nghieäp KH&CN(öôm taïo thaønh coâng) coù söï trôï giuùp cuûa beânngoaøi (cô sôû öôm taïo coâng ngheä, öôm taïodoanh nghieäp KH&CN). Theo caùch naøy, coùCoâng ty CP Mía ñöôøng Lam Sôn - moät doanhnghieäp lôùn trong tænh ñaõ thaønh laäp Trung taâmCoâng ngheä Xanh Thanh Hoùa töø naêm 2015.Ñaây laø cô sôû öôm taïo doanh nghieäp KH&CNvaø ñoàng thôøi laø loaïi hình toå chöùc trung giancuûa thò tröôøng KH&CN ñaàu tieân cuûa ThanhHoùa. Tuy nhieân, do nhieàu khoù khaên, baát caäp,hoaït ñoäng “öôm taïo” cuûa Trung taâm chöa ñaïtkeát quaû.

Ngoaøi cô sôû treân, vöøa qua Vieän Nghieâncöùu vaø Phaùt trieån Vuøng - Boä KH&CN môùiñöôïc ñaàu tö xaây döïng Traïm Thöïc nghieäm vaøÖôm taïo Coâng ngheä tröïc thuoäc taïi huyeänThaïch Thaønh, tænh Thanh Hoùa. Theo muïctieâu ñeà ra, hoaït ñoäng cuûa Traïm khoâng chæ laøñaàu moái lieân keát caùc toå chöùc KH&CN khaùc

7SỐ 4/2018


2Muïc tieâu Chöông trình: Hoã trôï hoaøn thieän, laøm chuû coâng ngheä ñeå thaønh laäp môùi ít nhaát 15 doanh nghieäpKH&CN vaø hoaøn thieän coâng ngheä taïo ra saûn phaåm môùi coù söùc caïnh tranh treân thò tröôøng cho 15 doanhnghieäp KH&CN ñaõ ñöôïc thaønh laäp thoâng qua thöïc hieän caùc döï aùn KH&CN; hình thaønh vaø phaùt trieån 10 doanhnghieäp khôûi nghieäp ÑMST; haèng naêm, hoã trôï caùc caù nhaân, nhoùm caù nhaân, doanh nghieäp khôûi nghieäp thamgia thöïc hieän ít nhaát 1 döï aùn khôûi nghieäp ÑMST töø caùc ñeà aùn, chöông trình KH&CN cuûa TW vaø ít nhaát 3 döïaùn khôûi nghieäp ÑMST töø caùc ñeà aùn, chöông trình cuûa tænh.

trong vuøng; nghieân cöùu, tieáp thu, thöû nghieäm,ñaùnh giaù caùc keát quaû nghieân cöùu, caùc tieán boäkyõ thuaät, quy trình coâng ngheä, maø coøn coùnhieäm vuï öôm taïo coâng ngheä, hoaøn thieännhöõng tieán boä kyõ thuaät, quy trình coâng ngheäphuø hôïp ñeå chuyeån giao vaøo thöïc tieãn saûnxuaát, öôm taïo doanh nghieäp KH&CN.

Toùm laïi, öôm taïo doanh nghieäp KH&CNtheo höôùng treân laø coù trieån voïng, nhöng hieän chælaø böôùc khôûi ñaàu, neân chöa coù doanh nghieäpKH&CN naøo ñöôïc öôm taïo töø caùc cô sôû naøy.

Thaønh laäp môùi doanh nghieäp KH&CN treâncô sôû doanh nghieäp töï öôm taïo, hoaøn thieäncoâng ngheä hoaëc tieáp thu coâng ngheä.

Nhö ñaõ ñeà caäp ôû phaàn treân, hieän nay treânñòa baøn Thanh Hoùa, soá löôïng caùc doanhnghieäp coù quyeàn sôû höõu hoaëc quyeàn söûduïng hôïp phaùp coâng ngheä ñeå saûn xuaát saûnphaåm haøng hoùa hình thaønh töø keát quaûKH&CN laø töông ñoái lôùn. Song, vieäc caùcdoanh nghieäp töï thaønh laäp, hoaëc lieân keátthaønh laäp moät doanh nghieäp KH&CN môùiphuï thuoäc raát nhieàu vaøo ñònh höôùng veà maëttoå chöùc vaø quaûn lyù cuûa chính baûn thaân caùcdoanh nghieäp ñoù. Do vaäy, theo höôùng naøy,taïi Thanh Hoùa ñeán nay chæ coù 03 doanhnghieäp thaønh laäp môùi vaø ñöôïc caáp Giaáychöùng nhaän doanh nghieäp KH&CN. Trongñoù coù: 01 ñôn vò laø doanh nghieäp lieân doanh;01 ñôn vò do doanh nghieäp chuû quaûn thaønhlaäp; 01 doanh nghieäp tö nhaân (thuộc loại hìnhCông ty TNHH.

b) Chuyeån ñoåi doanh nghieäp ñang hoaïtñoäng thaønh doanh nghieäp KH&CN:

Ñaây laø vieäc hình thaønh moät doanh nghieäpKH&CN treân cô sôû chuyeån ñoåi moät doanhnghieäp ñang hoaït ñoäng thaønh doanh nghieäpKH&CN. Doanh nghieäp khi coù ñuû ñieàu kieän(tröïc tieáp saûn xuaát kinh doanh hoaëc chuyeångiao coâng ngheä thuoäc lónh vöïc öu tieân theo

quy ñònh cuûa Nhaø nöôùc vaø coâng ngheä ñoùphaûi thuoäc quyeàn sôû höõu hoaëc quyeàn söûduïng hôïp phaùp cuûa doanh nghieäp) tieán haønhlaäp hoà sô ñaêng kyù vaø ñöôïc caáp Giaáy chöùngdoanh nghieäp KH&CN. Taïi Thanh Hoùa, caùcdoanh nghieäp KH&CN chuû yeáu ñöôïc hìnhthaønh theo höôùng naøy, vôùi soá löôïng 20 ñônvò, chieám 87% toång soá.

c) Chuyeån ñoåi töø toå chöùc KH&CN thaønhdoanh nghieäp KH&CN

Theo quy ñònh taïi Nghò ñònh soá 115/2005/NÑ-CP ngaøy 05/9/2005 cuûa Chính phuû tröôùcñaây vaø Nghò ñònh 54/2016/NÑ-CP thay theáNghò ñònh soá 115/2005/NÑ-CP hieän nay, caùctoå chöùc KH&CN coâng laäp khi coù ñuû ñieàu kieänvaø ñuùng ñoái töôïng theo quy ñònh seõ ñöôïcchuyeån ñoåi thaønh doanh nghieäp KH&CNdöôùi hình thöùc coâng ty traùch nhieäm höõu haïn02 thaønh vieân trôû leân hoaëc coâng ty coå phaàn.

Nhaèm thuùc ñaåy öôm taïo doanh nghieäpKH&CN treân ñòa baøn tænh, thöïc hieän Quyeátñònh soá 592/QÑ-TTg ngaøy 22/5/2012 cuûaThuû töôùng Chính phuû veà pheâ duyeät Chöôngtrình hoã trôï phaùt trieån doanh nghieäp KH&CNvaø toå chöùc KH&CN coâng laäp thöïc hieän côcheá töï chuû, töï chòu traùch nhieäm (goïi taét laøChöông trình 592) ñöôïc söûa ñoåi boå sung theoQuyeát ñònh soá 1381/QÑ-TTg ngaøy 12/7/2016cuûa Thuû töôùng Chính phuû, UBND tænh ThanhHoùa ñaõ thoáng nhaát ñeà xuaát ñaët haøng vôùi BoäKH&CN 09 döï aùn thuoäc Chöông trình. Trongñoù, coù 01 döï aùn hoã trôï toå chöùc KH&CN coânglaäp thöïc hieän cô cheá töï chuû, töï chòu traùchnhieäm (naêm 2013). Tuy nhieân, döï aùn naøykhoâng ñöôïc Boä KH&CN pheâ duyeät.

Do coù nhieàu khoù khaên, baát caäp neân ñeánnay taïi Thanh Hoùa chöa coù doanh nghieäpKH&CN ñöôïc thaønh laäp theo loaïi hình chuyeånñoåi naøy.

1.4. Hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp KH&CN

Caùc doanh nghieäp KH&CN sau khi ñöôïc

8 SỐ 4/2018


coâng nhaän ñaõ toå chöùc trieån khai caùc döï aùnsaûn xuaát kinh doanh saûn phaåm, haøng hoùa töøkeát quaû KH&CN; taêng cöôøng ñaàu tö xaâydöïng cô sôû vaät chaát - kyõ thuaät, ñaøo taïonguoàn nhaân löïc KH&CN naâng cao naêng löïcKH&CN; toå chöùc nghieân cöùu, tieáp thu öùngduïng caùc tieán boä khoa hoïc vaø kyõ thuaät, coângngheä tieân tieán; hoaøn thieän, ñoåi môùi coângngheä, thieát bò phaùt trieån saûn phaåm môùi, naângcao chaát löôïng, giaù trò gia taêng, khaû naêngcaïnh tranh saûn phaåm haøng hoùa treân thòtröôøng, goùp phaàn naâng cao hieäu quaû saûnxuaát kinh doanh, phaùt trieån doanh nghieäp.Giai ñoaïn 2011 - 2018, caùc doanh nghieäpKH&CN Thanh Hoùa ñaõ thöïc hieän 21 nhieämvuï KH&CN caùc caáp, vôùi toång kinh phí treân250 tyû ñoàng (trong ñoù: hoã trôï töø NSNN gaàn70 tyû ñoàng; voán töï coù cuûa doanh nghieäp treân180 tyû ñoàng). Moät soá doanh nghieäp ñaõ coùtoång doanh thu töø saûn phaåm KH&CN haøngtraêm tyû ñoàng.

II. KHOÙ KHAÊN, HAÏN CHEÁ VAØ NGUYEÂN NHAÂN2.1. Veà phaùt trieån löïc löôïng doanh nghieäp

KH&CN.

Nhaø nöôùc coù quy ñònh veà doanh nghieäpKH&CN töø naêm 2007 nhöng ñeán thaùng4/2014 Thanh Hoùa môùi coù doanh nghieäp ñaàutieân ñöôïc caáp giaáy chöùng nhaän doanh nghieäpKH&CN. Ñeán nay, soá löôïng doanh nghieäpKH&CN cuûa tænh xeáp thöù 3 trong toaøn quoác(sau 02 thaønh phoá lôùn laø: TP. Hoà Chí Minh vaøTP. Haø Noäi). Ñaây laø keát quaû ñaùng khích leä.Tuy nhieân, so vôùi soá löôïng treân 10 nghìndoanh nghieäp cuûa tænh ñang hoaït ñoäng thì soálöôïng 23 doanh nghieäp KH&CN laø quaù ít.

Coù nhieàu nguyeân nhaân daãn ñeán haïn cheátreân nhöng nguyeân nhaân chuû yeáu laø do baûnchaát cuûa hoaït ñoäng ñaàu tö saûn xuaát, kinhdoanh saûn phaåm, haøng hoùa coù töø keát quaûKH&CN mang tính ruûi do. Caùc doanh nghieäpcuûa tænh phaàn lôùn laø doanh nghieäp nhoû vaø

sieâu nhoû, tieàm löïc taøi chính yeáu neân khoângdaùm maïnh daïn ñaàu tö cho KH&CN; Cô cheá,chính saùch hoã trôï, öu ñaõi cuûa Nhaø nöôùc ñoáivôùi doanh nghieäp KH&CN chöa thöïc söï haápdaãn. So vôùi moät soá chính saùch öu ñaõi khaùcthuoäc caùc lónh vöïc coâng ngheä thoâng tin, gioángcaây troàng, vaät nuoâi... thì öu ñaõi ñeå khuyeánkhích phaùt trieån doanh nghieäp KH&CN khoângvöôït troäi; Ñieàu kieän, thuû tuïc ñeå ñöôïc thuïhöôûng moät soá chính saùch öu ñaõi coøn ngaëtngheøo, ñaëc bieät laø chính saùch öu ñaõi veà thueáthu nhaäp doanh nghieäp; ñoái vôùi chính saùch öuñaõi veà mieãn tieàn thueâ ñaát, maët nöôùc: Töø naêm2017 trôû veà tröôùc, thuû tuïc ñeå ñöôïc thuï höôûngöu ñaõi coøn khoù khaên, phöùc taïp vaø thieáu vaênbaûn höôùng daãn cuï theå. Do ñoù, caùc doanhnghieäp chuû yeáu trong tình traïng “nghieân cöùu”chöù chöa coù ñoäng thaùi thieát laäp hoà sô thuû tuïcñeå höôûng öu ñaõi.

Beân caïnh ñoù, moät soá quy ñònh cuûa Nhaønöôùc coù taùc duïng giaùn tieáp hoã trôï thuùc ñaåythò tröôøng coâng ngheä, thöông maïi hoùa saûnphaåm KH&CN nhö: Xaùc nhaän keát quaû thöïchieän nhieäm vuï khoâng söû duïng NSNN; giaoquyeàn sôû höõu, söû duïng keát quaû thöïc hieännhieäm vuï söû duïng NSNN gaëp raát nhieàu khoùkhaên, baät caäp trong quaù trình thöïc hieän, doñoù khoù ñi vaøo cuoäc soáng...

2.2. Moät soá doanh nghieäp KH&CN saukhi ñaõ ñöôïc coâng nhaän hoaït ñoäng gaëp khoùkhaên, do khoâng phaùt trieån ñöôïc thò tröôøng.

Nguyeân nhaân chính laø do saûn phaåm haønghoùa coù töø keát quaû KH&CN thöôøng laø saûnphaåm môùi, ñeå phaùt trieån ñöôïc thò tröôøng ñoøihoûi khoâng chæ veà maët chaát löôïng maø coøn phaûilaøm toát nhieàu vaán ñeà khaùc trong kinh doanhthöông maïi nhö: Baûo ñaûm caùc nguoàn löïc(nhaân löïc, taøi chính...); quaûng baù, tieáp thò saûnphaåm,... Quaù trình naøy khoâng traùnh khoûinhöõng khoù khaên, ruûi ro nhaát ñònh. Taïi ThanhHoùa, ñeán nay 01 doanh nghieäp KH&CN ñaõngöøng hoaït ñoäng; 01 doanh nghieäp phaûi


SỐ 4/2018 9

chuyeån ñoåi phaùt trieån saûn phaåm KH&CN môùi.

III. MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP VAØ KIEÁN NGHÒ3.1. Giaûi phaùp phaùt trieån doanh nghieäp

KH&CN Thanh Hoùa

Töø kinh nghieäm thöïc tieãn, chuùng toâi ñeàxuaát moät soá giaûi phaùp phaùt trieån doanhnghieäp KH&CN taïi Thanh Hoùa sau ñaây:

Thöù nhaát, phaûi coù söï quan taâm laõnh ñaïo,chæ ñaïo cuûa caáp uûy vaø chính quyeàn caùc caáptöø tænh ñeán cô sôû. Nhöõng naêm qua, ñöôïc söïquan taâm vaø chæ ñaïo quyeát lieät cuûa Tænh uûy,HÑND vaø UBND tænh neân hoaït phaùt trieåndoanh nghieäp KH&CN taïi Thanh Hoùa ñaõ coùnhieàu chuyeån bieán tích cöïc. Ñaëc bieät, Keáhoaïch haønh ñoäng cuûa UBND tænh Thanh Hoùathöïc hieän khaâu ñoät phaù veà naâng cao naêng löïcnghieân cöùu, öùng duïng vaø chuyeån giao caùctieán boä khoa hoïc - kyõ thuaät phuïc vuï phaùttrieån kinh teá - xaõ hoäi theo Nghò quyeát Ñaïi hoäiÑaûng boä tænh laàn thöù XVIII, nhieäm kyø 2015 -2020 ñaõ xaùc ñònh muïc tieâu ñeán naêm 2020,Thanh Hoùa hình thaønh vaø hoaït ñoäng coù hieäuquaû ít nhaát 30 doanh nghieäp KH&CN. Ñaâykhoâng chæ laø theå hieän söï quan taâm, maø coøntheå hieän roõ quan ñieåm laõnh ñaïo, chæ ñaïo cuûalaõnh ñaïo tænh veà hoaït ñoäng KH&CN, trong ñoùcoù noäi dung veà taêng cöôøng hoã trôï phaùt trieåndoanh nghieäp KH&CN.

Thöù hai, veà cô cheá chính saùch, theo chuùngtoâi, neân thöïc hieän cô cheá khuyeán khích thoângqua trieån khai thöïc hieän caùc chöông trình, döïaùn cuï theå laø thích hôïp nhaát; Beân caïnh đó,caàn toå chöùc toát caùc hoaït ñoäng xuùc tieán chínhsaùch ñeå caùc doanh nghieäp coù ñieàu kieän tieápcaän, naém baét ñöôïc caùc cô cheá, chính saùchcuûa Nhaø nöôùc nhö: Toå chöùc caùc cuoäc hoäinghò, hoäi thaûo; hoaït ñoäng caâu laïc boä doanhnghieäp KH&CN nhaèm taïo dieãn ñaøn giuùp caùcdoanh nghieäp trong vaø ngoaøi tænh thöôøngxuyeân trao ñoåi thoâng tin, kinh nghieäm, cuønghôïp taùc phaùt trieån; Thöôøng xuyeân raø soaùt,

tham möu cho caáp coù thaåm quyeàn söûa ñoåi,boå sung chính saùch ñeå baûo ñaûm tính khaû thivaø hieäu quaû cuûa chính saùch. Ñeå laøm toát ñieàunaøy, caùn boä quaûn lyù chính saùch (caû caáp banhaønh chính saùch vaø caáp thöïc thi chính saùch)caàn taêng cöôøng baùm saùt cô sôû, traùnh quanlieâu, chæ toång hôïp qua baùo caùo cuûa doanhnghieäp, song cuõng tuyeät ñoái khoâng ñöôïc gaâykhoù khaên cho doanh nghieäp. Ñoàng thôøi, caànphaûi coù söï vaøo cuoäc moät caùch ñoàng boä cuûacaùc caáp, caùc ngaønh, caùc cô quan, ñôn vòtrong suoát quaù trình xaây döïng vaø thöïc thichính saùch.

Thöù ba, coâng taùc tuyeân truyeàn, phoå bieánchính saùch caàn ñöôïc quan taâm hôn vaø neâncaûi tieán, löïa choïn hình thöùc phuø hôïp vôùitöøng ñoái töôïng ñeå hieäu quaû hôn. Ñaây laø noäidung luoân ñöôïc ñeà caäp, tuy nhieân, khoângphaûi chính saùch naøo, nôi naøo, luùc naøo cuõngñöôïc tuyeân truyeàn, phoå bieán moät caùch hieäuquaû. Theo kinh nghieäm cuûa chuùng toâi, caànphoái hôïp nhieàu hình thöùc thoâng tin, tuyeântruyeàn phuø hôïp cho töøng ñoái töôïng: Ñoái vôùicoäng ñoàng doanh nghieäp, caàn taêng cöôøngtuyeân truyeàn qua keânh truyeàn hình vaø maïngthoâng tin ñieän töû (website) keát hôïp phaùthaønh tôø rôi vaø höôùng daãn tröïc tieáp; ñoái vôùicaùc nhaø khoa hoïc, nhaø quaûn lyù, coù theå phaùthaønh soå tay höôùng daãn veà chính saùch phuïcvuï tra cöùu...

Boán laø, boá trí ñoäi nguõ caùn boä coù naêng löïcvaø taâm huyeát ñeå theo doõi vaø tröïc tieáp toå chöùcthöïc hieän chính saùch; ñoàng haønh cuøng vôùicaùc doanh nghieäp, hoã trôï, giuùp ñôõ, tö vaáncho caùc doanh nghieäp. Vaø phaûi ñöôïc hoaïtñoäng theo phöông chaâm “chuû ñoäng tìm ñeándoanh nghieäp” chöù khoâng thuï ñoäng chôø caùcdoanh nghieäp tìm ñeán.

3.2. Moät soá kieán nghò

Veà phía Boä KH&CN, chuùng toâi raát mong


SỐ 4/201810

(Xem tiếp trang 21)


SỐ 4/2018 11

1. Söï caàn thieát

Nhieäm vuï KH&CN caáp cô sôû söû duïngNSNN laø moät trong 4 caáp nhieäm vuï KH&CN(caáp quoác gia, caáp boä, caáp tænh, caáp cô sôû)ñöôïc quy ñònh trong phaùp luaät hieän haønh.Neáu nhö nhieäm vuï KH&CN caáp quoác gia,caáp boä, caáp tænh ñaõ ñöôïc trieån khai thöïc hieänôû taát caû caùc tænh, thaønh phoá tröïc thuoäc Trungöông thì ñeán nay môùi coù hôn 50% tænh, thaønhphoá trieån khai nhieäm vuï KH&CN caáp cô sôû.ÔÛ ñòa phöông trieån khai nhieäm vuï KH&CNcaáp cô sôû, hoaït ñoäng KH&CN ôû cô sôû ñaõñöôïc ñaåy maïnh. Caùc nhieäm vuï KH&CN caápcô sôû ñaõ goùp phaàn giaûi quyeát caùc vaán ñeàKH&CN cho caùc ñôn vò, ñòa phöông moät caùchnhanh choùng vaø hieäu quaû.

Tænh Thanh Hoùa ñaõ xaùc ñònh KH&CN laømoät trong 4 khaâu ñoät phaù ñeå phaùt trieån kinhteá - xaõ hoäi giai ñoaïn 2016 - 2020. Ñeå KH&CNthöïc söï laø khaâu ñoät phaù thì hoaït ñoängKH&CN phaûi ñöôïc trieån khai saâu roäng ôû taátcaû caùc ngaønh, caùc caáp, caùc ñòa phöông, ñônvò. Chính vì theá, ngoaøi vieäc thöïc hieän coù hieäuquaû caùc nhieäm vuï KH&CN caáp Nhaø nöôùc(moãi naêm 5 - 8 nhieäm vuï), caùc nhieäm vuïKH&CN caáp tænh (moãi naêm 40 - 45 nhieäm vuï)nhö hieän nay thì ñieàu quan troïng laø phaûi thuùcñaåy ñöôïc hoaït ñoäng nghieân cöùu, öùng duïng ôûtaát caû caùc ngaønh, caùc caáp, caùc ñòa phöông,

caùc ñôn vò thoâng qua vieäc thuùc ñaåy trieån khainhieäm vuï KH&CN caáp cô sôû.

Ñeå trieån khai ñöôïc nhieäm vuï KH&CN caápcô sôû thì caàn phaûi coù quy ñònh quaûn lyù nhieämvuï KH&CN caáp cô sôû vôùi tö caùch laø haønhlang, laø khuoân khoå phaùp lyù ñeå caùc ñòaphöông, ñôn vò caên cöù vaøo ñoù maø toå chöùcthöïc hieän.

2. Moät soá vaán ñeà ñaët ra

Maëc duø trong Luaät KH&CN naêm 2013cuõng nhö caùc Nghò ñònh, Thoâng tö höôùng daãnñaõ ñeà caäp ñeán nhieäm vuï KH&CN caáp cô sôû;song ñeå trieån khai ñöôïc treân ñòa baøn caáp tænhthì caùc tænh, thaønh phoá vaãn phaûi ban haønhquy ñònh cuï theå veà quaûn lyù nhieäm vuï KH&CNcaáp cô sôû treân ñòa baøn tænh mình. Caùc vaán ñeàcaàn phaûi quy ñònh cuï theå theâm laø:

Moät laø, quy ñònh cuï theå veà vieäc xaùc ñònh,pheâ duyeät, trieån khai, ñaùnh giaù nghieäm thu,söû duïng keát quaû nhieäm vuï KH&CN caáp cô sôû.

Caùc vaên baûn phaùp luaät hieän haønh môùi chæquy ñònh veà thaåm quyeàn (thaåm quyeàn pheâduyeät nhieäm vuï KH&CN cô sôû, thaåm quyeànkyù hôïp ñoàng thöïc hieän nhieäm vuï KH&CN caápcô sôû, thaåm quyeàn quaûn lyù nhieäm vuï KH&CNcô sôû cuûa caáp huyeän), chöa quy ñònh veà quytrình thöïc hieän; vì vaäy caàn ñöôïc quy ñònh cuïtheå quy trình thöïc hieän.

XAÂY DÖÏNG VAØ TOÅ CHÖÙC THÖÏC HIEÄN QUY ÑÒNH QUAÛN LYÙNHIEÄM VUÏ KHOA HOÏC VAØ COÂNG NGHEÄ CAÁP CÔ SÔÛ - GIAÛI PHAÙP

ÑAÅY MAÏNH HOAÏT ÑOÄNG KHOA HOÏC VAØ COÂNG NGHEÄÔÛ CÔ SÔÛ TREÂN ÑÒA BAØN TÆNH THANH HOÙA

ThS. Leâ Xuaân Minh *

* Phoù Giaùm ñoác Sôû KH&CN Thanh Hoùa.

Hai laø, quy ñònh veà nguoàn kinh phí ñeå thöïchieän nhieäm vuï KH&CN caáp cô sôû.

Ñoái vôùi nguoàn ngaân saùch: Nguoàn ngaânsaùch ñeå thöïc hieän caùc nhieäm vuï KH&CN caápcô sôû hieän ñaõ ñöôïc quy ñònh veà maët nguyeântaéc trong moät soá vaên baûn phaùp luaät. Nghòñònh 163/2017/NÑ-CP höôùng daãn thi haønhLuaät Ngaân saùch quy ñònh ngaân saùch caáphuyeän, caáp xaõ ñöôïc chi cho nhieäm vuï öùngduïng, chuyeån giao coâng ngheä. Thoâng tö342/2016/TT-BTC cuûa Boä Taøi chính Höôùngdaãn thi haønh Nghò ñònh 163/2016/NÑ-CP quyñònh ngaân saùch ñòa phöông coù nhieäm vuï chicho nghieân cöùu khoa hoïc, bao goàm caùcnhieäm vuï nghieân cöùu, öùng duïng KH&CN.Moät soá thoâng tö veà chi söï nghieäp chuyeânngaønh nhö: Thoâng tö 09/2014/TTLT-BYT-BTC cuûa Boä Taøi chính - Boä Y teá quy ñònh noäidung, nhieäm vuï chi y teá döï phoøng coù quyñònh chi cho caùc ñeà taøi nghieân cöùu khoa hoïccaáp cô sôû gaén vôùi nhieäm vuï y teá döï phoøng...;Caùc thoâng tö veà thu phí, leä phí trong caùc lónhvöïc chuyeân ngaønh: Thoâng tö 208/2016/TT-BTC ngaøy 10/11/2016 cuûa Boä Taøi chính quyñònh möùc thu, cheá ñoä thu, noäp, quaûn lyù vaø söûduïng phí, leä phí teân mieàn quoác gia, Thoâng tö232/2016/TT-BTC ngaøy 11/11/2016 cuûa BoäTaøi chính quy ñònh möùc thu, cheá ñoä thu, noäp,quaûn lyù vaø söû duïng phí caáp maõ soá maõ vaïch,Thoâng tö 287/2016/TT-BTC ngaøy 15/11/2016cuûa Boä Taøi chính quy ñònh möùc thu, cheá ñoäthu, noäp, quaûn lyù vaø söû duïng phí, leä phí tronglónh vöïc naêng löôïng nguyeân töû... ñeàu quyñònh ñôn vò thu phí ñöôïc duøng phaàn phí ñeå laïicho ñôn vò ñeå chi cho nhieäm vuï KH&CN. Tuyñaõ ñöôïc quy ñònh veà maët nguyeân taéc trongcaùc vaên baûn cuûa Trung öông, song caàn quyñònh cuï theå ñeå caùc sôû, ngaønh vaø caùc huyeän,thò xaõ, thaønh phoá coù cô sôû phaùp lyù boá trí kinhphí cho caùc nhieäm vuï KH&CN cô sôû töø caùcnguoàn naøy.

Ñoái vôùi nguoàn ngoaøi ngaân saùch: Caàn quyñònh ñeå coù cô sôû huy ñoäng caùc nguoàn ngoaøingaân saùch ñeå thöïc hieän caùc nhieäm vuï KH&CNcaáp cô sôû.

3. Thöïc traïng ôû caùc tænh, thaønh phoá

Ñeán nay, ñaõ coù 33 tænh, thaønh phoá banhaønh Quy ñònh cuûa UBND tænh veà quaûn lyùnhieäm vuï KH&CN cô sôû coù söû duïng NSNN.Trong ñoù ban haønh “rieâng” Quy ñònh quaûn lyùnhieäm vuï KH&CN caáp cô sôû coù Vónh Long,Thaùi Nguyeân, Thaùi Bình, Phuù Yeân, KhaùnhHoøa, Hoøa Bình, Ñoàng Thaùp, Ñoàng Nai, BìnhThuaän, Bình Phöôùc, Baïc Lieâu, An Giang,Bình Döông, Soùc Traêng; Ban haønh "chung"vôùi Quy ñònh quaûn lyù nhieäm vuï KH&CN caáptænh coù Baéc Giang, Baéc Ninh, Beán Tre, HaûiPhoøng, Laâm Ñoàng, Phuù Thoï, Quaûng Bình,Quaûng Nam, Quaûng Ninh, Quaûng Trò, TaâyNinh, Tieàn Giang, Thöøa Thieân Hueá, TP. HoàChí Minh, Vónh Phuùc, Ñaø Naüng, Long An.Ban haønh quy ñònh quaûn lyù nhieäm vuï KH&CNdöôùi hình thöùc Quyeát ñònh hoaëc Höôùng daãncuûa Giaùm ñoác Sôû KH&CN coù Bình Ñònh,Ninh Thuaän.

Noäi dung caùc quy ñònh veà quaûn lyù nhieämvuï KH&CN caáp cô sôû cuûa haàu heát caùc tænhñaõ quy ñònh cuï theå veà quy trình quaûn lyùnhieäm vuï KH&CN, nguoàn kinh phí cho caùcnhieäm vuï KH&CN cô sôû. Trong ñoù nguoànkinh phí thöïc hieän nhieäm vuï KH&CN caáp côsôû ñöôïc xaùc ñònh coù 2 nguoàn: Nguoàn ngaânsaùch SNKH cuûa tænh (coù 18 tænh: Vónh Long,Ñaø Naüng, Phuù Thoï, Baéc Ninh, Bình Döông,Ñieän Bieân, Ñaéc Laéc, Gia Lai, Haø Giang,Ngheä An, Bình Ñònh, Beán Tre, Quaûng Ninh,Ñoàng Thaùp, Quaûng Trò, Baïc Lieâu, Vónh Phuùc,Hoøa Bình); Nguoàn ngaân saùch do huyeän, sôû,ngaønh, ñôn vò töï caân ñoái (coù 14 tænh: BìnhThuaän, Haûi Phoøng, Caàn Thô, Kieân Giang, LaiChaâu, Cao Baèng, Ninh Bình, Laïng Sôn, SoùcTraêng, Tieàn Giang, Haø Tónh, Laøo Cai, HaûiDöông, Quaûng Nam).


SỐ 4/201812


SỐ 4/2018 13

4. Thöïc traïng treân ñòa baøn tænh Thanh Hoùa

Trong giai ñoaïn 2014 - 2018, trong toångsoá 27 huyeän, thò xaõ, thaønh phoá chæ coù 2 ñônvò (TP. Thanh Hoùa, huyeän Ngoïc Laëc) trieånkhai 05 nhieäm vuï KH&CN caáp cô sôû coù söûduïng ngaân saùch vôùi toång kinh phí 3,3 tyûñoàng, trong ñoù NSNN laø 1,88 tyû ñoàng, töønguoàn ngaân saùch cuûa thaønh phoá, huyeän.Vieäc quaûn lyù nhieäm vuï KH&CN caáp cô sôû ôû2 ñôn vò naøy ñöôïc thöïc hieän treân cô sôû vaänduïng quy ñònh quaûn lyù nhieäm vuï KH&CN caáptænh. Ñoái vôùi caùc ñôn vò coøn laïi, maëc duø coùnhu caàu thöïc hieän nhieäm vuï KH&CN caáp côsôû song khoâng trieån khai thöïc hieän ñöôïc vìkhoâng coù höôùng daãn veà caùch trieån khai vaøkhoâng coù nguoàn kinh phí ñeå thöïc hieän.

ÔÛ caùc Sôû, ban, ngaønh caáp tænh, chæ coù1 ñôn vò (Sôû VHTTDL) trieån khai 02 nhieäm vuïKH&CN caáp cô sôû coù söû duïng NSNN vôùitoång kinh phí 0,2 tyû ñoàng; trong ñoù NSNN0,2 tyû ñoàng, töø nguoàn söï nghieäp KH&CN cuûatænh. Trong naêm 2018, coù 2 Sôû ñöôïc caáp kinhphí ñeå thöïc hieän caùc hoaït ñoäng KH&CN laø SôûGiaùo duïc vaø Ñaøo taïo (394 trieäu ñoàng töø nguoànsöï nghieäp Giaùo duïc) vaø Sôû Y teá (450 trieäuñoàng töø nguoàn söï nghieäp Y teá). Ñoái vôùi caùcñôn vò coøn laïi, maëc duø coù nhu caàu thöïc hieännhieäm vuï KH&CN caáp cô sôû song khoângtrieån khai thöïc hieän ñöôïc vì khoâng coù höôùngdaãn veà caùch trieån khai vaø khoâng coù nguoànkinh phí ñeå thöïc hieän.

ÔÛ caùc ñôn vò söï nghieäp coâng laäp, chæ coù3 ñôn vò söï nghieäp trong lónh vöïc giaùo duïcñaøo taïo trieån khai caùc nhieäm vuï KH&CN côsôû (Ñaïi hoïc Hoàng Ñöùc: 181 nhieäm vuï; Ñaïihoïc Vaên hoùa Theå thao Du lòch: 57 nhieäm vuï,1,526 tyû ñoàng trong ñoù töø ngaân saùch 1,026 tyûñoàng; Tröôøng Chính trò tænh: 6 nhieäm vuï, töøngaân saùch 0,1 tyû ñoàng). Caùc vaên baûn ñöôïcaùp duïng ñeå quaûn lyù caùc nhieäm vuï KH&CNcaáp cô sôû do caùc ñôn vò töï ban haønh theo quy

ñònh veà hoaït ñoäng KH&CN trong caùc TröôøngÑaïi hoïc, Cao ñaúng.

ÔÛ caùc doanh nghieäp, doanh nghieäpKH&CN, toå chöùc KH&CN ngoaøi coâng laäp coùtrieån khai caùc nhieäm vuï KH&CN cô sôû (Ví duïnhö: Coâng ty Coå phaàn Coâng noâng nghieäpTieán Noâng thöïc hieän 35 nhieäm vuï), nhöngkhoâng coù nhieäm vuï KH&CN caáp cô sôû söûduïng ngaân saùch.

Nhö vaäy, nhieäm vuï KH&CN caáp cô sôû coùsöû duïng NSNN ñaõ ñöôïc trieån khai thöïc hieänôû moät soá huyeän, sôû, ngaønh vaø caùc ñôn vò söïnghieäp; tuy nhieân môùi taäp trung ôû caùc cô sôûgiaùo duïc ñaøo taïo; soá löôïng nhieäm vuï ôû caùchuyeän, sôû, ngaønh coøn raát ít. Nguyeân nhaânchuû yeáu daãn ñeán thöïc traïng treân laø do chöacoù quy ñònh cuûa tænh veà quaûn lyù nhieäm vuïKH&CN caáp cô sôû.

5. Noäi dung cô baûn cuûa Quy ñònh quaûnlyù nhieäm vuï KH&CN caáp cô sôû coù söû duïngngaân saùch nhaø nöôùc treân ñòa baøn tænhThanh Hoùa

Quy ñònh quaûn lyù nhieäm vuï KH&CN caápcô sôû coù söû duïng ngaân saùch nhaø nöôùc treânñòa baøn tænh Thanh Hoùa ñöôïc UBND tænh banhaønh taïi Quyeát ñònh soá 37/2018/QÑ-UBNDngaøy 14/12/2018 vaø coù hieäu löïc keå töø ngaøy25/12/2018. Quy ñònh goàm 5 chöông, 20 Ñieàu,quy ñònh veà xaùc ñònh, giao thöïc hieän, toå chöùcthöïc hieän, nghieäm thu keát quaû thöïc hieännhieäm vuï KH&CN caáp cô sôû coù söû duïngngaân saùch nhaø nöôùc treân ñòa baøn tænh ThanhHoùa. Quy ñònh naøy aùp duïng vôùi caùc sôû, ban,ngaønh caáp tænh; UBND caùc huyeän, thò xaõ,thaønh phoá; ñôn vò söï nghieäp coâng laäp caáptænh; toå chöùc, caù nhaân khaùc coù lieân quan ñeánthöïc hieän nhieäm vuï KH&CNcaáp cô sôû coù söûduïng ngaân saùch nhaø nöôùc. Vieäc xaùc ñònh,giao thöïc hieän, toå chöùc thöïc hieän, nghieäm thukeát quaû thöïc hieän nhieäm vuï KH&CN caáp côsôû coù söû duïng ngaân saùch nhaø nöôùc trong caùc


SỐ 4/201814

cô sôû giaùo duïc ñaøo taïo treân ñòa baøn tænh ñöôïcthöïc hieän theo höôùng daãn cuûa Boä Giaùo duïcvaø Ñaøo taïo.

Nhieäm vuï KH&CN caáp cô sôû coù söû duïngngaân saùch nhaø nöôùc treân ñòa baøn tænh ThanhHoùa laø nhieäm vuï KH&CN nhaèm giaûi quyeátnhöõng vaán ñeà KH&CN phuïc vuï söï phaùt trieåncuûa ngaønh, ñòa phöông, ñôn vò. Quy ñònh coùmoät soá ñieåm caàn löu yù trong quaù trình trieånkhai thöïc hieän nhö sau:

Moät laø, nhieäm vuï KH&CN caáp cô sôû doGiaùm ñoác Sôû, Tröôûng caùc ban, ngaønh caáptænh, Chuû tòch UBND caáp huyeän, Thuû tröôûngñôn vò söï nghieäp coâng laäp caáp tænh toå chöùcxaùc ñònh, pheâ duyeät, kyù hôïp ñoàng, quaûn lyù,ñaùnh giaù nghieäm thu vaø söû duïng keát quaû.

Hai laø, nguoàn kinh phí thöïc hieän nhieäm vuïKH&CN caáp cô sôû thöïc hieän theo caùc quyñònh taïi Nghò ñònh 08/2014/NÑ-CP, Nghò ñònh24/2014/NÑ-CP, Nghò ñònh 16/2015/NÑ-CPcuûa Chính phuû, Nghò ñònh 163/2016/NÑ-CPvaø caùc vaên baûn höôùng daãn thi haønh, cuï theånhö sau:

- Nhieäm vuï KH&CN cô sôû do Giaùm ñoáccaùc sôû, Thuû tröôûng ban, ngaønh caáp tænh pheâduyeät, quaûn lyù: söû duïng nguoàn kinh phí söïnghieäp cuûa sôû, ban, ngaønh; nguoàn thu phí ñeålaïi cho ñôn vò; caùc nguoàn hôïp phaùp khaùc.

- Nhieäm vuï KH&CN cô sôû do Chuû tòchUBND caáp huyeän pheâ duyeät, quaûn lyù: söûduïng nguoàn ngaân saùch haèng naêm cuûa ñòaphöông boá trí cho caùc nhieäm vuï öùng duïng,chuyeån giao coâng ngheä; caùc nguoàn hôïpphaùp khaùc.

- Nhieäm vuï KH&CN cô sôû do Thuû tröôûngñôn vò söï nghieäp coâng laäp caáp tænh pheâduyeät, quaûn lyù: söû duïng Quyõ phaùt trieån hoaïtñoäng söï nghieäp cuûa ñôn vò; caùc nguoàn hôïpphaùp khaùc.

Ba laø, nhieäm vuï KH&CN caáp cô sôû ñöôïc

thöïc hieän theo hình thöùc giao tröïc tieáp. Quyñònh 37/2018/QÑ-UBND ñaõ höôùng daãn cuïtheå caùc böôùc thöïc hieän töø khi ñeà xuaát ñeán khinghieäm thu keát quaû nhieäm vuï KH&CN.

6. Moät soá noäi dung caàn thöïc hieän ñeåtrieån khai coù hieäu quaû Quy ñònh quaûn lyùnhieäm vuï KH&CN caáp cô sôû coù söû duïngngaân saùch nhaø nöôùc treân ñòa baøn tænhThanh Hoùa

Ñeå trieån khai thöïc hieän coù hieäu quaû Quyñònh 37/2018/QÑ-UBND cuûa UBND tænh thìcaùc Sôû, ngaønh caáp tænh, UBND caùc huyeän,thò xaõ, thaønh phoá, caùc ñôn vò söï nghieäp caànquan taâm moät soá noäi dung sau:

Moät laø, xaùc ñònh roõ Boä phaän quaûn lyùKH&CN cô sôû, Boä phaän taøi chính cô sôû cuûacô quan, ñôn vò mình (theo quy ñònh taïi Ñieàu 2,Quyeát ñònh 37/2018/QÑ-UBND); treân cô sôûñoù giao nhieäm vuï cuï theå cho caùc boä phaännaøy. Ñaây laø ñieàu kieän ñaàu tieân ñeå coù theå trieånkhai ñöôïc Quy ñònh quaûn lyù nhieäm vuïKH&CN caáp cô sôû.

Hai laø, kieän toaøn Hoäi ñoàng Khoa hoïc vaøCoâng ngheä cuûa cô quan, ñôn vò. Ñaây laø ñieàukieän caàn thieát ñeå trieån khai ñöôïc Quy ñònhquaûn lyù nhieäm vuï KH&CN caáp cô sôû.

Ba laø, boá trí nguoàn kinh phí cuûa cô quan,ñòa phöông, ñôn vò ñeå thöïc hieän nhieäm vuïKH&CN caáp cô sôû. Ñaây laø ñieàu kieän tieânquyeát ñeå Quy ñònh quaûn lyù nhieäm vuï KH&CNcaáp cô sôû ñöôïc trieån khai vaø trieån khai coùhieäu quaû.

Hy voïng raèng, Quy ñònh quaûn lyù nhieäm vuïKH&CN caáp cô sôû seõ taïo ñoäng löïc môùi thuùcñaåy maïnh meõ hoaït ñoäng KH&CN ôû cô sôûtrong nhöõng naêm tôùi, goùp phaàn ñöa KH&CNthöïc söï trôû thaønh khaâu ñoät phaù trong söï phaùttrieån cuûa töøng ngaønh, töøng ñòa phöông, töøngñôn vò noùi rieâng cuõng nhö söï phaùt trieån kinhteá - xaõ hoäi cuûa tænh Thanh Hoùa.


SỐ 4/2018 15

1. Khaùi quaùtÑaûng boä tænh Thanh Hoùa coù 32 ñaûng boä

tröïc thuoäc Tænh uûy (27 ñaûng boä caáp huyeän, thò,thaønh phoá vaø 05 ñaûng boä tröïc thuoäc), 1.730 toåchöùc cô sôû ñaûng (635 ñaûng boä xaõ, phöôøng, thòtraán; 416 ñaûng boä vaø 679 chi boä cô sôû), 29 ñaûngboä boä phaän, 11.404 chi boä tröïc thuoäc ñaûng boäcô sôû, vôùi 219.789 ñaûng vieân.

Rieâng khoái cô quan haønh chính, söï nghieäptoaøn tænh coù: 573 toå chöùc cô sôû ñaûng (262ñaûng boä, 371 chi boä cô sôû), 1.833 chi boä tröïcthuoäc ñaûng uûy cô sôû vôùi 23.209 ñaûng vieân.Trong ñoù:

Chi boä ñôn vò haønh chính tröïc thuoäc ñaûnguûy cô sôû goàm 1.184 chi boä vôùi 9.180 ñaûngvieân. Coù 354 (30%) chi boä baàu chi uûy (töø9 ñaûng vieân trôû leân, baàu chi uûy, bí thö, phoù bíthö); 264 (22%) chi boä coù bí thö, phoù bí thö;566 (48%) chi boä chæ coù bí thö. Vieäc nhaáttheå bí thö chi boä ñoàng thôøi laø caáp tröôûng côquan, ñôn vò ñaõ thöïc hieän ñöôïc 911 ñoàng chíchieám 77 %.

Chi boä ñôn vò söï nghieäp tröïc thuoäc ñaûnguûy cô sôû goàm, 649 chi boä vôùi 8.446 ñaûngvieân. Coù 375 (58%) chi boä baàu chi uûy (töø9 ñaûng vieân trôû leân, baàu chi uûy, bí thö, phoù bíthö); 141 (22%) chi boä coù bí thö, phoù bí thö;133 (20%) chi boä chæ coù bí thö. Vieäc nhaát theåbí thö chi boä ñoàng thôøi laø caáp tröôûng cô quan,ñôn vò ñaõ thöïc hieän ñöôïc 534 ñoàng chí,chieám 82%.

Trong nhöõng naêm qua, chaát löôïng sinhhoaït chi boä taïi caùc ñôn vò haønh chính, söïnghieäp thuoäc Ñaûng boä tænh Thanh Hoùa ñaõñöôïc naâng leân ñaùng keå. Tuy nhieân, vaãn coønnhieàu haïn cheá, toàn taïi caàn phaûi khaéc phuïc.Nhöõng haïn cheá ñoù baét nguoàn töø nhieàunguyeân nhaân chuû quan vaø khaùch quan:

Nhaän thöùc cuûa khoâng ít caáp uûy, tröôùc heátlaø cuûa caùc chi uûy cuõng nhö yù thöùc, traùchnhieäm cuûa ñaûng vieân veà naâng cao chaát löôïngsinh hoaït chi boä, xaây döïng chi boä trong saïch,vöõng maïnh chöa ñaày ñuû, thaäm chí coøn xemnheï. Trong toå chöùc thöïc hieän chöùc naêngnhieäm vuï cuûa toå chöùc cô sôû ñaûng chöa baùmsaùt ñieàu kieän cuï theå cuûa moãi chi boä ñeå xaâydöïng caùc giaûi phaùp phuø hôïp; vieäc löïa choïn,boài döôõng ñoäi nguõ bí thö chi boä chöa ñöôïcquan taâm ñuùng möùc. Ñoäi nguõ bí thö chi boähieän nay chaát löôïng chöa ñoàng ñeàu, thieáucaäp nhaät kieán thöùc veà xaây döïng Ñaûng. ÔÛ moätvaøi nôi, bí thö chi boä coøn thieáu göông maãu,thieáu traùch nhieäm, uy tín thaáp. Trình ñoä, naênglöïc, kyõ naêng, nghieäp vuï coâng taùc xaây döïngñaûng vaø kieán thöùc môùi veà kinh teá, xaõ hoäi,phaùp luaät cuûa moät boä phaän caáp uûy vieân cô sôûcoøn haïn cheá; chöa daønh thôøi gian, coâng söùcñuùng möùc cho coâng taùc Ñaûng do kieâmnhieäm; moät soá ñaûng vieân chöa theå hieän ñöôïcvai troø göông maãu, yù thöùc toå chöùc kyû luaätchöa cao. Cheá ñoä, chính saùch ñoái vôùi caùc bíthö chi boä vaø caáp uûy vieân chöa töông xöùngvôùi vò trí, vai troø vaø coâng söùc daønh cho coâng

GIAÛI PHAÙP NAÂNG CAO CHAÁT LÖôÏNG SINH HOAÏT CHI BOÄ TRONG CAÙC Cô QUAN HAØNH CHíNH, SÖÏ NGHIEÄP

ôÛ ÑAÛNG BOÄ TæNH THANH HOÙA

ThS. Leâ Xuaân Cöôøng *

* Phoù Tröôûng phoøng huyeän, cô sôû ñaûng, ñaûng vieân, Ban Toå chöùc Tænh uûy Thanh Hoùa.

taùc Ñaûng kieâm nhieäm. Moät soá caáp uûy chöadaønh thôøi gian ñaàu tö, suy nghó, tìm caùc bieänphaùp ñeå ñoåi môùi noäi dung, hình thöùc naângcao chaát löôïng sinh hoaït, moät phaàn do naëngveà coâng taùc chuyeân moân hôn coâng taùc Ñaûng,maët khaùc chöa nghieân cöùu kyõ vaø naém vöõngcaùc nguyeân taéc sinh hoaït Ñaûng cuõng nhö kyõnaêng, nghieäp vuï coâng taùc xaây döïng Ñaûng. Vìvaäy, trong sinh hoaït Ñaûng tính laõnh ñaïo, tínhgiaùo duïc, tính chieán ñaáu khoâng ñöôïc thöïchieän ñaày ñuû. Vieäc thöïc hieän quy trình sinhhoaït caáp uûy tröôùc khi sinh hoaït chi boä nhieàuluùc bò boû qua, do ñoù noäi dung sinh hoaït Ñaûngchöa ñöôïc caáp uûy coi troïng vaø chuaån bò kyõ.Maët khaùc, söï laõnh ñaïo, chæ ñaïo theo doõi,kieåm tra, giaùm saùt cuûa caáp uûy caáp treân ñoáivôùi cô sôû chöa thöôøng xuyeân neân Chi boäthöôøng chuû quan, baèng loøng vôùi nhöõng hoaïtñoäng cuûa mình… Trong quaù trình laõnh ñaïo,quaûn lyù, moái quan heä giöõa caáp uûy vôùi thuûtröôûng ñôn vò coøn nhöõng nôi, nhöõng luùc chöathoáng nhaát; vai troø cuûa caáp uûy chöa theå hieänroõ, nhaát laø nhöõng nôi caáp phoù laø bí thö.Ngöôïc laïi, vieäc nhaát theå hoùa caùc chöùc danhlaõnh ñaïo khieán hoaït ñoäng cuûa Ñaûng vaøchuyeân moân coù luùc chöa taùch baïch; caáp uûycaáp treân, nhaát laø caáp treân tröïc tieáp cuûa toåchöùc cô sôû ñaûng ít kieåm tra, höôùng daãn veànaâng cao chaát löôïng sinh hoaït chi boä ñeåkhaéc phuïc kòp thôøi tình traïng chaát löôïng sinhhoaït chi boä keùm. Vieäc ñaùnh giaù phaân loaïi chiboä, ñaûng vieân coù nhöõng haïn cheá, chöa taïoñoäng löïc cho ñaûng vieân vaø chi boä phaán ñaáunaâng cao chaát löôïng sinh hoaït.

2. Nhöõng giaûi phaùp chuû yeáu nhaèm naângcao chaát löôïng sinh hoaït chi boä trong caùcñôn vò haønh chính, söï nghieäp thuoäc Ñaûngboä tænh Thanh Hoùa

2.1. Naâng cao nhaän thöùc cuûa caùn boä,ñaûng vieân veà taàm quan troïng cuûa toå chöùccô sôû ñaûng vaø sinh hoaït chi boä

Tröôùc heát phaûi laøm cho caùn boä, ñaûngvieân thaám nhuaàn quan ñieåm cuûa chuû nghóa

Maùc-Leânin, tö töôûng Hoà Chí Minh vaø cuûaÑaûng ta veà toå chöùc cô sôû ñaûng vaø caùc chi boätröïc thuoäc. Toå chöùc cô sôû ñaûng laø “neàn taûngcuûa Ñaûng, laø haït nhaân laõnh ñaïo ôû cô sôû; laøsôïi daây chuyeàn ñeå Ñaûng lieân heä vôùi quaànchuùng”. “Chi boä laø goác reã cuûa Ñaûng ôû trongquaàn chuùng”, chi boä laø “teá baøo” cuûa cô theåÑaûng, sinh hoaït chi boä coù chaát löôïng thì söùcsoáng vaø phaùt trieån cuûa Ñaûng môùi maïnh meõ,khoûe khoaén, môùi ñaûm baûo naêng löïc laõnh ñaïovaø söùc chieán ñaáu. Vieäc taêng cöôøng nhaänthöùc veà taàm quan troïng cuûa toå chöùc cô sôûñaûng vaø sinh hoaït chi boä seõ goùp phaànchuyeån bieán haønh ñoäng, giuùp caùc chi boätrong Ñaûng boä tænh coù traùch nhieäm hôn nöõañoái vôùi coâng taùc naâng cao chaát löôïng sinhhoaït chi boä. Beân caïnh ñoù, khi ñaõ nhaän thöùcñaày ñuû, chính xaùc, yù thöùc ñöôïc taàm quantroïng cuûa vaán ñeà, baûn thaân ngöôøi bí thö chiboä vaø ñoäi nguõ ñaûng vieân cuõng seõ coù nhöõnghaønh ñoäng tích cöïc trong vieäc thöïc hieän traùchnhieäm cuûa mình, naâng cao chaát löôïng sinhhoaït chi boä.

2.2. Thöïc hieän nghieâm tuùc quy ñònh cuûaÑieàu leä Ñaûng vaø caùc quy ñònh cuûa Trungöông, cuûa Tænh uûy veà neàn neáp vaø nguyeântaéc sinh hoaït chi boä

Sinh hoaït Ñaûng laø nôi theå hieän caùcnguyeân taéc toå chöùc, sinh hoaït cô baûn cuûaÑaûng, nhö nguyeân taéc taäp trung, daân chuû; töïpheâ bình vaø pheâ bình... Vieäc thöïc hieän haykhoâng thöïc hieän, thöïc hieän ñuùng hay khoângñuùng laø ñieàu kieän quan troïng ñeå xem xeùtchaát löôïng sinh hoaït. Nhöõng chi boä yeáu keùm,caùn boä, ñaûng vieân coù bieåu hieän suy thoaùi veàtö töôûng, ñaïo ñöùc, loái soáng... thì nguyeânnhaân tröïc tieáp laø thöïc hieän chöa toát, chöanghieâm caùc nguyeân taéc veà toå chöùc vaø sinhhoaït Ñaûng. Ngöôïc laïi, nhöõng chi boä vöõngmaïnh laø nhöõng ñôn vò trong caùc hoaït ñoängnoùi chung vaø sinh hoaït Ñaûng noùi rieâng quaùntrieät vaø thöïc hieän toát caùc nguyeân taéc toå chöùcvaø sinh hoaït. Vì vaäy, ñeå naâng cao chaát löôïng


SỐ 4/201816

sinh hoaït Ñaûng thì taát yeáu nhöõng nguyeân taéccô baûn trong toå chöùc vaø sinh hoaït Ñaûng caànphaûi ñöôïc toân troïng.

2.3. Tieáp tuïc ñoåi môùi noäi dung, hình

thöùc sinh hoaït chi boä ñaûm baûo tính thieát

thöïc vaø phuø hôïp ñaëc ñieåm cuûa moãi toå chöùc

cô sôû ñaûng

Noäi dung sinh hoaït phuø hôïp laø yeáu toáhaøng ñaàu quyeát ñònh chaát löôïng sinh hoaït chiboä. Neáu noäi dung sinh hoaït chi boä saùt thöïcteá, thieát thöïc, hình thöùc sinh hoaït chi boä phuøhôïp vôùi noäi dung vaø ñöôïc ñoåi môùi seõ laømtaêng tính haáp daãn, thieát thöïc cuûa sinh hoaïtchi boä, ñaûng vieân seõ nhieät tình tham gia vaøtích cöïc phaùt bieåu yù kieán.

Ñeå xaùc ñònh noäi dung sinh hoaït phuø hôïpcaàn thöïc hieän nghieâm söï chæ ñaïo, höôùng daãnnoäi dung sinh hoaït chi boä haøng thaùng cuûañaûng uûy cô quan, ñôn vò. Xaùc ñònh noäi dungsinh hoaït Ñaûng phuø hôïp phaûi treân cô sôû baùmsaùt nhieäm vuï chính trò cuûa ñôn vò, ñeà ranhöõng quyeát ñònh chính trò vaø toå chöùc thöïchieän coù hieäu quaû ñöôøng loái, chuû tröông, chínhsaùch cuûa Ñaûng, phaùp luaät cuûa Nhaø nöôùc;naâng cao naêng löïc laõnh ñaïo chính quyeàn,caùc ñoaøn theå chính trò - xaõ hoäi; giaùo duïcchính trò, tö töôûng, ñaïo ñöùc, loái soáng cho caùnboä, ñaûng vieân.

2.4. Chaêm lo boài döôõng phaåm chaát vaø

naêng löïc cho ñoäi nguõ caáp uûy; kieän toaøn vaø

ñoåi môùi moâ hình toå chöùc chi boä, ñaûng boä

cô sôû

Ñoäi nguõ caùn boä, nhaát laø caùn boä chuû choátlaøm coâng taùc Ñaûng coù naêng löïc, trình ñoä,phaåm chaát ñaïo ñöùc toát seõ laø nhaân toá quyeátñònh naâng cao chaát löôïng sinh hoaït chi boäcuõng nhö trong laõnh ñaïo cuûa toå chöùc Ñaûng ôûcô sôû. Thaønh vieân chi uûy, nhaát laø bí thö chi boäcaàn ñöôïc choïn loïc töø nhöõng ñaûng vieân coùphaåm chaát ñaïo ñöùc toát, naêng löïc, baûn lónh,nhieät tình vôùi coâng taùc xaây döïng Ñaûng; coùkhaû naêng taäp hôïp, quy tuï ñöôïc caùn boä, ñaûng

vieân. Caáp uûy caáp treân tröïc tieáp caàn ñaëc bieätquan taâm tôùi coâng taùc quy hoaïch, ñaøo taïo boàidöôõng cho caùc chi uûy, bí thö chi boä nhaèmnaâng cao chaát löôïng ñoäi nguõ caùn boä laømcoâng taùc Ñaûng; chuù troïng kieän toaøn, naângcao chaát löôïng ñoäi nguõ bí thö chi boä vaø thöïchieän toát chính saùch caùn boä. Ñoái vôùi caùc côquan, ñôn vò söï nghieäp, löïc löôïng vuõ trang,doanh nghieäp neân thöïc hieän nhaát theå hoùachöùc danh laõnh ñaïo chính quyeàn vôùi chöùcdanh bí thö caáp uûy.

2.5. Thöïc hieän toát coâng taùc ñaûng vieân

nhaèm boài döôõng phaåm chaát, ñaïo ñöùc, loái

soáng vaø naâng cao trình ñoä moïi maët cho

ñaûng vieân

Sinh hoaït chi boä laø hoaït ñoäng taäp theå coùsöï tham gia tröïc tieáp cuûa taát caû ñaûng vieântrong chi boä. Ñaûng vieân khoâng chæ coù traùchnhieäm tieáp thu, thöïc hieän theo nghò quyeát,ñöôøng loái laõnh ñaïo cuûa Ñaûng maø chính hoïphaûi coù traùch nhieäm thaûo luaän, goùp yù, hoaønthieän ñöôøng loái laõnh ñaïo aáy. Noäi dung sinhhoaït chi boä coù saâu saéc, hình thöùc sinh hoaïtcoù soâi noåi, haáp daãn, vieäc thöïc hieän chuûtröông, ñöôøng loái coù ñuùng ñaén hay khoângphuï thuoäc phaàn lôùn vaøo ñoäi nguõ ñaûng vieân.Maët khaùc, moät trong nhöõng nguyeân taéc quantroïng cuûa sinh hoaït Ñaûng laø taäp theå laõnhñaïo, caù nhaân phuï traùch. Caù nhaân ngöôøi ñaûngvieân coù naêng löïc, trình ñoä, yù thöùc traùch nhieämthì vieäc sinh hoaït Ñaûng môùi ñöôïc ñaûm baûochaát löôïng. Chính vì vaäy, xaây döïng, cuûng coá,naâng cao chaát löôïng sinh hoaït cuûa chi boäluoân luoân gaén lieàn vôùi vieäc xaây döïng vaø naângcao chaát löôïng ñoäi nguõ ñaûng vieân. Ñaây chínhlaø hai maët trong moät chænh theå thoáng nhaát,taùc ñoäng qua laïi laãn nhau.

2.6. Taêng cöôøng söï laõnh ñaïo, höôùng daãn

vaø kieåm tra cuûa caáp uûy caáp treân ñoái vôùi sinh

hoaït chi boä

Chaát löôïng sinh hoaït chi boä ñöôïc quyeátñònh chuû yeáu bôûi trình ñoä, kinh nghieäm coâng


SỐ 4/2018 17

18 SỐ 4/2018


taùc Ñaûng, tinh thaàn traùch nhieäm, taùc phonglaøm vieäc khoa hoïc, daân chuû cuûa chi uûy vaø ñoäinguõ ñaûng vieân. Nhöng söï chæ ñaïo saùt sao, söïgiuùp ñôõ vaø kieåm tra thöôøng xuyeân cuûa ñaûnguûy cô sôû coù vai troø raát quan troïng ñoái vôùi vieäcnaâng cao chaát löôïng sinh hoaït chi boä.

Caùc caáp uûy caàn naâng cao nhaän thöùcñuùng ñaén veà vò trí vaø taàm quan troïng cuûasinh hoaït chi boä, coi vieäc ñoåi môùi vaø naângcao chaát löôïng sinh hoaït chi boä laø goùp phaànnaâng cao naêng löïc laõnh ñaïo toaøn dieän, söùcchieán ñaáu cuûa toå chöùc cô sôû ñaûng. Söï quantaâm laõnh ñaïo, chæ ñaïo cuûa caáp uûy caáp treâncoù vai troø quan troïng ñoái vôùi vieäc ñònh höôùngnoäi dung, hình thöùc sinh hoaït chi boä. Caáp uûycaáp treân caàn cöû caùn boä, caáp uûy vieân thöôøngxuyeân döï sinh hoaït vôùi caùc chi boä theo quyñònh taïi Quyeát ñònh soá 1051-QÑ/TU ngaøy01/7/2013 cuûa Ban Thöôøng vuï Tænh uûy ñeåñoäng vieân, khuyeán khích, giaûi ñaùp nhöõngkieán nghò, ñeà xuaát cuûa ñaûng vieân, ñoàng thôøicuõng naém chaéc chaát löôïng hoaït ñoäng cuûachi boä ñeå baùo caùo caáp uûy caáp treân chæ ñaïokòp thôøi.

Vieäc thöïc hieän quy cheá daân chuû cô sôû vaøquy ñònh veà ñaûng vieân trong coâng taùc thöôøngxuyeân giöõ moái lieân heä vôùi caáp uûy, chi boä vaøgöông maãu thöïc hieän nghóa vuï coâng daân nôicö truù; chæ ñaïo, kieåm tra cuûa caáp uûy caáp treâncaàn taäp trung vaøo moät soá vieäc chính nhö:phaân coâng ñoàng chí Ñaûng uûy vieân theo doõi,giuùp ñôõ caùc chi boä veà moïi maët hoaït ñoängtrong ñoù coù vieäc naâng cao chaát löôïng sinhhoaït chi boä; phoái hôïp chaët cheõ caùc hoaït ñoängcuûa chi boä vôùi caùc hoaït ñoäng khaùc cuûa caùccô quan ñôn vò; boài döôõng kieán thöùc, phoåbieán kinh nghieäm coâng taùc Ñaûng cho chi uûy,nhaát laø kieán thöùc vaø kinh nghieäm veà sinhhoaït chi boä; höôùng daãn noäi dung yeâu caàusinh hoaït chi boä haøng thaùng vaø cung caáp taøilieäu caàn thieát cho sinh hoaït chi boä.

Caáp uûy caáp treân, ñaëc bieät laø ñaûng uûy cô

sôû caàn ñònh kyø (3 thaùng hoaëc 6 thaùng) moätlaàn tieán haønh kieåm tra caùc chi boä veà thöïchieän cheá ñoä sinh hoaït chi boä; kieåm tra tìnhhình ñaûng vieân tham gia sinh hoaït, nhaát laøñaûng vieân ñang coøn trong ñoä tuoåi tham giasinh hoaït vôùi caùc ñoaøn theå, ñaûng vieân laø laõnhñaïo, quaûn lyù tham gia sinh hoaït taïi chi boä;kieåm tra tình hình thöïc hieän caùc nguyeân taéctoå chöùc, sinh hoaït Ñaûng, noäi dung, hình thöùcsinh hoaït. Thoâng qua kieåm tra kòp thôøi bieåudöông, khen thöôûng toå chöùc Ñaûng vaø ñaûngvieân laøm toát, pheâ bình nhöõng toå chöùc vaø caùnhaân laøm chöa toát.

Vieäc tieán haønh coâng taùc kieåm tra, giaùmsaùt phaûi theo ñuùng tö töôûng chæ ñaïo: "Chuûñoäng, chieán ñaáu, giaùo duïc, hieäu quaû"; gaénkieåm tra thöôøng xuyeân, ñònh kyø vôùi kieåm tranhöõng toå chöùc Ñaûng vaø caùn boä, ñaûng vieâncoù daáu hieäu vi phaïm. Caùc caáp uûy caàn taêngcöôøng kieåm tra toå chöùc Ñaûng vaø ñaûng vieânlaø caùn boä chuû trì, nhaát laø nhöõng nôi coù bieåuhieän vi phaïm nguyeân taéc toå chöùc vaø sinhhoaït Ñaûng, quy cheá laøm vieäc, maát ñoaøn keátnoäi boä, thieáu traùch nhieäm trong thöïc hieänchöùc traùch, nhieäm vuï... Trong quaù trình tieánhaønh coâng taùc kieåm tra, giaùm saùt, caáp uûycaùc caáp caàn döïa vaøo toå chöùc Ñaûng, ñaûngvieân, phaùt huy vai troø cuûa quaàn chuùng nhaândaân, neâu cao tinh thaàn töï pheâ bình vaø pheâbình; gaén coâng taùc kieåm tra, giaùm saùt cuûaÑaûng vôùi coâng taùc thanh tra cuûa Nhaø nöôùc,thanh tra nhaân daân vaø cuûa caùc ñoaøn theåchính trò - xaõ hoäi.

Ñoàng thôøi, caáp uûy caáp treân phaûi thöôøngxuyeân kieåm tra vieäc sinh hoaït chi boä, chaátlöôïng sinh hoaït chi boä baèng boä tieâu chí ñaùnhgiaù chaát löôïng sinh hoaït chi boä, töø vieäc chaámñieåm theo boä tieâu chí, ñeå naém baét nhöõng öuñieåm, maët coøn haïn cheá trong sinh hoaït chiboä, kòp thôøi nhaéc nhôû, chaán chænh nhöõng haïncheá, giuùp caùc chi boä naâng cao chaát löôïngsinh hoaït./.

19SỐ 4/2018


Ngaøy 21/5/2010, Thuû töôùng Chính phuûñaõ ban haønh Quyeát ñònh soá 712/QÑ-TTg veà vieäc pheâ duyeät Chöông trình

quoác gia “Naâng cao naêng suaát vaø chaát löôïngsaûn phaåm, haøng hoùa cuûa doanh nghieäp VieätNam ñeán naêm 2020”, vôùi quan ñieåm xaâydöïng Chöông trình laø: Naâng cao naêng suaátvaø chaát löôïng saûn phaåm, haøng hoùa treân côsôû aùp duïng tieâu chuaån, quy chuaån kyõ thuaät;heä thoáng quaûn lyù tieân tieán, coâng cuï caûi tieánnaêng suaát vaø chaát löôïng; öùng duïng tieán boäkhoa hoïc kyõ thuaät, ñoåi môùi coâng ngheä vaø ñöara moät trong nhöõng muïc tieâu cuï theå giai ñoaïn2010 - 2015 xaây döïng môùi 4.000 tieâu chuaånquoác gia, giai ñoaïn 2016 - 2020 xaây döïngmôùi 2.000 tieâu chuaån quoác gia. Xaây döïngmôùi tieâu chuaån quoác gia (TCVN), baûo ñaûmñoàng boä caùc TCVN cho caùc saûn phaåm, haønghoùa chuû löïc cuûa neàn kinh teá. Phaùt trieån heäthoáng tieâu chuaån quoác gia ñaày ñuû cho taát caûcaùc lónh vöïc kinh teá - xaõ hoäi, caäp nhaät vôùi tieánboä cuûa khoa hoïc vaø coâng ngheä, haøi hoøa vôùitieâu chuaån khu vöïc vaø quoác teá, muïc tieâu xaâydöïng 6.000 tieâu chuaån môùi ñeán nay cô baûnñaõ hoaøn thaønh.

Thanh Hoùa hieän coù gaàn 10.000 doanhnghieäp, trong ñoù soá doanh nghieäp coù lieânquan ñeán hoaït ñoäng saûn xuaát ra saûn phaåmcho xaõ hoäi chieám gaàn 20% (khoaûng 2.000doanh nghieäp) ôû haàu heát caùc lónh vöïc ñeàu coùnhö: Saûn phaåm noâng nghieäp, laâm nghieäp, côkhí, xaây döïng, cheá bieán noâng, laâm, thuûy haûisaûn… Nhöõng doanh nghieäp naøy trong thôøigian qua ñaõ ñoùng goùp tích cöïc cho söï phaùttrieån kinh teá cuûa tænh nhaø.

Beân caïnh nhöõng keát quaû ñaït ñöôïc, thöïc teáchuùng ta ñeàu thaáy nhoùm doanh nghieäp saûnxuaát gaëp raát nhieàu khoù khaên treân con ñöôøngphaùt trieån vaø hoäi nhaäp, moät trong nhöõng khoùkhaên ñoù laø saûn phaåm laøm ra khoù thuyeát phuïcngöôøi tieâu duøng, chaát löôïng saûn phaåm khoângoån ñònh ôû caùc loâ haøng, keùm söùc caïnh tranhtrong ñoù coù nguyeân nhaân aùp duïng Tieâuchuaån quoác gia coøn haïn cheá. Tính ñeán thôøiñieåm hieän taïi, caû tænh chöa ñeán 250 saûnphaåm coâng boá Phuø hôïp tieâu chuaån quoác gia(nhöõng saûn phaåm coâng boá Phuø hôïp TCVNchuû yeáu thuoäc lónh vöïc saûn xuaát Vaät lieäu xaâydöïng). Nguyeân nhaân caùc doanh nghieäp chöaaùp duïng TCVN cho saûn phaåm goàm: Söï tieápcaän vôùi TCVN coøn haïn cheá; Chöa töï tin vôùisaûn phaåm laøm ra; coâng ngheä saûn xuaát…nhöõng raøo caûn treân ñaõ laøm cho saûn phaåmlaøm ra khoù vöôn xa.

Trong thôøi gian qua, nhieàu doanh nghieäpnhaàm laãn giöõa vieäc coâng boá aùp duïng Quychuaån kyõ thuaät quoác gia thì khoâng caàn coângboá tieâu chuaån aùp duïng. Neân hieåu raèng haivieäc naøy hoaøn toaøn khaùc nhau. Vieäc coâng boáaùp duïng Quy chuaån kyõ thuaät quoác gia laø chosaûn phaåm, haøng hoùa nhoùm 2 (Theo LuaätChaát löôïng saûn phaåm, thì saûn phaåm haønghoùa nhoùm 2 “laø saûn phaåm, haøng hoùa trongñieàu kieän vaän chuyeån, löu giöõ, baûo quaûn, söûduïng hôïp lyù vaø ñuùng muïc ñích, vaãn tieàm aånkhaû naêng gaây haïi cho ngöôøi, ñoäng vaät, thöïcvaät, taøi saûn, moâi tröôøng”), caùc chæ tieâu trongcoâng boá hôïp quy ñeàu lieân quan tôùi yeáu toá antoaøn cho ngöôøi, ñoäng vaät, thöïc vaät, taøi saûn,

TIEÂU CHUAÅN QUOÁC GIAGIUÙP DOANH NGHIEÄP PHAÙT TRIEÅN VAØ HOÄI NHAÄP

KS. Nghieâm Quyù Tuaán *

* TP. Quaûn lyù Tieâu chuaån Chaát löôïng - Chi cuïc Tieâu chuaån Ño löôøng Chaát löôïng Thanh Hoùa.


20 SỐ 4/2018


Möôøng Laùt laø moät huyeän ña daïng veàbaûn saéc, neùt ñeïp vaên hoùa truyeànthoáng daân toäc, ñöôïc theå hieän ôû

phong tuïc, taäp quaùn, ñôøi soáng xaõ hoäi, coängñoàng daân cö Thaùi, Moâng, Möôøng, Dao, KhôMuù…, nhöõng laøn ñieäu daân ca, khaëp haùt ñoáiñaùp, vui chôi giaûi trí, vaên hoùa vaät chaát, tinhthaàn, vaên hoùa taâm linh, leã hoäi truyeàn thoángnhö: leã Xeân baûn (daân toäc Khô Muù), ChaùChieâng (daân toäc Thaùi); Xeân Möôøng (daân toäcMöôøng); caùc troø chôi daân gian nhö Tung coøn,ñaùnh Quay (daân toäc Thaùi); neùm Pao, ñaùnhCuø (daân toäc Moâng); caùc ngheà truyeàn thoángnhö nhuoäm chaøm, theâu, deät thoå caåm, reøn,cheá taùc caùc loaïi nhaïc cuï nhö Saùo, Kheøn...,gaén vôùi di tích lòch söû Ñeàn Tö Maõ (Tö Maõ HaiÑaøo) xaõ Teùn Taèn vaø di tích Ñoaøn quaân TaâyTieán xaõ Möôøng Lyù, Tam Chung.

Tuy nhieân, vieäc baûo toàn vaø phaùt huy baûnsaéc vaên hoùa truyeàn thoáng cuûa caùc daân toäctreân ñòa baøn huyeän chöa ñöôïc khai thaùc vaøphaùt huy hieäu quaû. Ñaàu tö cho vieäc baûo toàncaùc giaù trò vaên hoùa toát ñeïp chöa ñöôïc quantaâm nhieàu. Vieäc truøng tu caùc di tích lòch söûchöa ñaùp öùng yeâu caàu, nhieàu giaù trò vaên hoùatruyeàn thoáng ñöùng tröôùc nguy cô bò mai moät.Hoaït ñoäng cuûa caùc toå, ñoäi vaên ngheä ôû cô sôûchuû yeáu coøn mang tính phong traøo, döïa treântinh thaàn töï nguyeän, loøng nhieät tình cuûa nhaândaân. Vieäc söu taàm, xaây döïng vaø duy trì caùcloaïi hình vaên hoùa, vaên ngheä daân gian ñaëcsaéc coøn mang tính töï phaùt.

Nguyeân nhaân cuûa nhöõng haïn cheá treân,chuû yeáu laø do nhaän thöùc cuûa moät boä phaän

caáp uûy, chính quyeàn vaø nhaân daân veà taàmquan troïng cuûa nhöõng giaù trò vaên hoùa truyeànthoáng toát ñeïp chöa thöïc söï saâu saéc. Coângtaùc laõnh ñaïo, chæ ñaïo ñoâi khi chöa quyeát taâm,coøn luùng tuùng. Coâng taùc quaûn lyù nhaø nöôùc veàvaên hoùa chaäm ñöôïc ñoåi môùi. Chöa naém baétkòp thôøi nhöõng vaán ñeà môùi veà vaên hoùa ñeå ñaàutö ñuùng höôùng vaø coù hieäu quaû. Chöa quantaâm ñuùng möùc coâng taùc ñaøo taïo, boài döôõngnguoàn nhaân löïc hoaït ñoäng trong lónh vöïc vaênhoùa, nhaát laø ñoäi nguõ caùn boä laõnh ñaïo, quaûnlyù caùc caáp.

Ñeå phaùt huy coù hieäu quaû vieäc baûo toàn vaøphaùt huy baûn saéc vaên hoùa truyeàn thoáng toátñeïp cuûa caùc daân toäc huyeän Möôøng Laùt, tænhThanh Hoùa trong thôøi gian tôùi, huyeän MöôøngLaùt caàn caäp trung vaøo nhöõng vaán ñeà sau:

Moät laø, naâng cao naêng löïc laõnh ñaïo cuûacaùc caáp uûy Ñaûng, Chính quyeàn; phaùt huy söïchuû ñoäng, tích cöïc cuûa Maët traän Toå quoác, caùcñoaøn theå, toå chöùc chính trò xaõ hoäi vaø caùc taànglôùp nhaân daân trong vieäc baûo toàn, phaùt huybaûn saéc vaên hoùa truyeàn thoáng toát ñeïp cuûacaùc daân toäc treân ñòa baøn huyeän.

Hai laø, ñaåy maïnh coâng taùc tuyeân truyeàngiaùo duïc yù thöùc töï giaùc cuûa ngöôøi daân trongvieäc baûo toàn, phaùt huy di saûn vaên hoùa gaénvôùi quaûng baù du lòch. Töø ñoù khôi daäy loøng töïhaøo cuûa moãi daân toäc ñoái vôùi di saûn vaên hoùatoát ñeïp cuûa coäng ñoàng mình nhö: tieáp tuïcñaåy maïnh coâng taùc tuyeân truyeàn phong traøotoaøn daân ñoaøn keát xaây döïng ñôøi soáng vaênhoùa ôû khu daân cö, neáp soáng vaên hoùa môùi ôûcaùc baûn, laøng, gia ñình, doøng hoï; xaây döïng

Moät soá giaûi phaùp goùp phaàn baûo toàn vaø phaùt huybaûn saéc vaên hoùa truyeàn thoáng toát ñeïp cuûa caùc daân toäc

huyeän Möôøng Laùt, tænh thanh hoùa hieän nay

ThS. Phaïm Baù Thònh *ThS. Nguyeãn Thò Duyeân *

* Tröôøng Chính trò tænh Thanh Hoùa.

21SỐ 4/2018


hình aûnh ñeïp, aán töôïng trong vieäc cöôùi, vieäctang, leã hoäi, ñaåy luøi huû tuïc laïc haäu, caùc teänaïn côø baïc, ma tuùy, maïi daâm, baïo löïc, gaây roáitraät töï coâng coäng; xaây döïng caùc toå, ñoäi vaênngheä ôû caùc xaõ, thò traán, caùc cô quan, ñôn vò,tröôøng hoïc, ñieåm daân cö taïi caùc baûn; thöôøngxuyeân toå chöùc, giao löu vaên hoùa caùc daân toäcnhaân caùc ngaøy leã, hoäi.

Ba laø, tieáp tuïc ñaåy maïnh raø soaùt, thoáng keâtoaøn boä caùc loaïi hình vaên hoùa, nhö vaên hoùavaät theå: Kieán truùc nhaø ôû, duïng cuï lao ñoängsaûn xuaát, ñoà gia duïng, phöông tieän vaänchuyeån, nhaïc cuï,...; vaên hoùa phi vaät theå nhö:Truyeän keå, vaên thô (truyeàn mieäng, chöõvieát…), ñòa chí, höông öôùc, ca dao, tuïc ngöõ,caâu ñoá, leã hoäi, phong tuïc, tín ngöôõng, ca muùanhaïc, daân ca, troø chôi, aåm thöïc, caùc ngheàthuû coâng truyeàn thoáng, lòch söû cuûa ñòaphöông vaø töøng ñòa danh... Xaùc ñònh giaù trò

lòch söû cuûa Ñeàn Tö Maõ (Tö Maõ Hai Ñaøo) xaõTeùn Taèn vaø di tích ñoaøn quaân Taây Tieán xaõMöôøng Lyù, Tam Chung.

Boán laø, taäp trung quy hoaïch baûo toàn,phaùt huy di saûn vaên hoùa gaén vôùi xaây döïngheä thoáng du lòch ôû caùc ñòa phöông moätcaùch ñoàng boä vaø khoa hoïc, ñeå caùc hoaïtñoäng naøy nhanh choùng trôû thaønh nhöõngsaûn phaåm du lòch ñaëc thuø, haáp daãn, goùpphaàn thay ñoåi boä maët noâng thoân, laøng, baûn,laøm cho ñôøi soáng vaên hoùa cuûa huyeän ngaøycaøng phong phuù.

Naêm laø, huy ñoäng moïi nguoàn löïc xaõ hoäihoùa, coäng ñoàng daân cö, nguoàn hoã trôï ñeå ñaàutö baûo toàn baûn saéc vaên hoùa, gaén vôùi saûnphaåm ñaëc tröng du lòch, keâu goïi caùc caù nhaân,toå chöùc doanh nghieäp ñaàu tö hoaït ñoäng kinhdoanh caùc ñieåm theå thao, vui chôi giaûi trí treânñòa baøn huyeän./.

(Tiếp theo trang 10)

MOÄT SOÁ KEÁT QUAÛ NOÅI BAÄT VAØ GIAÛI PHAÙP XAÂY DÖÏNG...

tieáp tuïc coù söï quan taâm, kòp thôøi höôùng daãnñòa phöông thaùo gôõ khoù khaên, vöôùng maéctrong quaù trình thöïc hieän caùc chuû tröông, côcheá, chính saùch vaø phaùp luaät veà phaùt trieåndoanh nghieäp KH&CN, cuï theå nhö sau:

Kòp thôøi ban haønh Thoâng tö höôùng daãnthöïc hieän Nghò ñònh thay theá nghò ñònh80/2007/NÑ-CP sau khi ñöôïc Chính phuûban haønh; Thoâng tö höôùng daãn chính saùchhoã trôï doanh nghieäp nhoû vaø vöøa nghieâncöùu, ñoåi môùi coâng ngheä, tieáp nhaän, caûi tieán,hoaøn thieän, laøm chuû coâng ngheä; thaønh laäpcô sôû öôm taïo, cô sôû kyõ thuaät, khu laøm vieäcchung theo Chæ thò soá 15/CT-TTg ngaøy15/6/2018 cuûa Thuû töôùng Chính phuû veà toåchöùc trieån khai thöïc hieän hieäu quaû Luaät Hoãtrôï doanh nghieäp nhoû vaø vöøa.

Sôùm ban haønh thoâng tö thay theá Thoângtö soá 16/2014/TT-BKHCN ngaøy 13/6/ 2014quy ñònh veà ñieàu kieän thaønh laäp, hoaït ñoängcuûa toå chöùc trung gian cuûa thò tröôøng

KH&CN (hieän ñang laáy yù kieán goùp yù döïthaûo) vaø coù cô cheá hoã trôï caùc cô sôû öômtaïo coâng ngheä, öôm taïo doanh nghieäpKH&CN phuø hôïp vaø hieäu quaû.

Coù vaên baûn höôùng daãn, chæ ñaïo thöïc hieännoäi dung toå chöùc KH&CN coâng laäp ñöôïcpheùp thaønh laäp doanh nghieäp KH&CN theoquy ñònh taïi Khoaûn 3, Ñieàu 13 Luaät KH&CN.

Söûa ñoåi, boå sung Thoâng tö soá 02/2015/TT-BKHCN ngaøy 06/3/2015 quy ñònh veàvieäc ñaùnh giaù vaø thaåm ñònh keát quaû thöïchieän nhieäm vuï KH&CN khoâng söû duïngngaân saùch nhaø nöôùc, ñaëc bieät laø höôùngdaãn chi tieát, cuï theå hôn ñoái vôùi maãu baùocaùo keát quaû thöïc hieän nhieäm vuï KH&CNkhoâng söû duïng ngaân saùch nhaø nöôùc (bieåumaãu hieän taïi noäi dung coøn neâu chungchung, nhieàu khaùi nieäm chöa ñöôïc chöagiaûi thích cuï theå, roõ raøng, gaây khoù khaêncho caùc toå chöùc, caù nhaân trong quaù trìnhxaây döïng hoà sô)./.

22 SỐ 4/2018


T rong nhöõng naêm qua, coâng taùc ñaøotaïo ngheà treân ñòa baøn tænh Thanh Hoùacoù böôùc phaùt trieån: Chaát löôïng ñaøo taïo,

daïy ngheà töøng böôùc ñöôïc naâng leân, goùp phaàncung caáp cho thò tröôøng lao ñoäng trong tænhnguoàn nhaân löïc ngaøy caøng taêng veà soá löôïngvaø tyû leä lao ñoäng qua ñaøo taïo. Ñeå ñaït ñöôïckeát quaû naøy, beân caïnh vai troø chuû ñaïo cuûamaïng löôùi cô sôû daïy ngheà daân söï (ñaõ phuû kín27/27 huyeän) trong ñoù coù söï tham gia tích cöïccuûa caùc tröôøng ngheà quaân ñoäi. Baøi vieát xinñöôïc ñeà caäp moät soá keát quaû ñoùng goùp trongñaøo taïo ngheà phuïc vuï phaùt trieån KT-XH tænhThanh Hoùa cuûa Phaân hieäu Ñaøo taïo ThanhHoùa - Tröôøng Cao ñaúng ngheà soá 4 - Boä Quoácphoøng vaø moät soá giaûi phaùp phaùt trieån trongtình hình môùi.

Keát quaû noåi baätPhaân hieäu Ñaøo taïo Thanh Hoùa laø moät laø

01 ñôn vò ñaàu moái tröïc thuoäc Tröôøng Caoñaúng ngheà soá 4 - Boä Quoác phoøng. Vôùi chöùcnaêng, nhieäm vuï chính laø ñaøo taïo ngheà vaø giôùithieäu vieäc laøm cho boä ñoäi xuaát nguõ vaø caùc ñoáitöôïng khaùc coù nhu caàu hoïc ngheà treân ñòabaøn tænh Thanh Hoùa vaø caùc tænh laân caän,nhöõng naêm vöøa qua Phaân hieäu Ñaøo taïoThanh Hoùa ñaõ tham gia tích cöïc vaøo vieäc ñaøotaïo boå sung nguoàn nhaân löïc coù chaát löôïngcho tænh.

Haøng naêm, Phaân hieäu Ñaøo taïo Thanh Hoùa(sau ñaây goïi taét laø Phaân hieäu Thanh Hoùa) ñaõñaøo taïo cho haøng ngaøn hoïc sinh, sinh vieân ôû03 caáp trình ñoä (Cao ñaúng, Trung caáp vaø sô

caáp) vôùi 17 maõ ngaønh ngheà khaùc nhau nhö:Coâng ngheä oâ toâ, Ñieän coâng nghieäp, Ñieänlaïnh, Haøn, Vaän haønh maùy xaây döïng, Y -Döôïc… ñoái töôïng laø boä ñoäi, coâng an xuaát nguõvaø caùc ñoái töôïng coù nhu caàu hoïc ngheà treânñòa baøn tænh. Rieâng naêm 2018, Phaân hieäuThanh Hoùa ñaõ tuyeån sinh, ñaøo taïo vaø lieân keátñaøo taïo trình ñoä sô caáp ngheà, thi toát nghieäpcaáp chöùng chæ cho 2 khoùa, tổng coäng ñöôïchôn 1.000 hoïc sinh, sinh vieân. Tuyeån sinh,ñaøo taïo, trình ñoä Trung caáp ngheà ñaõ thi toátnghieäp caáp baèng cho 12 lôùp, tổng coäng ñöôïcgaàn 250 hoïc sinh. Hieän taïi soá hoïc sinh, sinhvieân cuûa Phaân hieäu Thanh Hoùa leân tôùi hôn1.200 hoïc sinh, sinh vieân ôû caû ba caáp trìnhñoä, ôû nhieàu ngaønh ngheà khaùc nhau.

Coâng taùc tö vaán vaø giôùi thieäu vieäc laømluoân ñöôïc chuù troïng. Trieån khai chöông trìnhñaøo taïo taïi doanh nghieäp keát hôïp saûn xuaát

GIAÛI PHAÙP THUÙC ÑAÅY VIEÄC ÑOÅI MÔÙI CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏOVAØ PHÖÔNG PHAÙP DAÏY NGHEÀ ÔÛ CAÙC TRÖÔØNG NGHEÀ QUAÂN ÑOÄI

TRONG TÌNH HÌNH MÔÙI

ThS. Nguyeãn Baù Thaønh *

* Giaùm ñoác Phaân hieäu Thanh Hoùa, Tröôøng Cao ñaúng ngheà soá 4-BQP.

Trao Giaáy khen vaø phaàn thöôûng trong buoåi LeãToát nghieäp khoùa 12.

23SỐ 4/2018


mang laïi nhieàu keát quaû khaû quan: Hoïc sinhñöôïc hoïc caùc kyõ naêng meàm trong laøm vieäcnhö kyõ naêng giao tieáp, kyõ naêng laøm vieäcnhoùm, kyõ naêng ngheà nghieäp; Sau khi ratröôøng caùc doanh nghieäp saün saøng tieáp nhaänhoïc sinh, sinh vieân vaøo laøm vieäc maø khoângphaûi ñaøo taïo laïi;

Trong quaù trình hoïc, hoïc sinh ñöôïc hoã trôïphuï caáp bình quaân 4-5 trieäu ñoàng, choã aênchoã ôû mieãn phí. Caùc lôùp sau khi toát nghieäpñöôïc tö vaán vaø giôùi thieäu vieäc laøm coù thunhaäp oån ñònh taïi caùc taäp ñoaøn, toång coâng ty,doanh nghieäp trong vaø ngoaøi nöôùc...

Ñeå naâng cao chaát löôïng ñaøo taïo ñoøi hoûiphaûi keát hôïp nhieàu yeáu toá nhö ñoäi nguõ giaûngvieân; cô sôû vaät chaát, trang thieát bò daïy ngheà;chöông trình, giaùo trình ñaøo taïo… Chính vìvaäy, nhaø tröôøng luoân chuù troïng caû 3 yeáu toátreân. Trong ñoù, coâng taùc ñaàu tö taêng cöôøngcô sôû vaät chaát - kyõ thuaät phuïc vuï ñaøo taïongheà cuûa Phaân hieäu töøng böôùc ñöôïc taêngcöôøng. Naêm 2016, Tröôøng ñöôïc UBND tænhThanh Hoùa caáp cho gaàn 5ha ñaát ôû ñaàuñöôøng traùnh phöôøng Quaûng Thaønh, Thaønhphoá Thanh Hoùa ñeå xaây döïng truï sôû môùi vôùimöùc ñaàu tö ban ñaàu laø 185 tyû ñoàng ñangtrong giai ñoaïn hoaøn thaønh ñöa vaøo söû duïng.Beân caïnh ñoù, nhaø tröôøng raát chuù troïng giaùoduïc naâng cao baûn lónh chính trò, trình ñoä nhaänthöùc cho caùn boä, giaùo vieân, nhaân vieân; ñeàcao coâng taùc nghieân cöùu khoa hoïc, laøm caùcñeà taøi, saùng kieán caûi tieán kyõ thuaät. Naêm2018, Phaân hieäu Thanh Hoùa ñaõ coù 01 giaùovieân ñaït giaûi Ba Hoäi thi giaùo vieân, giaûng vieângioûi giaùo duïc ngheà nghieäp tænh Ngheä An;05 saùng kieán ñaït giaûi trong hoäi thi thieát bò töïlaøm tænh Ngheä An; tham gia 01 ñeà taøi khoahoïc caáp Boä Quoác phoøng.

Moät soá giaûi phaùp thuùc ñaåy vieäc ñoåi môùichöông trình ñaøo taïo vaø phöông phaùp daïyngheà trong tình hình môùi

Töø thöïc tieãn hoaït ñoäng cuûa Nhaø tröôøng,ñeå ñaùp öùng yeâu caàu cung caáp nguoàn nhaânlöïc ñaøo taïo ngheà coù chaát löôïng, phuø hôïp vôùi

nhu caàu söû duïng trong trong coâng cuoäc ñoåimôùi cuûa ñaát nöôùc noùi chung, nhu caàu cuûa thòtröôøng nhaân löïc taïi Thanh Hoùa noùi rieâng,chuùng toâi xin ñöa ra moät soá giaûi phaùp thuùcñaåy ñoåi môùi trong ñaøo taïo vaø phöông phaùpdaïy ngheà cuûa caùc cô sôû ñaøo taïo ngheà quaânñoäi, trong ñoù coù Phaân hieäu Thanh Hoùa cuûaTröôøng Cao ñaúng ngheà soá 4 - Boä Quoácphoøng trong tình hình môùi.

Thöù nhaát, töï chuû veà toå chöùc boä maùy, bieâncheá: Caùc cô sôû ñaøo taïo ngheà thuoäc Boä Quoácphoøng hoaït ñoäng theo cô cheá töï chuû, töï chòutraùch nhieäm veà thöïc hieän nhieäm vuï, toå chöùcboä maùy, bieân cheá, taøi chính ñoái vôùi ñôn vò söïnghieäp coâng laäp quy ñònh taïi Nghò ñònh soá 43cuûa Chính phuû vaø Thoâng tö soá 48 cuûa BoäQuoác phoøng. Vieäc ban haønh bieåu toå chöùcbieân cheá ñuû seõ taïo ñieàu kieän cho caùc tröôønghoaït ñoäng oån ñònh, giaùo vieân caùc tröôøng naèmtrong bieân cheá seõ yeân taâm coâng taùc, coánghieán nhieàu hôn.

Thöù hai, töï chuû veà taøi chính: Tröôùc ñaây caùctröôøng ngheà quaân ñoäi phaûi töï haïch toaùn ñeåchi traû löông cho toaøn boä caùn boä, giaùo vieân,coâng nhaân vieân vaø phuïc vuï, vieäc xin hoã trôï töøNhaø nöôùc vaø quaân ñoäi coøn thaáp neân aûnhhöôûng nhieàu ñeán tö töôûng, ñôøi soáng cuûa ñoäinguõ caùn boä, giaùo vieân, nhaân vieân. Caùc cô sôûñaøo taïo ngheà thuoäc Boä Quoác phoøng thöïchieän chöùc naêng daïy ngheà theo Luaät daïyngheà nhöng chöa ñöôïc bình ñaúng nhö caùctröôøng daïy ngheà thuoäc caùc Boä, ngaønh trungöông khaùc, chöa ñöôïc Nhaø nöôùc hoã trôï ngaânsaùch chi thöôøng xuyeân cho daïy ngheà haøngnaêm theo Nghò ñònh soá 43/2006/NÑ-CP ngaøy25/4/2006 cuûa Chính phuû.

Thöù ba, veà cô cheá - chính saùch vaø moâitröôøng phaùp lí: Cô cheá, chính saùch vaø moâitröôøng phaùp lyù trong quaûn lyù, ñaøo taïo ngheà,taïo nhöõng tieàn ñeà chính trò - xaõ hoäi vaø phaùpñònh coâng khai, coâng baèng, roäng lôùn ñeå thayñoåi vaø ñieàu chænh heä thoáng ñaøo taïo vaø heäthoáng quaûn lyù ñaøo taïo. Beân caïnh ñoù, caùc côsôû ñaøo taïo ngheà cuõng caàn raø soaùt laïi chöông

24 SỐ 4/2018


trình ñaøo taïo, chaát löôïng ñaøo taïo, cô sôû vaätchaát kyõ thuaät... nhaèm thu huùt ngöôøi hoïc, ñaûmbaûo sau khi ñöôïc ñaøo taïo ngheà, ngöôøi hoïc coùkhaû naêng ñaùp öùng ñöôïc caùc yeâu caàu cuûa caùcdoanh nghieäp vaø cuûa xaõ hoäi.

Thöù tö, xaây döïng quy hoaïch vaø phaùt trieånñoäi nguõ giaùo vieân daïy ngheà quaân ñoäi ñaùp öùngyeâu caàu nhieäm vuï trong tình hình môùi: Ñoäinguõ giaùo vieân laø moät trong nhöõng yeáu toá coùyù nghóa quyeát ñònh ñeán vieäc thöïc hieän thaønhcoâng ñoåi môùi giaùo duïc. Trong boái caûnh hoäinhaäp quoác teá vaø ñoåi môùi caên baûn toaøn dieängiaùo duïc vaø ñaøo taïo Vieät Nam hieän nay, vaitroø cuûa ngöôøi giaùo vieân trong ñaøo taïo ngheàlaïi caøng coù yù nghóa quan troïng. Trong thöïctieãn, ñoäi nguõ giaùo vieân luoân laø löïc löôïngnoøng coát cuûa söï nghieäp giaùo duïc. Chaátlöôïng giaùo vieân luoân ñöôïc xem laø moät trongnhöõng yeáu toá quyeát ñònh chaát löôïng giaùoduïc. Vì vaäy, Chieán löôïc phaùt trieån giaùo duïc2011- 2020 cuõng ñaõ xaùc ñònh giaûi phaùp“Phaùt trieån ñoäi nguõ nhaø giaùo vaø caùn boä quaûnlyù giaùo duïc” laø giaûi phaùp then choát, trong ñoù“cuûng coá, hoaøn thieän heä thoáng ñaøo taïo giaùovieân, ñoåi môùi caên baûn vaø toaøn dieän noäi dungvaø phöông phaùp ñaøo taïo” laø moät noäi dungheát söùc quan troïng. Trong boái caûnh ñoù, vieäcnghieân cöùu ñeà xuaát caùc giaûi phaùp naâng caochaát löôïng ñaøo taïo giaùo vieân ñaùp öùng yeâucaàu ñoåi môùi giaùo duïc trong boái caûnh hoäinhaäp quoác teá vaø caùch maïng coâng nghieäp 4.0treân cô sôû ñaùnh giaù moät caùch ñaày ñuû boáicaûnh vaø thöïc traïng coâng taùc ñaøo taïo giaùovieân trong vaø ngoaøi nöôùc laø vieäc laøm heát söùccaàn thieát.

Thöù naêm, taêng cöôøng coâng taùc quaûn lyù noäidung, chöông trình ñaøo taïo: Xuaát phaùt töøquan ñieåm chöông trình laø yeáu toá quan troïnghaøng ñaàu cuûa caùc ñieàu kieän baûo ñaûm chaátlöôïng ñaøo taïo, do vaäy, chöông trình phaûiñöôïc quaûn lyù moät caùch nghieâm tuùc, khoângtuyø tieän. Caên cöù quy ñònh chöông trình khungcho töøng trình ñoä ngheà ñöôïc ñaøo taïo cuûa BoäLao ñoäng - Thöông binh vaø Xaõ hoäi vaø Boä

Quoác phoøng bao goàm cô caáu noäi dung, soálöôïng, thôøi löôïng caùc moân hoïc vaø caùc kyõnaêng ngheà, tæ leä thôøi gian giöõa lyù thuyeát vaøthöïc haønh, baûo ñaûm muïc tieâu cho töøngngaønh ngheà ñaøo taïo, löïa choïn vaø xaây döïngchöông trình ñaøo taïo ngheà treân cô sôû chöôngtrình khung ñaõ ñöôïc caùc cô quan quaûn lyù nhaønöôùc ban haønh. Khi soaïn thaûo chöông trìnhmoân hoïc phaûi ñaûm baûo roõ raøng, chính xaùcphaûn aùnh ñöôïc heä thoáng tri thöùc, kyõ naêng, kyõxaûo. Chöông trình ñaøo taïo sau thôøi gian aùpduïng caàn ñöôïc thöôøng xuyeân caäp nhaät, ñaùnhgiaù laïi cho phuø hôïp vôùi caùc tieán boä KH&CNcuõng nhö söï phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi, phaûikeát hôïp ñöôïc giöõa lyù luaän vaø thöïc tieãn, thöïctaäp keát hôïp vôùi saûn xuaát.

Tröôùc thöïc traïng coâng taùc ñaøo taïo ngheà hieännay ôû nöôùc ta, ñoåi môùi chöông trình ñaøo taïovaø phöông phaùp daïy ngheà trong boái caûnh hoäinhaäp quoác teá vaø caùch maïng coâng nghieäp 4.0laø heát söùc caáp thieát. Caùc giaûi phaùp ñöôïc ñeàxuaát döïa treân cô sôû lyù luaän, thöïc tieãn cuûahoaït ñoäng giaùo duïc ñaøo taïo ngheà noùi chungvaø ñaøo taïo ngheà trong quaân ñoäi noùi rieângnhaèm thuùc ñaåy vieäc ñoåi môùi chöông trình vaøphöông phaùp daïy ngheà ñaùp öùng yeâu caàu cuûaxaõ hoäi vaø nhöõng ñònh höôùng phaùt trieån daïyngheà gaén vôùi nhu caàu söû duïng lao ñoängdoanh nghieäp vaø cô sôû söû duïng lao ñoäng.Caùc giaûi phaùp treân coù moái quan heä maät thieátvôùi nhau quaù trình ñoåi môùi chöông trình vaøphöông phaùp daïy ngheà. Noäi dung cuûa vieäctrieån khai caùc giaûi phaùp phoái hôïp phaûi ñaûmbaûo ñöôïc caùc nguyeân taéc chuû yeáu nhö: Ñaûmbaûo tính ñònh höôùng cuûa Ñaûng, Nhaø nöôùctrong daïy ngheà; ñaûm baûo tính heä thoáng, ñoàngboä, chaët cheõ; tính sö phaïm; tính thöïc tieãn vaøkhai thaùc ñöôïc tính töï chuû cuûa cô sôû ñaøo taïongheà. Thöïc hieän toát caùc noäi dung cuûa giaûiphaùp seõ giuùp cho vieäc naém vöõng vaø cuï theåhoùa caùc hoaït ñoäng goùp phaàn naâng cao chaátlöôïng ñaøo taïo ngheà noùi rieâng vaø ñaøo taïonguoàn nhaân löïc noùi chung cho ñaát nöôùctrong tình hình môùi./.

25SỐ 4/2018


Thanh Hoùa laø tænh coù xuaát phaùt ñieåm veàkinh teá thaáp, coù treân 80% daân soá soángôû vuøng noâng thoân; 11 huyeän vaø 210 xaõ

mieàn nuùi, trong ñoù coù 102 xaõ thuoäc 7 huyeänngheøo ñang thöïc hieän caùc chính saùch theoNghò quyeát 30a, 37 xaõ ñaëc bieät khoù khaênvuøng baõi ngang ven bieån; maët baèng daân trícuûa daân cö khu vöïc mieàn nuùi coøn thaáp, tyû leähoä ngheøo cao. Thöïc hieän chöông trình muïctieâu quoác gia veà xaây döïng noâng thoân môùi(XDNTM), xaùc ñònh xaây döïng NTM laø nhieämvuï chieán löôïc, laâu daøi neân ngay töø khi trieånkhai thöïc hieän, Thanh Hoùa ñaõ ñöa Chöôngtrình Phaùt trieån noâng nghieäp vaø xaây döïngNTM laø moät trong 5 nhieäm vuï troïng taâm trongphaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi cuûa tænh ñeå taäptrung chæ ñaïo. Muïc tieâu troïng taâm xuyeân suoátquaù trình XDNTM laø phaùt trieån saûn xuaát,trong ñoù quan taâm phaùt trieån kinh teá hoä giañình ñeå naâng cao thu nhaäp, ñôøi soáng nhaândaân goùp phaàn tích cöïc xoùa ñoùi, giaûm ngheøo;cuøng vôùi ñoù, ñaåy maïnh phaùt trieån dòch vuï -thöông maïi vaø du lòch ñeå daàn chuyeån ñoåi côcaáu lao ñoäng theo höôùng giaûm lao ñoängtrong lónh vöïc noâng nghieäp.

Qua hôn 7 naêm xaây döïng chöông trìnhnoâng thoân môùi vaø hôn 6 naêm thöïc hieänQuyeát ñònh soá 27/QÑ-TTg ngaøy 05/01/2012cuûa Thuû töôùng Chính phuû veà vieäc pheâ duyeätChöông trình khoa hoïc vaø coâng ngheä phuïcvuï xaây döïng noâng thoân môùi, vieäc nghieâncöùu, öùng duïng tieán boä khoa hoïc kyõ thuaät taïitænh Thanh Hoùa ñaõ khaúng ñònh roõ vai troøquan troïng cuûa ngaønh KH&CN trong xaâydöïng noâng thoân môùi, goùp phaàn tích cöïc laømñoåi thay dieän maïo noâng thoân trong tænh. Keátquaû aùp duïng, ñöa tieán boä khoa hoïc coângngheä vaøo saûn xuaát, ñôøi soáng töø naêm 2011

ñeán nay, toaøn tænh ñaõ trieån khai, öùng duïnghaøng traêm nhieäm vuï khoa hoïc vaø coâng ngheäcaáp nhaø nöôùc vaø caáp tænh trong taát caû caùclónh vöïc kinh teá - xaõ hoäi ôû caùc ñòa baøn trongtænh. Trong ñoù, rieâng lónh vöïc noâng nghieäp coùhaøng traêm ñeà taøi, döï aùn khoa hoïc vaø coângngheä ñöôïc trieån khai hieäu quaû goùp phaànkhoâng nhoû trong vieäc taùi cô caáu ngaønh Noângnghieäp tænh, thuùc ñaåy chöông trình xaây döïngnoâng thoân môùi cuûa caùc ñòa phöông trong tænhhoaøn thaønh sôùm, cuï theå:

Trong lónh vöïc troàng troït: Töø keát quaûnghieân cöùu, moâ hình khaûo nghieäm saûn xuaátthöû vaø coâng nhaän chính thöùc cho 7 gioáng luùacoù naêng suaát cao laø Thanh Öu 3, Thanh Öu4, Thuaàn Vieät 2, Thuaàn Vieät 7, Thanh Hoa 1,Hoàng Ñöùc 9, neáp haït cau; tuyeån choïn ñöôïcnhieàu gioáng luùa, ngoâ, ñaäu töông, gioáng laïc,khoai taây coù naêng suaát, chaát löôïng cao phuøhôïp vôùi ñieàu kieän tænh Thanh Hoùa nhö: NeápN97 (60 - 64 taï/ha), Laïc L19, L26 (30 - 35taï/ha), Khoai taây Solada, aladin, Atlantit chaátlöôïng cao (68-70 taï/ha), gioáng ñaäu xanhÑX208 (12,8-15,9 taï/ha), DDX16 (20 - 22taï/ha)…; xaây döïng caùc moâ hình öùng duïng kyõthuaät canh taùc tieân tieán, chuyeån ñoåi cô caáu

VAI TROØ CUÛA KHOA HOÏC COÂNG NGHEÄ TRONG PHAÙT TRIEÅNNOÂNG NGHIEÄP XAÂY DÖÏNG NOÂNG THOÂN MÔÙI TÆNH THANH HOÙA

KS. Nguyeãn Thò Hoøa *

* Trung taâm Thoâng tin - ÖÙng duïng - Chuyeån giao, KH&CN Thanh Hoùa.

Moâ hình noâng nghieäp coâng ngheä cao, noângnghieäp saïch taïi huyeän Thieäu Hoùa, tænh Thanh Hoùa.

26 SỐ 4/2018


caây troàng vaø muøa vuï, troàng xen canh, luaâncanh, xaùc ñònh ñöôïc caùc boä gioáng thích hôïptöøng vuøng sinh thaùi ñeå phaùt huy hieäu quaû saûnxuaát, haïn cheá thaáp nhaát nhöõng taùc ñoäng xaáuñeán moâi tröôøng sinh thaùi nhö: caùc moâ hìnhcaây döôïc lieäu xen caây coâng nghieäp (keo, caosu…), moâ hình saûn xuaát laïc thöông phaåm taïicaùc xaõ baõi ngang huyeän Quaûng Xöông, ngoâchòu haïn,…; moâ hình saûn xuaát maï khay coângnghieäp phuïc vuï cho caáy maùy taïi huyeän ÑoângSôn, Thieäu Hoùa vôùi quy moâ 480ha naâng caohieäu quaû kinh teá treân 15% so vôùi saûn xuaátbaèng thuû coâng, giaûm thieåu oâ nhieãm moâitröôøng do taän duïng caùc phuï phaåm noângnghieäp laøm giaù theå maï khay; ÖÙng duïng coângngheä sinh hoïc trong vieäc nhaân gioáng mía;saûn xuaát rau, hoa, quaû an toaøn chaát löôïngcao; moâ hình saûn xuaát luùa gaïo höõu cô gaénvôùi cheá bieán vaø tieâu thuï saûn phaåm nhö: moâhình saûn xuaát lan hoà ñieäp chaát löôïng cao, moâhình saûn xuaát tieâu thuï naám aên vaø döôïc lieäutheo höôùng coâng nghieäp…

Trong lónh vöïc thuûy saûn: Chuyeån giao vaøhoaøn thieän coâng ngheä saûn xuaát gioáng vaønuoâi thöông phaåm, ña daïng hoùa ñoái töôïngnuoâi troàng thuûy haûi saûn coù giaù trò kinh teá caophuø hôïp vôùi ñieàu kieän töï nhieân, goùp phaànnaâng cao hieäu quaû saûn xuaát cho caùc hoä nuoâitroàng thuûy saûn vuøng thöïc hieän döï aùn, thoângqua ñoù môû roäng vaø nhaân roäng caùc moâ hìnhhieäu quaû cho nhaân daân trong khu vöïc nhö:Caù hoài vaân, caù taàm, caù loùc, caù cheõm, caù laêngchaám, oác höông, cua xanh, ngao Beán Tretrong ao ñaát, caù boáng bôùp, caù song chaámnaâu, toâm he chaân traéng Nam Myõ, haøu Thaùi

Bình Döông…; moâ hình troàng Rong caâu chævaøng gheùp vôùi caùc ñoái töôïng nuoâi thuûy saûncoù giaù trò kinh teá cao theo höôùng beàn vöõng taïivuøng trieàu, moâ hình lieân keát 4 nhaø ñeå saûnxuaát caù roâ phi xuaát khaåu quy moâ coângnghieäp.

Trong lónh vöïc chaên nuoâi: ÖÙng duïng caùckyõ thuaät hieän ñaïi, tieân tieán xaây döïng moâ hìnhchaên nuoâi an toaøn dòch beänh vaø phaùt trieånbeàn vöõng naâng cao naêng suaát, chaát löôïngnhö öùng duïng kyõ thuaät tinh phaân giôùi tính choboø söõa taïi Thanh Hoùa; kyõ thuaät thuï tinh nhaântaïo, coâng ngheä caáy truyeàn phoâi, tinh ñoânglaïnh, coâng ngheä caáy truyeàn hôïp töû boø caosaûn; moâ hình nuoâi ong maät quy moâ hoä giañình ôû vuøng ñeäm Vöôøn Quoác gia Beán En,Khu Baûo toàn thieân nhieân Xuaân Lieân; moâ hìnhnuoâi nhím, moâ hình phaùt trieån kinh teá theohöôùng sinh thaùi toång hôïp (troàng röøng keát hôïpchaên nuoâi gaø, nuoâi boø, troàng caây aên quaû keáthôïp nuoâi gaø, troàng khoai döôùi taùn vaø saûnxuaát phaân vi sinh…).

Trong lónh vöïc laâm nghieäp: Tuyeån choïncaùc ñoái töôïng caây laâm nghieäp phuø hôïp vôùitöøng muïc ñích, löïa choïn moät soá gioáng caâylaâm nghieäp coù naêng suaát vaø giaù trò kinh teácao phuïc vuï troàng röøng kinh teá cuûa tænh; xaâydöïng caùc moâ hình noâng laâm keát hôïp, moâhình trang traïi röøng, moâ hình troàng röøng goãlôùn, troàng luoàng thaâm canh coù naêng suaátcao; nghieân cöùu kyõ thuaät taïo gioáng höõu tínhmoät soá loaøi caây haït traàn quyù hieám taïi khu baûotoàn thieân nhieân Puø Luoâng - huyeän Baù Thöôùc;Caùc öùng duïng tieán boä khoa hoïc ñeå theo doõi,caäp nhaät, quaûn lyù döõ lieäu ngaønh laâm nghieäpvaø quaûn lyù döï aùn laâm nghieäp.

Ngoaøi ra, caùc döï aùn thuoäc chöông trình hoãtrôï phaùt trieån taøi saûn trí tueä ñaõ taïo laäp, quaûnlyù vaø khai thaùc nhaõn hieäu taäp theå Nöôùc maémDo Xuyeân - Ba Laøng cuûa xaõ Haûi Thanh,huyeän Tónh Gia; nhaõn hieäu chöùng nhaän “CheøLam Phuù Quaûng” huyeän Vónh Loäc ñaõ naângcao giaù trò saûn phaåm, baûo veä thöông hieäu,söùc caïnh traïnh tranh cuûa saûn phaåm. Caùcnhieäm vuï khoa hoïc vaø coâng ngheä ñaõ taäptrung nghieân cöùu, ñaùnh giaù thöïc traïng moâitröôøng, xaây döïng caùc moâ hình, ñöa ra caùc

Moâ hình nuoâi toâm theû chaân traéng theo höôùngVietGap taïi xaõ Nga Thuûy, huyeän Nga sôn, tænhThanh Hoùa.

27SỐ 4/2018


giaûi phaùp xöû lyù, thích öùng cuõng nhö giaûmthieåu taùc ñoäng cuûa chaát thaûi ñeán moâi tröôøngnoâng thoân nhö: Ñeà taøi “ñieàu tra, ñaùnh giaùhieän traïng nguoàn nöôùc thaûi trong noângnghieäp, coâng nghieäp vaø ñeà xuaát caùc giaûiphaùp giaûm thieåu oâ nhieãm moâi tröôøng nöôùcsoâng Maõ, soâng Chu treân ñòa baøn tænh ThanhHoùa; ñeà taøi “ÖÙng duïng khoa coâng ngheä xaâydöïng moâ hình giaûm thieåu oâ nhieãm moâi tröôøngtaïi trang traïi chaên nuoâi lôïn tænh Thanh Hoùa”;ñeà taøi “ÖÙng duïng cheá phaåm sinh hoïc fito-bio-mixr xöû lyù rôm raï thaønh phaân höõu cô vi sinhtreân ñòa baøn tænh Thanh Hoùa”…

Keát quaû nghieân cöùu, öùng duïng caùc tieán boäKH&CN trong lónh vöïc noâng nghieäp trongnhöõng naêm qua ñaõ goùp phaàn phaùt trieån saûnxuaát vaø taïo theâm ngaønh ngheà noâng thoân, ñaõgiuùp tænh hình thaønh ñöôïc nhieàu vuøng saûnxuaát noâng nghieäp haøng hoùa taäp trung, quymoâ lôùn theo lôïi theá ñòa phöông, aùp duïng quytrình kyõ thuaät tieân tieán, ñaûm baûo an toaøn veäsinh thöïc phaåm, naâng cao thu nhaäp ngöôøidaân, giai ñoaïn 2011-2015, thu nhaäp bìnhquaân cuûa ngöôøi daân noâng thoân taêng töø 11,02trieäu ñoàng naêm 2011 leân 20,5 trieäu ñoàngnaêm 2015, tyû leä hoä ngheøo giaûm töø 13,51%naêm 2011 xuoáng coøn 11% naêm 2016 (theotieâu chí ña chieàu) thu nhaäp ñaït 73,4%, hoängheøo ñaït 47,2%... Thaønh töïu XDNTM trongnaêm 2017 ñaõ vöôït troäi caû veà soá löôïng laãnchaát löôïng, bôûi toaøn tænh coù theâm 61 xaõ ñöôïccoâng nhaän ñaït chuaån NTM, naâng toång soá xaõñaït chuaån NTM toaøn tænh leân 241 xaõ. Hieäntoaøn tænh coøn 115 xaõ ñaït töø 15 ñeán 18 tieâuchí; khoâng coøn xaõ döôùi 5 tieâu chí. Naêm 2017,toaøn tænh coù theâm 181 thoân, baûn ñöôïc coângnhaän ñaït chuaån; tieáp tuïc xaây döïng 3 moâ hìnhthoân NTM kieåu maãu taïi caùc huyeän: ThöôøngXuaân, Thoï Xuaân vaø Haø Trung.

Naêm 2018, BCÑ CTMTQG XDNTM tænhñang noã löïc hoaøn thieän caùc noäi dung tieâu chí,trình Trung öông thaåm ñònh, coâng nhaän haihuyeän Quaûng Xöông vaø Ñoâng Sôn ñaït chuaånhuyeän NTM. Ñoàng thôøi phaán ñaáu coù theâm 42xaõ ñöôïc coâng nhaän ñaït chuaån NTM; taäptrung chæ ñaïo ñeå xaõ Möôøng Chanh (MöôøngLaùt) taêng theâm töø 3 ñeán 5 tieâu chí; moãi huyeän

mieàn nuùi coù theâm töø 3 ñeán 5 thoân, baûn ñaïtchuaån; ñöa bình quaân tieâu chí toaøn tænh leân16 tieâu chí/xaõ; 55 taäp theå, 21 hoä gia ñình vaø36 caù nhaân ñaõ ñöôïc trao Baèng khen cuûa Chuûtòch UBND tænh do coù thaønh tích xuaát saéctrong XDNTM naêm 2017.

Beân caïnh keát quaû ñaõ ñaït ñöôïc, vieäc thöïchieän caùc nhieäm vuï khoa hoïc coâng ngheä baùmsaùt muïc tieâu Chöông trình xaây döïng noângthoân môùi treân ñòa baøn tænh gaëp moät soá khoùkhaên. Do kinh phí haïn cheá neân caùc moâ hìnhñöôïc thöïc hieän vôùi dieän tích, quy moâ chöañuû lôùn ñeå taïo ra nhöõng ñoät phaù veà saûnlöôïng, thu nhaäp cho ngöôøi daân; tyû leä öùngduïng cô giôùi hoùa trong caùc khaâu saûn xuaátcoøn thaáp; coâng ngheä cheá bieán, baûo quaûn,ñoùng goùi ñaõ ñöôïc trieån khai aùp duïng vôùi moätsoá saûn phaåm chuû löïc nhöng chöa ñaùp öùngñöôïc nhu caàu; moät soá ñòa phöông vaø ngöôøidaân chöa chuû ñoäng, saün saøng trong vieäc tieápthu caùc moâ hình öùng duïng khoa hoïc ñaõthaønh coâng treân ñòa baøn tænh ñeå nhaân roängsaûn xuaát, phaùt trieån kinh teá… Ñeå tieáp tuïc ñaåymaïnh öùng duïng khoa hoïc coâng ngheä phuïcvuï xaây döïng noâng thoân môùi thôøi gian tôùi,ngaønh Khoa hoïc vaø Coâng ngheä cuûa tænh ñaõvaø ñang ñeà ra nhieàu keá hoaïch, chöông trình,ñeà aùn tieáp tuïc taïo böôùc ñoät phaù môùi veànghieân cöùu, chuyeån giao caùc gioáng caâytroàng, vaät nuoâi coù naêng suaát, chaát löôïng vaøgiaù trò cao, phuø hôïp vôùi ñieàu kieän töï nhieâncuûa tænh ñeå phuïc vuï cho phaùt trieån saûn xuaátnoâng nghieäp beàn vöõng treân ñòa baøn tænhthích öùng vôùi bieán ñoåi khí haäu phuïc vuï phaùttrieån noâng nghieäp, noâng thoân; taùi cô caáungaønh Noâng nghieäp gaén vôùi xaây döïng noângthoân môùi. Ñaåy maïnh öùng duïng khoa hoïccoâng ngheä, nhaát laø coâng ngheä baûo quaûn,cheá bieán saûn phaåm sau thu hoaïch, quan taâmsaûn xuaát rau, hoa, caây troàng coù giaù trò cao;coù cô cheá, chính saùch thu huùt caùc doanhnghieäp ñaàu tö nghieân cöùu phaùt trieån coângngheä cao vaøo lónh vöïc noâng nghieäp; hoã trôïxaây döïng caùc moâ hình öùng duïng tieán boä kyõthuaät phuø hôïp vaøo ñieàu kieän thöïc teá cuûatöøng ñòa phöông./.

28 SỐ 4/2018


Taïo laäp moâi tröôøng thuaän lôïi ñeå thuùcñaåy, hoã trôï quaù trình hình thaønh vaøphaùt trieån loaïi hình doanh nghieäp

khôûi nghieäp ñoåi môùi saùng taïo (ÑMST) coùkhaû naêng taêng tröôûng nhanh döïa treân khaithaùc taøi saûn trí tueä, coâng ngheä, moâ hình kinhdoanh môùi, ngaøy 18 thaùng 5 naêm 2016, Thuûtöôùng Chính phuû ñaõ ban haønh Quyeát ñònhsoá 844/QÑ-TTg veà vieäc pheâ duyeät Ñeà aùn“Hoã trôï heä sinh thaùi khôûi nghieäp ñoåi môùi

saùng taïo quoác gia ñeán naêm 2025”. Theoñoù, tænh Thanh Hoùa ñaõ ban haønh Quyeát ñònhsoá 4892/QÑ-UBND, ngaøy 18/12/2017 veàvieäc pheâ duyeät “Chöông trình hoã trôï phaùttrieån doanh nghieäp KH&CN vaø khôûi nghieäpñoåi môùi saùng taïo tænh Thanh Hoùa, giai ñoaïn2017-2020” (Chöông trình 4892), nhaèm cuïtheå hoùa Quyeát ñònh soá 844/QÑ-TTg ngaøy18/5/2016 cuûa Chính phuû vaø Keát luaän soá55-KL/TU ngaøy 29/11/2016 cuûa Ban Chaáphaønh Ñaûng boä tænh veà phaùt trieån doanhnghieäp tænh Thanh Hoùa ñeán naêm 2020;Khaâu ñoät phaù veà phaùt trieån KH&CN theoNghò quyeát Ñaïi hoäi Ñaûng boä tænh khoùa XVIII;Ñeà aùn Phaùt trieån KH&CN tænh Thanh Hoùagiai ñoaïn 2016 - 2020.

Muïc tieâu cuûa Chöông trình 4892: Hoã trôïhình thaønh vaø phaùt trieån 10 doanh nghieäp khôûinghieäp ÑMST. Trong ñoù, haèng naêm, hoã trôïcaùc caù nhaân, nhoùm caù nhaân, doanh nghieäp

khôûi nghieäp tham gia thöïc hieän ít nhaát 1 döï aùnkhôûi nghieäp ÑMST töø caùc ñeà aùn, chöông trìnhKH&CN cuûa TW vaø ít nhaát 3 döï aùn khôûinghieäp ÑMST töø caùc ñeà aùn, chöông trình cuûatænh; Xaây döïng ñöôïc trung taâm hoã trôï phaùp lyù,tö vaán khôûi nghieäp ÑMST vaø saøn giao dòchcoâng ngheä - thieát bò cuûa tænh Thanh Hoùa.

Ñoái töôïng hoã trôï cuûa Chöông trình 4892:Caù nhaân, nhoùm caù nhaân, doanh nghieäp khôûinghieäp ÑMST (doanh nghieäp khôûi nghieäp coùkhaû naêng taêng tröôûng nhanh döïa treân khaithaùc taøi saûn trí tueä, coâng ngheä, moâ hình kinhdoanh môùi; coù thôøi gian hoaït ñoäng khoângquaù 5 naêm keå töø ngaøy ñöôïc caáp giaáy chöùngnhaän ñaêng kyù doanh nghieäp laàn ñaàu); Caùc toåchöùc cung caáp dòch vuï, cô sôû vaät chaát - kyõthuaät, truyeàn thoâng cho hoaït ñoäng khôûinghieäp ÑMST ñoùng goùp cho phaùt trieån kinhteá - xaõ hoäi cuûa tænh Thanh Hoùa (tröø caùcdoanh nghieäp 100% voán nöôùc ngoaøi).

Khaùc vôùi khôûi nghieäp thoâng thöôøng,doanh nghieäp/döï aùn khôûi nghieäp ñoåi môùisaùng taïo (ÑMST) coù khaû naêng, tieàm naêngtaêng tröôûng nhanh (veà quy moâ khaùch haøng,doanh thu vaø lôïi nhuaän) döïa treân khai thaùctaøi saûn trí tueä, coâng ngheä, moâ hình kinhdoanh môùi…, neân khôûi nghieäp ÑMST cuõng coùñoä ruûi ro cao hôn, xaùc suaát thaønh coâng cuûadoanh nghieäp khôûi nghieäp ÑMST laø raát thaáp.Bôûi vaäy, cuøng vôùi vieäc khuyeán khích caùc

MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP HOÃ TRÔÏ PHAÙT TRIEÅNHEÄ SINH THAÙI KHÔÛI NGHIEÄP ÑOÅI MÔÙI SAÙNG TAÏO

TÆNH THANH HOÙA ÑEÁN NAÊM 2020ThS. Leâ Kim Cöông *

* PTP. Phoøng Phaùt trieån TL KH&CN, Sôû KH&CN Thanh Hoùa.

29SỐ 4/2018


nguoàn voán vaø hoã trôï töø caùc keânh khaùc nhau,vieäc taïo döïng moâi tröôøng thuaän lôïi hoã trôïkhôûi nghieäp ÑMST laø moät trong nhöõng nhieämvuï vaø giaûi phaùp chính cuûa Nghò quyeát soá35/NQ-CP, ngaøy 16/5/2016 cuûa Chính phuû veàvieäc “Hoã trôï vaø phaùt trieån DN ñeán naêm 2020”vaø Quyeát ñònh soá 4892/QÑ-UBND, ngaøy18/12/2017 cuûa UBND tænh Thanh Hoùa.

Trong giai ñoaïn 2017 - 2018 tænh ThanhHoùa ñaõ hoã trôï cho moät soá doanh nghieäp noùichung, doanh nghieäp khôûi nghieäp ÑMST noùirieâng, trong ñoù coù doanh nghieäp khôûinghieäp ñaõ ñöôïc tieáp caän caùc nhieäm vuïKH&CN caáp quoác gia vaø caáp tænh. Cuï theåñaõ ñeà xuaát, löïa choïn ñöôïc 02 nhieäm vuï hoãtrôï doanh nghieäp khôûi nghieäp vaø cô sôû ñaøotaïo (Khoa Quaûn trò kinh doanh, Tröôøng Ñaïihoïc Hoàng Ñöùc) trong vieäc thöïc hieän nhieämvuï KH&CN caáp tænh naêm 2018, vaø keá hoaïchnaêm 2019 nhaèm cuï theå hoùa Quyeát ñònh soá4892/QÑ-UBND, ngaøy 18/12/2017 cuûaUBND tænh Thanh Hoùa. Maët khaùc, ñeå xaâydöïng heä thoáng doanh nghieäp KH&CN,doanh nghieäp khôûi nghieäp ÑMST, naêm2018 Sôû KH&CN ñaõ quan taâm, tích cöïc hoãtrôï caùc doanh nghieäp khôûi nghieäp ñeà xuaát04 döï aùn tham gia caùc Chöông trìnhKH&CN quoác gia, cuï theå nhö Chöông trình592 “Chöông trình hoã trôï phaùt trieån doanhnghieäp khoa hoïc vaø coâng ngheä vaø toå chöùckhoa hoïc vaø coâng ngheä coâng laäp thöïc hieäncô cheá töï chuû, töï chòu traùch nhieäm”, Chöôngtrình 2075 “Chöông trình phaùt trieån thò tröôøngKH&CN ñeán naêm 2020”.

Xaây döïng heä sinh thaùi khôûi nghieäp ñoåimôùi saùng taïo: Trong naêm 2018, Sôû KH&CNThanh Hoùa ñaõ phoái hôïp vôùi Tænh ñoaønThanh Hoùa, Tröôøng Ñaïi hoïc, ñôn vò ñaàu moáiveà khôûi nghieäp vaø caùc ñôn vò coù lieân quan toåchöùc löïa choïn caùc döï aùn khôûi nghieäp saùngtaïo tieâu bieåu tham gia Techfest Vuøng Baéc

Trung Boä naêm 2018 taïi Ngheä An. Keát quaûBan Toå chöùc Techfest ñaõ thoáng nhaát löïachoïn 05 saûn phaåm döï aùn cuûa toå chöùc, caùnhaân ñaêng kyù ñeå tham döï khoùa ñaøo taïo vaøñöôïc Ban Toå chöùc Techfest löïa choïn ñöôïc03 döï aùn vaøo voøng chung keát tham gia söïkieän Techfest taïi Ngheä An trong thaùng6/2018, keát quaû: 01 döï aùn cuûa doanh nghieäpñaït giaûi Ba, 01 döï aùn cuûa caù nhaân taùc giaûtieáp caän ñöôïc nhaø ñaàu tö (Vietnam SiliconValley Accelerator - Toå chöùc haøng ñaàu tronglónh vöïc phaùt trieån caùc doanh nghieäp khôûinghieäp taïi Vieät Nam).

Ñeå keát noái saûn phaåm coâng ngheä saùngtaïo vôùi thò tröôøng, trong Chöông trình xuùctieán ñaàu tö, thöông maïi cuûa tænh, SôûKH&CN Thanh Hoùa ñaõ chuû trì, phoái hôïp vôùicaùc doanh nghieäp khôûi nghieäp ÑMST vaøñôn vò coù lieân quan toå chöùc tham gia thaønhcoâng IT Techmart 2018 taïi Haø Noäi vôùi chuûñeà “Coâng ngheä thoâng tin - Neàn taûng tieáp caänCaùch maïng coâng nghieäp 4.0”. Ñaây laø moättrong nhöõng hoaït ñoäng xuùc tieán phaùt trieån thòtröôøng khoa hoïc vaø coâng ngheä trong lónh vöïcCoâng ngheä thoâng tin, vôùi muïc tieâu giôùi thieäuvôùi coäng ñoàng khoa hoïc vaø doanh nghieäptrong caû nöôùc nhöõng thaønh töïu, saûn phaåmcoâng ngheä môùi nhaát trong lónh vöïc coângngheä thoâng tin, nhö coâng ngheä töï ñoäng hoùatrong noâng nghieäp, giaûi phaùp baûo maät döõlieäu lôùn, baûo maät ñieän toaùn ñaùm maây, baûomaät IoT; Giaûi phaùp quaûn lyù naêng löôïng;coâng ngheä robot; coâng ngheä giao thoângthoâng minh...

Taêng cöôøng hoã trôï doanh nghieäp, SôûKH&CN ñaõ toå chöùc nhieàu hoäi nghò, hoäi thaûotrong ñoù ñaõ phoái hôïp vôùi Cuïc Phaùt trieån thòtröôøng vaø Doanh nghieäp KH&CN, BoäKH&CN toå chöùc thaønh coâng Hoäi nghò taäphuaán veà nghieäp vuï phaùt trieån doanh nghieäpKH&CN vaø heä sinh thaùi khôûi nghieäp ÑMST

30 SỐ 4/2018


naêm 2018 nhaèm trieån khai Chöông trình4892 cuûa UBND tænh Thanh Hoùa.

Ñeå trieån khai toát hôn nöõa Chöông trình4892 cuûa tænh Thanh Hoùa ñeán naêm 2020,trong ñoù coù noäi dung “Xaây döïng heä sinh thaùikhôûi nghieäp ñoåi môùi saùng taïo tænh ThanhHoùa”, thôøi gian tôùi caàn taäp trung trieån khai toátmoät soá giaûi phaùp cuï theå nhö sau:

- Tuyeân truyeàn maïnh meõ hôn nöõa veà côcheá, chính saùch ñoái vôùi doanh nghieäp noùichung, doanh nghieäp khôûi nghieäp ÑMST noùirieâng. Truyeàn thoâng cho caùc söï kieän, cuoäc thikhôûi nghieäp ÑMST treân soùng cuûa Ñaøi Phaùtthanh vaø Truyeàn hình Thanh Hoùa, baùo ñaøi,Website KH&CN Thanh Hoùa vaø maïng Internet.

- Ñaøo taïo, taäp huaán veà khôûi nghieäpÑMST: Thueâ chuyeân gia trong nöôùc, thaämchí laø chuyeân gia quoác teá giaøu kinh nghieämñeå coù theå trieån khai caùc khoùa ñaøo taïo vaø söûduïng caùc dòch vuï hoã trôï khôûi nghieäp ÑMSTkhaùc nhö marketing; khai thaùc thoâng tin coângngheä, saùng cheá; thanh toaùn, taøi chính; ñaùnhgiaù, ñònh giaù, thöông maïi hoùa vaø baûo veä keátquaû nghieân cöùu khoa hoïc, taøi saûn trí tueä vaøphaùt trieån coâng ngheä. Xaây döïng maïng löôùilieân keát goàm caùc ñôn vò ñaøo taïo, caùc ñôn vòtö vaán, coäng ñoàng doanh nghieäp, caùc hieäphoäi ngheà nghieäp, caùc toå chöùc phi chính phuû,quyõ hoã trôï vaø ñaàu tö, chính quyeàn caùc ñòaphöông... ñeå hoã trôï toaøn dieän, trieät ñeå chocaùc döï aùn khôûi nghieäp moät caùch hieäu quaû.

- Hoã trôï caùc doanh nghieäp khôûi nghieäpÑMST tích cöïc ñeà xuaát caùc nhieäm vuï coù tínhsaùng taïo cao tham gia caùc Chöông trìnhKH&CN caáp tænh vaø quoác gia; Phoái hôïp vôùiTænh ñoaøn Thanh Hoùa, Tröôøng Ñaïi hoïc, ñôn vòñaàu moái veà khôûi nghieäp vaø caùc ñôn vò coù lieânquan toå chöùc tuyeån choïn caùc saûn phaåm döï aùnkhôûi nghieäp ÑMST tieâu bieåu taïi Thanh Hoùa ñeåtích cöïc tham gia caùc söï kieän ngaøy hoäi khôûinghieäp Techfest vuøng, Techfest Vieät Nam.

- Hoã trôï khoâng gian laøm vieäc chung choHeä sinh thaùi, cuï theå laø caùc doanh nghieäp khôûinghieäp ÑMST coù yù töôûng vaø saûn phaåm, döïaùn ñoåi môùi saùng taïo coù khaû naêng saûn xuaátsaûn phaåm vaø thöông maïi cao ñeå tham giacaùc Hoäi chôï xuùc tieán thöông maïi, keát noáicung caàu trong, ngoaøi tænh; mieãn giaûm caùcchi phí veà ñaát ñai, thueá,... cho caùc doanhnghieäp khôûi nghieäp; keát noái caùc maïng löôùikhôûi nghieäp, caùc nhaø ñaàu tö tieàm naêng, nhaøñaàu tö maïo hieåm vaø caùc quyõ hoã trôï cuûa quoácgia, cuûa tænh,... giuùp caùc doanh nghieäp khôûinghieäp ÑMST hieän thöïc hoùa caùc yù töôûngsaùng taïo. Khuyeán khích thanh nieân, nhaát laøsinh vieân trong caùc Tröôøng Ñaïi hoïc, Caoñaúng treân ñòa baøn tænh höôùng ñeán laøm saûnxuaát, kinh doanh, laøm chuû doanh nghieäp khôûinghieäp ÑMST trong caùc lónh vöïc tænh ñangñònh höôùng phaùt trieån trong quy hoaïch phaùttrieån kinh teá xaõ hoäi cuûa tænh (Cheá bieán/cheátaïo; Y teá; Du lòch, dòch vuï; Noâng nghieäp coângngheä cao; Cô sôû haï taàng). Hình thaønh caùcVöôøn öôm khôûi nghieäp trong caùc Tröôøng Ñaïihoïc, doanh nghieäp lôùn cuûa tænh; Löïa choïncaùc yù töôûng khôûi nghieäp tieàm naêng (töø caùcVöôøn öôm khôûi nghieäp, Caâu laïc boä khôûinghieäp) vaø ñöa vaøo chöông trình öôm taïo,giuùp caùc yù töôûng trôû thaønh caùc döï aùn khôûinghieäp coù saûn phaåm, söùc soáng vaø toàn taïiñöôïc treân thò tröôøng thoâng qua caùc döï aùnKH&CN, taïo ra söï lan toûa trong coäng ñoàngkhôûi nghieäp ÑMST.

- Naâng cao nhaän thöùc veà vai troø, vò trí vaøtaàm quan troïng cuûa doanh nghieäp khôûinghieäp, khôi daäy tinh thaàn khôûi nghieäp. Thoângqua toå chöùc caùc hoäi nghò, hoäi thaûo vaø caùc söïkieän quaûng baù nhaèm hình thaønh moät coängñoàng sinh vieân vaø giôùi treû coù thaùi ñoä ñuùng ñaénveà khôûi nghieäp, khôûi nghieäp ÑMST; coù tinhthaàn, ñoäng löïc khôûi nghieäp maïnh meõ; coù kieán


31SỐ 4/2018


Trung taâm Kyõ thuaät Tieâu chuaån Ñolöôøng Chaát löôïng tænh Thanh Hoùa (sauñaây vieát taét laø Trung taâm TÑC) laø ñôn

vò söï nghieäp coâng laäp coù thu, töï ñaûm baûo moätphaàn kinh phí hoaït ñoäng, tröïc thuoäc Chi cuïcTieâu chuaån Ño löôøng Chaát löôïng, Trung taâmTÑC coù caùc nhieäm vuï cô baûn: Thieát laäp, duytrì, baûo quaûn vaø khai thaùc heä thoáng chuaån ñolöôøng cuûa tænh; thöïc hieän kieåm ñònh, hieäuchuaån phöông tieän ño, chuaån ño löôøng vaøcaùc dòch vuï kyõ thuaät khaùc veà ño löôøng; thöïchieän thöû nghieäm chaát löôïng saûn phaåm, haønghoùa phuø hôïp tieâu chuaån, quy chuaån kyõ thuaät,hoaït ñoäng ñaùnh giaù söï phuø hôïp; thöïc hieänñaùnh giaù chaát löôïng saûn phaåm, haøng hoùaphuø tieâu chuaån, quy chuaån kyõ thuaät, ñaùnh giaùsöï phuø hôïp phuïc vuï yeâu caàu quaûn lyù nhaønöôùc vaø nhu caàu cuûa toå chöùc, caù nhaân.

Ngoaøi ra, Trung taâm TÑC coøn coù caùcnhieäm vuï: Tö vaán, toå chöùc taäp huaán caùc lôùpnghieäp vuï, phoå bieán vaø höôùng daãn aùp duïngcaùc heä thoáng quaûn lyù chaát löôïng tieân tieánTCVN ISO 9001, TCVN ISO 2200, ISO 1400vaø caùc coâng cuï caûi tieán khaùc… cho caùc côquan haønh chính nhaø nöôùc, ñôn vò söï nghieäpvaø caùc doanh nghieäp; thöïc hieän nghieân cöùu,aùp duïng, chuyeån giao tieán boä khoa hoïc vaøcoâng ngheä trong lónh vöïc tieâu chuaån vaø quychuaån kyõ thuaät, ño löôøng, chaát löôïng saûnphaåm, haøng hoùa.

Sau gaàn 10 naêm ñöôïc thaønh laäp vaø xaây

döïng, Trung taâm TÑC ñaõ ñöôïc söï quan taâmlaõnh ñaïo, chæ ñaïo cuûa caùc cô quan, caù nhaân coùthaåm quyeàn töøng böôùc ñaàu tö cô sôû vaät chaát,trang thieát bò, ñieàu kieän vaø moâi tröôøng laøm vieäc;boå sung nguoàn nhaân löïc vaø ñaøo taïo nghieäp vuïphuø hôïp vôùi caùc yeâu caàu thöïc teá. Tieáp theo ñoù,töø thaùng 6 naêm 2018 thöïc hieän chuû tröôngchung vaø yù kieán chæ ñaïo cuûa Chuû tòch UBNDtænh taïi Coâng vaên soá 5683/UBND-NN veà vieäcgiao Sôû Khoa hoïc vaø Coâng ngheä chuû trì phoáihôïp vôùi Sôû Noäi vuï, Sôû Taøi chính, Sôû Noângnghieäp vaø Phaùt trieån noâng thoân tieán haønh raøsoaùt höôùng daãn caùc toå chöùc KH&CN coânglaäp treân ñòa baøn tænh xaây döïng phöông aùn töïchuû theo quy ñònh taïi Nghò ñònh soá54/2016/NÑ-CP ngaøy 14/6/2016 cuûa Chínhphuû. Trung taâm TÑC ñaõ caên cöù chöùc naêngnhieäm vuï ñöôïc phaân coâng vaø ñieàu kieän thöïcteá nghieân cöùu vaø xaây döïng phöông aùn vaøtöøng böôùc thöïc hieän töï chuû theo caùc quy ñònhhieän haønh.

Veà nguoàn nhaân löïc, treân cô sôû toång soángöôøi lao ñoäng hieän coù seõ boá trí saép xeáp laïitheo höôùng linh hoaït, moãi ngöôøi ñeàu phaûi coùkhaû naêng ñaûm nhieäm hoaëc kieâm nhieämnhieàu coâng vieäc khi caàn thieát; treân cô sôû ñoùñaõ xaây döïng Keá hoaïch ñaøo taïo nghieäp vuïhaøng naêm cho töøng lónh vöïc ñaûm baûo taát caûngöôøi lao ñoäng coù ñuû ñieàu kieän ñeå thöïc hieäncoâng taùc kieåm ñònh nhö: Kieåm ñònh caân OÂ toâñeán 120 taán, maùy ño ñieän tim, ñieän naõo, taxi

TrUNG TAâM DòCH vUÏ kyõ THUAÄT TIEâU CHUAåN ÑO LÖôØNGCHAÁT LÖôÏNG THANH HOÙA - NHÖõNG bÖôÙC ÑI HÖôÙNG TôÙI

THÖÏC HIEÄN Cô CHEÁ TÖÏ CHUÛ

KS. Toáng Thò Minh Taâm *

* Trung taâm Dòch vuï kyõ thuaät Tieâu chuaån Ño löôøng Chaát löôïng.

32 SỐ 4/2018


meùt, ñoàng hoà nöôùc…, coâng taùc hieäu chuaånphöông tieän ño trong caùc phoøng thí nghieämtheo caùc lónh vöïc Ñieän, Löïc, Nhieät, aùp suaát…,coâng taùc kieåm nghieäm veà lónh vöïc moâitröôøng, hoùa hoïc vaø vi sinh…

Veà taøi chính, treân cô sôû caùc nguoàn thu töøngaân saùch nhaø nöôùc ñöôïc cô quan coù thaåmquyeàn giao ñeå thöïc hieän nhieäm vuï thöôøngxuyeân theo chöùc naêng; thöïc hieän caùc nhieämvuï khoâng thöôøng xuyeân goàm: Kinh phí thöïchieän caùc chöông trình, döï aùn, ñeà taøi khaùc;kinh phí ñoái öùng thöïc hieän caùc döï aùn; voánñaàu tö phaùt trieån; kinh phí mua saém trangthieát bò phuïc vuï hoaït ñoäng söï nghieäp theo döïaùn ñöôïc caáp coù thaåm quyeàn pheâ duyeät; kinhphí thöïc hieän nhieäm vuï ñoät xuaát ñöôïc côquan coù thaåm quyeàn giao. Trung taâm TÑC seõthöïc hieän söû duïng taøi chính naøy theo ñuùngcaùc quy ñònh hieän haønh theo caùc noäi dung chicuï theå: Chi tieàn löông cho ngöôøi lao ñoängtheo ngaïch, baäc, chöùc danh ngheà nghieäp,phuï caáp chöùc vuï vaø caùc khoaûn phuï caáp.

Khi Nhaø nöôùc ñieàu chænh tieàn löông cô sôû,ñôn vò töï ñaûm baûo tieàn löông taêng theâm töø caùcnguoàn theo quy ñònh; chi hoaït ñoäng chuyeânmoân, quaûn lyù: Caên cöù vaøo nhieäm vuï ñöôïcgiao vaø khaû naêng taøi chính, Trung taâm TÑCquyeát ñònh möùc chi hoaït ñoäng chuyeân moân,chi quaûn lyù, nhöng toái ña khoâng vöôït quaù möùcchi do cô quan nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn quyñònh. Vieäc thöïc hieän ñöôïc quy ñònh cuï theåtrong Quy cheá chi tieâu noäi boä, Quy cheá naøyñöôïc Trung taâm TÑC xaây döïng, söûa ñoåi, boåsung vaø thoâng qua Hoäi nghò caùn boä, vieân chöùcvaø ngöôøi lao ñoäng haøng naêm; caùc ñònh möùcchi veà tieâu chuaån söû duïng xe oâ toâ, veà phoønglaøm vieäc; tieâu chuaån söû duïng ñieän thoaïi coângvuï, cheá ñoä coâng taùc phí, tieáp khaùch, hoäi thaûophaûi thöïc hieän ñuùng theo tieâu chuaån, ñònhmöùc quy ñònh hieän haønh. Chi nhieäm vuï khoângthöôøng xuyeân seõ ñöôïc thöïc hieän theo ñuùng

quy ñònh hieän haønh ñoái vôùi töøng nguoàn thunhö: Kinh phí thöïc hieän nhieäm vuï khoa hoïcvaø coâng ngheä; Kinh phí ñoái öùng thöïc hieän caùcdöï aùn theo quy ñònh cuûa caáp coù thaåm quyeànpheâ duyeät; kinh phí mua saém trang thieát bòphuïc vuï hoaït ñoäng söï nghieäp theo döï aùnñöôïc caáp coù thaåm quyeàn pheâ duyeät; kinh phíthu phí theo phaùp luaät veà phí; leä phí ñöôïc ñeålaïi chi hoaït ñoäng thöôøng xuyeân vaø chi muasaém, söûa chöõa lôùn trang thieát bò, taøi saûn phuïcvuï coâng taùc thu phí;

Veà phaân phoái keát quaû taøi chính: Trung taâmTÑC seõ thöïc hieän trích laäp caùc quyõ sau khihoaïch toaùn ñaày ñuû caùc khoaûn chi phí, noäpthueá vaø caùc khoaûn phaûi noäp ngaân saùch nhaønöôùc khaùc theo quy ñònh, phaàn cheânh leächthu lôùn hôn chi thöôøng xuyeân (neáu coù), ñônvò söû duïng ñeå: trích toái thieåu 20% ñeå laäp Quyõphaùt trieån hoaït ñoäng söï nghieäp; Quyõ boå sungthu nhaäp vôùi möùc trích khoâng quaù 2,5 laàn quyõtieàn löông ngaïch, baäc, chöùc danh ngheànghieäp; chöùc vuï vaø caùc khoaûn phuï caáp löôngdo Nhaø nöôùc quy ñònh; Quyõ khen thöôûng vaøQuyõ phuùc lôïi toái ña khoâng quaù 2,5 thaùng tieànlöông, tieàn coâng thöïc hieän trong naêm cuûañôn vò. Vieäc trích laäp quyõ vaø möùc trích cuï theåcuûa Quyõ boå sung thu nhaäp, Quyõ khen thöôûngvaø quyõ phuùc lôïi, caùc quyõ khaùc do giaùm ñoácquyeát ñònh theo Quy cheá chi tieâu noäi boä vaøcoâng khai trong trung taâm. Phaàn cheânh leächthu lôùn hôn chi coøn laïi (neáu coù) sau khi ñaõtrích laäp caùc quyõ theo quy ñònh ñöôïc boå sungvaøo Quyõ phaùt trieån hoaït ñoäng söï nghieäp.

Vieäc söû duïng caùc quyõ seõ ñöôïc chi theotöøng noäi dung: Quyõ phaùt trieån hoaït ñoäng söïnghieäp chi cho ñaàu tö xaây döïng cô sôû vaätchaát, mua saém trang thieát bò, phöông tieän laømvieäc; phaùt trieån naêng löïc hoaït ñoäng söïnghieäp; ñaøo taïo, boài döôõng naâng cao trìnhñoä; quyõ boå sung thu nhaäp chi boå sung chongöôøi lao ñoäng vaø döï phoøng chi boå sung thu

33SỐ 4/2018


nhaäp cho ngöôøi lao ñoäng naêm sau trongtröôøng hôïp nguoàn thu nhaäp bò giaûm; quyõkhen thöôûng chi thöôûng ñònh kyø, ñoät xuaát chotaäp theå, caù nhaân (ngoaøi cheá ñoä khen thöôûngtheo quy ñònh hieän haønh veà thi ñua khenthöôûng) theo hieäu quaû coâng vieäc vaø thaønhtích ñoùng goùp vaøo hoaït ñoäng cuûa trung taâm;möùc thöôûng do giaùm ñoác quyeát ñònh theoQuy cheá chi tieâu noäi boä cuûa Trung taâm; quyõphuùc lôïi chi xaây döïng, söûa chöõa caùc coângtrình phuùc lôïi; chi caùc hoaït ñoäng phuùc lôïi taäptheå cuûa ngöôøi lao ñoâng; chi trôï caáp khoù khaênñoät xuaát cho ngöôøi lao ñoäng, keå caû tröôønghôïp nghæ höu, nghæ maát söùc; chi theâm chongöôøi lao ñoäng tinh giaûm bieân cheá theo Quycheá chi tieâu noäi boä.

Veà quaûn lyù, söû duïng taøi saûn Trung taâmTÑC Quaûn lyù, söû duïng tieàn thu ñöôïc töø hoaïtñoäng kinh doanh, dòch vuï, nhö sau: Tieàn thuñöôïc töø hoaït ñoäng kinh doanh, dòch vuï ñöôïchoaïch toaùn theo quy ñònh hieän haønh, thoángkeâ vaø quaûn lyù, söû duïng theo cô cheá taøi chínhaùp duïng ñoái vôùi doanh nghieäp.

Khi phöông aùn ñöôïc pheâ duyeät, hy voïngvôùi nhöõng noã löïc ñaàu tö veà cô sôû vaät chaát vaøñieàu kieän laøm vieäc, chuaån bò caùc ñieàu kieäncaàn thieát vaø tieáp tuïc ñöôïc söï quan taâm, söïlaõnh ñaïo cuûa caùc caáp coù thaåm quyeàn Trungtaâm TÑC seõ tieáp tuïc phaùt trieån vaø töøng böôùcchuyeån ñoåi sang cô cheá töï chuû theo ñuùngquy ñònh cuûa Chính phuû./.


TIEÂU CHUAÅN QUOÁC GIA GIUÙP DOANH NGHIEÄP...

moâi tröôøng neân nhieàu saûn phaåm khoâng ñaïidieän cho chaát löôïng cuûa saûn phaåm ñoùñöôïc. Saûn phaåm, haøng hoùa nhoùm 2 ngoaøivieäc phaûi coâng boá hôïp quy cô sôû saûn xuaátcoù traùch nhieäm coâng boá tieâu chuaån aùpduïng cho saûn phaåm cô sôû saûn xuaát. Taïikhoaûn 1 Ñieàu 9 cuûa Luaät Chaát löôïng saûnphaåm, haøng hoùa ñoái vôùi cô sôû saûn xuaát coùvieát “Quyeát ñònh vaø coâng boá möùc chaátlöôïng saûn phaåm do mình saûn xuaát, cungcaáp”, trong Luaät cuõng chæ roõ cô sôû coù theåcoâng boá tieâu chuaån cô sôû (TCCS) hoaëctieâu chuaån quoác gia (TCVN) cho saûn phaåmcô sôû saûn xuaát. Thöïc teá nhieàu doanhnghieäp “queân” vieäc coâng boá tieâu chuaån aùpduïng daãn ñeán khi tham gia vaøo thò tröôøng bòcaùc cô quan chöùc naêng thu giöõ vaø xöû lyù viphaïm vì chöa coâng boá tieâu chuaån chaátlöôïng cho saûn phaåm.

Saûn phaåm, haøng hoùa aùp duïng TCVN thìcô hoäi phaùt trieån vaø hoäi nhaäp seõ thuaän lôïihôn. Theo Boä Tieâu chuaån TCVN thì khung

phaân loaïi TCVN ñöôïc chia laøm 41 lónh vöïckhaùc nhau cho caùc doanh nghieäp löïa choïnlónh vöïc phuø hôïp vôùi ngaønh, ngheà saûnxuaát ñeå thöïc hieän. (saûn phaåm noângnghieäp; thöïc phaåm; vaät lieäu xaây döïng;ñieän töû; may maëc...).

Tröôùc khi saûn xuaát moät saûn phaåm naøoñoù doanh nghieäp neân tham khaûo Boä Tieâuchuaån quoác gia ñeå xaùc ñònh saûn phaåm cuûamình coù theå ñaït ñöôïc chæ tieâu naøo, chæ tieâunaøo caàn chænh söûa, boå sung… töø ñoù seõ ñöôïcsaûn phaåm coù chaát löôïng oån ñònh hôn. Hieännay, vieäc tìm hieåu TCVN raát thuaän lôïi thoângqua Internet vôùi töø khoùa caàn tìm laø coù theåtruy caäp ñöôïc, treân ñòa baøn tænh nhieàu cô sôûcoù theå aùp duïng TCVN cho saûn phaåm do côsôû saûn xuaát, tuy nhieân khoâng hieåu vì lyù dogì cô sôû khoâng coâng boá aùp duïng theoTCVN, ñaây laø ñieàu raát thieät thoøi cho caùc côsôû saûn xuaát. Hy voïng, trong thôøi gian tôùi seõcoù nhieàu doanh nghieäp tieáp caän, nghieâncöùu vaø aùp duïng TCVN./.

34 SỐ 4/2018


Thanh Hoùa coù 102km bôø bieån ñi qua 6huyeän/thò, 48 xaõ/phöôøng. Vôùi ngöôøidaân vuøng bieån Thanh Hoùa, bieån

khoâng chæ laø nguoàn soáng, coøn laø nguoàn vui,laø tình yeâu cuûa hoï. Bieån taïo neân phong tuïc,taäp quaùn, tín ngöôõng cuûa cö daân, chi phoáitính caùch, taâm lyù, hình thaønh neân ñaëc ñieåmvaên hoùa bieån. Coù theå noùi Thanh Hoùa laø vuøngñaát vaên hoùa bieån.

1. Moät soá ñaëc ñieåm vaên hoùa vuøng ven bieån

Quaàn cö ñoâng ñuùc, con ñoâng vaø thích ñeûcon trai. Ñaây laø ñaëc ñieåm chung cuûa cö daânven bieån, tuy nhieân, vôùi vuøng bieån ThanhHoùa thì ñieàu naøy raát ñieån hình. Daân soá cuûa6 huyeän/thaønh phoá Thanh Hoùa laø 1,2 trieäu,chieám 1/3 daân soá toaøn tænh. Nhöõng xaõ, nhö:Nghi Sôn, Haûi Thanh, Haûi Bình (Tónh Gia),Ngö Loäc, Minh Loäc, Haûi Loäc (Haäu Loäc),Quaûng Nham (Quaûng Xöông)... coù maät ñoädaân cö daøy ñaëc, treân 1.400 ngöôøi/km2.Rieâng xaõ Ngö Loäc (thuoäc huyeän Haäu Loäc)ñöôïc bieát ñeán laø moät trong nhöõng xaõ coù dieäntích nhoû nhaát vaø maät ñoä daân soá lôùn nhaát VieätNam. Vôùi dieän tích 0,46km2, soá lieäu thoáng keâdaân soá naêm 2015 laø 17.441 ngöôøi, maät ñoädaân soá laø 37.915 ngöôøi/km2, gaáp 110 laàn sovôùi möùc trung bình ôû Vieät Nam vaø thuoäc vaøohaøng cao nhaát theá giôùi, tröø ñi quyõ ñaát daønhcho cô sôû haï taàng, chæ coøn laïi 0,37km2 ñaát ôû.Quaàn cö ñoâng tieän cho vieäc hoã trôï nhau(thaønh nhoùm ngheà) ñaùnh baét, tuy nhieân, heä

luïy töø maät ñoä daøy ñaëc naøy cuõng raát phöùctaïp. Ñaùnh baét caù treân bieån laø ngheà raát naëngnhoïc ñoøi hoûi söùc voùc cuûa ñaøn oâng, phuï nöõchæ thích hôïp vôùi vieäc cheá bieán, giao thöônghoaëc laøm moät soá ngheà dòch vuï treân ñaát lieànnhö: ñan löôùi, cung öùng nguyeân lieäu, neâncaùc gia ñình ñi bieån ñeàu coù nhu caàu sinh contrai. Sinh con trai, ñoái vôùi gia ñình laøm ngheàbieån khoâng chæ vì nhu caàu “noái doõi” maø tröôùcheát vì nhu caàu möu sinh. Ñeû caøng nhieàu contrai caøng toát. Hoï ñeû nhieàu vaø thích con trailogic vôùi nhau vaø coù lyù do quan troïng nhaát laøñeå toàn taïi.

Coù nieàm tin tín ngöôõng maïnh meõ: Ñaây laøñaëc ñieåm noåi baät thöù hai trong vaên hoùa cuûangöôøi daân vuøng bieån noùi chung trong ñoù coùThanh Hoùa. Neáu cö daân vuøng nuùi cao coùbieåu töôïng Coâ ñoâi Thöôïng Ngaøn baûo trôï thìcö daân vuøng bieån coù Nam Haûi Ñaïi Vöông,Caù OÂng, vuøng Thanh Ngheä coù theâm baøChuùa Côøn (moät trong Töù vò Thaùnh Nöông).Coù maät ñoä daøy ñaëc caùc ñình, ngheø, phuû,ñeàn, chuøa ôû caùc vuøng ven bieån. Chaúng haïn,trong voøng khoaûng 3 caây soá vuoâng trong khuvöïc loõi Saàm Sôn coù ñeán 16 ñeàn thôø: ñeànÑoäc Cöôùc, ñeàn Coâ Tieân, ñeàn Toâ HieánThaønh, ñeàn Hoaøng Minh Töï (ñeàn Ñeä Tam),chuøa Khaûi Minh, chuøa laøng Löông Trung(Thanh Am Töï), ñeàn Ñeà Lónh, ñeàn Baø Trieàu,ñeàn Caù Laäp (ñeàn laøng Traáp), ñeàn Loäc Trung,ñeàn laøng Hôùi, ñeàn Thanh Kheâ, ñeàn thôø Phuû

VAÊN HOÙA VUØNG BIEÅN VAØ CAÙC YEÁU TOÁ AÛNH HÖÔÛNGÑEÁN MOÂI TRÖÔØNG VAÊN HOÙA VUØNG BIEÅN

THANH HOÙA

ThS. Cao Thò Mai *

* Ban Tuyeân giaùo Tænh uûy Thanh Hoùa.

35SỐ 4/2018


Ñoâ Haøu, ñeàn Ngö OÂng, ñeàn thôø töôùng quaânTraàn Uy Ñöùc, trong ñoù 10/15 ñeàn lieân quanñeán thôø caùc vò thaàn linh baûo trôï cho ngheàbieån. ÔÛ phöôøng Baïch Caâu nay laø xaõ NgaBaïch (huyeän Nga Sôn) cuõng trong khoaûng 1caây soá vuoâng xöa kia maø coù tôùi 6 ñòa ñieåmthôø töï maø ñòa ñieåm naøo cuõng lôùn: 02 ngheølôùn laø Ngheø Haø, Ngheø Haäu, coù 2 ñình Haø vaø2 ngoâi chuøa (chuøa Haø, chuøa Haäu). ÔÛ xaõ HaûiThanh (Tónh Gia) trong moät xaõ maø coù ngoùt10 ñeàn thôø, chuøa, ngheø, mieáu thôø vaø ñeàu coùlieân quan ñeán bieån. Ñaëc bieät, ñeàn LaïchBaïng noåi tieáng linh thieâng, nhaân daân ôû ñaâyvaãn gìn giöõ nhöõng saéc phong, ñoà thôø töï coågaàn nhö coøn nguyeân veïn heát söùc quyù hieám.Laøng Dieâm Phoá (Ngö Loäc) cuõng coù tôùi hônmoät chuïc ngheø, ñeàn, chuøa, mieáu, phuû, trongñoù noåi tieáng nhaát laø Ñeàn Ñöùc OÂng, NgheøThaùnh Caû, chuøa Lieân Hoa, ñeàn thôø thaàn CaùOÂng, ñeàn thôø Ñöùc vua ñaûo Neï. Maät ñoä daøyñaëc nhöõng ñeàn, mieáu, chuøa, ngheø, theå hieännhu caàu tín ngöôõng raát lôùn cuûa ngöôøi daânvuøng bieån. Ñi tìm nguyeân nhaân naøy coù theåkeå ñeán moät soá lyù do sau: nhöõng hieåm hoïathieân nhieân ñeán töø bieån baát ngôø vaø döõ doäihôn raát nhieàu caùc moâi tröôøng khaùc, keå caûröøng nuùi. Tuïc ngöõ coù caâu: gioâng ñaèng ñoângvöøa troâng vöøa chaïy/ gioâng ñaèng taây vöøa caøyvöøa aên. Xöa kia röøng nguyeân thuûy vôùi nhöõngheä thöïc vaät daøy ñaëc gaàn nhö khoâng xaûy raluõ queùt, luõ oáng. Baø chuùa Thöôïng Ngaøn baûotrôï cho ngöôøi daân vuøng nuùi laø ngöôøi phuï nöõxinh ñeïp, uyeån chuyeån, loäng laãy, baø khoânggioûi ñaùnh nhau, khoâng coù pheùp thuaät veàchinh chieán, baø laø hieän thaân vaø bieåu töôïngcho veû ñeïp maãu tính: hieàn haäu, haáp daãn,loäng laãy baûo trôï cho caây coái, muøa maøng toáttöôi (meï AÂu Cô trong thaàn thoaïi Vieät cuõng laømoät hoùa thaân cuûa Maãu Thöôïng Ngaøn hieàndòu, duyeân daùng thuoäc gioáng Tieân). Caùc vòthaàn hoä bieån luoân laø ñaøn oâng vôùi söùc voùc

cuûa caùc chieán thaàn: Laïc Long Quaân, NamHaûi ñaïi vöông, Caù OÂng, thaàn Ñoäc Cöôùc. XöùThanh ñoùng goùp hình töôïng vò thaàn ñoäc nhaátvoâ nhò, theå hieän söï duõng maõnh, khí phaùch,baát khuaát: thaàn Ñoäc Cöôùc. Ñeå choáng laïi baàyquyû döõ luoân ñoät nhaäp baát ngôø, thaàn ñaõ xeûñoâi thaân ngöôøi ñeå traán giöõ nôi ñænh nuùi. Baønchaân khoång loà cuûa thaàn vaãn coøn in treân nuùiTröôøng Leä phía nhìn ra bieån, nhaân daân laäpñeàn thôø ngay vò trí daáu chaân aáy ñeå töôûngnhôù anh linh cuûa thaàn vaø cuõng ñeå xaùc laäpnieàm tin veà vò thaàn hoä bieån. Nieàm tin aáy seõgiuùp ngöôøi daân vöõng vaøng ra khôi baùm truïnôi soùng gioù.

Tín ngöôõng thôø thaàn hoä bieån cuøng vôùi leãhoäi Caàu ngö (caàu maùt, caàu muøa) theå hieän söïñe doïa, nhöõng hieåm hoïa gheâ gôùm, döõ doäicuûa bieån caû, vì vaäy, caàu mong söï chôû che,baûo veä cuûa caùc ñaáng thaàn linh.

Neáp sinh hoaït, phong tuïc, taäp tuïc chòu söïchi phoái saâu saéc töø moâi tröôøng bieån:

Hoïp chôï, ñaëc bieät laø chôï Hoâm (ngaøy naøycuõng hoïp vaø thöôøng hoïp vaøo buoåi chieàu) laømoät neùt sinh hoaït vaø phong tuïc khoâng theåthieáu cuûa ngöôøi vuøng bieån. Nhu caàu “chôï”(ñòa chæ buoân baùn thoâng thöông) cuûa ngöôøidaân vuøng ven bieån raát lôùn. Caùc xaõ ven bieåncuûa Thanh Hoùa ñeàu coù chôï hoâm. Chôï hoâmkhoâng quaù lôùn, laø chôï thöôøng nhaät cuûa caùcxaõ ven bieån, moãi laøng/xaõ xöa thöôøng coù moätchôï hoâm. Ñieàu naøy coù cô sôû töø chính ngheàbieån. Ngheà bieån xöa chæ ñaùnh baét gaàn bôø (ñiloäng), hoï ra bieån theo con nöôùc, thöôøng saùngñi chieàu veà, chôï hoâm laø nôi giao thöông saûnphaåm sau moät ngaøy ñaùnh baét. Saûn phaåm coùtheå baùn cho ngöôøi cheá bieán taïi choã, coøn baùncho daân caùc vuøng xa bieån tìm ñeán mua haûisaûn. Chôï hoâm cuõng cung caáp nhöõng maëthaøng thieát yeáu cho cö daân trong vuøng ñi bieån.Nhöõng laøng bieån coå, cö daân haàu nhö khoânglaøm vaø khoâng bieát laøm noâng cuõng nhö caùc

36 SỐ 4/2018


ngheà khoâng lieân quan ñeán bieån. Hoï khoângbieát troàng luùa, cuõng khoâng bieát troàng rau ñeåphuïc vuï cho böõa aên haøng ngaøy (ngöôøi vuøngbieån aên raát ít rau), ngoaøi caù ra caùi gì lieân quanñeán sinh hoaït haøng ngaøy ñeàu phaûi mua. Baùncaù, toâm ñeå roài mua taát caû moïi thöù, vaøo nhöõngngaøy bieån ñoäng, nhöõng gia ñình khoâng coù döïtröõ seõ raát khoù khaên.

“Chôï” trôû thaønh neùt vaên hoùa khoâng theåthieáu cuûa ngöôøi daân vuøng bieån. Phuï nöõ vuøngbieån lanh lôïi, thaùo vaùt vaø gioûi giao thöông dohoï phaûi ñaûm nhieäm vieäc mua baùn vaø trao ñoåihaøng hoùa. Hoï laø phaàn quan troïng goùp phaàntaïo neân laøng ngheà vaø thuùc ñaåy laøng ngheà.Chôï vuøng bieån ngoaøi neùt ñaëc thuø laø “chôï caù”coøn raát phong phuù, ña daïng caùc maët haøng.Neáu nhö caùc chôï queâ vuøng noâng nghieäp nhucaàu giao thöông khoâng lôùn, thieân veà töï cungtöï caáp. Ngöôøi daân chôï queâ xöa ñi chôï chæ ñeåmua nhöõng maët haøng thieát yeáu nhaát nhö:daàu, ñeøn, kim, chæ, muoái, dieâm... vaø baùnnhöõng rau quaû vöôøn nhaø. Khaùc vôùi chôï vuøngbieån, cung caáp ñuû thöù cho cö daân bieån, ngoaøisöï ña daïng cuûa caùc maët haøng sinh hoaït, coøncaû nguoàn nguyeân lieäu saûn xuaát. Caùc vuøngbieån Thanh Hoùa ñeàu coù nhöõng chôï coå noåitieáng: Nga Sôn coù chôï Hoaøng, chôï Hoà, chôïBaïch; Haäu Loäc coù chôï Phuû, chôï Daàu; HoaèngHoùa coù chôï Buùt, chôï Quaêng; Quaûng Xöôngcoù chôï Löu Veä, chôï Gheùp, chôï Buøi; Tĩnh Giacoù chôï Coøng, chôï Ñöôøng; Saàm Sôn coù chôïCoät Ñoû, chôï Quaûng Tieán v.v...

“AÅm thöïc” cuûa cö daân vuøng bieån cuõng raátñaëc saéc. Nöôùc maém vaø caùc loaïi maém khaùclaøm töø saûn vaät bieån nhö: maém toâm, maémchua laø nhöõng gia vò ñaëc saéc chæ daân bieånmôùi coù. Ngöôøi daân xa bieån coù caùch laøm ranhöõng gia vò thay theá nöôùc maém nhö töôngchaúng haïn, song, nöôùc maém coù vò theáthöôïng ñaúng trong cheá bieán moùn aên maøtöông khoâng thay theá ñöôïc. Muoái bieån cuõng

laø moät saûn vaät maø thieân nhieân ban taëng chocon ngöôøi vaø chính ngöôøi daân vuøng bieån ñaõtaïo ra. Nhieàu moùn ngon töø caù, ñaëc bieät laømoùn goûi caù, laø ñaëc saûn töø bieån.

Ngoaøi vieäc taùc ñoäng ñeå taïo neân nhöõngphong tuïc, taäp quaùn sinh hoaït vaên hoùa, tínngöôõng, moâi tröôøng bieån coøn taùc ñoäng ñeå taïoneân nhöõng bieán ñoåi veà phöông dieän “nhaânhoïc” cuûa cö daân vuøng bieån, nhö: daùng voùcchaéc ñaäm, gioïng noùi to, vang, khoûe khoaén,tính caùch thaúng thaén, boäc tröïc cöông cöôøng.

Nhöõng ñaëc ñieåm vaên hoùa treân ñaây laø ñaëcthuø rieâng khaù ñoäc ñaùo cuûa cö daân vuøng bieånnoùi chung, trong ñoù coù Thanh Hoùa. Naémñöôïc ñieàu naøy môùi coù theå xaây döïng ñöôïcMTVH cuûa ngöôøi vuøng bieån.

2. Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán moâi tröôøngvaên hoùa vuøng ven bieån Thanh Hoùa

2.1. Yeáu toá khaùch quan

- Khaùch quan thieân nhieân

Nhö ñaõ phaân tích ôû treân, moâi tröôøng venbieån chòu aûnh höôûng maïnh meõ töø nhöõng taùcñoäng cuûa thieân nhieân. Vuøng bieån Thanh Hoùacoù neàn nhieät ñoä cao, muøa ñoâng khoâng laïnhlaém, ít xaûy ra söông muoái, muøa heø noùng vöøaphaûi. Möa ôû möùc trung bình vaø coù xu höôùngtaêng daàn töø phía Baéc vaøo phía Nam. Löôïngmöa lôùn nhaát vaøo thaùng 9 vaø ít nhaát vaøo caùcthaùng 2, 3. Möa phuøn vaøo caùc thaùng cuoáimuøa laïnh (1, 2 vaø 3), ñoâi khi keùo daøi haøngtuaàn leã. Coù hai thôøi kyø khoâ ngaén vaø khoâng oånñònh vaøo ñaàu heø (thaùng 5 vaø 6) vaø vaøo caùcthaùng 10, 11.

Töø thaùng 7 ñeán thaùng 11, Thanh Hoùa coùnhieàu côn baõo xuaát hieän vaø gaây aûnh höôûngnaëng neà nhaát ôû caùc huyeän ven bieån. Chöa keåñeán nhöõng toån thaát treân ñaát lieàn, nhieàu traänbaõo lòch söû ñaõ cöôùp ñi bao nhieâu thuyeàn beø,ngö cuï ñaùnh baét vaø teä haïi hôn nöõa cöôùp ñi

37SỐ 4/2018


bao nhieâu sinh maïng cuûa bao nhieâu gia ñình.Sau nhöõng traän baõo lôùn, cuoäc soáng cuûa cödaân bò xaùo troän, khuûng hoaûng. Tín ngöôõngcuûa cö daân vuøng bieån chòu söï chi phoái raát lôùntöø thöïc tieãn naøy.

Gaàn ñaây, vuøng ven bieån Thanh Hoùa xaûyra cuøng luùc hai hieän töôïng thieân nhieân ñoáingöôïc nhau: söï boài ñaép taïo neân caùc baõi boài,caùc cöûa laïch bò laáp ñaày vaø hieän töôïng nöôùcbieån daâng taïo neân xaâm ngaäp maën.

Moãi naêm, vuøng bieån Nga Sôn ñöôïc boàiñaép theâm töø 50 ñeán 100m. Hieän töôïng luõqueùt, saït lôû ñaát ôû thöôïng löu khieán löôïng ñaátcaùt treân thöôïng nguoàn doàn veà khieán caùc cuûasoâng, cöûa laïch ñang bò laáp ñaày. Cöûa laïchSung bò boài laáp ñeán noãi khi nöôùc ruùt coù theåloäi boä ra hoøn Neï. Caùc cöûa laïch khaùc cuõngtrong tình traïng töông töï. Laïch Sung bò bồilaáp khieán taøu to khoâng theå ra khôi, ngheà caù ôûñaây ñaõ bò tieâu dieät gaàn nhö hoaøn toaøn. LaïchBaïng bò boài laáp cuõng khieán cho taøu thuyeànñieâu ñöùng vì maéc caïn vaø hö hoûng do va ñaäp.Tónh Gia laø ñòa phöông coù soá löôïng taøuthuyeàn khai thaùc haûi saûn nhieàu nhaát, haàu heátneo ñaäu taïi cöûa bieån Laïch Baïng thuoäc haixaõ Haûi Bình vaø Haûi Thanh. Haûi Bình coù hôn300 taøu, vôùi gaàn 1.300 lao ñoäng ñaùnh baét vaøcheá bieán haûi saûn. Haûi Thanh gaàn 450 taøu,thuyeàn ñaùnh baét caù lôùn nhoû vôùi gaàn 2.700 laoñoäng. Trung bình moãi ngaøy coù khoaûng 100 -200 taøu caù ra vaøo laïch. Luoân coù haøng traêmcon taøu caù lôùn nhoû phaûi naèm bôø chôø connöôùc leân môùi ra khôi ñöôïc vì khoâng theå ravaøo caûng Laïch Baïng do bò boài laáp, keùo theoñoù laø haøng nghìn lao ñoäng khoâng coù vieäclaøm, gaây toån thaát raát lôùn veà kinh teá. Moät ngödaân keå laïi: Maáy naêm trôû laïi ñaây cöûa bieånLaïch Baïng bò boài laáp nghieâm troïng, möïcnöôùc quaù caïn khieán taøu thuyeàn ra vaøo caûngraát khoù khaên. Moãi laàn ra khôi veà, ngö daânphaûi duøng moät thuyeàn nhoû ñaäu ôû ngoaøi ñeå

ñöa haûi saûn vaøo bôø. Khi ra khôi phaûi chôø thuûytrieàu leân cao môùi ñöa taøu ra ñöôïc, nhieàu taøucoâng suaát lôùn raát khoù ra vaøo phaûi neo ñaäu ôûngoaøi hoaëc ñi truù taïm caûng caù khaùc luùc trôøicoù baõo. Moät laõnh ñaïo huyeän Tónh Gia noùi:Sau hôn 40 naêm hoaït ñoäng, ñaëc bieät töø naêm2015 cho ñeán nay, luoàng laïch taïi caûng LaïchBaïng ñaõ bò bieán ñoåi, caùt, ñaù boài laáp nghieâmtroïng. Nhieàu ñoaïn luoàng laïch chæ coøn roäng20- 35m vaø ñoä saâu coøn khoaûng chöa ñaày 3m,caù bieät hoâm nöôùc xuoáng roøng ngöôøi daân coùtheå loäi ra giöõa doøng laïch.

Rieâng ôû vuøng Quaûng Nham (QuaûngXöông), nöôùc bieån daâng chæ coøn caùch nhaødaân khoaûng 100m, laøm aûnh höôûng saâu saécñeán cuoäc soáng cuûa ngöôøi daân. Do söï thayñoåi khí haäu neân laøm cho nöôùc bieån daâng leânvaø taàn suaát xuaát hieän caùc côn baõo nhieät ñôùithöôøng xuyeân hôn vôùi cöôøng ñoä maïnh hônñaõ laøm gia taêng luõ luït ôû caùc vuøng cöûa soâng,ven bieån, daãn tôùi nhieàu vuøng ñaát canh taùc vaønguoàn nöôùc ngoït bò nhieãm maën gia taêng.

- Khaùch quan do con ngöôøi

Ngoaøi nhöõng taùc ñoäng khaùch quan dothieân nhieân, coøn nhöõng taùc ñoäng khaùch quando con ngöôøi vaø nhöõng taùc ñoäng naøy döôøngnhö aûnh höôûng naëng neà hôn caû taùc ñoäng töøthieân nhieân.

Tröôùc heát, ñoù laø söï can thieäp cuûa conngöôøi vaøo moâi tröôøng thieân nhieân, moâi tröôøngsinh thaùi, laøm maát ñi caûnh quan moâi tröôøng töïnhieân: Ñoù laø vieäc quy hoaïch ñeå nuoâi troàngthuûy haûi saûn traøn lan ñang laøm maát ñi nhöõngruoäng coùi - nguyeân lieäu ñeå laøm neân thöù chieáucoùi noåi tieáng cuûa Thanh Hoùa. Ñaây laø lôïi baátcaäp haïi, nuoâi troàng xen canh coøn ñôõ taùc ñoängaûnh höôûng, vieäc nuoâi troàng theo kieåu coângnghieäp khieán cho vuøng baõi boài maát ñi moâitröôøng saïch cho nguoàn thuûy haûi saûn ven bôø,cuõng laøm giaûm ñi dieän tích troàng coùi vaø chaát

38 SỐ 4/2018


löôïng coùi, giaûm dieän tích laøm muoái - ngheànghieäp laâu ñôøi cuûa cö daân (vieäc ngaên thaønhcaùc khu ao nuoâi khieán nöôùc bieån töï nhieânkhoâng ra vaøo ñeå thau röûa ñöôïc nguoàn nöôùc,ngöôïc laïi, nöôùc ôû caùc cöûa soâng cuõng bò chaënlaïi maát ñi nguoàn phuø sa dinh döôõng cuûa caùcloaïi thuûy haûi saûn gaàn bôø...

Vieäc quy hoaïch caùc baõi bieån ñeå khai thaùcbaõi taém vaø xaây döïng khu coâng nghieäp cuõnglaøm maát ñi moät soá laøng ngheà ñaùnh baét vaøcheá bieán haûi saûn: caùc phöôøng Quaûng Tieán,Baéc Sôn, Trung Sôn, Tröôøng Sôn (SaàmSôn); Haûi Yeán, Tónh Haûi, Haûi Thöôïng, HaûiHaø, Nghi Sôn, Haûi Bình, Haûi Hoøa (Tónh Gia);Haûi Tieán (Hoaèng Hoùa). ÔÛ Saàm Sôn, ngöôøidaân chuyeån daàn sang laøm dòch vuï phuïc vuïkhaùch du lòch. Cuoäc soáng khoù khaên, nhieàungöôøi daân vuøng ven bieån phaûi tha höôngmöu sinh: Nga Baïch (Nga Sôn), QuaûngNham (Quaûng Xöông) vaø moät soá xaõ cuûa TónhGia cö daân phaûi sang Trung Quoác hoaëc vaøomieàn Nam ñi laøm thueâ. Ñôøi soáng cö daân vuøngbaõi ngang coøn nhieàu khoù khaên, thu nhaäphaøng naêm cuûa hoï chæ dao ñoäng töø 16 - 18trieäu/ngöôøi/naêm vaø soá hoä ngheøo treân döôùi20% vaø vieäc xaây döïng noâng thoân môùi ôûnhöõng xaõ naøy coøn nhieàu nan giaûi. Hoï ñöanhau sang Trung Quoác vaø söï ra ñi khoângpheùp cuûa hoï ñaõ ñeå laïi nhöõng haäu quaû khoânlöôøng. Nhöõng ngöôøi tha phöông caàu thöïc chuûyeáu thuoäc vuøng baõi ngang, bò maát ngheà hoaëckhoâng ñuû ñieàu kieän laøm ngheà (khoâng coù tieànñoùng taøu lôùn ñaùnh baét xa bôø) neân phaûi ñi laømthueâ. Hoïc sinh boû hoïc, theo cha meï ñi laømthueâ kieám tieàn. ÔÛ queâ chæ coøn ngöôøi giaø vaøtreû nhoû. Gia taêng thaát nghieäp, tieàm aån teä naïnxaõ hoäi phöùc taïp, maát an toaøn veà an ninh, giataêng tæ leä hoä ngheøo. Moät soá thoân cuûa huyeänQuaûng Xöông vaãn chöa coù nhaø vaên hoùa(Quaûng Ñònh, Quaûng Nham, Quaûng Voïng,Quaûng Huøng).

Vieäc khai thaùc baõi taém, xaây döïng khucoâng nghieäp ven bieån laøm taêng nguy cô oânhieãm moâi tröôøng sinh thaùi vaø xaõ hoäi. Löôïngkhaùch du lòch haøng naêm ñeán caùc baõi bieånngaøy caøng taêng khieán maät ñoä cö daân trongmuøa nghæ döôõng luoân quaù taûi so vôùi dieän tíchchieàu daøi baõi bieån 3km. Rieâng ôû baõi bieånSaàm Sôn, muøa heø naêm 2017 ñoùn 7 trieäu löôïtkhaùch, heø naêm 2018 öôùc ñaït 8 trieäu löôïtkhaùch. Maät ñoä ngöôøi ñoâng keùo theo nhieàu heäluïy moâi tröôøng: löôïng raùc thaûi sinh hoaït, söïxoâ boà, phöùc taïp trong neáp soáng, sinh hoaït...Caùc khu coâng nghieäp cuõng xaûy ra tình traïngtöông töï vaø coøn theâm moät nguy cô khaùc laøtình traïng xaû thaûi raùc coâng nghieäp ra moâitröôøng. Naêm 2016, khu caûng bieån Nghi Sônxaûy ra tình traïng caù nuoâi loàng beø cheát haøngloaït, caù ven bieån cuõng bò cheát daït vaøo, ñoù laøhaäu quaû cuûa nguoàn nöôùc xaû thaûi cuûa caùc nhaømaùy treân ñòa baøn. Moät soá nhaø maùy cheá bieánhaûi saûn (Haäu Loäc, Hoaèng Hoùa, QuaûngXöông, Nghi Sôn...) ñang thaûi ra moâi tröôøngbieån moät löôïng chaát thaûi chöa qua xöû lyù cuõnglaøm taêng nguy cô oâ nhieãm moâi tröôøng sinhthaùi, moâi tröôøng soáng.

2.2. Yeáu toá chuû quan

- Cô cheá, chuû tröông, chính saùch

Hieän ôû caùc ñòa phöông töø caáp huyeänxuoáng caáp xaõ ñeàu chöa coù cô cheá, chuûtröông, chính saùch rieâng cho quaûn lyù vaø xaâydöïng MTVH. Ñieàu naøy coù lyù do rieâng, ngöôøita taùch caùc noäi dung ra cho caùc lónh vöïc quaûnlyù khaùc nhau, nhö: Quaûn lyù moâi tröôøng seõchòu traùch nhieäm tröôùc caùc vaán ñeà lieân quanñeán nguoàn taøi nguyeân thieân nhieân; Beân quaûnlyù vaên hoùa chòu traùch nhieäm tröôùc caùc vaán ñeàlieân quan ñeán vaên hoùa; Beân Phuï nöõ chòutraùch nhieäm tröôùc caùc vaán ñeà lieân quan ñeánsöùc khoûe, sinh saûn, bình ñaúng giôùi cuûa phuïnöõ vaø treû em; Beân Thöông binh xaõ hoäi chòu

39SỐ 4/2018


traùch nhieäm tröôùc caùc vaán ñeà lieân quan ñeáncoâng aên vieäc laøm, ñaøo taïo lao ñoäng, quantaâm chaêm soùc caùc ñoái töôïng gia ñình thöôngbinh lieät só, ngöôøi coâ ñôn, ngöôøi coù coâng vôùicaùch maïng... Cô cheá, chính saùch gaén vôùi caùcnoäi dung, nhieäm vuï khaùc nhau, cuûa caùc lónhvöïc khaùc nhau, chöa coù vaø khaû naêng laø khoùcoù theå coù cô cheá, chính saùch rieâng cho lónhvöïc quaûn lyù lieân quan ñeán toång theå caùc vaánñeà naøy.

Vaán ñeà ñaët ra, vaäy, laøm theá naøo ñeå coùnhöõng thoáng keâ, ñaùnh giaù veà MTVH ñeå ñaëtvaán ñeà xaây döïng MTVH laønh maïnh cho töøngñòa phöông, ñôn vò? Ñoù chính laø coâng vieäccuûa cô quan ñaàu naõo cao nhaát cuûa töøng ñòaphöông, ñôn vò. Ñoù laø nôi seõ naém ñöôïc dieãnbieán tình hình hoaït ñoäng cuûa taát caû moïi lónhvöïc. ÔÛ nôi - ñòa phöông/ñôn vò naøo taát caû caùclónh vöïc ñeàu ñöôïc quan taâm, chuù troïng,ñöôïc trieån khai ñoàng boä thì nôi aáy MTVH coùchaát löôïng toát hôn vaø ngöôïc laïi. Raát khoù coùMTVH toát neáu moät khaâu naøo ñoù laøm neânchaát löôïng cuoäc soáng khoâng ñöôïc quan taâm,chuù troïng.

- Nhaân toá quaûn lyù vöøa coù vai troø giaùn tieápvöøa coù vai troø tröïc tieáp ñeán MTVH vaø coù lieânquan chaët cheõ tôùi chuû tröông, chính saùch veàMTVH. Thöïc teá vì khoâng coù boä phaän - ngöôøiquaûn lyù tröïc tieáp, cuï theå noäi dung/ nhieäm vuïnaøy neân vieäc xaây döïng MTVH coøn rôi vaøotình traïng khaäp kheãnh, chöa ñöôïc trieån khaitoaøn dieän vaø chöa coù chieàu saâu. Nguyeânnhaân gaây neân caùc vaán ñeà moâi tröôøng bieån laødo vieäc quaûn lyù taøi nguyeân moâi tröôøng bieånchöa hieäu quaû, chöa ñoàng boä. Caùc hoaït ñoängquaûn lyù söû duïng taøi nguyeân bieån coøn mangtính ñôn ngaønh, chöa coù söï phoái hôïp ñoàngboä giöõa caùc ngaønh lieân quan ñeán nhau, thieáuquy hoaïch toång hôïp daøi haïn veà söû duïng taøinguyeân moâi tröôøng bieån, thieáu cô cheá, quyñònh trong phoái hôïp giöõa caùc cô quan, ban,

ngaønh trong vieäc quaûn lyù taøi nguyeân, moâitröôøng, chöa coù söï chuaån bò ñeå ñoái phoù vôùicaùc ruûi ro vaø thaûm hoïa.

Caùc hoaït ñoäng môû roäng maët baèng xaâydöïng caàu caûng, môû roäng dieän tích nuoâi troàngthuûy saûn ñaõ vaø ñang laøm maát ñi moâi tröôøngsoáng cuûa nhieàu loaïi thuûy sinh khieán nhieàuloaøi coù nguy cô bieán maát daãn ñeán khuûnghoaûng caân baèng sinh thaùi, suy giaûm tính ñadaïng sinh hoïc.

Ñaëc bieät, chöa coù cô sôû döõ lieäu chungthoáng nhaát veà taøi nguyeân moâi tröôøng bieåncuûa tænh ñeå löu giöõ, phaân tích vaø cung caápthoâng tin giöõa caùc ngaønh, caùc caáp (Thöïc chaátcô sôû döõ lieäu naøy coøn khaù ñôn giaûn vaø chöañöôïc caäp nhaät thöôøng xuyeân). Thieáu voán ñaàutö cho caùc hoaït ñoäng quaûn lyù, baûo toàn vaøphaùt trieån taøi nguyeân moâi tröôøng bieån, cuõngnhö cô sôû haï taàng baûo veä moâi tröôøng bieån.

YÙ thöùc ngöôøi daân: YÙ thöùc cuûa ngöôøi daânbao goàm: nhaän thöùc, hieåu bieát veà MTVH vaøsöï töï giaùc. Qua khaûo saùt ñieàu tra, gaàn 100%ñoái töôïng khaûo saùt ñeàu chöa hieåu ñaày ñuû noäidung, phaïm vi cuûa MTVH, vì vaäy, coù noäidung ñöôïc ngöôøi daân haønh ñoäng moät caùch töïgiaùc (chaúng haïn, haønh vi tín ngöôõng hoaëc tìmkieám möu sinh). Tuy nhieân, vì khoâng hieåuneân ngöôøi daân giaùn tieáp hoaëc tröïc tieáp xaâmhaïi ñeán MTVH, nhö xaâm haïi MTST: xaû raùc ramoâi tröôøng, khai thaùc taän dieät, ñôøi soáng khoùkhaên, tìm kieám möu sinh keùo theo söï baát oåntrong ñôøi soáng xaõ hoäi;

Theo chæ soá khaûo saùt, 100% caùc yù kieánñöôïc hoûi ôû caû 3 caáp phieáu ñeàu cho raèng moâitröôøng sinh thaùi ñaõ khoâng coøn an toaøn, ñeàubò thay ñoåi do taùc ñoäng töø caû khaùch quanthieân nhieân vaø con ngöôøi. Ñaùng chuù yù laø caùcyù kieán cho raèng taùc ñoäng gaây aûnh höôûng xaáuñeán moâi tröôøng phaàn lôùn laø do taùc ñoäng töøcon ngöôøi laø chuû yeáu.

40 SỐ 4/2018


OÂ nhieãm moâi tröôøng, suy thoaùi taøi nguyeânsinh caûnh, thay ñoåi caáu truùc heä sinh thaùi. Domaät ñoä daân soá taäp trung taïi caùc vuøng venbieån ñoâng, cuøng vôùi söï phaùt trieån caùc ngaønhdu lòch, söï gia taêng caùc cô sôû saûn xuaát coângnghieäp, cheá bieán haûi saûn neân löôïng raùc vaønöôùc thaûi khoâng qua xöû lyù ñoå thaúng ra bieåntöø nhöõng ñôn vò naøy ngaøy caøng laøm oâ nhieãmnguoàn nöôùc maët ven bieån. Dieän tích röøng venbieån ñang trong tình traïng suy giaûm veà dieäntích vaø chaát löôïng röøng do tình traïng phaùröøng traùi pheùp ñeå laáy goã, cuûi. Söï phaùt trieån oàaït nhieàu ngaønh kinh teá ñaõ vaø ñang taùc ñoängxaáu ñeán vieäc quaûn lyù vaø baûo veä dieän tíchröøng phoøng hoä ven bieån. Vieäc phaù hoaïi dieäntích röøng phoøng hoä ven bieån laøm thay ñoåi keátcaáu röøng, laøm giaûm chöùc naêng phoøng hoä.Vieäc khai thaùc caïn kieät mang tính huûy dieätcuûa ngöôøi daân (ñaùnh baét taän dieät muøa sinhsaûn) ñaõ laøm maát caân baèng sinh thaùi. Nhaänthöùc cuûa ngöôøi daân veà nhu caàu baûo veä taøinguyeân moâi tröôøng bieån nhìn chung coøn thaápdo ñieàu kieän soáng chöa oån ñònh vaø trình ñoädaân trí chöa cao.

Raùc ñaõ laøm bieán ñoåi boä maët cuûa caùc xaõtrong vuøng. Vì raùc nhieàu quaù neân ngöôøi daânôû vuøng bieån naøy cuõng ñaønh chaáp nhaänchung soáng haøng ngaøy vôùi raùc. Theo thoángkeâ sô boä, haøng ngaøy ngöôøi daân xaõ Ngö Loäcthaûi raùc töï do ra bieån khoaûng 3 - 4 taán. Khitrieàu cöôøng leân, raùc sinh hoaït khoâng ñöôïc xöûlyù bò cuoán troâi sang caùc baõi bieån laân caän. Taïiñaây, khoâng coù ñaát xaây döïng khu xöû lyù raùcthaûi. Khoâng rieâng gì xaõ Ngö Loäc maø huyeänHaäu Loäc coøn coù caùc xaõ Hoøa Loäc, Minh Loäc…cuõng ñaët trong tình traïng baùo ñoäng veà oânhieãm moâi tröôøng. Ñöôïc bieát, UBND huyeänHaäu Loäc ñaõ ñaàu tö 17 tyû ñoàng ñeå xaây döïngbaõi xöû lyù raùc thaûi roäng 3,3ha taïi xaõ Minh Loäc,nhöng do nguoàn voán haïn heïp neân döï aùn vaãnñang “bí” trong giai ñoaïn hoaøn thieän. Chæ

rieâng baõi bieån Haûi Ninh, huyeän Tónh Gia cuõngcoù haøng nghìn meùt khoái raùc thaûi ñöôïc choàngchaát taïi ñaây, haøng ngaøy khoái löôïng khoângngöøng taêng leân. Hôn nöõa, ñaây laø vuøng roáncuûa soâng Caàu Gheùp, neân löôïng raùc thaûi töødoøng soâng ñoå veà vaø gaëp thuûy chieàu daâng leânraùc daït vaøo ven baõi bieån, bieán baõi bieån thaønhnhöõng ñoáng raùc to buøng nhuøng. Tình traïngnaøy neáu keùo daøi raát coù theå nhieàu xaõ ven bieånseõ bò xoùa soå treân baûn ñoà nhöõng xaõ coù tieàmnaêng phaùt trieån du lòch bieån. Töø haøng thaäp kyûqua, vuøng bieån Ngö Loäc, Haûi Bình, Nghi Sônbò oâ nhieãm naëng neà vì raùc phaàn lôùn do chínhnhöõng ngöôøi daân nôi ñaây thaûi ra. Xaõ Ngö Loäcñöôïc bieát ñeán laø moät trong nhöõng xaõ coù dieäntích nhoû nhaát vaø maät ñoä daân soá lôùn nhaát VieätNam. Khoâng gian soáng chaät troäi, ngoät ngaït,ñaát hieám vaø ñaét ñoû khieán Ngö Loäc ñöôïcnhieàu ngöôøi ví nhö “phieân baûn môùi maø nhoûhôn cuûa phoá coå Haø Noäi”. Hoaït ñoäng muabaùn, cheá bieán thuûy haûi saûn ñeàu thöïc hieäncaïnh raùc thaûi. Nhìn nhöõng moùn haûi saûn ñöôïcsô cheá, phôi phoùng ngay treân ñeâ bieån, caïnhñoù coù raát nhieàu raùc thaûi, ruoài nhaëng baâu ñaàyraát maát veä sinh an toaøn thöïc phaåm. Theánhöng, theo ngöôøi daân hoï cöïc chaúng ñaõ môùiphaûi laøm vaäy, vì khoâng coøn choã khaùc ñeå phôi.Vôùi cuoäc soáng nhö vaäy, haèng naêm beänh dòchngoaøi da, hoâ haáp cuõng laø moät moái ñe doïathöôøng tröïc vôùi ngöôøi daân nôi ñaây. Theothoáng keâ cuûa Traïm Y teá xaõ Ngö Loäc soá treûem thöôøng hay maéc caùc beänh veà maét, ñöôøngruoät, hoâ haáp cao hôn raát nhieàu so vôùi caùc xaõkhaùc. Moâi tröôøng ñoäc haïi ñang aûnh höôûngkhoâng nhoû tôùi cuoäc soáng cuûa ngöôøi daân vaøheä sinh thaùi bieån.

Pheá phaåm töø caùc taøu thuyeàn cuõng goùpphaàn laøm taêng nguy cô oâ nhieãm moâitröôøng sinh thaùi, giaùn tieáp laøm oâ nhieãmmoâi tröôøng xaõ hoä. Theo soá lieäu thoáng keâcuûa ngaønh thuûy saûn Thanh Hoùa hieän coù

41SỐ 4/2018


treân 4.800 phöông tieän ñaùnh baét thuûy saûn,vôùi coâng suaát 163,9 nghìn CV. Caùc thuyeàncoù coâng suaát lôùn, khaû naêng ñaùnh baét xa bôøchuû yeáu taäp trung ôû Ngö Loäc, Hoøa Loäc(huyeän Haäu Loäc), Haûi Ninh, Haûi Chaâu(huyeän Tónh Gia), Hoaèng Tröôøng (huyeänHoaèng Hoùa)… Haøng ngaøy, coù haøng chuïcnghìn löôït taøu thuyeàn ra vaøo caûng vaøphöông tieän thuûy noäi ñòa hoaït ñoäng giataêng trong tænh, moãi naêm thaûi ra soâng, bieånhaøng nghìn taán chaát thaûi sinh hoaït, nhieânlieäu, caën daàu, nöôùc röûa taøu laãn chaát thaûiraén, maït kim loaïi, sôn vaø caùc chaát taåy röûatrong quaù trình ñoùng môùi, söûa chöõa vaøhoaït ñoäng. Taïi caùc baõi bieån, nguoàn raùcthaûi ñaõ chaát thaønh ñoáng cao nhö Ngö Loäc,Hoøa Loäc (huyeän Haäu Loäc), Haûi Chaâu, HaûiNinh (huyeän Tónh Gia). Raùc thaûi cuõng raátña daïng töø caùc taøu chuyeân ñaùnh baét caù,taøu cung caáp nguyeân lieäu, taøu laøm haøng…hoï ñang “chung tay” huûy hoaïi moâi tröôøng.Taïi caùc cô sôû ñoùng vaø baûo döôõng taøuthuyeàn, haàu heát khoâng coù baõi raùc thaûi hayheä thoáng xöû lyù raùc thaûi. 100% caùc ñieåmsöûa chöõa taøu thuyeàn ñeàu coù daáu hieäu viphaïm luaät baûo veä moâi tröôøng.

Ñeå phoøng ngöøa, ngaên chaën, kieåm soaùt oânhieãm bieån, ñaûo vaø ñeå coâng taùc quaûn lyù, khaithaùc, söû duïng taøi nguyeân vaø baûo veä moâitröôøng bieån trong thôøi gian tôùi toát hôn vaø hieäuquaû hôn, ngaønh TN&MT ñaõ tham möu choUBND tænh Thanh Hoùa xaây döïng cô cheá, quyñònh trong phoái hôïp quaûn lyù vaø chia seû thoângtin giöõa caùc ngaønh. Quy hoaïch phaân vuøng söûduïng ñôùi bôø, xaây döïng chöông trình quantraéc moâi tröôøng toång hôïp ñôùi bôø; xaây döïng vaøtrieån khai caùc chöông trình truyeàn thoângnhaèm naâng cao nhaän thöùc coäng ñoàng cö daânven bieån veà baûo veä taøi nguyeân moâi tröôøngbieån, baûo veä moâi tröôøng sinh thaùi bieån; taêngcöôøng hôïp taùc quoác teá trong lónh vöïc bieán ñoåi

khí haäu, giaûm thieåu ruûi ro thieân tai ôû caùchuyeän ven bieån.

Ngaøy 05/5/2010, UBND tænh Thanh Hoùañaõ ra Quyeát ñònh soá 1475 pheâ duyeät döï aùn“Xaây döïng cô sôû döõ lieäu taøi nguyeân vaø moâitröôøng bieån tænh Thanh Hoùa”, muïc tieâu cuûadöï aùn laø laøm cô sôû cho vieäc ñieàu tra cô baûn,baûo veä taøi nguyeân vaø moâi tröôøng ñaûm baûophaùt trieån beàn vöõng vuøng bieån vaø ven bieåncuûa tænh Thanh Hoùa phuïc vuï chieán löôïc bieånvaø haûi ñaûo ñeán naêm 2020 vaø nhöõng naêm tieáptheo. Lieân hieäp quoác coù Ngaøy Moâi tröôøng theágiôùi (5/6) haøng naêm trôû thaønh ngaøy huy ñoängsöùc maïnh toaøn daân ngaên chaën cô tuyeätchuûng caùc loaøi sinh vaät bieån noùi rieâng, vì moäthaønh tinh xanh noùi chung.

Nhôø söï taøi trôï cuûa Hoäi Chöõ thaäp ñoû NhaätBaûn, Hoäi Chöõ thaäp ñoû Thanh Hoùa ñaõ trieånkhai döï aùn troàng röøng ngaäp maën taïi caùcvuøng ven bieån goàm Haäu Loäc, Nga Sôn,Hoaèng Hoùa. Ngoaøi taùc duïng laø ñeâ chaénsoùng, giaûm thieåu ñaùng keå thieät haïi cuûa traänbaõo, ñieàu hoøa khí haäu, haïn cheá bieán ñoåi khíhaäu. Böùc töôøng xanh naøy coøn caûi taïo moâitröôøng sinh thaùi, laø nôi truù nguï cuûa nhieàuloaøi thuûy haûi saûn nhö: toâm, cua, caùy... Muøahoa suù veït, röøng ngaäp maën coøn ñem laïinguoàn lôïi töø ong. Maät ong töø hoa baàn, hoasuù coù giaù trò cao, vôùi dieän tích haøng traêm haröøng, bình quaân coù theå cho thu hoaïch haøngchuïc taán maät moãi naêm. Baø con ôû vuøng bieånNgö Loäc ñaõ bieát khai thaùc nguoàn lôïi naøy töømaáy naêm qua.

Vieäc ñaûm baûo ñôøi soáng, coâng aên vieäc laømcho ngöôøi daân seõ kieåm soaùt ñöôïc vieäc ñi thahöông tìm keá möu sinh vaø phaùt trieån kinh teácuûa ngöôøi daân, oån ñònh an sinh xaõ hoäi.Ngöôøi daân seõ yeân taâm soáng vaø xaây döïngqueâ höông.

Keát luaän: Töø vieäc nghieân cöùu tieàm naêng

bieån Thanh Hoùa vaø nhöõng yeáu toá aûnh höôûngñeán moâi tröôøng vaên hoùa caùc huyeän/thò vuøngven bieån Thanh Hoùa, moät vaán ñeà böùc thieátñaët ra: Bieån Thanh Hoùa coù tieàm naêng voâcuøng lôùn, tieàm naêng aáy ñang thieáu moät quyhoaïch coù taàm chieán löôïc vó moâ. Trong thôøiñaïi chieán löôïc hoùa toaøn caàu, neáu khoâng coùtaàm nhìn xa cho nhöõng chieán löôïc khai thaùcphaùt trieån, khoâng chæ coù nguy cô tuït haäu maøcoøn laøm maát ñi nhöõng tieàm naêng voâ cuøng quyùgiaù veà moïi phöông dieän ñôøi soáng.

TAØI LIEÄU THAM KHAÛO

1. Boä Tieâu chí Quoác gia veà Noâng thoân môùi(Ban haønh keøm theo Quyeát ñònh soá 491/QÑ-TTngaøy 26/4/2009 cuûa Thuû töôùng Chính phuû.

2. Caùc baùo caùo Tình hình kinh teá - xaõ hoäi, quoácphoøng - an ninh haøng naêm, Muïc tieâu, nhieäm vuïnaêm 2013 cuûa 6 huyeän/thò töø 2014 ñeán nay.

3. Vuõ Quang Duõng (tuyeån choïn) (2017), Vaênhoùa bieån ñaûo Vieät Nam - döôùi goùc nhìn vaên hoùadaân gian, NXB Coâng an nhaân daân

4. Ñoã Troïng Höng (2016), Keát hôïp taêng tröôûngkinh teá vôùi baûo veä moâi tröôøng ôû caùc tænh BaécTrung boä hieän nay, NXB Chính trò Quoác gia.

5. Nguyeãn Thò Höông, “Xaây döïng moâi tröôøngvaên hoùa ñeå phaùt trieån vaên hoùa vaø con ngöôøi,

Veà chieán löôïc bieån Vieät Nam ñeán naêm 2020”cuûa Ban Chaáp haønh Trung öông khoùa X, Nghòquyeát 09-NQ/TW, ngaøy 09-02-2007.

6. Chæ thò soá 07/CT-UBND ngaøy 6/3/2008 cuûaUBND tænh Thanh Hoùa veà vieäc toå chöùc Thaùnghaønh ñoäng baûo veä nguoàn lôïi thuûy saûn ven bieåntænh Thanh Hoùa”.

7. Quyeát ñònh soá 542/2014/QÑ-UBND ngaøy26/02/2014 “Ban haønh quy cheá quaûn lyù hoaït ñoängkhai thaùc, baûo veä vaø phaùt trieån nguoàn lôïi thuûy saûnvuøng bieån ven bôø tænh Thanh Hoùa”.

42 SỐ 4/2018



MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP HOÃ TRÔÏ PHAÙT TRIEÅN...

thöùc, kyõ naêng, coâng cuï khi khôûi nghieäp;Tuyeân truyeàn caùc taám göông ñieån hình veàdoanh nghieäp khôûi nghieäp saùng taïo. Dovaäy caàn söï phoái hôïp chaët cheõ giöõa Tænhñoaøn Thanh Hoùa, Sôû KH&CN, Sôû Keáhoaïch vaø Ñaàu tö, Ñaøi Phaùt thanh vaøTruyeàn hình Thanh Hoùa, Hieäp hoäi Doanhnghieäp tænh, Vaên phoøng VCCI chi nhaùnhThanh Hoùa vaø caùc tröôøng Ñaïi hoïc ñeåtuyeân truyeàn thöïc hieän.

- Thuùc ñaåy phaùt trieån doanh nghieäp khôûinghieäp ÑMST thoâng qua thaønh laäp Caâu laïcboä khôûi nghieäp trong coäng ñoàng sinh vieân,doanh nghieäp vaø Tröôøng Ñaïi hoïc; Toå chöùccaùc cuoäc thi tìm kieám yù töôûng khôûi nghieäpñeå thu huùt caùc caù nhaân, nhoùm caù nhaân vaøtoå chöùc tham gia.

- Hoã trôï naâng cao naêng löïc phaùp luaät

vaø cung caáp caùc dòch vuï hoã trôï doanhnghieäp khôûi nghieäp ÑMST. Toå chöùc caùckhoùa taäp huaán caùc chính saùch phaùp luaätveà thueá ñeán vôùi caùc doanh nghieäp khôûinghieäp treân ñòa baøn tænh; Toå chöùc caùckhoùa taäp huaán veà moâi tröôøng kinh doanhtrong xu theá hoäi nhaäp kinh teá quoác teá; Toåchöùc boài döôõng kieán thöùc phaùp luaät kinhdoanh môùi cho doanh nghieäp khôûi nghieäptreân ñòa baøn tænh; Cung caáp caùc dòch vuï hoãtrôï khôûi nghieäp: ñaøo taïo, tö vaán, coá vaánkeøm caëp, keát noái vôùi caùc nhaø ñaàu tö,thoâng tin veà caùc giaûi phaùp kyõ thuaät, thoângtin thò tröôøng, caùc vaán ñeà veà phaùp lyù vaø sôûhöõu trí tueä,... thöôøng xuyeân do Sôû Töphaùp, Cuïc thueá, Hieäp hoäi Doanh nghieäp,Sôû KH&CN vaø caùc ñôn vò coù lieân quanphoái hôïp thöïc hieän./.

43SỐ 4/2018

Keát quaû hoaït ñoäng Khcn

I. MôÛ ÑAÀUTónh Gia laø huyeän cöïc nam cuûa tænh Thanh

Hoùa, phía Nam giaùp tænh Ngheä An, phía Ñoânggiaùp bieån, phía Baéc giaùp huyeän Quaûng Xöông,phía Taây giaùp huyeän Noâng Coáng vaø huyeänNhö Thanh. Huyeän Tónh Gia coù nhieàu lôïi theáphaùt trieån kinh teá töông ñoái toaøn dieän, ñaëcbieät laø phaùt trieån du lòch, coâng nghieäp vaø thuûy,haûi saûn.

Huyeän Tónh Gia coù bôø bieån daøi 42km, vôùi3 cöûa laïch vaø heä thoáng soâng ngoøi khaù daøyñaëc, baõi trieàu roäng lôùn ñaõ taïo neân theá maïnhñeå Tónh Gia phaùt trieån thuûy, haûi saûn. Do vaäy,trong nhöõng naêm gaàn ñaày, kinh teá bieån coùchuyeån bieán roõ reät vaø thu ñöôïc keát quaû quantroïng caû trong khai thaùc, nuoâi troàng, cheá bieánvaø dòch vuï haäu caàn ngheà bieån. Phöông tieänkhai thaùc phaùt trieån theo höôùng naâng caocoâng suaát taøu thuyeàn ñeå khai thaùc caû vuøngloäng, vuøng trung vaø vuøng khôi xa.

Hoøn Meâ laø moät quaàn ñaûo ôû phía Nam tænhThanh Hoùa, thuoäc ñòa phaän xaõ Haûi Bình,huyeän Tónh Gia, coù toïa ñoä ñòa lyù 105055'34"kinh ñoä Ñoâng vaø 19022'14" vó ñoä Baéc; dieäntích 4,85km2 vaø caùch ñaát lieàn khoaûng 11km.Noù bao goàm khoaûng gaàn 20 ñaûo vaø ñaù trongñoù ñaûo chính Hoøn Meâ (hay Coàn Baàu) coù dieäntích 420ha, beà roäng 3km.

Khu baûo toàn thieân nhieân bieån ñaûo HoønMeâ coù dieän tích 420ha, laø moät trong 16 khubaûo toàn bieån naêm 2010 ñaõ ñöôïc Thuû töôùngChính phuû pheâ duyeät danh muïc taïi Quyeát

ñònh soá 742/QÑ-TTg. Khu vöïc naøy ñaõ ghinhaän ñöôïc 440 loaøi sinh vaät bieån thuoäc165 gioáng, bao goàm 133 loaøi thöïc vaät phuødu, 46 loaøi ñoäng vaät phuø du, 8 loaøi rong bieån,56 loaøi san hoâ, 141 loaøi ñoäng vaät ñaùy vaø55 loaøi caù san hoâ. Nhieàu loaøi sinh vaät bieån ôûñaây caàn ñöôïc baûo veä nhö san hoâ taïo raïn,toâm huøm, baøo ngö, trai ngoïc, haûi saâm vaømoät soá loaøi rong bieån.

Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, chaát löôïngnöôùc bieån ven bôø huyeän Tónh Gia ñaõ baétñaàu xuaát hieän oâ nhieãm. Hieän töôïng caù cheáthaøng loaït ven bieån xaõ Nghi Sôn trong naêm2016 laø baèng chöùng cho thaáy moâi tröôøngnöôùc trong khu vöïc naøy ñaõ baét ñaàu bò oânhieãm vaø heä sinh thaùi suy thoaùi. Thaùng 9naêm 2016, hieän töôïng caù loàng nuoâi ôû xaõñaûo Nghi Sôn cheát haøng loaït, ñaõ coù 21 hoävôùi toång soá 207 loàng caù cheát, vôùi soá löôïnghôn 47 taán caù. Sôû Taøi nguyeân vaø Moâitröôøng tænh Thanh Hoùa trong quaù trình kieåmtra ñaõ phaùt hieän taïi khu vöïc caûng cuûa Nhaømaùy Loïc hoùa daàu Nghi Sôn, nöôùc bieån coùmaøu naâu ñoû. Toaøn boä khu vöïc nuoâi caù loàngcuûa xaõ Nghi Sôn, nöôùc bieån coù maøu naâu ñoûñaäm hôn, nhieàu chaát lô löûng. Keát quaû phaântích maãu nöôùc cho thaáy coù loaøi taûo Hai roi(Creratium furca) nôû hoa gaây thuûy trieàu ñoûvôùi maät ñoä ñaït khoaûng 8 trieäu teá baøo/1 lítnöôùc bieån. Böôùc ñaàu xaùc ñònh nguyeân nhaângaây neân tình traïng caù töï nhieân, caù loàng cheáthaøng loaït laø do taùc ñoäng cuûa loaøi taûo Hai roi -Creratium furca.

HIEÄU QUAÛ TÖØ MOÂ HÌNH NUOÂI CAÙ GIOØ (Rachycentron canadum)THEO HÖÔÙNG COÂNG NGHIEÄP TAÏI HOØN MEÂ, TÓNH GIA, TÆNH THANH HOÙA

TS. Thaùi Ngoïc Chieán *

* Vieän Nghieân cöùu Nuoâi troàng Thuûy saûn III.

44 SỐ 4/2018

Hieän nay, ngheà nuoâi caù loàng ven bôøhuyeän Tónh Gia ñang ñoái maët vôùi oâ nhieãmmoâi tröôøng, naêng suaát thaáp, baáp beânh vaø ruûiro cao. Chính vì theá caàn phaûi nghieân cöùucoâng ngheä nuoâi xa bôø theo kieåu Nauy, coù theåchoáng chòu ñöôïc soùng gioù lôùn. Ñeà taøi"Nghieân cöùu xaây döïng moâ hình nuoâi toâmhuøm, caù gioø, oác höông keát hôïp vôùi haàu ThaùiBình Döông treân vuøng bieån Hoøn Meâ, tænhThanh Hoùa" seõ giuùp huyeän Tónh Gia tieáp caäncoâng ngheä môùi ñeå chuyeån 130 hoä vôùi 1.500loàng nuoâi ôû caùc xaõ Haûi Thanh, Haûi Haø, XuaânLaâm, Haûi Bình, Nghi Sôn taïi Vuïng Ngoïc NghiSôn vaø khu vöïc Caûng caù Laïch Baïng taïi xaõHaûi Thanh sang nuoâi xa bôø beàn vöõng (trongñoù xaõ Nghi Sôn coù soá hoä nuoâi nhieàu nhaát:93 hoä nuoâi caù loàng, saûn löôïng ñaït 289,97 taán).Ngoaøi ra, vieäc caùc hoä nuoâi caù loàng taïi 2 khuvöïc treân coøn laøm aûnh höôûng tôùi coâng taùctraùnh truù baõo cuûa caùc taøu thuyeàn.

Baøi vieát naøy trình baøy hieäu quaû moâ hìnhnuoâi caù gioø baèng loàng HDPE theo höôùngcoâng nghieäp taïi vuøng bieån Hoøn Meâ tænhThanh Hoùa. Keát quaû cuûa moâ hình laøm cô sôûchuyeån ñoåi nuoâi caù loàng ven bôø ra vuøng xabôø nhaèm giaûm thieåu oâ nhieãm moâi tröôøng vaøtaêng naêng suaát nuoâi troàng.

II. PHÖôNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU1. Thôøi gian nghieân cöùuTöø ngaøy thaùng 11/2016 ñeán thaùng 4/2018.2. Ñòa ñieåm nghieân cöùu - Vuøng bieån Hoøn Meâ, xaõ Haûi Bình, huyeän

Tónh Gia, tænh Thanh Hoùa.3. Phöông phaùp boá trí thí nghieämMoâ hình nuoâi ñöôïc tieán haønh treân 2 loàng

nhöïa troøn Nauy HDPE saûn xuaát taïi Vieät Nam,ñöôøng kính 12m, kích thöôùc maét löôùi2a=2cm, ñoä saâu ñaùy löôùi 6m. Maät ñoä thaû nuoâiôû 2 loàng laàn löôït laø 7 con/m3 (kyù hieäu C1) vaø8 con/m3 (kyù hieäu C2).

Kích thöôùc caù gioáng trung bình 160g/con,tröôùc khi thaû nuoâi, caù ñöôïc taém baèng nöôùc

ngoït ñeå loaïi boû maàm beänh vaø kyù sinh truøng. Thöùc aên trong quaù trình nuoâi laø caù taïp,

tröôùc khi cho aên phaûi röûa saïch baèng nöôùcngoït. Thôøi kyø ñaàu caù taïp ñöôïc caét thaønh côõ 1 -3cm tuyø theo côõ caù nuoâi, khi caù treân 2kg/concoù theå cho caù aên caù taïp côõ 10 - 15cm (ñeånguyeân con).

Sau 1,5 - 2 naêm nuoâi, caù ñaït khoái löôïngtreân 5 kg/con thì tieán haønh thu hoaïch.

4. Caùc coâng thöùc tính toaùn- Kieåm tra xaùc ñònh toác ñoä taêng tröôûng

cuûa caù gioø: Haøng thaùng theo doõi toác ñoä taêngtröôûng baèng caùch baét ngaãu nhieân 10 con,caân khoái löôïng töøng caù theå. Toác ñoä taêngtröôûng tuyeät ñoái veà khoái löôïng (g/ngaøy) ñöôïctính theo coâng thöùc:

GRW = (Wt - Wo)/(t - to) Trong ñoù:

GRW toác ñoä taêng tröôûng tuyeät ñoái veà khoáilöôïng (g/ngaøy)

Wo khoái löôïng (g) taïi thôøi ñieåm ban ñaàu to.Wt khoái löôïng (g) taïi thôøi ñieåm t.- Heä soá chuyeån ñoåi thöùc aên ñöôïc tính

theo coâng thöùc:

Toång khoái löôïng thöùc aên

HSTA = Toång khoái löôïng thu hoaïch - khoái löôïng caù thaû

- Ñaùnh giaù hieäu quaû kinh teá: Lôïi nhuaän =Toång doanh thu - toång chi phí

III. KEÁT QUAÛ NGHIEÂN CÖÙU VAØ THAÛO LUAÄN1. Keát quaû taêng tröôûng cuûa caù gioøSau 17 thaùng nuoâi (töø thaùng 11/2016 ñeán

thaùng 3/2018) khoái löôïng caù trong 2 loàngnuoâi C1 vaø C2 laàn löôït laø 5.400g/con vaø4.700g/con (Baûng 1). Toác ñoä taêng tröôûngtrung bình ñaït laàn löôït laø 10,4g/ngaøy vaø9,3g/ngaøy. Tuy nhieân, khoâng coù söï khaùcnhau yù nghóa veà maët thoáng keâ (Pheùp thöûANOVA, p=0,27). Tyû leä soáng laàn löôït trong2 loàng laø 80,0% vaø 63,6%, trung bình laø 71,7%.


45SỐ 4/2018


Baûng 1. Keát quaû taêng tröôûng cuûa caù gioø ôû 2 maät ñoä nuoâi khaùc nhau.

ThaùngLoàng C1 Loàng C2

Wtb (g) ±SD GTNN GTLN Wtb (g) ±SD GTNN GTLN

T11/2016 165,6 74,8 95,0 350,0 157,9 61,2 100,0 300,0

T12/2016 562,5 74,4 500,0 700,0 480,0 77,2 350,0 560,0

T1/2017 868,8 177,2 500,0 1000,0 764,3 114,4 600,0 900,0

T2/2017 1137,5 244,6 900,0 1600,0 1007,1 169,4 700,0 1200,0

T3/2017 1425,0 243,5 1000,0 1700,0 1285,7 226,8 1000,0 1700,0

T4/2017 1737,5 618,6 1000,0 2500,0 1571,4 303,9 1200,0 2000,0

T5/2017 2087,5 216,7 1800,0 2400,0 1871,4 303,9 1500,0 2300,0

T6/2017 2437,5 277,4 2000,0 2800,0 2185,7 437,5 1800,0 3000,0

T7/2017 2800,0 261,9 2500,0 3200,0 2485,7 524,2 2000,0 3200,0

T8/2017 3150,0 192,7 3000,0 3500,0 2814,3 247,8 2500,0 3100,0

T9/2017 3537,5 287,5 3100,0 3900,0 3157,1 382,3 2400,0 3600,0

T10/2017 3950,0 233,0 3600,0 4300,0 3500,0 316,2 3200,0 3900,0

T11/2017 4325,0 369,4 3800,0 4900,0 3828,6 515,5 3000,0 4500,0

T12/2017 4737,5 244,6 4500,0 5100,0 4228,6 243,0 4000,0 4600,0

T1/2018 5075,0 276,5 4700,0 5500,0 4514,3 254,5 4100,0 4800,0

T2/2018 5312,5 461,2 4600,0 5900,0 4742,9 293,6 4200,0 5000,0

T3/2018 5400,0 466,0 4600,0 5900,0 4985,7 211,6 4700,0 5200,0

Ghi chuù: SD: Ñoä leäch chuaån; GTNN: Giaù trò nhoû nhaát; GTLN: Giaù trò lôùn nhaát.

Toác ñoä taêng tröôûng cuûa caù gioø khaùcnhau ôû caùc nghieân cöùu khaùc nhau noù phuïthuoäc vaøo coâng ngheä nuoâi, moâi tröôøng vaøthöùc aên söû duïng. Theo keát quaû nghieân cöùucuûa Döông Vaên Luoâng (2011) khi nuoâi caùgioø trong loàng HDPE baèng thöùc aên coângnghieäp Ocialis taïi Ñaûo Ngö (Ngheä An) thìtoác ñoä taêng tröôûng cuûa caù gioø trung bình ñaït25,1g/ngaøy, cao hôn so vôùi nghieân cöùunaøy. Söï khaùc nhau veà toác ñoä taêng tröôûngôû ñaây coù theå do aûnh höôûng loaïi thöùc aên söûduïng. Caù gioø nuoâi taïi Ngheä An ñöôïc nuoâibaèng thöùc aên coâng nghieäp vôùi haøm löôïngdinh döôõng cao (Protein: 45%; Lipid: 15%),trong khi ñoù caù nuoâi taïi Hoøn Meâ cho aên

baèng caù taïp vôùi haøm löôïng dinh döôõngthaáp hôn. Theo nghieân cöùu Nguyeãn QuangHuy (2008) toác ñoä taêng tröôûng cuûa caù gioøkhi söû duïng thöùc aên coâng nghieäp EWOStrong loàng kích thöôùc nhoû (40m3) taïi ÑaûoNgö (Ngheä An) chæ ñaït 17,5g/ngaøy. ÑoãVaên Minh (2005) nuoâi taïi Caùt Baø (HaûiPhoøng) thì toác ñoä taêng tröôûng ñaït10,4g/ngaøy. Nghieân cöùu Daniel et al.,(2010) nuoâi caù gioø taïi bieån Caribbea thì toácñoä taêng tröôûng trung bình ñaït 16,7g/ngaøy.

Toång saûn löôïng cuûa 2 loàng C1 vaø C2 laànlöôït ñaït 4.105kg vaø 3.460kg, khoái löôïngtrung bình laàn löôït töø 5,4±0,5kg/con vaø5±0,2kg/con.

46 SỐ 4/2018

Theo keát quaû phaân tích, chi phí thöùc aên vaønhaân coâng laø cao nhaát laàn löôït laø 60,7% vaø16,6%. Tuy nhieân, tyû leä chi phí thöùc aên trongnghieân cöùu thaáp hôn so vôùi nghieân cöùu cuûaDöông Vaên Luoâng (2011) laø 63,4%. Theoñaùnh giaù cuûa Grouttum vaø Beveridge (2007)

thì chi phí thöùc aên cho moâ hình nuoâi caù hoài taïiNauy thaáp hôn, chieám 55%. Tuy nhieân, ôûVieät Nam tyû leä ñaàu tö thöùc aên nhö treân laø hôïplyù vì caùc nghieân cöùu veà dinh döôõng caù gioøchöa nhieàu ñeå giaûm giaù thaønh vaø ruùt ngaénchu kyø saûn xuaát.

Noäi dung chi Ñôn vò Soá löôïng Ñôn giaù Thaønh tieàn(tr. ñoàng)

Gioáng caù gioø Con 2.244 0,04 89,8

Thöùc aên kg 51.683 0,012 620,2

Nhaân coâng: 1 ngöôøi Ngöôøi x

Thaùng 17 10 170,0

Loàng (Khaáu hao 10 naêm) Caùi 2 350 70,0

Xaêng chaïy thuyeàn ra vaøo Khoaùn 19,8

Mua aùo laën (khaáu hao 3 naêm) Caùi 1 2,3 2,3

Bình laën (khaáu hao 3 naêm) Caùi 1 6,7 6,7

Mua maùy xòt veä sinh loàng (khaáu hao 3 naêm) Caùi 1 3,3 3,3

Mua maùy neùn khí (khaáu hao 3 naêm) Caùi 1 3,3 3,3

Choài canh Caùi 1 15,0 15,0

Xe vaän chuyeån gioáng vaø vaät tö Khoaùn 10,0

Nöôùc ngoït Khoaùn 11,0

Toång chi 1.021

2. Heä soá thöùc aên

Toång löôïng thöùc aên trong 17 thaùng nuoâi laø51.863kg. Heä soá thöùc aên FCR=6,9:1. Keátquaû nghieân cöùu naøy cuõng phuø hôïp vôùi keátquaû nghieân cöùu cuûa Nguyeãn Quang Huy(2002) khi söû duïng thöùc aên caù taïp thì FCRdao ñoäng töø 8-10. Khi nuoâi baèng thöùc aêncoâng nghieäp thì heä soá FCR thaáp hôn, ñaït töø1,8-2,5.

3. Hieäu quaû kinh teá

Hieäu quaû kinh teá moâ hình nuoâi caù gioø theohöôùng coâng nghieäp baèng loàng Nauy ñöôïc

trình baøy ôû baûng 2.

Toång chi phí cuûa moâ hình nuoâi laø1.021.000.000 ñoàng.

Toång thu: 7.565kg caù thöông phaåm x250.000 ñoàng/kg = 1.891.250.000 ñoàng. Vaäylôïi nhuaän laø 870.250.000ñoàng. Tyû suaát lôïinhuaän ñaït: 85,2%. Tyû suaát lôïi nhuaän cuûanghieân cöùu Döông Vaên Luoâng (2011) chæ ñaït9,81%, nhö vaäy lôïi nhuaän töø moâ hình nuoâi caùgioø taïi vuøng bieån Hoøn Meâ cao hôn raát nhieàu(gaáp 8,7 laàn).

Baûng 2. Hieäu quaû kinh teá moâ hình nuoâi caù loàng


47SỐ 4/2018


IV. KEÁT LUAÄNCoù theå thaáy, moâ hình nuoâi caù gioø theo

höôùng coâng nghieäp baèng loàng HDPE taïivuøng bieån Hoøn Meâ raát hieäu quaû. Toác ñoä taêngtröôûng cuûa caù nuoâi sau 17 thaùng ñaït trungbình 9,8±3,1g/ngaøy. Toác ñoä taêng tröôûng ôû2 maät ñoä nuoâi khoâng coù söï khaùc nhau yùnghóa veà maët thoáng keâ. Lôïi nhuaän sau 17 thaùngnuoâi laø 870 trieäu ñoàng, tyû suaát lôïi nhuaän ñaït85,2%.

TAØI LIEÄU THAM KHAÛO- Daniel, D.B., Brian OHamlon, Joseù A. Rivera,

Aaron W. Welch, Christopher Maxey, M. RefikOrhun, 2010. Growth rates of cobia in theCaribbean. Aquaculture 302, 195-201.

- Nguyeãn Quang Huy, 2002. Hieän traïng saûnxuaát gioáng vaø nuoâi thöông phaåm caù gioø(Rachycentron canadum) ôû Vieät Nam. Taïp chíThuûy saûn soá 7-2002.

- Nguyen Quang Huy, Havald Sveier, Bui VanHung, Le Anh Tuan, Nhu Van Can, Tran MaiThien, Niels Svennevig, 2008. Growth perform-ance of Cobia Rachycentron canadum, in Sea

Cage Using Extruded Fish Feed of Trash Fish.Proceedings of the Second InternationalSymposium. Cage Aquaculture in Asia, pp 42-47.

- Beveridge, M., 2004. Cage Aquaculture,third edition. Oxford, UK. Blackwell PublishingLtd. 368 pp.

- Grottum, J.A., Beveridge, M., 2007. A reviewof cage culture: Northern Europe. In: Halwart, M.,Soto, D., Arthus, J.R., (Eds), Cage Aquaculture:Regional reviews and global overview. FAOFisheries Technical Paper, Rome, pp. 129-154.

- Döông Vaên Luoâng, 2011. Nghieân cöùu taêngtröôûng vaø hieäu quaû kinh teá cuûa caù gioøRachycentron canadum thöông phaåm trong loàngbieån hôû taïi Ngheä An. Luaän vaên Thaïc syõ noângnghieäp, 47 trang.

- Ñoã Vaên Minh, Ñoàng Vaên Vónh, Leâ Xaân, MaiCoâng Khueâ, Perter Lausen, Nguyeãn Quang Huy,Hoaøng Nhaät Sôn vaø Cao Vaên Haïnh, 2005. Nghieâncöùu hoaøn thieän quy trình saûn xuaát gioáng vaø nuoâithöông phaåm caù gioø (Rachycentron canadum).Hôïp phaàn SUMA, Chöông trình FSPE, Döï aùnDANIDA.

- UBND xaõ Nghi Sôn, 2015. Tình hình thöïchieän nhieäm vuï kinh teá - xaõ hoäi, quoác phoøng - anninh naêm 2015 vaø phöông höôùng nhieäm vuï naêm2016.

Loàng troøn HDPE duøng nuoâi caù gioø taïi vuøng bieån ñaûo Hoøn Meâ

48 SỐ 4/2018

I. ÑAËT VAÁN ÑEÀMuø loøa do beänh lyù giaùc maïc laø moät

nguyeân nhaân quan troïng, ñaëc bieät taïi caùcquoác gia ñang phaùt trieån; 85% ngöôøi bò muødo giaùc maïc sinh soáng ôû chaâu AÙ vaø chaâu Phi.Beänh lyù giaùc maïc xuaát hieän ôû moïi löùa tuoåi,ñaëc bieät treû em vaø nhöõng ngöôøi ñang trongñoä tuoåi lao ñoäng. Phaãu thuaät gheùp giaùc maïclaø phöông phaùp duy nhaát ñeå giaûm tyû leä muøloøa do beänh lyù giaùc maïc. Gheùp giaùc maïc laømoät trong nhöõng phaãu thuaät gheùp moâ ñöôïcthöïc hieän sôùm nhaát vaø ñaït tyû leä thaønh coângcao nhaát.

Vì vaäy, vieäc phaùt trieån kyõ thuaät gheùp giaùcmaïc ôû caùc beänh vieän chuyeân khoa Maét tænhtrôû thaønh nhu caàu caáp thieát hieän nay, goùpphaàn giaûm taûi cho tuyeán treân ñoàng thôøi giaûmchi phí ñieàu trò, taêng tính hôïp taùc cuûa ngöôøibeänh trong quaù trình theo doõi sau moå, laømgiaûm nguy cô thaûi gheùp sau naøy.

Beänh vieän Maét Thanh Hoùa vôùi theá maïnhlaø Beänh vieän chuyeân khoa ñaàu ngaønh cuûatænh, vôùi ñoäi nguõ y baùc syõ trình ñoä cao, ñöôïcñaàu tö cô sôû vaät chaát haï taàng, naâng caáptrang thieát bò, ñuû ñieàu kieän ñeå trieån khai caùckyõ thuaät môùi tieân tieán hieän ñaïi.

Chính vì caùc lyù do treân, chuùng toâi tieánhaønh nghieân cöùu ñeà taøi “Nghieân cöùu öùngduïng kyõ thuaät phaãu thuaät gheùp giaùc maïcñieàu trò beänh lyù giaùc maïc taïi Beänh vieän MaétThanh Hoùa”

Nhaèm 2 muïc tieâu:1. ÖÙng duïng thaønh coâng kyõ thuaät phaãu

thuaät gheùp giaùc maïc taïi Beänh vieän MaétThanh Hoùa.

2. Ñaùnh giaù keát quaû phaãu thuaät gheùp giaùcmaïc cho 30 beänh nhaân.

II. ÑOÁI TÖôÏNG VAØ PHÖôNG PHAÙPNGHIEÂN CÖÙU

2.1. Ñoái töôïng nghieân cöùu

Bao goàm: Löïa choïn ñaøo taïo nguoàn nhaânlöïc vaø löïa choïn beänh nhaân bò beänh lí giaùcmaïc coù chæ ñònh gheùp giaùc maïc.

Thôøi gian: Töø thaùng 6/2016 - 6/2018, taïiBeänh vieän Maét Thanh Hoùa.

2.1.1. Löïa choïn nguoàn nhaân löïc ñaøo taïo:5 Bs vaø 3 KTV

Thôøi gian ñaøo taïo: Ñoái vôùi baùc syõ laø 6 thaùng,kyõ thuaät vieân laø 3 thaùng.

Sau khi keát thuùc thôøi gian hoïc lyù thuyeát thìtieán haønh hoïc thöïc haønh theo phöông thöùccaàm tay chæ vieäc, ñoàng thôøi khi keát thuùc thôøigian ñaøo taïo taïi Beänh vieän Maét Trung öông,chuyeån veà Beänh vieän Maét Thanh Hoùa, tieáptuïc ñaøo taïo thöïc haønh cho ñeán khi thaønh baùcsyõ ñoäc laäp, töï thöïc hieän ñöôïc ca phaãu thuaätgheùp giaùc maïc vaø thöïc hieän caùc phaãu thuaätphoái hôïp khaùc thaønh coâng.

2.1.2. Löïa choïn beänh nhaân nghieân cöùu- Tieâu chuaån löïa choïn:Beänh nhaân bò caùc beänh lyù giaùc maïc gaây

giaûm thò löïc coù chæ ñònh phaãu thuaät thay theábaèng gheùp giaùc maïc.

2.2. Phöông phaùp nghieân cöùu vaø kyõ thuaätsöû duïng

- Thieát keá nghieân cöùu: Nghieân cöùu tieáncöùu, moâ taû beänh; Xaùc ñònh côõ maãu: Côõ maãuthuaän tieän; Löïa choïn 30 beänh nhaân töø 200beänh nhaân ñeán khaùm bò caùc beänh lyù giaùc

* Phó Giám đốc Beänh vieän Maét Thanh Hoùa.

NGHIEÂN CÖÙU ÖÙNG DUÏNG KYÕ THUAÄT PHAÃU THUAÄT GHEÙP GIAÙC MAÏC ÑIEÀU TRÒ BEÄNH LYÙ GIAÙC MAÏC TAÏI BEÄNH VIEÄN MAÉT THANH HOÙA

TTÖT, BSCKII. Leâ Vieát Taâm *


49SỐ 4/2018


maïc coù chæ ñònh phaãu thuaät gheùp giaùc maïctaïi Beänh vieän Maét Thanh Hoùa.

- Phöông tieän nghieân cöùu: Baûng ño thò löïc;Nhaõn aùp keá Maclakop; Maùy sinh hieån vikhaùm beänh; Maùy hieån vi phaãu thuaät ñoàngtruïc; Duïng cuï moå gheùp giaùc maïc: khoan giaùcmaïc caùc côõ, caùc duïng cuï vi phaãu khaùc. Duïngcuï ñaëc bieät trong phaãu thuaät gheùp giaùc maïclaø khoan giaùc maïc. Moãi boä goàm coù 2 khoan:khoan laáy maûnh gheùp vaø khoan taïo neàngheùp. Khoan laáy maûnh gheùp coù ñöôøng kínhlôùn hôn khoan taïo neàn gheùp 0,5mm; Chækhaâu nylon sôïi ñôn 10.0 ñeå khaâu giaùc maïcgheùp, chæ 7.0 ñeå coá ñònh voøng cuûng maïc, chæ5.0 ñeå coá ñònh nhaõn caàu; Chaát nhaày duøngtrong phaãu thuaät; Caùc loaïi khaùng sinh choángvi khuaån, naám, virus, vitamin, nöôùc maét nhaântaïo, thuoác choáng thaûi gheùp; Giaùc maïc duøngtrong nghieân cöùu:

- Phöông phaùp tieán haønh:Ñieàu trò baèng öùng duïng phaãu thuaät gheùp

giaùc maïc xuyeân:+ Ñieàu trò noäi khoa sau gheùp giaùc maïcTrong 1 thaùng ñaàu, beänh nhaân ñöôïc tra maét

baèng khaùng sinh, corticosteroid vaø thuoác taêngcöôøng dinh döôõng giaùc maïc. Corticosteroidduøng toaøn thaân ñöôïc chæ ñònh khi coù nguy côthaûi gheùp. Sau 1 thaùng, khaùng sinh tra vaãnñöôïc duy trì ñoàng thôøi vôùi corticosteroid. Dovieäc söû duïng corticoids tra keùo daøi neân coùtheå caàn phoái hôïp thuoác haï nhaõn aùp tra phoøngngöøa taêng nhaõn aùp trong nhöõng tröôøng hôïpnguy cô cao. Sau 3 thaùng seõ giaûm daàn lieàucorticosteroid tra tôùi lieàu löôïng thaáp (1-2 gioït/ngaøy) keát hôïp vôùi nöôùc maét nhaân taïo vaøthuoác haï nhaõn aùp daïng tra maét.

+ Theo doõi sau moåBeänh nhaân ñöôïc theo doõi vaø ghi nhaän caùc

chæ soá nghieân cöùu sau moå ít nhaát laø 3 thaùng.Caùc chæ soá ñaùnh giaù keát quaû ñieàu trò ñöôïc ghinhaän trong thôøi gian naèm vieän, khi ra vieän,sau moå 1 thaùng, 2 thaùng, 3 thaùng. Beänhnhaân ñöôïc löu yù phaûi ñeán khaùm laïi caøng sôùmcaøng toát (khoâng caàn theo heïn) ngay khi maétgheùp coù moät trong caùc daáu hieäu nhö: maét ñoû,

choùi, nhìn môø, chaûy nöôùc maét hoaëc caùc baátthöôøng khaùc.

2.3. Tieâu chuaån ñaùnh giaù keát quaû phaãu thuaät

- Keát quaû loaïi tröø nhieãm truøng, baûo toànnhaõn caàu;

- Keát quaû maûnh gheùp giaùc maïc;- Keát quaû veà thò löïc.2.4. Tieâu chuaån chaån ñoaùn bieán chöùng:

- Thaát baïi gheùp nguyeân phaùt;- Thaûi gheùp giaùc maïc;- Taêng nhaõn aùp;- Ñuïc TTT;- Chaäm bieåu moâ hoùa.2.5. Phöông phaùp xöû lyù soá lieäu

Xöû lyù soá lieäu theo phöông phaùp thoáng keâY hoïc baèng chöông trình SPSS 20. Ñaùnh giaùsöï lieân quan giöõa caùc bieán soá baèng test 2(chi bình phöông), hoaëc Fisher ecxact test(cho caùc tröôøng hôïp coù taàn suaát xuaát hieän söïkieän < 5), vôùi möùc yù nghóa thoáng keâ p = 0,05.

III. KEÁT QUAÛ - BAØN LUAÄN3.1. Veà ñaøo taïo caùn boä

3.1.1. Soá löôïng, noäi dung, thôøi gian, ñòa ñieåmñaøo taïo:

- Soá löôïng ñaøo taïo 08 caùn boä trong ñoù: Soábaùc syõ ñöôïc ñaøo taïo laø 05 trong ñoù: 04 baùcsyõ ñöôïc ñaøo taïo laø phaãu thuaät vieân gheùp giaùcmaïc vaø 01 baùc syõ ñöôïc ñaøo taïo baùc syõ gaâymeâ hoài söùc. Taát caû caùn boä ñöôïc ñaøo taïo ñeàuñaït loaïi khaù.

3.2. Keát quaû khaùm saøng loïc vaø chæ ñònhbeänh nhaân phaãu thuaät

Chuùng toâi ñaõ tieán haønh khaùm saøng loïc200 beänh nhaân coù beänh lyù giaùc maïc töø ñoù löïachoïn ñöôïc 30 beänh nhaân ñuû ñieàu kieän ñeåñöa vaøo nghieân cöùu.

3.3. Keát quaû beänh nhaân phaãu thuaät gheùpgiaùc maïc

Trong thôøi gian theo doõi taïi beänh vieänMaét Thanh Hoùa: coù 30 beänh nhaân ñaõ ñöôïcphaãu thuaät gheùp giaùc maïc, trong ñoù coù2 maét ñöôïc phaãu thuaät 2 laàn: 1 maét bò loaïndöôõng giaùc maïc di truyeàn daïng löôùi vaø

50 SỐ 4/2018

1 maét bò seïo giaùc maïc ñaõ ñöôïc phaãu thuaätgheùp giaùc maïc nhöng thaát baïi do thaûi maûnhgheùp nguyeân phaùt, sau ñoù ñöôïc chæ ñònhgheùp laïi laàn 2 (sau laàn ñaàu 3 thaùng) vôùi chæñònh laø thaûi gheùp giaùc maïc. Nhö vaäy, toångsoá maét ñöôïc phaãu thuaät laø 30 vôùi 32 phaãuthuaät gheùp giaùc maïc. Keát quaû nghieân cöùuthu ñöôïc nhö sau:

Ñaëc ñieåm dòch teã hoïc:Phaân boá beänh nhaân theo tuoåi vaø giôùiTuoåi trung bình cuûa nhoùm ñoái töôïng

nghieân cöùu laø 42,06 ± 12,18 (tuoåi thaáp nhaátlaø 23, tuoåi cao nhaát laø 74). Phaân boá theonhoùm tuoåi nhö sau:

Baûng 0.1: Phaân boá beänh nhaân theo nhoùm tuoåi

Coù tôùi 28 beänh nhaân trong ñoä tuoåi töø 18-60 tuoåi, chieám tyû leä 93,3%

Phaân boá beänh nhaân theo ngheà nghieäp vaønôi cö truù:

Bieåu ñoà 0.1: Phaân boá beänh nhaân theongheà nghieäp

Phaân boá beänh nhaân theo nôi cö truù:Chæ coù 3 beänh nhaân soáng ôû thaønh thò

(chieám 10%), coøn laïi 27 beänh nhaân soáng ôûvuøng noâng thoân vaø mieàn nuùi (chieám 90%).

Ñaëc ñieåm laâm saøng tröôùc moåChæ ñònh gheùp giaùc maïc

Baûng 0.2: Chæ ñònh gheùp giaùc maïc

Ñaëc ñieåm maét ñöôïc phaãu thuaätBieåu ñoà 0.2: Phaân boá theo maét ñöôïc phaãu

thuaät

Ñaëc ñieåm thò löïc tröôùc moåToaøn boä beänh nhaân trong nghieân cöùu

ñeàu coù möùc thò löïc tröôùc moå thuoäc nhoùmÑNT < 3m

Bieåu ñoà 0.3: Caùc phaãu thuaät phoái hôïp

Nhoùmtuoåi

< 18tuoåi

18-60tuoåi

>60 tuoåi

Toångsoá

n 0 28 2 30

Tyû leä (%) 0 93,3 6,7 100

Chæ ñònh gheùp n Tyû leä (%)

Seïo giaùc maïc do vieâm loeùt giaùc maïc 19 59,4

Seïo giaùc maïc do chaán thöông 6 18,8

Loaïn döôõng giaùc maïc di truyeàn 3 9,4

Thaûi gheùp giaùc maïc 3 9,4

Vieâm loeùt giaùc maïc thuûng 1 3,1

Toång soá 32 100


3.1.1.1. Ñöôøng kính maûnh gheùp

Trong nghieân cöùu cuûa chuùng toâi coù 13tröôøng hôïp ñöôøng kính maûnh gheùp 7,5mm(chieám 40,6%) vaø 19 tröôøng hôïp ñöôøng kínhmaûnh gheùp laø 8mm (chieám 59,4%).

51SỐ 4/2018


Keát quaû veà ñoä trong maûnh gheùpBaûng 0.3: Ñoä trong cuûa maûnh gheùp theo

thôøi gian

Ñoä trong cuûa maûnh gheùp ôû töøng thôøi ñieåmtheo doõi chia theo nhoùm chæ ñònh gheùp giaùcmaïc khoâng coù söï khaùc bieät coù yù nghóa thoángkeâ vôùi p > 0,05.

Keát quaû thò löïc- Phaân boá caùc möùc thò löïc theo thôøi gianThò löïc chænh kính toái öu cuûa caùc maét phaãu

thuaät thaønh coâng taïi töøng thôøi ñieåm ñöôïc ghinhaän. Taïi moãi thôøi ñieåm, nhöõng maét thaát baïigheùp tröôùc ñoù khoâng ñöôïc ñöa vaøo phaàn keátquaû thò löïc taïi moác thôøi gian naøy. Keát quaû thuñöôïc nhö sau:

1 tuaàn sau moå

Baûng 0.4: Phaân boá caùc möùc thò löïc taïi thôøiñieåm 1 tuaàn sau moå

1 thaùng sau moåTaïi thôøi ñieåm 1 thaùng sau phaãu thuaät coù

2 maét thaát baïi gheùp nguyeân phaùt neân soá maétñöôïc ñaùnh giaù keát quaû thò löïc coøn laïi laø 30 maét.

Baûng 0.5: Phaân boá caùc möùc thò löïc taïi thôøiñieåm 1 thaùng

2 thaùng sau moåTaïi thôøi ñieåm 2 thaùng sau moå coù theâm

1 maét bò thaûi gheùp, do ñoù soá maét coøn laïi ñöôïctieáp tuïc ñaùnh giaù keát quaû thò löïc laø 29 maét.


3 thaùng sau moå


- Söï thay ñoåi caùc möùc thò löïc theo thôøigian

Bieåu ñoà 0.4: Söï thay ñoåi caùc möùc thò löïctheo thôøi gian

Nhö vaäy, tyû leä maét coù thò löïc thaáp giaûmdaàn vaø tyû leä maét coù thò löïc cao taêng daàn theothôøi gian.

Ñoä trongmaûnh gheùp

Thôøi gian

Maûnh gheùptrong

Maûnhgheùpmôø

Maûnhgheùpñuïc

Sau moå 1 tuaàn 28 (87,5%) 4(12,5%) 0

1 thaùng 25 (78,1%) 6 (18,8%) 1 (3,1%)

2 thaùng 25 (78,1%) 4 (12,5%) 3 (9,4%)

3 thaùng 29 (90,6%) 0 3 (9,4%)

Möùc thò löïc n Tyû leä (%)< ÑNT 3m 22 68,8Töø ÑNT 3m ñeán < 1/10 8 25,0Töø 1/10 ñeán < 3/10 2 6,3> 3/10 0 0,0

Toång 32 100


Toång 30 100


Toång 29 100


Toång 29 100

52 SỐ 4/2018

Tyû leä thaønh coâng cuûa phaãu thuaätBaûng 0.8: Soá maét gheùp thaønh coâng, thaát

baïi vaø tyû leä thaønh coâng theo thôøi gian

Soá maét thaát baïi coäng doàn trong thôøi ñieåm 3thaùng laø 3 maét. Tyû leä thaønh coâng cho toaøn boämaét ñöôïc gheùp tính taïi thôøi ñieåm naøy laø 90,6%.

Caùc bieán chöùng phaãu thuaätBieán chöùng sau moå

Baûng 0.9: Caùc bieán chöùng sau moå

- Chaäm bieåu moâ hoùa maûnh gheùp

- Caùc bieán chöùng lieân quan ñeán chæ khaâu

- Taêng nhaõn aùp

IV. KEÁT LUAÄN1. Veà ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc, chuyeån

giao coâng ngheäQuaù trình löïa choïn ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc

ñaït hieäu quaû cao, taát caû caùc ñoái töôïng ñeàuhoaøn thaønh toát nhieäm vuï ñeà ra; Hai kíp phaãuthuaät gheùp giaùc maïc; Moät kíp gaây meâ phuïc vuïcho gheùp giaùc maïc.

2. Veà ñaùnh giaù keát quaû phaãu thuaät gheùpgiaùc maïc

- Keát quaû veà thò löïc: Sau moå 3 thaùng, soá maét coù thò löïc ôû möùc muø

loøa ñaõ giaûm coøn 13,8%. Soá maét coù thò löïc thaápthuoäc nhoùm töø ÑNT 3m ñeán < 1/10 cuõng giaûm chæcoøn 6 maét (chieám 20,7%). Trong khi ñoù soá maét coùthò löïc cao hôn töø 1/10 ñeán < 3/10 chieám tyû leä caonhaát (44,8%). Ñaõ coù 6 maét ñaït möùc thò löïc >3/10, trong ñoù maét ñaït thò löïc cao nhaát laø 6/10.

- Tyû leä thaønh coâng cuûa phaãu thuaät tính taïithôøi ñieåm 1 thaùng , 2 thaùng vaø 3 thaùng laàn löôïtlaø 93,8%, 90,6% vaø 90,6%.

- Bieán chöùng trong moå: Toaøn boä 32 tröôønghôïp gheùp giaùc maïc trong nghieân cöùu ñeàu ñöôïcmoå gaây meâ vaø khoâng coù tai bieán naøo xaûy ra.

- Bieán chöùng sau moå: Thaûi maûnh gheùpnguyeân phaùt (2 tröôøng hôïp, 6,25%), phaûn öùngthaûi gheùp giaùc maïc (4 tröôøng hôïp, 12,5%),chaäm bieåu moâ hoùa maûnh gheùp (2 tröôøng hôïp,6,25%), bieán chöùng lieân quan ñeán chæ khaâu(9 tröôøng hôïp, 28,13%), taêng nhaõn aùp (3 tröôønghôïp, 9,38%).

M c th l c n T l %

< NT 3m 22 68,8%

T NT 3m n < 1/10 8 25,0%

T 1/10 n < 3/10 2 6,3%

3/10 0 0,0%

T ng 32 100%

M c th l c n T l %

< NT 3m 11 36,7%T NT 3m n < 1/10 13 43,3%T 1/10 n < 3/10 6 20,0% 3/10 0 0,0%

T ng 30 100%

M c th l c n T l %

< NT 3m 9 31,0%T NT 3m n < 1/10 9 31,0%T 1/10 n < 3/10 7 24,1% 3/10 4 13,8%

T ng 29 100%

M c th l c n T l %< NT 3m 4 13,8%T NT 3m n < 1/10 6 20,7%T 1/10 n < 3/10 13 44,8% 3/10 6 20,7%

T ng 29 100%

Th i gian K t qu

1 tháng

2 tháng

3 tháng

S m t thành công còn theo dõi

30 29 29

S m t th t b i 2 1 0

S m t th t b i c ng d n 2 3 3

T l thành công (th t b i c ng d n/ t ng m t ghép)

93,8% 90,6% 90,6%

Lo i bi n ch ng T n su t

T l (%)

Th i m nh ghép nguyên phát 2 6,25

Ph n ng Th i ghép giác m c 4 12,5

Ch m bi u mô hóa m nh ghép 2 6,25

Bi n ch ng liên quan n ch khâu (l ng ch , viêm chân ch )

9 28,13

T ng nhãn áp 3 9,38

M c th l c n T l %

< NT 3m 22 68,8%

T NT 3m n < 1/10 8 25,0%

T 1/10 n < 3/10 2 6,3%

3/10 0 0,0%

T ng 32 100%

M c th l c n T l %

< NT 3m 11 36,7%T NT 3m n < 1/10 13 43,3%T 1/10 n < 3/10 6 20,0% 3/10 0 0,0%

T ng 30 100%

M c th l c n T l %

< NT 3m 9 31,0%T NT 3m n < 1/10 9 31,0%T 1/10 n < 3/10 7 24,1% 3/10 4 13,8%

T ng 29 100%

M c th l c n T l %< NT 3m 4 13,8%T NT 3m n < 1/10 6 20,7%T 1/10 n < 3/10 13 44,8% 3/10 6 20,7%

T ng 29 100%

Th i gian K t qu

1 tháng

2 tháng

3 tháng

S m t thành công còn theo dõi

30 29 29

S m t th t b i 2 1 0

S m t th t b i c ng d n 2 3 3

T l thành công (th t b i c ng d n/ t ng m t ghép)

93,8% 90,6% 90,6%

Lo i bi n ch ng T n su t

T l (%)

Th i m nh ghép nguyên phát 2 6,25

Ph n ng Th i ghép giác m c 4 12,5

Ch m bi u mô hóa m nh ghép 2 6,25

Bi n ch ng liên quan n ch khâu (l ng ch , viêm chân ch )

9 28,13

T ng nhãn áp 3 9,38

Tư tưởng Người tỏa sáng năm châu, đưa dân tộc Việt Nam qua bãotáp mưa sa, lấy nhân nghĩa làm phồn vinh đất nước.

Đường lối Đảng rạng ngời chân lí, dắt nhân dân Hồng Lạc vượtsóng to gió cả, dùng đức tài dựng hạnh phúc non sông.


53SỐ 4/2018


Naêm 2018, Thanh tra Sôû Khoa hoïc vaøCoâng ngheä (KH&CN) Thanh Hoùa ñaõcoù nhieàu noã löïc, khaéc phuïc nhöõng

khoù khaên, hoaøn thaønh toát caùc nhieäm vuï ñöôïcgiao. Coâng taùc trieån khai caùc cuoäc thanh trañöôïc chuû ñoäng, linh hoaït vaø kòp thôøi; noäidung thanh tra coù troïng taâm, troïng ñieåm vaøhieäu quaû. Coâng taùc thanh tra ñaõ goùp phaànnaâng cao hieäu löïc, hieäu quaû hoaït ñoäng quaûnlyù nhaø nöôùc veà khoa hoïc vaø coâng ngheä; ngaênngöøa, phaùt hieän vaø xöû lyù kòp thôøi caùc haønh vi,vi phaïm phaùp luaät nhaèm baûo veä quyeàn lôïingöôøi tieâu duøng vaø caùc doanh nghieäp saûnxuaát, kinh doanh chaân chính. Keát quaû cuï theånhö sau:

Thanh tra Sôû ñaõ chuû trì, phoái hôïp vôùi caùcngaønh chöùc naêng: Sôû Coâng thöông (Chi cuïcQuaûn lyù thò tröôøng) tieán haønh cuoäc thanh trachuyeân ñeà veà Tieâu chuaån Ño löôøng Chaátlöôïng ñoái vôùi 39 doanh nghieäp vôùi 45 cöûahaøng kinh doanh xaêng, daàu treân ñòa baøn tænh.Trong ñoù, coù xaêng RON 95, xaêng E5 Ron 92vaø daàu ñieâzen 0,05% S (daàu DO 0,05%S).Thôøi gian töø ngaøy 15/9/2018 ñeán ngaøy30/10/2018.

1. Noäi dung thanh traThanh tra vieäc chaáp haønh caùc quy ñònh

phaùp luaät veà Tieâu chuaån vaø quy chuaån kyõthuaät, chaát löôïng saûn phaåm, haøng hoùa trongkinh doanh xaêng daàu, xaêng E5 Ron 92;

Thanh tra vieäc chaáp haønh caùc quy ñònh phaùpluaät veà ño löôøng trong kinh doanh xaêng daàu,xaêng E5 Ron 92.

2. Keát quaû Moät soá cöûa haøng ñaõ khoâng trang bò ca

ñong, bình ñong ñeå töï kieåm tra ñònh kyø theoquy ñònh taïi khoaûn 4 Ñieàu 6 Thoâng tö soá15/2015/TT-BKHCN ngaøy 25/8/2015 cuûa BoäKhoa hoïc vaø Coâng ngheä. Lyù do khoâng ñaûmbaûo ñieàu kieän theo quy ñònh ñeå ngöôøi coùquyeàn vaø nghóa vuï lieân quan, giaùm saùt, kieåmtra vieäc thöïc hieän pheùp ño. Ñaõ phaùt hieän vaøxöû lyù 02 cô sôû vi phaïm, xöû phaït vi phaïmhaønh chính vôùi soá tieàn laø: 11.000.000 ñoàng.

Ñoàng thôøi, kieán nghò moät soá bieän phaùp ñeåcaùc cô sôû chaán chænh hoaït ñoäng, chaáp haønhnghieâm caùc quy ñònh cuûa phaùp luaät trongkinh doanh xaêng xaàu.

Ngoaøi ra, coâng taùc tuyeân truyeàn, phoå bieánvaø höôùng daãn caùc quy ñònh veà xöû phaït viphaïm haønh chính trong lónh vöïc quaûn lyù nhaønöôùc cuûa ngaønh cuõng ñöôïc Thanh tra Sôûquan taâm vaø thöïc hieän thöôøng xuyeân nhö:Phoái hôïp trieån khai Nghò ñònh quy ñònh xöûphaït vi phaïm haønh chính trong lónh vöïc tieâuchuaån, ño löôøng vaø chaát löôïng saûn phaåm,haøng hoùa theo Nghò ñònh soá 119/2017/NÑ-CP ngaøy 01/11/2017 cuûa Chính phuû quy ñònhveà xöû phaït vi phaïm haønh chính trong lónh vöïc

* Chaùnh Thanh tra Sôû KH&CN Thanh Hoùa.

COâNG TAÙC THANH TrA GOÙp pHAÀN NAâNG CAOHIEÄU LÖÏC, HIEÄU qUAÛ HOAÏT ÑOÄNG qUAÛN LyÙ NHAØ NÖôÙC

vEÀ kHOA HOÏC vAØ COâNG NGHEÄ

CN. Traàn Vaên Thanh *

54 SỐ 4/2018

tieâu chuaån, ño löôøng vaø chaát löôïng saûnphaåm, haøng hoùa.

3. Bieän phaùp thöïc hieänÑeå tieáp tuïc naâng cao hieäu löïc, hieäu quaû

trong coâng taùc quaûn lyù nhaø nöôùc veà chuyeân

ngaønh thuoäc lónh vöïc KH&CN.Trong thôøi gian tôùi vaø nhöõngnaêm tieáp theo, Thanh tra Sôûtieáp tuïc tuyeân truyeàn, phoå bieáncaùc vaên baûn quy phaïm phaùpluaät; taêng cöôøng phoái hôïp vôùicaùc sôû, ban, ngaønh, ñòaphöông, toå chöùc, caù nhaân lieânquan ñeán coâng taùc thanh tra,kieåm tra vieäc chaáp haønh phaùpluaät thuoäc lónh vöïc quaûn lyù nhaø

nöôùc cuûa Sôû KH&CN, chuù troïng phaùt hieännhöõng vaán ñeà môùi phaùt sinh trong quaù trìnhtoå chöùc thöïc hieän, ñeå ñeà xuaát caùc bieän phaùpxöû lyù kòp thôøi, ñuùng quy ñònh, ñeå baûo veäquyeàn lôïi ngöôøi tieâu duøng vaø doanh nghieäp./.


THANH HOÙA THAM GIA SÖÏ kIEÄN TrÌNH DIEÃN...

baøy, quaûng baù thaønh töïu KH&CN thuoäclónh vöïc coâng nghieäp, noâng nghieäp; coângngheä cao; caùc saûn phaåm y döôïc; lónh vöïccoâng ngheä thoâng tin thoâng qua caùc saûnphaåm KHCN; aán phaåm; tôø rôi; cattalo… cuûahôn 20 doanh nghieäp trong tænh. Tieâu bieåulaø: Caùc saûn phaåm phaân boùn phuïc vuï saûnxuaát noâng nghieäp cuûa Coâng ty CP CoângNoâng nghieäp Tieán Noâng; Coâng ty CPThieân Noâng; Caùc saûn phaåm duïng cuï theåthao cuûa coâng ty CP Duïng cuï theå thaoDelta; Caùc saûn phaåm thuoác thuoác xoaboùp; röôïu toûa döông; thaäp hoaøng hoaøn; vòtraøng hoaøn… cuûa Doanh nghieäp tö nhaânHaõng thuoác theå thao; Caùc saûn phaåm döôïclieäu, Traø tuùi loïc, Thuoác xòt muõi cuûa Trungtaâm nghieân cöùu döôïc lieäu Baéc Trung boä;Caùc phaàn meàm lieân laïc ñieän töû thoâng minhcuûa coâng ty coå phaàn laäp trình phaàn meàmthoâng minh…

Ñaëc bieät, 02 doanh nghieäp ñöôïc Ban Toåchöùc tuyeân döông vaø trao taëng danh hieäu“Doanh nghieäp ñoåi môùi coâng ngheä tieâubieåu” laø: Coâng ty CP Coâng Noâng nghieäpTieán Noâng vaø Coâng ty CP Duïng cuï theåthao Delta… Gian haøng cuûa tænh cuõng ñöôïcnhieàu ñaïi bieåu vaø ngöôøi daân ñeán thamquan, tìm hieåu.

Thoâng qua söï kieän naøy caùc doanhnghieäp, toå chöùc KH&CN trong tænh naémbaét ñöôïc nhu caàu ñaët haøng nghieân cöùu,öùng duïng, ñoåi môùi vaø chuyeån giao coângngheä. Ñoàng thôøi ñaây cuõng laø hoaït ñoäng hoãtrôï naâng cao khaû naêng vaø hieäu quaû hôïptaùc giöõa ngöôøi saûn xuaát, doanh nghieäp vaøcaùc ñôn vò nghieân cöùu, keát noái giöõa beân coùnhu caàu vôùi beân coù nguoàn cung coângngheä phuø hôïp, ñöa nhanh keát quaû nghieâncöùu vaøo saûn xuaát phuïc vuï phaùt trieån kinhteá - xaõ hoäi./.


55SỐ 4/2018


Naèm trong chuoãi caùc hoaït ñoäng cuûa söïkieän “Trình dieãn, keát noái cung - caàucoâng ngheä naêm 2018 (Techdemo

2018) vôùi Chuû ñeà “Ñoåi môùi coâng ngheä - saùngtaïo, hoäi nhaäp vaø phaùt trieån” töø ngaøy03/10/2018 ñeán 05/10/2018 Boä Khoa hoïc vaøCoâng ngheä (Cuïc ÖÙng duïng vaø Phaùt trieåncoâng ngheä) phoái hôïp vôùi UBND thaønh phoáCaàn Thô (Sôû Khoa hoïc vaø Coâng ngheä CaànThô) toå chöùc Hoäi nghò veà hoaït ñoäng caùc trungtaâm öùng duïng tieán boä KH&CN caùc tænh,thaønh phoá tröïc thuoäc Trung öông laàn thöù XI.

Trình dieãn vaø keát noái cung - caàu coângngheä (TechDemo) laø hoaït ñoäng thöôøngxuyeân, lieân tuïc, theå hieän ñöôïc moät phaànquan troïng trong böùc tranh toaøn caûnh veàhoaït ñoäng ñoåi môùi coâng ngheä taïi Vieät Namnhaèm öùng duïng nhöõng coâng ngheä môùi vaøo

phuïc vuï ñôøi soáng. TechDemo 2018 taäp trungvaøo caùc lónh vöïc: Noâng - Laâm - Thuûy - Haûisaûn; Coâng ngheä Vaät lieäu môùi, Xaây döïng côbaûn; Cô khí cheá taïo, Coâng nghieäp oâ toâ xemaùy vaø coâng nghieäp hoã trôï; Coâng ngheäthoâng tin, coâng ngheä ñieän töû, IoT; Coâng ngheäsinh hoùa, y döôïc phaåm; Coâng ngheä naênglöôïng môùi, naêng löôïng taùi taïo; Coâng ngheäbaûo veä moâi tröôøng.

Höôûng öùng chuoãi söï kieän yù nghóa treân,thöïc hieän theo Keá hoaïch soá 152/KH-UBNDngaøy 16/8/2018 cuûa UBND tænh Thanh Hoùa,Sôû KH&CN (Trung taâm Thoâng tin - ÖÙng duïng -Chuyeån giao KH&CN laø cô quan thöôøng tröïc)ñaõ phoái hôïp caùc Doanh nghieäp, caùc toå chöùcKH&CN toå chöùc tham gia chuoãi söï kieän.Thanh Hoùa giôùi thieäu 03 gian haøng, tröng

* Giaùm ñoác Trung taâm Thoâng tin - ÖÙng duïng - Chuyeån giao KH&CN Thanh Hoùa.

THANH HOÙA THAM GIA SÖÏ KIEÄN TRÌNH DIEÃN,KEÁT NOÁI CUNG - CAÀU COÂNG NGHEÄ NAÊM 2018

KS. Traàn Vaên Thaéng *

Gian haøng tröngbaøy, giôùi thieäu coângngheä vaø caùc saûnphaåm KH&CN tænhThanh Hoùa.



SỐ 4/201856

1. Sô löôïc veà Naám Linh chiNaám Linh Chi, teân khoa hoïc laø

Ganodermalucidum, thuoäc hoï naám lim(Ganodermataceae), coøn coù nhöõng teân goïikhaùc nhö Tieân thaûo, Naám tröôøng thoï, Vaïnnieân thanh. Naám linh chi ñöôïc xeáp vaøo loaïithöôïng phaåm, laø moät vò thuoác quyù trong “Thaànnoâng baûn thaûo” vaø “Baûn thaûo cöông muïc”.Trong y hoïc hieän ñaïi, taùc duïng cuûa naám linhchi vaãn ñöôïc caùc nhaø khoa hoïc ôû nhieàu nôitreân theá giôùi nghieân cöùu vaø phaùt hieän theâmtheo thôøi gian.

Theo saùch Naám Lôùn ôû Vieät Nam cuûa giaùosö Trònh Tam Kieät, chi Ganoderma treân theágiôùi coù hôn 50 loaøi, rieâng ôû Trung Quoác coù48 loaøi, Vieät Nam coù khoaûng 37 loaøi. Linh chiphaân boá ôû caùc röøng coù nhieàu loaïi goã caây laùroäng, nhaát laø röøng goã Lim neân coøn goïi laø naámLim. Hieän taïi, chæ coù 6 loaïi naám linh chi ñöôïcñöa vaøo nghieân cöùu töôøng taän coâng duïngcuûa noù, ñoù laø naám linh chi ñoû, vaøng, xanh datrôøi, tím, ñen, traéng. Trong 6 loaïi naøy, linh chi

ñoû vaø ñen laø coù hoaït tính trò lieäu toát nhaát.Vieäc nuoâi troàng naám Linh Chi theo quy moâ

coâng nghieäp ñöôïc baét ñaàu vaøo naêm 1936 vôùithaønh coâng cuûa giaùo sö Daät Kieán Vuõ Höng(Nhaät). Naêm 1971, Naoi Y nuoâi troàng taïoñöôïc quaû theå treân nguyeân lieäu laø muøn cöa.Naêm 1979, saûn löôïng naám khoâ ôû Nhaät ñaït5 taán/naêm, thì ñeán naêm 1995 saûn löôïng ñaõtaêng 200 taán/naêm. Quy trình nuoâi troàng cuûaNhaät söû duïng chuû yeáu laø goã khuùc vaø phuû ñaát,neân cho tai naám to vaø naêng suaát cao, nhönglaïi deã bò saâu beänh vaø caïn kieät nguoàn goã. ÔÛThöôïng Haûi, ngöôøi ta söû duïng maït cöa vaømoät soá pheá lieäu cuûa noâng laâm nghieäp, laø caûitieán lôùn so vôùi caùch troàng cuûa Nhaät. Nguyeânlieäu ñöôïc cho vaøo chai, loï ñeå khöû truøng roàicaáy gioáng. Caùc chai loï ñöôïc xeáp leân nhauthaønh nhieàu lôùp treân maët ñaát, ñeå töôùi vaø thuhaùi naám. ÔÛ Vieät Nam vieäc nuoâi troàng naámLinh Chi baét ñaàu töø TP. Hoà Chí Minh vaøonaêm 1987, sau ñoù lan ra caû nöôùc. Toång saûnlöôïng naám Linh Chi nuoâi troàng trong nöôùckhoaûng 60 - 65 taán khoâ/naêm.

2. Taùc duïng cuûa Naám linh chiTöø laâu, linh chi ñöôïc ghi nhaän nhö moät loaïi

döôïc lieäu quyù, söû duïng trong nhieàu baøi thuoáccoå. Nhöõng taùc duïng cuûa naám linh chi ñaõñöôïc caùc nhaø khoa hoïc phaùt hieän vaø kieåmnghieäm tính cho ñeán thôøi ñieåm naøy:

- Taùc duïng cuûa Naám linh chi vôùi heä mieãndòch: Taêng cöôøng hoaït ñoäng cuûa heä mieãndòch, giuùp khaùng laïi caùc loaïi virus, vi khuaån.Trong ñieàu trò vieâm gan sieâu vi, naám linh chi

* Trung taâm Nghieân cöùu ÖÙng duïng vaø Phaùt trieån coâng ngheä sinh hoïc.

Naám linh chivAØ CAÙCH pHOØNG TrAÙNH NGOÄ ÑOÄC NAÁM LINH CHI MOÁC

ThS. Mai Thò Hoàng Laâm *

57SỐ 4/2018


coù taùc duïng naâng cao hoaït tính cuûa ñaïi thöïcbaøo vaø teá baøo Lympho nhôø taêng chöùc naêngsaûn xuaát Interferon trong cô theå; laøm saûnsinh phong phuù caùc loaïi vitamin, chaátkhoaùng, chaát ñaïm caàn thieát cho cô theå.

- Ñoái vôùi heä tieâu hoùa: Linh Chi giuùp laømsaïch ruoät, thuùc ñaåy heä tieâu hoùa, choáng taùoboùn maõn tính.

- Ñoái vôùi heä thaàn kinh: Laøm giaûm meät moûicaêng thaúng, giuùp an thaàn, laøm giaûm aûnhhöôûng cuûa Caffeine, thö giaõn cô baép. DuøngNaám linh chi ñeå hoã trôï trò chöùng ñau ñaàu, maátnguû, thaàn kinh suy nhöôïc, stress seõ coù hieäuquaû toát.

- Ñoái vôùi heä baøi tieát: Nhoùm Sterois trongNaám linh chi coù taùc duïng giaûi ñoäc gan, baûo veägan, ngöøng toång hôïp Cholesterol, trung hoøavirus, öùc cheá nhieàu loaïi vi khuaån gaây beänhneân coù hieäu quaû toát ñoái vôùi beänh veà gan maätnhö vieâm gan, xô gan, gan nhieãm môõ.

- Ñoái vôùi heä tuaàn hoaøn: Naám linh chi giuùpchoáng nhieãm môõ, xô vöõa ñoäng maïch vaø caùcbieán chöùng khaùc. Coù taùc duïng ñaëc bieät trongvieäc laøm giaûm Cholesterol trong maùu vaø caùcthaønh maïch, trôï tim, loïc saïch maùu, giaûm xôcöùng thaønh ñoäng maïch, thuùc ñaåy quaù trìnhlöu thoâng maùu, taêng cöôøng tuaàn hoaøn maùu.

- Taùc duïng hoã trôï choáng ung thö: ChaátGermanium trong naám linh chi giuùp ngaênchaën ung thö trong cô theå, giuùp loaïi tröø vaøkìm haõm söï taêng tröôûng cuûa teá baøo ung thö.

- Phoøng vaø hoã trôï chöõa beänh tieåu ñöôøng:Trong Linh Chi coù thaønh phaàn Polysacchanridegiuùp khoâi phuïc teá baøo tieåu ñaûo tuyeán tuïy vaøtöø ñoù thuùc ñaåy quaù trình ñieàu tieát Insulin, caûithieän nhieàu chöùc naêng cô baûn cuûa Insulin,laøm giaûm ñöôøng huyeát trong maùu ngöôøi maécbeänh tieåu ñöôøng.

- Taùc duïng choáng dò öùng: Nhôø caùc AcidGanoderic, Naám linh chi taùc duïng nhö moätchaát oxy hoùa khöû caùc goác ñoäc trong cô theå vaøchoáng aûnh höôûng cuûa caùc tia chieáu xaï. Naámlinh chi cuõng coù taùc duïng giuùp cô theå thaûinhanh caùc chaát ñoäc keå caû caùc kim loaïi naëng.

- Taùc duïng laøm ñeïp da cuûa Naám linh chi:Naám linh chi giuùp loaïi boû caùc saéc toá laï treânda, laøm ñeïp da, laøm cho da hoàng haøo, choángcaùc beänh ngoaøi da nhö dò öùng, muïn tröùng caù.

3. Phoøng traùnh ngoä ñoäc Naám Linh chi* Söû duïng naám linh chi ñuùng caùch

Ñeå baûo toaøn döôïc chaát vaø phaùt huy toái ñacoâng duïng, baïn caàn duøng linh chi ñoû ñuùngcaùch. Naám naáu laáy nöôùc, haõm nhö traø, ngaâmröôïu hoaëc xay nhuyeãn ñeå naáu canh, haàm vôùixöông thòt taïo thaønh moùn suùp. Moùn aên naøyraát toát cho ngöôøi vöøa traûi qua baïo beänh,ngöôøi giaø yeáu hay trong quaù trình hoùa xaïchöõa ung thö.

Löu yù: Naám linh chi neân duøng vaøo moãibuoåi saùng, luùc buïng ñoùi. Uoáng nhieàu nöôùclaøm taêng coâng hieäu thaûi ñoäc cuûa naám. Khisöû duïng coù bieåu hieän ñi tieåu nhieàu laànchöùng toû naám taùc duïng thanh loïc chaát ñoäctrong cô theå.

Khi ñun, haõm linh chi coù theå keát hôïp theâmcam thaûo, taùo taøu, atiso, hoaëc coû ngoït ñeågiaûm bôùt vò ñaéng, giuùp deã uoáng maø khoânglaøm aûnh höôûng ñeán döôïc tính. Neân keát hôïptheâm vitamin C khi uoáng linh chi vì seõ laømtaêng haáp thu döôïc chaát trong naám.

* Nhöõng ngöôøi khoâng neân duøng naám linh chi

Naám linh chi raát toát cho ngöôøi beänh caohuyeát aùp nhöng noù laïi khoâng toát vôùi nhöõngngöôøi huyeát aùp thaáp hay ngöôøi chuaån bòphaãu thuaät. Bôûi vôùi nhöõng ngöôøi beänh huyeátaùp thaáp khi söû duïng naám linh chi laøm huyeátaùp xuoáng quaù thaáp gaây neân tình traïng hoamaét choùng maët, buoàn noân aûnh höôûng khoângtoát ñeán tình traïng hình thaønh caùc maøng maùu,tình traïng chaûy maùu maát kieåm soaùt.

Nhöõng ngöôøi vöøa môùi phaãu thuaät hayñang chôø phaãu thuaät khoâng neân söû duïngnaám linh chi bôûi cô theå luùc naøy caàn söï oånñònh ñeå theo doõi caùc taùc duïng phuï tröôùc vaøsau phaãu thuaät.


58 SỐ 4/2018

chuùc möøng naêm môùi

Trong caùc theå loaïi tranh, aûnh thì doøngtranh daân gian coù söùc soáng laâu beànvaø coù söùc cuoán huùt ñaëc bieät vôùi nhieàu

theá heä con ngöôøi Vieät Nam cuõng nhö dukhaùch nöôùc ngoaøi, cuõng bôûi nhöõng ñeà taøitreân tranh phaûn aùnh ñaäm chaát cuoäc soángmoäc maïc, giaûn dò, gaàn guõi gaén lieàn vôùi vaênhoùa ngöôøi Vieät. YÙ nghóa cuûa caùc böùc tranh,cuûa moãi doøng tranh daân gian ngoaøi ñieåmchung gioáng nhau, laïi coù nhöõng ñieåm khaùcnhau. Söï khaùc nhau ñoù chính laø toâ ñaäm söïphong phuù kho taøng ngheä thuaät tranh daângian truyeàn thoáng (coù khôûi ñieåm töø cuoái theákyû XVI) - caùch ngaøy nay ngoùt naêm traêmnaêm lòch söû.

Caùc doøng Tranh daân gian nhö: Tranh thôølaøng Sình (Laïi AÂn - Hueá), Tranh Kim Hoaøng:(Kim Baûng - Hoaøng Baûng xöù Ñoaøi - Haø Taây)vaùn goã khaéc, chuû yeáu laø baûn neùt ñen giöõhình, in treân giaáy hoàng ñieàu; maøu söû duïngchuû yeáu laø maøu boät pha keo vaø toâ veõ theâmbaèng tay. Doøng Tranh Haøng Troáng: vaùn khaéccuõng chæ laøm baûn khaéc neùt ñen, in treân giaáytraéng, roài keát hôïp duøng maøu nöôùc, maøuphaåm ñeå toâ vôøn, veõ theâm baèng tay. Doøng

tranh Daân gian Ñoâng Hoà kinh Baéc coù nhöõngneùt ñoäc ñaùo vaø coù khaùc laø: ngoaøi baûn neùt ñenchuû ñaïo, coøn ñöôïc khaéc caùc baûn goã in maøu(Töùc laø tranh maãu coù bao nhieâu maøu thì coùbaáy nhieâu baûn goã khaéc in maøu ñi cuøng). Ñaëcbieät laø maøu söû duïng in tranh chæ duøng caùcloaïi maøu cheá töø caùc saûn vaät coù trong töïnhieân. Caùc maøu chính (coøn goïi laø maøu thuoáccaùi) nhö: Ñen: than laù tre giaø, qua coâng ñoaïnñoát, ngaâm, xay nhuyeãn vaø loïc; Vaøng: cheá töøhoa hoeø; Xanh: cheá töø laù traøm; Ñoû: cheá töøhoa hieân; Naâu ñoû: cheá töø son ñaù meàm ñöôïcmaøi; giaõ nhoû vaø daây kyõ vaø ngaâm nhieãn;Traéng: cheá töø voû soø, voû ñieäp ñöôïc laøm aûi, xaynhoû vaø uû... choåi queùt ñieäp baèng boù laù thoâng,hoà neáp laøm chaát keát dính...

Tranh daân gian Ñoâng Hoà khoâng duøng tayveõ theâm nhö caùc doøng tranh khaùc, maø ñeàuthoâng qua chaát lieäu goã (khaéc vaø in) cuøng vôùichaát lieäu maøu cheá töø saûn vaät töï nhieân, ñaõ chomoät caûm myõ taïo hình, veà veû ñeïp cuûa chaátlieäu, ñoäc ñaùo cuûa doøng tranh naøy.

Tranh daân gian Ñoâng Hoà xöa kia coùnhöõng ñeà taøi gaàn nhö rieâng veà chuûng loaïi (veàsau caùc doøng tranh coù giao thoa vôùi nhau,

neân coù môû roäng theâm). Caùc loaïinhö: Ñeà taøi lòch söû: thöôøng gaén vôùicaùc nhaân vaät nhö caùc tranh: HaiBaø Tröng, Baø Trieäu, Ñinh TieânHoaøng côø lau taäp traän, Traàn HöngÑaïo chieán thaéng quaân Nguyeân...Ñeà taøi sinh hoaït nhö caùc tranh:Ñaáu vaät, Ñaùnh ñu, Hoäi laøng, Höùngdöøa, Ñaùnh ghen, Chaên traâu - thoåisaùo, Chaên traâu - thaû dieàu... Caùctích vaên hoïc, hoaëc daân gian: Kieàu,Thaïch Sanh, hoaëc 4 toá nöõ vôùicaàm, kyø, thi, hoïa...

Ñaëc bieät, noåi baät laø tranh caùccon vaät nhö: caùc tranh lôïn: Lôïn

TÌM HIEÅU VEÀ DOØNG TRANH DAÂN GIANVAØ NGHEÄ THUAÄT TRANH LÔÏN DAÂN GIAN ÑOÂNG HOÀ

59SỐ 4/2018


ñaøn, lôïn ñoäc, lôïn aên caây daùy. Caùc tranh gaø:Gaø ñaøn, gaø - Ñaïi caùt, gaø -Thö huøng, gaø troáng -nghinh xuaân. Tranh caùc con vaät khaùc nhö:Vòt, traâu, meøo, roàng - röôùc roàng, hoå - nguõ hoå,chuoät, caù, coùc. Ñeà taøi töù quyù: Mai - haïc (muøaxuaân), phuø dung - chim tró (muøa haï), ngoâñoàng - chim phöôïng (muøa thu), Tuøng - Chimcoâng (muøa ñoâng). Con vaät khi laø ñeà taøi rieâng,hoaëc khi ñöôïc ngheä nhaân saùng taïo em beù vôùigia caàm nhö böùc Vinh hoa, Phuùc Loäc songtoaøn vôùi (em beù oâm gaø troáng), (em beù oâmruøa), (em beù oâm caù); Hoaëc ñöa con vaät vaøotranh vôùi loái aån duï nhaèm phaûn aùnh noäi dungxaõ hoäi con ngöôøi nhö caùc tranh: Ñaùm cöôùichuoät, thaøy ñoà coùc... Con lôïn gaén boù bao ñôøivôùi con ngöôøi. Con lôïn coù truyeàn thuyeát xaxöa, gaén vôùi Lòch phaùp, söû duïng thôøi khaéc:naêm, thaùng, ngaøy, giôø vaän vaøo con ngöôøi (khichaøo ñôøi laø giôø sinh). Trong 12 sinh tieâu,ñöôïc töôïng tröng bôûi 12 con vaät (coøn goïi laø12 con giaùp: Tyù, Söûu, Daàn, Maõo, Thìn, Tî,Ngoï, Muøi, Thaân, Daäu, Tuaát, Hôïi) vaø vôùi söïhaønh aâm hoaëc döông keát hôïp cuûa moãi convaät ñoù ñeå phaân tích caù tính, tieân ñoaùn vaänmaïng cuûa moãi con ngöôøi, ñaõ ñöôïc tích hôïpkinh nghieäm töø ngaøn xöa toång keát laïi.

Con lôïn goïi laø hôïi, trong 12 con giaùp noùñöôïc xeáp ôû vò trí cuoái cuøng. Laøng coù ngheàlaøm tranh, con lôïn vaøo tranh daân gian ÑoângHoà, goïi laø tranh lôïn. Ngaøy teát mua tranh daângian: tranh lôïn, tranh gaø... veà treo cuøng laøthöôûng thöùc caùi ñeïp taïo hình, coøn bieåu hieänöôùc muoán naêm môùi taêng gia saûn xuaát ñöôïcsung tuùc, ñôøi soáng no ñuû. Tranh lôïn ñaõ ñi vaøoñôøi soáng thaåm myõ daân gian töï bao ñôøi. VeàÑoâng Hoà tìm hieåu ngheä thuaät tranh lôïn, thaáysoá löôïng vaùn khaéc maãu tranh lôïn chæ ñeámtreân ñaàu ngoùn tay. Ngaøy nay ta coøn thaáy coùba loaïi baûn khaéc tranh maãu ñeå in ra caùc tranhlôïn baùn trong dòp Teát, ñoù laø: Tranh lôïn ñaøn(theå hieän lôïn meï vaø ñaøn con vaây beân caïnh),tranh lôïn ñoäc (theå hieän moät con lôïn ñang aênbeân boàn), tranh lôïn aên caây daùy (theå hieän conlôïn ñang ngoaïm nhai caây daùy).

Ngheä thuaät tranh lôïn daân gian Ñoâng Hoà:Vôùi caû ba loaïi tranh maãu (khaéc-in) veà tranh

lôïn ñeàu coù phong caùch nhaát quaùn, hoøa ñoàngvaø noåi baät trong doøng tranh daân gian ÑoângHoà. Ñaëc ñieåm chung cuûa caùc con lôïn trongtranh daân gian Ñoâng Hoà ñeàu laø: hình töôïnglôïn beùo, theå hieän theo daùng troâng nghieâng.Ngheä nhaân saùng taùc theo chieàu naøy nhaèmboäc loä toaøn boä hình - daùng beùo toát cuûa conlôïn. Treân thaân mình lôïn ñeàu coù hai xoaùy AÂm -Döông. Hai xoaùy aâm - döông naøy naèm phíatreân ngang mình lôïn, vò trí (gaàn vai vaø moâng)phía treân cuûa 2 chaân (tröôùc vaø sau), thu huùtsöï chuyeån ñoäng, laøm cho ta caøng coù caûmgiaùc nhö thaáy con lôïn coù daùng sinh ñoäng. Noùvöøa laø caùi ñeïp höõu hình, vöøa laø aån chöùa quannieäm veà nguõ haønh. Caùc con lôïn ñeàu laø beùotoát: Maët lôïn to, tai lôùn. Maét coù vaønh mi. Moõmlôïn nghieâng, nhöng muõi laïi gaàn nhö quay rahöôùng chính dieän, taïo daùng ngoà ngoä vaøñoäng. Ngaán moõm ñeàu coù 3 ngaán, vaø khoângqueân hai ngaán meùp cuûa con lôïn nhö ñang aênngaáu nghieán. Baøn chaân lôïn coù 3 moùng, troângraát vöõng chaân ñeá. Löng lôïn vôùi ñoä cong hôivoõng, ñöôïc theå hieän baèng moät hoaëc hai neùtto baûn. Neùt cuûa ngaán thuû (phaàn ñaàu lôïn) vôùichaân tröôùc, voøng buïng vaø neùt ngaán cuûa baépñuøi sau laø neùt to daày noái vaøo neùt cong löôïncuûa buïng lôïn. Hình daùng vaø ñöôøng neùt to daàyñaõ taïo neân con lôïn coù daùng beùo, khỏe, vöõngchaõi, theå hieän yù töôûng öôùc muoán veà phoànthònh cuûa taêng gia saûn xuaát, ñôøi soáng aám no,haïnh phuùc thanh bình. Rieâng ñuoâi lôïn coùnhöõng thay ñoåi linh hoaït, taïo cho moãi loaïitranh lôïn theâm phong phuù. ÔÛ böùc lôïn aên caâydaùy ñuoâi lôïn xoay ra cong leân ôû treân ñuøi sau.ôû böùc lôïn aên ôû boàn ñuoâi ñaët treân ngaán khuyûuchaân sau. Ñuoâi lôïn ôû böùc lôïn ñaøn ñuoâi laïi ñeåthaúng xuoáng. Song caùc ñuoâi lôïn coù ñieåmchung nhaát laø: Loâng cuoái ñuoâi ñeàu ñöôïc caùchñieäu nhö moät chieác quaït hình laù ñeà, vaø ñeàuquay ra phía tröôùc.

Treân caùc tranh lôïn ngheä nhaân theå hieänñaûo ngöôïc ñieåm nhìn cuûa loâng ñuoâi vaø muõilôïn, keå caû tai lôïn (ñeàu theo höôùng troângthaúng), treân toaøn thaân lôïn (laø troâng nghieâng),pha chuùt kieåu ngheä thuaät baûn naêng nguyeânthuyû - veõ: maët nghieâng nhöng maét laïi cho

quay ra phía tröôùc), laøm cho hình töôïng trongtranh theâm soáng ñoäng. Vôùi ba maãu vaùn khaéc:tranh lôïn ñoäc, theå hieän con lôïn beùo ñang aênbeân boàn.

Tranh lôïn aên caây daùy theå hieän con lôïnñang ngoaïm caây daùy ñeå aên. Tranh lôïn ñaøn,theå hieän ñaøn lôïn con ñang quaây quaàn beânlôïn meï, moãi con moãi daùng veû: con muoántreøo leân löng, con muoán ruùc vaøo buïng meï,caùc con khaùc ñang höôùng vaøo maàm laù khoaiñeå aên... taát caû ñeàu coù boá cuïc khỏe, giaûn dò,giaøu chaát trang trí caùch ñieäu, maø ñaäm ñaøtính hieän thöïc. Chöùa ñöïng öôùc muoán cuûangöôøi noâng daân veà taêng gia saûn xuaát, veàcuoäc soáng sung tuùc, ñoâng vui hoøa thuaän,haïnh phuùc, con chaùu ñaày ñaøn. Ñöôøng neùttrong tranh lôïn thieân veà dieãn neùt to, ñaäm,giaûn dò maø coâ ñoïng, chaéc khỏe, chaân thöïc,bieåu hieän tình caûm chaân thaät, ñoân haäu vôùiphong caùch taïo hình ñaäm ñaø baûn saéc daântoäc. Tranh khaéc goã daân gian Ñoâng Hoà ñaõñoùng goùp saéc thaùi phaåm chaát taïo hình rieâng,ñoäc ñaùo. Noù coøn laø caàu noái giöõa truyeànthoáng vaø hieän ñaïi trong doøng nguoàn cuûa myõ

thuaät Vieät Nam.Töï xa xöa Ñoâng Hoà vaø ngheà laøm tranh ñaõ

coù caâu ca dao xöù sôû:"Hôõi coâ thaét bao löng xanh,

Coù veà laøng Maùi vôùi anh thì veà.Laøng Maùi coù lòch coù leà,

Coù ao taém maùt, coù ngheà laøm tranh.Naøng veà naøng ôû vôùi anh,

Cuøng nhau “Veõ, khaéc” in tranh lôïn, gaø”.Laøng Maùi cuõng chính laø laøng Ñoâng Hoà,

moät laøng coå noåi tieáng coù ngheà laøm vaøng maõ,vaø ngheà laøm tranh khaéc goã daân gian. Nhöõngböùc tranh lôïn, tranh gaø moäc maïc hoàn queâ ñaõtrôû thaønh di saûn ngheä thuaät vaø noù khoâng theåthieáu trong nhöõng ngaøy teát töï xa xöa, nhaát laønaêm môùi laïi ñuùng vaøo naêm Hôïi. Nhaø nhaø ñisaém Teát khoâng queân mua tranh lôïn veà tranghoaøng, ñoùn moät naêm môùi an khang - thònhvöôïng - haïnh phuùc, chôi tranh thaønh nhucaàu trong ñôøi soáng tinh thaàn cuûa nhaân daân.Moät neùt ñeïp vaên hoùa truyeàn thoáng laâu ñôøicoøn löu laïi ñeán ngaøy nay./.

(Söu taàm)

60 SỐ 4/2018


(Tiếp theo trang 57)naám linh chi Vaø caùch PHÒNG traùnh...Ngöôøi hay bò chöùng hoa maét, choùng

maët, buoàn noân cuõng khoâng neân duøng naámlinh chi bôûi noù seõ caøng taêng beänh hôn.

Ngöôøi bò dò öùng vôùi hoï naám caàn thaäntroïng khi duøng naám linh chi.

* Caùch phaùt hieän naám linh chi bò moác

Khi thaáy naám coù hieän töôïng nhieãm moácphaûi loaïi boû, khoâng ñöôïc söû duïng döôùihình thöùc naøo. Coù theå phaùt hieän moác döôùimuõ quaû theå cuûa naám.

Veà nguyeân taéc, maët döôùi cuûa naám linhchi ñoû(Ganoderma lucidum), coù maøu traénghoaëc traéng vaøng. Moät soá tröôøng hôïp ngöôøibaùn phaùt hieän ra naám moác ñaõ duøng coànlau. Luùc naøy, maët döôùi naám seõ bò maátmaøu, chuyeån töø maøu traéng, traéng vaøngsang maøu thaâm ñen. Neân khi thaáy maët

döôùi muõ quaû theå coù maøu naøy coù theå nghingôø naám ñaõ bò nhieãm moác, khoâng muahoaëc duøng.

“Lau coàn coù theå dieät ñöôïc naám moácnhöng caùc chaát trong naám moác vaãn thaåmthaáu vaøo maët döôùi muõ quaû theå maø chuùngta khoâng xöû lyù ñöôïc heát”, TS. Ngoâ XuaânNghieãn phaân tích.

Phöông phaùp phôi saáy ñeå choáng naámmoác: Neáu coù naéng toát, coù theå phôi naám 2 -3 naéng, sau ñoù saáy ôû nhieät ñoä thaáp ôûkhoaûng 42-480C. Naám seõ daàn giaûm ñoä aåmveà ngöôõng döôùi 12%, ñaït ñoä aåm baûo quaûn.Mang naám linh chi khoâ, baûo quaûn trong tuùichoáng aåm hay huùt chaân khoâng. Neáu baûoquaûn toát baèng caùch naøy coù theå duøng trongvoøng moät naêm./.

Documents

Trong số nàyskhcn.thanhhoa.gov.vn/Lists/Dost_TapSan_ChuyenMuc/Attachments… · Chịu trách nhiệm xuất bản Tổng biên tập TS. Nguyễn Ngọc Túy Giám Sốc Sở