Tema 11.- A época dos grandes descubrimentos xeográficos.

4.- As grandes viaxes marítimas.

4.1.- Causas dos grandes descubrimentos.

factores

técnicos

perfeccionamento

dos instrumentos

de navegación

xeneralización do uso do compás para manter o rumbo

difusión das cartas de navegación

uso do astrolabio e o cuadrante, que servían para determinar a

latitude a partir da posición das estrelas

melloras nas

embarcacións

temón móbil e áncora de brazos separados

difusión da carabela

desenvolvemento

da cartografía

aparición e difusión dos mapas portolanos

escolas de cartografía

factores

económicos

Conquista de Constantinopla polos turcos ⟹ interrupción das grandes rutas

comerciais entre Europa e o Extremo Oriente (a ruta da seda e a ruta das especias)

Necesidade de atopar novas rutas comerciais para acceder aos produtos orientais

(sobre todo especias e seda), de gran valor en Occidente

outros

factores

políticos as exploracións como unha continuación do espírito de cruzada

desexo de ampliar os dominios dos Estados

espirituais desexo de estender a relixión cristiá

culturais afán de explorar e descubrir territorios ata entón descoñecidos

desexo de adquirir fama, gloria e riqueza persoal

Portolano século XIV

1460

4.2.- As expedicións portuguesas

1431

1418

1446

1511

Datas clave dos grandes descubrimentos.

Data Descubrimento

1418 Portugal ocupa as illas Madeira

1431 Portugal anexiona as illas Azores

1446 Portugal anexiona as illas de Cabo Verde

1460 Os portugueses chegan ao golfo de Guinea, onde establecen colonias comerciais para obter

ouro, marfil e escravos

1488 Bartolomeu Dias chega ata o cabo de Boa Esperanza ou das Tormentas

1492 Cristobal Colón chega a América

1498 A expedición de Vasco da Gama alcanza a costa da Indiaz

1511 Os portugueses chegan ás Molucas e illas adxacentes, coñecidas como as illas das especias

1513 Vasco Núñez de Balboa descobre o océano Pacífico

1519-1522 Fernando de Magalláns e Juan Sebastián Elcano dan a primeira volta ao mundo

1518-1521 Hernán Cortés conquista o imperio azteca

1531-1535 Francisco Pizarro conquista o imperio inca

4.3.- O proxecto de Colón.

O mapa imaxinado por Colón

Cristóbal Colón (1451-1506)

As Capitulacións de Santa Fe

Contrato asinado o 17 de abril de 1492 entre Cristóbal Colón e os Reis Católicos en Santa Fe (Granada)

para organizar e financiar a expedición de Colón, que pretendía chegar ás Indias navegando cara ao Oeste.

Nel acordaron que as novas terras descubertas pasarían á Coroa de Castela e que Colón, como pago dos

seus servizos, recibiría os títulos vitalicios e hereditarios de "Almirante da Mar Oceánica", "Vicerrei" e

“Gobernador Xeral” das terras que descubrise, ademais da décima parte de todos os beneficios obtidos.

4.4.- As catro viaxes de Colón.

As viaxes de Colón

Viaxe Saída desde... Data Ruta / terras descubertas Retorno

1ª Palos de la

Frontera (Huelva)

3 agosto

1492

Canarias - océano Atlántico - illa de Guanahaní

(nas Bahamas) - Cuba [Juana] -A Española (Haití -

República Dominicana) – retorno Lisboa / Baiona

15 marzo

1493

2ª Cádiz 25 set

1493

Canarias - Guadalupe (Pequenas Antillas) - Porto

Rico [San Juan Bautista]- A Española - Cuba -

Xamaica - retorno

11 xuño

1496

3ª

Sanlúcar de

Barrameda

(Cádiz)

30 mai

1498

Madeira - Canarias - Cabo Verde - Trindade -

desembocadura do río Orinoco - retorno

25

novembro

1500

4ª Cádiz 11 mai

1502

Canarias - Martinica (Pequenas Antillas) - Cuba -

percorreu as costas de América Central

(Honduras, Nicaragua, Costa Rica e Panamá) –

Xamaica - retorno

7 novembro

1504

4.4.- A repartición entre Castela e Portugal.

O tratado de Tordesillas

Planisferio de Cantino, do ano 1502 que mostra o meridiano designado no Tratado de Tordesillas (7 de xuño de 1494).

Acordo diplomático firmado entre os Reis Católicos e o rei Xoán II de Portugal o 7 de xuño de 1494 en Tordesillas

(Valladolid), polo cal a Coroa de Castela e o reino de Portugal se repartían o océano e as terras descubertas e por descubrir.

O documento establecía como fronteira unha liña imaxinaria (un meridiano) situada 370 leguas [legua mariña = 5.555,5 m. /

370 leguas = 2.055,5 Km] ao oeste das illas de Cabo Verde [aproximadamente o meridiano 46º 30' O]. As terras situadas ao

oeste dese meridiano serían dominio de Castela; as terras situadas ao leste serían dominio de Portugal.

O descubrimento do océano Pacífico

O nome de América

Universalis Cosmographia (1507) de Martin Waldseemüller, cartógrafo e xeógrafo alemán que denominou América ao novo mundo.

5.- Os pobos precolombinos.

Civilización Maia Imperio azteca Imperio Inca

Localización península de Iucatán (en

América Central)

Centro e Sur de México (con

capital en Tenochtitlán)

América do Sur, na cordilleira

dos Andes (centro en Cuzco,

Perú)

Países

actuais

SE de México, Guatemala e

Belice México

·Ecuador, Perú, Bolivia, NO de

Arxentina e N de Chile

Cronoloxía Entre os séculos V e XV Entre 1200 e 1519 (conquista) Entre 1100 e 1532 (conquista)

Organización

política

Confederación de cidades-Estado,

gobernadas por un xefe supremo

(rei-sacerdote)

Imperio guerreiro, dirixido por un

gran xefe político e relixioso

(emperador)

Imperio gobernado por un

emperador, considerado como un

deus (fillo do Sol, e recibía o nome

de Inca

Economía

Eran agricultores que vivían

fundamentalmente do cultivo do millo

Principais actividades: agricultura e

comercio. Desenvolveu unha

próspera civilización urbana

Pobo de agricultores (millo e pataca).

Na gandería destacan as llamas e

alpacas

Sociedade

Baseábase na familia e organizábase

en torno a catro clases: os nobres /

os sacerdotes / os campesiños / os

escravos

Organizada en tribos, dentro de cada

unha das cales existían varias clases:

os sacerdotes / os nobres / os

homes libres / os escravos

Organizada en clans: o inca, fillo do

sol / a aristocracia: os sacerdotes,

os guerreiros e os funcionarios / o

pobo / os servos e escravos

Relixión

Politeísmo: os seus deuses principais

eran Chac (chuvia), Centéotl (millo)

e Kukulcán (vento)

Sacrificios humanos, danzas rituais e

xogos na súa honra

Politeísmo. Deuses principais:

Quetzalcoatl (creador e fundador), e

Huitzilopochtli (guerra)

Sacrificios humanos, sobre todo de

prisioneiros de guerra

Politeísmo: os seus deuses principais

eran o Sol, Viracocha e a Lúa

Sacrificios humanos ocasionais

Cultura

Posuían grandes coñecementos de

astronomía e matemáticas, e sistema

de escritura xeroglífico. Construíron

fermosos templos e palacios

Ao igual que os maias, construíron

grandes templos en forma de

pirámide escalonada

Construíron impresionantes

fortalezas no corazón dos Andes,

como Machu-Picchu