Embed Size (px)
Citation preview
i
1
Kagamitan ng Mag-aaral
Sinugbuanong Binisaya
Yunit 4
Kagawaran ng Edukasyon
Republika ng Pilipinas
Ang kagamitan sa pagtuturong ito ay magkatuwang na
inihanda at sinuri ng mga edukador mula sa mga publiko at
pribadong paaralan, kolehiyo, at / o unibersidad. Hinihikayat
namin ang mga guro at ibang nasa larangan ng edukasyon
na mag-email ng kanilang puna at mungkahi sa Kagawaran
ng Edukasyon sa [email protected].
Mahalaga sa amin ang inyong mga puna at mungkahi.
Edukasyon sa Pagpapakatao – Unang Baitang Kagamitan ng Mag-aaral sa Sinugbuanong Binisaya Unang Edisyon, 2013 ISBN: 978-971-9981-10-7
Paunawa hinggil sa karapatang-sipi. Isinasaad ng Seksiyon 176 ng Batas Pambansa Bilang 8293: Hindi maaaring magkaroon ng karapatang-sipi sa ano mang akda ng Pamahalaan ng Pilipinas. Gayon pa man, kailangan muna ang pahintulot ng pamahalaan o tanggapan kung saan ginawa ang isang akda upang magamit sa pagkakakitaan ang nasabing akda. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang patawan ng bayad na royalty bilang kondisyon.
Ang mga akda / materyales (mga kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng
produkto o brand names, tatak o trademarks, atbp.) na ginamit sa aklat na ito ay sa nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsikapang mahanap at mahingi ang pahintulot ng mga may karapatang-ari upang magamit ang mga akdang ito. Hindi inaangkin ni kinakatawan ng mga tagapaglathala (publisher) at may-akda ang karapatang-aring iyon.
Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon Kalihim: Br. Armin A. Luistro FSC Pangalawang Kalihim: Yolanda S. Quijano, Ph.D. Kawaksing Kalihim: Elena R. Ruiz, Ph.D.
Inilimbag sa Pilipinas ng ____________
Department of Education - Instructional Materials Council Secretariat
(DepEd-IMCS)
Office Address: 2nd Floor Dorm G, PSC Complex
Meralco Avenue, Pasig City, Philippines 1600
Telefax: (02) 634-1054 or 634-1072
E-mail Address: [email protected]
Mga Bumuo ng Kagamitan ng Mag-aaral
Consultant: Fe A. Hidalgo, Ph.D.
Editor at Tagasuri: Irene de Robles
Mga Manunulat: Teresita M. Anastacio, Gloria M. Cruz, April Ann M. Curugan, Anna Cristina Nadora, Jennifer Quinto, at Rubie Sajise
Mga Tagasuri: Marilou D. Pandiño, Joselita B. Gulapa, Atty. Manuel Lino G. Faelnar, Romeo S. Macan, Ph.D., at Jes Tirol
Mga Tagasalin: Nena V. Miñoza, Virginia S. Cayon, Gea C. Alonso, Ninie C. del Rosario, Jennifer O. Artiaga, Aida J. Zafra, Caren S. Selgas, at Ritchie C. Barrera
Mga Tagaguhit: Jesus Trinidad, Jr., Arnold Macabangon, Eric S. de Guia, Fermin M. Fabella, at Amphy B. Ampong
Mga Naglayout: Editha F. Esperida, Aro R. Rara, at Anameyh R. Magtuba
Encoder: Jocelyn M. Conta
Listahan sa mga Pagtulon-an
Yunit 4: Pagsalig sa Diyos ug Unahon ang
Kaayohan ............................................................
140
Pagtulon-an 1: Pagtuo sa Diyos ……………………….. 141
Hinumdomi Kini .......................................................... 142
Buhata Kini ……………………………………………… 143
Hatagan og Bili ………………………………………… 146
Hatagan og Pagtagad ……………………………… 147
Sulayi Kini ……………………………………………….. 148
Pagtulon-an 2: Paghatag og Pagtahod sa Gituohan
sa Uban ………………………………………………….
149
Hinumdomi Kini .......................................................... 150
Buhata Kini ……………………………………………… 151
Hatagan og Bili ………………………………………… 154
Hatagan og Pagtagad ……………………………… 155
Sulayi Kini ……………………………………………….. 156
Pagtulon-an 3: Pagbaton og Paglaum ……………….. 157
Hinumdomi Kini .......................................................... 160
Buhata Kini ……………………………………………… 162
Hatagan og Bili ………………………………………… 165
Hatagan og Pagtagad ……………………………… 167
Sulayi Kini ……………………………………………….. 168
140
Yunit 4
Pagsalig sa Diyos ug Unahon ang
Kaayohan
141
Pagtulon-an 1: Pagtuo sa Diyos
Kumosta, mga bata! Ang atong leksyon karon,
mahitungod sa atong pagtuo sa Diyos. Sa dili pa ang
tanan, mahimo bang koloran ninyo ang mga
hulagway sa ubos nga nagpakita sa mga butang
nga inyong naangkon karon?
142
Hinumdomi Kini
Ang mga maayong butang nga gihatag sa Diyos
gitawag nato og mga panalangin. Pipila niini nga
pananglitan, makita nato sa ubos:
143
Ang mga grasya gikan sa atong Ginoo ang
nakahatag og kalig-on sa atong pagsalig ug pagtuo
Kaniya. Ang tanang nadawat gikan Kaniya
mapadayag kini pinaagi sa mga mosunod:
Buhata Kini
Unang Buluhaton
Paghunahuna kamo og mga butang nga imong
gituohan nga grasya. Sulati ang imong tubag sa
blangko o lab-ang sa ubos.
Pangita og kapares ug ipakig-ambit ang imong
tubag sa usag usa. Sulati sa notebook ang tubag sa
imong classmate nga sa imong hunahuna lahì apan
angayan usab nga pasalamatan.
144
Ikaduhang Buluhaton
Tan-awa ang mga hulagway sa ubos. Kolori ang
mga butang nga imong gipangandoy ug giampo
nga makab-ot ug makuha. Sulati ang numero sa
hustong tubag.
1 2 3
4 5 6
145
Ikatulong Buluhaton
Tan-awa og maayo ang mga hulagway naa sa ubos
kon giunsa sa mga Pilipino pagpakita ang
pagpasalamat sa atong Ginoong Diyos. Isulti kon
unsa ang gipakita sa matag hulagway.
Aduna ba kay laing nahunahunaan nga paagi nga
pagpasalamat ang imong pamilya sa Diyos?
Mangita ka og kauban unya mag istorya mo sa
inyong nagkalainlaing tubag.
146
Hatagan og Bili
Ang pagsalig ug pagtuo sa Diyos maoy usa ka
natural ug kinaiya sa mga Pilipino.
Hinumdomi:
1. Ang mga grasya o mga panalangin nga
atong nadawat hinatag kanato sa Diyos.
2. Ang pag-ampo maoy usa ka paagi sa
pagpakighinabi sa Diyos aron mapaabot
ang atong pasalamat ug mga pangandoy
sa kinabuhi.
3. Daghang mga paagi sa pagpadayag sa
pagpasalamat sa Diyos sama sa pag-
ampo, pag-awit, pagsayaw, ug pagsimba.
3.
147
Hatagan og Pagtagad
Pagdrowing ug treasure box pareho sa ubos.
Pagdrowing og mga butang nga importante kaayo
nimo nga angay ipasalamat nimo sa Diyos. Pagsulat
og usa ka mubo nga pag-ampo-pasalamat sa
Ginoo sa mga grasya nga nadawat diha sa imong
notebook.
148
Sulayi Kini
Paminawa ang mosunod nga mga sitwasyon.
Ipataas ang kon kini nagpakita og pasalamat o
adlaw kon nagpakita sa pagtuo sa Diyos.
1. Matag gabii, sa dili pa matulog, dungan nga
nag-ampo ang Pamilya Reyes.
2. Wala kawad-i sa paglaom ang Pamilya Santos
nga makabaton sila og kaugalingon nga
balay.
3. Sila si Ginoo ug Ginang Cruz nagatuo nga
makapahuman sila sa ilang mga anak sa
pagtungha.
4. Matag semana sayo manimba ang Pamilya
Mozol.
5. Nagasalig ug nagatuo ang Pamilya Herman
nga makalingkawas sila sa kapobrehon.
149
Pagtulon-an 2: Paghatag og Pagtahod
sa Gituohan sa Uban
Maayong adlaw. Tan-awa ang matag hulagway sa
ubos. Nakakita na ba kamo sama niini sa inyong
dapit? Mao kini ang sagad adto-an sa mga tawo
aron mosimba. Niining atong leksyon karon, hisgutan
nato ang pagtahod sa mga nagkalain-laing
gituohan sa mga Pilipino.
150
Hinumdomi Kini
Ang mga Pilipino adunay nagkalahi nga pagtuo sa
labaw nga Makagagahum ug Magmumugna.
Kadaghanan sa mga Pilipino nagatuo sa
Kristiyanismo. Apil na niini ang tinuohang Katoliko,
Iglesia ni Cristo, ug Protestante. Adunay pundok usab
nga nagatuo sa Islam.
Bisan pa sa mga nagkalain-laing gituohan sa mga
Pilipino, ang pagtahod niini maoy bililhon. Sa ubos,
atong makita ang pipila sa mga pamaagi sa pagtuo
sa uban:
Pakighigala sa nagkalahi
nga pagtuo.
Pagbaton og inablihang
kaisipan ug pagtahod sa
ilang gituohan.
Pagtahod sa dapit
ampoanan.
Pagtahod sa ilang paagi
sa pagpakigdugtong.
151
Buhata Kini
Unang Buluhaton
Tun-i ang matag hulagway sa ubos. Pilia ang
hulagway nga nagpakita og pagtahud sa pagtuo sa
uban. Ipadayag ang inyong tubag.
1 2
3 4
152
Ikaduhang Buluhaton
Paminawa ang mga sitwasyon nga basahon sa
magtutudlo. Pagdrowing sa imong papel ug
kwadrado (square) kon ang sitwasyon
nagpakita og pagtahod sa tinuhuan sa ubang
relihiyon ug lingin kon kini wala nagpakita og
pagtahod sa tinuhuan sa uban.
1. Maayo nga gikahinabi ni Beth ang bag-ong
kauban sa klase nga sakop sa Iglesya ni Cristo.
2. Gibugal-bugalan ni Marco ang iyang higala
matag simba niini.
3. Matinahurong nangutana si Alvin kang Eric
bahin sa ilang gituohang relihiyon.
4. Gibiyaan nila ni Jim ug Anton si Ben matag
dula nila tungod kay Katoliko siya ug
Protestante sila.
5 6
153
5. Inablihan ang kaisipan ug ang pagpaminaw ni
Jamie sa mga gituohan ni Jezil ug ang
pagtahod niini iyang gipakita.
6. Gilikayan si Micka sa ilang lugar tungod lang sa
iyang pamaagi sa pagsimba.
7. Wala pugsa ni Rosy si Eliza sa pagsimba tungod
kay aduna man kini laing tinuohan.
8. Walay nagtagad kang Amir sa ilang klase
tungod sa iyang pagka-Muslim.
9. Nadawat ni Rico ang lain nga paagi sa
pagsimba ni Alec sa Diyos.
10. Kanunay nga pakaulawan si Henry sa ilang
lugar sa panahon nga magdayeg siya sa
Diyos.
Ikatulong Buluhaton
Unsaon nimo pagpakita og respeto sa uban sa ilang
gituohan? Paggunting o pagdrowing og hulagway
nga nagpakita og pagtahud sa pagtuo sa uban.
Ipapilit kini og papel ug ipasabot kon unsa kini.
154
Hatagan og Bili
Ang pagtahod sa mga gituohan sa uban bililhon sa
pagpuyo nga malinawon.
Hinumdomi:
1. Adunay lain-lain nga gituohan ang mga
Pilipino mahitungod sa Gamhanang Diyos.
2. Ang pagtinahuray ug pagdawat sa
panaglahi maoy yawe sa pagsinabtanay
ug pagbaton sa kalinaw ug kahapsay.
3. Isip usa ka batang Pilipino, bililhon ang
pagpapakita sa pagtahod sa gituohan sa
uban.
155
Hatagan og Pagtagad
Hain sa atong leksyon ang labing nakat-onan nimo?
Sulati ang imong tubag sa kwaderno. Kompletoha
ang paanad sa pagtahod sa pagtuo sa uban sa
inyong notebook. Lituka ang inyong panaad
mahitungod sa pagtahud sa uban. Makatabang
ang paghinumdum sa inyong nakat-onan para
matubag sa husto ang blangko sa ubos.
Panaad sa Pagtahod sa Gituohan sa Uban
Ako si ________________________, nagasaad
nga respetohan ang gituohan sa uban. Ipakita
ko ang pagtahod pinaagi sa:
1. __________________________________________
2. __________________________________________
3. __________________________________________
Akong likayan ang paghimo og mga
makapasakit sa akong isigkatawo.
1. __________________________________________
2. __________________________________________
3. __________________________________________
_________________
Lagda o Pirma
156
Sulayi Kini
IIha hain ang husto o dili sa gisaysay sa matag
sitwasyon. Idrowing ang malipayong nawong
kon husto ug magul-anon nga nawong kon
sayop.
1. Gitahod sa mga kauban sa klase ni Tony ang
iyang relihiyon bisan usa siya ka Muslim ug sila
mga Kristohanon.
2. Gikataw-an nila ni Mark, Ben, ug Gabby ang
iyang mga higala nga nagkanta og mga
pagdayeg sa Diyos.
3. Gisulat-sulatan nila ni Randy ug Rico ang
simbahan sa uban nga tinuohan o relihiyon.
4. Samtang nag-ampo ang mga tawo sulod sa
simbahan o balay alampoanan, sila usab si
Sam, Eric ug Jun nagsige og banha ug
nagsinamok.
5. Matinahuron nga nagpatalinghug si Jenny sa
pahayag sa iyang higala mahitungod sa
pagkalahi sa ilang gituohan o tinuohan.
157
Pagtulon-an 3 – Pagbaton og Paglaum
Maayong adlaw kanimo. Hinaot nga daghan ka og
nakat-onan sa una natong leksyon. Karong adlawa
aduna kay daghan matun-an. Pero, sa dili pa ang
tanan, gusto kong mangutana, kon nagtan-aw ug
naminaw ba ikaw og balita sa telebisyon? Kon oo,
mahimong nadunggan ug nakita mo kini.
Hulagway sa Epekto sa Bagyong Sendong
158
Ang unang hulagway nagpakita og epekto sa
Bagyong Sendong. Ang ikaduhang hulagway
nagpakita sa kusog nga linog nga nahitabo sa
Cebu. Nakahinumdum pa ba ka niining mga
balitaa? Unsay imong bation sa panahon nga
makadungog ka og pareho niining nga mga
panghitabo?
Sa mga panahon nga sama niini, importante nga
magbaton og “paglaum.”
Unsaon pagtabang sa paglaum kon mag- atubang
sa mga problema sa kinabuhi?
Hulagway sa Epekto sa Linog sa Cebu
159
Sa pagkakaron, mahimong dili pa ka makatubag
niini. Mao nga giandam kini nga leksyon. Sa imong
pagbasa, gipaabot nga ikaw:
a. Makahinumdum sa mga paabutonon ug
mahimong mahitabo sa kinabuhi.
b. Makahunahuna og mga pamaagi aron
makab-ot ang gipangandoy.
c. Makabaton og positibong pagtan-aw sa
mga panghitabo sa kinabuhi.
Hain niini ang imong nasinati? Paminaw sa
magtutudlo nga magbasa ug ipataas ang flaglet
kon nasinati na nimo. Unsa ang imong
nahunahunaan ug gibati sa dihang nahitabo kini
nga mga sitwasyon nga anaa sa matag numero?
Sulati sa notebook ang imong tubag.
1. Adunay eksamen sa inyong klase ug ubos ra
ang imong grado.
2. Panahon na nga itunol ang proyekto sa usa
sa mga subject ninyo, apan wala pa ka
kahuman.
3. Usa ikaw sa mga moapil sa mahinungdanong
lumba sa inyong eskuylahan, apan wala
nakahigayon paghimo niini tungod sa imong
pagkasakit.
4. Nakaapil ikaw sa indigay sa pagkanta apan
wala ikaw namatagog.
160
5. Gusto unta nimo nga malinya sa mga labing
maayo sa klase apan wala lang nakaabot
ang imong grado nga mahatagan og
pasidungog.
Hinumdomi Kini
Mahimong nasinati mo na ang mga sitwasyon nga
nahisgutan. Usa kini ka pananglitan nga atong
matawag nga dili maayong panghitabo sa atong
kinabuhi. Ang ingon niining panghitabo naghatag
kanato og nagkalain-laing pagbati sama sa
pagkasubo, pagbasol, pagkapikal, ug pagkasuko.
Niining higayona, dili ka angay nga magpabiling
masulob-on ug maghinuktok. Importante nga
mangita og pamaagi kon unsaon pagsulbad sa
imong problema. Kinahanglan nga maghunahuna
ka og paagi kon unsaon nga makabawi ug
makabarog pag-usab. Ang usa ka tawo
kinahanglan motuo nga adunay maayong
mahitabo sa iyang pangandoy. Aduna’y paglaum
kining tawhana. Wala siya mawad-i og positibong
pagtan-aw sa kinabuhi.
161
Nakadungog ba ka og sinultian nga “Aduna pa’y
ugma?” Wala siya mawad-i og positibong pagtan-
aw sa kinabuhi. Kini nga linya kasagaran natong
madungog isip tambag sa mga katigulangan. Sama
sa pagsubang sa adlaw matag buntag ang
paglaum maoy naghatag sa atong maayong
pamati. Ang paglaum sama sa pagsubang sa adlaw
naghatag kanato og mahayag nga panghunahuna
kon unsaon pagsulbad sa mga problema sa atong
kinabuhi. Sama sa subang sa adlaw, kini naghatag
kanato og igong kusog para atubangan ang tanang
mga panghitabo--maanindot man o dili. Ang
pagbaton og paglaum nagahatag og kalig-on og
pagtoo sa Diyos. Naglaum kita nga adunay mga
maayong mahitabo sa atong kinabuhi pinaagi sa
paggiya sa kahitas-an.
Sa imong dili maayong mga kasinatian, unsa ang
imong gibuhat para dili na kini mausab? Giunsa nimo
pagsulbad ang imong mga problema?
162
Buhata Kini
Unang Buluhaton
Atong balikan ang mga panghitabo nga imong
nabasa. Idrowing sa imong notebook ang
malipayong nawong sa matag sentence nga
nagpakita nga ang mga bata adunay paglaum.
1. Adunay esksamen sa inyong klase ug ubos ra
ang imong grado nga nakuha.
a. Dugangan pa nako ang kakugi sa pagtuon
ug paghimo sa mga buluhaton aron
makakuha ako og taas nga grado sa sunod
eksamen.
b. Magdula na lamang ug motan-aw sa
telebisyon matag uli sa balay total dili na man
mausab ang grado sa eskuylahan.
2. Panahon na sa pagtunol sa proyekto o
buluhaton sa usa ka subject apan wala ikaw
nakahatag niini.
a. Pasagdan na lamang nga walay mahatag
nga proyekto.
b. Mosulti ug mohangyo sa magtutudlo nga
tapuson ug ihatag ang mahimong proyekto
bisan ulahi na.
163
3. Usa ikaw sa mga moapil sa usa ka
mahinungdanon nga indigay sa eskuylahan
apan wala ikaw nakahigayon niini tungod sa
imong pagkasakit.
a. Dili na ikaw moapil sa bisan unsang indigay
bisan kanus-a.
b. Magpaka-ayo dayon ug mag-ehersisyo
kanunay aron makaapil na sa indigay.
4. Niapil ikaw sa indigay sa pag-awit apan wala
namatagog.
a. Lamanohon ang namatagog ug bairon pa
ang talento aron sa sunod indigay
mamatagog.
b. Mohilak ug masuko sa namatagog.
Hikalimtan ug ihunong na lang ang akong
hilig.
5. Gusto nga malinya ikaw sa mga labing mayo
sa klase, ugaling lang, wala nakaabot ang
imong grado para mahatagan sa pasidungog.
a. Magkugi ug batasanon ang pagtuon adlaw-
adlaw ug buhaton ang mga buluhaton sa
eskuylahan.
b. Sigi magsubo ug masuko sa kaugalingon.
Magluklok ug magtago sa suok ug dili na
magtagad sa pagtuon.
164
Ikaduhang Buluhaton
Aduna ba ikaw pangandoy sa imong kinabuhi?
Katimbang sa imong mga pangandoy mao ang
paglaum nga makatagamtam ka og maayong
kaugmaon. Isip usa ka tinun-an, unsa ang imong
mga pangandoy. Sa imong notebook, paghimo og
duha ka linya. Linya A ug Linya B. Sulati sa Linya A
ang imong mga pangandoy. Sulati sa linya B ang
mahimo nimong buhaton para magmalampuson
niini.
Ikatulong Buluhaton
Ang usa ka tawo nga may pangandoy pirme nga
may paglaum. Kini nga tawhana adunay positibong
positibong paglantaw sa kinabuhi. Asa niini nga mga
hulagway ang nagpakita og positibong pagtan-aw.
Ipadayag sa klase ang imong napiling tubag.
.
165
Hatagan og Bili
Sa pagkakaron imong nahibaloan ang importansya
sa pagbaton og paglaum ug positibong pagtan-aw
sa kinabuhi. Pinaagi sa pagdrowing sa imong papel,
ipakita ang imong pagsabot sa usa ka tawo nga
may paglaum ug may positibong pagtan-aw sa
imong kinabuhi.
.
166
Hinumdomi:
1. Ang matag tawo nga nakasinati og
mga problema ug dili maayong
panghitabo sa kinabuhi.
2. Sa matag problema ug dili maayong
panghitabo sa kinabuhi sa usa ka
tawo, mahinungdanon ang pagbaton
og paglaum ug positibong pagtan-aw
sa kinabuhi.
3. Ang paglaum ug positibong
paglantaw sa kinabuhi naghatag og
kusong nga atubangon dinuyogan sa
pag-ampo sa kahitas-an ang
kaugmaon.
4. Ang matag pangandoy, nga gidamgo
adunay mmga katimbang nga mga
paglaum nga mamaayo ang lakaw sa
kinabuhi ugma damlag.
167
Hatagan og Pagtagad
Basaha ang mubong balak sa ubos. Himo-i kini og
mga aksiyon. Ipasundayag ang inyong gibuhat sa
tibuok klase. Kon makasugat ka og mga sitwasyon
nga malisod o pr oblema, hinumdomi kining balak.
PAGLAOM
Sa matag panghitabo sa atong kinabuhi,
Paglaom lamang ang kanunay imithi.
Sa kasingkasing ipatik ug dili itago,
Kusganong gitinguha makab-ot kon kini
mapalambo.
Kon problema moabot, dili ka maluya,
Sa Diyos lamang isalig ang imong pangaliya.
Moabot ang adlaw, kalamposan mo,
way duhaduha
Ang imong ugma segurado, busa, magmaya ka!
168
Sulayi Kini
Basaha og maayo ang matag sentence.
Sulati sa notebook ang letra sa hustong tubag.
1. Adunay nagsingabot nga lumba sa “paugnat
sa kusog” sa eskuylahan. Hain sa tulo ang
naghimo og pamaagi aron malinya sila sa
maong lumba?
a. Matag tapos sa klase, nikuyog pa sa mga
higala si Jezil aron mag-istoryahay ug
magdula.
b. Matag tapos sa klase, mouli dayon si Jamie
aron magbansay-bansay sa iyang katakos.
c. Dayon tapos sa klase, sayo nga mouli si
Marnie aron mopahulay ug motan-aw sa
paborito niya nga telenobela.
2. Kugihan si Raymond sa iyang pagtuon.
Kanunay siyang mohimo sa iyang buluhaton
ug proyekto sa eskuylahan. Dako niyang
paglaom nga malinya siya sa mga kauban sa
klase nga angayan mapasidunggan. Makab-
ot kaha niya ang iyang gilaoman?
169
a. Oo, tungod kay naghimo siya og mga
maayong lakang nga makab-ot niya ang
iyang mga damgo.
b. Dili, tungod kay walay bili ang iyang
pagpaningkamot.
c. Lagmit, pinaagi sa iyang gihimo, matagad
siya sa iyang magtutudlo.
3. Ang pamilya Reyes nagtinguha nga
makabaton og usa ka balay nga ilang kapuy-
an. Unsa ang angay nilang buhaton aron
makab-ot ang ilang gitinguha?
a. Nag-apil-apil sa lotto pamasin mamatagog,
para makapalit og balay.
b. Manghulam og kwarta sa mga kaila aron
lang makabalay.
c. Magkugi sa trabaho ug magdaginot aron
adunay ikapalit og balay.
4. Adunay sunog ang usa ka purok. Hain sa
pamilya sa ubos ang adunay maayo nga
panglantaw sa kinabuhi?
a. Gikuha sa pamilya ni Noy Jose ang
nahabiling mga gamit ug butang ug
nangita dayon sila og lugar nga sarang
nilang mapuy-an.
170
b. Naghinuktok si Noy Nicanor sa nahitabo sa
ilang balay ug nakapahilak usab kini sa
iyang asawa ug mga anak.
c. Tumang kasubo ang gibati ug ang
pagluklok sa suok ang nahimo sa pamilya ni
Ingko Sidro tungod kay dili sila matagwat sa
nahitabo.
5. Unsa ang kinaiya sa usa ka tawo nga adunay
paglaom sa kinabuhi?
a. Masulob-on, puno sa kahadlok, ug kanunay
nagtago ug nagmukmok sa suok.
b. Masuk-anon, palaaway, ug daghang
gikalagotan.
c. Puno sa kadasig, dili matarog ug adunay
mabulokong panglantaw sa ugma.
