SEMINARIUM Polityka pieniężna w globalnej gospodarce

SEMINARIUMSEMINARIUMPolityka pieniężna w Polityka pieniężna w globalnej gospodarceglobalnej gospodarce

Dr Krzysztof RybińskiDr Krzysztof RybińskiWiceprezes NBP*Wiceprezes NBP*

Email: Email: [email protected]@nbp.plBlog: Blog: www.rybinski.euwww.rybinski.eu

* Poglądy prezentowane podczas tego seminarium są prywatnymi poglądami prowadzącego zajęcia i nie odzwierciedlają oficjalnego stanowiska NarodowegoBanku Polskiego

mailto:[email protected]

http://www.rybinski.eu/

Jaki jest cel seminarium?Jaki jest cel seminarium?

• Dzielenie się wiedząDzielenie się wiedzą

• Inspiracja a nie podręcznikowa wiedzaInspiracja a nie podręcznikowa wiedza

• Treść i forma seminarium ma odpowiadać Treść i forma seminarium ma odpowiadać na wyzwania globalnej gospodarki XXI na wyzwania globalnej gospodarki XXI wiekuwieku

• Wartościowe doświadczenie, pozwalające Wartościowe doświadczenie, pozwalające lepiej zaplanować przyszłe życie zawodowelepiej zaplanować przyszłe życie zawodowe

• Zaliczenie (tylko dla aktywnych)Zaliczenie (tylko dla aktywnych)

Jaki jest plan zajęć?Jaki jest plan zajęć?

• DzisiajDzisiaj: „wstęp” oraz „globalna gospodarka: : „wstęp” oraz „globalna gospodarka: deja vu czy nowa jakość? Śmierć odległości, deja vu czy nowa jakość? Śmierć odległości, śmierć czasu i skutki wielkiego podwojenia”śmierć czasu i skutki wielkiego podwojenia”

• 18/1018/10: „Outsourcing, offshoring, outtasking, : „Outsourcing, offshoring, outtasking, networking – powstanie jednego rynku networking – powstanie jednego rynku pracy, kapitału i wiedzy. Czy powstaje nowy pracy, kapitału i wiedzy. Czy powstaje nowy model biznesowy XXI wieku?”model biznesowy XXI wieku?”


• 25/1025/10: „Globalne nierównowagi, co to jest i : „Globalne nierównowagi, co to jest i skąd się wzięło?skąd się wzięło?

• 8/118/11: „Globalne nierównowagi, co z tego : „Globalne nierównowagi, co z tego wyniknie i jak uniknąć czarnego wyniknie i jak uniknąć czarnego scenariusza?”scenariusza?”

• 15, 22, 29 listopada i 6 grudnia15, 22, 29 listopada i 6 grudnia – nie ma – nie ma zajęćzajęć


• 13/1213/12: „Współczesna polityka : „Współczesna polityka pieniężna”pieniężna”

• 20/1220/12: „Czy inflacja jest globalna?”: „Czy inflacja jest globalna?”

• 3/01/20073/01/2007: „Polityka pieniężna a : „Polityka pieniężna a globalne rynki aktywów”globalne rynki aktywów”


• 10/0110/01: „Co dalej? Dolar, euro, asian, : „Co dalej? Dolar, euro, asian, riyal? Globalny bank centralnyriyal? Globalny bank centralny?”

• Po zajęciach 10/01 zaliczeniaPo zajęciach 10/01 zaliczenia

• Końcowe 5-10 min każdych zajęć to : Końcowe 5-10 min każdych zajęć to : pytania i dyskusja na dowolny temat pytania i dyskusja na dowolny temat (również test na aktywność)(również test na aktywność)

Trzy sposoby zaliczeniaTrzy sposoby zaliczenia

1.1. (preferowany) dyskusja ze mną na blogu (preferowany) dyskusja ze mną na blogu www.rybinski.euwww.rybinski.eu

2.2. (second best) esej na temat związany z (second best) esej na temat związany z seminarium (lista na blogu 4 stycznia rano), seminarium (lista na blogu 4 stycznia rano), warunek w grupie jest kontrybutor z innej warunek w grupie jest kontrybutor z innej uczelni, najlepiej z innego kraju (uczelni, najlepiej z innego kraju (networkingnetworking))

3.3. (dla leniwych, na tróję) kontrybucja do wikipedii(dla leniwych, na tróję) kontrybucja do wikipedii4.4. Wymagam aktywności na zajęciach, szczególnie Wymagam aktywności na zajęciach, szczególnie

jeżeli ktoś się ze mną nie zgadzajeżeli ktoś się ze mną nie zgadza5.5. Puścić listę: imię, nazwisko, email, pseudonim Puścić listę: imię, nazwisko, email, pseudonim

internetowy, angielski (tak/nie) internetowy, angielski (tak/nie)


LiteraturaLiteratura

• Krzysztof Rybiński „Globalizacja w Krzysztof Rybiński „Globalizacja w trzech odsłonach”, wkrótce na blogu trzech odsłonach”, wkrótce na blogu www.rybinski.euwww.rybinski.eu

• Dla osób chcących poszerzyć swoje Dla osób chcących poszerzyć swoje horyzonty wiedzy literatura będzie horyzonty wiedzy literatura będzie podawana na każdych zajęciachpodawana na każdych zajęciach


PYTANIA ?PYTANIA ?

PYTANIA ?PYTANIA ?

Test na aktywnośćTest na aktywność

Bądź aktywny, czuj że żyjeszBądź aktywny, czuj że żyjesz

Globalna gospodarkaGlobalna gospodarka

Deja vu czy nowa jakość? Deja vu czy nowa jakość?

Śmierć odległości, śmierć Śmierć odległości, śmierć czasu. czasu.

Skutki wielkiego podwojeniaSkutki wielkiego podwojenia

GlobalizacjaGlobalizacja

• Rosnąca mobilność czynników Rosnąca mobilność czynników produkcji: pracy, kapitału i wiedzyprodukcji: pracy, kapitału i wiedzy

• Przykłady globalnych produktówPrzykłady globalnych produktów

Co to jest?Co to jest?Ja, ołówek

Esej Leonard’a E. Read’a, The Freeman 1958

Cedrowe drzewo ścina się w Północnej Kalifornii lub Oregonie, które przewozi się do San Leandro w Kalifornii i tnie na małe kawałki, prąd do produkcji pochodzi z elektrowni wodnej Pacific Gas and Electric Company, grafit do wkładu jest wydobywany w Cejlonie, który po przetransportowaniu do USA jest mieszany z gliną z Missisipi, w procesie rafinacji w temperaturze 1850 stopni używa się wosku z Meksyku i naturalnych tłuszczy. Do uzyskania koloru lakieru ołówka używa się oleju rycynowego, co zrobienia metalowej opaski cynku i miedzi – z Chile – a gumka jest wytwarzana z oleju rzepakowego w Holenderskich Indii Wschodnich i chlorku siarki. Inne komponenty ołówka pochodzą z Włoch i Brazylii.

W sumie, żeby powstał ołówek, potrzebne są komponenty i aktywność firm w kilkunastu krajach.

Ołówek jest najlepszym symbolem GLOBALIZACJI

Mój globalny garniturMój globalny garnitur

• Hindus pracujący w polskim oddziale niemieckiej firmy Hindus pracujący w polskim oddziale niemieckiej firmy zarejestrowanej we Frankfurcie przychodzi do mnie do zarejestrowanej we Frankfurcie przychodzi do mnie do domu w Warszawiedomu w Warszawie

• Prezentuje próbki włoskich materiałów i krojówPrezentuje próbki włoskich materiałów i krojów• Bierze miarę, dane wysyła Internetem do Hong Kongu Bierze miarę, dane wysyła Internetem do Hong Kongu

(logistyka)(logistyka)• Garnitur szyje się w Chinach (tania robocizna)Garnitur szyje się w Chinach (tania robocizna)• Po trzech tygodniach polski posłaniec przynosi garnitur do Po trzech tygodniach polski posłaniec przynosi garnitur do

mnie do pracymnie do pracy• Ewentualne przeróbki wykonuje polski krawiec Ewentualne przeróbki wykonuje polski krawiec • Bez chodzenia po sklepach mam szyty na miarę garnitur i Bez chodzenia po sklepach mam szyty na miarę garnitur i

koszule z monogramami za połowę ceny Bossakoszule z monogramami za połowę ceny Bossa• Tak konsumenci korzystają na globalizacjiTak konsumenci korzystają na globalizacji

Polski hydraulik jest Polski hydraulik jest symbolem globalizacji usługsymbolem globalizacji usług• Zabrał pracę ciężko Zabrał pracę ciężko

pracującym pracującym FrancuzomFrancuzom

• Media uznały go za Media uznały go za główny argument główny argument klęski Konstytucji klęski Konstytucji EuropejskiejEuropejskiej

Polski hydraulik jest Polski hydraulik jest symbolem globalizacji usługsymbolem globalizacji usług• We Francji pracuje We Francji pracuje

140 polskich 140 polskich hydraulików, hydraulików, podczas gdy jest podczas gdy jest 6,000 wakatów na 6,000 wakatów na stanowisku stanowisku hydraulikahydraulika

NewsweekNewsweek,, 17 17 październikapaździernika

Mobilność kapitału Mobilność kapitału przekroczyła poziom przekroczyła poziom globalizacji XIX wiekuglobalizacji XIX wieku

Źródło: C.Denis et al. „Globalisation Trends, Issues and Macro Implications for the EU, publikacja Komisji Europejskiej, lipiec 2006.

• 1860 – 1913: pierwsza faza globalizacji• 1913 – 1950: odwrót od globalizacji• 1950 – 1973: złoty wiek globalizacji• 1974 – teraz: druga fala globalizacji

Zagraniczne finansowanie jest Zagraniczne finansowanie jest czterokrotnie wyższe niż w XIX czterokrotnie wyższe niż w XIX w.w.


• jeszcze nigdy rynki finansowe nie były tak powiązane• to z jednej strony ogranicza ryzyko (wraz z inwestycjami bezpośrednimi dokonuje się transfer wiedzy i dobrych praktyk)• z drugiej strony wzrosło ryzyko zarażania kryzysami (kryzys azjatycki 1997 roku)

Po 200 latach przerwy Azja Po 200 latach przerwy Azja ponownie staje się dominującym ponownie staje się dominującym regionemregionem


Azja centrum gospodarczym Azja centrum gospodarczym świataświata








Angielski i … Angielski i …

• Wasz drugi język obcy to …Wasz drugi język obcy to …

• Drugim językiem obcym Waszych Drugim językiem obcym Waszych dzieci będzie chińskidzieci będzie chiński

• O ile nie wyręczy nas GoogleO ile nie wyręczy nas Google

Śmierć odległościŚmierć odległości

• 1/3 wartości importu USA i 25 1/3 wartości importu USA i 25 procent wartości eksportu Afryki procent wartości eksportu Afryki odbywa się drogą powietrzną*odbywa się drogą powietrzną*

* A.Venables „Shifts in economic geography and their causes”, artykuł Zaprezentowany na konferencji Federal Reserve w Jackson Hole,25 sierpnia 2006.

Śmierć odległościŚmierć odległości• szybki postęp we wdrażaniu osiągnięć technik informacyjnych i telekomunikacyjnych szybki postęp we wdrażaniu osiągnięć technik informacyjnych i telekomunikacyjnych

w zarządzaniu przedsiębiorstwem, co umożliwiło standaryzację a następnie w zarządzaniu przedsiębiorstwem, co umożliwiło standaryzację a następnie wydzielenie szeregu procesów biznesowych, które następnie zostały przesunięte do wydzielenie szeregu procesów biznesowych, które następnie zostały przesunięte do krajów czy lokalizacji o niższych kosztach wytwarzaniakrajów czy lokalizacji o niższych kosztach wytwarzania

• znaczący spadek kosztów transportu i komunikacji (następny slajd)znaczący spadek kosztów transportu i komunikacji (następny slajd)

• wielostronna liberalizacja handlu, przeciętne cło obniżono o około 30 procentwielostronna liberalizacja handlu, przeciętne cło obniżono o około 30 procent

• postęp technologiczny zatarł granice pomiędzy tym co może i co nie może być postęp technologiczny zatarł granice pomiędzy tym co może i co nie może być przedmiotem obrotu w handlu międzynarodowym przedmiotem obrotu w handlu międzynarodowym

• Łączny silny wpływ postępu technologicznego i spadku kosztów transportu Łączny silny wpływ postępu technologicznego i spadku kosztów transportu doprowadził do tego, że niektórzy mówią wręcz o „śmierci odległości” w nowym doprowadził do tego, że niektórzy mówią wręcz o „śmierci odległości” w nowym modelu biznesowym.modelu biznesowym.

Śmierć czasuŚmierć czasu

• Postęp dokonuje się szybciejPostęp dokonuje się szybciej

• Innowacje są źródłem wzrostu, Innowacje są źródłem wzrostu, proces tworzenia innowacji proces tworzenia innowacji przyspieszyłprzyspieszył

• Jeżeli nie zrealizuję mojego pomysłu Jeżeli nie zrealizuję mojego pomysłu dzisiaj, jutro ktoś to zrobi za mniedzisiaj, jutro ktoś to zrobi za mnie

Wielkie podwojenieWielkie podwojenie

• Powstał globalny rynek pracy (co to Powstał globalny rynek pracy (co to znaczy w praktyce?)znaczy w praktyce?)

• Po rozpadzie bloku sowieckiego, Po rozpadzie bloku sowieckiego, reformach w Chinach i Indiach reformach w Chinach i Indiach globalna podaż pracy wzrosła z 1.46 globalna podaż pracy wzrosła z 1.46 mld do 2.93 mld osób, co R.Freeman mld do 2.93 mld osób, co R.Freeman nazywa wielkim podwojeniem*nazywa wielkim podwojeniem*

* R. Freeman „“The Great Doubling: labor in the new global economy” Georgia State University, Usery lecture in labor policy, 2005.

Wielkie podwojenie, skutkiWielkie podwojenie, skutki• Relatywny wzrost zasobu rąk do pracy względem zasobu kapitału skutkuje Relatywny wzrost zasobu rąk do pracy względem zasobu kapitału skutkuje

relatywnym spadkiem wynagrodzeń (w ostatnich latach udział zysków firm w relatywnym spadkiem wynagrodzeń (w ostatnich latach udział zysków firm w globalnym produkcie radykalnie wzrósł, spadł udział pracobiorców)globalnym produkcie radykalnie wzrósł, spadł udział pracobiorców)

• Presja na spadek wynagrodzeń nisko wykwalifikowanych pracowników, wzrost Presja na spadek wynagrodzeń nisko wykwalifikowanych pracowników, wzrost popytu na wysoko-wykwalifikowanych pracowników (efekt popytu na wysoko-wykwalifikowanych pracowników (efekt maquiladorasmaquiladoras)*; )*; obserwujemy wzrost zróżnicowania dochodów w ramach krajów i pomiędzy obserwujemy wzrost zróżnicowania dochodów w ramach krajów i pomiędzy krajamikrajami

• W artykule Lorentowicz, Marin, Raubold (2005) okazano, że w przypadku W artykule Lorentowicz, Marin, Raubold (2005) okazano, że w przypadku przeniesienia miejsc pracy z Austrii do Polski wystąpił odwrotny efekt przeniesienia miejsc pracy z Austrii do Polski wystąpił odwrotny efekt maquiladoras, maquiladoras, przenosi się pracę wymagającą wysokich kwalifikacji, co w latach przenosi się pracę wymagającą wysokich kwalifikacji, co w latach 1994-2002 podniosło premię za wykształcenie w Polsce o 41%, ta premia 1994-2002 podniosło premię za wykształcenie w Polsce o 41%, ta premia spadła w Austrii o 2%spadła w Austrii o 2%

• Ale, Grossman, Rossi-Hansberg** pokazują, że przesuwanie produkcji do krajów Ale, Grossman, Rossi-Hansberg** pokazują, że przesuwanie produkcji do krajów gdzie może być efektywniej wykonywana jest równoznaczne z postępem gdzie może być efektywniej wykonywana jest równoznaczne z postępem technologicznym zwiększającym wydajność pracowników, również niebieskich technologicznym zwiększającym wydajność pracowników, również niebieskich kołnierzyków, co pozytywnie oddziałuje na ich wynagrodzeniakołnierzyków, co pozytywnie oddziałuje na ich wynagrodzenia

* prace Feenstra, Hanson (1996, 1997);** G.Grossman, E.Rossi-Hansberg „The Rise of Offshoring. It is Not the WineFor Cloth Anymore”, artykuł zaprezentowany na konferencji Federal Reserve w Jackson Hole, 25 sierpnia 2006.

Wielkie podwojenie, Wielkie podwojenie, migracjemigracje• 5 procent Polaków w wieku aktywności 5 procent Polaków w wieku aktywności

zawodowej - tzw. pokolenie 1200 zawodowej - tzw. pokolenie 1200 brutto – wyjechało z Polski i podjęło brutto – wyjechało z Polski i podjęło lepiej płatną pracę w innych krajach lepiej płatną pracę w innych krajach UE, w Estonii 10 procent UE, w Estonii 10 procent

• To dobrze czy źle? Jak można To dobrze czy źle? Jak można wykorzystać te wybory dla dobra wykorzystać te wybory dla dobra Polski i Polaków?Polski i Polaków?

Grupa osób czekająca na czerwonym świetle Grupa osób czekająca na czerwonym świetle na przejście przez ulicę, Warszawa, 7 maja na przejście przez ulicę, Warszawa, 7 maja 2036 roku2036 roku

Źródło: zdjęcie z okładki raportu Banku Światowego o globalnych migracjach

Co globalizacja oznacza dla Co globalizacja oznacza dla mnie?mnie?

• Wiedza (angielski, internet, …)Wiedza (angielski, internet, …)

• ElastycznośćElastyczność

• Podejmując decyzje zawodowe Podejmując decyzje zawodowe trzeba obserwować globalny rynek trzeba obserwować globalny rynek pracypracy

• Efekt schodów ruchomychEfekt schodów ruchomych

5 minut na pytania5 minut na pytania

Za tydzień:Za tydzień:

• „„Outsourcing, offshoring, outtasking, Outsourcing, offshoring, outtasking, networking – powstanie jednego networking – powstanie jednego rynku pracy, kapitału i wiedzy. Czy rynku pracy, kapitału i wiedzy. Czy powstaje nowy model biznesowy XXI powstaje nowy model biznesowy XXI wieku?”wieku?”

www.rybinski.eu


Documents

SEMINARIUM Polityka pieniężna w globalnej gospodarce