TARIMSAL DESTEKLER

Ankara -21 Ekim 2015

DEVLET DESTEKLERİ BİLGİLENDİRME TOPLANTISI

TARIMSAL DESTEKLER

Sunum Planı 1- Türkiye Tarımı Genel Bilgiler 2- Tarımsal Destekleme Mevzuatı 3- Destekleme Kalemleri 4- Destekleme ve Ödeme Süreci

TARIMSAL DESTEKLER

Türkiye konumu itibariyle; Dört mevsimin aynı anda yaşandığı, Farklı toprak ve iklim yapısı nedeniyle zengin fauna ve florası olan, Geçmişten günümüze farklı medeniyetlerin beşiği olmuş, Kültür başta olmak üzere beraberinde tarım mirası da içeren muazzam zenginliklere sahip önemli tarım ülkesidir.

Tarımsal İstihdam Değerleri

Tarım Sektörünün İstihdamdaki Payı

1980 %50,6

2003 %33,9

2010 % 25,2

2012 %24,6

2013 %23,6

2014 %21,9

2015 %21,3 (mayıs)

TARIMSAL HASILA VE BÜYÜME

YILLAR TARIMSAL GSYİH (Milyar $)

Tarımsal Büyüme %

2002 23,7 8,8

2003 30,2 -2,0

2004 37,0 2,8

2005 45,0 7,2

2006 43,5 1,4

2007 49,5 -6,7

2008 56,4 4,3

2009 51,0 3,6

2010 61,7 2,4

2011 61,8 6,1

2012 62,0 3,1

2013 60,7 3,1

2014 57,2 -1,9

Türkiye 2014 yılında

57,2 Milyar $ lık

Tarımsal GSYİH

miktarı ile dünyanın 7.

büyük, Avrupa’nın

en büyük tarım

ekonomisine sahip

ülkesi olmuştur.

Dünyada Türkiye Ekonomisi 17. Büyük ekonomi 7. Tarımsal Ekonomi

ÜRETİM

Fındık, Kaysı, Kiraz, incir ve ayva

1. nci

Kavun, Karpuz, Vişne, Mercimek, Zeytin, Elma, Domates, Çay, Antep fıstığı, Patlıcan, ceviz

2—5.

Buğday, Arpa, Ş.pancarı, k.pamuk, çavdar, k.soğan, ayçiçeği, limon, armut, greyfurt, aspir

6 - 10

İHRACAT

Fındık, Kayısı, üzüm, incir ve ayva

1. nci

Buğday unu, Kiraz, Yoğurt, Makarna, Mecimek, limon, Mandarin, Nohut, portakal, zeytin ve domates

2-5.

Üzüm, Tütün, çilek, zeytin yağı, yumurta Patlıcan ve şeftali

6-10.

1600 den fazla ürün 170 den fazla ülkeye ihraç edilmektedir.

HAYVANSAL ÜRETİM (2015) Üretim/Yetiştiricilik Miktar

Büyükbaş hayvan varlığı 14.2 milyon

Küçükbaş hayvan varlığı 41.5 milyon

Toplam süt üretimi 18.5 milyon ton

Ortalama süt üretimi (sığır) 3.029 kg/baş

Kırmızı et üretimi 1.008.272 ton

Toplam bal üretimi 102.486 ton

Toplam yumurta üretimi 17.145 milyon adet

Kanatlı eti üretimi 1.894.669 ton

Su ürünleri üretimi (yetiştiricilik+avcılık) 537.345 ton

Yaş İpek Koza Üretimi 80 ton

BİTKİSEL ÜRETİM (2014)

Üretim Miktar

Buğday 19 milyon ton

Mısır 5.95 milyon ton

Çeltik 830 bin ton

Ayçiçeği 1.6 milyon ton

Kanola 110 bin ton

Aspir 62 bin ton

Pamuk 2.35 milyon ton

Şeker pancarı 16.6 milyon ton

Toplam Meyve 16.9 milyon ton

Toplam Sebze 28.6 milyon ton

Tarım Politikalarının Amaçları

Tarımsal üretimin iç ve dış talebe uygun bir şekilde

geliştirilmesi,

Doğal ve biyolojik kaynakların korunması ve geliştirilmesi,

Verimliliğin artırılması,

Gıda güvencesi ve güvenliğinin güçlendirilmesi,

Üretici örgütlerinin geliştirilmesi,

Tarımsal piyasaların güçlendirilmesi,

Kırsal kalkınmanın sağlanması suretiyle tarım sektöründeki

refah düzeyini yükseltmektir.

Tarımsal Desteklemelerin Amacı

Tarım sektörünün öncelikli problemlerinin çözümüne

katkıda bulunmak,

Uygulanan politikaların etkinliğini artırmak,

Sektörün bu politikalara uyumunu kolaylaştırmaktır.

Tarım politikalarının amaçlarına ulaşılmasına katkıda

bulunması

Avrupa Birliği mevzuatı ve uluslararası taahhütler ile uyumlu

olması

Üreticilerin piyasa koşullarında faaliyetlerini yürütmesi

Kullanılacak kaynağın, adil ve etkin bir şekilde üreticilere

yansımasını sağlayacak yapıda olması

Tarımın alt sektörlerinde dengeli bir dağılım göstermesi

DESTEKLEME PROGRAMLARININ BELİRLENMESİNDE

İLKE VE STRATEJİLER

Tarımsal Destekleme Ödemeleri

Hukuki Dayanak Uygulama

Uygulama usul ve esasları BKK ve tebliğlerle belirlenir. Resmi Gazetede yayınlanır.

Tarımsal Destekleme ve Yönlendirme Kurulu

Amaç:

Tarımsal desteklerin, ülke ve tarım politikalarına

uygun olarak

yönlendirilmesi

Tarımsal Destekleme ve Yönlendirme Kurulu

Kurul üyeleri

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı,

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı,

Maliye Bakanlığı,

Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı,

Çevre ve şehircilik Bakanlığı,

Ekonomi Bakanlığı,

Gümrük ve Ticaret Bakanlığı,

Kalkınma Bakanlığı,

Orman ve Su İşleri Bakanlığı,

Hazine Müsteşarlığı, müsteşarları

Tarım Reformu Genel Müdürü

Tarımsal Destekleme ve Yönlendirme Kurulu

Kurul, yılda en az iki kez toplanır.

Kararlar 3/2 çoğunlukla alınır.

Kurulun sekretaryası Gıda, Tarım ve Hayvancılık

Bakanlığı (TRGM) tarafından yürütülür.

Kurulun Görevleri

Her yıl destekleme programlarının esaslarını ve araçlarını tespit etmek,

Bütçe ödenek ihtiyaçlarını belirlemek, ilgili kuruluşlara teklif etmek,

Değişen ulusal ve uluslararası koşullara göre destekleme,

Programlarında yapılacak düzenlemeleri belirlemek,

Desteklerle ilgili gerekli mevzuat düzenlemelerini izlemek ve değerlendirmek,

Konu ile ilgili koordinasyonu sağlamak,

TARIMSAL DESTEKLEME BÜTÇESİ

YILLAR MİKTAR (MİLYON TL) ARTIŞ (%)

2002 1.868 --

2003 2.804 50,1

2004 3.084 10,0

2005 3.681 19,4

2006 4.789 30,1

2007 5.628 17,5

2008 5.826 3,5

2009 4.938 -15,2

2010 5.605 13,5

2011 6.962 24,2

2012 7.554 8,5

2013 9.025 19,5

2014 9.670 7,1

2015 10.000 3,4

Tarımsal Destekleme Programları

ALAN BAZLI TARIMSAL DESTEKLER

FARK ÖDEMESİ DESTEKLERİ

HAYVANCILIK DESTEKLERİ

TARIM SİGORTASI DESTEKLERİ

TELAFİ EDİCİ ÖDEMELER

DİĞER TARIMSAL AMAÇLI DESTEKLER

KIRSAL KALKINMA DESTEKLERİ

FAİZ İNDİRİMLİ KREDİLER

Mazot

Gübre

Toprak Analizi

Alan Bazlı Fındık

Alternatif Ürün Fındık

Organik Tarım

İyi Tarım Uygulamaları

Kuraklık

Don Afeti

Alan Bazlı Tarımsal Destekler

Fark Ödemesi Destekleri (Prim)

Yağlı Tohumlu Bitkiler

• Ayçiçeği

• Kütlü Pamuk

• Dane Mısır

• Soya Fasulyesi

• Kanola

• Aspir

• Zeytinyağı

Hububat

Bakliyat

Çay

Tarımsal Desteklemedeki (Prim) 2 Kriter

1- O üründe arz açığı var mı? 2- O ürün stratejik ürün mü?

Hayvancılık Destekleri

Yem Bitkileri Su Ürünleri+ Balıkçı Tekneleri Süt Süt tozu Aşı Hastalıktan Ari Hayvan Tazminatı-Hastalıktan Ari İşletme Hayvan Gen Kaynakları Büyükbaş Besi Hayvan Başına Ödeme (Anaç Sığır+ Manda) Arıcılık ve Bombus Arısı Islah Amaçlı Koyun-Keçi Tiftik İpekböceği Buzağı Biyolojik Mücadele Sürü Yöneticisi GAP ve DAP Hayvancılık Desteği (50 baş ve üzeri İşlt. )

Tarım Sigortaları Destekleri

Bitkisel Ürün Sigortası

Hayvan Hayat Sigortası (Süt+Besi)

Sera Sigortası

Kümes hayvanları

Hasar fazlası

Su Ürünleri

Diğer Tarım Sigortası

Telafi Edici Ödemeler

Çay Budama Tazminatı

Çay Budama Masrafları

Patates Siğili

Kırsal Kalkınma Destekleri

Ekonomik Yatırımlar

Basınçlı Sulama

IPARD

Diğer Tarımsal Amaçlı Destekler

Sertifikalı Tohum Kullanım

Sertifikalı Fidan Kullanım

Sertifikalı Tohum Üretim

Tarım Danışmanlığı

AR-GE

Çiftlik Muhasebe Veri Ağı Sistemine Katılım Primi

ÇATAK

Lisanslı Depolarda Ürün Kiralama

Faiz İndirimli Krediler

Her yıl GTHB ve Hazine Müsteşarlığınca BKK’ na bağlı olarak çıkarılan, Tebliğ ile belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde, T.C. Ziraat Bankası ve Tarım Kredi Kooperatifleri tarafından kullandırılır.

2015 YILI BKK’NA GÖRE KREDİ KONULARI İNDİRİM ORANI (%)

YATIRIM KREDİSİ İNDİRİM ORANI (%)

İŞLETME KREDİSİ KREDİ UST LİMİTİ (TL)

Süt sığırı yetiştiriciliği 750.000 TL'ye kadar

100 50 12.500.000

Büyükbaş hayvan besiciliği

50 50 5.000.000

Küçükbaş hayvan yetiştiriciliği

100 75 5.000.000

Arıcılık 50 50 1.500.000

Kanatlı sektörü 50 25 3.000.000

Su ürünleri yetiştiriciliği 100 50 5.000.000

Süs bitkisi üretimi 50 50 2.500.000

İyi tarım / Organik tarım uygulamaları

50 50 5.000.000

Modern basınçlı sulama 100 75 1.500.000

Arazi alımı 25 25 500.000

Tarımsal mekanizasyon 50 50 1.500.000

Lisanslı Depoculuk yatırımları

50 25 5.000.000

Yıllara Göre Tarımsal Destekleme Ödemeleri (1000 TL)

Destekler 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Alan Bazlı Destekler 1.858.665 1.996.346 2.166.841 2.189.675 2.406.329 2.578.957

Fark Ödemesi Destekleri

2.071.451 2.503.427 2.378.701 2.642.385 2.690.977 2.663.836

Hayvancılık Destekleri

1.192.617 1.727.529 2.216.210 2.721.993 2.589.106 2.473.128

Telafi Edici Ödemeler 76.732 90.324 98.806 120.042 122.563 134.392

Diğer Tarımsal Amaçlı Destekler

123.900 145.005 194.013 212.663 276.017 247.442

Tarım Sigortaları 80.896 239.006 263.274 290.387 357.407 402.855

Kırsal Kalkınma Destekleri

344.262 309.897 291.891 546.754 691.552 121.732

Kuraklık-Bitki Taz. ve Don Afeti

127.918 248 2 22 0 0

GAP-DAP 4628 72.942 25.346 24.881 8.519 27.840

TOPLAM 5.881.069 7.084.724 7.635.084 8.748.802 9.142.470 8.650.182

ANKARA İLİ Tarımsal Destekleme Ödemeleri

Destekler 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Alan Bazlı Destekler 48.183.962 49.801.870 57.530.028 58.848.917 63.812.563 65.995.505

Fark Ödemesi Destekleri 52.931.190 70.292.127 24.412.589 42.236.256 75.635.687 26.958.327

Hayvancılık Destekleri 14.234.273 23.686.539 37.777.697 51.014.946 45.045.114 39.909.436

Telafi Edici Ödemeler

Diğer Tarımsal Amaçlı Destekler

5.794.377 8.076.292 10.272.845 6.086.840 12.402.140 9.803.026

Tarım Sigortaları 2.108.038 3.676.751 5.109.089 6.126.106 6.698.448 7.841.045

Kırsal Kalkınma Destekleri

5.264.149 3.194.112 9.104.625 8.492.717 2.541.150

TOPLAM 123.251.840 160.797.728 138.296.360 173.417.690 212.086.669 153.048.489

Not: 2015 ödemeleri 30 eylül 2015 tarihine kadar yapılan ödemeleri kapsamaktadır.

DESTEK BAŞVURULARINDA İSTENİLEN BELGELER

Uygulama Tebliğlerinde belirtilmektedir

Destek çeşidine göre değişmekle birlikte genel olarak;

Destek Başvuru Dilekçesi,

Ziraat Odalarından Alınacak Çiftçi Belgesi,

Bakanlığın İlgili Kayıt Sistemine Kayıt

ÜRETİCİ/YETİŞTRİCİ KAYIT SİSTEMLERİ

• Çiftçi Kayıt Sistemi

• Tarım Bilgi Sistemi

• Örtüaltı Kayıt Sistemi

• Koyun- keçi bilgi sistemi

• E- ıslah

• Arıcılık Kayıt Sistemi

• Kırmızı Et Kayıt Sistemi

• Türkvet

• Süt Kayıt Sistemi

• Su Ürünleri Kayıt Sistemi vd.

Tarımsal Destek İş Akış Şeması

Ödemenin Gerçekleşmesi

Genel Müdürlüklerin Kontrolü ve Bankaya Gönderilmesi

Kesin Hakedişlerin Genel Müdürlüklere Gönderilmesi

Hakedişlerin Oluşturulması

Çiftçi Müracaatları

TDYK Kararları ve BKK

TARIMDA 2023 HEDEFLERİ

31/34

150 Milyar Dolar Tarımsal Hasıla, 40 Milyar Dolar Tarımsal İhracat.

Sertifikalı tohumda 1 milyon ton üretim.

Su ürünleri üretiminde 500 bin ton.

Tarımsal Sigortada çoklu Risk ve Verim Sigorta sistemi oluşturulacak.

Bal üretiminde 180 bin ton.

Her yıl 1 milyon hektar arazi toplulaştırılacak.

Yeni alanlar sulamaya açılacak (3 milyon hektar)

Sulamanın etkinliği artırılacak.

Süt üretimi 17 milyon tondan 25 milyon tona çıkartılacak.

Et üretiminde küçükbaşın payı % 12 den % 25 e çıkartılacak.

Kültür ırkı sığır varlığımızın oranı %42 den % 48 e çıkartılacak.

Yeni Destekleme Modelinde (1)

32/34

Tarımsal Destekleme Mevzuatı birleştirilmeli.

Karar alma süreçleri daha etkin ve pratik olmalı.

Piyasa düzenleme uygulamaları hayata geçmeli.

Tarıma yapılan desteklemeler bir merkezden koordine edilmeli.

Destekleme kalemleri sadeleşmeli.

Markalaşma ve markalı ürünlerin üretimi ve ihracatı teşvik

edilmeli.

Tarım sektöründe çok sayıda STK var fakat yeterince etkin

değiller.

( Yasal düzenleme ihtiyacı var.)

Yeni Destekleme Modelinde (2)

33/34

AR-GE faaliyetlerinin destek kapsamı genişletilmeli.

AB ye uyum süreciyle beraber tek ödeme sistemi

kurulmalı.

Etkin bir izleme ve değerlendirme sistemiyle destekler

izlenmeli.

Su kullanımını düzenleyen bir yasa yapılmalı.

Yüksek katma değerli üretim ve ihracat desteklenmeli.

Sistem altyapısı için daha fazla Bilgi Teknolojisi

kullanılmalı.