ŠEMA KATALOŠKOG OPISA

1. Područje stvarnih naslova i podataka o odgovornosti

Glavni stvarni naslov

Preuzima se doslovno sa naslovne strane publikacije, navodi se ispod četvrtog slova odrednice Može se skratiti ali tako da se ne naruši logička celina naslova I stavljaju se … Ako se u naslovu nalaze …

tada se one zamenjuju sa - - - Sastavni deo naslova je I alternativni naslov koji je sa prvim delom naslova povezan veznikom ili. Tada se

prva reč alternativnog naslova piše početnim velikim slovom Ako ime autora sa naslovom čini logičku celinu, tada se ime autora ne ponavlja u podacima o

odgovornosti Ako publikacija nema stavarni naslov, vesamo ime autora tada ime autora preuzima ulogu naslova Ako se stvarni naslov ne javlja na naslovnoj strani ili zameni za nju, već na nekom drugom mestu u

publikaciji, navodi se kao prvi elemenat kataloškog opisa ali u uglastim zagradama Ako publikacija na naslovnoj strain nema glavni stvarni naslov ni ime autora tada se za glavni stvarn

naslov uzimaju prve tri reči glavnog teksta Ako naslov očinje brojem, simbolom ili starim pravopisom u uglastoj zagradi iznad piše se slovima taj

broj, simbol…

˽=˽ Uporedni stvarni naslov

Svi uporedni naslovi se unose I odvajaju sa ˽=˽, redosledom sa naslovne strane. Ako neki tekst preovlađuje na nekom jeziku tada se on stavlja kao prvi stvarni naslov bez obzira na redosled na naslovnoj strani

˽:˽ Dodatni podaci (podnaslov, nadnaslov)

Objašnjava I dopunjuje glavni stvarni naslov I odvaja se od njega sa ˽:˽ Ako ne počinje vlastitom imenicom piše se malim slovom bez obzira kako je naznačeno na publikaciji Ukoliko se javi na nekom drugom mestu u publikaciji, a razlikuje se od onoga sa naslovne strane, moše se

navesti u napomeni Nadnaslov se isto tretira kao I podnaslov Kada podnaslov bliže objašnjava stvarni naslov a ne nalazi se na naslovnoj strani, može se uneti I prvo

područje ali u uglastim zagradama Uporedni podnaslovi na različitim jezicima navode se tako što se prvo navede podnaslov na jeziku

stvarnog naslova, zatim sledi ˽=˽ pa onda podnalov na drugom jeziku

˽/˽ Prvi podatak o odgovornosti (autori dela, koautori, saradnici, pisci predgovora I pogovora, komentatori, priređivači, prevodioci, sastavljači, urednici, ilustratori…)

Ako se podaci o odgovornosti ne nalaze na naslovnoj strani ili zameni za nju, već na nekom drugom mestu u publikaciji, navode se u prvom području I stavljaju u uglastu zagradu

˽;˽ Sledeći podatak o odgovornosti

Redosled podataka o odgovornosti preuzima se po redosledu navođenja na naslovnoj strani (pisac dela ide pre prevodioca, prevodioc pre pisca pogovora ili predgovora

Podaci o istovrsnom autorstvu odvajaju se zarezom ili se preuzima odgovarajući izraz sa publikacije. Kolektivna tela se odvajaju sa veznikom I

Kada je u publikaciji navedeno više od tri istovrsna autorstva unosi se samo prvo ime a izostavljanje se označava sa … I skraćenicom na odgovarajućem jeziku I pismu [I dr.] odnosno [et al.]

Ako svi elementi prvog područja uključujući I podatke o odgovornosti javljaju na više jezika u kataloški opis se unose blokovi na odgovarajućem jeziku koji se odvajaju simbolom ˽=˽

Ako su na naslovnoj strani uporedni svi podaci sa prvog područja osim podataka o odgovornosti, ovaj podatak se navodi iza svih uporednih naslova odnosno iza poslednjeg podnaslova

Ako se podaci o odgovornosti javljaju na više jezika a podnaslov samo na jednom tada se ne formiraju blokovi već se podaci o odgovornosti navode posle svih stvarnih naslova i podnaslova

Sadržajno samostalni radovi: o Istog autora bez zajedničkog stvarnog naslova – svi radovi se navode redosledomkojim se javljaju

na naslovnoj strani I odvajaju simbolom ˽;˽o Istog autora sa zajedničkim stvarnim naslovom – u prvom području se navodi stvarni naslov I

podaci o odgovornosti a u napomenu se unose nazivi samostalnih radova I odvajaju se simbolom ˽;˽

o Različitih autora bez zajedničkog stvarnog naslova – uz svaki stvarni naslov unosi se I podatak o odgovornosti a ove se celine odvajaju simbolom ˽.˽

2. Područje izdanja

.˽-˽ Podatak o izdanju Uzima se izraz koji sadrži reč izdanje ili odgovarajući izraz na stranim jezicima, glavni izvor podataka je

naslovna strana ili zamena za nju. Podaci koji se ne javljaju u glavnom izvoru pišu se u uglastim zagradama

Redni broj izdanja uvek se piše arapskim brojem Uz podatak o izdanju unose se I propratne reči kao što su: izmenjeno, dopunjeno, prerađeno, nastavni

plan I program po kome je urađeno…

˽=˽ Uporedni podatak o izdanju

Ako su elementi izdanja navedeni na više jezika onda se oni u kataloškom opisu grupišu u blokove I odvajaju simbolom ˽=˽

˽/˽ Podatak o odgovornosti koji se odnosi na izdanje

Odnosi se na suautore, prevodioce, pisce pogovora I predgovore, ilustratore I ostale saradnike koji su doprineli da se publikacija po izvesnim elementima razlikuje od prvobitnog izdanja

˽;˽ Sledeći podatak o odgovornosti koji se odnosi na izdanje

˽,˽ Dodatni podatak o izdanju

˽/˽ Podatak o odgovornosti uz dodatni podatak o izdanju

˽;˽ Sledeći podatak o odgovornosti uz dodatni podatak o izdanju

3. Ne unosi se u opis

4. Područje izdavanja

.˽-˽ Mesto izdavanja

Preuzima se doslovno iz publikacije, I to oblik sa naslovne strane Kada mesto izdavanje nije navedeno u publikaciji a može se utvrditi unosi se u kataloški opis u uglastu

zagradu, a ako mesto izdavanja nije pouzdan podatak tada se stavlja iza njega znak pitanja ? Ako se mesto izdavanja razlikuje od naziva koji je naveden na nekom drugom metu u publikaciji u

kataloški opis se unose oba naziva stim što se odvajaju skarćenicom u uglastoj zagradi tj. Odnosno i.e Kada ne može da se utvrdi mesto izdavanja publikacije u kataloški opis unosi se usvojena skraćenica [S. l.]

odnosno [Б. м.]

˽;˽ Drugo ili sledeće mesto izdavanja

Kada su navedena dva mesta izdavanja ona se u kataloški opis unose bez obzira na kom su mestu navedena u publikaciji, pa čak I kada se ne nalaze zajedno na istom mestu

Ukoliko se na stranim publikacijama javljaju tri ili više mesta izdavanja navodi se ono mesto koje je grafički istaknuto, a ako nijedno mesto izdavanja nije grafički istaknuto navodi se samo prvo mesto uz dodavanje skraćenice [итд.] odnosno [etc.]

˽:˽ Izdavač

Navodi se naziv izdavača, koji se doslovno preuzima iz publikacije, I navodi se u nominative Ne navode se izrazi koji označavaju pravni karakter izdavača (OOUR,nSOUR, RO, NIP, …) Naziv izdavača može da se navede u skraćenom obliku ukoliko je takav oblik razumljiv širem krugu

korisnika (BIGZ…) Ukoliko je izdavač radna organozacija kojoj izdavanje nije osnovna delatnost u kataloški opis se unosi I

izraz koji označava vrstu radne organizacije Ime fizičke osobe koje se nalazi u nazivu izdavačke organizacije navodi se umesto celog naziva I stavlja

među navodnike Ukoliko se naziv izvdavača nalazi akronim koji nije opšte poznat tada se uglaste zagrade stavlja

objašnjenje za taj oblik Ako je izdavač fizičko lice u kataloški opis se unosi inicijal imena I puni oblik prezimena Ako se kao podatak javlja izraz vlastito izdanje ono se skraćuje na vlast. Izd., a izrazi kao izdanje autora,

izdanje prevodioca skraćuju se u autor, prevodioc… Ukoliko se u stranim publikacijama javljaju dva izdavača ali se samo jedan pojavljuje na naslovnoj starni a

drugi negde u publikaciji tada se za izdavača upisuje onaj koji je naveden na naslovnoj strani a drugi se izostavlja

Ukoliko se javljaju tri ili više izdavača onda se ispisuje onaj koji je grafički istaknut ili prvi naveden a za ostale se dodaju usvojene skraćenice итд. Odnosno etc.

Kada publikacija nema podatke o izdavaču a na vrhu naslovne strane je navedeno kolektivno telo čija je funkcija u odnosu na publikaciju neodređena u kataloški opis se nakvo telo unosi kao podatak o izdavaču

Kada podatak o izdavaču ne može da se utvrdi u kataloški opis se unosi usvojena skraćenica s.n odnosno б. и.

Kod separate kao podatak o izdavaču se uzima ona radna organizacija za koju je izričito naglašeno da je izdavač publikacije

Za fototipska izdanja element područja izdavanja čine podaci koji se odnose na fototipsko izdanje

˽,˽ Godina izdavanja

Navodi se iza podatka o izdavaču I označava se arapskim ciframa bez obzira kako je navedeno u publikaciji

Ukoliko je na naslovnoj strani navedena starija godina izdavanja a na ostalim mestima u publikaciji novija, u kataloški opis se unosi godina izdavanja sa naslovne strane I novija godina izdavanja a između se stavlja skraćenica t.j odnosno i.e.

Ako publikacija nema podatak o godini izdavanja I ne može se precizno utvrditi I izvan nje, u kataloški opis se unosi približna godina I ovakav podatak se unosi u uglastoj zagradi

˽(˽ Mesto štampanja

Podaci o mestu štampanja I nazivu štampara unose se u kataloški opis u sledećim slučajevima:o Kada je podatak o mestu izdavanja nepoznato Kada je podatak o izdavaču nepoznato Kada publikacija predstavlja izdanje individualnog izdavačao Kada izdavač publikacije je strano kolektivno telo a štampar je s teritorije Srbije

˽:˽ Naziv štampara

˽,˽ Godina štampanja

Ako su podaci o mestu štampanja I nazivu štampara nepoznati u kataloški opis se unose usvojene skraćenice б.м. б.и. odnosno s.l. s.n.

Podatak o godini štampanja publikacije unosi u kataloški opis uvek kada nedostaje podatak o godini izdavanja

Ukoliko se godina izdavanja I godina štampanja razlikuju, iza godine izdavanja, okrugloj zagradise unosi podatak o godini štampanja uz dodatno objašnjenje – štampano.

5. Područje materijalnog opisa

.˽-˽ Posebna oznaka građe i opseg publikacije Opseg publikacija se izražava brojem strana, listova ili stubaca. U kataloškom opisu navodi se poslednja

strana a nepaginirani delovi publikacije se ne dobrojavaju. Numeracija se označava arapskim ili rimskim brojevima zavisno od podataka u publikaciji Ukoliko je publikacija numerisana slovnim oznakama onda se prvo navodi oznaka str. Ili st. ili list pa tek

onda prvo I poslednje slovo niza Kada se paginacija sastoji od više nizova u područje materijalnog opisa unosi se poslednji broj svakog

niza a takvi nizovi se odvajaju zarezom a odgovarajuća oznaka se dodaje iza svih brojeva Ako se nizovi razlikuju oznaka se navodi iza svakog niza kome pripada Kod posebnih otisaka u kataloški opis se unosi broj prve I poslednje stranice, lista ili stupca Ukoliko cela publikacija nije numerisana, ili je predgovor, pogovor ili neki drugi podatak uz sadržaj

nenumerisan, nenumerisani niz se navodi u uglaste zagrade u području materijalnog opisa Ako publikacija nema oblik knjige već se javlja u vidu mape, presavijenog lista, omota, nepovezanih

listova i sl. U područje materijalnog opisa unosi se posebna oznaka građe a u okrugloj zagradi se unosi podatak o paginaciji

Kada u publikaciji postoji više od tri istovrsno numerisana niza svi nizovi se sabiraju I dodaje se formulacija s razl. Pag

Ukoliko jedan od nizova obuhvata najveći deo publikacije, najpre se navodi taj niz a zatim u uglastoj zagradi zbir ostalih nizova

Ako se u publikaciji nalaze ilustrovani prilozi u vidu geografskih karata, shema, statističkih tablica, planova, umetničkih reprodukcija, fotografija i sl., a ovi prilozi nisu ušli u postojeću paginaciju publikacije njihov broj se unosi u područje materijalnog opisa posle podataka o opseg publikacije i odvaja se zarezom. Ukoliko su ovi prilozi otisnuti sa obe strane navodi se izraz - str. s tablama, a ako je otisnuto na jednoj strani u opisu se navodi formulacijom – list s tablom (listovi s tablama)

Ukoliko listovi ili strane s tablama imaju svoju numeraciju tada se njihov ukupan broj unosi u onom vidu u kome je dat u publikaciji

Ukoliko listovi ili strane sa tablama nisu numerisani njihov ukupan broj se izbroji i stavi u uglastu zagradu posle podataka o opsegu

Ukoliko su listovi s tablama presavijeni navodi se ukupan broj takvih listova i formulacija presavijen list Ako se u publikaciji nalazi samo table sa slikom autora u područje materijalnog opisa iza opsega

publikacije unosi se podatak 1 slika autora za numerisanu tablu, odnosno [1] slika autora za nenumerisanu tablu

Kada u publikaciji pored table sa slikom autora postoje i druge table podatak o slici autora navodi se u napomeni

˽:˽ Podatak o ilustracijama

Podatak da je publikacija ilustrovana crtežima, shemama, grafikonima, fotografjiama izražava se skraćenicom ilustr.

Ako preovlađuje jedna vrsta ilustracija umesto skraćenice ilustr. se navodi npr. graf. prikazi… Kada je slika autora jedina vrsta ilustracije navodi se formulacija slika autora, a ako ima i drugih ilustracija

pored slike autora tada se na sliku autora upozorava u napomeni

˽;˽ Format publikacije

Meri se po visini hrpta, izražava u centimetrima I zaokružuje do sledećeg većeg centimetre

˽+˽ Propratna građa

Može da se javi kao poseban fizički odvojen dodatak u vidu listova ili strana sa shemama, kartama, napomenama I sl. Ili dodatak u vidu atlasa, rečnika, brošure i sl. Ili dodaci u vidu neknjižne građe CD, DVD, pisuju se na dva načina:

A) Dodatak koji nema posebno značenje I ne zahteva širi kataloški opis navodi se posle podatka o formatu publikacije sa znakom + i taj podatak se sastoji od naziva građe i piše se velikim početnim slovom i sledi u okrugloj zagradi naziv građe i opseg

B) Ukoliko propratna građa zahteva širi kataloški opis (npr. Rečnik uz osnovnu publikaciju, atlas, ključ, tablice, registri i sl – fizički odvojeni od publikacije) navodi se na drugom nivou ispod glavnog kataloškog opisa, prethodi simbol - -. Ukoliko publikacija ima više različite propratne građe, podatak za svaku građu se unosi u posebnom redu a prethodi mu simbol - -Ako propratna građa nema poseban stvarni naslovu uglastoj zagradi se navodi odgovarajuće tumačenje

6. Područje izdavačke celine

.˽-˽ ( Zajednički stvarni naslov

Preuzima se doslovno sa publikacije i uvek se navodi u nominativu, ako se javlja na više mesta u publikaciji prednost se daje obliku sa naslovne strane

˽=˽ Uporedni zajednički naslov

Piše se u slučaju da se stvarni naslov javlja na više jezika

˽:˽ Podnaslov izdavačke celine

Navodi se samo ako je potrebno da se identifikuje izdavačka celina

˽/˽ Podatak o odgovornosti koji se odnosi na izdavačku celinu

Navodi se u da glavni stvarni naslov nije dovoljno karakterističan da se po njemu vrši indentifikovanje izdavačke celine, a upublikaciji je naveden podatak o kolektivnom uredniku ili izdavaču

Ukoliko publikacija pripada ograničenoj izdavačkoj celini tada se ovde navodi podatak o autoru izdavačke celine ako njegovo ime nije sadržano u zajedničkom stvarnom naslovu. To se odnosi I na kolektivnog urednika ili izdavača, kao i na individualnog urednika ili priređivača ukoliko su njihova imena navedena isključivo kao elementi izdavačke celine

˽;˽ Sledeći podatak o odgovornosti

˽,˽ Međunarodni standardni serijski broj niza – ISSN

Unosi se kad god je naveden u publikaciji

˽;˽ Numeracija izdavačke celine

Ako je izdavačka celina numerisana taj podatak se unosi u kataloški opis, i uvek se označava arapskim brojem

Ako se numeracija sastoji od više delova, kao što su broj godišta, broj sveske u godištu, broj kola ili serije I u opisu se odvajaju zarezom

˽.˽ Oznaka kola

numeracija kola se navodi uvek arapskim brojem

koristi se ako se u okviru jedne izdavačke celine javlja jedan ili više stvarnih naslova koji sup o užoj tematici bezani za izdavačku celinu, ali nisu karakteristični da se smatraju samostalnim celinama

˽,˽ Stvarni naslov kola

˽;˽ Numeracija kola )

Ponekad se u publikaciji javlja više izdavačkih celina, one se unose u kataloški opis I navode se u posebnoj okrugloj zagradi između kojih je propisan razmak. Ako publikacija pripada ograničenoj izdavačkoj celini a ujedno je I deo neograničene izdavačke celine, prvo navodimonpodatak o ograničenoj a zatim o neograničenoj celini

7. Područje napomena Upotpunjuje I bliže određuje elemente kataloškog opisa Od glavnog kataloškog opisa odvajaju se razmakom, a navode se u visini prvog slova redalice. Svaka nova

napomena se od prethodne odvaja simbolom .˽-˽ Tri vrste napomena:

o Napomene koje se odnose na prvih pet područja kataloškog opisa, redosledom koji se primenjuje u glavnom kataloškom opisu

o Napomene koje se odnose na sadržaj opisivane publikacije I one se unose redosledom koji je zastupljen u samoj publikaciji

o Napomene koje se odnose na dodatke uz sadržaj I one se unose redosledom iz publikacijeA) NAPOMENE O PREVODU

Uvek sadrži uvodno objašnjenje – Prevod dela odnosno Превод дела u zavisnosti od jezika centra, zatim sledi : I onda ide stvarni naslov originala I ime autora ako je njegovo ime u glavnom kataloškom opisu dato u fonetskom obliku

Ako publikacija sadrži prevode nekoliko sadržajno samostalnih radova bez zajedničkog stvarnog naslova, u napomeni se navode stvarni naslovi originala redosledom kojim su njihovi prevodi dati u glavnom kataloškom opisu. U uvodnom objašnjenju se onda stavlja objašnjenje Prevodi dela: odnosno Преводи дела: zatim svako delo posebno numeriše arapskim brojevima I svaki rad se odvaja sa simbolom ˽;˽

Ako u publikaciji nije naznačen stvarni naslov originala Tada se unosi uvodno objašnjenje Koje glasi Izv. Stvr. Nasl. I zatim se navodi orginalni naslov

Kida delo nije prevedeno prema originalu unosi se uvodno objašnjenje Prevedeno prema: odnosno Преведено према:

Kada izvorni stvarni naslov nije naveden u publikaciji a može se utvrditi u napomeni se beleži Izv. Stv. Nasl odnosno Изв. Ств. Насл., ukoliko je potrebno da se unese I podnaslov i/ili autor tada se upotrebljava izreka Nasl. Izvornika odnosno Насл. Изворника:

B) NAPOMENE O GLAVNOM NASLOVU I O GLAVNOM STVARNOM NASLOVU Ukoliko publikacija nema naslovnu stranu u napomeni se navodi podatak koji ukazuje na

onaj deo publikacije koji služi kao zamena za nju, I to Kor. Nasl., Nasl. Nad tekstom, Nasl. Na predlistu I sl, odnosno Кор. насл., Насл. над текстом, Насл. над предлисти и сл.

Kada stvarni naslov nije naveden na naslovnoj strani niti ameni za nju, već je preuzet iz nekog drugog dela publikacije onda se piše Stv. Nasl. Preuzet sa kor., Stv. Nasl. Preuzet sa poleđine nasl. Lista, Stv. Nasl. Preuzet iz kolofona odnosno sve isto samo ćirilicom

C) NAPOMENE O PODNASLOVU Unose se se onda kada podnaslov nije ušao u glavni kataloški opis I tada se unosi u

napomenu uz objašnjenje koje ukazuje na mesto u publikaciji gde se podnaslov nalazi. Objašnjenje se navosi sa skraćenim rečima (kako latinicom tako I ćirilicom u zavisnosti od pisma centra) Na kor. Podnasl., Na nasl. Str I podnasl., U kolofonu podnasl., …

D) NAPOMENE O PRIŠTAMPANOM RADU Prištampani rad je sadržajno samostalni rad, koji je štampan uz glavni rad opisivane

publikacije. Ukoliko ima svoju naslovnu stranu tada uvodna izreka glasi – Nasl. Str.

Prištampanog teksta, a ukoliko naslovna strana ne postoji tada su uvodne izreke – Prištampano ili Prištampano 1. – Prištampano 2. - Unose se svi podaci koji se razlikuju od glavnog rada I ako su štampani umeđusobno obrnutim smerovima to se mora naznačiti u napomeni. Ako publikacija sadrži dva dela različitih autora, glavni kataloški opis se radi za delo koje je po autorskoj odrednici ima prednost u azbučnom redosledu

E) NAPOMENE O PRIRODI DELA, KNJIŽEVNOJ VRSTI, POVODU, JEZIKU I PISMU Ako u tekstu publikacije postoji podatak koji objašnjava prirodu dela, književnu vrstu ili

povod, taj se podatak u vidu citata preuzima s publikacije. Kod doktorskih disertacija I magistarskih I diplomskih radova u napomeni se navodi

vrsta rada, naziv univerziteta, fakulteta ili druge radne org. u kojoj je rad odbranjen ili prihvaćen, kao I godina kada je rad odbranjen ili prihvaćen. Na vrst rada se upućuje rečima – Dokt. Disert., Mag. Rad., Specijalistički rad. Ukoliko je rad objavljen u skraćenom ili proširenom obliku taj podatak se takođe navodi u napomeni.

Ukoliko u glavnom kataloškom opisu postoji da je publikacija doktorski, magistarski ili specijalistički rad u napomeni se navodi naziv ustanove gde je rad odbranjen ili prihvaćen I ispisuje se uvodno objašnjenje - Na vrhu nasl. Str.

F) NAPOMEME O PODACIMA O ODGOVORNOSTI Podatak o odgovornosti koji nije naveden u glavnom kataloškom opisu navodi se u

području napomena Kada se ime autora u publikaciji javlja u nepotpunom obliku, u vidu inicijala I

pseudonima, takav se oblik unosi u glavni kataloški opis a u napomeni pored uvodnog objašnjenja – Pravo ime autora, Puno ime autoraa zatim unosimo razrešenje. Ako se podatak preuzima iz nekog drugog izvora u napomeni navodimo taj izvor.

G) NAPOMENE O IZDANJU Unose se kada se o izdanju publikacije sazna unutar teksta I to sa uvodnim objašnjenjem

– Prema pogovoru ovo je 4. Izd… Kod fototipskih izdanja navodi se podatak o godini objavljivanja izvornog izdanja, a kada

su u pitanju stare publikacije navodi se impresum izvornog teksta U napomeni kataloškog opisa separate upisuju se podaci karakteristični za izvornu

pblikaciju I to utvrđenim redosledom – Glavni ili zajednički stvarni naslov, podnaslov, autor, broj godišta, numeracija knjigekao I godina objavljivanja izvorne publikacije. Glavni ili zajednički naslov se unosi u nominative a ispred njega se unosi skraćenivca P.o. što znači poseban otisak.

Ako u separatu ne postoji podatak o glavnom ili zajedničkom naslovu izvorne publikacije već je naveden samo naziv kolektivnog tela koje je priređivač ili izdavač u napomeni se unosi taj podatak

Ako ne postoji u separatu podatak o izvornoj publikaciji tada se u napomeni ispisuje Separat

H) NAPOMENE O MATERIJALNOM OPISU