16
Trinde Desemba 16 1970 Prais 1O cTTT

Trinde Desemba 16 1970 Prais 1O - Wantok Niuspepa€¦ · zelle Lokal Gavman Kaun sil long Rabaul. Wanpela man bilong bikpela taun long Aus tralia ol I kolim Kenbe ra,i bin salim

  • Upload
    others

  • View
    4

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Trinde Desemba 16 1970 Prais 1O - Wantok Niuspepa€¦ · zelle Lokal Gavman Kaun sil long Rabaul. Wanpela man bilong bikpela taun long Aus tralia ol I kolim Kenbe ra,i bin salim

Trinde Desemba 16 1970 Prais 1O

cTTT

Page 2: Trinde Desemba 16 1970 Prais 1O - Wantok Niuspepa€¦ · zelle Lokal Gavman Kaun sil long Rabaul. Wanpela man bilong bikpela taun long Aus tralia ol I kolim Kenbe ra,i bin salim

Memba LukautLong Vol

DiaEdita.Mi save lukirn sampela

memba bilong yumi ‘lôngHaus Asembli 01 ± notingting long pipel longdistrik bilong ol. I lukolsem ol meniba ± notingting long taim biham ol ± tingting longnau tasol. Em ± no stretlong pipel long distrikbilong ol. Nating longnarapela vot, yuini noken votim ol man o meriisave tok yes na oraitlong toktok bilong olwaitman. Em dispela kainman C men em i no gutpela lida o bos bilongkantri bilong yuini.

Sapos wanern man o meni save skul o ± no saveskul i ritim na tingdispela ± no tru, pus,rait ± go long WantokPublication na ol ± kenpninim long pepa na biham mi ken bairn na nt-im.

Winnifred Kabran,Mushu.

Yu NO KraiYu Wok

Dia Edita.- Nau mllaik autim wan bilong

ml. Mi harixn sainpela manna men ol ± tok olsem.01 misin I karn longtairnna ol ± no painim rotbilong mani long yumi.Gavman na Kaunsil tu. 0yes, i tru, tasol ml kentok±rn yupela man na meiri.Yupela I mas tingtinggut na yupela I toktokolsem. Mi ting olsemmisin i man bilong brukim ballara, hap plang natañget I stap long asbilong yiiml. Na gavmanem I stretim ples, haus,smolaã.us, na klinlm arere bilong ples. Na em ±lukautlm yumi stap gut

long pies. Mi ting mpela ol man na men ± nogat t±ngtlng bilong ylipela tni, Yupeia I notingtlng long kantrl bIlong yumi. Tni mlsin nagavman i no solm yum±long rot bilong mañi.Dispela dlpatmen ol ±kollm Didiman em I savetoklm yumi long ol rotbilong palnlm man±.Tasolyumi tasol ± no saveharlm na blhain±m.

Yupela yet ± no saveplanlm kokonas, kopl,kakau, na arapela samtlng.lupela klrap sanapwantaim nalp na tamlok,bambai kantri bilong yumlI kirap gut. Mani I staplong graun bilong Niuglnl. Planti taim yupelasave tok misin na gavmanI no save soim yum± rotbllong mani,Nogat tru,ol± save soim yuml rot bIlong mani. Tasol les,sakim tok, bikhet, nauyupela ± no gat manl. M±son tru, yupela I mekimolsem na ol waltnian ±lap long yuml.

Mekim olsem na sampelaman ± wetlm kago tasolna ± no gat wok bilongol. Ating yupela I tlngselp gavman I Isi. Nogattru, bambal pimI hatwoktru long takis long selpgavman. Ating blhaln ba±yumi palt. PlIs ml sonyupela ol man namerimas tlngtlng gut nakral, krai long manl.Mlsln na Gavman I no kensolm yumI long rot bI-long mani. Rot bilongmanl yuml yet pasim, naslip wantaim long betlong haus bilong yuml.Saposyupela ± laik kna±oralt yupela I go longbus na kral.

Olsem yuml lalkim manioralt, umi mas planimkokonas, kakau nakopl.Em tasol liclik wan bI-long ml.

Baldasar, Jem,

D±a ol wantok, H±a naui’ gat wanpela nupela

sings±ng long Niugini. Igat gutpela nek b±longem. Na sapos yupela laiklain±m d±spela sings±ngba± yu ra±t±m pas ± kamlong Malala Haiskul, naml ken sal±m sings±ngwanta±m nek long ru.

S±ngs±ng ± olseni:

Yum± ol brata, yumi olwanla±n,

Yumi ol p±pel blong wankantn±.

Yum± ol brata, rumi olwanlain,

Yum± wan pipel blong NiuGini.

Lanim kros na palt ±dal, laik tasol 1stap,

Yumi olgeta wok wantaim.

Sapos yu gat tok j’u rai tim sotpela tasol, Sapos yu ral timlongpela hal mipela I sotim. Yu mas raitim nem bilong yutru long olgetapas I kani. long mipela. Sapos yu no laikmipelapririliri nm bilongyu tru, orait yu raitim arapelanem bilong yu tu.

Yurni no ken pret, God ±stap klostu,

Yunil wan pipel long wanhaus.

Yumi no ken pret, God ±stap kiostu,

Yuni± wan pipel blong wan

Papa. S

Bungim tok na wok wan-taim, bai yum± kamapstrong,

Yumi olgeta sindaun gut.

Yumi ol brata, yum± olwanlain,

YumI ol pipel png wankantni.

Yu.mI ol brata, yumi olwanlain,

Yunii wan pipel blong NiuG1nI.

P. Jooren,Malala Haiskul,

Bogia.

Sotpela Sket In gi is Tasol ?Dia Edita,Mi gat wanpela war±,Mi

laik save bilong wanemgavman ± tambuim yumilong skul long tok pies

na Pisin na Motu. Watpoyumi mas lainim tok piesb±iong ol waitman pastaim, na bilong yumi nogat olgeta? Em ± krank±,± no stret. Ating ± nogat wañela waitman Isave mekim olsem longkantri bilong em.

Dispela pasin I mekimyumi moa longlong. BipoI gat planti manxneri Isave tumas long nit narait long tok Pisin natok Motu. Nau nogat. 01manki ± longlong tnulong en.

Long kain pasin olsemyumi no go het; rumi gostan tasol. Olsem wanemol saveman ± no luk±mdispela samt±ng?Mi wan

Dia Edita. - Wanpelasamting mi lukim longkantni bilong yumi hia InO stnet. Em long olyangpela men i saveputim ol sotpela sket odnes, 01 1 save putim olkain sket ± save luslmskru na I go antap klostu long as. Em dispelakain sket ± no stret. 01men ± mas putim dres Imas go daun longpelaliklik ± go daun klostulong sknu.

Dispela kain samting Isave baganapimlo o pas-In bilong tumbuna bilongyumi.Yumi no ken bihaInim ol waitpela men, emsamting bilong tumbunabllong ol. Lukim longIndia Japan na sampelakantn± long Afnika.Ol ±save putim ol dres bIlong ol waItpela men?Planti taim ol membabi long dispela.long Haus Asembli i save Mi Makus Oma Buka.toktok long dispela sam- S

ting Yupela 01 yang- pela tolc bilong mi,onaitpela meni no save haniri yu nàit 1 kaxn long Editatok liklik. Yu waner:I long Wantok Niuspepa.

Nugil. men yu belhat long die- William Barnabas,Gonoka.WANTOK - Trinde Desemba 15 1970 - Pes 2

Page 3: Trinde Desemba 16 1970 Prais 1O - Wantok Niuspepa€¦ · zelle Lokal Gavman Kaun sil long Rabaul. Wanpela man bilong bikpela taun long Aus tralia ol I kolim Kenbe ra,i bin salim

Barnes I Lukiuk RaunTaim Minista bilong ol

Teritori, Mista Barnes Ikam lukiuk raun long Papua, em ± tok: "Bikpelawan bilong yupela emlong painimaut wanemsamting bai ± gutpelalong kantri bilong yupela. Em ± samting bilongyupela ol Papuana N±ugini stret. Em ± no samting bilong gavman bilong Australia".

Em tu tok Se, olAustralia bai I staplong dispela Teritorlmap long tairñ ol i gat

TenkyuLong

wok bilong helpim yupèla.

Em i tok tu olsem, in-sait long sampelay±a,bai Niugini ± go het moatasol Australia bai wokyet long helpim bisnisbilong yupela olsembipo.

Yupela ± no ken tingting planti long kale.bilong man 0 ples bilongem. Yupela ± mas wokwantaim na vot long olman em ol I save mekimgutpela wok na ± gatgutpela tingting.

0! Pas TammurEm hia 01 nem bilong

sampela arapela manmeriI bin raitim pas i kern.Tasol son, i no gat in-ap pies biiong prinim.Mipela I tenkyu long 01.

Cyril Jalowa, AlfredArarua, E.A. Augustine,John Banji, ThaddeusT.Yaparae, Margaret Pinil,PH. Numbos, Anthony J.Kokotin Miss. W. UrsulaMaya Michael, Paul A.Seral, Paul Manu, AgathaPeng, Joseph Yabagl,Francis Odling, Christopher Mareo, Gabriel Dusava, Robert A. Jiegla,Mark Gundu, MargaretFizgerald, Samuel Ak,Herman K Malan, JethroPutina, Henry lyapo,Gidean Speng, John Kintau, T.Su, William Maragum, Richard Don L. Ral

ly, Eyakae Lopa, PhilipNumber, Mary M. Maiya,Grikil Benedikt, Dom Ko-

ge, More Joseph, Leo Ma-

narip, Joseph Bakuil,Martin Y. Baiwong, Isa

ack Wambara,Baua AntonLoge, Christine Anji,Philip Niniur, FrancisMuguduo, Barton Magi,Lukas Kroge, Erelei Wape

Caspar Angua, Joe Buka,Ber Fabby.

i

FriLida bilong Mataungan

Asosiesen, Mista OscarTammur,i karn ausait longkalabus pinis. Long mun± go pin±s Mista TamrnurI bin kalabus, long wan-em em i no laik tru longbairn takis I go long Gazelle Lokal GavmanKaunsil long Rabaul.

Wanpela man bilongbikpela taun long Australia ol I kolim Kenbera,i bin salim $30 i kambilong bairn kot bilongOscar Tammur.

Man ± maus bilong gay-man bilong Rabaul ± bintok olsem, nau dispelaman bilong Australia ±bin salim dispela mani,orait Oscar Tammur ± kenpinis long kalabus. 01 ±no save long nem bilongdispela man ± salim manilong bairn kot.

I WANTOK BA i KAMAPNEKS TAIM LONG6 JANUERI 1971.

SORI,PAPUA

Son, mipela i no inap putim ol mak bilong standat 6. 01inap pulapim 15 pes.Plantj mak tu I nokamap long han bi -

long mipela. Son.

Long dispela taimDipatmen bilong Nius na Toksa-ye ol i kolim D.I.E.S. I tilim nabaut 50,000pepa 1 soim ol manmeri o1piksa bilong nupelaplak na nem na inak bilong Niugini. 0 sari. . . I noNiugini. 01 1 tok PAGINI nau.Nem Pagini I olsem:

ua na Nu Gini - yu sodaim tupela hap antaim.

Tasol, pren, watpo yumi odaim nating tupela hap

nem na yumi no sodaim tupela kantri bilong yumi?

Long ‘wik I go pinis Mista Barnes I bin raun na-baut long Papua. Bilong anem? Em i laik putimyau na harim gut toktok bilong ol Papua. 01 1laik stap wantaim Australia o antaim Nu Gini?Na ‘wanpela samting moa: ol I bin painim kópa trulong Papua 0 nogat?

01 Papua 1 tingting planti, ol I no save baiolI mas makim anem samting. Sampela ol Papua 01.1

ting ol I bilong Australia pinis. .Tru a? Saposem i tru, bilong anem ol 1 no ken go insait na-

ting long Australia olsem ol Australia yet? 01 1mas holim pas pastaim. I olsem:ol. 1 no Austr&liatru. Ating ol i no save Australia. . i gat anpelalo: ol aitskin tasol i ken Australia tru.Orait,ol 600,000 Papua i ting wanem, bai.Australia 1

senisim dispela lo? Sapos nogat, bai ol Papua i

olsem hapkas samting bilong- Australia.

Nau yu kirap tok: mobeta Papua i insait ‘wantaimNu Gini. Tasol planti Papua i no laik. Planti imangalim Nu Gini,i no laik bai ol Nu Gini i bosim ol. Na ol Nu Gini tu i no laik. Planti ol NuGini i tok: Papua i no map winim mani.Nu Gini igat kopra na kopa na kakau na gol na diwai. Pa-pua i gat liklik hap gumi tasol.

Mista Barnes i laik helpim Papua i ken kam in-salt waiitaim Nu Gini olsem na em i golukim ol

man i wok kopa long ol maunten bilong WestenDistrik. Sapos ol i painim planti kopa, orait,bai bel bilong ol Nu Gini tu I stret. 01 1 lukimPapua tu map winim mani, na ol I orait tupelawantaim i kamap wanpela kantri tasol.

Tarangu - ol Papua i bel hevi trji.. 01 1 wet istap. Bai Australia i tok wanem? Nu Gini bai Itok ‘wanem?

Nu Gini i kros bikos Bougainville 1: bin painim

planti inani pinis long kopa na nau i givim bak-salt long Nu Gini. Tasol nau Nu Gini yet i go

mekim ankain: bikos Papua i no gat mani, em Igivim baksait long Papua.

0].sem nau ml kam bek long namba wan. tingting bi-

long ml bipo yumi orait long wanpela nem.nawanpela plak na anpela mak, joraitWANPEJJA KANTRI. Sapos nogat, yumi longlong. Yumi

olsem man i putim nem long pikinini na pikinini

i no kamap yet Em tasol. -

WANTOK - Trinde Desemba 16 l970 Pes 3

Page 4: Trinde Desemba 16 1970 Prais 1O - Wantok Niuspepa€¦ · zelle Lokal Gavman Kaun sil long Rabaul. Wanpela man bilong bikpela taun long Aus tralia ol I kolim Kenbe ra,i bin salim

Stori Bilong Turn bunaWanpela de long taim

bilong bikpela san, olgeta manmeri pikininibilong ples, ol ± kisimplanti samting bilong olna ± go long bus. Sampela I karim kaikai.Sampela ± karim paia, sampelaakis na arapela arapelasamting bilong mekim woklong bus.

01 1 wokabaut ± go kamap long wanpela bikpelaston ± gat - hul long em ±olsem haus. 01 ± tingting long dispela hul ±gutpela ples bilong olman I ken I stap longen. Olsem ol ± lusim olkago long as bilong wanpela diwai ± stap klostulong dispela hul ston.Na ol ± makim tupela pikinini, wanpela man nawanpela likl±k men, bilong lukautim ol dispelakago. 01 arapela - ± golong bus, sampelabilongsutim abus, arapela bilong painim rop samting.

Tupqla i wet i stap nnI go longpela taim. Tupela ± lukim wanpela

liklik man ± bihainimwarai kern. Em I kanirhbananana pes bilong em± narakain.Tupela I lukim na I pret. Dispelaliklik man ± karnap klostu long ston. Em i nomekim wanpela wok.Nogat.Em i toktok tasol Ispik: "Pasim". Na wanpe-

la bikpela ston ± pasimai bilong dispela hul.

Bihain liklik em I tokgen ± splk: "Op". Naudispela due. bilong ston± op. Tupela pikinini ±kern ausait gen. 01 ± nokarn 1&iktaim. Tupela ±pret yet. Nau ol I nolukim gen dlspela liklikman.

Taim ol bikpela manrneri I kern bek long ston,tupela ± autlm ol dispela samting longol. Tas

ol ol I no bihainim tokbilong tupela. Na longnait ol inalt 0± 1 go slip longInsait long diâpela hulbllong ston. Thpela uk-11k pikininl tasol I

pret turnas na tupela ±stap ausalt.

Long biknalt tupela ±harim likl±k nois nalukim dispela man ± kerngen. Em ± go klostu longston na I tok ± splk:"Paslm". Olsem na due. Ipaslm kwiktaIm na dispela man i go pinis.

Tupela pikinini ± goslngautim plantl manmeniI karn.Tasol ol ± no maprausim dlspela due. ston.01 ± ken hanim nek bilong ol manmeni istapInsalt. 01 man hilonginsaIt ol I tok longwanpelaman ± dai pinisI go I / go olsem longplanti de. Bihain wanpela de 01 1 karnap longston na 01 ± no harimsIngaut bilong wanpelaman. 01 1 lusim hul longnait na ± go bek longples Moningtaim ol Ikamap gen na luklm due. Iop.Inse.it long hul planti bun, em tasol ± stap.

Dlspela stonibipo yet, te.im oli no ± kani longyet. TaLm bilong

bilongwaitmanNu GinIol turn-

Moa ManiLong

DidirnanMista Paulias Natane,

hetman bilong Dipatmenbilong ol Bisnis, I lus-im Port Monesby ± fla±long ol Filipin Allanbllong lukim wok bilongwanpela konprensbilongol bisnis didiman.

Long dispela konpnensol dellget bilong i8kantni bllong Asia bal Itoktok long pasin bilongpalnim mani bilong olwok didiman. Konprensbai i go map lO-pelade.

Mista Matane hal I golukiuk raun long plesHong Kong bilong painimnupela tingting na aidiabilong helpim wok blsnlslong Niugini

buna bilong olbilong rnlpela.TImotI Wangdul,

turnbuna

GOROKA.

NAMBA WAN STUA LONG PAPUANA NEW GUINEA BILONG BA I MGUTPELA KAIKAI NA OLGETA

KAIN SAMTING.

GO LONG STUA. . . .YU GO LONG

STUA BILONG

TAIMYU LAIK

CARPE NTERS

- PORT MORESBY MADANG RABAUL LAE

WANTOK - Trinde Desemba 16 1970 - Pes 4

Page 5: Trinde Desemba 16 1970 Prais 1O - Wantok Niuspepa€¦ · zelle Lokal Gavman Kaun sil long Rabaul. Wanpela man bilong bikpela taun long Aus tralia ol I kolim Kenbe ra,i bin salim

pop POL LO 1G‘TR.

Pop Pol I lusim balus I kam long. Australia namba wan taim.

5WANTOK- Trinde Desba 15 1970 - Pcs

Page 6: Trinde Desemba 16 1970 Prais 1O - Wantok Niuspepa€¦ · zelle Lokal Gavman Kaun sil long Rabaul. Wanpela man bilong bikpela taun long Aus tralia ol I kolim Kenbe ra,i bin salim

WANTOK - Trinde Desemba 16 1970 - Pes 6

Planti manmeri moa I bunglm Pop Pol

Page 7: Trinde Desemba 16 1970 Prais 1O - Wantok Niuspepa€¦ · zelle Lokal Gavman Kaun sil long Rabaul. Wanpela man bilong bikpela taun long Aus tralia ol I kolim Kenbe ra,i bin salim

toktok wäntalm Pop.

AsbI sop Copas bilong Port Moresby I sanap 01 Pater, Brudee SIster Insalt long haus lotu

bliong blsop bIlong SIdnI.

Pop Poi wantalm Bisop Rowell bilongAit.9pePop Po.i long pies baius hii.iongSidni.

WANTOI - Trinde Desemba 16 1970 - Pes 7

Page 8: Trinde Desemba 16 1970 Prais 1O - Wantok Niuspepa€¦ · zelle Lokal Gavman Kaun sil long Rabaul. Wanpela man bilong bikpela taun long Aus tralia ol I kolim Kenbe ra,i bin salim

PLANT!‘B UNGIMLONG SIDNI

01 dispela stori i kam long edita I go lukim Pop.

T.A.A, I balm rot bilong em.

Pop Pol Namba6,hetmanbilong 600,000,000katoilk I kern I stap k-pela

de long Australia. Em i

narnba wantaim long sto-ni bilong gnaun wanpelapop I lukim Australia.

01 18 bisop katolikbilong Niugini na Solomon Allan I insait wantaim ol bishop bllóng NilSilan na Australia naol arapela allan taim olI kibung wantaim pop.

Planti lida na hetmanbilong ol arapela siosKristen I bungim Pop Polna I toktok na pneawan-taim em.

Balus I bningim Pop

Pol i kani long Sidnilong Mande apinun, 30Novemba. Taim lek bilongem I krungutlm graun bilong Australia nambawantaim,wanpelabikpela winI kirap rauslm likilkhat bilong em na tromoi.klos bilon.g em ± go nabaut. Planti tausen manmen I sanap paitim hanna amamas taim ol I lukim em.

Lusim ples balus p1-nis, Pop wantaimol hetman bilong Australia ±ran I go long hus kibung bilong Sidni. Sam-pela man ± wet long are-re bilong rot map 8-pe-la aua bilong lukim Pop.Long haus kibung arapela5,000 1 wetim em. TaimPop Pol ± sanap toktok,ol belo bilong bikpelahaus lotu bilong bi Anglikan I singaut bilongonaim em.

Long apinun tni Pop Imekim waripela Misa wantalm LF,000 Bruder na P&

ter na Sister Insaitlong haus lotu bllongblsop bilong Sidni.

Long Tunde, I Desemba,Pop I kibung wantalm olblsop bilong Australia,Nu SI1an, Niugini na olanapela ailan.Em I skulIm ol long bihainim trutok bilong Jisas Kraisna wok wantaim ol anape-la Kristen bembai wanpela de olgeta I wanbel nawenlaln tasol.

Long apinun gen Pop Imekim b±kpela Misa moe.long wanpela bikpelaples resls ol I kolimRandwik. map 250,000manmenI I kern lukim. Hiakain kaln pipel i karnaplong 39 kantnl na I stapne.u long Australia ± kernpresen long Pop. Wanpelaman bilong NIugIni Iglvim wanpelapes tambaran long em.

Long stoni bilong Australia ± no gat wanpelalotu map long dispela.Na planti tausen manrnenitu ol I lukim long wanpela nanakain redIo Igat bokls piksa long en,em ol I kolim televisen.

Bisop Arkfeld bilongWewak,olsempnes±denhI-long ol bisop bilongNIuginI ,i sarnbe.I wantaimPop olsem pesrnanbilongkantn± bilong yum±.

Long Tninde Pop I ranlong pinas I go longhapsait bllong basis hi-long Sidni. Em ± go lukim haus sik bilong olpikinini.Bihain em I kambek na 1 mekim wanpelaNisa gen long pies resisna ± gat 150,000 skulbo±

- na skulmeni ± kam longolgeta hap bilong Aus-

tralIa bilong lukIm em.Long apinun Pop Pol

wantaIm ol hétman bllon.gIl-pela anapela lainKristen I mekim wanpelalotu long haus kibungbilong Sid.ni. Em i tok-tok na prea waxitaim olAngl±kan, ol Metodis, naarapelaTalatala ,wantalmSalvesenAnd na 01 Grik.

Fonde, 3 Desemba,em ±de Pop I giv±m olgetalongNiug±n±.Em I blesimnaniba wan bisop katollkbilong NiugIni, em PaterLouis Vangeke,M.S.C.,bilong hap bilong Benelna.01 misinari na pnenhi-longol misin map 5,000I bung.SarnpelaNiuginlanBruder naSister na seminarian bilong Bomanawantaim 25 skulbol hi-.long Pont Noresby TisaKoles tu i stap.

M±sa I pinis, nupelaBlsop Vangeke I go wantaim Asblsop Copas hi-long Port Nonesby na Bi-sop KleIn bllong YuleAllan. Tnipela ± wokebaut wantaim ± lusim lotu na 5,000 mannieni Ipaitim han I amamas.

Bihain long dispelaMisa, Pop Pol I kalaplong balus ne. I gutballong 7,000 manmenI I karnlukim em. Em I flai I golong biktaun bilong Indonesia, Jakarta. BIhaInem i go long lukim HongKong, na ailanSelon. Em± flai 13,000 mail hI-long kern bek long plesbilong em Rom.

Dispela stoni wantaimci pikea I kern long edita Mlsta Ray Goodey..TAA I bairn not bilong em.

MOAPop

Namel long plksa yumisanap lukimem. Popi

WANTOK - Trinde Desemba 16 1970 - Pes 8

Page 9: Trinde Desemba 16 1970 Prais 1O - Wantok Niuspepa€¦ · zelle Lokal Gavman Kaun sil long Rabaul. Wanpela man bilong bikpela taun long Aus tralia ol I kolim Kenbe ra,i bin salim

MI MANJAM HAHAN

HILONGGOD

Blsop Louis Vangece, nupela Niuginian bisop hi-long Port Monesby,i kls-im nambabllong em pinislong han bllnng Pop Pollong hikpela haus lotubilong Sidnl.

Samtlng olsem 5,00001 pren bllong ol mlslnI lukim olsem wanem PopI putlm Baibel antàplong het bilong nupele.bisop, wellm het bilongem na putlm ring longpinga, na givim hat nastlk bllong blsop longem. Tupela sarntlng hla Imak bilong man I olsemwasmanbllong slpslp.

Asbisop Copas bilongPort Monesby na BlsopKlein bllong Yule AllanI helplm Pop Pol longlotu.Na tupele. Anglikan,Asblsop Strong na BisopAmbo, tu I stap.Kiap hi-long Sentral Distnlk,Mista Brown wantaim Miais Brown, tupela I kamwantalm sampela wanblutna wanlaln bllong nupelabisop. Tupela Paten hi-long Yule Allan I samballong nupela bisop olsemhelpman bilong em. EmPater Jullan EfI na Pa-ten LaunensIsi.

Papabllong Bisop Vangeke I tainbarannianhI-long bipo. Olsem bisopyet I save tok pllai nakolIm em yet Tarnbaranmanbilong God.

Pop Pol I amamas trulong bleslm na maklm flu-pela bisop bilong Niugi-ni stret. Em i glvlm kislong em na ± askim emlong lukautlm gut olgetakatollk long hap bllongem olsem gutpela wasmanbilong ol sipsip.

WANTOK - Trinde Desemba 16i70 - Fes9

Blsop Vángeke I bleslm ol arapela blsop bllong Saut Pasiflk ol I

;indaun I stap kiostu long alta

Page 10: Trinde Desemba 16 1970 Prais 1O - Wantok Niuspepa€¦ · zelle Lokal Gavman Kaun sil long Rabaul. Wanpela man bilong bikpela taun long Aus tralia ol I kolim Kenbe ra,i bin salim

Yule Allan I anap long alta long talm bllong MIsa

WANTOK - Trinde Desemba 16 1970 - Pes 10

BIsoP Vangeke I go daunna I bleslm brata bliong em.

Page 11: Trinde Desemba 16 1970 Prais 1O - Wantok Niuspepa€¦ · zelle Lokal Gavman Kaun sil long Rabaul. Wanpela man bilong bikpela taun long Aus tralia ol I kolim Kenbe ra,i bin salim

Insalt long klbung long ol blsop, ol hetman hla. Klrap long Jephan I go long ralthan, hal yuluklm: Bisop Ark feld NIugInI, AsbI sop PIerce FIJI, Kardinal McKeffrey Nu SIlan, PaterMacchl kuskus bllong Pop, Pop Pol, Kardlnal 9llroy AustralIa.

01 hetman bllong li-pela laIn KrIsten 1 hung wantalm Pop Pol na ol I lotu na prea wantaim.

WANTOK - Trinde Desemba 16 1970 - Pes 11

Page 12: Trinde Desemba 16 1970 Prais 1O - Wantok Niuspepa€¦ · zelle Lokal Gavman Kaun sil long Rabaul. Wanpela man bilong bikpela taun long Aus tralia ol I kolim Kenbe ra,i bin salim

Insal t long blkpela haus lotu bllong bisop bilong Sidni ol mlsinari na pren bllong misin Ihung long luklm Pop I glvim namba na strong long Blsop Vangeke,

Page 13: Trinde Desemba 16 1970 Prais 1O - Wantok Niuspepa€¦ · zelle Lokal Gavman Kaun sil long Rabaul. Wanpela man bilong bikpela taun long Aus tralia ol I kolim Kenbe ra,i bin salim

Luk 1 man bilong raitim thspeiastori Em 1 Pol i bungim wanpela mekpasstik naiputimbm 1 stap long sip wantaim Pol Em tu 1 kamap long paia Na wanpela snek 1 palim hat na 1 kamgut long sua na em i stori olsem "01 man ausait na pasim tit long han bilong Pol na 1

bilong dispela ples 1 mekim gutpela pasin hangamap1 staptumas long mipela. 01 i woldm paia na oilbringim mipdla olgeta i go long en. Long wanemren I kam daun nau na pies i kol."

Yubairndispela buk long_

WEWAK CHRISTIAN BOOKSHOP

P000 BOX 169

WEWAK

Kiostu long Wewak maket.

Dispela stoni I go rnoa..........Sapos yu laik ritim, yu go bairnbuk ol I kolirn APOSELPOL.

I gat 56 pes long enI gat planti piksa

..... I gat planti storli. kostlin 35 tasol

Also av4ilable in English.

Olgeta bki slap long dispela niuspepa

ol i bin paitim pastaimlong wanpela masin bilong rail,

BRECKWOLDT & CO.PORT MORESBY MADANG LAE RABAULP0 Box 1549, Boroko P 0 Box 185 P0 Box 557 F 0 8o 222

__LTE [zjPAJj9df4 P’I /i4iAP E EL.A P

P 1 Akp i /

AlE. TE’Aft/

t_Wl!’.EJ JI ! I0!±

:‘fI,/A-rI. AIPI, I’ P

WFP I STAP

YET

Wanpela toktok olgetaolI raltim kranki. 01 1

INO GAT MAN I WINIM RESISDISPELA. TAIM. MANI I

putim "lapun" olsem tok-bek bilong "lap long".Nogat;toktok em i lapIm.

Em hia wanpela tok moa:I no olgeta man i bèkimstret I winlm mani. Mi-pela I bungim olgeta pasmap long de nluspepa Imakim. Long dIspele. dewanpela manki I kisimwanpela wanpela pas longlaik bilong em ne. opini.Namba wan pas ± stret,emI win.Olsem tasol ol manI stap longwe map longwin, na i no ol man istap kiostu tasol.

NI.GJ. PlY. LTD.MT HAGEN WEWAK KIETAP0 Bo 237 P 0 Box 178 P0 Box 72

nem bilong em.

TERRITORY AGENTS

WANTOK - Trinde Desemba 16 1970 - Pes 13

Page 14: Trinde Desemba 16 1970 Prais 1O - Wantok Niuspepa€¦ · zelle Lokal Gavman Kaun sil long Rabaul. Wanpela man bilong bikpela taun long Aus tralia ol I kolim Kenbe ra,i bin salim

01 -BosmanTaim ol man I toktok

planti long ol wokman,ol bosman tu I bIn kIbung. Long Port Moresby28 pesmanbllong asoslesen bllong ol bosmanlong AustralIa I slndaunkibung wantalm. Na nanibawan gavman Mlsta JohnsonI bin auth sampelatlngtlng bllong em longol. Em I tok:

Inap nau klostu olgetabosman long NIugInI Iwaitman taol. GavmanIlaIk kamapim wanpelablkpela beng bliong helplm ol Nluglnian yet Iken kirapim blsn±s bIlong ol yet na bosim.

Mista Johnson I tokmoa, sapos ol bosnian ilaIk kiraplm wanpela nu

Medlkol Ofisa bliongol allan bllong Niuglni,em Dokta Himson Mulas, Ibin tok slk malaria Ikaniap I go blkpela moe.long Gazelle PenInsula.

Dispela :1 kamap longwanem ol plpel I no lan-Im ol lain bllong mala-na I parnim marasin longhe.usbllong 01..

Em i warl tru longwanem planti plpel moe. Igo long haus slk wantalmslk malaria. BIpO ol manI no save go olsem.

Long Oktoba long dlspela yla, 8 plpel I binklslm slk na I go longhaus sik bllong NongaBase. Long yla I go pIn-is, 1+-pele. plpel tasoli kislm dispele. sik longmun Oktoba.

Insalt long hap bilongWIde Bay, we ol lain hI-

long parnlm manasln i pInis wok, I gat 329 he.us

I bin bk plnls. 01 papabllong ol dlspele. haus Ino lanlm ol lain bllongmalaria I parnlm maraslnlong ol dlspele. haus.

Long ples sapos ol IpamIm plantl he.us, tasol

wan wan nogat, eim inong. BaI ol natnat menI slndaun long dlspelawanpela wanpela haus ne.I bnlnglm malaria longolgeta anapelahäus tü

Kibunpela karnpanl long NIugInI, ol I mas ting 1ondlspela ol sarntlng:1. Gavman I mas oralilong dlspela kampanl.2. Kampanl I mas wolwantalm ol sarntlng istap plnls long Niuglnl,olsem kopre.,kopi, kakao,dlwal.3. Kampani I mas larlr01 Nluglnlan I balm wan-pela hap bliong karnpanibai 01 tu I ken stap pa-pa bllong kanipani.‘+. 01 1 mas glvlm trenIng long 01 NlugInIe.ikwlktalm turnas hal 0

yet Inap ranim karnpanl.5. Kampanl I mas putiimani em I winlm pInIbal I go bek long helplrNlugini .

Olsem rong bilong wawan man i ken bagarapilpies olgete..

Long hap bllong Aitaplong Wes Sepik DIstrItu 01 man I stapim olong pamim haus. Olseina slk malaria I kama:

blkpele. moa long dispeLhap tu,

Yumi KisiniMani WeNan i lukautim Dive-

lopmen Beng insaIt longPapue.na NIu Gini, MistaK. Crellin, I tok olsem:Wok bilong lukaut±m ol

kau I ran gut tru longhap bllong Seplk na dlspela wok hal meklm gohet bilong Tenitoni9

Em I bIn tok ol manbllong bosim bengI golukluk raun long hap hI-long Is Seplk b±longsknllm ol lokal plpellong pasln bllong kislmdlnau manl long klraplmbisnis bulmakau.

Mlsta K. Crellln I tokDlvelopmen Beng I laikglvim manI long olgetaman i bIn kiraplm wanpela gutpela bisnls,

TaIm Dlvelopmen Beng Isande long wanpela maneel I maklm taim bllongbeklm bek mani.

ChurchAdministrationBusinessAll institutions have printing needswhich are most efficiently met by

KRISTEN PRESBox 676, Madang

Printing Service

Our specialties : Pamph’ets, programmes,dockets, books with hard and soft cover

Mail Orders WelcomeAsk for quotations and samples

MALARIA I STRONGI LG E TA * :

K A I N K A I N

BILONG SIP, TRAK, PLANTESIN

0 KAUS I GO ANTAP LONG HAP KA

MIPELA SAVE WOKIM GUTMipela save wokim gut sel long olgeta

kain kain 1ap1ap 01 I nambawan kainlaplap bilong sanap strong long san ihat na bikpela renlong dispelakantrihta Laplap hta ol i kol m katen, okanis, 0 nailon Sapos yu laik asklmsel I kostim hamas, yu mas raitim pasI kern long mipela stret na toksave longwanern kaln sd yu lalk, na bikpela bI-

long em Na mipela bekim pas i kam bekstret long yu Ating ol kepten bilongol smolpela sip i save pinis long mipe1aFaktori bilong mipela save tumas longwokim planti sel moe bilong olYu rait longmipela pastaim!

* MI KEN SALEM IGO INSAIT LONG 2 AUA*. SALIM I GO LONG OLGETA HAP PLES

CANVAS & CORDAGE PlY. LTD.AH CHEE AV., RABAUL.

P.O. BOX ‘4-76 PHONE 2008.

WANTOK . Trinde Desemba 16 1970 - Pes 14

Page 15: Trinde Desemba 16 1970 Prais 1O - Wantok Niuspepa€¦ · zelle Lokal Gavman Kaun sil long Rabaul. Wanpela man bilong bikpela taun long Aus tralia ol I kolim Kenbe ra,i bin salim

HepiHepI Krlsmas ol brata.

Lse.s I kern plnls longre.un. Gutnlus bllongisas I ke.m long yumiLgeta man, God I soimiml , em I lalklm yumlimas, Olsem em I sallmLkinInI bllong em, em ±.m stap wantalm yuml.01 wasman bilong sip-

Lp ol I he.rlm tok: pe-n I kame.p.Ol I go lukitim em,ol I pe.InIm em,1 I adonim em. 01 enselsingautlm ol wasman

hong ol sipslp, ol IIs kern luklm Jisas. BIrng wanem? 01 wasman[long sipslp I laiklmitpele. pasln. God I noikluk long namba bllongan, em I no lukluk longile.s na save bllong9-n, God I lukluk longing na laik bilong man.ing ne. laik I gutpele.,od I singautim man.Yes, ol bne.ta, God I

ingautIm yuml tu. Dis-..ela tok bilong ensel Iame.p long nimI tu, YumIas hepi , na yiiml masIvIm one. long God Papa,a yumi mas lalkim gut-ela pasin. Na long die-ela talm bilong Knlsmas

ilmi tlngting gut tniong dispela skul ol en-;el I gIvim long yuml ol

Nupela lisa1 gat 623 tisa I kamap

ong 01 dlspela koles:i6?ont Monesby:

-oroka: 130IolyTrInIty Hagen: 92St.Benedlct’ s Wewak :k2Balob Lae: 96Vunakanau/Kabaleo

flabaul: 107

I ge.tmlsln long

33NI

kain kalnuglnl.

Yumi gat tupela yaunawanpela maus.Olsem yumi mas harimplantl saiñting.Tasol yumi no mae tell-mautlm plantl samtlng.

man: "long graun gutpe±e.talm long ol man I le.ikim gutpela pasln".

YumI ste.p long nupelatalm. Olpela taim I p1-nis ne.u. TaIm bilongpalt, knos, taim bllonghelpim ol wantok tasol,taim bilong mekim gut.long ol famill bilongyumi tasol I pinis. Yumiolgete. I brata. Yumi olgeta I gat wanpela Papa,God Papa. YumI olgeta Iwan famili, wan pipel.

Bel bilong yumi I maehepl long God,em I sing-auth pimi long le.Itbilong em. YumI woke.bautolsem plklnini hilong]ait. Bikos man I wokabaut long lait na longpies klia, em I nosave meklm pasin nogut.Man I wokabaut long naltna longpies halt, em Isave mekim plantl pasinnogut. Yumi Kristen yurnlolgeta man bilong lait.Yumj. mae solm lait hi-long Jisas long ol bratabilong yumi.Pasin bilongyumi I mas stap olsemlait na soim gut rotlong ol man, hal laitbilong Krisma I kenlaitimgut rot bilong olna kantni bilong yumihia long Niugini I kengo het.

I gat 92+ memba b±longHaus air Asembli; 01 6k 1NIugInlan.

KLASI FAITPABLIK NOTIS

WINIM HA.NW.AS * RItIm IKorin sapte. 15 na naitlmstonl map long 500 wotwordslong "kinap bek".Stoni I mae kamap blpolong 30 Novemba 1971.Adnes: Booklet Box 1096,Bonoko

u

rismasPlanti pipol oil askim

Tutt Bryant emi got wonem somting long stoa bilong ol.

Emi got planti koin mosin nau sperpot long en tu Nou hio yu lukim sompelo mipelogot long stoc long mipelo Sopas yu aikim oropelo samting bai yu askim long stoolong mipelo long wonem TUTT BRYANT got planti somting long ol mosin, motonau arapelo somtingEm Na ml kohm sampele towl mipelo

ALLIS CHALMERS LIGHTBURN cementmixers

earth moving equipment LINCOLN WELDERS

APAC lift gear KAWASAKI OUTBOARDS

AVIS RENT-A-CAR KITTEN automotive products

BEDFORD trucks MERCURY OUTBOARDS

BROOMWADE COMPRESSORS MICHIGAN LOADERS

CARIBBEAN BOATS MONROE-WYLIE AUTOPARTS

DIAHATSU ONAN enginesand generatorsets

DUFFIELD HOSES PACIFIC-ACE EQUIPMENT

EQUIPMENT INVESTMENTS PACIFIC PUMPS

hire purchasing and leasingfacilities P.E.P. automotiveproducts

FIAT TRACTORS PERKINS DIESEL

FIRESTONE TYRES PHOENIX ASSURANCE

GENERAL MOTORS HOLDEN SMITH’S INSTRUMENT

GENERAL MOTORS diesel SUZUKI MOTOR CYCLES

HEALTHWAYS DIVING EQUIPMENT VOLVO-PENTA ma’*w engines

HOWARD Agricultural YANMAR DIESEL

1.5.5. safety equipment YOKOHAMA TYRES

- P44: LseI

BRANCHES: PORT MORESBY. LAE. GOROKA. MADANG. RABAUL. KIETA

AGENTS: MT. HAGEN. WEWAK. HONIARA Bnvisx SOLOMONS

WRITE: P0. BOX 326. PORT MORESBY, T.P.N.G.

Overseas rates on application.

Sapos mipela i sal imi karn long balus:7 pela taim i kostim $LO0

ILl. pela taim i kostim $2.0021 pela taim i kostim $3.0028 pela taim I kostim $.oo

Wantok Publications Inc.,P0. Box 298, Wewak

ADVERTISING RATES

Casual $2.00 per single column inch.3 insertions over 12 months $1.856 insertions over 12 months $1.70

12 insertions over 12 months $1.552 insertions over 12 months $I.140Classified Advertising: 65 cents first2 lines; 30 cents each additional line.

Pubi ished 1st and 3rd Wednesday of the month.Want ok

P.O. Boxwokim, nalong Wewak

Pubi i cat ions,298, Wewak, 1Wirui Pres

i prinim.

WANTOK . Trir.de Desemba 16 1970 - Pes 15

Page 16: Trinde Desemba 16 1970 Prais 1O - Wantok Niuspepa€¦ · zelle Lokal Gavman Kaun sil long Rabaul. Wanpela man bilong bikpela taun long Aus tralia ol I kolim Kenbe ra,i bin salim

ANBETTYu LAIK FLAI LONG WANEM HAP

ANSETT I HEPI LONG KARIM YU IGO

AnséttSmok Baius Tn

I Gat Olkain BalusEnsin Tu Ensin Wan Ensin

wre inaugurating new services all the time Like our new daily services to Kieta Bougainville. Andnow we’ve made application for the right to fly direct to the American-owned island of Guam. Our fleet

of modern aircraft has been increased by the addition of the brand new TwinOtter 300 series. Our staffis continually increasing and so are our world-standard facilities In every way Airlines of Papua-New

Guinea is truly representative of the vigorous growth of the Territory. Together, we’re really going places

ANBETT AIRLINEB OF PAPUA NEW GUINEAin cOnjunction with Ansett Airlines of Australia.

WIL BALUS BILONG

WANTOK - triride Desemba 16 1970 - Pea 16