‹‹kinci Dünya Savaflı’nda Nazi’lerinkıyımından kurtulmak için Filistin’egitmek üzere Romanya’dan Strumaadlı gemiye binen 800 dolayındaMusevi, 15 Aralık 1941’de ‹stanbullimanına varmıfl; yolcular ‹stanbul’dakaraya çıkartılmayarak 2,5 ay boyuncagemide bekletildikten sonra; gemi,yolcularıyla birlikte 23 fiubat 1942akflamı Karadeniz’e geri gönderilmifl;ertesi sabah fiile açıklarında bir Sovyet

denizaltısı tarafından torpillenerek ba-tırılan Struma gemisindeki yüzlerceyolcunun biri dıflında hepsi ölmüfltür.Yolcular niçin karaya çıkartılmamıfltır,niçin 2,5 ay gemide bekletilmifltir, ni-çin Karadeniz’e geri gönderilmifltir,vb. gibi sorularla Türkiye’yi facianınkatili olarak damgalayan yayınlar kar-flısında, flu gerçeklerin bilinmesi gere-kiyor:

1. ‹ngiltere, Türkiye’ye, Struma

OtopsiCengiz Özak›nc›

Türkiye Cumhuriyeti’ne

YAHUD‹SOYKIRIMISUÇLAMASI

4 24 fiubat 1942"Struma Facias›"nda

Türkiye’yi Suçlayanlar›nDe¤inmedi¤i Gerçekler

46

yolcuları arasında bulaflıcı salgın has-talık bulundu¤unu bildirmifl; yapılansa¤lık denetiminde gemide dizanterisalgını saptanmıfl; uluslararası denizci-lik yasaları uyarınca, gemi, bulaflıcıhastalık göstergesi sarı bayrak çekile-rek karantinaya alınmıfltır.

Yolcular, ‹stanbul ve Çanakkalebo¤azlarıyla ilgili uluslararası Montre-ux Sözleflmesi’nin “karantina”ya ilifl-kin maddesi (1) ve sa¤lık yönetmeli¤i(2) hükümleri uyarınca, karaya çıkartı-

lamamıfltır. fiayet Türkiye, bulaflıcıhastalık bulunan Struma’daki yolcu-ları karaya çıkartacak olsaydı; ‹ngilte-re, Türkiye’yi, Montreux Sözleflmesi’nin karantina hükümlerini çi¤nemeklesuçlayacaktı.

2. ‹ngiltere, Türkiye’ye, Strumayolcuları arasında adları saptanamamıflbir takım NAZ‹ ajanlarının bulundu-¤unu; bunların göçmen Museviler ara-sına karıflıp Filistin’e sızarak, oradaki‹ngiliz sömürge yönetimine karflı ey-lemlerde bulunmakla görevli oldukla-rını bildirmifl; gemidekilerin karayaçıkartılmaları ve trenle Filistin’e git-meleri, ‹ngilizler tarafından bir de bu

yolla engellenmifltir.

fiöyle ki: Türkiye ile ‹ngil-tere arasında 12 Mayıs 19-39 günü imzalanmıfl olansavunma iflbirli¤i antlaflma-sı gere¤ince; “iki devlet,birbirlerinin ulusal güven-liklerini ilgilendiren her ko-nuda, birbirlerine her türlüyardımda bulunacaklardır.”(3) fiayet Türkiye, ‹ngiltere’nin Struma’da Alman Naziajanları bulundu¤unu ken-disine bildirmesinden son-ra, Struma yolcularının de-

niz ya da kara yoluyla Filistin’e gitme-lerine izin verecek olsaydı; ‹ngiltere,Türkiye’yi, 1939 savunma ittifakınıbozmakla suçlayabilecek; ittifakı sonaerdirebilecekti. 3. Siyonist Betar örgütünün, Filisti-n’e girifl vizesi bulunmayan Romanya-lı Musevileri, vizenin ‹stanbul’da alı-

BD OCAK 2013

Struma’daki bir yolcunun geminin “karanti-na”da bulundu¤undan söz eden 5 Ocak1942 günlü mektubu

Struma yolcular›, ‹stanbulve Çanakkale bo¤azlar›ylailgili uluslararas› MontreuxSözleflmesi’nin "karantina"yailiflkin maddesi ve sa¤l›kyönetmeli¤i hükümleriuyar›nca, karayaç›kart›lamam›flt›r.

47

naca¤ı yalanıyla aldatarak doldurdu¤uStruma gemisi; Romanya’dan yolaçıkıp ‹stanbul’a gelmifl; fakat ‹ngiltere,yolcuların bir kaçı dıflında hiç birineFilistin’e girifl vizesi vermemifltir.

fiayet Türkiye, ‹ngiltere’nin vizevermeyerek “kaçak”, “yasadıflı” gemidamgası vurdu¤u Struma’ya, uluslara-rası hukukun yasadıflı gemiler içinöngürdü¤ü yaptırımları uygulamayıp,geminin deniz yoluyla Filistin’e git-

mesine ya da vizesiz yolcuları karayaçıkartıp tren yoluyla Filistin’e gitmele-rine izin verseydi; bu durumda ‹ngil-tere, Türkiye’yi, hem 1939 ittifakınıbozmak ve hem de uluslararası huku-ku çi¤nemekle suçlayacaktı.

Struma olayını günü gününe izle-

BD OCAK 2013

Türkiye ile ‹ngiltere arasında 12.05.1939günü imzalanan savunma iflbirli¤i anlaflması-nın Resmi Gazete’deki yayını

48

yen Dünya Siyonist Örgütü BaflkanıChaim Weizmann, ‹ngiliz devletadamı Lord Moyne’a gönderdi¤i mek-tupta, Struma yolcularının karaya çı-kartılmalarını engelleyenin ‹ngiltereoldu¤unu, ‹ngiltere vize vermedikçe,yolcuların karadan ya da denizden

yolculuklarını sürdüremeyeceklerinibildirmifltir. (4)

Görülece¤i üzere, Struma’dakiyolcuların ‹stanbul’da karaya çıkartıl-masına ve tren yoluyla Filistin’e git-melerine engel olan; Türkiye Cumhu-riyeti Devleti de¤il, ‹ngiltere’dir.

Filistin’deki, ‹ngiltere’deki, Ame-rika’daki, Türkiye’deki Musevi örgüt-leri; NAZ‹ iflgali altındaki Romanya’da topluca öldürülmekten kaçan ve15-16 Aralık 1941’den beri yaklaflıkiki ay boyunca ‹stanbul limanında ka-rantina altında tutulan Struma’dakiMusevi yolculara Filistin vizesi alabil-mek için ‹ngiltere’nin kapısını aflındır-mıfllar; ‹ngiltere’nin vize vermemektediretmesi üzerine, 10 fiubat 1942 günü

bir açıklama yapan Türkiye;flayet ‹ngiltere yolculara vizevermemeyi sürdürecek olur-sa; gemiyi 16 flubat 1942 gü-nü Karadeniz’e geri göndere-ce¤ini duyurmufltur. O güngelene dek vize vermemeyisürdüren ‹ngiltere, tam daTürkiye’nin gemiyi Karade-niz’e geri gönderme tarihiolarak önceden ilan etmifl ol-du¤u gün, Struma’da bulunan11-16 yafl arası çocuklara Fi-listin vizesi verilmesi kararınıalmıfl; ve bu kararı, 17 fiubat1942 günü Filistin’deki Mu-sevi örgütüne bildirmifltir. Ancak Türkiye, gemiyiönceden ilan etmifl oldu¤u 16fiubat günü Karadeniz’e gerigöndermeyerek, tam da o günbir kaç çocu¤a Filistin vizesi

BD OCAK 2013

Struma’dakiyolcular›n‹stanbul’da karayaç›kart›lmas›na vetren yoluyla Filistin’egitmelerine engelolan; TürkiyeCumhuriyeti Devletide¤il, ‹ngiltere’dir.

Dünya Siyonist Örgütü Baflkanı ChaimWeizmann (sol baflta) Albert Einsteinile birlikte (soldan üçüncü)

B

49

verme kararı çıkartıp yüzüne iyicil birmaske geçiren ‹ngiltere’nin, Türkiye’yi Musevilerin gözünde kötü göstermedalaveresini bozmufltur.

Gemiyi Karadeniz’e geri gönder-me tarihini bir hafta (16 fiubat +7 gün= 23 fiubat’a) erteledi¤ini duyuranTürkiye, ‹ngiltere’ye, “Geliniz, Filistinvizesi verdi¤inizi ilan etti¤iniz flu 11-16 yafl arası çocukları Struma’dankendiniz çıkartıp bir ‹ngiliz gemisinebindirerek Filistin’e gö-türünüz. Biz bu çocuk-ları gemideki anababa-larından kopartıp ayı-ramayız” demifltir.

Buna karfl›l›k, ‹ngil-tere, Türkiye’ye: “Sa-vafltayız, elimizde bu ifleayıracak bir tek ‹ngilizgemisi bile yok” yanıtı-nı vermifltir. (5)

‹ngiltere’nin Stru-ma’da iki aydır çok güçkoflullarda karantinaaltında tutulan 800 do-layında Musevi yolcu-nun tümüne birden vizevermemesi, bunlar ara-sından yalnızca 11-16yafl arası (dikkat: “reflitolmayan”) çocuklaravize verme kararı -gemide bu yafllararası sadece 28 (yirmisekiz) çocukvardı- gerçekte “uygulanamaz birkarar”dı. Bizzat ‹ngiltere DıfliflleriBakanlı¤ı Danıflmanı Sir Alec WalterGeorge Randall; “Gözümde canlan-dırıyorum da, bu çocukların gemidekiana-babalarından kopartılıp alınması

dayanılmaz bir ızdırap olacaktır. Böy-le bir fleyi yapmayı kim üstlenebilir?”diyerek, ‹ngiltere’nin reflit olmayan11-16 yafl arası çocuklara Filistin vi-zesi verme kararının uygulanamaz-lı¤ını vurgulamıfltı. (6)

‹ngiltere’nin Struma’daki 11-16 yaflarası çocuklara vize verme kararı, buyafllardaki 28 çocuk dıflında, hem buçocukların ana babalarının ve hem de

gemide bulunan di¤er yüzlerce yolcu-nun Filistin’e gitmesinin ‹ngiltere ta-rafından kesin olarak yasaklandı¤ıanlamına geliyordu. Bu karar gemide

BD OCAK 2013

Struma’daki 11-16 yafl arası çocuklarınadlarını tespit eden belge, bu yafllarda yir-misekiz çocuk bulundu¤unu göstermekte-dir. (Kaynak: Rıfat N. Bali, “Musa’nın Evlatları Cumhu-riyet’in Yurttaflları”, ‹letiflim y. 4. basım, ‹st. 2005, sf. 208)

50

duyuldu¤u an, gemi-deki di¤er yolcular,kendilerinin Filistin’egitmelerinin kesin ola-rak yasaklandı¤ını an-layacaktı. Çocuklar da,flayet kendileri gemi-den indirilip Filistin’egötürülürlerse, Filis-tin’e girmelerinin yasak-lanmıfl oldu¤unu anla-yacakları ana-babala-rını bir daha göreme-yeceklerini kavraya-caklar; gerek çocuklar gerekse ana-babaları “ya hep beraber ya hiç biri-miz” diyerek birbirlerinden kopmakistemeyecekti. ‹ngiltere’nin reflit olma-yan 11-16 yafl arası çocuklara vize kara-rı; bu çocukları ana-babalarından kopar-mayı içeren ve de ancak velayet huku-

kunun çi¤nenmesiyle uygulanabile-

cek türden hukuka aykırı bir karardı.

‹ngiltere, bu kararı aldı¤ını 17 fiu-bat günü Filistin’deki Musevi örgütyetkilisi Moshe Shertok’a bildirmifl,fakat, Türkiye’nin, “Bu çocukları ‹ngil-tere tahliye etsin” diyerek bir hafta uzat-tı¤ı ve 23 fiubat günü dolacak olansüre boyunca, ‹ngiltere, bu çocuklarıntahliyesine yönelik hiç bir giriflimdebulunmamıfltı.

Bunun üzerine Türkiye, daha önce‹ngiltere’ye bildirdi¤i bir haftalık sü-renin doldu¤u 23 fiubat günü mesaisaati bitiminde, gemiyi Karadeniz’egeri gönderdi. Romanya taraf›na de¤iltersine, fiile açıklarına çekilen gemi,24 fiubat 1942 günü, sabah saat 09:30dolayında, bir Sovyet denizaltısı tara-

fından torpillenerek batırıldı. Gemibatırıldıktan 10 saat kadar sonra 24fiubat saat 19:40’ta Ankara’daki ‹ngi-liz Büyükelçili¤i’ne AC‹L(!) bir yazıgönderen ‹ngiltere Dıfliflleri Bakanlı¤ı,-sanki geminin 10 saat önce batırıldı¤ın-dan haberi yokmufl gibi (!)- Türkiye’-nin gemiyi Karadeniz’e gönderme ta-rihi olarak bildirdi¤i (23 fiubat) tari-hini, hiç de¤ilse çocukların tahliyesisorunu çözülene kadar uzatması içingiriflimde bulunulmasını isteyecekti. ‹ngiltere Dıfliflleri Bakanlı¤ı’nın buyazısını kitabında tıpkı basım olarakyayımlayan Efraim Ofir; bu belgeyi“‹ngiltere’nin Struma Faciası’nda kendisorumlulu¤unu Türklerin üzerine yıkma-ya çalıfltı¤ı”na dair kanıt olarak de¤erlen-dirmifltir.

Nitekim, Londra’daki Dünya Si-yonist Örgütü Baflkanı Chaim Weiz-

BD OCAK 2013

‹ngiltere Dıfliflleri Bakanlı¤ı’nın 24 fiubat1942 saat 19:40’ta (7:30 pm) yani Strumabattıktan 10 saat sonra Ankara’daki ‹ngil-tere Büyükelçili¤ine gönderdi¤i yazı. (Kaynak:Efraim Ofir, “With no Way Out: The Story of TheStruma”, sf. 135)

51

man, Struma’nın batırılmasından ikihafta sonra 9 Mart 1942 günü ‹ngilizThe Times gazetesinde yayımlanandemecinde; ‹ngiltere’nin vize vermekararı aldı¤ı 11-16 yafl arası çocuklarıntahliyesi için, çok geç, gemi battık-

tan sonra harekete geçti¤ini açıkla-yacaktı.

Weizmann’ın bu demecinden birgün sonra, Lord Davies, 10 Mart 1942günü ‹ngiltere parlamentosunda yap-tı¤ı konuflmada: Struma’nın di¤er

yolcularına vize verilmeyip yalnızcayaflları 11’den büyük 16’dan küçükolan çocuklara Filistin vizesi veril-mesine dair 16.02.1942 günlü kararınuygulanmasına yönelik talimatın, çokgeç (gemi 24.02.1942 saat 09:30 su-larında battıktan 10 saat sonra saat;19:40’ta) gönderildi¤ini; flayet gemibatmadan önce gönderilmifl olsaydıbile, bunun yerine getirilmesi olanak-sız bir talimat oldu¤unu; reflit olma-yan çocukların Filistin’e gönderilmeküzere gemiden tahliye edilmesineherfleyden önce bu çocukların gemide-ki ana-babalarının onay vermeyece-¤ini, dahası ana-babalarına Filistinvizesi verilmedi¤ini, onların Roman-ya’ya geri gönderileceklerini anlayanbu çocukların da, ana-babalarındanayrılıp yalnız bafllarına Filistin’e git-mek istemeyeceklerini; reflit olmayan11-16 yafl arası çocuklara verilen vize-nin o çocukların gemiden ayrılmasınısa¤layıcı bir niteli¤inin bulunmadı-¤ını, vs. açıklamıfl; ve Struma Facia-sı’nın sorumlusunun ‹ngiltere oldu¤u-nu duyurmufltur. (7)

***Günümüzde, bütün bu gerçekleryok sayılarak, Türkiye’yi suçlayanyayınlar yapılıyor ve özetle deniliyorki: Struma’nın motoru bozuktu. Bugemi yolcuları Filistin’e götüremezdi.Öyleyse Türkiye Cumhuriyeti, Stru-ma’daki yolcuların hepsini karayaçıkartabilir ve onları trenle Filistin’egönderebilirdi; yapmadı. ‹ngiltere,Struma’daki çocuklara Filistin vizesiverdi¤i halde, Türkiye bu çocuklarıFilistin’e göndermedi. 800’e yakınMusevi yolcusuyla, Struma’yı motor-

BD OCAK 2013

Dünya Siyonist Örgütü Baflkanı Dr. ChaimWeizmann’ın 9 Mart 1942 günü ‹ngiltere’de The Times gazetesinde yayımlanan veStruma Faciası’ndan ‹ngiltere’yi sorumlututan demeci. Bafll›k: “Çocuklar›n vizesiçok geç geldi.”

52

56

suz, çapasız, yakıtsız Karadeniz’e bı-rakıp ölüme terketti. Struma’da yafla-mını yitiren yüzlerce Yahudi’nin katiliTürkiye Cumhuriyeti Devleti’nin ogünkü yöneticileridir” vs. vs.

Dördüncü bölümünü okumaktaoldu¤unuz bu yazı dizisinin her bölü-münde bu gibi suçlamaların her birinitek tek ele ald›m ve o tarihte olayıniçinde yer alan Musevi örgütlerininbelgeleriyle çürüttüm. fiimdi de, 769Musevi’nin katliyle sonuçlanan buolayda ‹ngiltere’yi sorumlu tutanDünya Siyonist Örgütü Baflkanı Cha-im Weizmann’ın, Struma Faciası’ndansonra Türk Dıfliflleri Bakanlı¤ına gön-

derdi¤i ve Türkiye’ye yöneltilen suç-lamaları geçersiz kılan mektubunuyayımlıyorum:

“Ekselans, Musevi göçmenlerininTürkiye tarikiyle Filistin’e transit geç-melerini tanzim hususunda hükümeti-nizin ibraz etti¤i yardım ve muavenetiTürkiye’deki mümessilimizden derinbir memnuniyetle ö¤rendim. Bu husus-ta Türk makamları tarafından ittihazolunan insani ve müflvik hatt-ı hareketbinlerce Musevi mültecisinin düflmaniflgali altındaki memleketlerdenkurtarılması için amil olmufltur. Buyardımdan dolayı samimi teflek-kürlerimizi lütfen kabul buyurunuz.Bu çok müsta’ cel (acil) meselede zat-ı

devletlerinizindostane ve mua-venetkar alaka-larına devam ede-ce¤ine emin bulu-nuyorum.

‹mza:Hürmetkarınız

Weizman, Reis –Filistin Yahudi

Ajanlı¤ı, 24 Ocak1945.” (8)

Struma Facias›’n›n hemen ardın-dan ‹ngiliz TheT i m e s g a z e -tesinde yayım-lanan demeçle-rinde ‹ngiltere’yisuçlayan; bunakarflılık, Filistin’egöç eden Muse-viler’e yapt›¤›yardımlar nede-

BD OCAK 2013

‹srail’in ilk Devlet Baflkanı, ‹srail Devleti kurulmadan önce DünyaSiyonist Örgütü’nün baflkanlı¤ını yapan ve ‹srail Devleti kurulduktansonraki ilk devlet baflkanı olan Chaim Weizmann,1930’lu yıllarınbafllarında Kudüs’te, King David Oteli’nde Ürdün nehrinin do¤uyakasıyla ilgili bir anlaflma imzaladıkları gün Arap liderlerle birlikte.Sa¤da ayakta duranlar Moshe Shertok (Sharett) ve Yitzak Ben-Zvi’dir. Ürdün temsilcisi Beni Sakhr aflireti reisi fieyh MithqalPasha al-Faiz; Ajlun Da¤ı büyük fleyhi Rashid Pasha al-Khaza’i;Al-Karak yöresi Hıristiyan cemaati lideri Mitri Pasha Zurikat;Çerkeslerin lideri fiemseddin Sami Bey ve Belka bölgesi büyükfleyhi Salim Pasha Abu al-Ajam. (Kaynak: Davar, 11 Haziran 1958, sf. 3.– Weizmann Arflivi, Rehovot / 1933.)

53

BD OCAK 2013

niyle Türkiye’ye teflekkür eden DünyaSiyonist Örgütü Baflkanı ChaimWeizman; daha sonra 1948’de kurulan‹srail Devleti’nin ilk Devlet Baflkanıolmufltur.

Bugün, Türkiye’de, Struma Facia-sı’ndan dolayı Türkiye’yi suçlayarakkatil damgası vuran yayınlar; olay sı-rasında Dünya Siyonist Örgüt Baflka-nı ve daha sonra ‹srail’in ilk DevletBaflkanı olan Chaim Weizmann’ınyukarıda aktardı¤ımız Türkiye’ye te-flekkür eden mektubunu okuyunca;utanırlar mı dersiniz?

Hat sanatımızın en baflarılı yapıt-larından birinde flöyle yazılıdır:

“Edeb Yahu!” •cengizozakinci@butundunya.com.tr

Dipnotlar:

(1)Montreux Sözleflmesi, Madde 3- EgeDenizi’nden ya da Karadeniz’den Bo¤azlar’a gi-ren her gemi, uluslararası sa¤lık kuralları çerçe-vesinde Türk yasalarıyla konulmufl olan sa¤lıkdenetimi için, Bo¤azlar’ın girifline yakın bir sa¤lıkistasyonunda duracaktır. (…) ‹çinde veba, kolera,sarı humma, lekeli humma (typhus exanlhematique)ya da çiçek hastalı¤ı olayları bulunan ya da yedigünden az bir süre önce bu hastalıklar bulunmuflolan gemilerle, bulaflık bir limandan befl kez yirmi-dört saatten az bir süreden beri ayrılmıfl olan ge-miler, Türk makamlarının gösterebilecekleri sa¤lıkkoruma görevlilerini gemiye almak üzere, sa¤lıkistasyonunda duracaklardır. (…)(2) Sa¤lık Denetleme Merkezlerinde UygulanacakSa¤lık ‹fllemleri Hakkında Yönerge: ‹kinci Kısım,Madde 4- (...) Yabancı limanlardan gelen gemi-lerin, sa¤lık sorgusu ve pratika ifllemi tamam-lanıncaya kadar karantina iflaretlerini taflımalarızorunludur. (...) Madde 5-d/4- e) Sa¤lık sorgusuve pratika ifllemleri tamamlanan geminin, ka-rantina iflaretleri kaldırılır, f) Serbest pratika veril-medikçe gemilerin kara ile ihtilatı yasaktır.(3)15 Mayıs 1939 gün ve 4208 sayılı ResmiGazete: 12/5/1939 Müflterek Beyanname: Madde2- ‹ki Devletin, kendi milli emniyetleri nefine

olarak karflılıklı taahhütleri tazammun edecekuzun müddetli nihai bir anlaflma akdetmeleritakakrür etmifltir. Madde 3- Bu nihai anlaflmanınakdine intizaren, Türkiye Hükumeti ve BüyükBritanya Hükumeti, vuku bulacak bir tecavüzhareketinin Akdeniz mıntıkasında bir harbe saikolması halinde yekdi¤erile bilfiil iflbirli¤i yapma¤ave yedi iktidarlarında bulunan bütün yardım vemüzehereti birbirlerine gösterme¤e hazır bulun-duklarını beyan ederler.(4) Haim Weizmann’ın Lord Moyne’a mektubun-dan: “urgent matter of the Romanian refugeeson the Struma in Istanbul, who were waiting forpermission to enter Palestine. Without such per-mission, they cannot continue their trip on landor by sea.” (William R. Perl “The Four FrontWar, From The Holocaust To Promised Land”N.Y. 1979’dan aktaran, Efraim Ofir, “With NoWay Out: Story of The Struma”, European StudiesFoundation Publishing House, CLUJ-NAPOCA2003, sf. 159, 160.)(5) Çetin Yetkin, “Batılıların kirli yüzü Struma”,Otopsi yayınları, ‹stanbul 2000.(6) “Alec Walter George Randall Counsellor inthe British Foreign Office, aptly summarized anadditional problem: “Even if we get the Turks toagree I should imagine that the process of selectingthe children and taking them from their parentsoff the Struma would be an extremely distressingone. Who do you propose should undertake it, andhas the possibility of the adults refusing to let thechildren go been considered?”(Kaynak: BernardWasserstein, “Britain and the Jews of Europe,1939-1945”, London, Clarendon Press, 1979, sf.-151’den aktaran; Dalia Ofer, age.)(7) http://hansard.millbanksystems.com/lords/-1942/ mar/10/palestine “To allow children overeleven and under sixteen to be admitted intoPalestine. Unfortunately that instruction arrivedtoo late, and when this ship went down all personson board, men, women and children, weredrowned.” (…) “I do not know whether that offerever reached the “Struma,” but I can imagine thatthe parents of the Jews on board the “Struma”would not have accepted the offer—I doubt whetherthe children would.(8) Mektubun asl›: T. C. Baflbakanlık CumhuriyetArflivi, TCBCA, Fon kodu: 030.10Belge no: 110.736.16