TEHNOLOŠKE OPERACIJE

Tehnološke operacije

Šifra predmeta: 1PT III O 033

Profesor:

Dragan Veličković

Asistent: Ivana Mošić

Predavanja: 8 - 10 h Veţbe: 10 - 13 h

1. Značaj tehnoloških operacija za prehrambenu tehnologiju i poljoprivredne nauke. Klasifikacija tehnoloških operacija.

2. Osobine fluida. Statika fluida. Dinamika fluida. Jednačine strujanja realnih fluida. Bernoulli-jeva jednačina.

Fluid - stanje materije u kome ona moţe da teče i menja oblik i zapreminu pod dejstvom sila

Granični sloj Reynolds-ov broj

3. Dimenziona analiza. Reţim strujanja fluida. Pumpe. Kompresori. Ventilatori.

4. Mešanje u tečnoj sredini. Mešanje rastresitih čvrstih materijala. Mešanje materijala sa izrazitim plastičnim osobinama. Fluidizacija. Hidraulički i pneumatski transport.

5. Sitnjenje čvrstih materijala.

F

mlevenje

sečenje

trenje

F

udar

F

6. Prenos toplote (provoĎenje - kondukcija, strujanje - konvekcija i zračenje - radijacija). Primena teorije sličnosti na rešavanju problema prenosa toplote.

7. Primena dimenzione analize.

8. Kolokvijum I.

9. Razmena toplote. Izvori i nosioci toplote. Analiza i uporeĎivanje procesa razmene toplote istosmernim i suprotnosmernim tokom fluida.

10. UreĎaji za toplotnu razmenu. Kondenzacija i kondenzatori. Kriterijumi izbora razmenjivača toplote.

11. Isparavanje i ukuvavanje. Ukuvači i način rada. Karakteristike trostepene baterije. Uslovi ravnoteţe višekomponentnih i višefaznih sistema. Materijalni bilanas procesa razmene toplote.

KONDENZATORI

Površinski kondenzatori

Kondenzatori sa mešanjem

Ejektori

12. Mehanizmi prenosa mase. OdreĎivanje jednačine prelaza mase (u praksi). Metode proračuna aparata.

13. Adsorpcija. Apsorpcija. Kristalizacija.

14. Ekstrakcija. Destilacija. Rektifikacija.

15. Kolokvijum II.

Literatura: 1. Veličković D., Tehnološke operacije – skripta sa zadacima. Visoka

poljoprivredno-prehrambena škola strukovnih studija, Prokuplje, 2016. 2. Stanišić S., Tehnološke operacije 1, Mehaničke operacije. Novi Sad,

1987. 3. Stanišić S., Tehnološke operacije 2, Toplotne i difuzione operacije. Novi

Sad, 1987. 4. Stanišić S., Zbirka ispitnih zadataka iz tehnoloških operacija 1,

Mehaničke operacije. Novi Sad, 1987. 5. Stanišić S., Zbirka ispitnih zadataka iz tehnoloških operacija 2, Toplotne

i difuzione operacije. Novi Sad, 1987. 6. Ciganović Ţ., Tehnološke operacije 2, Toplotne operacije. Beograd,

2002.

Literatura: 7. Veljković V., Banković-Ilić I., Zbirka ispitnih zadataka iz tehnoloških

operacija. Tehnološki fakultet, Leskovac, 1996. 8. Dodić S., Popov, S., Bioprocesna oprema. Univerzitet u Novom Sadu,

Tehnološki fakultet, Novi Sad, 2011. 9. Dodić S., Popov S., Bioreaktori. Univerzitet u Novom Sadu, Tehnološki

fakultet, Novi Sad, 2009. 10. Antov M., Bioprocesno inţenjerstvo. Univerzitet u Novom Sadu,

Tehnološki fakultet, Novi Sad, 2010. 11. Sovilj N.M., Difuzione operacije. Univerzitet u Novom Sadu, Tehnološki

fakultet, Novi Sad, 2004.

Ţitarice su jednogodišnje biljke iz porodice trava (Gramineae), čiji zrnasti plodovi (ţita) sluţe za ishranu ljudi i ţivotinja i kao sirovina u prehrambenoj industriji. Plodovi ţitarica su bogati ugljenim hidratima, belančevinama, celulozom, mineralima i vitaminima. Ţitarice se koriste kao sirovina za preradu za: 1. Ljudsku hranu 2. Ţivotinjsku hranu 3. Alkoholna pića 4. Biogoriva 5. Farmaceutske proizvode 6. Hemijske proizvode 7. Materijale u tekstilnoj i graĎevinskoj industriji i dr.

PRERADA ŢITARICA

Osnovni tehnološki postupci prerade ţitarica su: 1. Mlevenje 2. Ljuštenje zrna 3. Hidrotermičke obrade 4. Mokra prerada zrna

PRERADA ŢITARICA

LJUŠTENJE ZRNA Skida se omotač i klica koji se koriste kao stočna hrana, a oljušteno zrno se koristi za pripremu jela ili se dalje hidrotermički obraĎuje. Pored oljuštenog zrna i omotača, u postupku ljuštenja dobijaju se i krupičasti proizvodi.

MLEVENJE Osnovni tehnološki postupak prerade ţitarica je mlevenje. Kao sirovina se koristi celo zrno a gotovi proizvodi su: brašno, krupica, mekinje i primese koje se izdvajaju u toku pripreme.

HIDROTERMIČKA OBRADA Dobija se proizvod za jelo bogatog hemijskog sastava i visoke prehrambene vrednosti. Zrno se izlaţe dejstvu povišenih temperatura i pritisaka.

PRERADA ŢITARICA

MOKRA PRERADA ZRNA Iz suspenzije samlevenog zrna izdvajaju se pojedini anatomski delovi kao i proteinska i skrobna frakcija endosperma.

Testenina je proizvod dobijen mešanjem i oblikovanjem usitnjenog pšeničnog griza ili namenskog brašna sa vodom (obična testenina) ili mešanjem i oblikovanjem osnovnih sirovina uz korišćenje dodatnih sirovina (testenine sa dodacima i srodni proizvodi).

PROIZVODNJA TESTENINA

Osnovni tehnološki postupci proizvodnje testenina su: 1. Priprema i doziranje sirovina 2. Zames testa 3. Presovanje i oblikovanje testenine 4. Rezanje i rasporeĎivanje sveţe testenine 5. Sušenje 6. Pakovanje i transport

Tehnologija proizvodnje čokolade obuhvata tehnološke operacije: 1. prerada kakao zrna i dobijanje kakao mase 2. proizvodnja čokoladne mase 3. proizvodnja čokolade

PROIZVODNJA ČOKOLADE

Uljarice se koriste kao sirovina za preradu za: 1. Ljudsku hranu 2. Ţivotinjsku hranu 3. Biogoriva 4. Farmaceutske proizvode 5. Hemijske proizvode

PRERADA ULJARICA

Aktivnosti u toku nastave do 10

Kolokvijum I do 15

Kolokvijum II do 15

Praktičan rad do 20

Usmeni ispit do 40

Popravni testovi i kolokvijumi !!! junski i oktobarski ispitni rok

do 54 5

55-64 6

65-74 7

75-84 8

85-94 9

95-100 10

Napomene: Tokom svih aktivnosti nije dozvoljena upotreba mobilnih telefona Na kolokvijumu je dozvoljena upotreba raspoloţive literature, uključujući i materijal koji prati predavanja i veţbe Na kolokvijumu je dozvoljeno korišćenje digitrona, koji sem osnovnih operacija sadrţi i operacije kao što su npr. x2, log x, sin x, ln x, xy itd. Na kolokvijumu je obavezan lenjir i milimetarski papir Studenti koji ne budu poštovali ova pravila biće udaljeni sa testa ili kolokvijuma