34
saxelmZRvanelo Seiqmna proeqtis “saqarTvelos saskolo ganaTleba adamianiT vaWrobis (trefikingis) prevenciis samsaxurSi” farglebSi. proeqts axorcielebs migraciis saerTaSoriso organizacia (IOM), saqarTvelos ganaTlebis da mecnierebis saministrosTan mWidro TanamSromlobiT. proeqti xorcieldeba Sveicariis ganviTarebisa da TanamSromlobis saagentos finansuri mxardaWeriT. MASCAVLEBLIS YDA.indd 1 12.06.2010 10:51:46

saxelmZRvanelo Seiqmna proeqtis “saqarTvelos saskolo ...naTliv warmoidginoT gakveTilis msvleloba. gakveTilis dasawyisi mTliani gakveTilis organul nawils warmoadgens da maswavlebels

  • Upload
    others

  • View
    12

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: saxelmZRvanelo Seiqmna proeqtis “saqarTvelos saskolo ...naTliv warmoidginoT gakveTilis msvleloba. gakveTilis dasawyisi mTliani gakveTilis organul nawils warmoadgens da maswavlebels

saxelmZRvanelo Seiqmna proeqtis “saqarTvelos saskolo ganaTleba adamianiT vaWrobis (trefikingis) prevenciis samsaxurSi” farglebSi.

proeqts axorcielebs migraciis saerTaSoriso organizacia (IOM), saqarTvelos ganaTlebis da mecnierebis saministrosTan mWidro TanamSromlobiT.

proeqti xorcieldeba Sveicariis ganviTarebisa da TanamSromlobis saagentos finansuri mxardaWeriT.

MASCAVLEBLIS YDA.indd 1 12.06.2010 10:51:46

Page 2: saxelmZRvanelo Seiqmna proeqtis “saqarTvelos saskolo ...naTliv warmoidginoT gakveTilis msvleloba. gakveTilis dasawyisi mTliani gakveTilis organul nawils warmoadgens da maswavlebels

maswavleblis wigni

adamianiT vaWroba

trefikingi masc.indd 1 12.06.2010 10:53:24

Page 3: saxelmZRvanelo Seiqmna proeqtis “saqarTvelos saskolo ...naTliv warmoidginoT gakveTilis msvleloba. gakveTilis dasawyisi mTliani gakveTilis organul nawils warmoadgens da maswavlebels

2

fotosuraTi ydaze: © IOM, 2003

dizaineri: nuka totosaSvili

yvela ufleba daculia. gamomcemlis winaswari werilobiTi Tanxmobis ga reSe dauSvebelia am gamocemis romelime nawilis gamravleba, sainformacio sistemaSi Seyvana an gagzavna nebismieri formiT an saSualebiT, maT Soris, eleqtronuli, meqanikuri, fotokopirebiT, CaweriT an raime sxva saxiT.

avtoris mier gamoTqmuli mosazrebebi SeiZleba ar emTxveodes IOM-is mosazrebebsa da Sexedulebebs.

migraciis saerTaSoriso organizacia (IOM) iziarebs princips, rom huma­nuri da mowesrigebuli migracia sargeblobis momtania migrantebisa da sazo gadoebisaTvis. IOM warmoadgens mTavrobaTaSoris organizacias da saer TaSoriso Tanamegobrobis partniorebis meSveobiT axorcielebs Tavis saqmianobas Semdegi mimarTulebebiT:

• migraciis sferoSi arsebuli operatiuli amocanebis gadawyveta;• migraciasTan dakavSirebuli sakiTxebis ganmarteba;• migraciis daxmarebiT socialuri da ekonomikuri ganviTarebis mxarda Wera;• adamianis Rirsebisa da migrantebis keTildReobis dacva da xelSew yo ba.

gamomcemeli: migraciis saerTaSoriso organizacia (IOM), ©, 2009

0179 saqarTvelo, Tbilisi,gogebaSvilis q. 41, tel: (+995 32) 25 22 16, (+995 32) 29 38 94faqsi: (+995 32) 25 22 17

avtorebi: maia gogolaZe manana jinWaraZe

wigni gamoica Sveicariis ganviTarebis da TanamSromlobis saagentos dafinansebiT.

trefikingi masc.indd 2 12.06.2010 10:52:54

Page 4: saxelmZRvanelo Seiqmna proeqtis “saqarTvelos saskolo ...naTliv warmoidginoT gakveTilis msvleloba. gakveTilis dasawyisi mTliani gakveTilis organul nawils warmoadgens da maswavlebels

33

wi na sity va o ba

ga naT le bi sa da mec ni e re bis sa mi nis tros sa ja ro sa mar Tlis iu ri­di u li pi ri erov nu li sas wav lo geg me bi sa da Se fa se bis cen tri, iT va­lis wi nebs ra ada mi a niT vaW ro bis (tre fi kin gis) wi na aR mdeg mTav ro­bis sa moq me do geg mis moTx ov nebs, mi e sal me ba mig ra ci is sa er Ta So ri­so or ga ni za ci as Tan er Tad sa qar Tve los sa ja ro sko le bis mos wav­le e bi saT vis am Te ma ze sas wav lo ma sa lis Seq mnas.

zo ga di ga naT le bis erov nuli miz ne bis mi xed viT, mo zar di un da aRi zar dos ma Ral zne ob riv Ri re bu le beb ze, ico des ka no nis, ada mi­a nis Rir se bi sa da uf le be bis pa ti vis ce ma; SeZ los sa Wi ro in for ma­ci is mo po ve ba, prob le me bis ga az re ba da sir Tu le e bis ga daW ris gzis da sax va; un da iyos pat ri o ti, da mo u ki de be li, Se moq me de bi Ti, sa ku­Ta ri Se saZ leb lo be bis mud mi vad gan vi Ta re bis Sem Zle, in for mi re­bu li da am cod nis adek va tu rad ga mo ye ne bis una ris mqo ne.

mxo lod in for mi re bu li, sa ku Tar cxov re ba ze pa su xis mge be li mo­zar di SeZ lebs ga ac no bi e ros is re a lo ba, rac Se iZ le ba tre fi kings moy ves.

sam wu xa rod, Ta na med ro ve mo no bad wo de bul am mZi me mov le nas Cven ma qve ya nam gver di ver au a ra. Se maS fo Te be lia ada mi a niT vaW ro­bis (tre fi kin gis) da na Sa u lis mas Sta be bi da da un do be li for me bi ki­dev uf ro imi to mac, rom mi si msxver pli Se iZ le ba bav Svi gax des.

war mod ge ni li pub li ka ci a, mas Si gad mo ce mu li naT lad gaS li li tre fi kin gis Te ma, saf rTxe e bis dro u lad amoc no ba, prob le mi sa­gan Ta vis daR we vis gze bi sa Su a le bas iZ le va mo zar di am glo ba luri prob le mis gan da ic va. mTa va ri a, rom mo zar deb ma kar gad ga i az ron, Tu ra saf rTxe Se iZ le ba da e muq roT tre fi kin gis sa xiT da ro gor ai ci ­lon igi Ta vi dan. sa Wi ro e bis Sem Txve va Si ki – vis da ro gor mi mar Ton dax ma re bi saT vis.

vi me dov nebT, aq mo ce mu li spe ci a lu rad Se mu Sa ve bu li sas wav lo ma sa la, in te raq ti u li me To de bi sa da xer xe bis ga mo ye ne biT Ses Zens Cvens mo zar debs im unar ­Cve vebs, rom le bic maT Sem dgom cxov re ba Si swo ri ar Ce va nis ga ke Te ba sa da mya ri na bi je bis ga dad gma Si da ex ma re­baT.

na Tia jo xa Ze erov nu li sas wav lo geg me bi sa da Se fa se bis cen tris di req to ri

trefikingi masc.indd 3 12.06.2010 10:52:55

Page 5: saxelmZRvanelo Seiqmna proeqtis “saqarTvelos saskolo ...naTliv warmoidginoT gakveTilis msvleloba. gakveTilis dasawyisi mTliani gakveTilis organul nawils warmoadgens da maswavlebels

4

proeqtis Sesaxeb

proeqts axorcielebs migraciis saerTaSoriso organizacia (IOM). pro eq tSi IOM­Tan erTad aqtiurad monawileobs saqar Tvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministro, aseve, partniorebi sam Tavrobo da arasamTavrobo seqtoridan. pro­eqti xorcieldeba Sveicariis ganviTarebisa da TanamSromlobis saagentos fi­nansuri mxardaWeriT.

proeqtis miznebi

zogadi ganaTlebis erovnuli miznebidan gamomdinare, iseTi saganmanaTleblo masalis Seqmna da gavrceleba, romlis meSveobiTac saqarTvelos saSualo skolis moswavleebi, maTi maswavleblebi da mSoblebi ukeT gaacnobiereben adamianiT vaWrobis (trefikingis) safrTxes, migraciasTan dakavSirebul re­alobas da gaiazreben prevenciis xelmisawvdom meqanizms.

ganaTlebis saministros rolis amaRleba, erovnuli samoqmedo gegmis Se­sabamisad, adamianiT vaWrobis (trefikingis) problemebze muSaobisa da mis winaaRmdeg brZolis sakiTxebSi.

adamianiT vaWrobasTan (trefikingTan) dakavSirebuli riskis saTanadod gaaz­rebis, Sesabamisi codniTa da unariT aRWurvis mizniT, maswavlebelTa momza­deba specialuri saswavlo programiT, rom yovelive es gadascen 15­dan 17 wlamde asakis skolis moswavleebs, raTa maT gamoumuSavdeT cxovrebaSi sir­Tuleebis gadaWris gzis dasaxvis unar­Cvevebi.

iseTi saswavlo masalis Seqmna, romelic sapilote testirebis SesaZleblobas iZleva da mis Semdgom adaptirebas iTvaliswinebs. sakiTxebi adamianiT vaWro­bis (trefikingis) Temaze CarTuli unda iqnes ganaTlebis erovnuli sistemis kurikulumSi, xolo saswavlo masala, mza produqtis saxiT, Sevides Sesabamis saxelmZRvaneloebSi.

aRsaniSnavia, rom saswavlo masalaSi mocemuli sakiTxebi exmaureba zo gadi ga ­naTlebis erovnul miznebs, rac iTvaliswinebs maRalzneobrivi, kanonis mcodne da ka nonmorCili adamianis Rirsebisa da uflebebis pativismcemeli axalgazrde­bis aRzrdas, romlebsac SeswevT unari, sworad gaiazron problemebi, moipovon saWi ro informacia da rTul cxovrebiseul situaciebSi SeZlon swori arCevanis gakeTeba.

trefikingi masc.indd 4 12.06.2010 10:52:55

Page 6: saxelmZRvanelo Seiqmna proeqtis “saqarTvelos saskolo ...naTliv warmoidginoT gakveTilis msvleloba. gakveTilis dasawyisi mTliani gakveTilis organul nawils warmoadgens da maswavlebels

5

saswavlo masalis koncefcia

visac ki odesme umuSavia adamianiT vaWrobis (trefikingis) sakiTxebze, man icis, rom es uaRresad faqizi da saTuTi Temaa. gansakuTrebiT, maSin, rodesac mozar­debs vesaubrebiT. garda sxvadasxva saSualebiT miRebuli informaciisa, mozar­debSi myarad aris fesvgadgmuli am TemasTan dakavSirebuli stereotipebi.

vfiqrobT, rom adamianiT vaWrobasTan (trefkingTan) dakavSirebuli araswori informacia Zalian frTxil koreqcias saWiroebs, radgan am SemTxvevaSi, aucilebe­lia, rogorc SeZenil codnaze, aseve moswavlebis emociasa da qcevaze zemoqmedeba.

swavlebis koncefciis erT­erTi mTavari principia `ar avno~. saswavlo masala isea Sedgenili, rom man mozardSi dadebiTi emociebi gamoiwvios.

zemoT aRniSnulis gaTvaliswinebiT, saswavlo masala swavlebis interaqtiul models efuZneba da dagegmili aqtivobebi codnis gaRrmavebasTan erTad, mniS­vnelovani unar­Cvevebis gamomuSavebas uwyobs xels.

swavlis procesSi CarTulia rogorc goneba, aseve mTeli sxeuli da grZnobis yvela organo;

swavla aris SemoqmedebiTi saqmianoba da ara informaciis dagroveba;

moswavlisa da maswavleblis, agreTve, moswavleebis urTierTTanamSromloba xels uwyobs swavlis process;

dadebiTi emociebi aumjobesebs swavlis Sedegebs;

warmosaxvis saSualebiT goneba swrafad da avtomaturad iTvisebs miwodebul masalas.

swavlis procesSi CarTulia rogorc goneba, aseve mTeli sxeuli da grZnobis yvela organo;

swavla aris SemoqmedebiTi saqmianoba da ara informaciis dagroveba;

moswavlisa da maswavleblis, agreTve, moswavleebis urTierTTanamSromloba xels uwyobs swavlis process;

dadebiTi emociebi aumjobesebs swavlis Sedegebs;

warmosaxvis saSualebiT goneba swrafad da avtomaturad iTvisebs miwodebul masalas.

winamdebare rekomendaciebi daCqarebuli swavlebis mTavar principebzea dafuZnebuli, rac mdgomareobs SemdegSi:

trefikingi masc.indd 5 12.06.2010 10:52:56

Page 7: saxelmZRvanelo Seiqmna proeqtis “saqarTvelos saskolo ...naTliv warmoidginoT gakveTilis msvleloba. gakveTilis dasawyisi mTliani gakveTilis organul nawils warmoadgens da maswavlebels

6

teqnologiuri swavlebis meToditeqnologiuri swavlebis meTodi

Sedegze orientirebuli konkretuli saswavlo miznebis dasaxva;

saswavlo masalebis momzadeba dasaxuli miznebis Sesabamisad;

saswavlo procesSi miRweuli Sedegebis Sefaseba;

saWiroebis SemTxvevaSi saswavlo procesis mimarTulebis Secvla;

saboloo Sedegebis Sefaseba.

saswavlo­kvleviTi saqmianoba (axali codnis moZieba; gamocdilebis, unar­Cvevebis aTviseba);

konkretuli davalebis momzadeba (`teqnologiurad~ agebuli gakveTili);

TamaSis organizeba (situaciuri modelireba, rolebSi TamaSi);

diskusia – dialogi, komunikacia.

meToduri miTiTebebi

Tanamedrove pedagogikaSi, ZiriTadad, swavlebis Semdegi meTodebi gamoiyofa:

kvleviTi swavlebis meTodi

swavlebis procesis kvleviTi mimarTuleba gulisxmobs axali codnis SeZena­gamo­yenebas, rac aucileblad uSualod moswavleTa gamocdilebaze dayrdnobiT xorciel­deba.

aseTi swavlebis mizania ara mxolod axali codnis SeZena, aramed ukve arsebulis gadamuSavebac. maswavlebelma dialogis, warmosaxvis, metaforis da sxva xerxebis gamo­yenebiT unda SeZlos moswavleTa waxaliseba da xeli Seuwyos maTi SemoqmedebiTi az­rovnebis ganviTarebas.

amgvari pedagogiuri midgoma xels uwyobs moswavles, advilad Caswvdes Sesaswavli movlenisa Tu cnebis arss da damoukideblad gadaWras arsebuli problema.

trefikingi masc.indd 6 12.06.2010 10:52:56

Page 8: saxelmZRvanelo Seiqmna proeqtis “saqarTvelos saskolo ...naTliv warmoidginoT gakveTilis msvleloba. gakveTilis dasawyisi mTliani gakveTilis organul nawils warmoadgens da maswavlebels

7

gakveTilis gegmaze muSaobis dawyebamde sam kiTxvas unda gaeces pasuxi:

rogor unda mivaRwio sasurvel Sedegs?

ras unda miaRwion moswavleebma?

rogor gavigo, miRweulia Tu ara sasurveli Sedegi?

amis Semdeg daiwyeT gakveTilis gegmis Sedgena. dagegmvis yovel etapze unda gaiTvaliswinoT SemoTavazebuli kiTxvebi, rac dagexmarebaT, Tval­naTliv warmoidginoT gakveTilis msvleloba.

gakveTilis dasawyisi mTliani gakveTilis organul nawils warmoadgens da maswavlebels kargad unda hqondes mofiqrebuli, Tu rogor ukavSir­deba gakveTilis dasawyisi mis sxva elementebsa da dasasruls.

gakveTilis mizani gansazRvravs Sedegs, anu imas, Tu ras unda miaRwion Tqvenma moswavleebma gakveTilze.

ra aris gakveTilis perspeqtiuli miznebi? ra miznebi gaqvT konkretul gakveTilze? ras eliT moswavleebisagan? ra codnasa da unar­Cvevebs SeiZenen gakveTilis bolos moswavleebi?

maswavlebelma unda Camoayalibos, ra davalebebs Seasruleben misi moswavleebi gakveTilis msvlelobisas.

ras akeTeben moswavleebi gakveTilis msvlelobisas? romel etapze unda damTavrdes garkveuli samuSao? ra kriteriumebi gamoiyeneba moswavleTa miRwevebis Sesafaseblad? ra saxiT warmoCndeba miRebuli codna da SeZenili unar­Cvevebi?

gakveTilis gegmis Sedgenis meTodika

gakveTilis mizani

gakveTilis amocana

trefikingi masc.indd 7 12.06.2010 10:52:57

Page 9: saxelmZRvanelo Seiqmna proeqtis “saqarTvelos saskolo ...naTliv warmoidginoT gakveTilis msvleloba. gakveTilis dasawyisi mTliani gakveTilis organul nawils warmoadgens da maswavlebels

8

rogor gavacnoT moswavleebs gakveTilis idea da miznebi? rogor movaxerxoT moswavleTa daintereseba? rogor SevZloT moswavleTa yuradRebis mobilizeba? rogor davukavSiroT gakveTilis miznebi moswavleTa interesebs? ras elian moswavleebi?

unda ganisazRvros, mzad arian Tu ara moswavleebi momavali aqtivobebis Casatareb­lad da ra codna aqvT maT miRebuli am gakveTilamde. agreTve, romeli sakiTxebi unda daamuSaon, rom dasaxul miznebs miaRwion.

aucilebeli pirobebi

masalis SerCevis etapze ikveTeba ori ram: maswavleblis mier gansazRvruli mosamzadebeli dro da is resursebi, rac mas sWirdeba gegmis warmatebulad gansa­xor cieleblad (wignebi, citatebi, samuSao sqemebi da sxva TvalsaCinoeba).

ra literaturaa saWiro? ra aRWurvilobaa saWiro? rogor unda momzaddes da daigegmos samecniero da praqtikuli samuSaoebi?

sasurvelia, maswavlebelma imgvarad dagegmos da gadmosces gakveTilis msvleloba, rom survilis SemTxvevaSi, es gegma kolegebmac gamoiyenon.

ra aris mniSvnelovani am gakveTilSi? riT SevZlebT moswavleTa dainteresebas? swavlebis romeli donea misaRwevi gakveTilze: codnis SeZena, naswavlis gageba,

gamoyeneba, analizi, sinTezi Tu Sefaseba.

masala

gegmis es nawili detalurad aRwers gakveTils. kerZod, Tu rogor unda gan­xorcieldes gakveTilis miznebi da rogor unda imuSaon moswavleebma gakveTilze. Ees procesi sami nawilisagan Sedgeba: Sesavali, mTavari aqtivoba (ZiriTadi nawili) da daskvniTi nawili.

gakveTilis msvleloba

gasaTvaliswinebeli pirobebi:

pirvelad unda ganisazRvros, mzad arian Tu ara moswavleebi momavali aqtivobebis Casatareblad.

ra codna gaaCniaT maT imisaTvis, rom axali masala kargad gaigon. romeli sakiTxebi unda daamuSaon winaswar, raTa dasaxul mizans miaRwion.

Sesavali

masalis SerCevis etapze ikveTeba ori ram: maswavleblis mier gansazRvruli

masala

gakveTilis msvleloba

Sesavali

trefikingi masc.indd 8 12.06.2010 10:52:58

Page 10: saxelmZRvanelo Seiqmna proeqtis “saqarTvelos saskolo ...naTliv warmoidginoT gakveTilis msvleloba. gakveTilis dasawyisi mTliani gakveTilis organul nawils warmoadgens da maswavlebels

9

ra meTodebs mimarTavT azrebis Sesajameblad gakveTilis bolos? rogor ganaxorcielebT ukukavSirs xarvezebis Sevsebisa da codnis gamoyenebi­

saTvis?

ra aqtivobebi gamoiyeneba axsnili masalis asaTviseblad? romeli gakveTilebi mohyveba am gakveTils.

Pdaintereseba

gakveTili iwyeba moswaleebis dainteresebiT. am dros maswavlebeli cdilobs mobilizeba gaukeTos moswavleTa codnas konkretul sakiTxTan dakavSirebiT. klasis mosamzadeblad svams SekiTxvebs da msjelobas warmarTavs saWiro mimar­TulebiT. moswavleTa dainteresebisaTvis Zalze mniSvnelovania situaciuri amocanis dausrulebeli istoriis gagrZeleba, ilustraciebis gamoyeneba, leqsis an musikaluri nawarmoebis mosmena.

siRrmiseuli wvdoma

gulisxmobs masalis Seswavlas im meTodebiT, romlis drosac mivmarTavT leqciur CarTvas, saklaso diskusias, Ria da daxurul kiTxvebs, saxelmZRvaneloSi mocemuli teqstisa da damatebiTi informaciebis gacnobis sqemebs da a.S.

ZiriTadi nawili

daskvniTi nawili

ra aris gakveTilis mTavari Tema? ras akeTebs maswavlebeli imisaTvis, rom ufro martivi da saintereso gaxados

gakveTili? ra meTodebs iyenebs maswavlebeli? rogor unda warmovaCinoT gakveTilis Tema ise, rom moswavleebma aSkarad dainaxon

miRebuli codnis saWiroeba? sailustracio magaliTebis CamoTvla.

Semdgomi aqtivobebi

Sinaarsobrivad gakveTili sami fazisagan Sedgeba:

daintereseba (provocireba), siRrmiseuli wvdoma da refleqsia anu gaazreba. rogor xasiaTdeba TiToeuli cal-calke?

trefikingi masc.indd 9 12.06.2010 10:52:58

Page 11: saxelmZRvanelo Seiqmna proeqtis “saqarTvelos saskolo ...naTliv warmoidginoT gakveTilis msvleloba. gakveTilis dasawyisi mTliani gakveTilis organul nawils warmoadgens da maswavlebels

10

refleqsia (gaazreba)

Semajamebeli etapia, romelic xels uwyobs moswavlis SemoqmedebiTi da kriti­kuli azrovnebis ganviTarebas. Ees procesi moicavs sxvadasxva paralelis gavlebas, mosazrebebis gamoTqmas da maT dasabuTebas, msjelobas, gadawyvetilebis miRebasa da daskvnebis gamotanas.

maswavlebelma unda Seafasos sakuTari Tavi. TviTSefasebisas man unda gaiT­valiswinos Semdegi:

usmens Tu ara gulisyuriT moswavleebs? nawilobriv TviTon xom ar scems dasmul kiTxvebze pasuxs? acdis Tu ara bolomde moswavleebs azris gamoTqmas? SeuZlia Tu ara emociebis marTva da Tavis Sekaveba pirveladi reaqciisagan? moaqvs Tu ara Sedegi mis miTiTebebs, romelsac mudmivad imeorebs gakveTilze? gakveTilze maswavleblis aqtivoba xom ar sWarbobs moswavleTa aqtivobas?

meTodi Sedgeba ramdenime etapisagan:

I etapi – moswavleebs saSualeba eZlevaT, Tavisuflad gamoTqvan mosazrebebi ama Tu im sakiTxze. maswavlebelma garkveviT unda Camoayalibos kiTxva, miiRos yvelasagan pasuxi da moswavleebs mouwodos, Tavi Seikavon kama-Tis, Sefasebisa da dacinvisagan.

II etapi – moswavleebi aanalizeben miRebul pasuxebs an msjeloben amis Se saxeb jgufebSi.

III etapi – maswavlebeli Seafasebs moswavleebis pasuxebs da alagebs maT gar k ve -uli sistemiT.

es meTodi gansakuTrebiT efeqturia axali ideebis gamosavlenad.

gonebrivi `ieriSi~ (`breinstormingi~)

gonebrivi `ieriSis~ dros maswavlebeli:

Temas gaacnobs zepirad an dawers dafaze; uzrunvelyofs gakveTilis msvlelobaSi yvela moswavlis CarTvas (ar aris aucile­

beli Tanamimdevrobis daweseba); dafaze Camowers TemasTan dakavSirebul yvela ideasa da winadadebas (sasurvelia,

mokle, lakonuri winadadebebi); pativs scems gakveTilze gamoTqmul yvela azrs (xandaxan, erTi SexedviT, miuRe­

beli azric ki, metad sagulisxmo aRmoCndeba xolme);

refleqsia (gaazreba)

trefikingi masc.indd 10 12.06.2010 10:52:58

Page 12: saxelmZRvanelo Seiqmna proeqtis “saqarTvelos saskolo ...naTliv warmoidginoT gakveTilis msvleloba. gakveTilis dasawyisi mTliani gakveTilis organul nawils warmoadgens da maswavlebels

11

am meTods maSin iyeneben, rodesac drois Zalian mcire monakveTSi mravali sakiTxidan erTi (an ramdenime) unda SeirCes. Aaqac, rogorc zemoT aRvniSneT, yvela moswavlis azria gasaTvaliswinebeli.

prioritetebis miniWebis procedura:

yvela sakiTxi CamowereT dafaze (formatze). sakiTxebi danomreT. dayaviT mocemuli sakiTxebi orad.

diskusia interaqtiuri meTodikis erT­erTi mniSvnelovani formaa. garda imisa, rom diskusiis dros vlindeba moswavleTa damokidebuleba problemis­admi, maT uviTardebaT iseTi unar­Cvevebi, rogoricaa: sxvisi azris mosmena, gaziareba da pativiscema. agreTve, sakuTari azris gamoTqma da dasabuTeba. diskusiis warmarTvisaTvis aucilebelia misi sworad organizeba da reguli­reba. maswavlebelma unda moaxerxos moswavleebs Soris urTierTpativisce­misa da keTilganwyobis atmosferos Seqmna. SesTavazos maT garkveuli wesebis dacva, magaliTad: acadon erTmaneTs saubari, ar dascinon erTmaneTs da sxva. diskusiis dros SesaZlebelia mTavari Temis garda sxva Temebic gamoikveTos.

gavrcelebulia diskusiis Semdegi formebi:

`mrgvali magida~ – saubari, romelSic Tanabar sawyisebze monawileoben moswav­leTa mcire jgufebi (4­5 kaci). mimdinareobs azrebis urTierTgacvla, rogorc erTmaneTTan, aseve sxva jgufebTan.

`forumi~ – jgufs hyavs winaswar arCeuli lideri. jgufi sakiTxs ganixilavs da­moukideblad da Semdeg warudgens klass. jgufis TiToeul wevrs Tavisi mosazre­bebis sajarod gamoTqmis ufleba aqvs.

`simpoziumi~ – monawileebi gamodian gancxadebebiT da gamoaqvT daskvnebi, gamoTqva men sakuTar mosazrebebs ama Tu im sakiTxis irgvliv, pasuxoben klasis SekiTxvebs.

`sasamarTlo sxdoma~ – msjeloba, romelic sasamarTloSi saqmis ganxilvis imi­tirebas warmoadgens.

uxsnis moswavleebs, rom sanam azrebis gamoTqma ar damTavrdeba, komentarebisagan Tavi Seikavon;

yuradRebiT adevnebs Tvals yvela proceduras; saboloo Sedegebs moswavleebTan erTad gadaxedavs da SesaZleblobas aZlevs

maT konkretuli Tema gaanalizon, ikamaTon mis garSemo da prioritetebi mianiWon garkveul sakiTxebs.

prioritetebis miniWebis teqnika

diskusia

trefikingi masc.indd 11 12.06.2010 10:52:59

Page 13: saxelmZRvanelo Seiqmna proeqtis “saqarTvelos saskolo ...naTliv warmoidginoT gakveTilis msvleloba. gakveTilis dasawyisi mTliani gakveTilis organul nawils warmoadgens da maswavlebels

12

did jgufSi diskusiis Catareba sasargebloa imiT, rom saSualeba gveZleva gavecnoT meti moswavlis azrs, gamocdilebas da yvela damswreze saTanado daskv­na gamovitanoT. maswavlebelma diskusiaSi monawileobis misaRebad Tanabrad unda waaxalisos moswavleebi. Aase mTeli jgufi ganixilavs sakiTxs an movlenas, romelic exeba garkveul Temas. Gganxilva unda aigos winaswar dagegmili da improvizebuli Temebis garSemo.

did jgufebSi ganxilvis efeqturobis gasaRebia is, Tu rogor svams maswavlebeli kiTxvas. aseT SemTxvevaSi, maswavlebelma Tavi unda aaridos daxurul kiTxvebs, e.i. iseTebs, romlebzedac SesaZlebelia mxolod mokle pasuxis, `ki~an `ara~ gacema. maswavlebelma unda gamoiyenos kiTxvebi: `rogor?~, `ratom?~, `rogori?~. amasTa­nave, ideebis gamoTqmisaTvis yvela monawile unda waxalisdes.

saswavlo atmosferos SeqmnaSi gadamwyvetia, is faqtori, Tu rogor reagirebs maswavlebeli moswavleTa SekiTxvebsa da komentarebze. man yuradReba unda gamo­iCinos yvelas mimarT, madloba gadauxados TiTouli kiTxvisa da gamonaTqvamis avtors. Eyovelive es stimuls aZlevs moswavleebs, gaagrZelon im informaciis aT­viseba, romelsac sxva SemTxvevaSi isini aRiqvamen rogorc mosawyensa da zedmets.

diskusiis dros maswavlebeli cdilobs jgufze romelime moswavlis azri ar dominirebdes. amis SezRudva ki SesaZlebelia Semdegi frazebiT: `me msurs, yvelam gamoxatos Tavisi azri~, `modiT, axla movusminoT, ras ityvis Tqveni megobari.......~(igulisxmeba moswavleebis saxelebi).

maswavlebelma kargad unda gaiazros, ra mizans emsaxureba diskusia; sadiskusio kiTxva moswavleebisaTvis aSkara da gasagebi unda iyos; dauSvebelia moswavleebisTvis diskusiaSi monawileobis miRebis daZaleba; miuRebelia moswavleTa pasuxebis gakritikeba; diskusiis msvlelobisas, maswavlebelma unda akontrolos, rom moswavleTa pa­

suxebi ar acdes diskusiis Temas; diskusia ar unda gadaizardos uazro kamaTSi; diskusiis dawyebisas aucileblad unda gavafrTxiloT moswavleebi, daicvan

reglamenti; moswavleebma unda iswavlon im miTiTebebis pativiscema, romlebsac maT ufrosebi

sTavazoben.

rogor warvmarToT diskusiebi?

rogor warvmarToT ganxilva did jgufebSi?

trefikingi masc.indd 12 12.06.2010 10:52:59

Page 14: saxelmZRvanelo Seiqmna proeqtis “saqarTvelos saskolo ...naTliv warmoidginoT gakveTilis msvleloba. gakveTilis dasawyisi mTliani gakveTilis organul nawils warmoadgens da maswavlebels

1313

maswavlebeli xSirad usvams moswavleebs kiTxvebs.

moswavleebis yuradRebas amaxvileben ori tipis, daxurul da Ria, kiTxvaze.

daxuruli kiTxva moiTxovs zust, erTaderT swor pasuxs da orientirebulia faqtobriv codnaze.

Ria kiTxva – moiTxovs gavrcobil pasuxs. amasTanave, SeiZleba iyos ramdenime swori pasuxi, maTgan – bevri sadavoc.

Ria kiTxvebi SeiZleba davyoT ramdenime jgufad:

hipoTezuri: `ras ifiqreb da moimoqmedeb Sen, Tu...?~ gansjiTi: `rogor SegviZlia xeli SevuwyoT am problemis gadaWras?~ wamaxalisebeli: `sainteresoa, ra moxda Semdeg?~es kiTxva moswavles exmareba

Tavisi STabeWdilebebisa da gamocdilebis gaziarebasa da gadmocemaSi.

mastimulirebeli: `ra azris xar?~amiT maswavlebeli agrZnobinebs moswavles, rom misi azri mniSvnelovani da sainteresoa.

kvleviTi: `ratom fiqrob ase?~es kiTxva maswavlebelma moswavles unda daus­vas ara agresiuli an gamomcdeli toniT, aramed interesiT, raTa bavSvma igrZ­nos, rom misi pasuxi ainteresebT. es xels uwyobs bavSvs, Caufiqrdes sakiTxs, ganuviTardes analizis, msjelobisa da sakuTari azris dasabuTebis unari.

Semajamebeli: `Tu sworad gavige, Sen fiqrob, rom...~ es kiTxva moicavs mo­swavleebis mosazrebebis Sejamebas da imis Semowmebas, sworad gaigo Tu ara

mcire jgufebSi ganxilvaSi monawileobs 5­6 adamiani. monawileebi ixilaven maT­Tvis saWirboroto sakiTxebs, svamen kiTxvebs da eZeben wamoWrili problemebis gadawyvetis SesaZlo gzebs, afaseben sxvadasxva situaciasa da mosazrebebs.

rogor warvmarToT ganxilva mcire jgufebSi?

mcire jgufebSi muSaoba ufro meti meTodisa da formis gamoyenebis saSualebas iZleva, vidre did jgufebSi.

mcire jgufebSi Catarebuli diskusiebi efeqturs xdis gundur muSaobas. azrTa sxvadasxvaoba monawileebs exmareba, daafason erTmaneTis ideebi da TavianT sa­sargeblod gamoiyenon isini. Aazrebis Tavisufali gamoTqma ki exmareba maT, gaac­nobieron sakuTari resursebis mniSvneloba da gaaZlieron isini.

ratom aris mniSvnelovani mcire jgufebSi muSaoba?

kiTxvebis dasma da pasuxze reagireba

trefikingi masc.indd 13 12.06.2010 10:52:59

Page 15: saxelmZRvanelo Seiqmna proeqtis “saqarTvelos saskolo ...naTliv warmoidginoT gakveTilis msvleloba. gakveTilis dasawyisi mTliani gakveTilis organul nawils warmoadgens da maswavlebels

14

kiTxvis dasmis dros aucilebelia:

kiTxva Camoyalibebuli iyos gasagebad; kiTxva ar Seicavdes pasuxs; intonacia ar mianiSnebdes sasurvel pasuxs; sasurvelia, ar daisvas iseTi kiTxvebi, romlebic iTxoven pasuxs `diax~ an `ara~; kiTxvaze pasuxis gacemis saSualeba yvela msurvels unda mieces. sasurvelia,

maswavlebelma pasuxis mimarT ar gamoxatos Tavisi damokidebuleba (dadebiTi an uaryofiTi), vidre yvela pasuxs ar moismens. araswor pasuxze mZafri reagireba dauSvebelia. kargi iqneba, Tu maswavlebeli moswavleebs saSualebas miscems erTma­neTs dausabuTon TavianTi pasuxebis siswore da mxlod bolos gamoTqvams sakuTar azrs. moswavle agresiuli pasuxisTvisac ar unda daituqsos.

sayuradRebo mimarTulebebi

savaraudo kiTxvebia: `ras izamdiT?~`ras ifiqrebdiT, rom?~aseTi kiTxvebi moswavleebs exmareba situaciis warmodgenasa da fiqrSi.

gamamxnevebeli, mxardamWeri kiTxvebia: `ras fiqrobT?~ `rogor ggoniaT?~am kiTxviT maswavlebeli moswavles agrZnobinebs, rom misi azri mniSvnelovani da sainteresoa.

azris gamosarkvevi kiTxva: `ratom fiqrobT ase?~Tu es kiTxva maswavleblis mier saWiro dros, Tanac araagresiulad daismeba, moswavleebs daexmareba, dafiqrdnen da gaaanalizon TavianTi mosazrebebi.

Semajamebeli kiTxva: `marTalia?~`Tqven fiqrobT, rom?~moswavlis mier gamoTqmuli azrebis Sejameba da imis Semowmeba, sworad gaiges Tu ara bavSvebma maswavleblis naTqvami, moswavleebs exmareba, gaiazron, eTanxmebian Tu ara warmoTqmuls.

Tanxmobis dasadgeni kiTxva: `umetesoba eTanxmebiT, rom?~am kiTxvam SeiZleba daasrulos diskusia an dasasrulisken waiyvanos igi. xolo Semdegi kiTxviT, `davasruloT es nawili?~ SegviZlia daveTanxmoT monawileebs da Semdeg Te­maze gadavideT.

maTi naazrevi maswavlebelma. am dros sxva moswavleebs kidev erTxel eZlevaT saSualeba, gaaanalizon megobris mosazreba da gansazRvron, eTanxmebian Tu ara mas.

SemaTanxmebeli: `eTanxmebiT Tu ara gamoTqmul mosazrebas?~ am kiTxvam Se­iZleba kamaTi gamoiwvios an piriqiT, daasrulos kamaTi. erT SemTxvevaSi, maswavlebeli unda ecados SeTanxmebis miRwevas an, Tu es SeuZlebelia, daaf­iqsiros gansxvavebuli azri da sakiTxi datovos Riad. meore SemTxvevaSi, kiTxviT – `SeiZleba Tu ara es sakiTxi garkveulad CaiTvalos?~ – igi amTavrebs erT Temas da gadadis Semdegze.

kiTxvis dasmis dros aucilebelia:

trefikingi masc.indd 14 12.06.2010 10:53:00

Page 16: saxelmZRvanelo Seiqmna proeqtis “saqarTvelos saskolo ...naTliv warmoidginoT gakveTilis msvleloba. gakveTilis dasawyisi mTliani gakveTilis organul nawils warmoadgens da maswavlebels

15

jgufuri muSaobis meSveobiT moswavleebs uviTardebaT Semdegi unar-Cvevebi:

azris gamoTqma da misi dasabuTeba, erTmaneTis mosmena da sxvisi azris pativiscema;

kritikuli Sefaseba; TanamSromloba; saerTo daskvnamde misvla.

xSirad, jgufuri muSaobiT miiRweva moswavleTa morcxvobis daZlevac.

jgufuri muSaobis wesebi:

jgufi ismens yvela monawilis azrs; erTi monawile akeTebs Canawers; jgufi muSaobs ise, rom xeli ar SeuSalos muSaobaSi danarCen jgufebs; jgufi irCevs warmomadgenels, romelic danarCen auditorias warudgens na­

muSevars; davaleba sruldeba winaswar gansazRvrul droSi.

rogor SeiZleba Sefasdes jgufuri muSaoba

jgufuri davalebis Semdeg, maswavlebeli Semajamebel kiTxvebs urigebs moswavleebs jgufSi gansaxilvelad:

rogor imuSava jgufma am davalebis Sesasruleblad? ra problemebi warmoiSva muSaobisas? ra iyo mniSvnelovani? piradad Sen, ra gaakeTe jgufSi iseTi, riTac xeli Seuwyve Tanagundelebs am davalebis warmatebiT ganxorcielebaSi? ram gaaZnela jgufSi muSaoba? ra SeiZleboda, gagekeTebinaT ukeTesi Sedegis misaRwevad? momavalSi rogor imuSavebs Tqveni jgufi, dRevandelisagan gansxvavebiT? ra iswavleT dRes jgufSi muSaobiT iseTi, rac dagexmarebaT sxva jgufSi muSaobisas?

es savarjiSo advili da saxalisoa moswavleebisaTvis. isini erToblivad afase-ben gakveTils.

maswavlebeli yovelTvis unda cdilobdes, ar dasvas advilad misaxvedri kiTxve­bi, radgan es moswavleebs aqtiurobis xaliss ukargavs. A unda moeridos erTdroulad ramdenime, gansakuTrebiT, orazrovani kiTxvis dasmas. Dda bolos, maswavlebelma unda daimaxsovros, rom drodadro Tavis daqneva, gaRimeba an moswavleebis gverdiT jdoma, aumjobesebs maT interess gakveTilisadmi da Sesabamisad, aqtivobac izrdeba.

jgufuri muSaobis meSveobiT moswavleebs uviTardebaT Semdegi unar-Cvevebi:

jgufuri muSaoba

trefikingi masc.indd 15 12.06.2010 10:53:00

Page 17: saxelmZRvanelo Seiqmna proeqtis “saqarTvelos saskolo ...naTliv warmoidginoT gakveTilis msvleloba. gakveTilis dasawyisi mTliani gakveTilis organul nawils warmoadgens da maswavlebels

16

moswavleTa mier gakveTilis Sefaseba

savarjiSo saSualebas mogcemT SeamowmoT, ramdenad sasargeblo iyo es gakveTili moswavleebisaTvis da ramdenad gaamarTla maTi molodini.

gakveTilis dasawyisSi, mas Semdeg, rac Temas waradgenT, TxoveT, moswavleebs Camo­weron, ras elodebian gakveTilisagan.

gakveTilis bolos ki CamoaTvlevineT, ra miznebi ganxorcielda da ra ara. gagi­ziaron, Tu rogor apireben, gamoiyenon TavianTi codna.

is, vinc fiqrobs, rom gakveTilma bevri ram misca, dadges marcxniv.

is, vinc fiqrobs, rom gakveTilidan bevri araferi miuRia, dadges marjvniv.

Tu amis saSualeba arsebobs, TiToeulma jgufma unda daasabuTos Tavisi mosazreba.

dayaviT klasi samad an oTxad. TiToeul jgufs mieciT (an jgufma TviTon moifiqros) TiTo Sesafasebeli kiTxva, romelsac jgufis wevrebi dausvamen erT­maneTs.

TiToeuli jgufi isaubrebs Sedegze. TiToeuli jgufi imsjelebs, Tu ra Seiswavla amiT.

daawyvileT moswavleebi. wyvilebma erTmaneTs unda dausvan kiTxvebi da Seafason erTmaneTi (es savarjiSo efeqturia did jgufSi muSaobisas).

kiTxvebi jgufisaTvis:

ra mogewonaT dRes Tqveni gundis muS­aobaSi?

xval ras gaakeTebdiT ukeTesad?

kiTxvebi mTeli klasisaTvis:

ra unar­Cvevebi gamoimuSaveT erTad muSaobiT?

individualuri kiTxvebi

riT daexmare gunds? risi gakeTeba SegeZlo ukeTesad?

daasaxele erTi ram, rac jgufis wevrma gaakeTa da amiT Tavis gunds daexmara?

uTxariT Tqvens megobars, rom afasebT mis daxmarebas?

kidev risi swavla gsurT am TemasTan dakavSirebiT?

SeicvaleT Tu ara azri jgufSi muSao­bis Semdeg?

ra iyo saintereso dRevandel gakveTilSi?

ra ar iyo saintereso? ra iyo gaugebari? raime kiTxva xom ar gagiCndaT,

romelzedac pasuxi ar migiRiaT?

procedura:

rogor SevafasoT individualuri da jgufuri muSaoba?

trefikingi masc.indd 16 12.06.2010 10:53:01

Page 18: saxelmZRvanelo Seiqmna proeqtis “saqarTvelos saskolo ...naTliv warmoidginoT gakveTilis msvleloba. gakveTilis dasawyisi mTliani gakveTilis organul nawils warmoadgens da maswavlebels

17

am etapze (sawyisi safexuri) moswavlem gonebaSi unda aRidginos informacia, ro-melic raime niSniT ukavSirdeba sagakveTilo Temas.

codna gulisxmobs:

faqtebis, wesebis, principebis, Teoriebis, TariRebis, procesebis, obieqtebis, stilis, movlenebis cnoba da dasaxeleba;

konkretuli monacemebis, terminologiis, procedurebis codna; informaciis moZiebis procedurebis codna; konkretul monacemebTan muSaobis xerxebis da saSualebebis codna, kerZod, we­

sebisa da kanonebis, klasificiisa da kategoriebis, kriteriumebis da meTodebis codna;

smeniTi, mxedvelobiTi da grafikuli informaciis damaxsovreba da zustad an daaxloebiT gaxseneba.

maswavleblis TviTSefasebis savarjiSo:

(es kiTxvebi maswavlebels daexmareba mis mier Catarebuli gakveTilisa Tu jgufis mecadineobis SejamebaSi)

ra gamocdileba Sevmate Cems Tavs am gakveTiliT? ra SeviZineT me da klasma erTad muSaobiT? ra unar­Cvevebi SeviZineT an gaviumjobeseT? ra upiratesoba aqvs jgufebSi muSaobas? ra nakli aqvs jgufebSi muSaobas? ra gavakeTe axali? ra ver gavakeTe? rogor gamovasworo problemis gadaWris unari? ras gavakeTeb imave Temis gasaviTareblad?

am etapze (sawyisi safexuri) moswavlem gonebaSi unda aRidginos informacia, ro-

codna da faqtebis gaxseneba

gageba

moswavle komunikaciis gziT Seimecnebs axal masalas da iZens codnas (masalis arsSi wvdomis unari).

gageba gulisxmobs:

faqtebis, wesebis, principebis, Teoriebis, procesebis, obieqtebis, stilis, movle­nebis sakuTari sityvebiT aRwera;

teqstis ZiriTadi azris sakuTari sityvebiT axsna mSobliur enaze; teqstis Sinaarsis gagebisken mimarTul kiTxvaze pasuxis gacema; smeniTi, mxedvelobiTi da grafikuli informaciis erTi formidan meoreSi

gadatana; Sesabamisi magaliTebis moyvana; sagnebis, movlenebis, procesebisa da raime stilis TvalsaCino niSniT daxarisxeba

da dajgufeba.

trefikingi masc.indd 17 12.06.2010 10:53:01

Page 19: saxelmZRvanelo Seiqmna proeqtis “saqarTvelos saskolo ...naTliv warmoidginoT gakveTilis msvleloba. gakveTilis dasawyisi mTliani gakveTilis organul nawils warmoadgens da maswavlebels

18

moswavle miRebul codnas iyenebs saWiroebisamebr (naswavli masalis axal da konkretul situaciebSi gamoyenebis unari).

gamoyeneba gulisxmobs:

codnis sxvadasxva situaciaSi moxmarebas; modelis mixedviT davalebis, samuSaos Sesrulebas; proceduris ganxorcielebas; kanonzomierebis moqmedebis farglebis gansazRvras.

moswavle nawilebad yofs miRebul codnas da amgvarad cdilobs gaiazros misi arsi (mTliani masalis danawileba ise, rom struqtura ar dairRves da mTlianobaSi gasage­bi iyos).

analizi gulisxmobs:

masalis (struqturis) Semadgenel nawilebad dayofa, nawilebis Sedareba da Sepiris pireba, nawilebs Soris kavSiris aRmoCena da mTliani struqturis danaxva;

movlenis mizezis (dafaruli azris aRmoCena) axsna; procesis kanonzomierebis gamovlena, mizezebsa da Sedegebs Soris kavSirebis

dadgena.

moswavle amTlianebs elementebsa da nawilebs (nawilebis dakavSirebis da mTlian struqturad Camoyalibebis unari).

sinTezi gulisxmobs:

nawilebis SeerTeba axali struqturis (magaliTad, teqstis) Sesaqmnelad; hipoTezebis wamoyeneba; kvlevis an referatis dagegmva; SemoqmedebiTi produqtis Seqmna; problemis gadaWris alternatiuli gzebis wamoyeneba; problemis gadaWrisaTvis saWiro moqmedebebis dagegmva; axali produqtis (inteleqtualuri an materialuri) Seqmna an gamoyeneba.

Sefaseba

moswavle afasebs masalas da im meTodebs, romlebic gamoiyena dasaxuli miznis misaRwevad.

Sefaseba

moswavle afasebs masalas da im meTodebs, romlebic gamoiyena dasaxuli miznis

gamoyeneba

analizi

sinTezi

trefikingi masc.indd 18 12.06.2010 10:53:01

Page 20: saxelmZRvanelo Seiqmna proeqtis “saqarTvelos saskolo ...naTliv warmoidginoT gakveTilis msvleloba. gakveTilis dasawyisi mTliani gakveTilis organul nawils warmoadgens da maswavlebels

19

wyvilebad muSaoba

wyvilebad da jgufebad muSaobis principi erTi da igivea – moswavleebi erTmaneTs uziareben azrs da cdiloben, saerTo pasuxamde mividnen. zog SemTxvevaSi maTi namuSe­vari SeiZleba kedelze gamoikras.

asociaciuri kavSirebis ruka da misi Sedgenis etapebi

saswavlo miznidan gamomdinare dafis an furclis centrSi iwereba sakvanZo sityva, fraza an gamosaxuleba;

moswavleebi cdiloben dafis an furclis centrSi daweril sityvas, frazas an gamo­saxulebas logikurad daukavSiron is, rac azrad mouvaT aRniSnul TemasTan dakav­SirebiT;

Sesabamisi sityvebis an frazebis Camoweris Semdeg, moswavleebi ganmartaven kavSirs im sityvebsa da frazebs Soris, romlebic, maTi azriT, erTmaneTTanaa dakavSirebuli;

asociaciuri kavSirebis rukis Sedgena grZeldeba manam, sanam am sakiTxis garSemo mo­sazrebebi an dro ar amoiwureba;

am meTodis gamoyeneba SeiZleba individualurad, wyvilebad da jgufebad muSaobisas.

Sefaseba gulisxmobs:

sakuTari poziciis (arCevanis) dasabuTeba; garkveul kriteriumebze an standartebze dayrdnobiT daskvnebis gakeTeba; Ggarkveuli poziciisa da misi sawinaaRmdego argumentebis ganxilvis safuZvelze

daskvnis gamotana; problemis gadaWris ramdenime gzidan erT­erTis arCevis marTebulobis

dasabuTeba; modelis (sistemis) Sefaseba; mtkicebulebis (Teoriis, prezentaciis) Rirebulebis (mniSvnelovnebis) dazusteba; ramdenad Seesabameba saboloo daskvna im monacemebs, romelTa safuZvelzec

gakeTda igi (monacemebisa da daskvnebis Sesabamisobis dadgena).

dausrulebeli istoria

dausrulebuli istoria jgufebad muSaobis erT­erTi formaa. romelic aviTarebs mos wavlis fantazias da SemoqmedebiT azrovnebas. igi jgufebad muSaobisaTvis damaxasi­aTebel yvela unar­Cvevis gamoyenebas moiTxovs. A

am meTodis gamoyenebis dros jgufebi yuradRebT ismenen maswavleblis mier SemoTava­zebul ambavs. Aambavi ki TviTon jgufebma unda daasrulon. maT amisaTvis eZlevaT Sesaba­misi dro, romelsac maswavlebeli gansazRvravs. am procesis mimdinareobis dros jgufis wevrebi fiqroben, msjeloben, gamoTqvamen da asabuTeben sakuTar azrs. amasTanave izi­areben erTmaneTis mosazrebebs, Tanxmdebian da erTad igoneben ambis dasasruls. Semdeg ki, ukve werilobiT ayalibeben SeTanxmebul saboloo variants. SeiZleba, aseve, TavianTi namuSevrebi ilustraciebiT gaaformon, amiT prezentacia ufro saintereso gaxdeba.

aseTi saxis samuSao xatvis did niWs ar moiTxovs. es SeiZleba iyos martivi naxati an diagrama. SeiZleba Seicavdes sityvebs, magram ara winadadebebs. Aam samuSaos azri imaSi mdgomareobs, rom TiToeulma wevrma unda gamoxatos Tavisi azri an idea naxatis saSu­alebiT, jgufi mzad unda iyos imisaTvis, rom Tavisi naazrevi sxvebs gauziaros.

wyvilebad muSaoba

asociaciuri kavSirebis ruka da misi Sedgenis etapebi

dausrulebeli istoria

trefikingi masc.indd 19 12.06.2010 10:53:01

Page 21: saxelmZRvanelo Seiqmna proeqtis “saqarTvelos saskolo ...naTliv warmoidginoT gakveTilis msvleloba. gakveTilis dasawyisi mTliani gakveTilis organul nawils warmoadgens da maswavlebels

202020

sasargeblo rCevebi

swavlebaSi meti efeqturobis misaRwevad, sasurvelia, adamianiT vaWrobis (tre­fikingis) da aralegaluri migraciis Temaze moswavleTa codnis, aTvisebis unarisa da sxva unar­Cvevebis gamokvleva da, saWiroebis SemTxvevaSi, gakveTilis gegmaSi cvlilebebis Setana. am mizniT, gakveTilis dasawyisSive gamoiyeneT sxvadasxva tipis kiTxvebi. amiT moswavleebSi sakiTxisadmi interessac gaaRviZebT.

aucilebelia, rom naTlad ganisazRvros gakveTilis saswavlo miznebi: ras unda miaRwioT swavlis procesSi? ra codna da unar­Cvevebi unda SeiZinon moswavleebma?

saswavlo miznebi unda iyos gasagebi da moswavleebisTvis misaReb enaze Camoyalibe­buli. mas unda axldes mtkicebuleba (mag., ~gakveTilis bolos Cven viswavliT/gve­codneba...~). gakveTilis msvlelobis dros saswavlo miznebi TvalsaCino adgilze unda iyos gakruli, radgan maTi gameoreba moswavleebs exmareba, Rrmad gaacnobi­eron dasaxuli miznebi.

cnobilia, rom moswavleebi gacilebiT kargad swavloben, rodesac maswavleblebi mravalferovan saswavlo meTodebs iyeneben. gakveTilebi sasurvelia Seicavdes: verbalur informacias (istoriebis moyola, rolebSi TamaSi), TvalsaCinoebas (su­raTebi, sxvadasxva gamosaxulebebi), savarjiSoebs (TamaSebi, situaciuri amocane­bi), diskusias (kiTxva­pasuxi, wyvilebad muSaoba, jgufebad muSaoba), fiqrisa da azrovnebis demonstrirebas (saklaso an jgufuri diskusiebi, problemis gadaWris savarjiSoebi).

moswavleebi gamocdilebas Sromis procesSi iZenen, roca isini weren, kiTxuloben, Txzaven da wyveten ama Tu im problemas, CarTuli arian iseT saqmianobaSi, romelic exeba maT interesebsa da problemebs, skolaSi miRebul codnas ukavSireben skolis gareT miRebul informacias. SeadgineT savarjiSoebi mozardTa swored am fsiqolo­giuri aspeqtebis gaTvaliswinebiT.

savarjiSoebi ise SeadgineT, rom miaRwioT mTavari mizans – moswavleebi dafiqr­dnen problemis arsze, hqondeT sakuTari mosazrebebisa da grZnobebis Tavisuflad gamoxatvis SesaZlebloba.

moswavleebSi sakiTxis Seswavlis motivaciis asamaRleblad gamoiyeneT Sesabamisi masala (saSualo sirTulis), uzrunvelyaviT moswavleebis aqtiuri CarTva saswavlo procesSi, esaubreT cocxali, konkretuli da advilad gasagebi magaliTebiT. Tqven mier momzadebuli nebismieri saswavlo aqtivoba ise unda iyos dagegmili, rom mo­zardSi dadebiTi emociebi gamoiwvios, radgan es aumjobesebs SemecnebiTi aRqmis unars.

trefikingi masc.indd 20 12.06.2010 10:53:02

Page 22: saxelmZRvanelo Seiqmna proeqtis “saqarTvelos saskolo ...naTliv warmoidginoT gakveTilis msvleloba. gakveTilis dasawyisi mTliani gakveTilis organul nawils warmoadgens da maswavlebels

21

gakveTili ar unda mTavrdebodes iq, sadac gakveTili iwureba. man gavlena unda iqonios moswavleebis cxovrebaze. adamianiT vaWrobasTan (trefikingTan) dakav­Sirebul sakiTxebze, garda gakveTilebisa, moswavleebTan sxva RonisZiebebic unda Catardes. magaliTad, saskolo kedlis gazeTis gamoSveba, sxvadasxva tipis aqcia da sxva. sasurvelia, skolis administraciisa da sagnis maswavleblis mxridan aseTi ti­pis aqtivobebis mxardaWera.

problemis gaazreba da daskvnis damoukideblad gamotana. im mizezebis dadgena, romelTa gamo, axalgazrda SeiZleba adamianiT vaWrobis

(trefikingis) msxverpli gaxdes. adamianiT movaWreebis (trefikiorebis), maT Soris, gadambireblebis mier da­

nergili taqtikis amocnoba da analizi. ukanono migraciis safrTxis amocnoba da adamianiT vaWrobasTan (trefikingTan)

dakavSirebuli riskis gacnobiereba. informaciis mopoveba, problemebis gaazreba, maT Soris kavSiris dadgena da

problemebis gadaWris gzebis dasaxva. informaciis sando wyaroebidan moZieba.

problemis gaazreba da daskvnis damoukideblad gamotana. im mizezebis dadgena, romelTa gamo, axalgazrda SeiZleba adamianiT vaWrobis

(trefikingis) msxverpli gaxdes. adamianiT movaWreebis (trefikiorebis), maT Soris, gadambireblebis mier da­

nergili taqtikis amocnoba da analizi. ukanono migraciis safrTxis amocnoba da adamianiT vaWrobasTan (trefikingTan)

dakavSirebuli riskis gacnobiereba. informaciis mopoveba, problemebis gaazreba, maT Soris kavSiris dadgena da

problemebis gadaWris gzebis dasaxva. informaciis sando wyaroebidan moZieba.

gakveTilis dagegmvisa da Catarebis dros Tqven xarT Tavisufali!

saWiroebisamebr, Tqven SegiZliaT, SecvaloT gakveTilebis detalebi.

mTavaria, miaRwioT programis saswavlo miznebiT dasaxul Sedegs.

dabolos, yvelaze mTavari!

gisurvebT warmatebebs muSaobaSi!

saswavlo miznebi

Temis Seswavlis Semdeg moswavles unda SeeZlos:

saswavlo masalis mixedviT gaTvaliswinebuli aqtivobebi ar unda iyos agebuli maincdamainc didi moculobis informaciis damaxsovrebaze. sakiTxis specifiku­robidan gamomdinare, aseTi tipis gakveTilebze miRebuli codna unda daexmaros moswavles informaciis mopovebaSi, mis analizsa da gamoyenebaSi.

moswavlem unda SeZlos informaciis mopoveba, gaanalizeba da misi warmatebiT gamoyeneba.

trefikingi masc.indd 21 12.06.2010 10:53:03

Page 23: saxelmZRvanelo Seiqmna proeqtis “saqarTvelos saskolo ...naTliv warmoidginoT gakveTilis msvleloba. gakveTilis dasawyisi mTliani gakveTilis organul nawils warmoadgens da maswavlebels

22

I aqtivoba

mizani: migraciisa da adamianiT vaWrobis (trefikingis) sakiTxebTan dakavSirebiT moswavleTa codnis gaaqtiureba.

dro: 10 wuTi.

saWiro masala: flipCarti, markeri (an dafa da carci).

meTodi: gavlili masalis gameoreba (ukukavSiri), leqcia.

axalgazrdoba – adamianiT vaWrobis (trefikingis) riskis jgufi

maswavlebeli kedelze akravs formatze winaswar daweril gakveTilis miznebs (an wers dafaze) da acnobs klass.

adamianiT vaWrobis (trefikingis) Sesaxeb IX klasSi miRebuli codnis gasaaqtiureblad maswavlebeli svams kiTxvebs:

1. romel saerTaSoriso dokumentSi da rogor iqna ganmartebuli sityva trefikingi pirvelad?

2. adamianiT vaWrobis (trefikingis) winaaRmdeg brZolis romeli ZiriTadi saerTa­Soriso dokumentebi iciT?

3. rogor aris ganmartebuli saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsSi termini adamianiT vaWroba (trefikingi)? ra sasjels iTvaliswinebs kanoni?

4. ra iciT saqarTveloSi adamianiT vaWrobis (trefikingis) winaaRmdeg brZolis sistemis Sesaxeb?

savaraudo pasuxebi, romlebic moswavleebma unda gascen IX klasSi miRebuli codnis safuZvelze:

1. trefikingis ganmarteba mocemulia transnacionaluri organizebuli danaSaulis winaaRmdeg gaerTianebuli erebis konvenciis oqmSi `adamianiT, gansakuTrebiT qalebiTa da bavSvebiT vaWrobis Tavidan acilebis, aRkveTis da damnaSaveTa das­

1

maswavlebeli kedelze akravs formatze winaswar daweril gakveTilis miznebs (an

proceduris warmarTva

gakveTilis miznebi:

• adamianiT vaWrobasTan (trefikingTan) dakavSirebuli safrTxis gacnobiereba; • im mizezebis dadgena, romelTa gamo axalgazrda SeiZleba adamianiT vaWrobis

(trefikingis) msxverpli gaxdes.

trefikingi masc.indd 22 12.06.2010 10:53:03

Page 24: saxelmZRvanelo Seiqmna proeqtis “saqarTvelos saskolo ...naTliv warmoidginoT gakveTilis msvleloba. gakveTilis dasawyisi mTliani gakveTilis organul nawils warmoadgens da maswavlebels

23

jis Sesaxeb~, romelic gaerTianebuli erebis organizaciam miiRo 2000 wlis noemberSi. kon­venciasa da mis or oqms (romelsac palermos konvenciasa da oqms vuwodebT) xeli moawera saxelmwifoTa umravlesobam 2000 wlis dekem­berSi umaRlesi donis konferenciaze ita­liaSi, palermoSi.

2. a) transnacionaluri organizebuli danaSau­lis winaaRmdeg gaerTianebuli erebis konven­ciis oqmi `adamianiT, gansakuTrebiT qalebiTa da bavSvebiT vaWrobis Tavidan acilebis, aRkve­Tis da damnaSaveTa dasjis Sesaxeb~.

b) adamianiT vaWrobis (trefikingis) winaaRmdeg brZolis Sesaxeb evropis sabWos konvencia.

3. adamianiT vaWroba (trefikingi) aris danaSau­li, romelic iTvaliswinebs adamianis yidvas an

gayidvas, an mis mimarT sxva ukanono qmedebas muqariT, ZaladobiT an iZulebis iseTi formebis gamoyenebiT, rogoricaa: motaceba, SantaJi, TaRliToba, motyueba an monobis Tanamedrove pirobebSi Cayeneba. es danaSaulebrivi qmedebebi xorciel deba adamianis gadabirebis, gadayvanis, gadamalvis, daqiravebis, qveynis SigniT an mis farglebs gareT transportirebis, gadacemis, Sefarebis anda miRebis saSualebiT. adamianiT vaWrobis (trefikingis) saboloo mizans msxverplis eqspluataciis gziT sargeblis miReba warmoadgens.1431 muxli iTvaliswinebs sasjels zrdasruli ada­mianiT vaWrobis (trefikingis) Sesaxeb. sasjelis minimaluri zomaa Tavisuflebis aRkveTa 7 wliT, xolo maqsimaluri – 20 wliT.1432 muxli iTvaliswinebs sasjels arasrulwlovani adamianiT vaWrobis (trefikingis) Sesaxeb. sasjelis minimaluri zomaa Tavisuflebis aRkveTa 8 wliT, xolo maqsimaluri – samudamo patimroba,1433 muxliT ganisazRvreba sasjeli adamianiT vaWrobis (trefikingis) msxverplis mom­saxurebiT sargeblobis SemTxvevaSi.

4. a) 2006 wels saqarTvelos parlamentma miiRo kanoni adamianiT vaWrobis (trefikin­

gis) winaaRmdeg brZolis Sesaxeb.

b) Seqmnilia trefikingis msxverplTa da dazaralebulTa dacvisa da daxmarebis saxelmwifo fondi, gaxsnilia TavSesafrebi.

g) saqarTveloSi adamianiT vaWrobis (trefikingis) winaaRmdeg brZola ganisaz­Rvreba erTiani erovnuli samoqmedo gegmiT.

1

trefikingi masc.indd 23 12.06.2010 10:53:03

Page 25: saxelmZRvanelo Seiqmna proeqtis “saqarTvelos saskolo ...naTliv warmoidginoT gakveTilis msvleloba. gakveTilis dasawyisi mTliani gakveTilis organul nawils warmoadgens da maswavlebels

24

maswavleblis leqcia

adamianiT vaWroba (trefikingi) aris procesi, romelic sami ZiriTadi etapisagan Sedgeba: gadabireba, transportireba da eqspluatacia.

adamianiT vaWroba (trefikingi) aris:

gadabireba

motyueba da/an TaRliToba

iZulebiTi Sroma

seqsualuri eqspluatacia

organoebis amokveTa

ymoba

muqara an Zalis gamoyeneba

Zalauflebis borotad gamoyeneba

transportireba

saSualeba

mizani

eqspluatacia

eqpluatacia

1

adamianiT vaWrobaa (trefikingia) maSin, rodesac:

saxezea samive etapi – gadabireba, transportireba da eqspluatacia.

samive etapi erTmaneTTanaa dakavSirebuli.

moqmedeba xorcieldeba erT­erTi saSualebis gamoyenebiT eqspluataciis misaRwevad.

Semdeg maswavlebeli akravs sqemas – adamianiT vaWroba (trefikingi) aris – da mos­wavleebs Seaxsenebs adamianiT vaWrobis (trefikingis) process, danaSaulis mizans.

trefikingi masc.indd 24 12.06.2010 10:53:04

Page 26: saxelmZRvanelo Seiqmna proeqtis “saqarTvelos saskolo ...naTliv warmoidginoT gakveTilis msvleloba. gakveTilis dasawyisi mTliani gakveTilis organul nawils warmoadgens da maswavlebels

25

adamianis uflebaTa sayovelTao deklaraciis (miRebulia

gaerTianebuli erebis organizaciis mier 1948 w. 10 dekem-

bers) Tanaxmad, adamianiT vaWroba aris adamianis uflebebisa

da Rirsebis Selaxvis Zalian mZime forma. sazogadod, ada-

mianis uflebebi SeiZleba ganisazRvros, rogorc uflebebi,

romelTa gareSe SeuZlebelia Tavi civilizebul pirovnebad

igrZno. es uflebebi da ZiriTadi Tavisuflebebi adamians

aZlevs srulfasovani ganviTarebis, adamianuri faseulo-

bebisa da niWis gamoyenebis saSualebas.

• deklaraciis me-3 muxli miuTiTebs, rom `yovel adamians aqvs sicocxlis, Tavi­suflebisa da piradi xelSeuxeblobis ufleba~. adamianiT vaWroba (trefikingi) warmoadgens safrTxes adamianis usafrTxoebisa da sicocxlisaTvis.

• deklaraciis me-4 muxli iTvaliswinebs, rom `aravin unda imyofebodes mono­baSi an ZalmomreobiT morCilebis mdgomareobaSi. yvela saxis monoba da monaT­vaWroba akrZalulia~; es muxli krZalavs swored adamianiT vaWrobas, vinaidan bevr saerTaSoriso dokumentSi adamianiT vaWroba ganmartebulia, rogorc monoba an gaTanabrebulia monaTvaWrobasTan.

• deklaraciis me-5 muxlSi xazgasmulia, rom `aravis mimarT ar unda iqnas gamoyene­buli wameba an sastiki, araadamianuri Tu misi Rirsebis damamcirebeli mopyroba da sasjeli~. sazogadoebaSi arsebobs azri imis Sesaxeb, rom adamianiT vaWrobis (trefikingis) msxverpli, iqneba es kaci Tu qali, romelic aiZules Cabmuliyo prostituciaSi an sxva iZulebiTi saxis samuSaoSi, Tavad aris damnaSave, radgan icoda, ra eloda. adamianiT movaWreebi adamians epyrobian rogorc nivTs, saqonels da motyuebis, SantaJisa da iZulebis gziT arTmeven mas adamianis ZiriTad uflebas – Tavad airCios sakuTari cxovrebis gza.

buli wameba an sastiki, araadamianuri Tu misi Rirsebis damamcirebeli mopyroba da sasjeli~. sazogadoebaSi arsebobs azri imis Sesaxeb, rom adamianiT vaWrobis (trefikingis) msxverpli, iqneba es kaci Tu qali, romelic aiZules Cabmuliyo prostituciaSi an sxva iZulebiTi saxis samuSaoSi, Tavad aris damnaSave, radgan icoda, ra eloda. adamianiT movaWreebi adamians epyrobian rogorc nivTs, saqonels da motyuebis, SantaJisa da iZulebis gziT arTmeven mas

II aqtivoba

mizani: moswavleebSi problemis gaazrebisa da daskvnis gamotanis unaris gaumjobeseba.

dro: 25 wuTi.

saWiro masala: 4 zomis furclebze didi asoebiT winaswar dawerili mtkicebulebebi (Tu ver axerxebT mtkicebulebebis furcelze daweras, SegiZliaT, xmamaRla waikiTxoT garkveviT da, saWiroebisamebr, gaumeoroT moswavleebs). TiToeuli mtkicebuleba calke furcelze unda iyos dawerili; skoCi an Wikarti furclebis misamagreblad.

meTodi: argumentireba.

trefikingi masc.indd 25 12.06.2010 10:53:04

Page 27: saxelmZRvanelo Seiqmna proeqtis “saqarTvelos saskolo ...naTliv warmoidginoT gakveTilis msvleloba. gakveTilis dasawyisi mTliani gakveTilis organul nawils warmoadgens da maswavlebels

26

1 proceduris warmarTva:

I varianti (20­mde moswavlisTvis)

sasurvelia:

am savarjiSos SesrulebisaTvis SeirCes iseTi saklaso oTaxi, romelSic Tavisuflad gadaadgileba iqneba SesaZlebeli. saklaso oTaxi pirobiTad unda gaiyos orad. erT nawilSi kedelze unda gaakraT A4 zomis furceli warweriT `veTanxmebi~, xolo meore nawilSi aseve A4 zomis furceli warweriT `ar veTanxmebi~.

instruqcia:

SemogTavazebT ramdenime mtkicebulebas adamianiT vaWrobis (trefikingis) Temaze. TiToeulma Tqvenganma unda gamoTqvas sakuTari dasabuTebuli mosazreba am mtkice­bulebis Taobaze. Tu Tqven eTanxmebiT mas, adgils daikavebT oTaxis im nawilSi, sadac gamokrulia warwera `veTanxmebi~, xolo im SemTxvevaSi, Tu ar eTanxmebiT, daikavebT adgils oTaxis im nawilSi, sadac gamokrulia warwera `ar veTanxmebi~.

maswavleblis sayuradRebod !

II varianti (20-40 moswavlisTvis)

dayaviT klasi 4­5 kacian jgufebad. TiToeul jgufs daurigeT sxvadasxva mtki­cebuleba. sTxoveT moswavleebs, rom ganixilon jgufis yvela wevris mosazreba, airCion spikeri, romelic waradgens jgufis mosazrebas klasis winaSe.

jgufebis raodenobis mixedviT, qvemoT mocemuli mtkicebulebebi SearCieT Tqveni Sexedulebisamebr.

gaiTvaliswineT, rom mtkicebulebebi rigrigobiT unda waikiTxoT xmamaRla, Semdeg TvalsaCinoebisTvis miamagreT isini kedelze (an dafaze). yvela moswavles mieciT SesaZlebloba, gamoTqvas sakuTari dasabuTebuli mosazreba.

im SemTxvevaSi, Tu klasSi moswavleTa raodenoba didia (25-40 moswavle), gamo-iyeneT am savarjiSos warmarTvis meore varianti.

Zalian mniSvnelovania, rom savarjiSos Sesrulebis orive variantis dros Tavi SeikavoT nebismieri saxis komentarisgan. saSualeba mieciT moswavleebs, gamoTq-van sakuTari mosazreba. gaiTvaliswineT, rom am savarjiSos mizani aris, sakiTxTan dakavSirebiT moswavleebSi arsebuli stereotipuli warmodgenebis ganxilva. aqe-dan gamomdinare, diskusiis dros ar arsebobs swori da araswori pasuxebi. Tqven mxolod fasilitatoris funqcias asrulebT.

sasargeblo rCeva maswavlebels:

proceduris warmarTva:

I varianti (20­mde moswavlisTvis)

trefikingi masc.indd 26 12.06.2010 10:53:05

Page 28: saxelmZRvanelo Seiqmna proeqtis “saqarTvelos saskolo ...naTliv warmoidginoT gakveTilis msvleloba. gakveTilis dasawyisi mTliani gakveTilis organul nawils warmoadgens da maswavlebels

27

11. adamianiT vaWroba (trefikingi) ar emuqreba nebismier adamians. adamianiT vaWrobis

(trefikingis) msxverpli SeiZleba gaxdes mxolod Raribi da gaunaTlebeli adamiani;2. rodesac moqalaqe adamianiT vaWrobis (trefikingis) msxverpli xdeba, es mxolod misi

bralia;3. adamianiT vaWrobis (trefikingis) Tavidan acilebis yvelaze sando saSualebaa, rom

dasaqmebis Taobaze mxolod nacnobebis mier SeTavazebul winadadebas daTanxmde; 4. ucxoeTSi samuSaod ucxo enis codna arc ise mniSvnelovania, sakmarisia, icode martivi

frazebi, romlebsac gamoiyeneb yoveldRiur cxovrebaSi;5. ucxoeTSi muSaobis nebarTvisa da SromiTi xelSekrulebis gareSec ipovi sando samu-

Saos;6. maRalganviTarebul qveyanaSi fuls iolad iSovi.

mtkicebulebebi:

maswavleblis komentari

moswavleebis mier mtkicebulebebis ganxilvis Semdeg SegiZliaT, komentari gaake-ToT sazRvargareT sxvadasxva xerxiT gamgzavrebasTan dakavSirebiT mcdari warmod-genebis Sesaxeb.

winadadebas sazRvargareT dasaqmebis Sesaxeb, romelsac nacnobis, megobris an naTe-savisagan viRebT, yovelTvis SegviZlia vendoT.

Tu ucxoeTSi samsaxurs gTavazoben da garwmuneben, rom TviTon an misi nacnobi asrulebda am

samuSaos, sulac ar niSnavs imas, rom es sando SemoTavazebaa da Tqven safrTxe ar dagemuqrebaT.

adamianiT vaWrobis (trefikingis) bevri msxverpli aRiarebs, rom samuSao nacnobisagan SeTava­

zebuli winadadebis safuZvelze airCia.

gaxsovdeT, rodesac moqalaqes ucxoeTSi samuSaos Tavazoben da mas ar moeTxoveba daniS­

nulebis qveynis enis codna, Sesabamisi SromiTi unar­Cvevebi an muSaobis gamocdileba, am

SemTxvevaSi, rogorc wesi, laparakia aralegalur dasaqmebaze.

rodesac samuSaos Tavazoben gazeTSi gamoqveynebuli gancxadebiT, laparakia lega-lur samuSaoze.

rodesac firma an kerZo piri masobrivi informaciis saSualebebSi Riad akeTebs SeTavazebas

dasaqmebis Taobaze, es imas ar niSnavs, rom laparakia sando, legalur samuSaoze.

gaxsovdeT, rom gazeTi yidis adgils reklamis gansaTavseblad da, ra Tqma unda, ar amowmebs

reklamis SemkveTebs. gazeTSi erTmaneTis gverdiT SeiZleba ganTavsdes winadadeba lega­

luri, aralegaluri an Tundac ararsebuli samuSaos Sesaxeb.

sazRvargareT iolad SeiZleba bevri fulis Sovna.realoba sxvagvaria. Tu samuSao aralegaluria, SesaZlebelia, moqalaqes gadauxadon nakle­

bi da aiZulon imuSaos meti, vidre dapirdnen, an saerTod ar gadauxadon.

gaxsovdeT, rom aralegalur muSaobas Tan axlavs is, rom damsaqmebeli cdilobs, rac Sei­

Zleba meti mogeba naxos.

trefikingi masc.indd 27 12.06.2010 10:53:05

Page 29: saxelmZRvanelo Seiqmna proeqtis “saqarTvelos saskolo ...naTliv warmoidginoT gakveTilis msvleloba. gakveTilis dasawyisi mTliani gakveTilis organul nawils warmoadgens da maswavlebels

28

III aqtivoba

mizani: im mizezebis dadgena, romelTa gamo axalgazrda SeiZleba adamianiT vaWrobis (trefikingis) msxverpli gaxdes.

dro: 10 wuTi.

saWiro masala: flipCarti, markeri (an dafa da carci).

meTodi: gonebrivi `ieriSi~, diskusia.

maswavlebeli gonebrivi `ieriSis~ meTodiT akeTebs asociaciur rukas Temaze – axal­gazrdebis trefikingis msxverplad gaxdomis mizezebi (asociaciuri rukis Sedgenis meTodi mocemulia meTodur miTiTebebSi).

asociaciuri rukis savaraudo pasuxebi: gamoucdeloba, ojaxuri Zaladoba, ucxo qveynis naxvis survili, ucxoeTSi cxovrebis survili, umuSevroba, realobidan gaqce­va, codnis miRebis survili...

amis Semdeg, maswavlebeli warmarTavs diskusias (diskusiis warmarTvis xerxebi moce­mulia meTodur miTiTebebSi).

ucxoeTSi mcire xniT muSaoba SeiZleba turistuli viziT da muSaobis nebarTvis gareSe.

rogorc wesi, sazRvargareT gamgzavrebamde aucilebelia damqiravebelTan dadebuli sa­

muSao xelSekrulebis safuZvelze daqiravebulma miiRos mis saxelze daniSnulebis qveyanaSi

gacemuli muSaobis nebarTva. qveyanaSi Sesvla xdeba samuSao viziT.

gaxsovdeT, turistuli viziT Sesul moqalaqeebs muSaobis ufleba ar gaaCniaT.

imisaTvis, rom gaformdes SromiTi xelSekruleba da muSaobis nebarTva, damsaqme-bels sWirdeba moqalaqis pasporti.

sinamdvileSi, damsaqmebels moqalaqis pasporti ar sWirdeba. mas moqalaqis pasportis Ta­

visTan datovebis ufleba ar aqvs.

gaxsovdeT, mxolod oficialur pirebs aqvT pasportis moTxovnis ufleba. Tu damsaqmebeli

iTxovs Tqvens pasports, dautoveT mxolod pasportis asli!

moqalaqes SeuZlia uari Tqvas misTvis Seuferebel samuSaoze.adamiani, romelsac Suamavlis an damsaqmeblis vali aqvs, an darCa pasportis gareSe, an masze

xorcieldeba sxvadasxva saxis zewola, umweo mdgomareobaSi vardeba da iolad samarTavi xdeba.

gaxsovdeT, aseT mdgomareobaSi myofi adamiani advilad veRar anebebs Tavs arasasurvel

samuSaos.

proceduris warmarTva:

1

maswavlebeli gonebrivi `ieriSis~

proceduris warmarTva:

trefikingi masc.indd 28 12.06.2010 10:53:05

Page 30: saxelmZRvanelo Seiqmna proeqtis “saqarTvelos saskolo ...naTliv warmoidginoT gakveTilis msvleloba. gakveTilis dasawyisi mTliani gakveTilis organul nawils warmoadgens da maswavlebels

29

gadabirebis saSualeba xSirad/iSviaTad/arasodes

gazeTSi gamoqveynebuli gancxadeba

Cati internetSi

gacnobis internetportali

nacnobebisa da megobrebis rCeva

nacnobebi/megobrebi, romlebic muSaob­dnen sazRvargareT

axali nacnobi, romelic sazRvargareT samuSao adgilis povnaSi daxmarebas gpirdeba

oficialuri informacia samuSaosa da swavlis SeTavazebis Sesaxeb sxvadasxva uwyebis vebgverdze

maswavleblis komentari

axalgazrdebis adamianiT vaWrobis (trefikingis) msxverplad gaxdomis gamomwvevi mizezebia:

sazRvargareT swavlis, muSaobis, damkvidrebis did survilsa da miswrafebasTan er­Tad, realuri SesaZleblobis Sesaxeb informaciis nakleboba;

rTuli ekonomikuri viTareba da amas darTuli umuSevroba, axalgazrdebis samuSao gamocdilebis arqona;

winaaRmdegoba axalgazrdebisaTvis wayenebul moTxovnebsa da axalgazrdebis Sesa­Zleblobebs Soris. mediis, reklamebis, filmebis saSualebiT axalgazrdebi ecnobian cxovrebis sxvadasxva stils. xSirad televizorSi xedaven cxovrebis iseT dones, ro­melic bevrad ukeTesia, vidre maTi cxovreba;

axalgazrdoba naklebadaa informirebuli im sirTuleebisa da safrTxis Sesaxeb, ro­melic dakavSirebulia sazRvargareT muSaobis nebarTvis aRebasa da SromiTi xelSek­rulebis gareSe samuSaod gamgzavrebasTan.

adamianiT movaWreebi axalgazrdebis gadasabireblad sxvadasxva meTods mimar-

Taven. Tqveni azriT, qvemoT mocemuli gadabirebis saSualebebidan romels iyeneben

isini xSirad, iSviaTad an arasodes? SeavseT wignSi mocemuli sqema.

1. miekuTvneba Tu ara saqarTvelos axalgazdroba adamianiT vaWrobasTan (trefikingTan)

dakavSirebul riskis jgufs? ratom?

2. gaqvT Tu ara sazRvargareT muSaobis survili? romel sferoSi imuSavebdiT?

3. rogor fiqrobT, gaqvT Tu ara sakmarisi informacia sazRvargareT swavlis, muSaobisa

da cxovrebis pirobebis Sesaxeb? ra informacias flobT amis Sesaxeb? informaciis

mosapoveblad romel wyaros mimarTavdiT?

saSinao davaleba

1 sadiskusio kiTxvebi:

trefikingi masc.indd 29 12.06.2010 10:53:05

Page 31: saxelmZRvanelo Seiqmna proeqtis “saqarTvelos saskolo ...naTliv warmoidginoT gakveTilis msvleloba. gakveTilis dasawyisi mTliani gakveTilis organul nawils warmoadgens da maswavlebels

30

motaceba – adamiani miyavT Zalis gamoyenebiT misi nebis sawinaaRmdegod; ZaliT gadabireba – piris Tanxmobis misaRwevad mis winaaRmdeg iyeneben Zaladobas

an muqaras; gadabireba sruli motyuebiT – adamianma saerTod araferi icis realuri mdgo­

mareobis Sesaxeb; gadabireba nawilobrivi motyuebiT – adamianebma ician, rom saeWvo samuSaos

sTavazoben, magram ar ician srulad realuri sirTule da eqspluataciis xarisxi.

proceduris warmarTva:

gakveTilis dasawyisSive maswavlebeli ganmartavs termins – gadabireba. gadabireba iTvaliswinebs adamianebis SerCevas adamianiT vaWrobisaTvis (trefikingi­

saTvis). maT sTavazoben dasaqmebas, karg anazRaurebas, swavlas, zogjer fiqtiur qor­winebasac ki da sxva.

procesi, romlis Sedegad adamiani xdeba msxverpli, gansxvavdeba yovel konkretul SemTxvevaSi, Tumca unda aRiniSnos, rom arsebobs gadabirebis oTxi ZiriTadi meTodi:

Semdeg maswavlebeli klass uCvenebs saswavlo films.

~warmogidgenT migraciis saerTaSoriso organizaciis mier momzadebul saswavlo films, romelic trefikiorebis mier saqarTveloSi adamianebis gadabirebis yvelaze gavrcelebul meTods exeba.~

vin da rogor xdeba adamianiT vaWrobis (trefikingis) msxverpli?

2I aqtivoba

mizani: adamianiT movaWreebis (trefikiorebis), maT Soris gadambirebelTa mier gamoyenebuli taqtikis amocnobis unar-Cvevebis gamomuSaveba.

dro: 40 wuTi.

saWiro masala: diskze Cawerili filmi.

meTodi: audio-vizualuri masalis Cveneba, diskusia, prezentacia.

proceduris warmarTva:

filmis Cvenebis procedura

saswavlo filmis qronometraJia 10 wuTi. maswavlebeli filmis Cvenebas wyvets yove­li momdevno kiTxvis Semdeg da saSualebas aZlevs moswavleebs pasuxebi gascen das­mul kiTxvebs. Tu kadris Semdeg ori sxvadasxva kiTxvaa dasmuli, aCvenebs rigrigobiT. gansaxilveli kiTxvebi mocemulia filmSi.

filmis dasrulebis Semdeg klasSi gansaxilvelad maswavlebeli svams kiTxvas ­ Tqve­ni azriT, rogori SeiZleba iyos am filmis dasasruli? mokled aRwereT Tqveni mosaz­rebebi.

trefikingi masc.indd 30 12.06.2010 10:53:05

Page 32: saxelmZRvanelo Seiqmna proeqtis “saqarTvelos saskolo ...naTliv warmoidginoT gakveTilis msvleloba. gakveTilis dasawyisi mTliani gakveTilis organul nawils warmoadgens da maswavlebels

31

filmis Cvenebamde aucileblad SeamowmeT diski. darwmundiT, rom gamosa xulebisa da xmis xarisxi problemebs ar SegiqmniT gakveTilis mimdinareobisas.

filmis ganxilvisas Tavi SeikaveT nebismieri saxis komentarisgan an miniSnebisgan. saSualeba mieciT moswavleebs Tavisuflad gamoTqvan sakuTari mosazrebebi.

2

II aqtivoba

mizani: miRebuli codnis safuZvelze adamianiT movaWreebis (trefikiorebis), agreTve, gadambirebelTa mier gamoyenebuli taqtikis analizi. adamianiT vaWrobisagan (trefikingisagan) Tavdacvis meqanizmis gaazreba.

dro: 5 wuTi.

meTodi: prezentacia.

sasargeblo rCeva maswavlebels:

maswavleblis komentari

adamianiT vaWrobis (trefikingis) ganmartebis Tanaxmad, gadabireba aris am sastiki danaSaulis pirveli faza, romelsac Semdgom transportireba, gadacema, miReba da bo­los – eqspluatacia mosdevs. Zalian farToa im adamianebis wre, vinc adamianiT vaWro­bis gziT mogebas iRebs. am jaWvis pirvel rgols gadambirebeli warmoadgens.

sxvadasxva wyaros monacemebiT, organizebul danaSaulSi CarTuli kriminaluri jgufebis mier adamianiT vaWrobis gziT miRebuli Semosavalis Sedareba SeiZleba mxo­lod narkotikiTa da iaraRiT vaWrobiT miRebul mogebasTan da igi weliwadSi 8 mili­ard dolaramde aRwevs.

potenciuri msxverplis moZieba zogjer xdeba gazeTebSi an internetSi, an informa­ciis sxva saSualebebSi ganTavsebuli gancxadebebis saSualebiT sazRvargareT muSao­bis an swavlis Sesaxeb.

sakomunikacio teqnologiebis ganviTarebam, xelmisawvdomi gaxada am mizniT inter­netresursebis gamoyenebac.

saqarTveloSi adamianiT vaWrobis (trefikingis) SemTxvevebis analizma gviCvena, rom, umravles SemTxvevaSi, msxverpli gadaibires nacnobebma da naTesavebma, es gadabirebis gansakuTrebiT daundobeli xerxia, radgan nacnobs xSirad TvaldaxuWuli endobian.

trefikingi masc.indd 31 12.06.2010 10:53:06

Page 33: saxelmZRvanelo Seiqmna proeqtis “saqarTvelos saskolo ...naTliv warmoidginoT gakveTilis msvleloba. gakveTilis dasawyisi mTliani gakveTilis organul nawils warmoadgens da maswavlebels

32

• gaarkvieT ucxoeTSi Tqvens sacxovrebelTan yvelaze axlomdebare Tqveni qveynis saelCos an sakonsulos misamarTi da telefonis nomeri;

• winaswar gaarkvieT im adgilis dasaxeleba, misamarTi da telefonis nomeri, sadac apirebT gaCerebas. SeZlebisamebr, daukavSirdiT Tqvens potenciur damsaqmebels telefonis an fostis saSualebiT, raTa gadaamowmoT samuSao adgilis namdvi-loba, aseve daazusteT Tqveni xelfasisa da sacxovrebeli pirobebis sakiTxi;

• daukavSirdiT Tqvens samSobloSi moqmed Sesabamis organizaciebs potenciuri damsaqmeblis an kompaniis sandoobis xarisxis dazustebis mizniT. aseve sakon-sulo oficers daniSnulebis qveynis saelCoSi.

guldasmiT gadaamowmeT TqvenTvis SemoTavazebuli nebismieri saintereso winadadeba

damsaqmebelma SeiZleba kontraqtis dadeba SemogTavazoT. xeli ar moaweroT kon­traqts sanam saguldagulod ar gaecnobiT sabuTs. Tu gaurkvevlad mogeCvenaT kon­traqtis romelime punqti, gaacaniT igi iurists, arasamTavrobo organizacias an pirovnebas, romelsac endobiT.

nu endobiT potenciur damsaqmebels, romelic ucxoeTSi gasamgzavreblad turis­tuli vizis miRebaSi daxmarebas gpirdebaT.

dasaqmebis Taobaze legaluri da aralegaluri winadadebebi, upirveles yovlisa,

SeuZlebelia adamianTa gadabirebisaTvis saWiro yvela saSualebis CamoTvla, radgan rac ufro izrdeba sazogadoebis codna adamianiT vaWrobis Sesaxeb, miT ufro ixveweba damnaSaveTa meTodebi. rac SeiZleba meti `cocxali saqonelis~ xelSi Casagdebad isi­ni araferze ixeven ukan, itaceben Tavis msxverpls, Zalis gamoyenebiT da Zalis gamo­yenebis muqariT, motyuebiT, sakuTari mdgomareobis borotad gamoyenebiT an adamianis umweo mdgomareobiT sargebloben.

potenciur msxverpls sTavazoben muSaobas Sinamosamsaxured, damlageblad, ZiZad, moxucTa momvlelad, mocekvaved, modelad, mimtanad, soflis meurneobaSi an mSene­blobaze da a.S. gadambirebeli potenciur msxverpls iol samuSaosa da karg anazRau­rebas, ucxo qveynis naxvas, saintereso cxovrebis perspeqtivas hpirdeba. umetes Sem­TxvevaSi, mas ar moeTxoveba kvalifikaciis damadasturebeli dokumenti da samuSao gamocdileba, aseve ucxo enis codna. rogorc wesi, gadambirebeli arwmunebs, rom mas SeuZlia umal datovos samuSao adgili, Tu pirobebi ar daakmayofilebs. xSiria SeTava­zeba samgzavro dokumentebis, vizebis, bileTebis, xelSekrulebebis swrafad da Seufer­xeblad gaformebis, zogjer ki mgzavrobasTan dakavSirebuli yvela xarjis `uangarod~ dafarvis Taobaze, rac msxverpls savalo kabalis mZime uRels uqadis.

gadabireba SeiZleba moxdes rogorc jgufis, aseve calkeuli piris. magaliTad, mo­cekvaveTa jgufis an mSenebelTa brigadis SegrovebiT an piradi nacnobis (megobris an naTesavisac ki), an SemTxveviTi (magaliTad gazeTSi gancxadebis) gziT.

gaxsovdeT! gadambirebeli yovelTvis ar aris TqvenTvis ucnobi piri. is SesaZloa iyos Tqveni naTesavi, mezobeli an nacnobi/megobari.

im SemTxvevaSi, Tu kerZo piri an kompania ucxoeTSi gamgzavrebis dagegmvaSi gexmarebaT:

2

trefikingi masc.indd 32 12.06.2010 10:53:06

Page 34: saxelmZRvanelo Seiqmna proeqtis “saqarTvelos saskolo ...naTliv warmoidginoT gakveTilis msvleloba. gakveTilis dasawyisi mTliani gakveTilis organul nawils warmoadgens da maswavlebels

3333

SinaarsiT gansxvavdeba. aralegaluri winadadebebi xSirad Zalian naCqarevadaa Sedge­nili da ar aris mkafiod Camoyalibebuli. aseT SemTxvevaSi, adamians dafiqrebis droc ar rCeba. garda amisa, yvela aucilebeli moqmedeba naCqarevad da zedmeti formalo­bis gareSe xorcieldeba. maSin, roca legaluri dasaqmeba iTxovs sakmaod bevr dros da aucilebeli dokumentebis ufro guldasmiT momzadebasa da gaformebas.

axalgazrdebi xSirad monawileoben gacvliT programebSi, rac maT profesiul gan­viTarebasa da ucxo enis dauflebas uwyobs xels. amave dros au­paieris (ZiZebis) pro­grama sazRvargareT gamgzavrebis erT­erTi yvelaze popularuli xerxia axalgazrdo­bisTvis. aseT programebs propagandas xSirad skolebsa da universitetebSi uweven.

rogorc wesi, gacvliTi programebi Sesabamisi nebarTviT xorcieldeba, magram xSir­ad aseT programebs axorcieleben romelime saerTaSoriso programis safarqveS. axal­gazrdul gacvliT programaSi CarTvamde, rekomendebulia sando da amomwuravi infor­maciis miReba.

adamianiT movaWris ZiriTad samiznes daucveli adamianebi warmoadgenen. xSirad, isi­ni arasrulwlovnebi da axalgazrda gogonebi arian. adamianiT movaWreTa xrikebi mra­valferovani da umowyaloa, potenciuri msxverplis ndobis mosapoveblad isini yvela Rones xmaroben.

waikiTxe, daimaxsovre da urCie sxvasac:

dRes interneti informaciis miRebis saukeTeso wyaroa, magram SesaZloa internetis arasworad sargeblobisas bavSvebs seriozuli saSiSroeba SeeqmnaT. sxvadasxva tipis damnaSaveebi internets sakuTari zraxvebis gansaxorcieleblad iyeneben. isini Sedian saymawvilo forumebze, ecnobian bavSvebs. maT bavSvis keTilgan­wyobis mopovebis sakuTari, kargad SemuSavebuli xerxebi aqvT. isini iolad iTanxme­ben bavSvebs Sexvedraze, Semdeg ki axerxeben maT dayoliebas ama Tu im momsa xurebaze. dafiqsirebulia SemTxvevebi, rodesac adamianiT vaWrobis msxverplTa gadabireba internetiT moxda.

rogor unda moviqceT?

• Tavi Seikave ucnobisaTvis Sen Sesaxeb informaciis, maT Soris, saxelis, misamarTis, skolis nomris, telefonis nomrisa da eleqtronuli fostis misamarTis miwodebi­sagan.

• Tu gacnobis internetportalSi damegobrebul ucnobebTan pirispir Sexvedras gadawyvet, umjobesia Sexvedraze mozrdilebTan erTad waxvide.

• gadaumowmeblad nu daujereb dapirebebsa da SemoTavazebas sazRvargareT swavlisa da dasaqmebis Taobaze.

internetiT sargeblobis wesebis dacva uzrunvelyofs Sensave usafrTxoebas.

maswavleblis sayuradRebod!

gakveTilis dasasruls moswavleebis yuradReba gaamaxvileT moswavlis wignSi mocemul bolo informaciaze – waikiTxe, daimaxsovre da urCie sxvasac.

Tu gakveTilze dro geyoT, waakiTxeT moxalises es informacia.

2

trefikingi masc.indd 33 12.06.2010 10:53:06