Strengthening the anti-corruption activities within 9 voivod offices

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

Strengthening the anti-corruption activities within 9 voivod offices

Prelegenci:

Pan Arndt

Pan dr Wurm



Wstęp (1): Prezentacja projektuEinstieg (1): Vorstellung des Projekts

Prezentacja projektu bliźniaczego Vorstellung des Twinning-Projekts

Zadanie szkoleń w projekcie Stellung der Schulungen im Gesamtprojekt



Wstęp (2): Program seminariumEinstieg (2) Seminarprogramm

1. Rozpoznać korupcję 1. Korruption erkennen

2. Rodzaje oraz rozmiar korupcji? 2. Korruptionsarten und -aufkommen

3. Działania prewencyjne 3. Präventionsmaßnahmen

4. Problemy prewencji korupcyjnej w organie władzy

• 4. Probleme der Korruptionsprävention in der Behörde

5. Ustalenie wewnętrznej instrukcji postępowania 5. Erstellung einer internen Handlunsganweisung

6. Rozwój organizacji i zasobów ludzkich jako podstaw walki z korupcja

6. Organisations- und Personalentwicklung als Basis der Korruptionsprävention



Wstęp (3) Organizacja seminarium

Dzień pierwszy: 10.00 -16.00 przerwa obiadowa: 12:30-13.30

Dzień drugi: 9.00-15.00 przerwa obiadowa: 12:30-13.30

Przerwy na kawę i na papierosa do ustalenia!



Wstęp (4): Runda prezentacyjna

Jak się Pani/Pan nazywa? Wie heißen Sie ?

Jaką komórkę Pani/Pan reprezentuje ? Aus welcher Dienststelle kommen Sie ?

Jakie są Pani/Pana doświadczenia zawodowe?

Über welche Berufserfahrung verfügen Sie ?

Jaką funkcję Pani/Pan pełni? Was ist Ihre Funktion ?

.....



Wstęp (5):Państwa oczekiwania

Jakie są Państwa oczekiwania wobec tego seminarium?

Was sind Ihre Erwartungen an dieses Seminar ?

Czy w swoim otoczeniu mieli już Państwo kiedyś do czynienia z zachowaniem korupcyjnym?

Hatten Sie in Ihrem Umfeld schon einmal mit nicht integrem Verhalten zu tun ?

Czy na swoim stanowisku pracy mieliby Państwo możliwość postarania się o „nieuczciwe“ korzyści?

Hätten Sie auf Ihrem Arbeitsplatz die Möglichkeit, sich „unehrliche“ Vorteile zu verschaffen ?



Walka z korupcją

Walka poprzezzapobieganiepoprzez rozpoznanie

Bekämpfendurch

Vorbeugendurch

Erkennen



Blok 1: Rozpoznać korupcję - aktualny przypadek

Przypadek Laurenza MayeraPan Mayer, zanim przeszedł do polityki, zatrudniony był w koncernie energetycznym RWE. W trakcie swojej działalności parlamentarnej otrzymywał jeszcze wynagrodzenie od wcześniejszego pracodawcy, choć w tym czasie tam nie pracował.

Przypadek Ottona WiesheuaBawarski minister gospodarki odchodzi od polityki i bezpośrednio po tym obejmuje posadę w zarządzie kolei federalnej Bahn AG.

Czy Państwa zdaniem przypadki te wiążą się z korupcją?



Blok 1: Rozpoznać korupcję - definicja (według UE)

Nadużywanie funkcji (urzędowej) Missbrauch einer (amtlichen) Funktion

Z inicjatywy osoby trzeciej lub z inicjatywy własnej Auf Veranlassung oder Eigeninitiative

Uzyskanie / dążenie do osobistej korzyści Erlangung / Anstreben eines persönlichen Vorteils

Wystąpienie bezpośrednich lub pośrednich skutków

negatywnych dla ogółu lub dla przedsiębiorstwa Eintritt eines unmittelbaren oder mittelbaren Nachteils für die Allgemeinheit oder ein Unternehmen

Utrzymywanie w tajemnicy lub zakamuflowanie tych

machinacji Geheimhaltung bzw. Verschleierung dieser Machenschaften



Blok 1: Rozpoznać korupcję- jakie są instrukcje służbowe?

Jakie ustawy z Państwa punktu widzenia są właściwe?

Czy w Państwa urzędzie istnieją (konkretne) wytyczne, regulacje czy działania organizacyjne w celu unikania korupcji?



Blok: Rozpoznać korupcję - jakie zachowanie należy potępić?

Szpital, prezenty (małe, duże) Krankenhaus, Präsente (klein, groß)

Defekt w samochodzie rejestrowanym po raz pierwszy (państwowy punkt kontrolny)

Defekt bei neu anzumeldendem Auto (staatliche Kontroll-Stelle)

....



Blok: Rozpoznać korupcję

Czy w Państwa obszarze są również takie przykłady, które uważają Państwo za krytyczne i / lub wymagające uregulowania?

Gibt es in Ihrem Bereich ebenfalls Beispiele, die Sie für kritisch und/oder regelungsbedürftig halten ?



Blok 1: Rozpoznać korupcję - oznaki (1)

Intensywne kontakty (osobiste) Intensive (persönliche) Kontakte

Koncentracja kompetencji Kompetenzkonzentration

Pełna obecność Keine Fehlzeiten

Częste udzielanie zamówień jednemu wykonawcy Häufige Auftragsvergabe an einen Bieter

Naruszenia przepisów (o zamówieniach publicznych)

Verstöße gegen (Vergabe-) Vorschriften

Szczególne oznaki / fakty rzucające się w oczy Besonderheiten / Auffälligkeiten

Zwracający uwagę styl życia Auffälliger Lebensstil



Blok 1: Rozpoznać korupcję - oznaki (2)

Niewystarczający nadzór fachowy i służbowy Unzureichende Dienst- und Fachaufsicht

Przewidywalny system kontroli Durchschaubares Kontrollsystem

Duża doza zaufania Große Vertrauensbasis

Stosunek zatrudnienia członków rodziny Beschäftigungsverhältnis von Familienangehörigen

Zatrudnienie dodatkowe Nebentätigkeiten

Brak świadomości bezprawnego działania Fehlendes Unrechtsbewusstsein



Blok 2: Rodzaje i rozmiar korupcji - rodzaje korupcji

Korupcja sytuacyjna Situative Korruption

Korupcja strukturalna Strukturelle Korruption

Korupcja systematyczna Systematische Korruption



Częstość

Rozmiar? • Szara strefa i przypadki wykryte

» (anonimowe) szacunki własne» wykresy

Ausmaß ?

• Hell- und Dunkelfelder» (anonyme) Selbsteinschätzungen» Grafiken



Czy zna Pan/i/ osobiście kogoś, kto bierze łapówki?

Kennen Sie persönlich jemanden, der Schmiergelder annimmt?

NIE68%

TAK29%

odm ow a odpow iedzi

3%



Źrodło: Kubiak, Korupcja w doświadczeniu codziennym

Frage: Mussten Się in den letzten 4 Jahren Schmiergeld zahlen, um eine Angelegenheit zu erledigen? Antwortmöglichkeiten Ja, Nein, Ich möchte lieber nicht

darüber reden, Tak=Ja Nie =Nein

Bemerkung: Im Schnitt behaupten 14% der Befragten, dass sie Schmiergelder überreicht haben!

Data badania CBOS Odpowiedzi respondentów w %

i treść pytania Tak Nie Wolał/a/bym o tym nie mówić

Październik 1993Czy w ciągu ostatnich czterech lat miała

miejsce taka sytuacja, że musiał/a/ Pan/i/ dać łapówkę?

16

77

7

Kwiecień 1997Czy w ciągu ostatnich 4 lat miała miejsce

taka sytuacja, że musiał/a/ Pan/i/ dać komuś jakiś prezent lub pieniądze, żeby załatwić lub

przyspieszyć załatwienie jakiejś sprawy?

20

74

6

Lipiec 1999Czy w ciągu ostatnich 4 lat miała miejsce

taka sytuacja, że musiał/a/ Pan/i/ dać komuś jakiś prezent lub pieniądze, żeby załatwić lub

przyspieszyć załatwienie jakiejś sprawy?

19

73

8



Blok 2: Rodzaje / rozmiar korupcji: Zagrożone są obszary, w których …

udziela się zamówień, Aufträge vergeben werden,

przyznaje się subwencje, środki finansowe

albo dotacje, Subventionen, Fördermittel oder Zuwendungen bewilligt werden,

podejmuje się decyzje w sprawie koncesji, zezwoleń, nakazów lub zakazów albo inne

über Konzessionen, Genehmigungen, Gebote oder Verbote entschieden wird oder andere

wydaje się akty administracyjne, Verwaltungsakte erlassen werden,



Blok 2: Rodzaje / rozmiar korupcji: Zagrożone są obszary, w których …

ustala się lub pobiera podatki, opłaty itp…, Abgaben, Gebühren etc. festgesetzt oder erhoben werden,

wykonuje się czynności kontrolne, Kontrolltätigkeiten ausgeübt werden,

zbywa się lub nabywa składniki majątku (np. nieruchomości),

Vermögensgegenstände (z.B. Immobilien) veräußert oder erworben werden,

odbywają się częste kontrole zewnętrzne. häufige Außenkontakte stattfinden.



Blok 2: Rodzaje korupcji, jej rozmiar i przyczyny: przyczyny w skali makro

Czy istnieje związek między rozmiarem korupcji a ….Gibt es einen Zusammenhang zwischen dem Aufkommen von Korruption und ….

• systemem politycznym?• Politischem System ?

• systemem ekonomicznym?• Ökonomischem System ?

• społeczeństwem? • Gesellschaft ?



Blok 2: Rodzaje korupcji, jej rozmiar i przyczyny: przyczyny w skali mezo

Niewystarczająca kontrola Unzureichende Kontrolle

Niejasna odpowiedzialność Unklare Verantwortlichkeiten

Brak szans na awans Fehlende Aufstiegschancen

Zbyt niskie wynagrodzenie Unzureichende Entlohnung

Brak funkcji wzorca do naśladowania ze strony kierownictwa i polityków

Fehlende Vorbildfunktion von Führungskräften und Politik

Brak przejrzystości Fehlende Transparenz



Blok 2: Rodzaje korupcji, jej rozmiar i przyczyny: przyczyny w skali mikro

Pozbawienie iluzji w miejscu pracy / zaprzepaszczona szansa awansu

Desillusionierung am Arbeitsplatz / verpasste Aufstiegschance

Upadek wartości / brak świadomości bezprawnego działania

Werteverfall / fehlendes Unrechtsbewusstsein

Potrzeba zaistnienia Geltungsbedürfnis

Zbyt wysoki standard życia Zu hoher Lebensstandard



Blok 2: Rodzaje korupcji, jej rozmiar i przyczyny: oszacowanie skutków

Szkody finansowe Finanzielle Schäden

Utrata zaufania społeczeństwa Vertrauensverlust der Öffentlichkeit

Szkody dla demokracji Schaden für die Demokratie

„Generalne” podejrzenie wobec pracowników Mitarbeiter unter „Generalverdacht“



Blok 2: Rodzaje korupcji, jej rozmiar i przyczyny: przeszkody w walce z korupcją

Brak bezpośredniego poszkodowanego Kein unmittelbar Geschädigter

Niskie prawdopodobieństwo wykrycia Geringe Aufdeckungswahrscheinlichkeit

Brak etycznego standardu zasad Kein ethischer Grundstandard



Blok 3: Działania prewencyjne (1) – organizacyjne Organisationsbezogen

Analiza ryzyka Risikoanalyse

Zasada wielu par oczu Mehraugenprinzip

Rotacja personelu Personalrotation

Pełnomocnik ds. antykorypcyjnych Anti-Korruptionsbeauftragter

Audyt wewnętrzny Innenrevision

Rozdzielenie fazy planowania, udzielania zamówień i rozliczania Trennung von Planung, Vergabe und Abrechnung

Konsekwentny nadzór służbowy i fachowy Konsequente Dienst- und Fachaufsicht

Instrukcje służbowe Dienstanweisungen

Przekazywanie dalej informacji o podejrzeniach Verdachtsweitergabe

Traktowanie informatorów Umgang mit Hinweisgebern



Blok 3: Działania prewencyjne (2) - pracownicze Mitarbeiterbezogen

Kodeks zachowania Verhaltenskodex Uwrażliwienie pracowników, doskonalenie

Sensibilisierung der Beschäftigten, Fortbildung

Prawo do dodatkowego zatrudnienia Nebentätigkeitsrecht

Przyjmowanie prezentów Annahme von Geschenken

Przekazywanie dalej informacji o podejrzeniach Verdachts-Weitergabe



Blok 3: Działania prewencyjne (3)- zorientowane na klientów Präventive Maßnahmen (3)- kundenbezogen

Prawo wglądu w akta przysługujące petentom Akteneinsichtsrecht des Bürgers

Zamówienia publiczne Öffentliche Auftragsvergabe

Czarna lista Schwarze Liste

Klauzula antykorupcyjna (kara umowna) Antikorruptionsklausel (Vertragsstrafe)

Sponsoring Sponsoring



Blok 3: Działania prewencyjne (4) – problem szczególny: sponsoring

Ze względu na wręczanie świadczenia istnieje potencjalne niebezpieczeństwo wywierania wpływu względnie utraty obiektywności/neutralności Wegen

Leistungsgewährung besteht potentielle Gefahr der Einflussnahme, bzw. des Verlustes von Objektivität/Neutralität

Stworzyć przejrzystość! Transparenz schaffen Ustalenie świadczenia i świadczenia wzajemnego

(odpowiednie relacje) Festlegung von Leistung und Gegenleistung (angemessenes Verhältnis)

Równe traktowanie potencjalnych sponsorów Gleichbehandlung

möglicher Sponsoren

Brak innych konfliktów interesów Keine sonstigen Interessenkonflikte



Blok 3: Działania prewencyjne (5) - prawne uwarunkowania ramowe

Konwencja ONZ UN-Konvention

Konwencja ONZ wymierzona przeciw korupcji Europejskie wytyczne prawne Europarechtliche Vorgaben

Konwencja o ochronie interesów finansowych UE Konwencja o zwalczaniu łapownictwa wśród urzędników

UE lub zaangażowanych krajów członkowskich



Blok 3: Działania prewencyjne (6) - prawne

Przepisy OECD OECD Vorschriften

• Konwencja o zwalczaniu łapownictwa wśród zagranicznych funkcjonariuszy w służbie publicznej w międzynarodowym obrocie gospodarczym

Ustawy polskie Polnische Gesetze

• Polski kk• Polskie prawo zamówień publicznych• Ustawa o służbie cywilnej• Kodeksy zachowań• Ustawa o lobbyingu• Ustawa o dostępie do informacji publicznej



Blok 4: Matryca problemowaJakie aspekty wystąpiły w Państwa przypadku?

Jakie aspekty są szczególnie ważne, abstrahując od kazusów?

Zatrudnienie

dodatkowe

Sponsoring



Blok 5: Tworzenie instrukcji służbowej

Proszę sporządzić wewnętrzne regulacje dla Pani/Pana organu władzy odnośnie następujących aspektów …

(patrz matryca problemowa)Erstellen Sie interne Regelungen für Ihre Behörde zu den Aspekten…

(siehe Problem-Matrix)



Blok 6 (a): Tworzenie działań zapobiegających korupcji odnoszących się do personelu



Blok 6 (a): Tworzenie organizacyjnych działań zapobiegających korupcji



ZałącznikDziałania represyjne (1)

Kroki dyscyplinarne wobec urzędników Upomnienie, wypowiedzenie wobec

pracowników bez statusu urzędnika Roszczenia odszkodowawcze



Działania represyjne (prawo karne)

Skorumpowany: przyjęcie korzyści (§ 331), sprzedajność (§ 332), usiłowanie zawsze podlega karze

Korumpujący: wręczenie korzyści (§ 333), łapownictwo (§ 334)



Problemy (karno)procesowe

Problemy wydajnościowe organów ścigania Brak specjalnych zdolności Brak sieci organów ścigania Ograniczenie zakonspirowanych metod dochodzeniowych

np. możliwości podsłuchu Regulacje dotyczące świadka koronnego Zbyt niskie prawdopodobieństwo wykrycia

Documents

Strengthening the anti-corruption activities within 9 voivod offices