Embed Size (px)
Citation preview
Tíreolaíocht Bliain 6 – 2013 Máistir de Bhál
1.
Réamhrá [5 mharc] 4 SRP @ 1mh an ceann Comhtháthú agus comhfhreagracht – 1mh
• 50 focail
• Cad atá mar aidhm agat?
• Conas ata tú chun an aidhm seo a bhaint amach?
2.
Pleanáil [5 mharc] 4 SRP @ 1mh an ceann Comhtháthú agus comhfhreagracht – 1mh
• 100 focail • Cad a rinne tú chun tú féin a ullmhú don lá?
o Binn Éadair � Cén Fáth? � Modh Taistil?
o Aimsir � Éadaí oiriúnacha...
o Taoidí o Taighde/dul siar ar gnéithe tíre a
léiríonn go bhfuil creimeadh gníomhach.
o Uirlisí a lámhsáil sa rang chun taithí a fháil orthu.
� Eite ghaoithe a chuir le chéile.
o Cleachtadh léarscáil a léamh. o Billeog oibre a dearadh chun eolais a
bhreacadh síos. 3.
Bailiú Sonraí [40 marc] Dhá Mhodh @ 20m an ceann Gach modh – 9 SRP @ 2mh an ceann Comhtháthú agus comhfhreagracht – 4 mh
• 450 focail • B’fhearr duit scríobh faoi 3 modh. • Cad a rinne tú chun eolais a bhailiú?
o Luaigh na scilleanna. o Ná luaigh aon toradh sa chuid seo.
• Modhanna: o Tonnta a thomhais o Aill a thomhais o Titim aille a mheas o Pluais a thomhais
• 3 modh a roghnú agus 9 SRP a bheith agat do gach ceann (smaoinigh ar an cupán tae)
4.
Torthaí, Conclúidí, Luacháil [30 marc] Trí cheannteideal @ 10m an ceann San iomlán, 13 SRP – roinnte 4 + 4 + 5 - @ 2mh an ceann Comhtháthú agus comhfhreagracht – 4mh
• 400 focail • Cad iad na torthaí a fuar tú ó na modhanna
thuas? • Leis na torthaí seo, cad é an conclúid? • An bhfuil an conclúid i gcomhthéacs an
aidhm a bhí agat ag an tús? • An raibh aon fhaidhb leis an obair allamuigh?
Da mba rud é go raibh sé ar siúl arís, cad a dhéanfa difriúil?
o Eadaí oiriúnacha? o Modh taistil? o Ullmhúcháin?
5.
Eagrú agus Cur i Láthair Sonraí [20 marc] 9 SRP @ 2mh an ceann Comhtháthú agus comhfhreagracht – 2mh
• Beidh ort do torthaí a leagadh amach i mbealach éifeachtach.
o Graifeanna • Beidh orth iad a phlé agus a mhíniú go cruinn. • Críochnaigh le conclúid.
Tíreolaíocht Bliain 6 – 2013 Máistir de Bhál
Uirlisí Tíreolaíochta
(Is féidir roinnt de na huirlisí seo a tharraingt sa tionscnamh chun spásanna a líonadh)
Tíreolaíocht Bliain 6 – 2013 Máistir de Bhál
Tonnta a Thomhais
(Ceann de na modhanna chun a léiriú go bhfuil creimeadh gníomhach)
Cad atá ag teastáil?
• Áiritheoir
• Stopuaireadóir (stopwatch)
• Compass
• Eite Ghaoithe
An próiséas:
• Comharaigh an mhéid tonn a thagann isteach lastigh de nóiméad amháin.
• Chuir a stopuaireadóir a siúl agus bain úsáid as an áiritheoir chun tomhais cruinn a
dhéanamh.
o Bí cinnte nach dtéann tú thar nóiméad amháin.
• Má tá níos mó ná 10 tonn cómhairithe agat, is tonn scriosach atá gníomhach ann.
• Le eite ghaoithe agus compass, dean treo na ghaoithe a thomhais.
o Da bhárr go bhfuil tonnta ann dá bhárr an ghaoith, tá an eolas seo riachtanach.
1 2…….
Tíreolaíocht Bliain 6 – 2013 Máistir de Bhál
Aill a Thomhais
(Ceann de na modhanna chun a léiriú go bhfuil creimeadh gníomhach)
Cad atá ag teastáil?
• Claonmhéadar
• Slat tomhais/Roth landair
An próiséas:
• Siúlann tú ó bun an aill go dtí go bhuil 45° le feiceáil sa claonmhéadair nuar a
fhéachann tú i dtreo bárr na haille.
o Nuair atá 45° ann, tá an fad céanna i gceist le A agus B.
• Leis an roth landair nó slat tomhais, déanann tú an fad ón aill go dtí an bpointe ina
bhfuil tú a thómhais.
• Anois, leis an slat thomhais, dean d’airde suas go dtí do shúile a thómhais – féach ar
C sa léaráid.
• Suimigh an fad ón aill le d’airde chun airde an aill a fháil.
• Scríobh na torthaí síos.
Leagan simplí:
• Suimigh B agus C le chéile chun airde an aill a fháil.
A
B
C
Tíreolaíocht Bliain 6 – 2013 Máistir de Bhál
Titim Aille a Mheas
(Ceann de na modhanna chun a léiriú go bhfuil creimeadh gníomhach)
Cad atá ag teastáil?
• Ceamara
• Peann luaidh & páipéar
• Greille dronuilleogach
An próiséas:
• Obair beirte.
• Ag féachaint tríd an greille i lámha do phartnéir, tarraing sracléarscáil a thaispeánann titim
aille.
• Níl ort a lán sonraí a chuir isteach – díreach an méid a léiríonn go bhfuil titim aille ann.
• Glac griangraif ar eagla go bhfuil ort tagairt a dheanamh dó arís ‘is tú ag déanamh anailís ar
na torthaí.
Tíreolaíocht Bliain 6 – 2013 Máistir de Bhál
Pluais a Thomhais
(Ceann de na modhanna chun a léiriú go bhfuil creimeadh gníomhach)
Cad atá ag teastáil?
• Roth Landair
• Slat Tomhais
• Peann luaidh & páipéar
• Greille dronuilleogach
An próiséas:
• Lean na treoracha céanna ‘is a lean tú chun titim aille a tharraingt.
• Déan fad agus leithéad an pluais a thómhais leis an roth landair agus an slat tomhais.
