1

S.p.s. “gumbaTi”

Aasfaltis qarxnis

Ggaremoze zemoqmedebis Sefasebis

angariSi

teqnikuri reziume

mcxeTa 2016 w.

S.p.s. “samTavro””, q. mcxeTa, d. aRmaSeneblis 162,

T _ 5 93 26 85 33, 5 99 39 85 33, T/FAX _ (32) 2 51 20 73, E-mail: znzn63@mail.ru

2

Aanotacia

S.p.s. “gumbaTi”-s asfaltis qarxnis garemosdacviTi damasabuTebeli dokumentacia

Sedgeba ori nawilisgan, kerZod:

I nawili – garemoze zemoqmedebis angariSi.

II nawili _ mavne nivTierebaTa zRvrulad dasaSvebi gafrqvevis proeqti.

garemoze zemoqmedebis Sefaseba moicavs arsebuli mdgomareobis dafiqsirebas,

informaciis Segrovebas, sawarmos teqnikuri maxasiaTeblebis damuSavebas da miRebuli

masalebis analizs.

proeqtis farglebSi Sesrulebulia sawarmos da mimdebare teritoriis ekologiuri

Seswavla; Sefasebulia arsebuli mdgomareoba, niadagebis, zedapiruli da miwisqveSa

wylebis, atmosferuli haeris xarisxi, radiaciuli foni, xmauris gavrcelebis

mimarTulebebi da sazRvrebi; daculi teritoriebi; istoriuli, arqeologiuri da

kulturis Zeglebi.

dadgenilia mosalodneli emisiebis saxeobebi da moculobebi, zemoqmedebis saxeebi,

masStabebi da gavrceleba. Gganxilulia mosalodneli avariuli situaciebis, narCenebis

marTvis, atmosferuli haeris da wylis dacvis monitoringis sakiTxebi.

Pproeqti (dokumentacia) Sedgenilia moqmedi kanonmdeblobis normebisa da wesebis

dacviT.

3

Sinaarsi

1. Sesavali ----------------------------------------------------------------------------------------------- 7

2. ZiriTad cnebaTa ganmartebani ------------------------------------------------------------------- 8

3. sakanonmdeblo baza garemosdacvis sferoSi ------------------------------------------------ 11

4. ZiriTadi cnobebi proeqtis Sesaxeb ----------------------------------------------------------- 15

5. obieqtis ganTavsebis adgilis SerCevis kriteriumebi da alternatiuli

variantebis anlizi da SerCeva -------------------------------------------------------------------- 17

6. dagegmili saqmianobis obieqtis raionis garemos mdgomareobis aRwera ------------- 20

6.1.-6-4 raionis geologiuri agebuleba ----------------------------------------------------------- 20

6.5. hava-zogadi mimoxilva --------------------------------------------------------------------------- 23

6.6. Siga wylebi ---------------------------------------------------------------------------------------- 26

6.7. niadagebi ------------------------------------------------------------------------------------------- 27

6.8. mcenareuli safari ------------------------------------------------------------------------------ 27

6.9. cxovelTa samyaro ------------------------------------------------------------------------------- 28

6.10. ZiriTadi landSaftebi ------------------------------------------------------------------------- 28

6.11. daculi teritoriebi -------------------------------------------------------------------------- 29

6.12. istoriuli Zeglebi da kulturuli faseulobebi ---------------------------------- 29

7. zegavlenis wyaroebi, saxeebi da obieqtebi ------------------------------------------------ 31

7.1. zogadi mimoxilva ------------------------------------------------------------------------------- 31

7.2. atmosferuli haeris dabinZureba ---------------------------------------------------------- 32

7.3. wylis resursebis dabinZureba -------------------------------------------------------------- 34

4

7.4. niadagebi ----------------------------------------------------------------- 35

7.5. mcenareuli safari --------------------------------------------------------------------- 35

7.6. radiaciuli fonis Sefaseba ---------------------------------------------------------------- 35

7.7 xmauri da ultrabgerebi -------------------------------------------------------------------- 36

5

1. Sesavali

G garemoze zemoqmedebis Sefasebis angariSi (SemdgomSi “angariSi”) Sedgenilia S.p.s.

“gumbaTi”-s kuTvnili asfaltis qarxnisaTvis da warmoadgens garemosdacviT damasabuTebel

dokuments, romelic damuSavebulia saqarTvelos kanonis “garemoze zemoqmedebis nebarTvis

Sesaxeb” Sesabamisad.

S.p.s. “gumbaTi”-s kuTvnili asfaltis qarxanis funqcionireba gaTvaliswinebulia

siRnaRis municipalitetSi, sof. saqobos mimdebare tritoriaze.

proeqtSi Sefasebulia warmoebaSi mimdinare teqnologiuri procesebisas garemoze

zemoqmedebis saxeebi, maTi warmoqmnis albaToba, Sesabamisi raodenobrivi da xarisxobrivi

maCveneblebi; maTi gavlena adamianis janmrTelobaze da usafrTxoebaze, niadagze, klimatze,

wyalze, landaSaftze, mcenareul safarsa da cxovelTa samyaroze, mTlianad ekosistemaze,

istoriul-kulturul Zeglebze.

proeqtSi mocemulia yvela saxis emisiebis, narCenebis Semcirebis, marTvisa da

utilizaciis saSualebebi. gansazRvrulia zemoqmedebis kontrolisa da monitoringis

meTodebi, garemoze dadgenili da SesaZlo uaryofiTi zemoqmedebis Serbilebis (an

acilebis) RonisZiebebi. saqmianobis yvela etapisaTvis DdamuSavebulia garemosdacviTi

strategia da samenejmeto politika. Catarebulia obieqtis saproeqto gadawyvetilebebis

ganzogadebuli ekologiuri da ekonomikuri Sefaseba.

Pproeqtis SemuSavebas safuZvlad udevs S.p.s. “gumbaTi”-s asfaltis qarxnis

teqnikur-ekonomikuri dasabuTeba, aseve sxvadasxa teqnikuri da normatiuli dokumentebi.

angariSSi damatebiT mocemulia sxvadasxva sacnobari informacia.

warmodgenili dokumentacia ar cvlis da ar auqmebs saxelmwifo aRricxvianobis

formebs da angariSebs. is gankuTvnilia moqmedi kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli

procedurebis Casatareblad.

angariSi Sedgenilia 6 egzemplarad, maTgan 5 erTeuli waredgineba garemosa da

bunebrivi resursebis dacvis saministros, garemoze zemoqmedebis nebarTvis misaRebad,

xolo 1 egzemplari inaxeba konsultantTan.

6

proeqtis tiraJireba da sxvis mier misi gamoyeneba SesaZlebelia mxolod S.p.s.

“gumbaTi”-s nebarTviT.

2. ZiriTadi cnebebis ganmartebani

1. “atmosferuli haeri” – aerovani garsi Cveni planetis garSemo;

2. “atmosferuli haeris dabinZureba” _ atmosferuli haeris Sedgenilobis cvlileba masSi

damabinZurebel nivTierebaTa arsebobis Sedegad;

3. “atmosferul haerSi damabinZurebel nivTierebaTa koncentraciis zRvrulad dasaSvebi

norma” –atmosferul haerSi damabinZurebel nivTierebaTa koncentracia drois garkveuli,

gasaSualoebuli periodisTvis, romelic perioduli zemoqmedebisas an adamianis mTeli

cxovrebis manZilze, ar axdens masze da saerTod garemoze mavne zemoqmedebas;

4. “atmosferul haerSi zRvrulad dasaSvebi gafrqvevis norma” _ atmosferuli haeris

dabinZurebis wyarodan damabinZurebeli nivTierebebis gafrqvevis dadgenili raodenoba,

gaangariSebuli im pirobiT, rom dabinZurebis am wyarosa da sxva wyaroebis erTobliobidan

gamofrqveul damabinZurebel nivTierebaTa koncentracia atmosferuli haeris miwispira

fenaSi ar aRematebodes koncentraciis zRvrulad dasaSveb normas;

5. “atmosferul haerSi damabinZurebul nivTierebaTa droebiT SeTanxmebuli gafrqvevis

norma” – atmosferul haerSi damabinZurebeli nivTierebebis zRvrulad dasaSvebi

gafrqvevis normamde etapobrivad miRwevis mizniT droebiT dadgenili gafrqvevis

raodenoba;

6. “araxelsayreli meterologiuri pirobebi” – meteorologiuri pirobebi, romlebic iwveven

atmosferuli haeris dabinZurebis donis amaRlebas;

7. “biomravalferovneba” _ cocxal organizmTa mravalsaxeoba, xmeleTis, zRvis da wylis

ekosistemebi da ekologiuri kompleqsebi, romlebic moicaven mravalferovnebas saxeobis

farglebSi, saxeobaTa Soris da ekosistemebSi;

8. “garemo” _ bunebrivi garemos da adamianis mier saxecvlili (kulturuli) garemos

erToblioba, romelic moicavs urTierTdamokidebulebaSi myof cocxal da aracocxal,

SenarCunebul da adamianis mier saxecvlil bunebriv elementebs, bunebriv da anTropogenul

landSaftebs;

9. “garemoze zemoqmedebis nebarTva” _ saqarTvelos garemos dacvisa da bunebrivi resursebis

saministros mier, saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili wesiTa da formiT,

7

ganusazRvreli vadiT miniWebuli ufleba, romelic gaicema saqmianobis ganmaxorcielebelze

da saqmianobis dawyebis samarTeblivi safuZvelia;

10. ”garemoze zemoqmedebis Sefaseba” (gzS) _ dagegmili saqmianobis Seswavlisa da gamokvlevis

procedura, romlis mizania garemos calkeuli komponentebis, adamianis, aseve landSaftis

da kulturuli memkvidreobis dacva. gzS Seiswavlis, gamoavlens da aRwers saqmianobis

pirdapir da arapirdapir zegavlenas adamianis janmrTelobasa da usafrTxoebaze,

mcenareuli safarsa da cxovelTa samyaroze, niadagze, haerze, wyalze, klimatze,

ekosistemebsa da istoriul Zeglebze, an yvela zemoaRniSnuli faqtoris erTianobaze, maT

Soris am faqtorebis zegavlenas kulturul faseulobebsa da socialur-ekonomikur

faqtorebze;

11. “garemos dacvis normebi” _ “garemos dacvis Sesaxeb” saqarTvelos kanoniT

gaTvaliswinebuli garemos dacvis normebi.

12. “damabinZurebeli nivTiereba” _ anTropogenuri saqmianobis Sedegad, atmosferul haerSi

gabneuli nivTiereba an nawilaki;

13. “damabinZurebel nivTierebaTa gamoyofis wyaro” _ obieqti romlidanac xdeba atmosferul

haerSi gamoyofa (teqnologiuri danadgari, aparati da sxva);

14. “damabinZurebel nivTierebaTa gafrqvevis wyaro” _ obieqti, romlidanac xdeba atmosferul

haerSi damabinZurebel nivTierebaTa gafrqveva (sakvamle mili, saventilacio Saxta da sxva);

15. “dabinZurebis wyaro” _ dabinZurebul nivTierebaTa gamoyofis an gafrqvevis wyaro;

16. “damabinZurebel nivTierebaTa organizebuli gafrqveva” _ damabinZurebel nivTierebaTa

gafrqveva sagangebod gakeTebuli mowyobilobebidan (sakvamle mili, saventilacio Saxta

da sxva);

17. “damabinZurebel nivTierebaTa araorganizebuli gafrqveva” _ damabinZurebel nivTierebaTa

gafrqveva aramimarTuli nakadis saxiT (danadgarebis hermetulobis darRvevis, CatvirTva-

gadmotvirTvis adgilebSi gamwovi danadgarebis aradamakmayofilebeli muSaobis da

saerTod, maTi ararsebobis dros da a.S.);

18. “damabinZurebel nivTierebaTa inventarizacia” _ monacemTa sistematizacia sawarmos

teritoriaze atmosferuli haeris dabinZurebis wyaroebis ganlagebis, gamofrqveul

damabinZurebel nivTierebaTa Sedgenolobis da maTi raodenobis Sesaxeb;

19. “investori’ _ saqmianobis subieqti, romelic aris saqmianobis ganxorcielebis iniciatori

da mimarTavs garemoze zemoqmedebis nebarTvis gamcem organos saqmianobaze garemoze

zemoqmedebis nebarTvis misaRebad;

8

20. “mdgradi ganviTareba” _ sazogadoebis ganviTarebis iseTi sistema, romelic sazogadoebis

ekonomikuri ganviTarebisa da garemos dacvis interesebiT, uzrunvelyofs adamianis

cxovrebis donis xarisxis zrdas da momavali Taobebis uflebas _ isargeblon Seuqcevadi

raodenobrivi da xarisxobrivi cvlilebebisgan maqsimalurad daculi bunebrivi

resursebiTa da garemoTi;

21. “saqmianoba” _ samewarmeo sameurneo an yvela sxvagvari saqmianoba, gansaxlebisa da

ganviTarebis gegmebis da proeqtebis ganxorcieleba, infra struqturuli proeqtebis,

ganaSenianebisa da seqtoruli ganviTarebis gegmebis, saqarTvelos teritoriaze arsebuli

wylis, tyis, miwis, wiaRisa da sxva bunebrivi resursebis dacvis, gamoyenebisa da

sargeblobis proeqtebisa da programebis ganxorcielebis CaTvliT, aseve arsebuli

sawarmoebis mniSvnelovani rekonstruqcia da teqnikuri da teqnologiuri ganaxleba,

romlebic axdenen, an SeuZliaT moaxdinon gavlena garemos mdgomareobis xarisxze;

22. “sakonsultacio firma” _ iuridiuli piri, romelsac moqmedi kanonmdeblobiT ufleba

aqvs gaswios konsultacia garemos dacvis sferoSi;

23. “saukeTeso teqnologia” _ garemosdacviTi TvalsazrisiT saukeTeso, gamoyenebadi da

ekonomikurad xelmisawvdomi teqnologia, romelic yvelaze ufro efeqturia garemoze

mavne zemoqmedebis Tavidan acilebis, minimumamde Semcirebis an gardaqmnis TvalsazrisiT.

24. “wyalsargebloba” _ wylis resursebis gamoyeneba sasmeli, sayofacxovrebo-komunaluri,

samrewvelo, energetikuli, sasoflo-sameurneo, satransporto, samecniero, kulturuli,

rekriaciuli, balneologiuri, sportis, turizmis da sxva miznebisaTvis, teqnikuri

saSualebebiT an uamisod.

25. “wyalmosargeble” _ fizikuri an iuridiuli piri (sakuTrebis da organizaciul-

samarTeblivi formis ganurCevlad), maT Soris ucxo qveynios moqalaqe, romelic

axorcielebs wyalsargeblobas saarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili wesiT;

26. “wyalaReba” _ wylis zedapiruli an miwiqveSa obieqtebidan wylis garkveuli raodenobios

amoReba teqnikuri saSualebebiT an uimisod.

27. “wyalCaSveba” _ sameurneo–sayofacxovrebo, sawarmoo, sadrenaJo, saniaRvre da sxva

wylebis organizebuli CaSveba zedapiruli wylis obieqtebSi.

28. “saqmianobis ganmaxorcielebeli” – fizikuri an iuridiuli piri, agreTve kanoniT

gaTvaliswinebuli sxva organizaciuli warmonaqmni (romelic ar aris iuridiuli piri),

romelic aris ekologiuri eqspertizisadmi daqvemdebarebuli saqmianobis ganxorcielebis

iniciatori da mimarTavs Sesabamis organos ekologiuri eqspertizisadmi daqvemdebarebuli

saqmianobis ganxorcielebis uflebis misaRebad;

9

M 3. sakanonmdeblo baza garemos dacvis sferoSi.

saqarTvelos mosaxleobisaTvis, janmrTelobisTvis usafrTxo, bunebriv garemoSi

cxovrebas, uzrunvelyofs saqarTvelos moqmedi kanonmdebloba, m.S. pirvel rigSi “saqarTvelos

kontitucia”. garemos dacvis sferoSi miRebuli kanonebi gamoxataven saxelmwifos pozicias da

asaxaven qveynis politikas saerTaSorisi TanamSromlobis ganxorcielebisas. Ggaremos dacvaSi

saxelmwifos politikis ganxorcielebis mTavar saxelisuflebo organos warmoadgens

saqarTvelos garemosa da bunebrivi resursebis dacvis saministro. bunebriv garemoze

zemoqmedebis dros, saqmianobis sxvadasxva formebis ganxorcielebisas, saministro gansazRvravs

da afasebs realur da savaraudo saSiSroebas. Sesabamisad, mas evaleba miiRos gadawyvetileba,

saqmianobis subieqtisaTvis garemoze zemoqmedebis nebarTvis gacemis Taobaze. xsenebuli

nebarTvis gacemis ZiriTadi principebi, miznebi da procedura daregulirebulia sakanonmdeblo

baziT da saTanado normatuli aqtebiT.

MmniSvnelovania moqmed sawarmoTa garemoze zemoqmedebis Sefasebis samarTeblivi

uzrunvelyofa. Aam mimarTulebiT saqarTveloSi miRebulia rogorc CarCo sakanonmdeblo aqtebi,

aseve garemos calkeuli komponentebis dacvis konkretuli kanonebi, saxelmwifos Sida da gare

urTierTobaTa maregulirebeli mravali samarTlebrivi normatiuli aqti, rigi kanonqvemdebare

dokumenti.

garemos dacvis sferoSi gamoyenebuli standartebi dafuZnebulia mavne nivTierebaTa

zRvrulad dasaSvebi koncentraciis (zdk) da adgilmdebareobis dabinZurebis fonuri

maxasiaTeblebis mniSvnelobaTa maregulirebel sidideebze, rac SesaZleblobas iZleva

Sesaswavli sawarmos garemoze zemoqmedebisa Sefasebis dros, warmoebis specifikis da Sesabamisi

emisiisTvis damaxasiaTebeli nivTierebebisTvis gamoyenebuli iqnas zdk-s normebi.

saqarTveloSi amJamad moqmedi standartebis sistema da normatiuli aqtebi saSualebas

iZlevian garemoze zemoqmedebis nebarTvis miRebis SemTxvevaSi ganxorcieldes investoris mier

dagegmili saqmianoba. saqmianoba, romelmac SesaZlebelia safrTxe Seuqmnas istoriul da

kulturul Zeglebs, nebadarTulia mxolod saqarTvelos kulturis, ZeglTa dacvisa da

sportis saministrosaTan SeTanxmebiT.

Ggaremos dacvis sferoSi saqarTvelos konstituciiT gansazRvruli moTxovnebis

sakanonmdeblo realizacias warmoadgens saqarTvelos kanoni “garemos dacvis Sesaxeb”. romlis

gaTvaliswineba savaldebuloa garemosdacviTi damasabuTebeli dokumentaciis Sedgenisas.

10

Ggaremos dacvis sakiTxebis regulirebisa da marTvisaTvis, sxvadasxva dros saqarTveloSi

miRebulia mTeli rigi kanonebi da normatiul-samarTeblivi dokumenti, maT Soris:

• saqarTvelos kanoni ”garemos dacvis Sesaxeb” - 1996 w.

• saqarTvelos kanoni “daculi teritoriebis Sesaxeb” – 1996 w.

• saqarTvelos kanoni “wiaRis Sesaxeb” – 1996 w.

• saqarTvelos kanoni “garemosdacviTi nebarTvebis Sesaxeb”-1996 w. (gauqmebulia)

• saqarTvelos kanoni “saxelmwifo ekologiuri eqspertizis Sesaxeb” - 1996 w.

(gauqmebulia)

• saqarTvelos kanoni “cxovelTa samyaros Sesaxeb” -1996 w.

• saqarTvelos kanoni “wylis resursebis dacvis Sesaxeb” 1997 w.

• saqarTvelos kanoni “atmosferuli haeris dacvis Sesaxeb” 1999 w.

• saqarTvelos kanoni “saSiSi nivTierebebiT gamowveuli zianis

kompensaciis Sesaxeb” 1999 w.

• saqarTvelos kanoni “garemoze zemoqmedebis nebarTvis Sesaxeb” 2007 w.

• saqarTvelos kanoni “ekologiuri eqspertizis Sesaxeb” 2007 w.

• saqarTvelos kanoni “licenziebisa da nebarTvebis Sesaxeb”, 2005 w.

• narCenebis marTvis kodeqsi, 2014 w.

• saqarTvelos sisxlis samrTlis kodeqsi

• adminitraciul samarTaldarRvevarTa kodeqsi

• saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi da sxva.

saqarTvelos kanoni “garemoze zemoqmedebis nebarTvis Sesaxeb” განსაზღვრავს

საქართველოს ტერიტორიაზე სავალდებულო ეკოლოგიური ექსპერტიზისადმი

დაქვემდებარებულ საქმიანობათა სრულ ნუსხას და მათ განსახორციელებლად გარემოზე

ზემოქმედების ნებართვის გაცემის, ნებართვის გაცემისას ეკოლოგიური ექსპერტიზის

ჩატარების, გარემოზე ზემოქმედების შეფასებისა და ნებართვის გაცემის შესახებ

გადაწყვეტილების მიღების პროცესებში საზოგადოების მონაწილეობისა და მისი ინფორმირების

სამართლებრივ საფუძვლებს.

ამ კანონის მიზნებია:

- საქმიანობის პროცესში ადამიანის ჯანმრთელობის, ბუნებრივი გარემოს, ასევე

კულტურული და მატერიალური ფასეულობების დაცვა;

11

- საქართველოს კონსტიტუციით გათვალისწინებული მოქალაქის ძირითადი უფლების –

მიიღოს სრული, ობიექტური და დროული ინფორმაცია თავისი სამუშაო და საცხოვრებელი

გარემოს მდგომარეობაზე, აგრეთვე გარემოსდაცვით სფეროში სახელმწიფოს მიერ

მნიშვნელოვანი გადაწყვეტილებების მიღების პროცესში საზოგადოების მონაწილეობის

უზრუნველყოფა;

- საქმიანობის განხორციელებასთან დაკავშირებული მნიშვნელოვანი

გადაწყვეტილებების მიღების პროცესში სახელმწიფოსა და საზოგადოების ეკოლოგიური,

სოციალური და ეკონომიკური ინტერესების გათვალისწინება.

ამ კანონის ამოცანებია:

- საქმიანობაზე ნებართვის გაცემის სფეროში საქმიანობის განმახორციელებლის,

საზოგადოებისა და სახელმწიფოს უფლება-მოვალეობების ჩამოყალიბება და დაცვა;

- გარემოსა და ბუნებრივი რესურსების შეუქცევადი რაოდენობრივი და ხარისხობრივი

ცვლილებებისაგან დაცვის, ასევე მათი რაციონალური გამოყენების ხელშეწყობა.

ekologiuri eqspertiza aris garemosdacviTi xasiaTis aucilebeli RonisZieba, romelic

xorcieldeba saqmianobaze garemoze zemoqmedebis nebarTvis gacemis Sesaxeb gadawyvetilebis

miRebis procesSi. Eekologiuri eqspertizis mizania garemosdacviTi moTxovnebis, racionaluri

bunebaTsargeblobisa da mdgradi ganviTarebis principebis gaTvaliswinebiT, garemos ekologiuri

wonasworobis SenarCunebis uzrunvelyofa.

debuleba “garemoze zemoqmedebis Sefasebis Sesaxeb” _ aregulirebs garemoze

zemoqmedebis SefasebasTan dakavSirebul samarTebliv urTierTobebs, გარემოზე ზემოქმედების

შეფასების პრინციპებია:

- დაგეგმილი საქმიანობის საპროექტო გადაწყვეტილებათა ტექნიკური, ტექნოლოგიური,

ეკოლოგიური, სოციალური და ეკონომიკური მაჩვენებლების კომპლექსური განხილვა;

- გარემოსდაცვითი ნორმების მოთხოვნების შესრულების უზრუნველსაყოფად საპროექტო გადაწყვეტილებათა ალტერნატიული ვარიანტების განხილვა;

- ადგილობრივი ფაქტორების კომპლექსურად გათვალისწინება;

- საჯაროობა და საზოგადოების მონაწილეობა;

12

- გარემოზე ზემოქმედების შეფასების პროცესში გამოყენებული მეთოდიკების მართებულობა, მოპოვებული ინფორმაციის, აგრეთვე დასკვნების ობიექტურობა და დასაბუთებულობა.

გარემოზე ზემოქმედების შეფასების პროცედურა წარმოადგენს კანონმდებლობით დადგენილი ჩამონათვალის მიხედვით განსაზღვრულ საქმიანობაზე დამასაბუთებელი დოკუმენტაციის შექმნისა და ამ საქმიანობაზე გარემოზე ზემოქმედების ნებართვის (შემდგომში – ნებართვა)/ეკოლოგიური ექსპერტიზის დასკვნის მიღების პროცესში გარემოზე ყოველგვარი მოსალოდნელი ზემოქმედების წყაროს, ხასიათისა და ხარისხის განსაზღვრას, აგრეთვე მათი ეკოლოგიური, სოციალური და ეკონომიკური შედეგების ინტეგრირებულ შეფასებას.

გარემოზე ზემოქმედების ანგარიშის შედგენის პროცედურა ტარდება საქმიანობის განმახორციელებლის მიერ, მომავალი სამეურნეო განვითარების ეკოლოგიური და სოციალურ-ეკონომიკური წონასწორობის უზრუნველსაყოფად. იგი წინ უძღვის საქმიანობის განმახორციელებლის მიერ საქმიანობის მიზანშეწონილობისა და შესაბამისი პროექტის განხორციელებაზე საქართველოს გარემოსა და ბუნებრივი რესურსების დაცვის სამინისტროს (შემდგომში – სამინისტრო) მიერ გადაწყვეტილების მიღებას.

გარემოზე ზემოქმედების შეფასება მოიცავს დაგეგმილი საქმიანობის კონტექსტში პირდაპირი და არაპირდაპირი ზემოქმედების გამოვლენას, აღწერას და შედეგების შესწავლას:

- ადამიანის საცხოვრებელ გარემოსა და მის ჯანმრთელობაზე;

- მცენარეულ საფარსა და ცხოველთა სამყაროზე;

- ბუნებრივ და სახეცვლილ ეკოსისტემებზე;

- ლანდშაფტებზე;

- ჰაერზე, წყალზე, ნიადაგზე, კლიმატზე;

- ისტორიულ ძეგლებსა და კულტურულ ფასეულობებზე;

- სოციალურ-ეკონომიკურ ფაქტორებზე;

- გეოლოგიური და ჰიდროლოგიური გარემოს არსებული სიტუაციის შეფასებაზე და მოსალოდნელ რისკებზე.

garda zemoTxsenebulisa miRebulia rigi kanonmqvemdebare aqtebi da dadgenilebebi,

debulebebi, romlebic srulyofen, gansazRvraven da aregulirebs garemosdacviT

saqmianobas.

13

4. ZiriTadi monacemebi proeqtis Sesaxeb

S.p.s. “gumbaTi”-s asfaltis sawarmosfunqcionireba igegmaba siRnaRis

municipalitetSi, sof. saqobos mimdebare teritoriaze. (ix. topografiuli ruka).

warmoebisTvis gamoyenebuli farTobi aRebulia ijariT, aRnagobis uflebiT (s.k.

56.03.48.049) mTliani farTiT 800 m2 da warmoadgens arasasoflo-sameurneo daniSnulebis

miwas. igi mTlianad gamoyenebulia asfaltis sawarmosTvis. aq teqnikuri pirobebisa da

usafrTxoebis moTxovnebis gaTvaliswinebiT ganawildeba asfaltis danadgari,

navTobproduqtebisa da inertuli masalis sawyobebi, warmoebasTan dakavSirebuli sxva

inventari da mowyobilobebi.

asfaltis qarxnis eqspluatacia efuZneba Sesabamis saproeqto, samSeneblo da

teqnologiur gadawyvetilebebs, firmis da misi personalis personalur gamocdilebasa

da kvalifikacias, agreTve msgavi profilis sawarmoebTan da ucxoel partniorebTan

TanamSromlobas. ganzraxuli saqmianobisaTvis firmas gaaCnia saproeqto dokumentacia,

teqnikur-teqnologiuri reglamentebi da sxva Sesabamisi teqnologiuri instruqciebi.

gaTvlili aqvs samenejmeto politika da warmoebis ganviTarebis perspeqtiuli gegmebi.

asfaltis narevis damzadeba moxdeba Д-508-2А L markis, asfaltis danadgariT,

saproeqto maqsimaluri warmadobiT 25 t/sT. wliurad SesaZlebelia gamoSvebul iqnas

52 000 t asfalti.

weliwadSi, samuSao dReebis raodenoba Seadgens 260-s, 8 saaTiani samuSao dRiT.

sawarmos teritoria mosworebulia, umniSvnelod aris daxrili dasavleTidan

aRmosavleTis mimarTulebiT. zedapiri Tavisufalia niadagis nayofieri fenisagan,

ZiriTadad warmodgenilia TixnariT da calkeul adgilebSi nayari feniT.

obieqti mdebareobs sof. saqobodan (q. wnoridan) Crdilo-aRmosavleTiT. uaxloesi

dasaxlebuli punqti daSorebulia 5 kilometriT. sawarmomde misasvleli saavtomobilo

gzebi muSa mdgomareobaSia da ar moiTxovs SekeTebas. teritoriaze Sedis maRali Zabvis

(10 kolovolti) el. gadamcemi xazi.

ZiriTadi monacemebi sawarmos saqmianobis Sesaxeb mocemulia #1 cxrilSi.

14

cxrili @#1

sawarmos dasaxeleba S.p.s. “gumbaTi”-s asfaltis warmoeba

sawarmos misamarTi:

faqtiuri

iuridiuli

saidentifikacio kodi

GPS koordinatebi

siRnaRi, sof. saqobo

siRnaRi, sof. saqobo

440 388 705

X- 587346, Y- 4611005

sawarmos xelmZRvanelis

gvari da saxeli

telefoni

el-fosta

revaz tuxaSvili

5 99 50 06 27

Itd.gumbati@mail.ru

manZili sawarmodan uaxloes dasaxlebul

punqtamde

5km

ekonomikuri saqmianobis saxe asfaltis warmoeba

gamoSvebuli produqciis saxeoba asfalti

saproeqto warmadoba 52000 tona/weli

moxmarebuli nedleulis saxeoba da

raodenoba

qviSa _ 17680 tona

RorRi _26000 tona

bitumi _3016 tona

mineraluri fxvnili _5304 tona

moxmarebuli sawvavis saxeoba da

raodenoba

mazuTi _ 966,7 tona an

dizelis sawvavi _ 913,1 tona

samuSao dReebis raodenoba welSi 260

samuSao saaTebis raodenoba welSi 2080

5. obieqtis ganTavsebis adgilis SerCevis kriteriumebi da

alternatiuli variantebis anlizi da SerCeva.

“garemoze zemoqmedebis Sefasebis Sesaxeb” debulebis Sesabamisad, angariSSi

ganxiluli unda iyos proeqtis ganxorcielebis alternatiuli variantebis analizi,

variantebis SerCevisa da axali variantebis formirebis aRwera. amisTvis gamoiyeneba

gadawyvetilebis miRebis Teoriisa da sistemuri analizis zogadi sqema:

1. problemis gansazRvra

2. variantebis simravlis gansazRvris

maxasiaTebeli niSnebis gamoyofa

3. SesaZlo saproeqto

gadawyvetilebaTa simravlis dadgena

4. optimaluri variantis SerCevis

kriteriumebis gansazRvra

5. praqtikulad mizanSewonili

ramdenime mTavari variantis SerCeva

6. variantebis Sefaseba dadgenili

Kkriteriumebis mixedviT

16

7. mravalkriteriumiani amocanis

gadawyveta

8. optimaluri variantis SerCeva da

daskvnebi

proeqtis alternatiuli variantebis analizSi igulisxmeba:

1. e.w. “nulovani variantis” (scenari proeqtis gareSe) Sefaseba;

2. ZiriTadi variantis aRwera;

3. erTi an ramdenime alternatiuli variantis aRwera.

variantebis simravlis dasadgenad gamoiyeneba alternativebis Semdegi

damaxasiaTebeli niSnebi:

1. proeqtis adgilmdebareoba;

2. teqnologiuri procesi da gamoyenebuli danadgarebis tipi.

optimaluri variantis SerCevis kriteriumad miRebulia:

1. garemosdacviT standartebTan Sesabamisobis maxasiaTeblebi;

2. teqnikurad ganxorcielebadobis kriteriumebi;

3. socialuri da ekonomikuri maxasiaTeblebi.

sawarmos teritoriis SeCevisas ganxiluli iyo ori varianti. Qorive teritoria

mdebareobs siRnaRis municipalitetSi.

maTgan upitatesoba mieniWa II-e variants Semdegi garemoebebis gamo:

1. firmam ijariT aiRo 0.08 ha arassoflo-sameurneo daniSnulebis miwis nakveTi,

aRnagobis uflebiT.

2. sawarmos tertoriidan 150 metrSi gadis Tbilisi-bakurcixe-lagodexis

saerTaSoriso gza.

17

3. qarxnis siaxloves ganTavsebulia mxolod erTi sarewvelo obieqti, romelic

amJamad dakonservebulia da ar funqcionuirebs.

4. eleqtroenergiiT uzrunvelyofa xdeba arsebuli maRali Zabvis (10 kv) xazidan.

5. obieqtidan axlo manZilSi (3-5 km) metrSi moqmedebs qviSa-xreSis samsxvrev-

gadamamuSavebeli ramodenime saamqro, da qviSa-xreSis karierebi. saidanac SesaZlebelia

nebismieri fraqciis inertuli masalis Setana warmoebis uzrunvelsayofad.

6. teritoriaze ar aris mravalwliani xe-mcenareebi, niadagis nayofieri fena.

7. uaxloesi dasaxlebuli punqti daSorebulia didi manZiliT _ 5 km.

8. qarxnis xelsayreli mdebareobis gaTvaliswinebiT SesaZlebelia ori

municipalitetis: siRnaRis da lagodexis momarageba asfaltiT.

rac Seexeba I variants igi uaryofili iqna Semdegi mizezebis gamo (farTi

warmoadgenda yofili sagzao sammarTvelos saqmian ezos):

1. teritoriidan SedarebiT axlo manZilze -1 km. mdebareobs sof. qvemo bodbe.

2. magistraluri avtogzebi bevrad ufro didi manZiliTaa daSorebuli vidre

II variantSi.

3. teritoria saWiroebda Sesyidvas, an grZelvadiani ijariT aRebas aRnagobis

uflebiT.

4. II-e variantTan SedarebiT didi manZilidan xdeboda inertuli masalebis

transportireba.

amdenad sawarmos mosawyobad arCeuli iqna II varianti.

18

6. dagegmili saqmianobis obieqtis raionis garemos mdgomareobis aRwera

6.1 raionis geologiuri agebuleba, geomorfologia,

hidrogeologiuri pirobebi.

siRnaRis municipalitetis CrdiloeTi nawili, gomboris qedidan md. Aalaznamde

uWiravs alaznis akumulaciur vakes (absoluturi simaRle 220 m-dan 350 metramde),

romelic agebulia Tanamedrove kontinentur geosinklinze Camoyalibebul meoTxeul

fxvieri (aluviuri) naleqi qanebiT. vake CrdiloeTiT (alaznis piras) dadablebulia,

samxreTiT SedarebiT amaRlebuli, daxrilia Crdilo-dasavleTidan samxreT_aRmosavleTis

mimarTulebiT. zedapirze aqa-iq amarTulia 3-6 m simaRlis SefardebiTi simaRlis gorakebi

(rusisTavi, anagisTavi, namorisTavi, TaragasTavi da sxva), romlebic TiTqos arRveven

vakis saerTo, brtyelzedapirian Sexedulebas.

alaznis vakis reliefi garTulebulia gamozidvis konusebSi CaWedili mcire siRrmis

eroziuli formebiT.

romlis farglebSi Sedis gomboris qedis mcire monakveTi (romlis absoluturi

simaRle 1000 m-s aRemateba, Woportis mTa 1087 m.), romelic agebulia noegenuri

konglomenatebiT, qviSaqvebiT da TixebiT. Qqedis samxreT-dasavleTi kalTa damrecia,

daserilia mSrali xevebiT da TandaTanobiT gadadis ivris zeganSi. Crdilo- aRmosavleTi

kalTa SedarebiT cicabod eSveba alaznis vakisaken. mSrali xevebis garda SeiniSneba

mewyerebic.

raionis teritoriis didi nawili ukavia neogenuri da meoTxeuli naleqi qanebiT

(qviSaqvebi, konglomeratebi, Tixebi) agebul ivris zegans, mis reliefSi gabatonebulia

teqtogenuri formebi_monoklinuri da antiklinuri maRlobebi, borcviani da dabal

mTiani serebi, vrceli silklinuri vake-tafobebi.

19

agreTve aris eroziuli formebis _ md. ivris Tanamedrove xeoba da mTeli rigi

Zveli, amJamad mSrali xeobebi, xramebi, bedlendebi da sxva.

saproeqto teritoriis farglebSi da mis uSualo siaxloveSi ZiriTadi qanebi

zedapirze ar gamodian. aq isini gadafarulia wylismieri akumulaciis (aluviuri da

deluviuri procesebis) produqtebiT da warmodgenilia Tanamedrove asakis deluviuri

TixnarebiT (dQIV) da zeda pleistocenuri (aQIII) aluviuri kenWnariT Tixa-Tixnarovani

SemavsebliT.

geomorfologia. ubani mdebareobs alaznis velis centralur nawilSi.

gamokvleuli teritoria ganTavsebulia maRali terasuli safexuris TiTqmis

centrSi, terasirebuli akumulaciuri dablobis tipiuri reliefiT. safexuris zedapiris

absoluturi niSnulebi md. alaznis mimarTulebiT TandaTan klebulobs da mdinaris

nakadis marcxena napirTan 2-3 metriani flatis ZiriT 210 metr simaRleze ebjineba md.

alaznis marjvena napirs.

saqmiani ezo moicavs samxreT-dasavleTi eqspoziciis erTian da daunawevrebel

zedapirs saerTo qanobiT 0.5-10 mde. ezos zedapiris SefardebiTi amaRleba mdinaris

Tanamedrove bazisidan 6-7 metramdea. reliefis monotonuri akumulaciuri formebi

Secvlilia antropogenuli mikroformebiT (xelovnuri miwayrilebi da zvinulebi,

sarwyavi arxebi, avtogzebi, Senoba-nagebobi maTi nangrevebi da a.S). mTlianobaSi reliefis

calkeuli formebis urTirTgadasvla xdeba mdored da rbilad, zedapiris mTlianobis

daurRvevlad.

saqmiani ezos mimdebare teritoriebis calkeul fragmentebze wyvetilad gvxvdeba

mSrali stepuri tipis balaxis Txeli safari. Aaseve sasoflo-sameurneo daniSnilebis

savargulebi.

ezos farglebSi da mimdebared Tanamedrove saSiSi geodinamikuri procesebis mier

Camoyalibebuli an garTulebuli reliefis formebi ar aRiniSneba.

hidrogeologiuri pirobebi. Ggamokvleul teritoriaze gruntis wylebis

formireba, moZraoba da gavrceleba ganisazRvreba adgilis fizikur-geografiuli

geologiuri da geomorfologiuri pirobebiT. Aamgebi qanebis saSualo filtraciuli

20

Tvisebebi, kvebis ares SezRuduli xasiaTi da naleqebis simcire ver uzrunvelyofs aq

mZlavri wyalSemcveli horizontis Camoyalibebas, zedapirTan axlos ganlagebuli

doneebiT. qanebi aq 8-10 metr siRrmemde praqtikulad mSralia. miwisqveSa wylebis

sporadulad gavrcelebuli susti nakadebi SesaZlebelia gaCndes sezonurad aluviuri

naleqebis qveda nawilSi, ZiriTadi qanebis sazRvarTan axlos 8-15 metr siRrmeze.

amrigad sawarmos saqmian ezoSi sul cota 8 metr siRrmemde qanebi praqtikulad

mSrali da uwyloebia. aqedan Ggamomdinare mis farglebSi miwisqveSa wylebi

mSeneblobisaTvis araviTar xelisSemSlel faqtors ar warmoadgenen.

6.2. sainJinro-geologiuri pirobebi.

Tanamedrove geodinamikuri procesebi. ubanze da mis mimdebare teritoriaze saSiSi

geodinamikuri procesebis Casaxva–ganviTarebis kvali ar aRiniSneba, ubani mdgradia da

mSeneblobisaTvis "karg" sainJinro - geologiur pirobebSi imyofeba, xolo geologiuri,

hidrogeologiuri da sainJinro-geologiuri pirobebidan gamomdinare moqmedi

normatiuli dokumentebis Tanaxmad, ganekuTvneba I (martivi) sirTulis kategorias.

sayuradReboa, rom momavlisTvisac aq ar arsebobs raime bunebrivi winapiroba dReisaTvis

Camoyalibebuli mdgradobis dasarRvevad. asfaltis sawarmos saqmiani ezos zedapiri

momavalSic SeinarCunebs am mdgomareobas.

gruntebis fizikur-meqanikuri Tvisebebi. teritoriis savele daTvalierebiT

regionSi adre Catarebuli gamokvlevebis ganzogadebiT irkveva, rom aq SeiZleba gamoiyos

amgebi gruntebis oTxi erTmaneTisagan gansxvavebuli sainJinro-geologiuri elementi.

zedapiridan pirvelia 0,3-1.0 metramde simZlavris teqnogenuri grunti, meorea

2-4-m simZlavris deluviuri Tixnari, mesamea Tixnaris sagebs momdevno pleistocenuri

aluviuri naleqebi, xolo meoTxe _ mTlianad meoTxeuli safari qanebis qveS ganlagebuli

zeda eocenuri asakis qanebi. Ees ukanaskneli SedarebiT nakleb rols TamaSobs

teritoriis Tanamedrove geoekologiuri pirobebis gansazRvraSi.

gruntebis pirveli sainJinro-geologiuri elementi warmoadgens cvladi

Semadgenlobis da simZlavris teqtogenur naleqebs. igi zedapiridan pirvelia da

21

gavrcelebulia wyvetilad, did farTobebze zvinulebis da miwayrilebis saxiT an

mimofantulia cvladi simZlavris fenad. liTologiurad elementi umetesad

warmodgenilia RorRis, kenWnarisis an samSeneblo narCenebis CanarTebiT moyviTalo feris

Tixnaris minareviT. zogjer es ukanasknelebi saerTo masis 35-40 %-s Seadgens. nayari

gruntis simkvrive 1.6-1.7 t/m3 farglebSia, xolo pirobiTi saangariSo winaRoba 1.8

kgZ/sm2-s Seadgens. fenis simZlavre Zlier cvladia da 0.3-1.0 metris farglebSia.

meore sainJinro-geologiuri elementi rigiTac meore fenaa zedapiridan da

warmoadgens deluviur moyviTalo Tixnars. gruntis simkvrivea 1,85 t/m3, plastikurobis

ricxvia 0,12. bunebrivi tenianoba 14-16%-mdea, xolo konsistenciis maCvenebeli 0-is

farglebSia e.i. myaria. Tixnaris pirobiTi saangariSo winaRoba Seadgens 2 kgZ/sm2. am

parametrebis da zogierTi sxva dazustebuli mniSvnelobebis gaTvaliswinebiT, Tixnarebze

SesaZlebelia teqnikuri danadgarebis da Senoba-nagebobebis dafuZneba. fenis simZlavre 2-

4 metramdea.

mesame sainJinro-geologiuri elementia aluviuri kenWnari, romelic gvxvdeba

nayari gruntebis da Tixnarebis Sreebis qveS. isini ganlagebulia 4-8 m siRrmidan 2-4 m

simZlavris fenis saxiT. natexi masala kargadaa damuSavebuli da Sedgeba vulkanogenur-

danaleqi da efuzuri qanebis jgufebisagan. Semavsebeli moyviTalo-moyavisfro Tixnar-

qviSnaria myari konsistenciiT. aluviuri naleqebis simkvrive 1,85-1,95 m/sm3 farglebSia,

Sinagani xaxunis kuTxe 400, xolo pirobiTi saangariSo winaRoba 4.5 kgZ/sm2-mdea. igi

mTlianad akmayofilebs pirobebs masze nebismieri nagebobebis dasafuZneblad. fena uwylo

da MmSralia

meoTxe sainJinro-geologiuri elementi ganlagebulia yvelaze Rrmad, savaraudod

- 10-12 m-mde siRrmidan da warmodgenilia zeda eocenis qviSaqvebisagan Tixebis da

Tixovani mergelebis SuaSreebiT, romlebic zeda nawilSi gamofituli da

dezintegrirebulebia..

6.3. seismuroba.

saqarTvelos teritoriis seismuri daraionebis uaxloesi sqemis mixedviT q. wnori

ganTavsebulia 9 balian seismur zonaSi (pn 01.01-09 `seismomedegi mSenebloba~), xolo

amgebi gruntebi amave dokumentis #1 cxriliT seismuri Tvisebebis mixedviT

22

ganekuTvnebian II kategorias. aqedan Ggamomdinare teritoriis seismurobad miRebul iqnes

9 bali.

saqarTvelos seismuri daraioneba

6.4. tertitoriis geoekologiuri mdgomareobis prognozi

rogorc Catarebulma kvlevebma gviCvena, saqmiani ezos farglebSi da mis

mimdebared, asfaltis sawarmos mSeneblobis an eqsploataciis gasvlis Semdeg, raime

geodinamikuri procesebis Casaxva-ganviTarebis SesaZlebloba praqtikulad gamoricxulia.

ubani gamoirCeva mdgradobis maRali xarisxiT da ar arsebobs raime winapiroba, ramac

SeiZleba gamoiwvios garemos cvlilebebi mdgradobis dasarRvevad. dadgenili wesebiT

eqsploataciis pirobebSi saqmiani ezos teritoria momavalSic SeinarCunebs am

mdgradobas.

6.5. hava_zogadi mimoxilva.

Mmunicipaliteti zomierad notio subtropikuli havis olqSia da moicavs havis

ramodenime tips: alaznis vakeze hava zomierad notioa, icis zomierad civi zamTari da

cxeli zafxuli. Ggomboris qedze igive havaa, xolo zafxuli xangrZliv Tbilia. ivris

zeganze ZiriTadad cxelzafxuliani zomierad Tbili stepebis havaa (samxreT nawilSi),

saproeqto

23

romelic CrdiloeTiT zomierad notioze gardamavali haviT icvleba. Yyvelgan weliwadSi

naleqebis ori minimumia.

Hhaeris saSualo wliuri temperatura 11-dan 13.4 0C.-mde (siRnaRi 11.1 0C, wnori

13.4 0C) , ianvarSi 0.2 dan 1.40C.-mde, ivlisSi 22.3-24.6 0C.-mde. Aabsoluturi minimum -

23,-25 0C., absoluturi maqsimumi 37-40 0C.

Aalaznis vakeze weliwadSi saSualo modis 600-670 mm. naleqi (wnori 611 mm) ufro

meti naleqi icis gomboris qedze (siRnaRi 810 mm), naklebi ivris zeganze (400-500 mm).

Nnaleqebis maqsimumi gazafxulsa da zafxulis dasawyisSia

sawarmo ganTavsebulia wnoris maxloblad misgan 5 km-is daSorebiT, amitom qvemoT

warmodgenil 2-6 cxrilebSi warmodgenilia wnoris maxasiaTebeli meteorologiuri

parametrebis mniSvnelobebi.

cxril 2-Si mocemulia haeris saSualo-Tviuri, cxril 3-Si-haeris saSualo-

minimaluri, xolo cxril 4-Si haeris saSualo-maqsimaluri temperaturebi.

haeris saSualo-Tviuri temperaturebi

cxrili 2

Tveebi I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII wlis

t0C 0,1 2,4 6,8 12,3 17,5 21,4 24,4 24,2 19,7 13,8 7,3 1,6 12,6

haeris saSualo-minimaluri temperaturebi

cxrili 3

Tveebi I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII wlis

t0C -3,9 -2,3 1,8 6,8 11,5 15,0 17,9 17,6 13,8 8,5 2,9 -2,2 7,3

haeris saSualo-maqsimaluri temperaturebi

24

cxrili 4

Tveebi I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII wlis

t0C 5,8 8,4 12,2 18,5 24,0 28,2 31,3 31,6 26,7 20,6 12,8 6,7 18,9

cxrilebis analiziT Cans, rom haeris mravalwliuri saSualo-Tviuri temperatura

0,1 0C-ze (ianvari) dabla ar Camodis, xolo maqsimumi ar aRemateba 24,4 0C-s (ivlisi).

aRsaniSnavia, rom haeris saSualo-minimaluri temperatura -3,9 0C-ze (ianvari) dabali ar

aris, xolo haeris saSualo-maqsimaluri temperatura agvistoSi aRwevs 31,6 0C-s .

qaris mimarTulebebis ganmeoradoba mocemulia cxril 5-Si.

qaris mimarTulebebis ganmeoradoba mocemulia

cxrili 5.

C Ca a sa s sd d Cd Stili

7 10 17 8 4 9 16 29 63

rogorc cxrili 5-dan Cans, gabatonebulia Crdilo-dasavleTis (29%),

aRmosavleTis (17%) da dasavleTis (16%) qarebi, romelic Seadgens mTel dakvirvebaTa

62 %-s. Stilebis ganmeoradoba Seadgens 63%-s.

qarebis saSualo-Tviuri siCqaris mniSvnelobebi mocemulia cxril 6-Si.

qarebis saSualo-Tviuri siCqareebi

cxrili 6.

Tveebi I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII wlis

25

m/wm 0,7 1,2 1,3 1,3 1,2 1,2 1,1 0,9 09 0,7 0,7 0,5 1,0

cxrili 6-dan Cans, rom qarebis saSualo wliuri siCqare Seadgens 1,0 m/wm-s,

xolo qarebis Tviuri siCqareebi icvleba 0,5-dan (dekemberi) 1,3 m/wm-mde (marti, aprili).

zemoT moyvanili cxrilebis safuZvelze cxril 2.6-Si warmodgenilia

atmosferuli haeris dabinZurebaze gavlenis mqone meteoparametrebisa da sxva

maxasiaTeblebis ZiriTadi mniSvnelobebi, romlebic gansazRvraven atmosferul haerSi

mavne nivTierebaTa gabnevis pirobebs.

6.6. Siga wylebi

Mmunicipalitetis mdinareTa qsels qmnis md. iori, alazani da ramdenime perioduli

xasiaTis mdinare. md. iori kveTs ivris zegans samxreT nawilSi, mTel sigrZeze aqvs

kargad gamoxatuli meandrebi. Mmas marcxnidan uerTdeba md. ole marjvnidan mSrali Rele

alandarisxevi. aseTive Releebia gomboris qedis samxreT dasavleT kalTaze, magram isini

md. ioramde ver aRweven.

md. alazani raions CrdiloeTiT Camouvlis. Mmisi perioduli Senakadebia: ole da

didi ole. mniSvnelovani hidrologiuri obieqtia alaznis arxi.

gomboris kalTaze aris mSrali xevebi romlebSic wyali moedineba Zlieri wvimebis

dros, zogjer warmoiSoba Rvarcofebic.

ivris zeganze, CaTmis tafobSi mdebareobs yajiris mlaSe tba. raionis mdinareebi

dideba gazafxulsa da zafxulis dasawyisSi, weliwadis sxva dros wyalmcirobaa.

municipalitetis mTavari mdinarea alazani. romelic mas amave dros yofs lagodexis

municipalitetisgan. saproeqto teritoriasTan bunebrivi wyalsadinerebidan yvelaze

axlos miedineba md. Alazani – 3 kilometrSi.

md. alazanis sigrZe Seadgens 390 kilometrs, auzis farTi 11.8 aT. km2-s. igi saTaves

iRebs kavkasionis qedze, mT. didi borbalos aRmosavleT ferdobze. zemo dinebaSi mTis

mdinarea, Semdeg gamodis alaznis vakeze da itoteba, erTvis mingeCauris wyalsacavs.

26

sazrdoobs miwisqveSa, wvimis da Tovlis wyliT. Camonadenis 40 %-de miwisqveSa wylebia,

wvimis da Tovlis wyali 30-30 %. wyaldidoba gazafxulsa da zafxulis pirvel

naxevarSia, Semodgomaze icis wyalmovardnebi. zamTarSi wyalmcirea. gazafxulze modis

wliuri Camonadenis 38.3 %, zafxulSi 29.1 %, Semodgomaze 20.3 %, zamTarSi 132.3 %.

zamTarSi ar iyineba.

alaznis marcxena Senakadebia _ stori, lopota, inwoba, CeleTi, duruji, avanisxevi,

kabala, lagodexiswyali, mawimiswyali, giSiswyali da sxva. Mmarjvena Senakadebia: ilto,

Turdo, kisisxevi, Weremisxevi, fafrisxevi, da sxva.

mingeCauris wyalsacavSi alazans wliurad Seaqvs 2.5 miliardi m3 wyali.

6.7. niadagebi

siRnaRis municipalitetis alaznis vakeze ganviTarebulia tye-stepis gardamavali

zolis Savmiwisebri, aluviul-karbonatuli da mdelos karbonatuli niadagebi. Ddidi

farTobi ukavia bicobian da Rrmad damlaSebul niadagebs. Ggomboris qedis kalTebsa da

mTiswineTSi gavrcelebulia aRmosavleT saqarTvelos tyeTa qveda sartylis yavisferi

da mcired tyis yomrali niadagebi.

ivris zeganze ganviTarebulia mcire da saSualo sisqis Savmiwebi da wabla niadagebi,

damlaSebuli da bicobiani niadagebis kompleqsi. raionis niadagebi noyieria da morwyvis

pirobebSi uxv mosavals iZleva.

saproeqto teritoriaze bunebrivi niadagis safari aRar arsebobs. igi ganadgurda

jer kidev terasuli zedapiris aTvisebis sawyis etapze, arsebuli ezos mSeneblobis

dros. ezos zedapiris nawili amJamad uWiravs sawarmoo da damxmare Senoba-nagebobebs,

xolo danarCeni umetesi nawilze ganxorcielda gruntebis moWra, axali nayaris gaCena

da gadaadgileba-mosworeba. Aasfaltis danadgaris dafuZneba ganxorcieldEBAsruliad

axal, erTgvarovan, xelovnur gruntze (Sreebad datkepnili xreSi da RorRi), romliTac

Seicvala Zveli teqnogenuri nayari gruntebis narevi.

27

M6.8. mcenareuli safari

raionis teritoriis didi nawili aTvisebulia sasoflo sameurneo kulturebisTvis.

Bbunebrivi mcenareuloba gavrcelebulia ZiriTadad meoreulia, gavrcelebulia

daumuSavebel adgilebSi. A

alaznis vakeze gabatonebulia jagekliani stepi. tyis elementebiT. vakis samxreT-

aRmosavleT nawilSi, uroiani da ZeZviani stepi morigeobiT cvlis erTmaneTs. G

gomboris qedze SemorCenilia tyeebi. sadac ZiriTadi saxeobebia muxa da rcxila.

mTiswineTSi tyestepebia ZeZvis, jagrcxilis da sxva saxeobis buCqnariT. ivris zeganze

auTvisebeli farTobebi ukavia vaciwverian da uroian stepebs. sadac agreTve vxdebiT

jageklian buCqnars. zegnis samxreT nawilSi gavrcelebulia naxevarudabnoTa mcenareebi

– avSani, yarRani, xurxumo, Carani. Aaqa-iq aris naTeli tyeebi (saRsaRaji, akaki, Rvia,

qarTuli nekerCxali da sxva) da kldeTa qserofituli mcenareuloba.

md. alaznis da gansakuTrebiT md. ivris sanapiroze SemorCenilia Walis (tugais)

tyeebi (Walis verxvi, Walis muxa, Tela, wnori, iaRluni da sxva). aq agreTve bevria

kuneli, ZeZvi, kowaxuri da sxvadasxva lianebi.

6.9. cxovelTa samyaro

municipalitetis teritoriaze gvxvdeba mgeli, mela, tura, TeTryela kverna, maCvi,

dedofala, kurdReli. mdinarispirebSi aris Walis kata. Walis tyeebSi, ufro ivris

piras gareuli Rori, aqa-iq zolebiani afTari. Mmravladaa mRrRnelebi _ sazogadoebrivi

memindvria, ruxi virTagva, buCqnaris memindvria, tyis Tagvi, zazuna, wylis memindvria,

Ziliguda, meqviSia da sxva.

alaznis vakeze da ivris zeganze gavrcelebulia kakbi, Cveulebrivi xoxobi, gnoli,

mwyeri, SaSvi, yvavi, kaWkaWi, gareuli mtredi, da sxva.

mdinareebSi mravalnairi Tevzia: qaSapi, mtkvris tobi, xramuli, murwa, frita,

TaRliTa, mtkvris wvera, gvelana, wiTeltuCa Werexi, mtkvris cimori, Wanari, blika,

goWala da sxva.

28

6.10. ZiriTadi landSaftebi

Mmunicipalitetis teritoriaze Camoyalibebulia zomierad notio mTa-tyis, vake-

borcvian-mTianeTis zomierad mSrali subtropikuli da zomierad subtropikuli vakis

landSaftebi, romlebSic gamoiyoifa:

1. vake jagekliani-stepuri da halofiluri mcenareulobiT; aluviur, Savmiwisebr

da damlaSebul niadagebze.

2. xev-xramebiani da gamozidvis konusebiani borcviani mTiswineTi jag-rcxilnariT,

da jagekliani stepiT, tyis yavisferi niadagebze.

3. wvril-gorakebi da vake–tafobebi stepis mcenareulobiT, Savmiwa da wabla

niadagebze.

4. tafobebi halofiluri mcenereulobiT damlaSebul niadagebze.

5. wvrilgorakebi ariduli tyiT rux-yavisfer niadagebze.

6. dabali mTebi muxnariT da rcxilnariT, tyis yavisfer da yomral niadagebze.

7. Walis tyis landSaftebi.

D 6.11. daculi teritoriebi

saproeqto teritoriidan uaxloesi daculi teritoria _ lagodexis nakrZali

mdebareobs Crdilo-aRmosavleTiT, misgan daSoreba aRwevs 20 kilometrs.

sawarmos mdebareobisa da misi saqmianobidan gamomdinare, aseve didi manZiliT

daSorebis gamo, mas araviTari gavlena ar aqvs xsenebul dacul teritoriaze, Sesabamisad

proeqtSi masze zemoqmedeba ar ganixileba.

D 6.12. istoriuli Zeglebi da kulturuli faseulobebi

sawarmos da mis mimdebare teritoriaze (500 metris radiusSi) istoriul-

arqeologiuri Zeglebi da sxva kulturuli faseulobebi ar aRiricxa da maTze

zemoqmedeba proeqtSi ar ganixileba.

29

7. zegavlenis wyaroebi, saxeebi da obieqtebi.

7.1. zogadi mimoxilva.

sawarmos funqcionirebas SeuZlia (mniSvnelovani an umniSvnelo) mavne zemoqmedeba

moaxdinos adamianis janmrTelobasa da garemos calkeul komponentebze, kerZod:

atmosferul haerze, wylis obieqtebze, niadagze, floraze, faunaze. zemoqmedebis

wyaroebi sxvadasxvaa da mravalferovani.

Aatmosferul haerze zemoqmedebis wyaros warmoadgens asfaltis damamzadebeli

danadgari, bitumis da Txevadi sawvavis Sesanaxi avzebi, saqvabe danadgari, inertuli

masalis Ria sawyobebi. maTgan atmosferoSi gaifrqveva sxvadasxva saxis damabinZurebeli

nivTierebebi, maTi saxeobebi da raodenoba damokidebulia sxvadasxva faqtorebze,

romlebic ganxiluli iqneba proeqtSi. atmosferoze mavne zemoqmedebis saxeebia:

a) atmosferuli haeris mavne nivTierebebiT dabinZureba;

b) atmosferul haerze radiaciuli zemoqmedeba;

g) atmosferul haerze xmauris, vibraciis, eleqtromagnituri velebis da sxva saxis

fizikuri zemoqmedeba;

d) atmosferuli haeris mikroorganizmebiT da mikrobuli warmoSobis biologiurad

aqtiuri nivTierebebiT dabinZureba.

dasaxelebuli zemoqmedebis saxeebidan, proeqtSi ganxiluli ar iqneba atmosferuli

haeris mikroorganizmebiT da mikrobuli warmoSobis biologiurad aqtiuri nivTierebebiT

dabinZureba, radgan sawarmos funqcionirebisas, misi saqmianobis specifikidan gamomdinare,

ar arsebobs maTi warmoqnis pirobebi da saSiSroeba.

sawarmos mSeneblobisa da funqcionirebis periodSi zedapiruli wylis (uaxloesi

wyalsadinari md. alazani) dabinZureba ar moxdeba sawarmoo Camdinare wylebiT. sawarmo

wyals gamoiyenebs teritoriis mosarwyavad, saxanZro daniSnulebiT da svel

mtverdamWerSi. teqnologiuri sawarmoo naxmari wyali sawarmoSi ar warmoqmneba,

30

Sesabamisad wyalsadinarSi sawarmoo naxmari wylebis CaSveba ar xdeba. Mmd. alazanSi

sawarmos teritoriidan gamosuli saniaRvre (atmosferuli naleqebis) wylebis moxvedris

albaToba ar aris, mdinarisgan didi manZiliT (3 km.) daSorebis gamo.

niadagis dabinZurebis umniSvnelo albaToba SesaZlebelia sawarmos teritoriis

uSualo siaxloves da misi gavlena mosaxleobis janmrTelobaze umniSvnelo iqneba.

florasa da faunaze saqmianobis zegavlena aseve umniSvneloa, radgan sawarmos

mdebareobis gaTvaliswinebiT, mis siaxloves ar aris mravalwliani mcenareuli safari

da ar gvxvdeba faunis warmomadgenlebi, maTi sabinadro adgilebi.

atmosferuli haeris dabinZurebaze dakvirvebis saguSago sawarmos uSualo

siaxloves ar aris. Sesabamisad atmosferuli haeris dabinZurebis foni sawarmos

mimdebare teritoriisaTvis dadgenili ar aris.

sawarmos mimdebared, aseve ar tardeba zedapiruli wylis obieqtebis (md. alazani)

wylis xarisxis kontroli. A

sawarmos gareSemo ar Catarebula gamokvlevebi niadagis dabinZurebaze.

7.2. atmosferuli haeris dabinZureba.

saproeqto teritoria mdebareobs siRnaRis municipalitetSi, sof. saqobodan (q.

wnori) Crdilo-aRmosavleTiT 5 kilometrSi. siaxloves sxva dasaxlebuli punqti ar

aris. fonuri koncentraciis mniSvnelobebi dgindeba hidrometeorologiuri samsaxuris

mier atmosferos dabinZurebis dakvirvebis postebze regularuli dakvirvebebis

monacemebis safuZvelze.

am monacemebis ararsebobis SemTxvevaSi fonuri koncentraciis mniSvnelobebi aiReba

mosaxleobis raodenobis mixedviT. fonuri koncentraciis saorientacio mniSvnelobebi

mocemulia # 7 cxrilSi.

fonuri koncentraciis saorientacio mniSvnelobebi

31

cxrili 7

mosaxleobis

raodenoba,

aT. kaci

fonuri koncentraciis mniSvneloba, mg/m3

azotis

dioqsidi

gogirdis

dioqsidi

naxSirJangi mtveri

250-125 0,03 0,05 1,5 0,2

125-50 0,015 0,05 0,8 0,15

50-10 0,008 0,02 0,4 0,1

<10 0 0 0 0

ramdenadac q. wnoris mosaxleoba ar aRemateba 10 000 kacs, amave drois igi

warmoebidan daSorebulia sakmarisi manZiliT, amitom fonur koncentraciad miRebulia

mavne nivTierebaTa koncentraciebis mniSvnelobebi <10 aT. mosaxleobis SemTxvevaSi.

haeris dabinZurebaze gavlenis mqone meteoparametrebi da sxva maxasiaTeblebi

mocemulia cxril # 8-Si.

cxrili # atmosferuli haeris dabinZurebaze gavlenis mqone meteoparametrebis

da sxva maxasiaTeblebis daxasiaTeba

cxrili 8

#

meteorologiuri maxasiaTeblebis dasaxeleba

mniSvnelobebi

1. atmosferos temperaturuli stratifikaciis koeficienti 200

2. adgilis reliefis gavlenis amsaxveli koeficienti 1,0

3. wlis yvelaze cxeli Tvis haeris saSualo temperatura, 0C 24,4

4. wlis yvelaze civi Tvis haeris saSualo temperatura, 0C 0,1

qarebis mimarTulebis wliuri ganmeoradoba, %

32

5.

_ CrdiloeTi 7

_ Crdilo-aRmosavleTi 10

_ aRmosavleTi 17

_ samxreT-aRmosavleTi 8

_ samxreTi 4

_ samxreT-dasavleTi 9

_ dasavleTi 16

_ Crdilo-dasavleTi 29

6. _ qaris siCqare (mravalwliuri monacemebis mixedviT), romlis

gadametebis ganmeoradobaa 5%

8,7

7.3. wylis resursebis dabinZureba

saproeqto teritoriidan Crdilo-dasavleTiT 150 metrSi, bakurcixe-lagodexiis

gzas paralelurad miuyveba sarwavi magistraluri arxi, romelic amJamad mcire

datvirTviT funqcionirebs. uSualod saqmiani ezos teritoriaze Dda mis mimdebared

bunebrivi zedapiruli wylebis mudmivi wyalsadinari ar aris. Yaq da saerTod maRal

terasul safexurze zedapiruli wylebi mxolod wvimebis da Tovlis dnobis dros

yalibdeba droebiTi nakadebis saxiT. maT gamokveTili sadinari ar gaaCniaT da farTobul

xasiaTs atareben. saqmiani ezos farglebSi gaCenili droebiTi nakadebi mimarTulebia

Crdilo-aRmosavlTiT, arsebuli odnav SesamCnevi dabali da ganieri Rartafebisaken. aseve

xdeba terasuli safexuris mTliani zedapiris gantvirTva. amasTan unda aRiniSnos, rom

saqmian ezoSi droebiTi nakadebis mier gamowveuli farTobuli an xazobrivi eroziis

raime kvali ar aRiniSneba.

sawarmo md. alaznis wyals ar gamoiyenebs. sawarmoo naxmari wylebi obieqze ar aris

da wyalsadinarSi maTi CaSveba ar xdeba.

sawarmoo mdinareSi ar axdens sawarmoo daniSnulebis teqnikur wyalis aReba-

CaSvebas.

33

7.4 niadagebi

sawarmos teritoria warmoadgens arasasoflo-sameurneo daniSnulebis miwis

nakveTs. teritoriaze bunebrivi niadagis safari aRar arsebobs. igi ganadgurda jer

kidev terasuli zedapiris aTvisebis sawyis etapze. ezos zedapiris nawili amJamad

uWiravs sameurneo Senoba-nagebobas, xolo danarCeni umetesi nawilze ganxorcielda

gruntebis moWra, axali nayaris gaCena da gadaadgileba-mosworeba. Aasfaltis danadgaris

dafuZneba ganxorcieldeba sruliad axal, erTgvarovan, xelovnur gruntze (Sreebad

datkepnili xreSi da RorRi), romliTac Seicvala Zveli teqnogenuri nayari gruntebis

narevi, Sesabamisad saproeqto teritoria moklebulia niadagis nayofier fenas da

kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli niadagis dacvis samuSaoebis Catarebis saWiroeba ar

aris.

qarxnidan irgvlivsxvadasxva manZilze mdebareobs sasoflo-sameurneo savargulebi,

romelTa nawili ar muSavdeba. maTze sawarmos zegavlena umniSvneloa.

.

7.5 mcenareuli safari da fauna

saproeqto teritoria mTlianad Tavisufalia mravalwliani xe-mcenareebisgan. mis

siaxloves ar aris satyeo meurneobis tyiT dafaruli farTobebi.

sawarmos teritoriis SezRuduli farTobi ar iZleva met-naklebad masStaburi

gamwvanebis samuSaoebis Catarebas. gamwvaneba SesaZlebelia moxdes mxolod fragmentulad

an calkeuli xeebis saxiT, sawarmoo danadgarebis montaJis da teqnologiuri cilkis

amoqmedebis Semdeg SerCeul adgilebze.

Oobieqtis teritoriaze aseve ar aRricxula faunis warmomadgenlebi da maTi

sabinadro adgilebi. sawarmoSi mimdinare teqnologiuri procesebi SemdgomSi faqtiurad

gamoricxavs aq faunis warmomadgenelTa binadrobas.

34

7.6. radiaciuli fonis Sefaseba

sawarmos teritoriaze Catarda radiaciuli kvleva (gama gamosxiveba), ДБГ -01Н

markis mikrorendgenometris gamoyenebiT. romelic saSualebas iZleva dafiqsirdes jamuri

radiaciuli gamosxiveba.

Catarebuli gamokvleviT dadginda, rom sawarmos teritoriaze radiaciuli foni

Seadgens 17-18 mkr/sT-Si. radiaciuli fonis dasaSvebi sidide Seadgens 30 mkr/saaTSi.

@gazomvis Sedegebidan gamomdinare SeiZleba davaskvnaT, rom saproeqto teritoriaze

radiaciuli foni dasaSveb sidideze bevrad mcirea da aq momuSave adamianebisTvis

safrTxes ar warmoadgens.

Pproeqtis mixedviT sawarmoSi ar aris dagegmili iseTi danadgarebis

(mowyobilobebis) gamoyeneba an montaJi, romlebic warmoadgenen radiaciuli gamosxivebis

wyaros.

7.7. xmauri da ultrabgerebi

xmauri warmoadgens sxvadasxva sixSiris da intensivobis bgerebis mouwesrigebel

erTobliobas, romelsac SeuZlia gamoiwvios mavne zemoqmedeba adamianis organizmze.

xmauris wyaro SeiZleba iyos nebismieri procesi, romelsac myar, Txevad an airovan

garemoSi SeuZlia gamoiwvios bgeriTi wneva an meqanikuri rxevebi. xmaurs gaaCnia

garkveuli sixSire an speqtri (aiTvleba hercebSi) bgeriTi wnevis intensivoba, romelic

izomeba decibelebSi. Aadamianis smenas SeuZlia gaarCios bgeris sixSire 16 -dan 20 000

hercis farglebSi.

xmauris intensivoba umetes SemTxvevaSi izomeba logariTmuli skaliT, romlis

yoveli safexuri 10-jer metia winandelze. xmauris donis aseT Tanafardobas ewodeba

beli (b), is ganisazRvreba formuliT:

35

Ib=lg( I / I0) (1)

sadac: I _ bgeriTi wnevis gansaxilveli donea, pa;

I0 _ adamianis yuris smenadobis zRvaria da udris 2.1-5 pa.

erTnairi da TanabraddaSorebuli wertilebisTvis xmauris jamuri (Lj) done

gamoiTvleba formuliT:

Lj = L1+ 10 lgn, db. (2)

sadac : L1 _ erTi wyarodan xmauris donea, db (1 db = 10 b);

n _ xmauris wyaros ricxvia, Cvens SemTxvevaSi udris 5-s;

10 lgn _ xmauris erTi wyaros donis danamati sididea.

sawarmoSi damontaJebulia saSrobi, kompresori, el. Zravebi da sxva mowyobilobebi,

romlebic warmoadgenen xmauris eleqtromagnitur wyaros, xmauris done TiToeuli

maTganisTvis ar aRemateba 105 decibels. Sesabamisad xmauris jamuri done iqneba:

Lj = 105 + 10 lg 5 = 112 db.

xmauri intensivobis mixedviT iyofa sam jgufad:

a) pirvel jgufs miekuTvneba iseTi xmauri, romlis intensivoba aRwevs 80 db-s.

aseTi intensivobis xmauri adamianis janmrTelobisTvis saSiSi ar aris.

b) meore jgufs mikuTvneba iseTi xmauri, romlis intensivoba erTi dReRamis

ganmavlobaSi icvleba 80 db-dan 135 db-de. aseTi xmauris zemoqmedeba iwvevs adamianis

smenis daqveiTebas da Sromisunarianobis dawevas 10-30% -iT.

xmauri, romlis intensivoba metia 135 db-ze, miekuTvneba mesame jgufs da yvelaze

saxifaToa. 135 db-ze meti xmauris sistematuri zemoqmedeba (8-12 saaTis ganmavlobaSi)

iwvevs adamianis janmrTelobis gauaresebas, Sromis nayofierebis Semcirebas. aseT xmaurs

SeuZlia gamoiwvios letaluri SemTxvevebic.

mudmiv samuSao adgilebSi bgeriTi wnevebis da xmis wnevis dasaSvebi doneebi

mocemulia cxril # 8 -Si.

36

xmauris dasaSvebi doneebi, mimdebare teritoriis sacxovrebeli da sazogadoebrivi

SenobebisTvis mocemulia cxril #9-Si.

cxrili #8

dasaxeleba

Ooqtavuri zolebis saSualo geometriuli sixSire,

hc

xmauris

Ddone,

db 63 125 250 500 1000 2000 4000 8000

bgeriTi wnevebis done, db

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

sawarmoSi warmoqmnili

xmauri, romelmac SeiZleba

SeaRwios:

a) iseT adgilebSi, sadac

ganTavsebulia marTvis

organoebi.

b) laboratoria, sxva

samsaxurebi.

g) mudmivi samuSao adgilebi

83

94

103

74

87

96

68

82

91

63

78

88

60

75

85

57

73

83

55

71

81

54

70

80

65

80

90

cxrili # 9

37

#

teritoriis an landSaftis

daniSnuleba

Ggazomvis ferda xmauris

Ddone, db

xmauris

maqsim.

done,

db

1 binebis sacxovrebeli oTaxebi, dasasvenebeli

saxlebis sacxovrebeli oTaxebi, saZinebeli

saTavsoebi, bavSvTa skolamdeli asakis

dawesebulebebi

7-dan 23 saaTamde

23-dan 7 saaTamde

40

30

55

45

2 sacxovrebeli saxlebis, ambulatoriebis,

dasasvenebeli saxlebis, bagabaRebis da skolebis

mimdebare teritoriebi

7-dan 23 saaTamde

23-dan 7 saaTamde

55

45

70

60

3 sastumroebis da saerTo sacxovrebeli

Senobebis mimdebare teritoriebi

7-dan 23 saaTamde

23-dan 7 saaTamde

60

50

75

60

sxvadasxva danadgarebis mier warmowmnili bgeriTi wnevis doneebi (L) ganisazRvreba

formuliT:

L = Lp _20 lgr _ βα r /1000 _ 8 db (3)

sadac: Lp _ aris sxvadasxva mowyobilobebis mier gamowveuli bgeriTi wnevis

done, sawarmos pirobebisTvis is Seadgens 112 db-s.

r _ manZilia wyarodan mocemul adgilamde

βα _ atmosferoSi xmis CaxSobis sididea db/km da mocemulia cxril 10-Si.

cxrili # 10

oqtanuri zolebis

saSualo geometriuli

sixSire, hc

63

125

250

500

1000

2000

4000

8000

xmisdaxSoba, db/km. 0 0.7 1.5 3 6 12 24 48

38

Fformula 3-Si mniSvnelobebis CasmiT, r manZilisTvis miiReba bgeriTi simZlavris

doneebi romlebic mocemulia cxrili 11-Si.

cxrili #11

oqtavuri zolebis

saSualo geometriuli

sixSire, hc

bgeriTi wnevis doneebi decibelebSi, sawarmodan r manZilze (m)

50 100 150 200 250 300 350 400 450 500

63 70.0 64.0 60.5 58.0 56.0 54.5 53.1 52.0 50.9 50.0

125 70.0 63.9 60.9 57.8 55.9 54.2 52.9 51.7 50.6 49.7

250 69.9 63.9 60.3 57.7 55.3 54.0 52.6 51.4 50.3 49.3

500 69.9 63.7 60.0 57.4 55.3 53.6 52.1 50.8 49.6 48.5

1000 69.7 63.4 59.6 56.8 54.5 52.7 51.0 49.6 48.2 47.0

2000 69.4 62.8 58.7 55.6 53.0 50.9 48.9 47.2 45.5 44.0

4000 68.8 61.2 56.9 53.2 50.0 47.3 44.7 42.4 40.1 38.0

8000 67.6 59.2 53.3 48.4 44.0 40.1 36.3 32.8 29.3 26.0

xmauris jamuri done 69.4 62.8 58.8 55.6 53.0 50.9 49.0 47.2 45.6 44.1

aqve unda aRiniSnos, rom bgeris gavrcelebis siCqareze moqmedebs haeris temperatura

da qaris siCqare, xolo bgeris CaxSoba ganisazRvreba adgilis reliefiT da haeris

tenianobiT. Tu sawarmos teritoria gamwvebuli iqneba mravalwliani nargaobiT, xmis

CaxSobis simZlavre gaizrdeba 10-13 decibeliT. aRniSnulis gaTvaliswineba saWiroa

akustikuri mdgomareobis gaumjobesebisaTvis saWiro RonisZiebebis SemuSavebis dros.

Catarebuli gaTvlebis da warmoebis teqnologiis gaTvaliswinebiT, obieqtidan

warmoqmnili xmauri ar aRemateba dasaSveb normebs.

ultrabgerebi

39

ultrabgerebi ewodeba drekad rxevebs da talRebs, romelTa bgeriTi sixSiris

diapazoni ufro metia, vidre adamianis smenis zeda zRvari. ultrabgeris qveda zRvari

pirobiTia, vinaidan smeniTi aRqmis unari icvleba sakmaod did diapazonSi.

sawarmos pirobebSi ultrabgerebis wyaro SeiZleba iyos kompresori, el. Zravi,

svadasxva mowyobilobebi da avtosatransporto saSualebebi.

biologiur garemoSi ultrabgerebis gavlena damokidebulia mis sixSireze,

STanTqmis xarisxze, ultrabgeriT velze, intensivobasa da sxva faqtorebze, saerTod

ultrabgerebi biologiur sistemaze axdenen kompleqsur gavlenas _ meqanikur, qimiur

da eleqtrofizikurs.

bgeriTi wnevebis dasaSvebi doneebi samuSao adgilebisTvis mocemulia #12 cxrilSi.

cxrili # 12

saSualo-geometriuli sixSireebis oqtavur zolSi, hc.

12 500 16 000 20 000 da meti

bgeriTi wnevis doneebi

75 85 110

Tu ultrabgeris zemoqmedebis xangrZlivoba naklebia 4 saaTze, maSin zemoT

moyvanili cxrilSi saWiroa Sesworebebis Setana cxrili #13-is mixedviT.

cxrili # 13

ultrabgeris zemoqmedebis jamuri sazRvari Sesworeba, db.

1-dan 4 saaTamde +6

0.52 –dan 1 saaTamde +12

5-dan 15 wuTamde +18

1-dan 5 wuTamde +24

40

zemoaRniSnulis gaTvaliswineba saWiroa sawarmos akustikuri mdgomareobis

gaumjobesebisTvis saWiro RonisZiebebis SemuSavebis dros..

vibraciisa da ultrabgerebis faqtiuri done instrumentuli gazomvebiT dadgindeba

sawarmos sruli amoqmedebis Semdeg.