VENDLINDJAShum dshira t mia mbetn prher t parealizuara pr shkak t kushteve t vshtira n rinin time.O vendlindje, o vendlindje m dogje e m prvlove n zjarr, ty q prher t kujtoj me nostalgji. Edhe kur jam duke punuar, duke br gjum e duke pushuar ti nuk m largohesh dot nga mendja. Shum kujtime... shum tinguj n kokn time nga mosha e rinis time n vendin ku u linda e u bra burr.Malli q kam pr malsin e Gollakut e n veanti pr vendin ku u lindja, Kikn legjendare nuk do t m lr t qet gjer n fund t jets sime. Kujtoj me mall lumenjt, krojet, gjelbrimin, shiun q binte, momentet e lumtura e t hidhura gjithka q kam kaluar n Kik. Kujtoj zrin e bilbilit, zrin e qyqes, zrin e qeve, kujtoj at tingull t bukur e t kndshm t fyellit e t kavallit. Kngt e malsis ato kng q i kndonim gjithmon npr fusha t 6gjelbruara t Kiks sime t dashur. Kujtoj edhe lojrat q luanim s bashku me moshatart, ato lojra t pafundme q na mbushnin plot gaz e hare. M kujtohet secili lis ku kam pushuar, secili krua ku jam freskuar me uj t ftoht nga burime natyrore me bukuri prrallore. Kujtoj do kng q kam knduar n vendlindjen time si i ri, kujtoj kuajt q i kam shaluar e shum kujtime t tjera t cilat do t ken nj streh t veant n mendjen time.T gjitha kto kujtime t rinis, q i kam prjetuar nuk m ln t qet tani n pleqri. M mungon vendlindja ime. O vendlindja ime.7MALSIAQysh nga fmijria ime e kam zbuluar nj burim t ujit cilsor por asnjher nuk kam arritur ta hedh n siprfaqe, e vetmja arsye shkaqet ekonomike n familje. Ndonjher m kapte vapa, ndonjher zija e ndonjher acari. Pr kto arsye un nuk munda kurr ta hedh n siprfaqe at burim uji.E di se nuk bn ta them dhe se sht mkat por nuk mund t rri dot pa e thn... Vall far po ndodh me malsin e Gollakut! A sht ndokush i interesuar pr kto vendbanime t bukura! Kuptohet se ka vshtirsi pr rrug, shkolla, ambulanca por pr kto gjra fajet i ka shteti yn. Prve se sht mkat se ai vend ka mbetur ashtu sht edhe tragjedi. Meq prve vshtirsive ka edhe pasuri t pabesueshme si ajrin e pastr q nuk gjendet gjithkund, ka burimet ujore me cilsi jashtzakonisht t mir dhe t mjaftueshm, burime kto q nuk gjenden askund n Ballkan. Ka malet e bukura me drunj t t gjitha llojeve, pem natyrale me cilsi 8shum t mir, ka vende pr bagti q vshtir gjenden gjetiu, ka vende pr turizm si Kika q sht vend prrallor e i mrekullueshm sidomos pr ndonj sanatorium apo spital pr smundje t mushkrive.Vetm n komunn e Kamenics gjenden m shum se tridhjet fshatra malore me bukuri t rralla natyrore. Hern e fundit q isha n Kik, pra n vendlindjen time vrtet u pendova... Ishte boshatisur plotsisht, nuk kishte as uj q dikur vetm rreth Kiks ka pasur afr tridhjet burime t ujit. Disa nga ato burime ishin marr nga fshati Hogosht, por edhe t tjer fshatra, disa kishin shterur e br batall, luadhet ishin br sikur n ndonj xhungl, rrugt kishin humbur thuajse t gjitha, pemt ishin zhdukur krejtsisht e ishin mbushur me erra, kaqa, kauba e ajo q sht edhe m tragjike n at vend m nuk mund t shihje askund asnj kafsh. Pr udi as shpend nuk kishte... U pikllova shum saq nuk u ndala duke qar pr nj koh.Pra nga gjith kto fshatra n malsi, tani kan mbetur vetm tre apo katr shtpi t cilat 9nuk kan mundsi t shprngulen nga ai vend, por as kto shtpi nuk do t jen pr nj koh t gjat. Mjer pr malsin ton! Nuk sht mjerim vetm pr malsin por gjendja sht po aq e mjerueshme edhe n fushat pjellore q dikur ishin t klass t par e tani t gjitha po betonohen do dit e m shum n mnyr t pakontrolluar, me pompa t benzins, pishina, hotele e shum ka tjetr.Pra, un shpesh her pyes se a mendon ndokush pr t ardhmen e fmijve ton! sht thjesht t kuptohet se qeveria nuk mendon pr t ardhmen e popullit t vet, por vetm pr vetn e tyre dhe t klaneve t ndryshme partiake pr t vjedhur sa m shum e pr tu pasuruar nga populli i gjor. Mirpo askush nuk po interesohet pr popullin. Vall a do mundet ky popull t jetoj vetm me beton! Mjer pr kt popull t prgjumur q kaher ka rn n gjum t rnd. Nj popull q fle shum, sht i dnuar pr zhdukje! Pra edhe njher po lus popullin q t zgjohet nga ky gjum i thell. Zgjohuni oj rini, mjaft keni fjetur! Mos besoni o popull, fjalve t zbrazta t disa politikanve q flasin 10shum e premtojn shum, por n fund nuk realizojn asgj prej gjje.Politikant tan kan n oborret e tyre nj fiq, fjal din shum por pun hiq!KAFSHT SHTPIAKENdoshta dikujt do ti duket e pakuptimt mirpo un shkruaj nga malli. Prve mikrotoponimeve t shumta q nuk mund ti harroj si livadhet, malet, luginat e gurve gjithmon m kujtohen edhe kafsht shtpiake t cilave prve emrave kujtoj edhe dukjen e tyre, ngjyrn, madhsin, brinjt e tyre e gjithka tjetr. Ja disa emra t qeve: Kuqani, Murku, Surku, Lulqi, Pllavki, Zharki, Jeleni ejt. Pastaj emra t lopve si: Allgja, Busha, Jelena, Suraja, Kuqesha, Larusha etj. Gjithashtu mbaj n mend edhe emra t kuajve si: Allxhi, Vraqi, Gjogi, Nazi, Lulqi, Zeka etj. 11Kur flasim pr kafsht dua q ti shpjegoj se si i kemi quajtur llojet e kopeve apo tufave t kafshve. Kopet e lopve quhen gjedhe, kopet e dhive quhen tufa e qengjave tufa e shtjerrave q kt emrtim jo shum njerz e kan dgjuar e sidomos ata q jan nn moshn tridhjet vjeare. Ndrsa tufa e pelave q dikur jan prdorur n kohn e t fshirave n lm sht quajtur hergele, e kuajt e pa tredhur jan quajtur hamshor. Viqi i lops deri n gjasht muaj sht quajtur viq, e pas gjasht muajsh sht quajtur mshtjerr, gjersa ai mashkull sht quajtur mzat. Mzati i pa tredhur sht quajtur dem, kurse ai i tredhur sht quajtur ka. Qengji mashkull deri n tre vjet sht quajtur shyleg, e pas tre vjetve quhej ogiq. 12SHQIPTARTGjithmon jam prpjekur t mendoj e t kuptoj se prse ky popull i gjor shqiptar ishte gjithmon i shprndar, i prar, i tretur, i shkelur, i persekutuar e i prbuzur prap se prap e kam t pamundur ta kuptoj! Ndoshta dikush mund t m thot se jemi t mallkuar, set huajt kan fajet se ata kan qen m t fort, por un nuk mendoj ashtu...N dit t sotshme, do kush po mendon vetm pr vetn e tij, familjen, interesa partiake por askush nuk mundohet t mendoj dika pr popullin ton fatkeqsisht t mjer e pr t ardhmen ton.Dikur kishim se me se t krenoheshim... kishim virtyte q nuk i kishin popujt e tjer. Kishim besn t ciln nuk e shkelnim edhe pr m t madhin shkak, kishim mikpritjen, bujarin, dashurin mes vete, respektin pr t moshuarit, kemi ruajtur kulturn e traditn edhe 13pse nn nj regjim i cili nuk donte q ne t ruanim asgj nga tradita jon shum shekullore.Fatkeqsisht, tani nuk i kemi kto virtyte si m par. N fakt, na jan shtuar edhe virtyte t liga, si martesa mes kushrinjve t afrt, martesa me nipa e me mbesa virtyte q un mendoj se nuk na kan takuar kurr e as q duhej t na takonin...Kush po i detyron femrat shqiptare q t zhvishen thuajse lakuriq e t dalin n internet e n televizion! Kush po na detyron q ta zhdukim muzikn ton t ciln e kultivuam plot shekuj... do dit e m shum po e bastardojm gjuhn, muzikn dhe kulturn ton kaq t bukur e t vjetr!Kto gjra nuk na drgojn askund prve se n humner. Pr pesqind vite u munduam t bhemi turq por nuk ia arritm, njqind e pesdhjet vite provuam t bheshim serb por prsri nuk ia arritm... Pyes vetn se prse jemi kaq naiv e mendjeleht? M kujtohet nj tregim pr nj hoxh i cili ishte duke udhtuar me tren e n at tren kishin hipur edhe dy polic q kishin 14me vete nj qen. Qeni, si kafsh q ishte lvizte e sillej rreth hoxhs, ndrsa hoxha e kishte mrzi. Nga kureshtja hoxha i pyeti polict se ku po e drgonin at qen, ndrsa polict i than se po e drgojn pr ta shkolluar, pra n shkoll pr ta br hoxh. Hoxha kur e kuptoi se polict po talleshin me t ia ktheu: Vshtir se bhet hoxh, mirpo nse nuk bhet a do t mbetet polic prsri?.Pra o popull, pse mos ti vendosim gishtat n kok e t mendojm se ku jemi duke shkuar... Askund n bot nuk ka popuj q do ta merrnin kulturn dhe muzikn shqipe e ta ln at t vetn. Mendoni pak o popull i gjor e i vuajtur, ne nuk mundemi t bhemi anglez, as italian e as spanjoll. Prse t dgjojm muzik t huaj e t krenohemi me t kurse nuk ia dim as domethnien. Tani kan filluar edhe t ashtuquajturit intelektual t prdorin barbarizma e shprehje t huaja, e krejt kjo vetm pr tu dukur sa m t kohs. Arsye vandale kjo sa pr mendimin tim.15PRNDJEKJAVall far po ndodh me kt popull t gjor, gjithnj e m t katandisur. Dihet historikisht se ne jemi popull i lasht dhe i shtrir n pjesn m t madhe t Ballkanit, e pr kt dshmojn edhe toponimet e ndryshme si Zara (zadr), Dalmacia q vjen nga fjala dele e shum t tjera. Nse flasim pr Dubrovnikun, ai dikur sht quajtur Raguza, por un nuk jam n gjendje ta shpjegoj domethnien e ksaj fjale, vetm di se tek ujdhesa e Brijoneve gjenden bodrumet e verrave dhe fakte t tjera q vrtetojn se ato jan ilire. Mirpo, ti kthehemi dy shekujve t fundit, un nuk jam historian por kam lexuar libra t Sabit Uks e gjithashtu edhe vet di m tepr se njqind fshatra q shtrihen deri n Nish dhe Prokuple. Shum nga kto fshatra i kam kaluar jo rrall her gj q m ka br t msoj edhe mikrotoponimet e ktyre vendeve si: Luadhi i Lushit, Mulliri i Halimit, Kroi i 16Mustafs, Darrdha e Bajrs, Qflliku i Banushit e shum t tjera.Gjithsej, jan gjashtqind e njzet fshatra q banort e tyre Serbia i ka dbuar me dhun e tortur nga shtpit e tyre, e gjat ktyre shprnguljeve ka pasur edhe shum viktima t pafajshme. Kta banor jan shprndar gjithandej npr Kosov, Maqedoni, Turqi, Siri e vende t tjera. N kto shprngulje masive ka kontribuar edhe Evropa e dashur. Tani Serbia kriminelt e etnikt e lufts si gjithmon i bekon me bekimin e leshzinjve t cilit quhen popa mirpo n fakt nuk jan asgj tjetr prve se djaj t zi t cilt dallojn nga t gjith njerzit e tjer si t lig e t pashpirt. Ata popa nuk kan fe dhe vazhdimisht e gnjejn njerzit e vet duke e quajtur popullin serb si popull t shenjt, t lart e qiellor, dhe se vetm ata kan t drejt mbi kt planet.Un vet e kam dgjuar qenin plak Papa Pas Pavlin kur thoshte se populli serb jan popull hyjnor dhe t veant. Gjithashtu kt 17propagand e ushtrojn edhe akademikt serb e edhe ata t ashtuquajtur historian.Serbis nuk i mjaftoi q dboi nga shtpit e trojet e tyre shekullore mbi gjashtqind fshatra por ata e okupuan Kosovn me shekuj mirpo gjaku i derdhur i shqiptarve dhe dshira q t mos jetojm t okupuar nga nj okupator i zi si Serbia na bri q t gjenim forcn e ta dbonim armikun nga vendi yn. Tani pasi q Serbia humbi Kosovn prfundimisht, n mnyr t fsheht tenton ta prsris spastrimin etnik n: Komunn e Bujanovcit, Preshevs dhe Medvegjs. E pr Medvegjn thuajse ia arritn qllimit me ndihmn dhe bekimin e Evrops dhe t qeveris son n heshtje si vazhdimisht.Pra, neve gjithmon po na pren kmishn t huajt e ne po e veshim at pa br z dhe pa u pyetur se a na vjen tamam ajo q po veshim. Nuk thuhet kot, pa qar fmija e ma nuk e merr, e neve po e pranojm fardo q po na ofrojn.Vall a nuk sht mkat dhe tragjedi pr popullin ton q jemi t shprndar an e mban 18bots deri n Australi e Zeland t Re. Brengosje t veant duhet ti kushtohet Turqis ku supozohet se jan m tepr se katr milion shqiptar e shum nga ta nuk e din se kan prejardhje nga vendi yn. Kjo sht tragjedi kombtare dhe duhet t bashkohemi q t gjith n mnyr q t gjejm zgjedhje pr problemet q po na kaplojn do dit.NGA PO SHKOJME di se sht mkat ajo q dua t them por pr mua ishte fat i keq q kam lindur n vitin e largt 1935. Ndoshta t kisha lindur njzet vite m von jeta ime do t ishte krejtsisht ndryshe. Atbot prve vitit t keq shum ka ndikuar edhe vendi dhe rrethi ku jam lindur, nuk kam pasur prkrahje prej askujt por prkundrazi kam pasur pengesa dhe nnmime. M kan ikur 19ndrrat q i kisha pasur dikur... Mirpo me ndihmn e Zotit t madh arrita t krijoj nj familje t ndershme e t respektuar.Nj shkrimtar nj her kishte qen i smur dhe kishin shkuar disa shok q ta ngushllojn q pr ta ai ishte i pazvendsueshm. Shkrimtari, i kishte thn shokve t tij q mos ta vajtonin pasi q ai e kishte treguar vetn e tij dhe e njihte gjith bota shqiptare por ta vajtojn bujkun q vozit plugun e q sht i dijshm posa shkrimtari mirpo pr fat t keq nuk e njeh askush.Un uditem me popullin ton! Prse kemi rn n gjum t thell! Vall ku jan akademikt tan!! Prse nuk dgjohet zri i tyre, kur n Serbi akademikt e udhheqin shtetin, ndrsa tant shkruajn vjersha e poezi. Ku jan ekonomistt tan q nuk bjn llogarit pr dmet q na ka shkaktuar Serbia prmes kriminelve t tyre! Prse nuk marrin iniciativn pr t paditur shtetin kriminel Serb!!! Sidomos tani kur kryeministri i Serbis e ka pranuar se kan br krime n Kosov. Mos jemi duke 20pritur q dikush tjetr t kryej punt tona! Mirpo politikant nuk kan koh sepse jan t zn se cili t vjedh m shum kt popull t gjor q sht nj mkat dhe turp i madh. Un nuk i konsideroj ata si njerz udhheqs q ia duan t mirn ktij vendi por vetm pr tu pasuruar n kurriz tonin dhe pr karrige. Kto jan realitet e shihen do dit n parlament. Kshtu si jemi, jemi kthyer shum mbrapa. Dikur vrtet nuk kemi pasur shkolla por kemi pasur njerz t menur e patriot. Kemi pasur odat ku sht msuar historia, kultura e gjithkatjetr, aty ka pasur disiplin nuk sht lejuar t flitet pa vend, kan folur njerz t menur, kan pajtuar gjaqe e ngatrresa shum t ndrlikuara, por tani n parlamentin ton po e shohin se far po ndodh. Ky nuk sht parlament, sht teatr, sht cirk dhe mund t jet gjithka tjetr prve se parlament! Pra, a po e shohim se ku jemi duke shkuar!! T gjitha kto po bhen pr interesa partiake, klanore e personale. Por fajet i ka populli, q sht n gjum t thell! Njerzit e menur kan thn se nse m tradhton nj her nuk ta bj hallall por nse m tradhton dy her 21ather hallall t qoft! Pra ne po gabojm pa ndrprer. Un kam ardhur n prfundim se njeriu i keq sht m i rrezikshm se nj shtaz e egr. E pr kt i kam disa shembuj: Nj her nj njeri i plagosur, kishte mbetur n pyll i vetmuar dhe papritur aty kishte kaluar nj ujk dhe e kishte par t plagosur e pr kt arsye ujku e kishte ruajtur at tr natn deri sa n mngjes njerzit e familjes s tij e kishin gjetur. Ka pasur edhe shum raste t tjera si qeni kur sht flijuar pr ta shptuar t zotin e vet e raste t tjera t ngjashme.Flitet se n luftn e fundit kur nj njeri sht plagosur kali ka shkuar dhe e ka kapur me dhmb e ka larguar nga ai vend ku ishte i rrezikuar! Pr kt ngjarje m ka rrfyer nj serb i cili ishte habitur kur e kishte par se far po ndodhte.Mirpo n fund t fundit dua t them nj mendim timin... Ndoshta dikush ka pr t thn se kam luajtur nga ment por deri m tani parashikimet e mia qe njzet e pes vite nuk 22kan dshtuar. Le t mbetet ky mendim i imi, por nuk do t shkoj shum koh e gjat dhe shqiptart kan pr tu shtrir gjer n Prokuple! Sepse gjithmon nj uj q ka buruar te nj vend edhe nse sht shtjerr apo ka devijuar nj koh prsri ka pr tu kthyer aty ku ka qen.KROATT ILIRNexhmedin Llapashtica, nj intelektual vrtet i shquar por jo shum i njohur n publik si nj intelektual i menur e largpams.Nexhmedini me kmbngulje thot se i di t gjitha fiset ilire dhe se ato jan t shprndara shum e shum t tjera t asimiluara. Gjithashtu ai deklaron se tetdhjet prqind t kroatve kan prejardhje ilire. Edhe Stipe Mesiq kishte deklaruar hapur n Kosov se sht ilir dhe se fjala kroat vjen nga fjala kryezot, mirpo ata 23pasi q nuk kan shkronjn y emrin e tyre e kan shndrruar n kroat.DIKA PR SERBTUn nuk urrej. Nuk e urrej as popullin serb por udhheqsit i kan shum t poshtr dhe e duan sundimin diktatorial! Serbt gjithashtu jan endacak n Ballkan. Ata kan ardhur nga Malet e Karpateve e shum nga ardhsit kishin qen hajdut e kriminel. Megjithat nuk mund t jet i gjith populli i keq. Ka serb q jan burra t mir e un i njoh personalisht, por historikisht Serbia i ka pasur udhheqsit njerz diktatorial dhe t poshtr e gjithmon e kan kshilluar gabimisht popullin serb! A ka n bot ndonj prijs fetar q thot se populli yn sht popull hyjnor dhe se vetm ne kemi t drejt mbi kt planet! E kshtu bjn popat serb. Un nuk e urrej krishterimin dhe i besoj Ungjillit por kta njerz e keqprdorin 24fen! A mund tu zihet bes njerzve t cilt e shajn Zotin, diellin, bukn q han e ujin q pin! Kto i kam dgjuar me vesht e mi. A arsyetohen thirrjet e popave serb q i bjn popullit pr luft t padrejt me Kosovn, e thon se Kosova qenka djepi i Serbis? Ata nuk e solln Kosovn nga Karpatet kur erdhn po e gjetn ktu! Ne ishim ktu dem baba dem! Ky vend na ka takuar neve gjithmon. Na e fali Zoti. Serbt jan okupator n Ballkan, n shumic jan popull barbar. Ata me ndihmn e shtrigs Rusi erdhn n Ballkan n shek. VII. Monumentet fetare si kisha bizantine e ilire, serbt i shndrruan n kisha ortodokse n Kosov e n gjith Ballkanin. Kt gj e di Evropa dhe bota mjaft mir! 25JAM SHQIPTARNuk mund t them se jam nj njeri i shkolluar dhe i ditur. Por me plot bindje them se jam shqiptar dhe kurr sdo ta moho j prejardhjen time dhe rrnjt e mia.Un frymoj shqip, jetoj shqip, flas shqip, mendoj shqip, shkruaj shqip, lexoj shqip, kndoj shqip, vallzoj shqip, eci shqip, kam gjakun shqip, zemrn shqip, fle shqip dhe ndrroj shqip, t gjitha kto me shpresn se kur t vdes nj dit dshiroj t vdes si shqiptar mysliman.OTKUPIPas lufts s dyt botrore, pushteti i athershm filloi t na merrte edhe pak pasuri q kishim. Dikush detyrohej t blinte at far i krkonin pr tia dorzuar pushtetit! Merrnimgjithka q mundnin. Xhaxhait tim i krkonin 26njqind ve gjersa ai kishte vetm nj pul! Edhe un kam drguar n Hogosht nj qyp t vogl me tlyn. Ai qyp kishte rreth tre kilogram por nuk mjaftonte sepse ata na kishin krkuar pes dhe pr dy kilogram m krcnoi ai zyrtari q e mblidhte tepricn. Ai zyrtar ishte Hasani i Mulla Aliut t Kopernics. Ne, nuk na mbeti tlyn as pr t lyr tepsin. Nna qante pasi q nuk kishte tlyn pr ti hedhur fasules. Nj her i kishin ftuar fshatart n nj tubim pr t ju treguar se si duhej t jepnin tepricn. Aty ishte ngritur kinse nj aktivist komunist pr ti treguar popullit se far duhej t jepnin. Ai filloi... drith, mish, ve, lesh, qumsht, tlyen etj. Por ishte interesante dhe qesharake kur filloi pr ti numruar kafsht... delet, qengjat, dhit, bollicat, lopt, e dikur tha: edhe at q e bn lopa pasi q nuk dinte t thoshte vi. Ather babai i tij u hidhrua shum dhe me z t lart iu kthye: At q e bn lopa i thon bagl o gomar, i mjeri un pr ty se m more gjith fytyrn q e pata.27TRADITAT MARTESOREDua tregoj dika pr martesat n malsin e Gollakut n kohn time por edhe m hert... Ndoshta dikujt nuk i plqen por un dua t shkruaj vetm realitetin! Martesat, atbot kan qen n mnyrn m t keqe e m t shmtuar! Nuk kishe mundsi t martoheshe po nuk ishe i pasur dhe me z. Egoizm do ta quaja! Vajzat nuk jan pyetur kurr. Shum her jan ndrruar por edhe shum her t tjera jan shitur me para t majme! Pra, nse nuk ishe i pasur nuk ke pasur mundsi t martohesh... Pas lufts s II-t botrore, pasi q lufta kishte zhdukur shum burra n Bosnje, disa shqiptar t cilt ishin t varfruar shkonin atje pr t gjetur ndonj femr pr martes, nafakn. Ndrsa po ishe i pasur, ka pasur shum raste ke vajza pesmbdhjet vjeare i shitej nj t veu deri n dyzet e pes vjet. Marrzi do ta quanit! Jo pak her vajza shkonte edhe si postrk, si e quanin ne vetm sepse burri kishte shum tok e bagti t cilat konsideroheshin e vetmja pasuri 28atbot! Pr ta fejuar nj vajz shkuesi apo msiti, shpesh her duhej t udhtonte tre vjet vajtje-ardhje pr ta bindur t atin pr ti dhn vajzn. Shpesh her e q sht edhe m keq shkuesi duhej ta gnjente t atin e vajzs pr djalin q ta bindte e gjithashtu edhe babai i djalit shpesh her e ka bindur shkuesin t dalin n fush e ti tregoj tok, ara, livadhe e male t huaja kinse ishin t tijat. Kur sht fejuar vajza miku sht dasht t drgoj disa kilogram pambuk apo lesh. Nse miku ishte i pasur por edhe mendjemadh i drgonte deri n dymbdhjet ok pambuk njsi q zvendsonte kilogramin at koh. Vajza sht dashur t punonte shum dhe pr t kryer punn shpesh her i sht dashur t krkoj ndihm nga vajzat e mhalls. sht dashur ta shprishin pambukun, mandej ta tjerrin n furk pr t br penj. Pastaj duhej ta merrnin gjith at tjerr e t gjenin nj lndin e t merrnin disa elemente t asaj kohe si shul, le etj. Duhej t prgatitej tjerra pr tu br vek pastaj nga veki punohej jana, qylymi, zhguna etj. Por m s vshtiri ishte pr tu punuar shoka. 29Ajo punohej prej leshit t deleve, at lesh duhej tjerrur shum holl dhe me shum mjeshtri. Shoka bhej pes deri n gjasht metra, me shum ngjyra dhe shum e holl. Vajza q e bnte shokn m t mir dhe m t holl merrte lavdrime t shumta. Nj her nj vajz kishte thirrur disa shoqe q ti ndihmonin pr ti drejtuar penjt e n krye t shulit rrinte nj plak pr ti korrigjuar gabimet. Por disa nga shoqet nga xhelozia po i kpusnin penjt. Vajza ishte n hall sepse nuk donte tiu fliste shoqeve ngase friksohej se hidhroheshin e po mos tiu fliste tjerri i shkonte dm. Ajo shkoi tek plaka q ishte n krye t shulit dhe i tregoi hallin e saj. E plaka me shum dashuri i tha: Mos qaj bija ime, se un jam n krye t shulit e nuk e l asnj pe pa lidhur! T kthehemi edhe njher te shkuesi. Ai gnjente shum. Shpesh her e ngrinte dorn vertikalisht dhe betohej se miku e ka tokn e rrafsht posi shuplaka e dors, edhe pse dorn e kishte vertikalisht! Ai ndonjher edhe i mbyllte dy syt e thoshte: T paqa n qaf, ka po shoh me sy nuk jam duke gnjyer! N nj rast nj shkues 30jo fort i menur e kishte kryer punn dhe kishin prgatitur dhuratat pr tia dhn dorn e ather shkuesi kinse donte pr ta lavdruar dhndrin i cili kishte pak shkoll tha: Ju ka ra mir se djali ka kalem t madh, pasi q n at koh nuk thuhej shkoll e laps por kalem. Por kalem sht edhe nj fjal banale! Ather babai i vajzs ishte hidhruar shum dhe i tha shkuesit: oft prishur kjo pun, se un nuk t pyeta se sa e ka kalemin djali. Rruga e mbar t qoft se nuk kam vajz pr at djal! Kur shkonte miku pr t ndar vadn pr vajzs aty shpesh her ndrhynte edhe gruaja pra nna e vajzs. Sidomos ku nuk vendoste i ati hynte gruaja e i shtronte mikut krkesa t shumta. Gruaja i thoshte mikut: Ti duhet t sjellsh pes lira, dy rend lira nga nj apo nga dy, qafore t shtrenjt gjithashtu, bylyzyk, pes apo gjasht unaza pr duar, nj jan e nj qilim etj... etj... pastaj mund ta marrsh vajzn time! Jo pak her miku kushtzohej q t bnte dasm t madhe. Kshtu q dikush sht dashur t shes gjith pasurin ndoshta edhe tokn pr nj nuse! 31Ja se far kishte ndodhur nj her... derisa babai i vajzs ja numronte qaforet q duhej ti blinte mikut, miku i tha: O mik po gjith kto qafore n gjoks t vajzs, po ku do ta fus ko do ta fus kokn djali im!. Babai i vajzs hidhrohet nga kto fjal dhe i krkon mikun edhe tre lira t arit, ose nuk do tia jepte vajzn!! Miku nuk bri z e i dha tre lira. Kur erdhi koha, shkuan krushqit e marrin nusen dhe ia bjn prhajr babai i djalit i tha mikut t ri: O mik un vajzn ta kam paguar pr tre vite, e tre vite as ju nuk do vini tashihni vajzn e as vajza nuk do t guxoj t vij e t ju shoh juve! Shkuesi kur shkonte pr t drguar fjaln e dhndrit i merrte me vete dy apo tre veta. Grat organizoheshin dhe i kndonin kng fyese si: Na del msiti n kapigjik, i thot fmiu lum baba lema nji kaik, Po vjen msiti rrugs se re, do tja presim macjen plle, Po vjen msiti rruges se kuqe, do tja presim pulen e kuqe, ka ka msiti q sht vonue, i ka tirqit pa i harrnue, Po ku e ka pas t qyqn grue, npr mahall tuj kerkuke, Mos e leni msitin gjon, se e len lugn he han me sahan, Mos e leni msitin ngusht, se 32e len lugn e han me grusht... etj. Tani do t flas pak pr dasmat tradicionale... Ato kan qen kryesisht t mira, me ndonj prjashtim t vogl. Kan qen t mira sidomos ato dasmat e mdha me daulle e me surle por edhe lojrat me kuaj. Shum njerz i ruanin kuajt enkas pr mahrama e lojra t ndryshme. Kuajt ishin t racs m t mir, ruheshin shum mir dhe iu bheshin shala shum t mira. I stolisnin me lloj-lloj lule. Kuajt ishin aq t trajnuar pr mahrama saq ka pasur raste kur i zoti i kalit nuk ka qen mir gjat lojs e sht rrzuar, pastaj kali ka vrapuar edhe pa t zotin deri te shenja e mahrams dhe e ka fituar garn. Dasmat prgatiteshin shum koh m par... thirreshin miq e shok shtpi pr shtpi. Dasmat zakonisht zgjatnin tre dit. Nusja merrej t enjten ose t dieln. N dasm drgoheshin dhurata e shpesh her edhe desh sipas mundsive. Nse nusja merrej t dieln i zoti i dasms i ftonte farefisin e mhalln t mrkurn si e quanin n natn e kulaqit. Aty caktoheshin hyzmeqart, dikush pr kafe, dikush n 33kuzhin, disa pr t shrbyer n konak etj. Nse dasma sht me daulle caktohej edhe nj si e quanin aush i cili kujdesej pr muzikantt, rrinte me ta, hante me ta dhe i urdhronte. At bot nuk kishte shqiptar q luanin me daulle por vetm rom. Natn e kulaqit, caktohet edhe bajraktari (flamurtari) ku zakonisht zgjidhet ndonj nip. Dasma fillonte t shtunn n mbrmje dhe prfundonte t hnn pasdite. N dasma burrat rrinin ve dhe grat ve. Kjo rregull respektohej me prpikri! T shtunn burrat prfshir edhe farefisin e afrm rrinin s bashku dhe ndaras nga mhalla dhe fmijt. Fmijve u epnin oshaf t dardhave apo t kumbullave me buk misri dhe n sofr uleshin trembdhjet apo m shum veta ku ishte thuajse e pamundur ta fusje lugn n pjat prej dheu (kalanic). N fund bnin pite t holl saq shum kush nga dasmort nuk mund t merrte m tepr se nj kafshat! Dikur fillonte edhe muzika me daulle. S pari bnin muzik tek miqt pastaj pak pr mhall e fmij. Krushqi i par duhej t ishte mik, trim e i pasur. T dytit i thonin mushllukagji e t tretin 34bajraktar. Nusja zakonisht merrej me qe dhe qerre. Qerrja rregullohej mir e mir. E mbulonin me qilima t kuq. N qerre zakonisht hipnin gra por edhe nj fmij q ishte i moshs shtat apo tet vjeare. Qerren e udhhiqte nj burr i afrm i dhndrit. Bukuria ishte kur fillonin kalorsit me kuaj t bukur por edhe kngtart q kndonin me aq z t lart saq e gjith bjeshka ulrinte. Ishin ato kng tipike t krushqive p.sh.: Cen Rugova. Krushqit nuk shkonin tek shtpia e vajzs por ndaleshin n nj vend larg shtpis ku i prisnin miqt. Aty u epnin dika pr t pir dhe shkmbeheshin kutit e duhanit. Kur bhej gati nusja krushqit ngriheshin n kmb, e zakonisht nusen ia dorzonte babai i vajzs apo vllai t zotit t dhndrit. Shpesh her ndodhte q dikush ngutej dhe shtinte me arm para se t bhej teslimi (urimi). Pr kt arsye t zotit t dhndrit i dilte problem pasi q babai i vajzs apo dikush tjetr nuk i lente t shkonin pa ndonj dnim ngase kishin shkrepur arm pa u br teslimi! Kur ktheheshin krushqit n mbrmje dikush e merrte nj shkop t drurit t 35shelns apo lajthis dhe e bnin me vrima e pastaj e sillnin tek miqt pr hedhur para n at shkop. sht m e keqja dikush ngrihej e i hidhte njmij dinar e t tjert q nuk kishin ngushtoheshin fort pasi q kishte njeri q nuk i kishte as njqind dinar n gjep. Pr kt arsye shum kush nuk mund t shkonte n dasma, pra se nuk kishte para! Mirpo theksoj pr hir t s vrtets se at tradit e zhduki nj njeri nga Velegllava, Ademi i Ramizit t Bajraliut. Kur solln nj shkop n od ai pyeti se kush e solli dhe e kapi shkopin e theu! Ai tha: Un nuk i kam thirrur miqt pr ti dnuar, kshtu ajo tradit e keqe u zhduk pr gjithmon! Kur duhej t drgohej dora e nuses te miku shkonin hiq m pak se dymbdhjet gjer n tetmbdhjet vet. N tryez pra s paku uleshin dymbdhjet veta, e pr secilin person duheshin dhurata! M e keqja ishte kur duhej t shkonte dhndri pr t parn her miqt shum her e provokonin dhe e nnmonin! I qonin samarin e gomarit n pyll, e ngjitnin n zgjedh t qeve, ia qepnin qilimin pr rroba fshehurazi e kur ngrihej n kmb qilimi iu varte nga mbrapa, 36i vendosnin vez n opinga etj. Ata t cilt nuk kishin mundsi t bnin dasme me daulle bnin muzik me ifteli, kavall, fyell, kndonin kng t ndryshme, luanin loja t ndryshme si: bleta, unaza, filgjana, etj. Ata t cilt ishin shum t varfr e q nuk kishin mundsi as t prgatisnin buk i thrrisnin krushqit vullnetar q do t thoshte se ata do t vinin me buk t vetn, do e marrin nusen dhe do ktheheshin secili n shtpin e vet. Nj dasm q mua m ka br prshtypje ishte dasma e familjes Rushitaj nga fshati Prlepnic. Ishte dasm e madhe, martonin tre djem t cilt mes vete ishin djem t axhs por jetonin nn nj shtpi. Kjo dasm kishte ndodhur n vitin 1960. Kishte m tepr se treqind krushq. Kishte gara me kuaj por edhe vrapues. Pr fitimtarin n gara me kuaj si dhurat kishin caktuar nj buall t madh por kishte edhe desh. Garuesi i cili doli i pari n garn me kuaj ishte nj njeri nga Hodonoci i cili e fitoi buallin. Nisja ishte nga Gjilani e caku tek Bunari i Rushitit q ka diku rreth pes kilometra, e ai vend edhe sot mban po at emr. Kngtar prve t tjerve ishte i 37ndjeri, i madhi, Qamili i vogl! Kishte dasmor nga gjitha trojet tona!SHKRIMI DHE LEXIMIDuhet t dihet se gjer n vitin 1950 n afr dyzet fshatra sa kishte malsia e Gollakut vetm katr njerz kan ditur shkrim e lexim n latinisht.Pr t lexuar apo shkruar nj letr ke mund ta bsh prmes Mustaf Shehut nga muhaxhirt e Hogoshtit, Mulla Rexhep Halitit (Maloku), Bajram Gjelilit nga Sotllari dhe Latif Klaiqit nga Tuxhevci. Pra pr arsye se kishte kaq pak njerz q dinin shkrim e lexim duhej t udhtoje deri n gjasht or pr t shkruar apo lexuar nj letr. E sot, nuk ka shtpi q nuk e ka s paku nj antar q di shkrim e lexim.38KANABISINe, n kohn ton dikur moti, koh primitive ta quaj kemi kultivuar kanabis q tani po del se sht drog! Nj pjes t toks m pjellore e kemi mbjell me kanabis dhe i kemi kushtuar kujdes t posam.Kur rritej dhe piqej e nxirrnim, e ternim dhe e lidhnim n t ashtuquajtura dorza. E thanim mir e fusnim n puse t ujit apo lum nse ndodhej ndonj aty afr, sipas mundsis uji duhej t ishte i nxeht. E linim pr tre jav, pastaj e thanim mir e mir dhe ather bnim nj lloj lugu prej druri dhe e shtypnim me shkop deri sa nxirrnim fijet e kanabisit nga krcylli. Ather bnim nj t ashtuquajturn kerhn prej nj teli t fort, i ngulnim n nj cop druri pr ta shprishur si thoshim ne! Pastaj grat e tjerrnin n disa furka si i quanim atbot, dhe i bnin prej druri t ashtuquajtur bosht. N kt mnyr e formonim penj e pastaj bnim plhur e nga plhura bnim kmisha e veshje t tjera, pra si veshje kryesore prdornin plhurn 39prej kanabisi. Kur i vishnim ditt e para na rexhnin sikurse hitha deri sa i pastronim disa her e pastaj zbuteshin pakz por t besoni kur i vishnim t reja u gzonim aq shum saq nuk i ndjenim t kruarat nga hithat. Pra kshtu ishte ather, nga kanabisi bnim veshje e tani kjo bim konsiderohet si drog dhe si duket ashtu ishte gjithmon! Besoni apo jo, kercyllin e kanabisit e thanim mir e mir dhe n mbrmje kur vinte terri i ndiznim t ashtuquajtura kashtilla pr t br drit. Dikush e mbante at drit n dor gjersa ne hanim dark, pra kshtu jetonim vetm para disa dekadave t kaluara. M von doln edhe disa gaznica t cilat bnim drit pak m mir, mirpo bnin aq shum tim saq na nxinte frymn! Pas ktyre doln edhe llampat prej qelqi t cilat punonin me vajguri (gaz). Atbot kur dikush blinte nj llamp t till, thuajse t gjith shkonin q ta shihnin ngase mahniteshin nga ai send, pasi q nuk ishte aq e leht q t blije n llamp!Pra, un nga ajo jet primitive e prita edhe internetin dhe kohn moderne t sotshme. Prjetova dy lufta dhe jetova n dy shekuj! 40RAMADAN SHABANIAsnjher n jetn tuaj mos mendoni t arrini pasuri apo ndonj fitim tjetr n kurriz t huajin sepse nuk ka gj m t keqe e m t shmtuar. Gjithmon t keni kujdes se me k po rrini ose me k po shoqroheni sepse sht shum e vshtir q t hiqet vesi i keq, nse njher t mbet! Keni shum kujdes se far po flisni n shoqri e tubime t ndryshme sepse mund t bni gabime t mdha. Nj fjal e urt thot: Po ta fussh kokn ngusht e nxjerr me fjal, por po e fute fjaln ngusht nuk mund ta nxjerrsh ndryshe pos me kok.!Ramadan Shabani ishte nj njeri shum i menur! Pas nj kohe iu rrit nj djal dhe ai filloi ta merrte me vete djalin e tij i cili i msoi shum fjal nga i ati. Njher biri i Ramadanit shkoi n nj tubim (konak) dhe filloi ti fliste t gjitha fjalt q i kishte msuar nga babi i tij, foli shum por askush nuk ia vuri veshin pr ato q thoshte! Kur u kthye n shtpi babai e kishte pyetur se si kishte kaluar dhe djali i kishte thn: Jo mir 41baba, i thash t gjitha fjalt q i kam msuar nga ti por askush nuk ma vuri veshin t m dgjonte!... Ather babai i tha: O biri im, fjalt nuk mjafton vetm ti msosh prmendsh por duhet ta dish se kur, ku dhe far t flassh nse do q fjalt tua t zn vend. Po fole vetm kuturu askush ather fjalt tua nuk do ken vler dhe askush sdo t interesohet t dgjoj at se far thua ti.Pra kur jan tubuar njerzit e fiseve t ndryshme ka qen nj rregull i pashkruar se kur dhe si duhet flassh. Ja edhe nj shembull prmes nj ngjarje tjetr t shkurtr... Njher n nj od ishin tubuar disa burra t menur e po bisedonin, mirpo njri nga ta kishte filluar t fliste pa rend e pa vend! E zgjati shum, e burrat u lodhn prej fjalve t tij t gjith heshtn e nuk bnin m z! T gjith prve nj plaku i cili i thoshte vazhdimisht: I lumi ti, po t marr lakmi. Dikur edhe ky iu kthye plakut dhe i thot: Faleminderit se vetm ti po m lavdron!. Ather plaku ju gjegj: As nuk t kam dgjuar se far ke thn, sepse e di se nuk ke thn asgj prej gjje por lakmi t kam 42pasi q je i gjat dhe n rast se ke nevoj pr t thurur ndonj gardh, i lumi ti sepse nuk ke nevoj pr t hipur n ndonj cung pasi q je i gjat dhe e mbrrin hunin prej toks, kurse un q jam i shkurtr kur m duhet t thur gardhin m duhet q ta mbaj nj cung gjithmon me veti pr t hipur n t n mnyr q t arrij hunin andaj t lakmoja ty q je i gjat.!!!BABAI, NIPI DHE GJYSHIFlitet se dikur vera ishte shum e mir dhe bereqeti bhej shum. Nj njeri e kishte nj hambar t vjetr me t cilin punonte e njher e zbrazi hambarin dhe gjeti kokrra t grurit t pazakonta shum t mdha saq as vet nuk mund ta merrte me mend. Pr t gjetur nj shpjegim ai vendosi q t shkoj me nj mik t tij n nj fshat tjetr ku ishin disa pleq t moshuar e ti pyeste ata pr ato kokrra aq t mdha t grurit. 43U nisn e shkuan n at fshat e gjetn shtpin dhe u futn n od. Pasi u rehatuan n od, plaku q ishte aty i pyeti se nga ishin dhe prse kishin ardhur. Ky i tregoi se nga ishin dhe i tregoi se prse kishin ardhur pastaj p laku i tha q t prisnin gjersa t vinte babai i tij sepse ishte m i vjetr e do u prgjigjej m mir. Pas pak kohsh erdhi babai i ktij plaku, hyri n od dhe i prshndeti mysafirt. Pastaj i pyeti edhe ky se nga ishin dhe prse kishin ardhur. T njjtn prgjigje i dhan edhe ktij plaku edhe m t moshuar. E njsoj i tha edhe ky, duhej t prisnin gjersa t vinte babi i tij pasi ishte ende gjall e ishte diku rreth njqind e njzet vjet por kishte dal n pyll pr t ruajtur bagtin. Pas disa kohe plaku i vjetr i pruri bagtin n shtpi dhe pastaj u fut n od. I prshndeti edhe ky mysafirt dhe i pyeti prse kishin ardhur. Mirpo kur pan mysafirt tre pleq ku m i vogli pra nipi kishte rreth tetdhjet vjet q ishte i lodhur e i rraskapitur, babi i tij q ishte edhe m i vjetr por ishte m fort se djali i tij dhe gjyshi i tij i cili ishte shum m i fort se djali dhe nipi, ata u habitn! Harruan se pr far kishin ardhur! Tani 44po ju interesonte t dinin se si ishte e mundur q t gjith ishin gjall bab pas babe deri n njqind e njzet vjet! Ather ai m i vjetri nuk deshi t fliste asgj por i tha nipit t tij tetdhjet vjear q ti thoshte gruas s tij q tia sjellin nj shalqi m t mirin, pasi q ishte vera. E sjelli gruaja shalqirin por burri i tha se ai nuk ishte i mir e ta sillte nj tjetr! Ather gruaja i tha se ai ishte i vetmi shalqi q kishin. Pastaj plaku m i vjetri e thirri gruan e vet dhe i tha q ta ndrronte shalqirin sepse nuk ishte i mir. Gruaja plak e mori shalqirin doli jasht dhe e lau e ua solli prsri. Pas ksaj burri i tha prsri q ta sillte nj edhe m t mir, e gruaja e mori prsri e doli jasht e ua solli t njjtin pa br z. Burri i saj prsri i tha se as ai shalqi nuk ishte i mir e gurja pa br z e morri dhe doli jasht priti pak, e pastroi prsri shalqirin dhe ua solli t njjtin pasi q nuk kishin tjetr. Ather burri i saj, plaku i tha gruas s tij se ai ishte shalqiri m i mir e gruaja doli jasht. Pastaj plaku tha: E pat se nuk kishte shalqi tjetr, pra ishte i njjti e un tre her e ktheva gruan por edhe dhjet her po ta ktheja ajo nuk do t bnte 45z, pr kt arsye un nuk jam plakur, jam i fort dhe jam ende kaq vital!.MENDIMI POZITIVDua t flas pr mendimin pozitiv! Nse dikush ka pasur rastin t lexoj librin Forca e Ndrdijs nga Xhozef Marfi, aty ka shum shembuj interesant, e ktu un do ti prmend vetm disa prej tyre!do gj q e prmend shpesh her ka pr t ndodhur, qoft e mir ajo gj apo e keqe... E ke dorn e shndosh dhe thua njzet e nj her se dora po t dhemb, patjetr ajo dor do t dhemb dhe nuk do t shrohet! ...Autori i ktij libri kishte qen i smur nga kanceri dhe mjekt i kishin thn se nuk do t kishte shrim, por ky kishte pasur shum vullnet, karakter dhe bindje t fort se do shrohej e asnjher nuk e kishte menduar smundjen! Gjithashtu ai kishte thn 46me kmbngulje shum her se do t shrohej, dhe mrekullia kishte trokitur n shndetin e tij e ai ishte shruar plotsisht! Prandaj edhe kishte vendosur ta shkruante kt libr.Nj anglez kishte pasur vajzn e smur dhe mjekt kishin deklaruar se vajza nuk ka shrim! I ati i vajzs kishte thn disa her se nse vajza e tij do shrohej ai do t jepte dorn e tij t djatht. Pas nj kohe fatkeqsisht ktij i kishte ndodhur nj aksident n komunikacion dhe e kishte humbur pikrisht dorn e djatht! Kur kishte shkuar n shtpi e kishte par vajzn e tij plotsisht t shruar.Nj djal i ri gjerman ishte takuar me nj vajz amerikane n Paris, e ata ishin dashuruar n mes vete dhe i kishin br premtimin se do ti qndronin gjithmon besnik njri-tjetrit. Ndrkoh kishte filluar lufta e dyt botrore dhe djalin e kishin zn peng n Rusi! Djaloshi mendjen e tij e kishte gjithmon tek vajza dhe gjithmon mendonte pr ditn q ata dy do martoheshin s bashku. Robrit gjat dits drgoheshin pr t punuar e n mbrmje i 47thrrisnin me numra e jo me emra. Pr fat t ktij djaloshi ishte br nj gabim dhe ishin dy numra t njlloj pra dy gjashtshe. Nj nat pasi e thirrn numrin gjasht e q ishin dy persona me at numr djali shfrytzoj rastin q t ikte nga ai vend. Ai u nis at nat npr mal dhe kishte dal n Gjermani e nga aty ishte nisur pr n Paris ku e kishte takuar vajzn q e dshironte! Pra ndrdija gjithsesi ka pr t plotsuar at q e prsrit shum her, qoft mir apo keq!Edhe nj tregim tjetr q sht i dhimbshm dhe tragjik t cilin ma ka thn nj dhndr i imi Hazir Rexh Hashani, nga Laqiqi i komuns s Kamenics. ...Ata e kishin pasur nj nip t quajtur Shahin i cili ishte shum i varfr por prve asaj kishte rn edhe n bela. Gruaja fatkeqsisht i kishte vdekur dhe i kishte ln dy djem. Njher Shahini me djemt e tij kishin shkuar tek dajallart, pra te Hashant dhe at nat ishte nat e madhe. Kishin qndruar aty sa kishin qndruar, kishin ngrn dark dhe ishin ngritur pr t shkuar n shtpi. Kur dalin n oborr hallashtisn dhe Shahini iu krkon 48hallallin, iu thot se ndoshta m nuk do t shihen kurr! Ata s bashku pastaj ishin nisur pr n Serbi pr t jetuar dhe pas nj kohe kishin zn vend diku n Serbi, pikrisht afr Leskocit n nj fshat n nj kodr. Pas nj kohe shum t gjat nj mixh i Hazirit, Ruhani duke krkuar pun n Serbi dhe duke shitur duhan disi i kishte rn n gjurm fmijve t Shahinit pas tridhjet apo dyzet vitesh. Pastaj kishte shkuar Ruhani me nj nip t tij tek djemt e Shahinit t cilt ishin duke fshir grur n lm. Ata e kishin harruar edhe gjuhn shqipe! Ruhani iu thot djemve se ka ardhur pr ti marr me vete! Djemt i thon se ishin vonuar ata tani m ishin martuar dhe kishin krijuar familje, kishin br idare dhe se ishte shum von pr tu kthyer mbrapa. Pra kjo sht nj tragjedi dhe raste t ngjashme si ky ka edhe shum t tjera!49TREGIME SATIRIKENjher nj shqiptar nga Kosova ishte nisur pr n Shqipri. Rruga ishte e gjat (kuptohet ai udhtonte n kmb) e ndrkoh at e kap uria. Ai u afrua tek nj shtpi dhe thirri, prej nga doli nj grua q e pyeti se far dshironte. Ai i tha se ishte i uritur dhe i krkoi pak buk. Gruaja q ishte katolike i dha bukn dhe udhtari posa filloi ta fuste kafshatn e par n goj, nisi me lutje: Bismilahi rrahman e rrahim. Gruaja tha: O pasha krishtin, vetm kt cop buk e kam, e pr Rrahmanin e Rrahimin nuk m ka mbet!.N kohn e Ahmet Zogut nj shqiptar nga Kosova i kishte disa nipa n Shqipri. Nipat e kishin thirrur n dasm dajn nga Kosova. Daja kishte shkuar, e nipat ishin gzuar shum pr dajn e tyre. I kishin br vend dajs n krye t vendit. dokush e prshndeste. Dikur filluan t pinin. Miqt e prshndesnin dajn me nga nj got raki dhe i thoshin: Na rroft daja!... Dikur njri nip i bri me shenj dajs q edhe ky ti 50prshndeste miqt, e daja u ngrit n kmb dhe tha: E pra, mjaft ja u rrova un juve, tani ma rruani ju mua sepse un jam lodhur duke ua rrojtur q t gjith juve!Kishin shkuar disa shqiptar n Turqi, pr t qndruar pr nj koh m t gjat atje! E pas disa kohsh kishte shkuar edhe nj grua tjetr nga Kosova pikrisht n at vend ku kishin shkuar edhe shqiptart koh m par. Nikoqirt dinin nga pak shqip dhe e pyetn gruan me nj shqipe t dobt: A keni ju atje n Kosov, hajva moj grua?! Gruaja ia kthen e habitur: Hajva nuk kemi por hajvana sa t duash, vetm t menur nuk kemi...!Nj njeri n rrethin e Ferizajit, e kishte nj djal i cili ishte nga pak budalla! Ktij djali iu ishte br kompleks se kishte dika n kok, por babai i thoshte mos ke dert sepse nuk ke asgj. Djali nuk e besonte t atin, e nj dit vendosi t shkoj n Shkup pr tu kontrolluar. Mori njmij marka me vete dhe shkoi n Shkup pr ti br analizat. I shpenzoi t gjitha t hollat por i bri edhe analizat e mjeku i thot se nuk kishte asgj 51n kok. Ather djali gzohet shum q i kishin dal analizat mir e kthehet tia jap t atit lajmin me gzim. I tregon babait se i ka shpenzuar njmij marka n Shkup pr analiza e babai i tij hidhrohet shum... Ai i thot: Un gjithmon t kam treguar pa asnj para se nuk ke asgj n kok, por ti vetm ke dashur q ta vulossh budallallkun tnd!.Ishte njher nj njeri i quajtur Syl. Kishte goxha para por e kishte edhe nj t met... kishte shum t ftoht! Pr kt arsye Syla vishte nga tre pal pantallona. Ishte aq i pasur saq kishte edhe or n at koh kur nuk kishin shum njerz. Njher kishte shkuar tek nj mik pr t ndenjur. Rrin sa rrin e dikur gruaja e mikut nuk di se si t tregoj se sht shkuar von e thot si vet me vete: A thua sa mund t jet ora?. Syla ishte i vetmi prej tyre q kishte or mirpo e kishte futur thell n xhep t pantallonave dhe nuk e dinte se tek cilat pantallona e kishte orn. Ai u ngrit n kmb dhe nisi ti zhvesh pantallonat pr ta gjetur orn. U vonua goxha shum deri sa e gjeti dhe dikur kur e nxori orn nga gjepi thot se sht 52edhe nj qerek n njmbdhjet. Mirpo gruaja e mikut q kishte pyetur pr orn kishte dal jasht posa kishte filluar Syla q t zhvishej. Ather miku filloi t qeshte me z dhe i tha Syls: Kujt po i tregon ore? Gruaja posa fillove t zhvishesh doli jasht, duke menduar se ti je mendur!.Nj her n nj fshat diku nga Llapi ishin mbledhur disa mysafir tek nj shtpi. Ishin njerz goxha t menur. At koh ishte dimr shum i madh. Kur ishin zgjuar n mngjes pan se kishte rn shum bor diku rreth nj metr. Njri nga ta, i cili pandehte pr vete se ishte shum i menur por edhe shakaxhi i thot dy djemve t ri q ishin aty: Sa po krkoni o djem q t dilni n mhall e t hiqni born, sepse po doli ndonj budalla nuk e di se nga jan rrugt q ti hap e do na merr n qaf gjer n pranver...!53KUSH PO SHET RRUSHNj njeri nga Rahoveci shiste rrush me nj gomar npr fshatra t ndryshm. Kishte shkuar njher n fshatin Kijev. Ishte ndalur n mes t fshatit dhe i kishte shkarkuar koshat me rrush nga gomari. Filloi t thrriste me z t lart: Hajde rrush, hajde rrush. Ather papritmas filloi t pall gomari me z edhe m t lart. Ky mori nj shkop dhe filloi ta godas gomarin e nj kalimtar aty e pyeti se prse po i mshon gomarit, a e di se sht gjynah! Po si mos ti mshoj, un brtas ky brtet po kush sht duke shitur rrush ktu, un apo gomari!...54MACJA ME MINIshte nj njeri nga Janjeva i cili kishte shum pula. I vetmi problem ishte se nj mace ia hante pulat. Ai nj dit prej ditsh e zuri macen dhe ia lidhi nj min n bisht. Para se tia lidhte minn e kishte kurdisur se pas sa minutave do t eksplodonte. Ather e lshoi macen e macja filloi t ikte vrap drejt shtpis s ktij. Pasi filloi t ikte macja ky e kuptoi se far kishte br e filloi t brtiste me sa forc kishte nga shtpia e tij: Ikni se macja me min po vjen drejt shtpis. Edhe pse brtiti aq fort askush n shtpi nuk ia vuri veshin sepse nuk prisnin ndonj rrezik nga macja me miun. Macja kishte vrapuar drejt bodrumit e posa hyri n bodrum eksplodoi, ather e morn vesh n shtpi se pr ka ishte fjala!55I PASURI DHE LYPSINj njeri i varfr e lyps kalonte do dit pran shtpis t nj t pasuri i cili do dit i jepte nga njzet lek. Kshtu bnte do dit deri sa dikur filloi ti jepte vetm dhjet lek n dit. Pas disa ditsh lypsi morri guximin dhe e pyeti se prse tani po i jepte vetm gjysmn e t hollave q i jepte do dit. I pasuri iu prgjigj: Por tani jam duke ndrtuar shtpin, e m duhet t kursej t holla!. Ather lypsi ia ktheu: Po si o burr, po ti me para t mia po ndrton shtpin!!DARDHA HOXHIshte dikur nj myderriz, i cili i msonte nxnsit n fshat. Mes nxnsish kishte burra por edhe t rinj. Kur erdhi koha e diplomave, myderrizi ia dha diplomat vetm burrave edhe 56pse nuk kishin msuar fare e t rinjve t cilt kishin msuar nuk u dha asnj diplom! Kur e pan kt gjest nxnsit e rinj vendosn q t hakmerreshin. Ata pren nj dardh t vjetr rreth dyqind vjeare q ishte aty rreth rruge dhe e madhe afrsisht sa nj njeri i gjatsis normale. Pastaj shkuan e morn kapeln dhe shallin e hoxhs (myderrizit) dhe i vun dardhs, e bn sikur t ishte hoxh. Ditn e nesrme hoxha duke ecur rrugs q i binte nga ajo dardh e pa dardhn me kapel dhe shall t tij. Nga ajo q pa hoxha u inatos shum dhe kur hyri n klas filloi t brtiste me z t lart e pyeste se kush e kishte br at marrzi. Ather nxnsit e rinj treguan se ata i kishin v shallin dhe kapeln trungut t dardhs! Ata than: Ajo dardh sht shum m e vjetr se ne ktu, e pr kt arsye ia vum! Ather edhe hoxha e kuptoi se far kishte br e nuk bri m shum z por e la me aq!57TREGIM SATIRIKKur i kam pasur pesdhjet e asnj vjet jam zgjuar hert tre mngjese para sahatit. E kalla peln e i hipa kamishit. Mora tri pushk dy t thyera e nj pa kapsoll. Dola n gjueti e vrava tre lepuj me pushkn pa kapsoll. Dy lepuj ngordhn e nj mbet i pa shpirt. Nuk dija se ku ti zieja lepujt pr ti ngrn gjersa i pash tre kasolle dy t zhveshura e nj pa pullaz. Trokita tek kasollja pa pullaz, doln tri plaka dy t veshura e njra pa sy! I krkova plaks pa sy nj veksh pr ti zier lepujt e plaka m tregoi dy t thyer e nj pafund. E mora vekshin pafund e i ziera lepujt n t. Ngrna sa ngrna e dikur m kapi etja. Nuk po gjeja uj askund deri sa rrugs pash nj pus por ishte i ngrir i tri. Nuk dija se far t bja gjer sa m ra ndrmend ta heq kokn e ta thyej akullit pr t pir uj. Ashtu edhe bra pastaj vazhdova rrugn... Rrugs papritur i takova ca njerz t cilt ishin duke ngarkuar qerren me kasht, ju thash: Puna mbar o ju q po merrni kasht ata ma 58kthyen: Mbar paq, o ti i pa rrasht! Ather mu kujtua se nuk e kisha kokn. Shpejt u ktheva tek pusi pr ta marr. far kisha pr t par... nj dhelpr duke ngrn kokn time. Nuk kisha si ta largoja dhelprn nga koka por e nxora krahun e djath dhe e gjuajta dhelprn q ia mbathi me t shpejt. E mora krahun dhe kokn i vendosa n vend dhe vazhdova udhn. Dikur, papritmas po dgjoj nj pushk tre here bam, bam, bam...), e pyeta nj njeri aty se jan ato pushk e ai m tha: Urime se t ka lindur babai. U gzova shum dhe i thash faleminderit pr urimin. Ai m tha se duhej t gjeja nj djem pr babin. Nuk dija far t bja e u ktheva n mal pr tia br nj djep. E kisha nj brisk t vogl dhe me t i preva tre lisa t mdhenj e ia punova djepin babit! U nisa udhs pr n shtpi por kur mbrrita e pash se babin nuk e zinte n djep. U mendova dhe ia preva kmbt deri n gjunj pastaj e futa babin n djep e prkunda e ai u rrit e u b burr.59MUHAMEDIPejgameri yn, Muhamedi kishte si dhndr Aliun Ashabe. Muhamedi ishte i martuar me vajzn e tij Fatimn. Fatimja me Aliun nuk kishin marrdhnie t mira, Fatimja ishte kokfort dhe nuk e respektonte Aliun edhe pse Aliu ishte lufttar dhe trim i madh ajo nuk e respektonte fare. Nj dit prej ditsh, Muhamedi e thirri Aliun q t shkonin n shtpin e tij... Rrugs para se t futeshin n nj bjeshk papritur doli nj gjarpr para tyre! Aliu nxjerr shpatn pr ta prer por gjarpri filloi t rritet shum gjersa arriti tek kokat e tyre dhe deshi ti sulmonte. Muhamedi i tha Aliut q ta fuste shpatn n brez, dhe filloi ta merrte gjarprin me t mir ndrsa gjarpri prsri u zvoglua dhe ua la rrugn t lir. Kur hyn n bjeshk ata pan nj zjarr t madh! Aty ishin tre kazana duke u zier. Kazani i mesm ishte i zbrazt kurse ata dy t tjert q ishin anash ishin t mbushur me mish. Tek ata q ishin t mbushur me mish, krcenin copzat e mishit e gjuanin njra tjetrn 60gjersa kazani q ishte bosh digjej nga zjarri. Duke ecur m tutje, pan nj pem shum t bukur me plot fruta ku tek ajo pem shkonin disa shpend shum t bukur dhe merrnin frutat e i qonin n nj vend t ndotur. Kur vazhduan tutje pan nj meqk (kudr), q kishte pjell ca klysh. Meqka shkonte e rrotullohej rreth nj bunari dhe luronte pa ndrprer. Ajo her shkonte tek klysht e saj e her kthehej tek bunari e luronte. Kur vazhduan m tutje Muhamedi dhe Aliu pan nj kodr t lart. Ata pan disa gur t vegjl t cilt ngjiteshin lart ndrsa t tjer gur t mdhenj zbrisnin posht.Kur mbaruan rrugn Aliu e pyeti Muhamedin se far ishin t gjitha ato q kishin par! Muhamedi filloi ti tregonte dhndrit t tij si n vazhdim: Kur na u shfaq gjarpri, ti nxore shpatn pr t treguar trimri, por ai nuk ishte vrtet gjarpr por ishte gjaku i prishur i njeriut dhe inati, pra njeriu nuk duhet t merret me t keq por me fjal t urta prmes ksaj Muhamedi deshi t thoshte se Aliun gruan po e merrte gjith me t keq. Vazhdoi Muhamedi pr ti shpjeguar kazant q i kishin par. Jan tre 61shtpi dy prej tyre t pasura e nj e varfr. Pra kto dy shtpi q ishin t pasura shkonin mir mes vete kurse i varfri n mes tyre ishte i vetmuar dhe nuk kishte as buk n sofr. Pra shtpit e pasura e ndihmonin njra tjetrn, gjersa i varfri vuante dhe nuk e shikonte kush. Pastaj Aliu e pyeti se far do t thoshte pema, e Muhamedi filloi ti prgjigjej: Disa hoxhallar din shkrim e lexim dhe jan t veshur bukur por e keqprdorin librin e shenjt Kuranin, fjaln e Zotit. Pema e mir ishte Kurani, zogjt e bukur ishin hoxhallart, frutat e pems ishin fjalt e Kuranit. Pas ksaj Muhamedi vazhdoi duke shpjeguar pr kuqkn q e kishin par. Kuqka ishte nj grua e ndershme por e varfr dhe ve. Ajo shkonte te nj i pasur pr t krkuar lmosh. Ai burri ku krkonte lmosh gruaja i thoshte se do i jepte lmosh nse gruaja do ta dgjonte. Gruaja nuk pranonte pasi qe ishte e ndershme ndrsa n ann tjetr fmijt i qanin pr buk e ajo si e shkret nuk dinte se far t bnte por sillej vrdall. E n fund Muhamedi filloi t shpjegonte punn e gurve q binin posht dhe atyre q ngriheshin lart. Do t vinte 62nj koh kur t mdhenjt do t shkonin e do zhdukeshin gjersa t vegjlit do t ngjiteshin lart n majn e kodrs. Pra kjo gj po ndodh tani, sht nj realitet i kohs!HYZERI DHE AZRAILIThuhet se m i dashuri i Allahut, Hyzeri sht i gjall dhe shtit botn. Ai e ndrron figurn sipas nevojs s tij. Thuhet se ai ka komunikuar me engjllin e vdekjes, Azrailin! Njher e kishte pyetur Azrailin nse atij i ka ra rasti q t qeshte apo t qante ndonjher pasi q ai ishte engjll dhe engjjt nuk qeshin e as nuk qajn. Engjlli i kishte treguar pr nj rast ku Zoti e kishte urdhruar q tia merrte shpirtin nj njeriu q ishte n nj shitore duke shikuar nj pal kpuc pr ti bler. Ai e kishte pyetur shitsin se a qndrojn kpuct tre vjet, pa e ditur se i kishte minutat e fundit t jets s tij. Pastaj engjlli i tha Hyzerit se edhe meqense se 63nuk qesh, ather do t qeshte. Hyzeri vazhdoi ta pyeste nse ndonj her i kishte ardhur t qante! E Azraili i tregoi pr nj rast ku e kishte urdhruar Zoti q tia merrte shpirtin nj nn q sapo kishte lindur dy djem binjak dhe i kishte lindur n nj fush. Azraili ia kishte marr shpirtin gruas dhe djemt kishin mbetur n fush pa prkrahje posa kishin lindur. Mirpo n at moment kishin kaluar dy tregtar dhe i kishin marr q t dy fmijt dhe i kishin shitur n dy mbretri n dy shtete fqinj. Fmijt ishin rritur dhe ishin br q t dy mbretr. Pas disa kohe ishin nxehur marrdhniet mes ktyre dy shteteve dhe lufta ishte gati t fillonte. Mirpo atbot kishte qen zakon q para se t futeshin n luft dy shtete (mbretri) s pari t luftonin mbretrit mes vete! Dhe kshtu bn! T dy mbretrit kishin dal n dyluftim me shpata dhe q t dy e kishin mbytur njri tjetrin pa e ditur se ishin vllezr! Dhe ja pra, edhe pse nuk qaj n at rast do kisha qar kishte thn Azraili.64SHPRNGULJA N GJILANN rinin time m 22 Prill t vitit 1960 e blem nj shtpi t vogl me katr ari truall. Un i mjeri atbot pasi q nuk kishin mundsi tjetr pr ti bartur ent n shtpin q kishim bler i bartja me nj pel q ishte shum e zonja dhe e fort! Isha i detyruar ti vendosja gjith ato en q kishim n shpin t pels por jo me qerre sepse nuk kishim por i ngarkoja n shaln t ciln e kisha rregulluar vet. Merrja vetm nj cop buk misri pr t ngrn me vete rrugs. Kmbt i kisha t zbathura dhe me tre her vajte ardhje i barta t gjitha ent me pel pr n Gjilan. Ishte data 22 Maj kur u shprngulm nga Lisocka dhe u vendosm n Gjilan. N fillim ishim keq. Kishim pr t ngrn vetm at dit q punonim un me vllan tim Rasimin, ngase nuk kishim rezerva! Pr fat t mir pun kishte mjaft edhe pr mua edhe pr vllan. Punonim me nder kshtu q ia dolm t mbijetonim disi.65DSHIRA E PAREALIZUARMendoj se do njeri i logjikshm i vren lshimet e gabimet n t kaluarn e tij. Disa nga to jan t pa realizuara pr shkaqe objektive, por shum jan t bra nga neglizhenca nga asgjja. Un sikur t kisha kthyer kohn mbrapa, edhe pse sht e pamundur prve shum dshirave q m kan mbetur pa realizuar do e veoja studimin e biologjis dhe gjeografis. Me veti do mbaja nj ditar e nj laps, e do udhtoja shum npr bot, do kisha fotografuar do mal, do livadh, do burim t ujit e gjithka tjetr t bukur q na e fali neve Zoti. Secilit vend q do vizitoja do i kushtoja nga nj poezi.66PR PASARDHSITT dashur djem, nipa e mbesa t mij. Kam konstatuar se nj vend t caktuar ka burime t pashtershme t ujit. Krkoj nga ju q t hulumtoni e ti gjeni ato burime.Dua t ju them q gjithmon ta doni at q sht e juaja, t mos lakmoni t huajn. Punoni gjithmon me djers dhe pun t ndershme. Shihni t ardhmen n mnyr pozitive, kurr mos hiqni dor nga vllazria. Ndiqni kt rrug sikur se jeni duke ndjekur, u betohem n t madhin Zot se gjithmon do jeni t lumtur.