TIL LÆRAREN - Aschehougtjenester.aschehoug.no/solaris/pdf/valgmodul_1_4_nn.pdf · Stortingsvalget 2017 VALGKORT Valgstyret i Oslo kommune 6240 Ørskog Mottaker: Valgsted Opningstider

Til læraren

© H. Aschehoug & Co

TIL LÆRAREN

Hauten 2017 er det Stortingsval i Noreg. Det er ei fin anledning til å arbeide med og snakke om samfunnsfaglege emne.

Kor mykje bestemmer eigentleg kongen? Kvifor kan vi velge statsminister, men ikkje konge? Kva betyr ordet demokrati? Og kva betyr fleirtal? Kven får lov til å jobbe på Stortinget?

Vi har utviklet gratis undervisningsopplegg til bruk i 1. til 4. trinn. Opplegget er delt opp i tre delar.

Del 1: Monarki eller republikk

Del 2: Demokrati

Del 3: Stortinget

Til kvar del finst ein film og fleire arbeidsark som kan skrivast ut. Du kan sjølv velge om du vil bruke alt eller delar av opplegget.

Vi anbefaler særleg arbeidsark 9: Val i klassen.

Lukke til med arbeidet!

Innhaldsliste


INNHALDSLISTE

DEL 1: MONARKI OG REPUBLIKK Læringsmål: Eg skal kunne forklare skilnaden på eit monarki og ein republikk.

Film Monarki eller republikk

Arbeidsark 1 Trekk linje: Monarki eller republikk?

Arbeidsark 2A Leitekryss

Arbeidsark 2B Leitekryss fasit

Arbeidsark 3 Stavingar

Arbeidsark 4A Kartoppgåve

Arbeidsark 4B Kartoppgåve fasit

DEL 2 DEMOKRATI Læringsmål: Eg skal kunne forklare ordet demokrati og kvar det kjem frå

Eg skal kunne bruke omgrepa fleirtal, mindretal, stemmerett og folkeavstemming for å forklare demokrati.

Film Demokrati

Arbeidsark 5 Spørsmål til bileteforteljing

Arbeidsark 6 Å arbeide med omgrepa fleirtal og mindretal

DEL 3: STORTINGET Læringsmål: Eg skal kunne forklare kva for oppgåver Stortinget og regjeringa har.

Film: Stortinget

Arbeidsark 7 Lesetekst

Arbeidsark 8 Trekk linje: Kven er eg?

Arbeidsark 9A Val i klassen: brukarrettleiing

Arbeidsark 9B Valkort

Arbeidsark 9C Valbrosjyre, til å fylle ut

Arbeidsark 9D Stemmesetlar

Arbeidsark 9E Forside til valurne

Arbeidsark 10 Oppsummeringsquiz

Arbeidsark 1


TREKK LINJE

Les orda nedst på sida og trekk linje til riktig bilete.

MONARKI REPUBLIKK

Noreg Konge Konge

Sverige

Dronning

Arv

Val President

Danmark Island Finland

Arbeidsark 2A


LEITEKRYSS

Orda du skal finne er:

monarki, republikk, president, arv, politikar, konge, stemme, val, bestemme, land.

P R E S I D E N T A S M D F G H S E R T Y U I O P Å J K O L V Ø Æ T V R E P U B L I K K B N N A R V E K A S D E F L U I R C A L L G B M O T H N U I O N K R A R T K I N M N H L S G E B D E M O K R A T I E G N B E S T E M M E B I V N I L K E R L A N D B P O L I T I K A R Y

Arbeidsark 2B


FASIT LEITEKRYSS

P R E S I D E N T A S M D F G H S E R T Y U I O P Å J K O L V Ø Æ T V R E P U B L I K K B N N A R V E K A S D E F L U I R C A L L G B M O T H N U I O N K R A R T K I N M N H L S G E B D E M O K R A T I E G N B E S T E M M E B I V N I L K E R L A N D B P O L I T I K A R Y

Arbeidsark 3


STAVINGAR Tell stavingar i ordet. Sett kryss i sirklane.

President

Konge

Val

Arbeidsark 3


Noreg

Monarki

Republikk

Arbeidsark 4A


EUROPAKART

Sett eit raudt kryss på landa som er monarki.

Sett eit blått kryss på landa som er republikk.

Arbeidsark 4B


FORSLAG TIL FASIT KARTOPPGÅVE

REPUBLIKK MONARKI Polen Noreg Island Storbritannia Tyskland Sverige Kroatia Danmark Portugal Hellas Finland Spania Frankrike Nederland

Arbeidsark 5


SPØRSMÅL TIL BILDEFORTELLING OM DEMOKRATI

Svar på spørsmåla med heile setningar.

Start svaret ditt med ordet eller orda som har strek under seg.

1. Kva for eit land kjem ordet demokrati frå?

2. Kva betyr ordet demo?

3. Kor mange år må du vere for å få stemme i Noreg?

4. Korleis pleier dere å stemme i klassen?

5. Kor jobbar stortingspolitikarane?

6. Synest du det er viktig at alle får stemme? Kvifor/kvifor ikkje?

Arbeidsark 6


ABEID MED OMGREPA FLEIRTAL OG MINDRETAL

I demokrati bestemmer ofte fleirtalet. Kva har fått fleirtal?

Skal vi spele fotball eller kanonball i gymtimen?

Fotball Kanonball

Kven skal bli elevrådsrepresentant i klasse 4A?

Mia Mikkel

Skal vi få heimelekser?

Ja Nei

Skal Noreg gi meir pengar til fattige land?

Ja Nei

Skal det vere gratis å gå til legen?

Ja Nei

Arbeidsark 7


STORTINGSVAL

Det er stortingsval kvart 4. år i Noreg. Folk med stemmerett vel kva for politikarar som skal få jobb på Stortinget. De politikarane som får flest stemmer, får jobb på Stortinget. Stortinget er ein stor bygning midt i Oslo med løver utanfor. Dette er arbeidsplassen for politikarane som folk har stemt på.

Det er plass til 169 politikarar på Stortinget. Legg merke til at det er eit oddetal. Kvifor trur du det er slik?

Etter at stemmene frå folket er talde opp, blir dei 169 plassane på Stortinget fordelte. Då ser vi kva for parti som har fått flest stemmer og fleirtal. I nokre val er det eitt parti som får fleirtal åleine. I andre val må fleire parti samarbeide for å få fleirtal. Det partiet som får fleirtal på Stortinget, får lage regjering. Regjeringa kjem med forslag til lover og skal også sette i gang det Stortinget har bestemt. Sjefen for regjeringa er statsministeren.

Veit du kva statsministeren i Noreg heiter?

Arbeidsark 8


KVEN ER EG? Les setningane og trekk linje til riktig ord.

Statsminister Eg er eti hus. Jeg har løver utanfor.

Regjering Eg betyr det same som å dele ut.

Fleirtal Eg er 18 år. Eg har norsk pass.

Fordele

Oddetal

Stemmerett

Politikar

Stortinget

Arbeidsplass

Eg betyr det motsette av partal.

Eg er sjefen for regjeringa.

Eg sett i gang det Stortinget har bestemt.

Eg er det motsette av mindretal.

Eg betyr det samme som ein stad å jobbe.

Eg har mange meningar om korleis Noreg skal vere. Eg er medlem av eit parti.

Arbeidsark 9A


VAL I KLASSEN Brukarrettleiiing

Materiell:

• Valkort• Valbrosjyre, som elevene skal fylle ut sjølve. Til å brette.• Stemmesetlar• Utskriftsvenleg forside til valurne• I tillegg: lærar skriv ut klasseliste som registreringsliste

Forberedelser:

Oppgåva er at klassen skal halde eit val, der de sjølve skal få velje kva dei skal bruke ein skoletime eller ein skoledag til. Det første som skjer, at det blir fremma forslag i klassen. Ut frå forslaga blir det danna ulike parti. Læraren fordeler elevane inn i ulike parti, uavhengig av kva elevane ønsker å stemme på. Partia får kvar sin farge, som dei skal bruke i partiprogrammet; raud, blå, gul, grøn og lilla osv. Partigruppene får i oppgåve å skrive eit partiprogram som inneheld valløfta. Valbrosjyra skal ha ei framside, ei punktvis liste over kva dei ønsker, og ein kort tekst som argumenterer for kvifor deira forslag er det beste for alle. Valbrosjyra blir kopiert opp til alle i klassen og kan eventuelt brukast som leselekser gjennom veka. Partigruppene må også førebu ein kort appell eller ei framføring for kvifor ein burde gje stemma si til partiet. Appellen skal framførast dagen før valet.

Dagen før valet blir valkortet sendt med heim til alle i klassen. Leksa er å fylle ut valkortet, med riktige personopplysninger.

Undervegs i veka kan ein gjere intervju med eit utval av elevane og spørje om kva dei trur dei kjem til å stemme ved valet, og bruke tala til å utarbeide meiningsmålingar.

På valdagen:

Elevane har med seg valkortet, leverer dette til læraren, og får eit stempel. Deretter får dei gå inn i et lukka rom/krok der dei trk med seg stemmesetelen og set eti kryss på det partiet dei ønsker å gje sin stemme til. Arket blir bretta i

Arbeidsark 9A


to og puttast i valurna. Når stemma er gjeven, er det naturleg med ein pause. To eller flere elevar er på førehand plukka ut til å være valmedarbeidarar, og blir igjen for å telje opp stemmene.

Når resultatet er klart, er pausen over og elevane blir presentert for valresultatet. Nå kan valresultatet diskuterast. Elevane set seg i partigruppene sine. Dersom to parti har fått like mange stemmer, kan det vere naturleg å dele timen eller dagen i to. Dersom partiet som har vunne ønsker å samarbeide med andre parti for å gjennomføre fleire av ønska, kan det opnast for det.

Lukke til!

Kommunestyret- og fylfkestingvalget 2017VALGKORTVALKORTStortingsvalet 2017

Mottakar:

Valsted:

Opningstider:

Vallokalet på valdagen:

Fødselsår

Namn

Kommune Skole

Dato Stemmemottakar sin signatur

B

FORSIDE MED PARTISYMBOL OG NAVN PÅ PARTIET

Gi din stemme til ______________fordi vi

Kommunestyret- og fylfkestingvalget 2017VALGKORTStortingsvalget 2017VALGKORT

Valgstyret i Oslo kommune

6240 Ørskog

Mottaker:

Valgsted

Opningstider på valgdagen:

11.09 1017 KL:09.00 - 21.00

Valglokalet på valgdagen:Samfunnshus6240 Ørskog

Krets Rode Side

Fødselsår

1983

Navn

Kommunenr.

1523 000979

Nummer i manntallet

Linje

0001 41 15

Dato Stemmemottakers signatur

Riv av valgkortet i perforeringen og ta med til valglokalet

Ola NordmannBergveigen6240 Ørskog

B

VALBROSJYRE

FORSIDE MED PARTISYMBOL OG NAVN PÅ PARTIET

Gi din stemme til ______________fordi vi

Kommunestyret- og fylfkestingvalget 2017VALGKORTStortingsvalget 2017VALGKORT

Valgstyret i Oslo kommune

6240 Ørskog

Mottaker:

Valgsted

Opningstider på valgdagen:

11.09 1017 KL:09.00 - 21.00

Valglokalet på valgdagen:Samfunnshus6240 Ørskog

Krets Rode Side

Fødselsår

1983

Navn

Kommunenr.

1523 000979

Nummer i manntallet

Linje

0001 41 15

Dato Stemmemottakers signatur

Riv av valgkortet i perforeringen og ta med til valglokalet

Ola NordmannBergveigen6240 Ørskog

B

VALGBROSJYRE

Brett stemmesetelen med denne sida UT før levering.Bre

tt sete

len

lang

s de

nne

linja

før d

u le

vere

r han

FO

RSI

DE

MED

PAR

TISY

MBO

L O

G

NAV

N P

Å PA

RTI

ET

Gi d

in s

tem

me

til _

____

____

____

_for

di

vi

Kom

mun

esty

ret-

og fy

lfkes

tingv

alge

t 201

7VA

LGK

OR

TSt

ortin

gsva

lget

201

7VA

LGK

OR

T

Valg

styr

et i

Osl

o ko

mm

une

6240

Ørs

kog

Mot

take

r:

Valg

sted

Opn

ings

tider

på

valg

dage

n:

11.0

9 10

17 K

L:09

.00

- 21.

00

Valg

loka

let p

å va

lgda

gen:

Sam

funn

shus

6240

Ørs

kog

Kre

tsR

ode

Side

Føds

elså

r

1983

Nav

n

Kom

mun

enr.

1523

0009

79

Num

mer

i m

annt

alle

t

Linj

e

0001

4115

Dat

oSt

emm

emot

take

rs s

igna

tur

Riv

av

valg

kort

et i

perf

orer

inge

n og

ta m

ed ti

l val

glok

alet

Ola

Nor

dman

nB

ergv

eige

n62

40 Ø

rsko

g

B

FOR

SID

E M

ED P

ARTI

SYM

BOL

OG

NAV

N P

Å PA

RTI

ET

Gi d

in s

tem

me

tilfo

rdi

vi

Offi

siel

t val

ved

skol

e,

klas

se20

17

Nr

Part

i

1

(Fyl

last

inn

av læ

rar)

1 2 3 4 5

Sett

eitt

krys

sBr

uk s

vart

penn

Du

kan

ikkj

e st

ryke

par

ti

Bre

tt sete

len

med

den

ne s

ida

inn

Offi

siel

t val

g ve

d __

____

__sk

ole,

Brett

sedd

elen

med

den

ne si

den

klas

se _

___

2017

før d

u gå

r til u

rnen

, så

inge

n se

r

Nr

PS

Parti

hva

du h

ar st

emt.

1

Fy

lles i

nn a

v læ

rer

2

3

4

5

• Sett

et k

ryss

•

Bruk

svar

t pen

n •

Du k

an ik

ke st

ryke

partie

r

00

1001

**

06

03

0

01

Arbeidsark 10

H. Aschehoug & Co

OPPSUMMERINGSQUIZ

1. Kva betyr det at noko er vedtatt?a) At ein har stemmerettb) At saka er bestemtc) At politikarane har vunne.

2. Kva kallar ein øvste sjef i ein republikk?a) Kongeb) Ministerc) President

3. Kva land er monarki?a) Noregb) Tysklandc) USA

4. Kva betyr det at eit land er monarki?a) At landet har konge eller dronning som øvste sjef.b) At landet har president som øvste sjefc) At det ikkje er eit demokrati.

5. Kor gammal må ein vere for å kunne stemme ved Stortingsval?a) 20 årb) 25 årc) Har fylt eller fyller 18 år i løpet av valåret

6. Kva handlar statsbudsjettet om?a) Pengarb) Bilarc) Reglar

Arbeidsark 10

H. Aschehoug & Co

7. Kva blir sjefen for regjeringa kalla?a) Ministerb) Statsministerc) Politikar

8. Kva betyr fleirtal?a) Å vere flestb) Å vere færrec) Å få minst stemmer

9. Kva betyr mindretal?a) Små talb) Å vere færrastc) Å få flest stemmer

10. Kva for dyr finn vi utanfor Stortinget?a) Elefantarb) Ørnc) Løver

11. Kven jobbar på Stortinget?a) Kongenb) Politikararc) Legar

Documents

TIL LÆRAREN - Aschehougtjenester.aschehoug.no/solaris/pdf/valgmodul_1_4_nn.pdf · Stortingsvalget 2017 VALGKORT Valgstyret i Oslo kommune 6240 Ørskog Mottaker: Valgsted Opningstider