Sanitar-felder ixtisası üzrə nümunəvi test sualları Bölmə ...snsk.az/snsk/file/2019-04-04_13-55-27.pdf · Qızılca, məxmərək, poliomielit xəstəlikləri peyvəndlərlə

Sanitar-feldşer ixtisası üzrə nümunəvi test sualları

Bölmə 1. Epidemiologiya

1) Hansı profilaktik tədbirlər epidemik prosesin ikinci zəncirinə qarşı

yönəldilir?

A) Xəstələrin vaxtında aşkar edilməsi

B) Xəstələrin izolyasiyası

C) Peyvəndlərlə profilaktika

D) Keyfiyyətli qida məhsullarından istifadə

E) Xəstə ilə təmasda olan şəxslərə kimyəvi profilaktikanın aparılması

Keyfiyyətli qida məhsullarından istifadə epidemik prosesin ikinci zəncirinə qarşı

yönəldilən profilaktik tədbirlərə aiddir.

Ədəbiyyat: İ.Ə.Ağayev, X.N.Xələfli, F.Ş.Tağıyeva. Epidemiologiya. 2011, səh 91

2) Difteriyaya qarşı revaksinasiya hansı yaşlarda aparılır?

A) 18 aylıqda, 6 yaşda

B) 2 aylıqda ,3 aylıqda ,4 aylıqda

C) 8 yaşda, 15 yaşda

D) 3 yaşda,5 yaşda

E) 10 yaşda,20 yaşda

Difteriyaya qarşı revaksinasiya uşağın 18 aylığında və 6 yaşında aparılır.


3) Məxmərək hansı yolla ötürülə bilər?

A) Torpaqla

B) Bətndaxili

C) Transmissiv yolla

D) Su ilə

E) Qida vastəsilə

Məxmərək xəstəliyi əsasən hava - damcı yolla, eləcə də vertikal (bətndaxili) yolla da

yayılır.


4) Hansı şəxslərə qara yara əleyhinə təcili profilaktika aparmaq olar?

A) Xəstə insanla təmasda olanlara

B) Qara yara xəstəliyi olan heyvanların öldürülməsində, cəmdəyinin bölünməsində

iştirak edənlərə

C) 55 yaşa qədər bruselyoz keçirənlərə

D) Kəskin virus infeksiyası keçirənlərə

E) Uşaqlara və yeniyetmələrə

Qara yara xəstəliyi olan heyvanların öldürülməsində, cəmdəyinin bölünməsində

iştirak edən şəxslərə qarayara əleyhinə təcili profilaktika aparılır


5) Vərəm xəstəliyinin yayılmasında hansı amillər iştirak edə bilər?

A) Bəlğəm, toz hissəcikləri

B) Su

C) Qan

D) Həşəratlar

E) İnyeksiya alətləri

Vərəm xəstəliyinin yayılmasında iştirak edən amillərə əsasən bəlğəm, toz hissəcikləri

aiddir.

Ədəbiyyat: Л.П.Зуева, Р.Х.Яфаев. Эпидемиология. 2006, səh 316

6) Epidemik proses haqqında nə vaxt danışmaq olar?

A) Ətdə salmonellanın tapılması zamanı

B) Ocaqda həşəratların olması zamanı

C) Heyvanların brüselyoz xəstəliyinə yoluxması zamanı

D) Suda vəba törədicilərnin tapılması zamanı

E) İnsanların kütləvi surətdə qriplə xəstələnməsi zamanı

İnsanların kütləvi surətdə qripə xəstələnməsi zamanı epidemik proses haqqında

danışmaq olar.


7) Epidemioloji xidmət ocaqda nəyi həyata keçirir?

A) Xəstələrin təcili profilaktikasını

B) Epidemioloji müayinəni

C) İnfeksiya mənbəyinin aşkar edilməsini

D) Son dezinfeksiyanı

E) Heyvanların kəsilmədən əvvəl yoxlanılmasını

Epidemioloji xidmət ocaqda epidemioloji müayinəni həyata keçirir.


8) Təcili bildiriş vərəqəsi hansı müəssisəyə göndərilir?

A) Səhiyyə Nazirliyinə

B) Poliklinikaya

C) Gigiyena Epidemiologiya Mərkəzinə(GEM)

D) Xəstəxanaya

E) Mərkəzi laboratoriyaya

Təcili bildiriş vərəqəsi GEM - ə göndərilir.


9) Təmasda olanların bakterioloji müayinəsinin həyata keçirilməsində məqsədi

nədir?

A) Təmasda olanlarda xəstəliyin ilk əlamətlərinin aşkar edilməsi

B) İnfeksiya mənbəyinin aşkar edilməsi

C) Ocağın sərhədlərinin təyini

D) Diaqnozun dəqiqləşdirilməsi

E) Xəstəliyin yayılma yollarının təyini

Xəstə ilə təmasda olanların bakterioloji müayinəsinin aparılmasında məqsəd

infeksiya mənbəyinin aşkar edilməsidir.


10) Baytar - sanitar xidməti nəyi həyata keçirir?

A) Yekun (son) dezinfeksiya

B) Heyvanların kəsilməzdən əvvəl yoxlanılması

C) Ərzağın gəmiricilərdən qorunması

D) Cari dezinfeksiya

E) Hospitalizasiya

Baytar - sanitar xidməti heyvanların kəsilmədən əvvəl yoxlanılmasını həyata

keçirir.


11) Əhali arasında vaksinə immun təbəqəni yaratmaq üçün nədən istifadə

edilir?

A) Yalnız kimyəvi vaksindən və anatoksindən

B) Yalnız diri vaksindən

C) Yalnız immunoqlobulin və zərdablardan

D) Diri, inaktivləşdirilmiş, kimyəvi vaksinlərdən, anatoksindən və

immunoqlobulinlərdən

E) Yalnız inaktivləşdirilmiş və kimyəvi vaksinlərdən

Əhali arasında vaksinə immun təbəqəni yaratmaq üçün diri, inaktivləşdirilmiş,

kimyəvi vaksinlərdən, anatoksindən və immunoqlobulinlərdən istifadə edilir.


12) Aşağıda sadalanan vaksinlərdən hansı cansız vaksinlərə aiddir?

A) “B” hepatitinə qarşı vaksin

B) Məxmərəyə qarşı vaksin

C) Vərəm əleyhinə vaksin

D) Qızılcaya qarşı vaksin

E) Polimielit əleyhinə vaksin

“B” hepatitinə qarşı vaksin cansız vaksinlərə aiddir.


13) Cansız vaksinlərin əksəriyyəti orqanizmə necə yeridilir?

A) İntranazal

B) Əzələ daxili

C) Dəri altı

D) Peroral

E) Dəri daxili

Cansız vaksinlərin əksəriyyəti əzələ daxili yeridilir.


14) Cansız vaksinlərin daşınması və saxlanması zamanı nəyi etmək qəti

qadağandır?

A) Dondurmaq

B) Yüksək rütubətdə daşımaq

C) Yüksək rütubətdə saxlamaq

D) Bir müəssisədən digərinə daşımaq

E) +2°C - +8°C temperaturda daşımaq və saxlamaq

Daşınması və saxlanması zamanı cansız vaksinləri dondurmaq qəti qadağandır.

Ədəbiyyat: “Təcrübədə İmmunlaşdırma” Modul – Soyuq zəncir. 2007, səh 7

15) Aşağıda sadalananlardan hansı diri (canlı) vaksinlərə aiddir?

A) Qızılca, parotit və məxmərəyə qarşı vaksin

B) Qarın yatalağı əleyhinə vaksin

C) Tetanusa qarşı vaksin

D) Göyöskürək, difteriya, tetanusa qarşı vaksin

E) “B” hepatiti əleyhinə vaksin

Qızılca, parotit və məxmərəyə qarşı vaksinlər diri (canlı) vaksinlərə aiddir.

Ədəbiyyat: “Təcrübədə İmmunlaşdırma” Modul 2 – Vaksinlər. 2007, səh 5

16) Həll edilmiş vərəm, qızılca, qızılca - məxmərək (QM), qızılca - parotit -

məxmərək (QPM) vaksinlərinin istifadə müddəti nə qədərdir?

A) 2 - 3 saata qədər

B) 48 saat

C) 6 saata qədər

D) Vaxt məhdudiyyəti yoxdur

E) 1 gün

Həll edilmiş vərəm, qızılca, qızılca - məxmərək (QM), qızılca - parotit - məxmərək

(QPM) vaksinlərinin istifadə müddəti 6 saata qədərdir.

Ədəbiyyat: “Təcrübədə İmmunlaşdırma” Modul 2 – Vaksinlər. 2007, səh 25

17) Nə üçün hepatit B virusu ilə yoluxma uşaqlar üçün təhlükəlidir?

A) Dayaq-hərəkət sistemini zədələyir

B) Zehni inkişafı ləngidir

C) Ürək qüsurlarının inkişafına səbəb olur

D) Pnevmoniya törədir

E) Qaraciyər sirrozu və xərçənginə səbəb olur

Hepatit B virusu qara ciyər sirrozu və xərçənginə səbəb olduğuna görə uşaqlar üçün

təhlükəlidir.

Ədəbiyyat: “Təcrübədə İmmunlaşdırma” Modul 1 – İdarəolunan xəstəliklər. 2007,

səh 26

18) Hansı kliniki əlamətlər uşağın anadangəlmə məxmərək sindromu (AMS) ilə

doğulduğuna sübutdur?

A) Beyin patologiyası

B) Karlıq

C) Korluq

D) Hamısı

E) Ürək qüsurları

Uşağın anadangəlmə məxmərək sindromu (AMS) ilə doğulduğunu karlıq, korluq,

beyin patologiyası, ürək qüsurları kliniki əlamətləri sübut edir.


səh 24

19) Hansı yoluxucu xəstəliklər peyvəndlərlə idarə olunur?

A) Qarın yatalağı, vərəm, poliomielit

B) Poliomielit, taun, qarın yatalağı

C) Qızılca, məxmərək, poliomielit

D) Difteriya, vəba, qara yara

E) Qrip, vəba, tulyaremiya

Qızılca, məxmərək, poliomielit xəstəlikləri peyvəndlərlə idarə olunur.


səh 5

20) Tibb bacısı OPV, AGDT, HB vaksinləri ilə peyvənd aparmaq üçün səhər

termoçantaya vaksinləri yerləşdirərək üzaq qəsəbəyə yola düşür. Həmin gün

hava çox isti olur. Gündüz saat 1400 –da tibb bacısı qəsəbəyə çatdıqda hiss edir

ki, termoçantada soyuducu elementlər tamamilə ərimişdir. Bu vəziyyəti hansı

səbəblər törədə bilər?

A) Termoçantanın xarici və daxili səthində çatlar əmələ gəlmişdir

B) Termoçantaya soyuducu elementlər tam miqdarda doldurulmamışdır

C) Bütün sadalanan səbəblər birlikdə təsir etmişdir

D) Rezin bərkidici hermetikliyi tam təmin etmir

E) Qapaq tam bağlanmır

Termoçantada soyuducu elementlərin tamamilə əriməsi səbəblərinə: termo - çantanın

xarici və daxili səthində çatların əmələ gəlməsi, qapağının tam bağlanmaması,

termoçantaya soyuducu elementləri tam miqdarda doldurulmaması, rezin bərkidici

hermetikliyi tam təmin etməməsi aiddir.

Ədəbiyyat: “Təcrübədə İmmunlaşdırma” Modul – Soyuq zəncir. 2007, səh 27

21) Bakteriofaqların işlənmə qaydası necədir?

A) Əzələ daxili

B) Per os

C) İntanazal

D) Dəri üstünə

E) İmalə

Bakteriofaqlar ağızdan (per os) qəbul edilir.


22) İmmun zərdabların vurulma qaydası necədir?

A) Dəri içinə

B) Dəri altına

C) Per os

D) Əzələ daxili

E) Dəri üstünə

İmmun zərdablar əzələ daxili vurulur.


23) İmmunoqlobulinin yeridilməsindən sonra əmələ gələn immunitetin müddəti

nə qədərdir?

A) Bir neçə gündən 4 - 6 həftəyə qədər

B) 1-2 ilə qədər

C) 6-8 aya qədər

D) 8-10 həftə

E) 4 aya qədər

İmmunoqlobulin yeridildikdən sonra əmələ gələn immunitetin müddəti bir neçə

gündən 4 - 6 həftəyə qədərdir.


24) Bakteriofaqın təsir müddəti nə qədərdir?

A) 3 - 5 gün

B) 1 ay

C) 14 gün

D) 1 saat

E) 2 ay

Bakteriofaqın təsir müddəti 3 - 5 gündür


25) Hansı bioloji preparatlar yeridildikdən sonra daha tez immunoloji

reaksiyanı formalaşdırılar?

A) Diri vaksin

B) Bakteriofaq

C) Kimyəvi vaksin

D) Anatoksin

E) İmmunoqlobulin və zərdab

İmmunoqlobulin və zərdab yeridildikdən sonra daha tez immunoloji reaksiya

formalaşır


26) Hansı sənəd əsasında peyvənd haqqında məlumat əldə edilir?

A) Təcili bildiriş vərəqəsi

B) Epidemioloji müayinə kartası

C) Dispanser müşahidə vərəqəsi

D) Statistik talon

E) Profilaktik peyvəndlər vərəqəsi

Uşaqlarda profilaktik peyvəndlərin qeydiyyat olunduğu əsas sənəd uşağın inkişaf

tarixi və profilaktik peyvənd vərəqi sayılır


27) İnfeksiyanın keçiricilərlə yoluxması nə vaxt baş verir?

A) Törədicinin mexaniki keçirilməsi zamanı

B) Törədicinin qida məhsullarından keçməsi zamanı

C) Keçiricinin orqanizmində törədicinin çoxalması və toplanması zamanı

D) Törədicinin nəcisdən keçməsi zamanı

E) Törədicinin qeyri - spesifik yolla keçməsi zamanı

İnfeksiyanın keçiricilərlə yoluxması onların orqanizmində törədicinin çoxalması və

toplanması zamanı baş verir


28) Səpkili yatalaqlı xəstənin qanını sormuş bit hansı müddətdən sonra

yoluxdurucu olur?

A) 4 - 5 gündən sonra

B) 10 gündən sonra

C) 1 həftədən sonra

D) Həmin andan

E) 1 - 2 gündən sonar

Səpkili yatalaqlı xəstənin qanını sormuş bit 4 - 5 gündən sonra artıq özü yoluxdurucu

olur


29) Səpkili yatalaq törədicisini hansı həşərat yayır?

A) Qasıq biti

B) Milçək

C) Ağcaqanad

D) Birə

E) Paltar biti

Səpkili yatalaq törədicisini paltar biti yayır


30) Malyariya xəstəliyinin törədicisini hansı növ həşəratlar yayır?

A) Anofeles ağcaqanadları

B) Kuleks ağcaqanadları

C) Aedes ağcaqanadları

D) Ağcaqanadların bütün növü

E) Hünülər

Malyariya xəstəliyinin törədicisini Anofeles ağcaqanadları yayır


31) Taun xəstəliyinin spesifik keçiricisi nədir?

A) Bit

B) Gənə

C) Ağcaqanad

D) Birə

E) Milçək

Taun xəstəliyinin spesifik keçiricisi birədir.


32) Bədənin müayinəsi zamanı gənə tapıldıqda nə etməli?

A) Yod sürtmək

B) Gənənin dartıb qopardılması

C) Pinset vasitəsilə gənənin qopardılması

D) Su ilə yumaq

E) Gənənin bədəninə bitki yağı və ya məlhəm sürtmək

Bədənin müayinəsi zamanı gənə tapıldıqda onun bədəninə bitki yağı və ya məlhəm

sürtmək lazımdır. Bu zaman gənə nəfəs ala bilmədiyindən dərini zədələmədən özü

düşür.


33) Borrelyoz xəstəliyinin keçiriciləri nədir?

A) Taxtabitilər

B) Milçəklər

C) Tarakanlar

D) Ağcaqanadlar

E) Gənələr

Borrelyoz xəstəliyinin keçiriciləri gənələrdir.


34) Hansı yoluxucu xəstəliklərin yayılmasında milçəklərin rolu var?

A) Qrip

B) Qarın yatalağı

C) Vərəm

D) B viruslu hepatiti

E) Quduzluq

Qarın yatalağı xəstəliyinin yayılmasında milçəklərin rolu var.


35) Hansı xəstəliklər ağcaqandlarla yayılır?

A) Tulyaremiya

B) Taun

C) Borrelyozlar

D) Səpkili yatalaq

E) Malyariya

Malyariya xəstəliyi ağcaqandlarla yayılır.


36) Hansı xəstəlikdə gənə infeksiya mənbəyi ola bilər?

A) Malyariya

B) Səpkili yatalaq

C) Yaz - yay ensefaliti

D) Taun

E) Leyşmanioz

Yaz - yay ensefaliti xəstəliyində gənə infeksiya mənbəyi sayılır


37) Gənənin hansı inkişaf mərhələsi epidemioloj cəhətdən insan üçün daha

təhlükəlidir ?

A) Yumurta

B) Nimfa

C) İmaqo

D) Sürfə

E) Hamısı

Gənənin imaqo (yetişmiş gənə) inkişaf mərhələsi insan üçün epidemioloji təhlükə

kəsb edir


38) Su hövzəsinin tərkibində aşağıdakılardan hansının olması zamanı su hövzəsi

anofelogen su hövzəsi adlanır?

A) Suda birə yumurtalarının olması

B) Suda ağcaqanad yumurtalarının olması

C) Suda milçək yumurtalarının olması

D) Suda gənə yumurtalarının olması

E) Suda bit yumurtalarının olması

Anofelogen su hövzəsi dedikdə suda ağcaqanad yumurtalarının olması başa düşülür

.


39) Birələr hansı xəstəliyi yayırlar?

A) Səpkili yatalaq

B) Taun

C) Malyariya

D) Hemorragik qızdırmalar

E) Leyşmanioz

Birələr taun xəstəliyini yayırlar


40) Sestodlar sinfinə hansı helmint aiddir?

A) Öküz teniyası

B) Bizquyruq

C) Fassiola

D) Opistorx

E) Askarida

Sestodlar sinfinə öküz teniyası aiddir.


41) Hansı helmint nematodlar sinfinə aiddir?

A) Yastı qurdlar

B) Buğumlardan ibarət olan lent şəkilli helmintlər

C) Sorucular

D) Girdə qurdlar

E) İbtidailər

Girdə qurdlar nematodlar sinfinə aiddir.


42) Bizquyruq harada parazitlik edir?

A) Öd yollarında

B) Qara ciyərdə

C) Nazik bağırsağın aşağı hissəsində və yoğun bağırsaqda

D) Ağ ciyərdə

E) Dalaqda

Bizquyruq nazik bağırsağın aşağı hissəsində və yoğun bağırsaqda parazitlik edir.


43) Askaridoza şübhə olduqda nə müayinə edilir?

A) Bəlğəm

B) Sidik

C) Qusuntu kütləsi

D) Nəcis

E) Burun seliyi

Askaridoza şübhə olduqda nəcis və qan müayinə edilir.


44) Teniozun profilaktikasında hansı tədbir aparılır?

A) Meyvə və tərəvəzin yuyulması

B) İtlə təmasdan sonra əllərin yuyulması

C) Toyuq ətinin lazımi termiki emaldan keçməsi

D) Ətin lazımi termiki emaldan keçməsi

E) Balığın lazımi termiki emaldan keçməsi

Teniozun profilaktikasında ətin lazımi termiki emaldan keçməsi tədbiri aparılır.


45) Askaridozda invaziya mənbəyi kimdir?

A) İri buynuzlu heyvanlar

B) Donuz

C) Balıq

D) İt

E) İnsan

Askaridozda invaziya mənbəyi insandır.


46) Opistorxozla insan necə yoluxa bilər?

A) Yuyulmamış tərəvəzdən istifadə etdikdə

B) Bişməmiş ətdən istifadə etdikdə

C) Heyvanlarla təmasda olduqda

D) Yaxşı bişməmiş quş ətindən istifadə etdukdə

E) Yaxşı bişməmiş balıqdan istifadə etdikdə

Opistorxozla insan çiy və ya yaxşı bişməmiş balıqdan istifadə etdikdə yoluxa bilər.


47) Tenioz xəstəliyində ara sahib kim sayılır?

A) Balıq

B) Donuz

C) Molyusk

D) Pişik

E) İt

Tenioz xəstəliyində ara sahib donuzlar sayılır.


48) Askarid qurdu harada parazitlik edir?

A) 12 barmaq bağırsaqda

B) Dalaqda

C) Yoğun bağırsaqda

D) Nazik bağırsaqda

E) Öd yollarında

Askarid qurdu nazik bağırsaqda parazitlik edir.


49) Hansı parazitin yetişmiş buğumları aktiv hərəkətə malikdir?

A) Öküz teniyası

B) Exinokokk

C) Donuz teniyası

D) Cırtdan teniya

E) Askarid

Öküz teniyasının yetişmiş buğumları aktiv hərəkətə malikdir.


50) Askarid yumurtaları harada yetişir?

A) İnsan orqanizmində

B) Quşların orqanizmində

C) Heyvan orqanizmində

D) Suda

E) Torpaqda

Askarida yumurtaları torpaqda yetişir.


51) Helmintozları nə törədir?

A) Bakteriyalar

B) Parazit qurdlar

C) Göbələklər

D) Gənələr

E) İbtidailər

Helmintozları parazit qurdlar törədir.


52) Geohelmintlər qrupuna hansı qurdlar aiddir?

A) Askaridoz, trixosefalyoz

B) Exinokokkoz, enterobioz

C) Tenioz, teniarinxoz

D) Tenioz, difillobotrioz

E) Opistorxoz, difillobotrioz

Geohelmintlər qrupuna askaridoz, trixosefalyoz xəstəlikləri aiddir.


53) Biohelmintlər qrupuna hansı qurdlar aiddir?

A) Enterobioz, trixosefalyoz

B) Askaridoz, trixosefalyoz

C) Enterobioz, himenolepidoz

D) Tenioz, difillobotrioz, opistorxoz

E) Angilostomidoz, strongiloidoz

Biohelmintlərə bütün sorucular, lentşəkilli qurdlar və bəzi girdə qurdlar (trixinella,

filyari) aiddir.


54) Hansı helmintlər ət vasitəsilə yayılır?

A) Enterobioz, angilostomidoz

B) Exinokokkoz, enterobioz

C) Opistorxoz, exinokokkoz

D) Trixinelyoz, teniarinxoz, tenioz

E) Difillobotrioz, opistorxoz

Teniarinxoz, tenioz, trixinelyoz xəstəliklərini əmələ gətirən qurdlar ət vasitəsilə

yayılır.


55) Hansı helmintlər balıqla yayılır?

A) Tenioz, teniarinxoz

B) Teniarinxoz, enterobioz

C) Difillobotrioz, opistorxoz

D) Enterobioz, himenolepidoz

E) Exinokokkoz, alveokokkoz

Difillobotrioz, opistorxoz xəstəliklərini əmələ gətirən qurdlar balıqla yayılır

Ədəbiyyat: İ.Ə.Ağayev, X.N.Xələfli, F.Ş.Tağıyeva. Epidemiologiya. 2011, səh 289,

290

56) Lent şəkilli qurdlar sinfinə hansı qurd aiddir?

A) Opistorx

B) Askarid

C) Tükbaş

D) Bizquyruq

E) Enli lent şəkilli qurd

Lent şəkilli qurdlar sinfinə öküz teniyası, donuz teniyası, cırtdan qurd, enli lent şəkilli

qurd, exinokokk və alveokokk qurdları aiddir.


57) Girdə qurdlar sinfinə hansı qurd aiddir?

A) Askarid

B) Donuz teniyası

C) Enli lent şəkilli qurd

D) Exinokokk

E) Öküz teniyası

Girdə qurdlar sinfinə bizquyruq, askarid, tükbaş qurd, trixinella, ankilostoma və s.

aiddir.


58) Sorucular sinfinə hansı qurdlar aiddir?

A) Donuz teniyası, askarid

B) Bizquyruq, askarid

C) Opistorx, fassiola

D) Enli lent şəkilli qurd, exinokokk

E) Öküz teniyası, donuz teniyası

Sorucular sunfinə opistorx, fassiola, klonorx və s. aiddir.


59) Hansı helmintozda insan ara sahib sayılır?

A) Difillobotrioz

B) Askaridoz

C) Exinokokkoz

D) Enterobioz

E) Tenioz

İnsan exinokokkoz xəstəliyində ara sahib sayılır.


60) Askaridozun törədicisinin yayılmasında hansı amillər iştirak edir?

A) Ət və ət məhsulları

B) Açıq su hövzələrinin suyu

C) Balıq və balıq məhsulları

D) Çirkli əllər, meyvə, tərəvəz

E) Quş əti məhsulları

Askaridozun törədicisinin yayılmasında çirkli əllər, meyvə, tərəvəz iştirak edir.


61) Enterobiozun diaqnostikasında ən effektli üsul hansıdır?

A) Sidiyin müayinəsi

B) Nəcisin müayinəsi

C) Perianal büküşlərdən qaşıntı götürmək

D) Bəlğəmin müayinəsi

E) Rengenoqrafiya

Enterobiozun diaqnostikasında ən effektli üsul perianal büküşlərdən qaşıntı götürmək

və onun mikroskopiyasıdır.


62) Bağırsaq infeksiyaları ilə mübarizənin əsas istiqamətləri hansıdır?

A) Törədicilərin yayılma yollarının kəsilməsi

B) Təmasda olanların kimyəvi profilaktikası

C) Meylli kontingentlərin immunlaşdırılması

D) İnfeksiya mənbəyinin aşkar edilməsi və zərərsizləşdirilməsi

E) Dispanser müşahidəsi

Bağırsaq infeksiyaları ilə mübarizənin əsas istiqamətləri törədicilərin yayılma

yollarının kəsilməsidir.


63) Qarın yatalağı və parotit A zamanı infeksiya mənbəyi aşağıdakılardan

hansıdır?

A) Gəmiricilər

B) Xəstə heyvan

C) Su, torpaq

D) Xəstə şəxs

E) Quşlar

Qarın yatalağı və parotit A - da infeksiya mənbəyi xəstə şəxs sayılır.


64) Qarın yatalağı ocağında hansı tədbirlər aparılır?

A) Yalnız cari dezinfeksiya

B) Yekun dezinfeksiya

C) Profilaktiki dezinfeksiya

D) Evlərin havasının dəyişdirilməsi

E) Yalnız nəm üsulla təmizləmə

Yekun dezinfeksiya

Qarın yatalağı ocağında yekun dezinfeksiya tədbirləri aparılır.


65) Qarın yatalaqlı xəstələrə qarşı hansı tədbirlər görülür?

A) Adətən evdə təcrid edilir

B) Epidemik göstəricilərə görə hospitallaşdırılır

C) Evdə müalicə edilir

D) Mütləq hospitallaşdırılır

E) 25 gün tibbi müşahidə altında saxlanılır

Qarın yatalaqlı xəstələr mütləq hospitallaşdırılır


66) Qarın yatalağı xəstəliyində inkubasiya müddəti nə qədərdir?

A) 5 - 39 gün

B) 2 - 3 gün

C) 12 saatdan 14 günə qədər

D) 1 gün

E) 15 - 30 gün

Qarın yatalağı xəstəliyində inkubasiya müddəti 5 - 39 gündür.


67) Paratif B - də infeksiya mənbəyi kimdir?

A) Həşəratlar

B) Yalnız insan

C) Yalnız quşlar

D) Yalnız heyvanlar

E) İnsan, heyvan, ev quşları

Paratif B - də infeksiya mənbəyi insan, heyvan, ev quşları sayılır.


68) Qarın yatalağı xəstəliyinin spesifik profilaktikasında nədən istifadə edirlər?

A) Antibiotik

B) Qammaqlobulin

C) İnterferon

D) Vaksin, bakteriofaq

E) Zərdab

Qarın yatalağı xəstəliyinin spesifik profilaktikasında vaksin, bakteriofaqdan istifadə

edirlər.


69) Dizenteriya xəstəliyində infeksiya mənbəyi nədir?

A) Quşlar

B) Xəstə və bakteriya gəzdirənlər

C) Xəstə heyvanlar

D) Tərkibində törədicilər olan qida məhsulları

E) Tərkibində törədicilər olan su

Dizenteriya xəstəliyində infeksiya mənbəyi xəstə və bakteriya gəzdirənlərdir.


70) Dizenteriya xəstəliyinin törədicisi nədir?

A) Bakteriya

B) Virus

C) Vibrion

D) Helmint

E) Göbələk

Dizenteriya xəstəliyinin törədicisi şigella növündən,enterobakteria ceae olan

bakteriyadır.


71) Dizenteriya xəstəliyinin yoluxma mexanizmi nədir?

A) Parenteral

B) Təmas

C) Fekal - oral

D) Hava - damcı

E) Transmissiv

Dizenteriya xəstəliyinin yoluxma mexanizmi fekal - oral yolladır.


72) Dizenteriya xəstəliyinə daha çox hansı yaş qrupuna aid insanlar yoluxur?

A) Məktəblilər

B) Yeniyetmələr

C) 3 yaşına qədər uşaqlar

D) Qocalar

E) 25- 30 yaşlı şəxslər

Dizenteriya xəstəliyinə daha çox 3 yaşına qədər uşaqlar tutulur.


73) Eşerixiozlarla ən çox kimlər xəstələnir?

A) 3 yaşından 7 yaşına qədər olan uşaqlar

B) Yaşlı adamlar

C) Orta yaşlılar

D) 3 yaşına qədər uşaqlar

E) Məktəblilər

Eşerixiozlarla ən çox 3 yaşına qədər uşaqlar xəstələnir.


74) Əhali arasında viruslu hepatit A ilə yoluxma riski ən yüksək olan qrup

hansıdır?

A) Təkrar qan köçürülmüş şəxslər

B) Hemodializ mərkəzi, cərrahiyyə və infeksion şöbələrin tibb işçiləri

C) Narkomanlar

D) Sənaye müəssisələrinin işçiləri

E) Məktəbəqədər və məktəb müəssisələrinin uşaq kollektivləri

Əhali arasında viruslu hepatit A ilə yoluxmaya ən yüksək olan qrup məktəbəqədər və

məktəb müəssisələrinin uşaq kollektivləridir.


75) Məktəbəqədər uşaq müəssisələrində A viruslu hepatiti qeyd olunduqda

planlı peyvəndləri nə vaxt aparmaq olar?

A) 2 aydan sonra

B) 3 aydan sonra

C) 9 aydan sonra

D) 6 aydan sonra

E) 1 aydan sonar

Məktəbəqədər uşaq müəssisələrində A viruslu hepatiti qeyd olunduqda planlı

peyvəndləri 2 aydan sonra aparmaq olar.


76) A virus hepatiti ilə xəstələnmiş şəxs ətrafdakılar üçün nə vaxt yoluxucu ola

bilər?

A) İnkubasiya dövründə

B) Sağalma dövründə

C) Bütün infeksiya dövründə

D) İnkubasiya dövrünün son 7 - 10 günü, prodromal dövr, sarılığın ilk 3 günündə

E) Rekonvalessent dövründə

A virus hepatiti ilə xəstələnmiş şəxs ətrafdakılar üçün inkubasiya dövrünün son 7 - 10

günü, prodromal dövr, sarılığın ilk 3 günündə yoluxucu ola bilər.


77) Viruslu hepatitin hansı növü fekal - oral yolla yayılır?

A) Viruslu hepatit G

B) Viruslu hepatit D

C) Viruslu hepatit A, E

D) Viruslu hepatit C

E) Viruslu hepatit B

Viruslu hepatitin A, E növləri fekal - oral yolla yayılır.


200

78) A viruslu hepatitdə yoluxma mexanizmi necədir?

A) Təmas

B) Fekal - oral

C) Transmissiv

D) Parenteral

E) Vertikal

A viruslu hepatitdə yoluxma mexanizmi fekal - oral yolladır.


79) Su vasitəsilə hansı viruslu hepatitə yoluxmaq olar?

A) B viruslu

B) E viruslu

C) C viruslu

D) G viruslu

E) D viruslu

Su vasitəsilə A və E viruslu hepatitə yoluxmaq olar.


200

80) Viruslu hepatit B ilə yoluxma üçün daha əhəmiyyətli müayinə materialları

hansıdır?

A) Qan, sperma

B) Nəcis

C) Öd, ana südü

D) Tər, göz yaşları

E) Sidik

Viruslu hepatit B ilə yoluxma üçün daha əhəmiyyətli müayinə materialları qan və

spermadır.


81) Poliomielitin törədicisi nədir?

A) Rikketsiyalar

B) İbtidailər

C) Viruslar

D) Helmintlər

E) Bakteriyalar

Poliomielitin törədicisi viruslardır.


82) Poliomielit ocağında hansı tədbirlər aparılır?

A) Yekun dezinfeksiya

B) Nəm üsul ilə təmizləmə

C) Havanın dəyişdirilməsi

D) Deratizasiya

E) Yalnız cari dezinfeksiya

Poliomielit ocağında yekun dezinfeksiya tədbirləri aparılır.


83) Poliomielitin spesifik profilaktikasında aşağıdakılardan hansından istifadə

edilir?

A) Cansız vaksin

B) İmmunoqlobulin

C) Kimyəvi vaksin

D) Diri vaksin

E) Anatoksin

Poliomielitin spesifik profilaktikasında diri vaksindən istifadə edilir.


84) Poliomielit əleyhinə vaksinin vurulma qaydası necədir?

A) Əzələ daxili

B) Dəri altı

C) Dəri üstü

D) Peros

E) İntranazal

Poliomielit əleyhinə vaksin ağızdan (peros) verilir.


85) Poliomielit əleyhinə immunizasiya hansı yaşlarda aparılır?

A) Uşağın həyatının ilk 24 saatında

B) 7 yaşda

C) 2,3,4 aylığıında

D) 12 aylığında, 6 yaşda

E) Uşağın həyatının 4 - 7 günü, 2,3,4 aylığında, 18 aylıqda

Poliomielit əleyhinə immunizasiya uşağın həyatının 4 - 7 günü, 2, 3, 4 aylığında və

18 aylıqda aparılır.


86) Poliomielit xəstəliyində yoluxma mexanizmi necədir?

A) Transmissiv

B) Fekal - oral

C) Hava - damcı

D) Təmas

E) Parenteral

Poliomielit xəstəliyində yoluxma mexanizmi fekal - oral yolladır.


87) Salmonellaların yayılmasında əsas amillər?

A) Qənnadı məmulatlar

B) Tərəvəz, meyvə

C) Ət və ət yarımfabrikatları

D) Süd

E) Su

Salmonellaların yayılmasında əsas amil ət və ət yarımfabrikatları sayılır.


88) Salmonelyozun yoluxma mexanizmi necədir?

A) Təmas

B) Fekal - oral

C) Vertikal

D) Transmissiv

E) Parenteral

Salmonelyozun yoluxma mexanizmi fekal - oral yolladır.


89) Brusellaların daha patogen növü hansıdır?

A) Bovis

B) Kanis

C) Melitenzis

D) Suis

E) Neotomal

Brusellaların melitenzis növü insan üçün daha patogendir.


90) Ornitoz xəstəliyində infeksiya mənbəyi aşağıdakılardan hansıdır?

A) Gəmiricilər

B) Kənd təsərrüfatı heyvanları

C) Quşlar

D) İt, pişik

E) İnsanlar

Ornitoz xəstəliyində infeksiya mənbəyi quşlardır.

Ədəbiyyat: В.И.Покровский, С.Г.Пак, Н.И.Брико, Б.К.Данилкин. Инфекционные

болезни и эпидемиология. 2000, səh 252.

91) Ornitozla daha çox kimlər xəstələnir?

A) Deratizatorlar

B) Süd kombinatında işləyənlər

C) Satıcılar

D) Aqranomlar

E) Quşçuluq fermasında işləyənlər

Ornitozla daha çox quşçuluq fermasında işləyənlər xəstələnir.


болезни и эпидемиология. 2000, səh 253.

92) Toksoplazmoz zamanı infeksiya mənbəyi aşağıdakılardan hansı ola bilər?

A) Balıqlar

B) Gəmiricilər

C) İnsanlar

D) Kənd təsərrüfatı heyvanları

E) Pişiklər

Toksoplazmoz zamanı infeksiya mənbəyi pişiklər sayılır.


93) Toksoplazmozun yoluxma mexanizmi necədir?

A) Transmissiv

B) Parenteral

C) Fekal - oral

D) Təmas

E) Hava – damcı

Toksoplazmozun yoluxma mexanizmi fekal - oral yolladır.


94) Botulizmin yayılmasında əsasən hansı amillər iştirak edir?

A) Süd, xama

B) Qənnadı məhsulları

C) Tərəvəz, meyvə

D) Ev şəraitində konservləşdirilmiş məhsullar

E) Su

Botulizmin yayılmasında əsasən ev şəraitində konservləşdirilmiş məhsullar iştirak

edir.


болезни и эпидемиология. 2000, səh 164

95) Leptospirozun yayılma yolları hansıdır?

A) Vertikal

B) Qan köçürmə zamanı

C) Su

D) Hava - damcı

E) Transmissiv

Leptospiroz xəstəliyi su yolu ilə yayılır.


96) Leptospiroza qarşı əhalinin immunizasiyasında hansı vaksin istifadə olunur?

A) Cansız (ölü) vaksin

B) Diri vaksin

C) Anatoksin

D) Kimyəvi vaksin

E) Tetravaksin

Leptospiroza qarşı əhalinin immunizasiyasında cansız (ölü) vaksindən istifadə olunur.


97) Vəba xəstəliyində epidemioloji cəhətdən kimlər daha təhlükəlidir?

A) Tranzitor vibrion gəzdiriciləri

B) Atipik formaları vəba xəstələri

C) Qeyri - patogen vibrion gəzdiriciləri

D) Xroniki formalı vəba xəstələri

E) Tipik formalı vəba xəstələri

Vəba xəstəliyində epidemioloji cəhətdən tipik formalı vəba xəstələri daha

təhlükəlidir.


98) Vəba ocağında hansı tədbirlər aparılır?

A) Yalnız nəm üsulla təmizləmə

B) Dezinfeksiya xidmətinin gücü ilə yekun (son) dezinfeksiya

C) Otağın havasının dəyişdirilməsi

D) Ailə növlərinin gücü ilə sonuncu dezinfeksiya

E) Deratizasiya

Vəba ocağında dezinfeksiya xidmətinin gücü ilə yekun (son) dezinfeksiya tədbirləri

aparılır.


99) Vəbalı xəstələrlə təmasda olanlar üzərində tibbi müşahidənin müddəti nə

qədərdir?

A) 30 gün

B) 14 gün

C) 21 gün

D) 5 gün

E) 3 gün

Vəbalı xəstələrlə təmasda olanlar üzərində tibbi müşahidənin müddəti 5 günə

qədərdir.


100) Vəba xəstəliyi hansı yolla yayılır?

A) Su

B) Hava - toz

C) Hava - damcı

D) Transmissiv

E) Cinsi

Vəba xəstəliyi su, qida, məişət - təmas yolu ilə yayılır, lakin su yolunun əhəmiyyəti

daha böyükdür.


101) Xüsusi təhlükəli infeksiyalar qeydə alındıqda ocağın lokalizasiya və ləğvinə

aid işləri kim təşkil edir?

A) Kommunal xidməti

B) Müalicə xidməti

C) Fövqəladə əksepidemik xidmət

D) İcra orqanları

E) Respublika GEM – i

Xüsusi təhlükəli infeksiyalar qeydə alındıqda ocağın lokalizasiya və ləğvinə aid işləri

Fövqəladə əksepidemik xidmət təşkil edir


102) Bruselyozun spesifik profilaktikasında törədicinin hansı növündən istifadə

edilir?

A) Kanis

B) Melitenzis

C) Neotomal

D) Suis

E) Bovis

Bruselyozun spesifik profilaktikasında törədicinin Bovis növündən istifadə edilir.


103) Mexaniki (qeyri - spesifik) yolla xəstəlik törədicilərini yayan həşərat

hansıdır?

A) Bit

B) Gənə

C) Ağcaqanad

D) Hünü

E) Milçək

Qeyri - spesifik (mexaniki) yolla xəstəlik törədicilərini yayan həşərat milçəklərdir.


104) İersinioz və psevdo - vərəm xəstəliklərinin əsas yayılma yolları nədir?

A) Hava - toz

B) Məişət - təmas

C) Su

D) Qida

E) Həşəratlar

İersinioz və psevdo - vərəm xəstəliklərinin əsas yayılma yolları qida vasitəsilədir.

Ədəbiyyat: Л.П.Зуева, Р.Х.Яфаев. Эпидемиология. 2006, səh 544, 550

105) Bağırsaq infeksiyaların törədicilərinin mexaniki keçiriciləri nə ola bilər?

A) Gənə

B) Sese milçəyi

C) Ağcaqanad

D) Sinantrop milçəklər

E) Birələr

Bağırsaq infeksiyaların törədicilərinin mexaniki keçiriciləri sinantrop milçəklərdir.


106) Tənəffüs yollarının infeksiyalarına məxsus epidemioloji əlamətlər nədən

ibarətdir?

A) Əsasən yaşlı adamların xəstələnməsi

B) Əsasən uşaqların xəstələnməsi

C) Mövsümlər üzrə xəstəliyin bərabər paylanması

D) Xəstəliyin sporadik tipi: bir neçə il ərzində eyni qaydada xəstələnmə, ilin isti

vaxtlarında xəstəliyin mövsümü artması

E) Xəstəliyin epidemik tipi: bir neçə il ərzində xəstəliyin dövrü olaraq qalxması və

enməsi, ilin soyuq vaxtında xəstəliyin mövsümü olaraq qalxması

Tənəffüs yollarının infeksiyalarına məxsus epidemioloji əlamətlər xəstəliyin

epidemik tipi: bir neçə il ərzində xəstəliyin dövrü olaraq qalxması və enməsi, ilin

soyuq vaxtında xəstəliyin mövsümü olaraq qalxması xarakterikdir.


107) Tənəffüs yolu infeksiyalarının yoluxma mexanizmi hansıdır?

A) Parenteral

B) Fekal - oral

C) Transmissiv

D) Təmas

E) Aerogen

Tənəffüs yolu infeksiyalarının yoluxma mexanizmi aerogen yolladır


108) Difteriyada infeksiya mənbəyi aşağıdakılardan hansıdır?

A) Rekonvalessent, bakteriyagəzdiricilər

B) Difteriyalı xəstənin burun möhtəviyyatı

C) Heyvanlar

D) Həşəratlar

E) Qeyri - patogen törədici gəzdirənlər

Difteriyada infeksiya mənbəyi xəstə, rekonvalessent, bakteriyagəzdiricilər sayılır.


109) Poliklinika işçilərini difteriyadan mühafizə məqsədilə həyata keçirilən ən

vacib tədbir hansıdır?

A) Respiratordan istifadə edilməsi

B) Qidalanmanın gücləndirilməsi

C) Dezinfeksiyanın aparılması

D) Kabinetlərin vaxtaşırı olaraq bakteriosid lampalarla şüalanması

E) İşçilərin ADT - anatoksini ilə immunizasiyası

Poliklinika işçilərinin difteriyadan mühafizəsi üçün ən vacib tədbir respiratordan

istifadə edilməsidir.


110) Difteriya ocağında təmasda olanların müşahidə müddəti nə qədərdir?

A) 5 gün

B) 17 gün

C) 20 gün

D) 30 gün

E) 7 gün

Difteriya ocağında təmasda olanların müşahidə müddəti 7 gündür.


111) Difteriyaya şübhə olduqda xəstədən bakterioloji müayinə üçün hansı

material götürülür?

A) Öd, nəcis

B) Qan, sidik

C) Nəcis

D) Tər, ana südü

E) Burun - udlaqdan, əsnəkdən selik

Difteriyaya şübhə olduqda xəstədən bakterioloji müayinə üçün burun - udlaqdan,

əsnəkdən selik götürülür.


112) Skarlatina xəstəliyinin törədicisi nədir?

A) Rikketsiyalar

B) Virus

C) Göbələklər

D) İbtidailər

E) Bakteriya

Skarlatina xəstəliyinin törədicisi bakteriyalardır (A qruplu hemolitik streptokokları).


113) Skarlatinanın yoluxma mexanizmi aşağıdakılardan hansıdır?

A) Təmas

B) Hava - damcı, hava - toz

C) Parenteral

D) Transmissiv

E) Fekal – oral

Skarlatinanın yoluxma mexanizmi hava - damcı, hava - toz yollu ilədir.


114) Skarlatinaya qarşı kollektivdə hansı tədbirlər görülür?

A) 7 gün müddətinə karantin

B) Deratizasiya

C) İmmunizasiya

D) Fluroqrafiya

E) Dezinfeksiya

Uşaq məktəbəqədər müəssisələrində 7 gün müddətinə karantin təyin edilir.


115) Göyöskürək törədicisinin yayılma yolları hansıdır?

A) Yoluxmuş əşyalar vasitəsilə

B) Hava - toz

C) Su vasitəsilə

D) Hava - damcı

E) Qida vasitəsilə

Göyöskürək xəstəliyinin törədicisi hava - damcı yolla yayılır.


116) Göyöskürəkdə infeksiya mənbəyi aşağıdakılardan hansıdır?

A) Xəstə insan və bakteriya gəzdirənlər

B) Xəstə heyvanlar

C) Hava

D) Torpaq

E) Xəstə quşlar

Göyöskürəkdə infeksiya mənbəyi xəstə insan və bakteriya gəzdirənlər sayılır.


117) Göyöskürək ocağında hansı tədbirlər aparılır?

A) Profilaktiki dezinfeksiya

B) Yekun (son) dezinfeksiya

C) Cari dezinfeksiya

D) Nəm üsulla təmizləmə, havanın dəyişdirilməsi

E) Dezinfeksiya

Göyöskürək ocağında nəm üsulla təmizləmə, havanın dəyişdirilməsi tədbirləri

aparılır.


118) AGDT vaksini orqanizmə necə yeridilir?

A) Dəri içi

B) Dəri altı

C) Əzələ daxili

D) Vena daxili

E) Dəri üstü

AGDT vaksinini budun bayır səthinə, əzələ daxilinə vurulur.

Ədəbiyyat: “Təcrübədə İmmunlaşdırma”. Modul 2 – Vaksinlər. 2007, səh 7

119) Meninqokok infeksiyası ilə yoluxma təhlükəsi necə müəyyən edilir?

A) İnfeksiya mənbəyindən məsafə ilə, infeksiya mənbəyi ilə uzun müddətli təmas ilə

B) Xəstənin yaşı ilə

C) Ətraf mühitin temperaturu ilə

D) Xəstəliyin ağırlığı ilə

E) Xəstənin cinsi ilə

Meninqokokk infeksiyası ilə yoluxma təhlükəsi infeksiya mənbəyindən məsafə və

infeksiya mənbəyi ilə uzun müddətli təmas ilə müəyyən edilir.


120) Meninqokok infeksiya ocağında təmasda olanların təcili spesifik

profilaktikası nə ilə aparılır?

A) Bakteriofaq

B) İmmunoqlobulin, vaksin

C) Antibiotik

D) İnterferon

E) Anatoksin

Meninqokokk infeksiya ocağında təmasda olanların təcili spesifik profilaktikası üçün

immunoqlobulin və vaksindən istifadə edilir.


121) Meninqokokk infeksiyasında aşağıdakılardan hansı infeksiya mənbəyidir?

A) Gəmiricilər

B) Xəstə insanlar

C) Xəstə quşlar

D) Xəstə heyvanlar

E) Həşəratlar

Meninqokokk infeksiyasında xəstə insanlar infeksiya mənbəyi sayılır.


122) Vərəm xəstəliyində infeksiya mənbəyiaşağıdakılardan hansıdır?

A) Hava

B) Xəstə insan, heyvan

C) Xəstə heyvan, gəmiricilər

D) Həşəratlar

E) Bəlğəm

Vərəm xəstəliyində infeksiya mənbəyi xəstə insan, heyvan sayılır.


123) Vərəmin yayılmasında hansı amillər iştirak edir?

A) Həşəratlar

B) İnyeksiya alətləri

C) Öd

D) Selik hissəcikləri, toz

E) Qan

Vərəmin yayılmasında əsasən selik hissəcikləri, toz iştirak edir.


124) Vərəm xəstəliyinə kimlər daha çox yoluxur?

A) Uşaqlar

B) Zərərli adəti olanlar, ağ ciyərin xroniki xəstəliyi olan xəstələr

C) Yaşlı şəxslər

D) Sağlam həyat tərzi keçirənlər

E) Xidmət sahəsində işləyənlər

Vərəm xəstəliyinə daha çox zərərli adəti olanlar, ağ ciyərin xroniki xəstəliyi olan

xastələr və s. şəxslər tutulur.


125) Mantu sınağı nə məqsədlə qoyulur ?

A) Diaqnostik məqsədlə qocalara

B) Diaqnostik məqsədlə böyüklərə

C) Epidemioloji əhəmiyyəti olan obyektlərə işə qəbul olunanlara

D) Diaqnostik məqsədlə 12 yaşına qədər olan uşaqlara

E) Diaqnostik məqsədlə 15 yaşdan yuxarı uşaqlara

Xəstələri tez aşkar etmək üçün diaqnostik məqsədlə 12 yaşına qədər olan uşaqlara

Mantu sınağı qoyulur.


126) Vərəm əleyhinə vaksini nə vaxt yeridilir?

A) Uşağın həyatının 4 - 7 günü

B) 1 ayında

C) Uşağın həyatının 1 - 3 günü

D) Uşağın həyatının ilk 24 saatında

E) 1 ayında

Vərəm əleyhinə vaksini uşağın həyatının 4 - 7 günü doğum evində vururlar.

Ədəbiyyat: “Təcrübədə İmmunlaşdırma”. Modul 2 – Vaksinlər. 2007, səh 22

127) Vərəm xəstəliyinin törədicisi aşağıdakılardan hansıdır? A) Spiroxeta

B) Virus

C) Mikobakteriya

D) İbtidai

E) Vibrion

Vərəm xəstəliyinin törədiciləri mikobakteriyalardır.


128) Vərəm infeksiyasının yoluxma mexanizmi necədir?

A) Parenteral

B) Transmissiv

C) Təmas

D) Hava - damcı, hava - toz

E) Torpaq

Vərəm infeksiyasının yoluxma mexanizmi hava - damcı, hava - toz vasitəsilədir.

Ədəbiyyat: Л.П.Зуева, Р.Х.Яфаев. Эпидемиология. 2006,səh 316

129) Vərəm ocağında hansı tədbirlər aparılır?

A) Nəm üsulla təmizləmə

B) Evdə izolyasiya

C) Dezinfeksiya

D) Dezinseksiya

E) Deratizasiya

Vərəm ocağında dezinfeksiya tədbirlər aparılır.


130) Qızılca xəstəliyində infeksiya mənbəyi kimdir?

A) Virusgəzdirici

B) İnkubasiya və prodromal dövrdə olan xəstə

C) Xəstə xəstəliyin şiddətlənmə dövründə

D) Rekonvalessent

E) Tranzitor gəzdirici

Qızılca xəstəliyində infeksiya mənbəyi inkubasiya və prodromal dövrdə olan xəstə

sayılır.


131) Qızılca ilə xəstələnmiş şəxs ətrafdakılar üçün nə vaxt təhlükəlidir?

A) Rekonvalessensiyadan sonra

B) Ancaq prodronal dövründə

C) Bütün inkubasiya dövrü ərzində

D) Klinik əlamətlərin yaranmasından 1gün əvvəl, prodromal dövründə, səpkilər

başlayandan 4 günə qədər

E) Rekonvalessensiya dövründə

Qızılcaya tutulmuş xəstə xəstəliyə 1 gün qalmış, prodromal dövründə, səpkilər əmələ

gəlməsinin 4 günü ərzində ətrafdakılar üçün təhlükəlidir.


132) Qızılca zamanı əsas profilaktik tədbir nədir?

A) Keyfiyyətli içməli sudan istifadə edilməsi

B) Rasional qidalanma

C) Keyfiyyətli əksepidemik xidmət

D) Sanitar - maarifi işi

E) Vaksinoprofilaktika

Qızılca xəstəliyində əsas profilaktik tədbir vaksinoprofilaktikadır.


133) Qızılcanın yayılma yolu hansıdır?

A) Hava - toz

B) Məişət - təmas

C) Hava - damcı

D) Transmissiv

E) Fekal – oral

Qızılca xəstəliyi hava - damcı yolla yayılır.


134) Qızılca zamanı uşaq müəssisələrində karantinin müddəti nə qədərdir?

A) 7 gün

B) 27 gün

C) 45 gün

D) 21 gün

E) 14 gün

Qızılca xəstəliyi zamanı uşaq müəssisələrində karantinin müddəti 21 gündür.


135) Diri parotit vaksini planlı qaydada uşağa nə vaxt vurulur?

A) 2, 3, 4 ayında

B) 10 yaşda

C) 12 aylıqda

D) 18 ayında

E) Uşağın həyatının ilk 24 saatında

Diri parotit vaksini planlı qaydada uşağa 12 aylıqda vurulur.


136) Epidemik parotitdə infeksiya mənbəyi aşağıdakılardan hansıdır?

A) Hava

B) Xəstə quşlar

C) Xəstə heyvan

D) Pişik, it

E) Xəstə insan

Epidemik parotitdə infeksiya mənbəyi xəstə insandır.


137) Su çiçəyi ilə ən çox kimlər xəstələnir?

A) Yeniyetmələr

B) 5 - 9 yaşlı uşaqlar

C) 30-40 yaşlı şəxslər

D) Qocalar

E) 12 - 14 yaşlı uşaqlar

Su çiçəyi xəstəliyi ilə ən çox 5 yaşdan 9 yaşa qədər olan uşaqlar xəstələnir.


138) Su çiçəyinin hansı yolla yayılır?

A) Məişət - təmas

B) Torpaq

C) Hava - toz

D) Su

E) Hava – damcı

Su çiçəyi hava - damcı yolu ilə yayılır.


139) Məxmərəyin yoluxma yolu hansıdır?

A) Ciftlə

B) Torpaqla

C) Suyla

D) Transmissiv

E) Qida ilə

Məxmərək xəstəliyi hava - damcı, cift yolu ilə yayılır.


140) Məxmərəyin törədicisi nədir?

A) Rikketsiya

B) Bakteriya

C) Virus

D) İbtidailər

E) Vibrion

Məxmərək xəstəliyinin törədicisi virusdur.


141) Qrip xəstəliyində inkubasiya dövrü nə qədərdir?

A) 1 ilə qədər

B) 10 - 15 gün

C) 1 ay

D) 20 gün

E) 1 neçə saatdan 1 - 2 günə qədər

Qrip xəstəliyində inkubasiya dövrü 1 neçə saatdan 1 - 2 günə qədərdir.


142) Qrip ocağında təcili profilaktika məqsədilə nə tətbiq olunur?

A) Bakteriofaq

B) Limonlu çay

C) Vaksin

D) Remantadin, interferon

E) Vitamin

Qrip ocağında təcili profilaktika məqsədi ilə interferon və remantadindən istifadə

olunur.


143) Yayılmış epidemiya dövründə qripin profilaktika vasitələri hansıdır?

A) Vaksin

B) Antibiotik

C) Anatoksin

D) Vitamin, immunoqlobulin, interferon

E) Bakteriofaq

Yayılmış epidemiya dövründə qripin profilaktika vasitələrinə vitamin,

immunoqlobulin, interferon aiddir.


144) Qripdə infeksiya mənbəyi aşağıdakılardan hansıdır?

A) Virus gəzdirici

B) Xəstə insan

C) Gəmiricilər

D) Həşəratlar

E) Xəstə heyvan

Qrip xəstəliyində xəstə insan infeksiya mənbəyi sayılır.


145) Uşaqlara qrip əleyhinə diri vaksin necə yeridilir?

A) Dəri altı

B) Dəri içi

C) Dəri üstü

D) Əzələ daxili

E) İntranazal

Qrip əleyhinə diri vaksin uşaqlara intranazal yolla verilir.


146) Legionelyoz xəstəliyi zamanı hansı profilaktik tədbirlər aparılır?

A) İmmunoprofilaktika

B) Şəxsi gigiyena

C) Deratizasiya

D) Havanın mərkəzi kondisioner sisteminin yosunlardan və digər floradan

təmizlənməsi

E) Milçəklərlə mübarizə

Legionelyoz xəstəliyi zamanı profilaktika məqsədi ilə havanın mərkəzi

kondisionerləşmə sisteminin yosunlardan və digər floradan təmizlənməsi tədbirləri

aparılır.


147) Məxmərəyin profilaktikasında nədən istifadə edilir?

A) İnterferon

B) Qammaqlobulin, vaksin

C) Bakteriofaq

D) Antibiotik

E) Dimedrol

Məxmərəyin profilaktikasında qammaqlobulin və vaksindən istifadə edilir.


148) Məxmərəyin profilaktikası məqsədilə hamilə qadınlara aşağıdakılardan

hansı yeridilir?

A) Euvaks

B) AGDT

C) QPM

D) Qammaqlobulin

E) OPV

Məxmərəyin profilaktikasında hamilə qadınlara qammaqlobulin və Rudivak vaksini

yeridilir.


149) Su çiçəyinin törədiciləri başqa hansı xəstəliyi törədir?

A) Kəmərləyici dəmrovu

B) Skarlatinanı

C) Raxiti

D) Anemiyanı

E) Trixosefalyozu

Su çiçəyi xəstəliyinin törədiciləri kəmərləyici dəmrov xəstəliyini törədir.


150) 10 nəfərin difteriyaya görə müayinəsi zamanı material götürmək üçün neçə

ədəd tampon sifariş etmək lazımdır?

A) 30 ədəd

B) 20 ədəd

C) 25 ədəd

D) 15 ədəd

E) 10 ədəd

10 nəfərin difteriyaya görə müayinəsi zamanı material götürmək üçün 20 ədəd

tampon sifariş etmək lazımdır.


151) Oktyabr ayının 20-sində də üzündə səpkilər əmələ gələn uşağa qızılca

diaqnozu qoyulub ?İnfeksiya mənbəyi kimi o nə vaxtdan təhlükəli sayılır?

A) Oktyabrın 10 - dan, yəni inkubasiya dövrünün sonuncu günündən

B) Səpki əmələ gələn gündən, yəni 20 oktyabrdan

C) Prodromal və inkubasiya dövrünün sonuncu günü də yoluxucu olduğuna görə

oktyabr ayının 15 - dən

D) Səpki keçdikdən sonra

E) Prodromal dövrdən, yəni 18 oktyabrdan

Qızılca xəstəliyində prodromal və inkubasiya dövrünün sonuncu günündə yoluxucu

olduğunu nəzərə alsaq xəstə uşaq infeksiya mənbəyi kimi ətrafdakılar üçün oktyabr

ayının 15 - dən təhlükəli sayılır.


152) Qan infeksiyalarının yayılmasında aşağıdakılardan hansı iştirak edir?

A) İnyeksion alətlər

B) Torpaq

C) Baş örtüyü

D) Su

E) Paltar və yataq ağları

Qan infeksiyalarının yayılma amillərinə inyeksiya alətləri aiddir.


153) Qan infeksiyalarının yoluxma mexanizmi hansıdır?

A) Təmas - məişət

B) Fekal - oral

C) Aerogen

D) Məişət əşyaları

E) Transmissiv, parenteral

Qan infeksiyasının yoluxma mexanizmi transmissiv və parenteral yolladır.


154) Səpkili yatalaqlı xəstə infeksiya mənbəyi kimi nə vaxtdan təhlükəlidir?

A) İnkubasiya dövrünün ortasında

B) İnkubasiya dövrü ərzində

C) Rekonvalessent dövr ərzində

D) Temperaturun normalaşdırılmasından 3 gün sonra

E) Bütün qızdırma dövrü ərzində

Səpkili yatalağa tutulmuş xəstə infeksiya mənbəyi kimi bütün qızdırma dövründə

ətrafdakılar üçün təhlükəli sayılır.


155) Səpkili yatalaq xəstəliyinin törədicisi xəstə insanlardan sağlam şəxsə hansı

yolla ötürülür?

A) Bitlərlə

B) Sirkə sürfələri ilə

C) Səpkili yatalaqlı xəstənin bəlğəmi və seliyi ilə

D) Səpkili yatalağa tutulmuş xəstənin nəcisi ilə

E) Səpkili yatalağa tutulmuş xəstənin sidiyi ilə

Səpkili yatalaq xəstəliyinin törədicisi bitlərlə yayılır.


156) Səpkili yatalaqda infeksiya mənbəyi aşağıdakılardan hansıdır?

A) Bit

B) Birə

C) Gənə

D) Xəstə insan

E) Səpkili yatalaq xəstəliyindən sağalmışlar

Səpkili yatalaq xəstəliyində infeksiya mənbəyi xəstə insan sayılır.


157) Pedikulyozun profilaktikasında aşağıdakılardan hansı həlledici rol

oynayır?

A) Şəxsi gigiyena qaydalarına riayət edilməsi

B) Tərəvəzlərin yuyulması

C) Keyfiyyətli sudan istifadə

D) Qida məhsullarının termiki emalı

E) Gəmiricilərin məhv edilməsi

Pedikulyozun profilaktikasında həlledici tədbir şəxsi gigiyena qaydalarına riayət

olunmasıdır.


158) Pedikulyoz ocağının (bitlilik) müayinəsi zamanı aşağıdakılardan hansı i

müəyyən edlir?

A) Stasionarda müalicə alması

B) Keçmişdə pişiklə təmasda olması

C) Şəxsi gigiyenanın gözlənilməsi, fərdi paltarın, darağın, dəsmalın olması

D) Parenteral müdaxilənin olması

E) Keçmişdə itlə təmasda olması

Bitlilik (pedikulyoz) ocağının müayinəsi zamanı şəxsi gigiyena qaydalarının

gözlənməsi, fərdi paltarın, darağın, dəsmalın olması müəyyən edilir.


159) Malyariya necə xəstəlikdir?

A) Helmintoloji

B) Göbələk

C) Bakterial

D) Virusoloji

E) Parazitar

Malyariya parazitar xəstəlikdir.


160) Malyariya xəstəliyi hansı infeksiyalara aiddir?

A) Xarici örtük infeksiyasına

B) Bağırsaq infeksiyasına

C) Qan infeksiyasına

D) Tənəffüs infeksiyasına

E) Sapronoz infeksiyasına

Malyariya xəstəliyi qan infeksiyalarına aiddir.


161) Malyariyanın yoluxma mexanizmi hansıdır?

A) Fekal - oral

B) Aerogen

C) Torpaq

D) Təmas

E) Transmissiv

Malyariyanın yoluxma mexanizmi transmissiv yolladır.


162) Malyariya xəstəliyi zamanı profilaktik tədbirlər kompleksinə nə daxildir?

A) Deratizasiya

B) Keçiricilər ilə mübarizə

C) Xəstə heyvanların vaxtında aşkar edilməsi və sanasiyası

D) Dezinfeksiya


Malyariya xəstəliyi zamanı profilaktik tədbirlər kompleksinə keçiricilər ilə mübarizə

aiddir.


163) Malyariyaya görə təhlükəli olan ərazilərə gedən insanların mühafizəsi üçün

nə tədbiq edilir?

A) İmmunoqlobulin

B) Bakteriofaq

C) Vaksin

D) Anatoksin

E) Fərdi kimyəvi profilaktika

Malyariyaya görə təhlükəli olan ərazilərə gedən insanların mühafizəsi üçün fərdi

kimyəvi profilaktika tətbiq edilir.


164) Malyariya ocağında hansı tədbirlər aparılır?

A) Təmasda olanların təcrid edilməsi

B) Vaksinasiya

C) Nəm üsulla təmizləmə

D) Otağın havasının dəyişdirilməsi

E) Təcili kimyəvi profilaktika

Malyariyaya görə təhlükəli olan ərazilərə gedən insanların mühafizəsi üçün təcili

kimyəvi profilaktika tətbiq edilir.


165) Gəmidə taun xəstəsi aşkar edildikdə hansı tədbirlər aparılır?

A) 6 günlük karantin, təcili profilaktika və deratizasiya

B) 5 günlük karantin və bakterioloji müayinə

C) Təcili profilaktika

D) Deratizasiya və 5 günlük karantin

E) Bakterioloji müayinə və 6 günlük karantin

Gəmidə taun xəstəsi aşkar edildikdə 6 günlük karantin, təcili profilaktika və

deratizasiya tədbirləri aparılır.


166) Taunlu xəstə ilə təmasda olanlar üzərində nəzarətin müddəti nə qədərdir?

A) 14 gün

B) 21 gün

C) 10 gün

D) 6 gün

E) 35 gün

Taunlu xəstə ilə təmasda olanlar üzərində nəzarətin müddəti 6 gündür.


167) Taun ocağında hansı tədbirlər aparılır?

A) Yalnız deratizasiya

B) Yalnız dezinseksiya

C) Dezinfeksiya, dezinseksiya, deratizasiya

D) Yalnız dezinfeksiya

E) Nəm üsulla təmizləmə, otağın havasının dəyişdirilməsi

Taun ocağında dezinfeksiya, dezinseksiya, deratizasiya tədbirləri aparılır.


168) Taun xəstəliyi necə yayılır?

A) Cinsi yolla

B) Məişət əşyaları ilə

C) Transmissiv

D) Su ilə

E) Qida ilə

Taun xəstəliyi transmissiv yolla yayılır.


169) İnsanın tulyaremiya xəstəliyinə yoluxması nə vaxt mümkündür?

A) Ciftlə

B) Tulyaremiyalı xəstənin mənzilində olan məişət əşyaları ilə

C) Yataq əşyaları ilə

D) Qan soran həşəratlar və gənələrlə

E) Cinsi yolla

İnsan tulyaremiya xəstəliyinə qan soran həşəratların və gənələrin hücumuna məruz

qaldıqda yoluxa bilər.


170) Taun ocağından qayıdan turistə qarşı aparılan tədbirlər nədən ibarətdir?

A) 6 günə nəzarət altında olmalı

B) Heç bir tədbir aparılmır

C) 6 günə ev şəraitində təcrid etmək

D) Hava limanında tibb məntəqəsində təcrid etmək

E) 6 günə boksda hospitallaşdırılması

Taun ocağından qayıdan turisti 6 günə boksda hospitallaşdırırlar.


171) Diri tulyaremiya vaksini hansı şəxslərə yeridilir?

A) Tulyaremiya cəhətdən ekzotik ərazilərdə işləyən geoloqlara, ovçulara, meşə

tədarükçülərinə

B) 18 yaşına qədər şəxslərə

C) Tulyaremiyalı xəstə ilə təmasda olan şəxslərə

D) Bütün əhaliyə

E) 18 yaşdan yuxarı şəxslərə

Diri tulyaremiya vaksinini tulyaremiya cəhətdən ekzotik ərazilərdə işləyən

geoloqlara, ovçulara, meşə tədarükçülərinə vururlar.


172) Tulyaremiya xəstəliyində infeksiya mənbəyiaşağıdakılardan hansıdır?

A) Qida məhsulları

B) Xəstə insanlar

C) Qan soran həşəratlar

D) Quşlar

E) Dovşanlar, siçanlar

Tulyaremiya xəstəliyində infeksiya mənbəyi dovşan və siçanlar sayılır.


173) B hepatitinin yoluxma mexanizmi necədir?

A) Fekal - oral

B) Transmissiv

C) Məişət - təmas

D) Parenteral

E) Aerogen

B hepatitinin yoluxma mexanizmi parenteral yolladır.


174) B viruslu hepatitində infeksiya mənbəyi aşağıdakılardan hansıdır?

A) Xəstə heyvanlar

B) Sperma

C) Quşlar

D) Qan

E) Kəskin və xroniki formalı xəstələr və xroniki HBs Ag gəzdiriciləri

B viruslu hepatitində infeksiya mənbəyi kəskin və xroniki formalı xəstələr və xroniki

HBs Ag gəzdiriciləri sayılır.


175) Hansı halda B virus hepatitinə yoluxmaq olar?

A) Qida məhsulları ilə

B) Hovuzda çimən zaman

C) Su vasitəsilə

D) Qan köçürmə zamanı

E) Ağcaqanad dişlədikdə

B virus hepatitinə qan köçürmə zamanı yoluxmaq olar.


176) B hepatitinin immunizasiyasında nədən istifadə edilir?

A) Cansız vaksin

B) Rekombinə edilmiş kimyəvi vaksin

C) Diri (canlı) vaksin

D) Anatoksin

E) İnterferon

B hepatitinin immunizasiyasında rekombinə edilmiş kimyəvi vaksindən istifadə

edilir.


177) Parenteral mexanizmli hepatit ocağının müayinəsi zamanı nəyə fikir

verilir?

A) İnyeksiya edilib-edilməməsinə, stomatoloji müdaxilənin, fərdi ülgücün, darağın,

diş fırçasıının olmasına

B) Yuyunmanın tezliyinə, hamam, bərbərxana, camaşırxanadan istifadəyə

C) Axırıncı 3 gün ərzində qida menyusu və xəstənin qidalanmasının xarakterinə

D) İstifadə edilən suyun keyfiyyətinə

E) Ocaqda həşəratların olmasına

Parenteral mexanizmli hepatit ocağının müayinəsi zamanı inyeksiya alıb -

almamsına, stomatoloji müdaxilənin, fərdi ülgücün, darağın, diş fırçasıının olmasına

fikir verilir.


178) B hepatiti əleyhinə kompleks profilaktik tədbirlərinə nə aiddir?

A) Müalicə - profilaktik müəssisələrində sterilizasiya rejiminin gözlənməsi

B) İctimai qidalanma müəssisələri üzərində sanitar nəzarəti

C) İçməli suyun qaynadılması

D) Keyfiyyətli qida məhsullarından istifadə edilməsi

E) Əhalinin istifadə etdiyi su təchizatı üzərində nəzarət

B hepatiti əleyhinə kompleks profilaktik tədbirlərinə müalicə - profilaktik

müəssisələrində sterilizasiya rejiminin gözlənməsi aiddir.


179) Hepatit D - yə kimlər həssasdır?

A) E virus hepatitli xəstələr

B) A virus hepatitli xəstələr

C) Adları çəkilənlərin hamısı

D) HBs Ag gəzdiricisi olmayan sağlam şəxslər

E) B virus hepatitli xəstələr, HBs Ag gəzdiriciləri

Hepatit D - yə B virus hepatitli xəstələr, HBs Ag gəzdiriciləri həssasdır.


180) C virus hepatitində infeksiya mənbəyi aşağıdakılardan hansı ola bilər?

A) Həşəratlar

B) Kəskin və xroniki formalı xəstələr

C) Gəmiricilər

D) Quşlar

E) Heyvanlar

C virus hepatitində infeksiya mənbəyi kəskin və xponiki formalı xəstələr sayılır.


181) Böyrək sindromlu hemorragik qızdırma hansı yolla yayılır?

A) Hava - toz və qida yolu ilə

B) Oyuncaqlarla

C) Əl vermə zamanı

D) Cinsi yolla

E) Su yolu ilə

Böyrək sindromlu hemorragik qızdırma hava - toz və qida yolu ilə yayılır.


182) Böyrək sindromlu hemorragik qızdırmada infeksiya mənbəyi

aşağıdakılardan hansıdır?

A) Xəstə insanlar

B) Həşəratlar

C) Quş yumurtaları

D) Gəmiricilər

E) Quşlar

Böyrək sindromlu hemorragik qızdırmada infeksiya mənbəyi gəmiricilərdir


183) Borreliyoz xəstəliyinin törədicisi nədir?

A) Vibrionlar

B) Helmintlər

C) Viruslar

D) Göbələklər

E) Spiroxeta ( barelia)

Borreliyoz xəstəliyinin törədicisi spiroxeta ( barelia) sayılır.


184) Borreliyoz xəstəliyində yoluxma mexanizm necədir?

A) Təmac

B) Aerogen

C) Vertikal

D) Fekal - oral

E) Transmissiv

Borreliyoz xəstəliyində yoluxma mexanizm transmissiv yolladır.


185) Boreliyozun yayılmasında hansı həşarat iştirak edir?

A) Milçək

B) Dovşan

C) Tarakanlar

D) Ağcaqanad

E) Gənə

Boreliyozun yayılmasında gənə iştirak edir.


186) Boreliyoz ocağında hansı tədbirlər aparılır?

A) Otağın nəm üsulla təmizlənməsi

B) Otağın havasının dəyişdirilməsi

C) Fluroqrafiya

D) Sterilizasiya

E) Dezinfeksiya

Boreliyoz ocağında dezinfeksiya tədbirləri aparılır.


187) Hepatit B ocağında hansı dezinfeksiyadan istifadə edilir?

A) Deratizasiya

B) Dezinseksiya

C) Yekun (son) dezinfeksiya

D) Heç biri

E) Cari dezinfeksiya

Hepatit B ocağında heç bir dezinfeksiya tədbirləri aparılmır.


188) Aşağıdakılardan hansı C virus hepatitinə yoluxma yollarından biridir?

A) Həşərat dişləməsi ( ağcaqanaq, gənə )

B) Tatuaj, pirsinq

C) Xəstə ilə əllə görüşmə

D) Xəstənin qab - qacağından istifadə

E) Hovuzda çimən zaman, duş qəbulu etdikdə

C virus hepatitinə tatuaj və pirsinq vasitəsi ilə yoluxmaq olar.


189) Xarici örtük infeksiyalarında yoluxma amilləri nədir?

A) Daraq, dəsmal, yataq ağları, ayaqqabı

B) Qida məhsulları

C) Qapı dəstəkləri, açarlar

D) Hava, toz

E) Qaşıq, qab - qacaq

Xarici örtük infeksiyalarında yoluxma amillərinə daraq, dəsmal, yataq ağları,

ayaqqabı aiddir.


190) Qoturluq ocağının müayinəsi zamanı nə müəyyən edilir?

A) Keçmişdə parenteral müdaxilənin olmasını

B) Qan köçürmənin olub - olmaması

C) Xəstənin qidalanma tərzini

D) Suyun keyfiyyətli olması

E) Yuyunmanın tezliyi, fərdi yataq ağının olması, fərdi paltarından istifadə etmə

Qoturluq ocağının müayinəsi zamanı yuyunmanın tezliyini, fərdi yataq ağının

olmasını, fərdi paltarından istifadə etmə ehtimalını müəyyən edirlər.


191) Hansı gənə qoturluq xəstəliyini yayır?

A) Arkazi gənəsi

B) Qamazov gənəsi

C) Qırmızıbədən gənə

D) İksoid gənəsi

E) Qoturluq gənəsi

Qoturluq xəstəliyini qoturluq gənəsi yayır.


192) Qoturluq xəstəliyi ocağında hansı tədbirlər aparılır?

A) Sterilizasiya

B) Dezinseksiya

C) Dezinfeksiya

D) Havanın dəyişdirilməsi

E) Deratizasiya

Qoturluq xəstəliyi ocağında dezinseksiya tədbirləri aparılır.


193) Quduzluq xəstəliyi zamanı inkubasiya dövrünün müddəti nədən asılıdır?

A) Törədicinin növündən

B) Cinsindən

C) Dişləmənin lokalizasiyasından

D) Heyvanın növündən

E) Havanın rütubətindən, temperaturundan

Quduzluq xəstəliyi zamanı inkubasiya dövrünün müddəti dişləmənin

lokalizasiyasından asılıdır.


194) Quduzluq xəstəliyində infeksiya mənbəyi aşağıdakılardadn hansıdır?

A) Yalnız xəstə insan və gəzdirici

B) Canavar, tülkü, çaqqal, it, pişik

C) Su və qida məhsulları

D) Ev və vəhşi quşlar

E) Qan soran həşəratlar

Quduzluq xəstəliyində infeksiya mənbəyi canavar, tülkü, çaqqal, it, pişik sayılır.


195) Quduzluq xəstəliyinin yayılmasında iştirak edən amillər hansıdır?

A) Tər

B) Tüpürcək

C) Qan

D) Burun seliyi

E) Süd

Quduzluq xəstəliyinin yayılmasında iştirak edən amil tüpürcəkdir.


196) Heyvan dişlədikdən sonar yaranın təmizləmə qaydası necədir?

A) Yaranı axar su ilə yumaq

B) Yaranı spirtlə təmizləyib, tikiş qoymaq

C) Yaranın parçalanmış kənarlarını kəsmək və tikmək

D) Su ilə yumaq vacib deyil, 70 % - li spirtlə təmizlmək

E) Sabunla axar su altında yumaq, yodla silmək və 3 gün ərzində kənarlarını kəsmək

və tikmək olmaz

Heyvan dişlədikdən sonra yaranı sabunla axar su altında yumaq, yodla silmək və 3

gün ərzində kənarlarını kəsmək və tikmək olmaz.


197) Antirabik vaksin nə məqsədlə istifadə edilir?

A) Xəstəliyin yaranmasının qarşısını alır

B) Xəstəliyin sağalmasını ləngidir

C) Xəstrəliyin sağalmasını sürətləndirir

D) Quduzluğu müalicə edir

E) Xəstəliyin gedişini yüngülləşdirir

Antirabik vaksin xəstəliyin qarşısını alır.


198) Quduzluq əleyhinə profilaktik immunizasiya kursu kimlərə aparılır?

A) Yaşlı əhaliyə

B) Baytarlıq laboratoriyasının işçilərinə, it tutanlara, ovçulara

C) Yalnız uşaqlara

D) Bütün əhaliyə

E) Evində heyvan saxlayanlara

Quduzluq əleyhinə profilaktik immunizasiya kursu baytarlıq laboratoriyasının

işçilərinə, it tutanlara, ovçulara və s. aparılır.


199) Dişləyən heyvan üzərində nəzarətin müddəti nə qədərdir?

A) 30 gün

B) 45 gün

C) 25 gün

D) 10 gün

E) 15 gün

Dişləyən heyvan üzərində nəzarətin müddəti 10 gündür.


200) Antirabik vaksinlə müalicə - profilaktik immunizasiya əleyhinə əks göstəriş

nədir?

A) Xroniki hepatit

B) Hamiləlik

C) Qızdırma

D) İmmunçatışmazlığı

E) Əks göstəriş yoxdur

Antirabik vaksin əleyhinə əks göstəriş yoxdur


201) 7 yaşında uşaq oynayan zaman it baldırından dişləyib. Uşaq 2 ay əvvəl

ADT - M anatoksinini planlı qaydada alıb. Uşağa qarşı hansı tədbir aparmaq

lazımdır?

A) İmmunoglobulin vurmaq

B) AT - anatoksin yeritmək

C) Peyvənd aparılmır, heyvan üzərində nəzarət

D) Antirabik vaksini vurmaq

E) Antirabik peyvəndin kombinə edilmiş kursunu ( vaksin və immunolobulin )

aparmaq

Uşağa peyvənd aparılmır, heyvan üzərində isə nəzarət təyin edilir.


202) 38 yaşlı kişini baldırından it dişləyib.Məlum olub ki, həmin şəxs tetanus

əleyhinə peyvənd almayıb. Bu halda məntəqə həkiminin işi nədən ibarətdir?

A) Antirabik vaksin yeritmək

B) İmmunoqlobulin J yeritmək

C) Qarayara əleyhinə vaksin yeritmək

D) AT - anatoksini və ya zərdabını yeritmək,it üzərində nəzarət

E) Qoturluq əleyhinə müalicə təyin etmək

Məntəqə həkimi kişiyə AT - anatoksini və ya zərdabını vurmalı, it üzərində isə

nəzarət təyin edilməlidir.


203) Antirabik vaksin yeritdikdə hansı reaksiya yarana bilməz ?

A) Regional limfadenit

B) Yüngül formalı hidrofobiya

C) Vaksinyeridilən yerdə hiperemiya

D) Vaksinin yerində ağrılı infiltrat

E) Baş ağrısı, baş gicəllənmə

Antirabik vaksini yeritdikdə yüngül formalı hidrofobiya reaksiyası ola bilməz.


204) Dabaq xəstəliyində infeksiya mənbəyi aşağıdakılardan hansı sayılır?


B) Xəstə insanlar

C) Gəmiricilər

D) Quşlar

E) Balıqlar

Dabaq xəstəliyində infeksiya mənbəyi xəstə heyvanlar sayılır.


болезни и эпидемиология. 2000, səh 351

205) Göbələklərin (mikrosporiya,trixofitiya) törətdiyi xəstəliklərin yoluxma

yolları hansıdır?

A) Transmissiv

B) Ana bətnində

C) Fekal - oral

D) Aerogen

E) Təmasla

Göbələklərin (mikrosporiya,trixofitiya) törətdiyi xəstəliklərin yoluxma yolları təmas

vasitəsilədir.


206) Qara yara əleyhinə hansı vaksin istifadə edilir?

A) Anatoksin

B) Diri

C) Rekombinat

D) Cansız (ölü)

E) Kimyəvi

Qara yara əleyhinə diri vaksindən istifadə olunur


207) Qara yara xəstəliyinin törədicisi nədir?

A) Virus

B) Helmint

C) Bakteriya

D) Göbələk

E) İbtidai

Qara yara xəstəliyinin törədicisi bakteriyalardır.


208) Qara yara xəstəliyində infeksiya mənbəyi aşağıdakılardan hansı sayılır?

A) Xəstə insanlar

B) İri və xırda buynuzlu heyvanlar

C) Həşəratlar

D) Gəmiricilər

E) Quşlar

Qara yara xəstəliyində infeksiya mənbəyi iri və xırda buynuzlu heyvanlar sayılır.


209) Qara yara hansı xəstəliklərə aiddir?

A) Helmintozlara

B) Tənəffüs yolları infeksiyalarına

C) Qan infeksiyalarına

D) Bağırsaq infeksiyalarına

E) Xarici örtük infeksiyalarına

Qara yara xəstəliyi xarici örtük infeksiyalarına aiddir.


210) Qara yara xəstəliyinin yoluxma mexanizmi necədir?

A) Təmas

B) Hava – damcı

C) Fekal oral

D) Parenteral

E) Ana bətni

Qara yara xəstəliyinin yoluxma mexanizmi təmas yolladır.


211) Qara yara xəstəliyinə xas epidemioloji səciyyəvi xüsusiyyət hansıdır ?

A) Xəstəlyin ilin soyuq aylarında yayılması

B) Çox vaxt uşaqlar xəstələnir

C) Daha çox qadınların xəstələnməsi

D) İnfeksiyanın çirklənmiş su vasitəsilə yayılması

E) İnfeksiyanın torpaq ocaqlarının olması, əhalinin işlək qrupları arasında(

kişilərdə),isti mövsümdə yayılması

Qara yara xəstəliyinin epidemioloji xüsusiyyətlərinə infeksiyanın torpaq ocaqlarının

olması, xəstəliyin, əsasən əhalinin işlək yaş qrupları arasında (xüsusən kişilər

arasında), ilin isti mövsümündə daha çox yayılması aiddir.


212) Qarayara xəstələrinin hospitalizasiyası nə vaxt aparılır?

A) Kliniki göstəriş əsasında

B) Xəstəlik ilin isti aylarında yayıldıqda

C) Xəstəlik ilin soyuq aylarında yayıldıqda

D) Epidemioloji göstərişə əasən

E) Klinik ağır formada

Qara yara xəstələrinin hospitalizasiyası epidemioloji göstərişə əasən aparılır.


213) Qarayara xəstəliyinə qarşı təcili profilaktika kimlərə aparılır?

A) Xəstə insanla təmasda olan şəxsə

B) Qarayara xəstəliyinə yoluxmuş heyvanın kəsilməsində və cəmdəyinin

bölünməsində iştirak edən şəxslərə

C) Öz üzərində gənə qoparmış şəxsə

D) 55 yaşa qədər olan şəxslərə

E) Yay düşərgəsinə gedən uşaqlara

Qara yara xəstəliyinə qarşı təcili profilaktika qara yara xəstəliyinə tutulmuş heyvanın

kəsilməsində və cəmdəyinin bölünməsində iştirak edən şəxslərə aparılır.


214) Tetanus xəstəliyinin yoluxma mexanizmi necədir?

A) Hava - damcı

B) Parenteral

C) Təmas

D) Fekal - oral

E) Transmissiv

Tetanus xəstəliyinin yoluxma mexanizmi təmas vasitəsilədir.

Ədəbiyyat: “Təcrübədə İmmunlaşdırma”. Modul 1 – İdarəolunan xəstəliklər. 2007,

səh 11

215) Tetanus xəstəliyinin törədicisi nədir?

A) Helmintlər

B) İbtidailər

C) Bakteriyalar

D) Riketsiyalar

E) Viruslar

Tetanus xəstəliyinin törədiciləri Clostridium tetani bakteriyalarıdır.


səh 10

216) Tetanus əleyhinə təcili profilaktika nə vaxt aparılır?

A) Heyvan dişlədikdə

B) Birinci dərəcəli yanıqlarda

C) Tibb müəssisələrində abort və doğuş zamanı

D) Birinci dərəcəli donmalarda

E) Tetanus əleyhinə peyvənd alanlara

Tetanus əleyhinə təcili profilaktika heyvan dişlədikdə aparılır.


səh 10

217) İnşaatçılar briqadasına tetanus əleyhinə planlı peyvəndin vurulmasında

hansı preparatlar məsləhət görülür?

A) OPV – vaksini

B) AGDT – anatoksini

C) QPM – vaksini

D) ADT – M, AT – anatoksini

E) Antirabik vaksin

İnşaatçılar briqadasına tetanus əleyhinə planlı peyvəndin vurulmasında ADT – M, AT

– anatoksini məsləhət görülür.

Ədəbiyyat: “Təcrübədə İmmunlaşdırma”. Modul 1 - İdarəolunan xəstəliklər. 2007,

səh 10

218) İ İ V – nun yoluxmasının səbəbləri nədir?

A) Homo və heteroseksual əlaqələr

B) Dezinfeksiya

C) Prezervativdən istifadə etməklə cinsi əlaqələr

D) Tibb alətlərinin sterilizasiya qabağı təmizlənməsi və sterilizasiyası

E) Birdəfəlik şprislərdən və digər tibbi alətlərdən istifadə

İ İ V – nun yoluxmasının səbəbi homo və heteroseksual əlaqələrdir.


219) İ İ V infeksiyasında risk qruplarına kimlər daxildir?

A) Epidemioloji göstərişlərə görə immunoqlobulin almış şəxslər

B) Narkomanlar,homoseksuallar

C) Yeniyetmələr və gənclər

D) C virus hepatiti əleyhinə müalicə almış şəxslər

E) Epidemioloji əhəmiyyətli peşə işçiləri

İ İ V infeksiyasında risk qruplarına narkomanlar, homoseksuallar daxildir


220) Tibb işçilərinin İ İ V infeksiyası ilə yoluxma ehtimalı nə vaxt yarana bilər ?

A) İş yerində qida qəbulu zamanı

B) Fizioterapevtik prosedur zamanı

C) İİV-li xəstə ilə söhbət etdikdə

D) İİV-li xəstəni palpasiya etdikdə

E) Təsadüfi inyeksiya zamanı

Təsadüfən iynə vurduqda tibb işçilərinin İ İ V infeksiyasına tutulması ehtimalı var.


221) İ İ V infeksiyasının törədicisi nədir ?

A) Rikketsiyalar

B) Göbələkllər

C) İbtidailər

D) Bakteriya

E) Virus

İ İ V infeksiyasının törədicisi virusdur.


222) İ İ V infeksiyasının yayılma yolları necədir ?

A) Fekal – oral

B) Məişət – təmas

C) Qida məhsulları vasıtəsilə

D) Su, torpaq vasitəsilə

E) Parenteral, cinsi

İ İ V infeksiyası parenteral və cinsi yola yayılır.


223) İ İ V infeksiyasıda infeksiya mənbəyi aşağıdakılardan hansıdır ?

A) Su

B) Xəstə insanlar

C) Balıqlar

D) Gəmiricilər

E) Kənd təsərrüfatı heyvanları

İ İ V infeksiyasının mənbəyi xəstə insanlar sayılır.


224) İlin hansı aylarında İ İ V infeksiyası ilə yoluxmaya daha çox təsadüf edilir

?

A) Payız - qış

B) Qış - yaz

C) Yay - payız

D) Yaz –yay

E) Fəsillik xarakterik deyil

İ İ V infeksiyası üçün fəsillik xarakterik deyil.


225) İ İ V infeksiyasında inkubasiya dövrü nə qədərdir ?

A) 14 gün

B) Bir neçə saatdan 2 - 3 günə

C) Bir neçə aydan 10 ilə qədər

D) 120 gün

E) 5 gün

İ İ V infeksiyasında inkubasiya dövrü bir neçə aydan 10 ilə qədərdir.


226) İ İ V infeksiyasına hansı yolla yoluxmaq olmaz ?

A) Stomatoloji prosedur zamanı

B) Cinsi yolla

C) Qan soran həşəratların dişləməsi zamanı

D) Qan köçürmə zamanı

E) Üzv və toxumaların köçürülməsi zamanı

İ İ V infeksiyasına qan soran həşəratların dişləməsi zamanı yoluxmaq olmaz.


227) İ İ V infeksiyası ilə yoluxma nə vaxt baş verir ?

A) Hovusda çimən zaman

B) Ağcaqnad dişlədikdə

C) Yoluxmuş anadan dölə, süd vermə zamanı

D) Xəstənin qab – qacağından,darağından istifadə etdikdə

E) Xəstə ilə əllə görüşdükdə

İ İ V infeksiyası ilə yoluxmuş anadan dölə, döşlə əmizdirmə zamanı yoluxmaq olar.


228) Vəbaya görə əlverişsiz ölkədən gələn turist hal - hazırda sağlamdır. Ona

qarşı hansı tədbir aparılmalıdır?

A) Əksepidemik tədbirlər aparılmır

B) Bakerioloji müayinə edilir

C) Əks epidemik tədbirlər aparılır

D) Yaşayış yerində 5 gün müddətinə nəzarətdə saxlanılır

E) 5 günə boksda hospitallaşdırılır

Vəbaya görə əlverişsiz ölkədən gələn sağlam turistə qarşı əksepidemik tədbirlər

aparılmır.


229) 4 aylıq uşaq doğum evində vərəm əleyhinə vaksin almayıb. Bu vəziyyətdə

ona qarşı hansı tədbir aparılır?

A) 7 yaşından sonra qədər petvənd etmək lazımdır

B) Kliniki müayinədən sonra peyvənd etmək lazımdır

C) Vərəm əleyhinə peyvəndi AGDT və poliomielit vaksinasiyasından sonra aparmaq

lazımdır

D) Dərhal peyvənd etmək lazımdır

E) Mantu sınağı mənfi olduqda kliniki müayinədən sonra peyvənd aparmaq lazımdır

Doğum evində vərəm əleyhinə vaksini almayan uşağa Mantu sınağı qoyulur və cavab

mənfi olduqda kliniki müayinədən sonra ona peyvənd aparmaq olar.

Ədəbiyyat: “Təcrübədə İmmunlaşdırma”, Modul 1. İdarəolunan xəstəlliklər. 2007,

səh 12

230) Epidemik prosesin bioloji amilinə nə aid deyil?

A) İnsanların yaşı

B) İqlim

C) İmmunitetin vəziyyəti

D) İnsanların fiziki vəziyyəti

E) İnsanların cinsi mənsubiyyəti

Epidemik prosesin bioloji amilinə insanların fiziki vəziyyəti, cinsi, yaşı, immunitetin

vəziyyəti və s. aiddir.


231) Epidemik prosesin təbii amilinə hansı aid deyil?

A) Məktəbəqədər uşaq müəssisələri

B) Flora və fauna

C) Təbii fəlakətlər

D) Geofiziki faktorlar

E) İqlim

Epidemik prosesin təbii amilinə iqlim, geofiziki faktorlar, flora və fauna, təbii

fəlakətlər və s. aiddir.


232) Epidemik prosesin ictimai amilinə nə aid deyil?

A) Ərazinin hidrogeoloji xarakteristikası

B) Əhalinin miqrasiyası

C) Yaşayış fondunun vəziyyəti

D) İctimai qidalanma müəssisələrinin sanitar vəziyyəti

E) Su təchizatının vəziyyəti və yaşayış yerlərinin təmizliyi

Epidemik prosesin ictimai amilinə əhalinin sıxlığı, doğum və ölüm göstəricisi,

əhalinin miqrasiyası, yaşayış fondunun vəziyyəti, su təchizatının vəziyyəti və yaşayış

yerlərinin təmizliyi, ictimai qidalanma müəssisələrinin sanitar vəziyyəti və s. aiddir.


233) Aşağıdakılardan hansının insanlar arasında zoonoz xəstəliklərinin

yayılmasına təsiri yoxdur?

A) Açıq su hövzələrində çimmək

B) Hovuzlarda çimmək

C) Heyvandarlıq kompleksləri və quşçuluq fabrikləri

D) Ov, balıq ovu

E) Məişət zibilindən şəhərlərin təmizlənməsi

İnsanlar arasında zoonoz xəstəliklərinin yayılmasına hovuzlarda çimmək təsir

göstərmir


234) Hansı infeksion xəstəlik vertikal yolla yayılmır?

A) Dizenteriya

B) Toksoplazmoz

C) B viruslu hepatiti

D) İ İ V infeksiyası

E) Məxmərək

Dizenteriya xəstəliyi fekal - oral yolla yayılır.


235) Vertikal yoluxma mexanizmi ilə törədicinin yayılması necə baş verir?

A) Yoluxmuş torpaqdan

B) Məişət tozları vasitəsilə

C) Anadan dölə

D) Yoluxmuş sudan

E) Yoluxmuş tərəvəzdən

Vertikal yoluxma mexanizm dedikdə törədicinin yayılması anadan dölə baş verir.


236) Hansı xəstəlik sapronoz infeksiyalara aiddir?

A) Legionelyoz

B) Difteriya

C) A viruslu hepatit

D) Enterobioz

E) Eşerixoz

Leqionelyoz xəstəliyi sapronoz infeksiyalarına aiddir


237) Xəstə insan infeksion xəstəliyin hansı dövrlərində ətraf mühit üçün

təhlükəli deyil?

A) Bütün inkubasiya dövrü ərzində

B) İnkubasiya dövrünün son günündə

C) Xəstəliyin kəskin dövründə

D) Klinik əlamətlərin ilk meydana çıxdığı dövrdə

E) Qızdırma dövründə

Xəstə insan infeksion xəstəliyin inkubasiya dövrünün bütün müddəti ərzində ətraf

mühit üçün təhlükəli deyil.


238) Salmonelyozun yayılma yolları və amillərinin zərərsizləşdirilməsi üzrə

kompleks tədbirlərə nə aid deyil?

A) Qida məhsullarının hazırlanması, saxlanması və istifadəsi üzərində sanitar-baytar

nəzarəti

B) Əhalinin immunoprofilaktikası

C) Heyvanların saxlanması və kəsilməsi üzərində –sanitar- baytar nəzarəti

D) Anbarlarda dezinfeksiya işləri

E) Xəstəxanadaxili salmonelyozun xəbərdarlığı üçün stasionarlarda sanitar –

gigiyenik qaydaların və əksepidemik rejimin gözlənməsi

Salmonelyozun yayılma yolları və amillərinin zərərsizləşdirilməsi üzrə kompleks

tədbirlərə əhalinin immunoprafilaktikası aid deyil.


239) İ İ V infeksiyasının simptomsuz forması ilə yoluxmuş uşağa hansı vaksini

yeritmək olmaz?

A) Vərəm əleyhinə vaksini

B) Parotit vaksini

C) Qızılca vaksini

D) AGDT vaksini

E) ADT vaksini

İ İ V infeksiyasının simptomsuz forması olan uşağa vərəm əleyhinə vaksinini vurmaq

olmaz.

Ədəbiyyat: “Təcrübədə İmmunlaşdırma”. Modul 2. Vaksinlər, səh 22

240) Hansı yolla insan KU - qızdırmasına yoluxa bilməz?

A) Heyvan mənşəli qida məhsulları ilə

B) Milçəklərlə

C) Gənələrin dişləməsilə

D) Hava - damcı yolu ilə

E) Heyvanlara qulluq etdikdə

İnsan Ku - qızdırmasına milçəklərlə yoluxa bilməz.


241) Polimielit əleyhinə vaksin uşaqlara nə vaxt yeridilir?

A) 18 ayında

B) 12 ayında

C) Uşağın həyatının 4 – 7 – ci günü

D) Uşağın həyatının ilk 24 saatında

E) 5, 6, 7 ayında

Poliomielit xəstəliyinə qarşı vaksini uşaqlara doğum evində həyatının 4 – 7 – ci günü

verirlər.


242) Poliomielit əleyhinə vaksinasiyada hansı vaksin istifadə edilir?

A) BCG

B) AGDT

C) ADT

D) QPM

E) OPV

Poliomielit əleyhinə vaksinasiyada diri OPV (Oral Poliomielit Vaksini) vaksinindən

istifadə edilir.

.


243) İ İ V infeksiyasının yayılmasında iştirak edən amil hansıdır?

A) Nəcis

B) Hava

C) Qan, sperma

D) Oyuncaq

E) Sidik

İ İ V infeksiyasının yayılmasında qan, sperma iştirak edir.


244) Su çiçəyi xəstəliyinin törədicisi nədir?

A) Vibrion

B) Bakteriya

C) İbtidai

D) Virus

E) Spiroxeta

Su çiçəyi xəstəliyin törədicisi virusdu.


245) Məxmərək xəstəliyində infeksiya mənbəyi aşağıdakılardan hansıdır?

A) Gəmiricilər

B) Xəstə insan

C) Xəstə quşlar

D) Xəstə heyvan

E) Vəhşi heyvanlar

Məxmərək xəstəliyində infeksiya mənbəyi xəstə insandır.


246) Məxmərək ocağında hansı tədbirlər aparılır?

A) Profilaktiki dezinfeksiya

B) Ocaqlı dezinfeksiya

C) Cari dezinfeksiya

D) Otağın havası dəyişdirilir, nəm təmizləmə

E) Yekun dezinfeksiya

Məxmərək ocağında otağın havası dəyişdirilir, nəm təmizləmə aparılır.


247) B hepatitinə qarşı vaksin nə vaxt vurulur?

A) Uşağın həyatının ilk 12 saatında

B) 18 aylıqda

C) 2, 3, 4 aylıqda

D) Uşağın həyatının 4 - 7 - ci günü

E) 12 aylıqda

B hepatitinə qarşı vaksin uşağın həyatının ilk 12 saatında vurulur.


248) C virus hepatitində yoluxma mexanizmi necədir?

A) Parenteral, cinsi

B) Aerogen

C) Fekal - oral

D) Qan soran həşəratlar

E) Məişət – kontakt

C virus hepatitində yoluxma mexanizmi parenteral və cinsi yolladır.


249) Dezinfeksiya hansı məqsədlə aparılır?

A) Buğumayaqlıların məhv edilməsi

B) Ev və vəhşi quşların məhv edilməsi

C) Xarici mühitdə patogen mikrobların məhv edilməsi

D) Gəmiricilərin məhv edilməsi

E) Heyvanların məhv edilməsi

Xəstəliklərin yayılmasının qarşısını almaq məqsədilə xarici mühitdə patogen

mikrobların məhv edilməsinə dezinfeksiya deyilir.


250) Dezinseksiya hansı məqsədlə aparılr?

A) Həşərsatların tələf edilməsi

B) Heyvanların məhv edilməsi

C) Gəmiricilərin tələf edilməsi

D) Yiyəsiz itlərin və pişiklərin tutulması

E) Xarici mühitdə patogen mikrobların məhv edilməsi

Yoluxucu xəstəliklərin törədicilərin canlı keçiriciləri sayılan həşəratların tələf

edilməsinə dezinseksiya deyilir.


251) Tibb müəssisələrində əllərin dezinfeksiyası üçün neçə % - li xloramin

məhlulundan istifadə edilir?

A) 0,5 % - li

B) 20 % - li

C) 10 % - li

D) 40 % - li

E) 15 % - li

Tibb müəssisələrində əllərin dezinfeksiyası üçün 0,5 % - li xloramin məhlulundan

istifadə edilir.


252) Deratizasiya hansı məqsədlə aparılır?

A) Gəmiriciləri məhv etmək

B) Patogen mikrobların məhv edilməsi

C) Buğumayaqlıların məhv edilməsi

D) Heyvanların məhv edilməsi

E) Quşların tələf edilməsi

Gəmiriciləri (əsasən siçan, siçovul) məhv etmək məqsədilə aparılan təd birlərə

deratizasiya deyilir.


253) Dezinfeksiyanın fiziki üsuluna nə aiddir?

A) Qaynama

B) Çırpma

C) Havanın dəyişdirilməsi

D) Tozsorandan istifadə

E) Filtrasiya

Dezinfeksiyanın fiziki üsuluna qaynama, yandırma, günəş işığı, radioaktiv şüalanma

və s. aiddir


254) Dezinfeksiya kameraları hansı müəssisələrdə olmur?

A) İstənilən çoxprofilli xəstəxanada

B) Doğum evində

C) Poliklinikada

D) İnfeksion xəstəxanada

E) Şəhər, rayon dezinfeksiya xidmətində

Rayon dezinfeksiya stansiyalarının kamera dezinfeksiya şöbəsi, yoluxucu

xəstəxanalar, həmçinin çoxprofilli xəstəxanalar və doğum evləri zavod üsulu ilə

hazırlanmış dezinfeksiya kameraları ilə təchiz edilmişdir.


255) Hansı xəstəlik ocağında əşyaların dezinfeksiyası kamerada aparılmır?

A) Pedikulyoz


C) Sh. Zone törədicilərinin əmələ gətirdiyi dizenteriya

D) Difteriya

E) Səpkili yatalaq

Ocaqların yekun dezinfeksiyasında yoluxucu xəstələrin əşyaları, bütün stasionarlarda

evə yazılan xəstələrin haısının yataq ləvazimatları kamera işlənməsinə məruz qalır.

Bu misalda Sh.Zonne törədicisinin əmələ gətirdiyi dizenteriya ocağında əşyaların

dezinfeksiyası aparılmır.


256) Sterilizasiyaya nəzarət üsulu hansıdır ?

A) Ancaq kimyəvi üsulla

B) Ancaq mikrobioloji üsulla

C) Ancaq fiziki üsulla

D) Ancaq bioloji üsulla

E) Bioloji, fiziki, kimyəvi, mikrobioloji

Sterilizasiyaya nəzarət bioloji, fiziki, kimyəvi və mikrobioloji üsulla aparılır.


257) Hansı xəstəlik ocaqlarında dezinseksiya aparılır?

A) İersinioz

B) Leptospiroz

C) Bruselyoz

D) Səpkili yatalaq

E) Qara yara

Səpkili yatalaq xəstəliyinin törədicilərini yayan paltar bitlərini məhv etmək üçün

ocaqda dezinseksiya tədbirləri aparılır.


258) Gəmiricilərlə mübarizədə mexaniki üsulun tədbiqi harada məsləhət

görülmür?

A) Kənd təsərrüfatı bazalarında

B) Qida sənayesi müəssisələrində

C) İnfeksion xəstəliklərin təbii ocaqlarında

D) Məktəbəqədər uşaq müəssisələrində

E) Müalicə müəssisələrində

İnfeksion xəstəliklərin təbii ocaqlarında gəmiricilərlə mübarizədə mexaniki üsulun

tədbiqi məsləhət görülmür.


259) Zəhərli tələ yemlərinin qidalı əsasına nə aid edilmir?

A) Çörək, sıyıq

B) Buğda, un

C) Süd və süd məhsulları

D) Tərəvəz ( kök )

E) Təzə balıq və ət qalıqları

Zəhərli tələ yemlərinin qidalı əsasına süd və süd məhsulları aid edilmir.


260) Dezinfeksiyada hansı preparatlar istifadə edilir ?

A) Vaksin

B) Kimyəvi maddələr

C) İmmunoqlobulin

D) Zərdab

E) İnterferon

Dezinfeksiyada kimyəvi maddələrdən hazırlanmış preparatlardan istifadə olunur.


261) Dezinfeksiyanın hansı növləri var?

A) Ocaqlı, profilaktik

B) Bioloji

C) Mexaniki,fiziki

D) Kimyəvi

E) Bakterioloji

Dezinfeksiyanın ocaqlı (cari və yekun) və profilaktik növləri var.


262) Vizual yoxlama nədir?

A) Silmək

B) Çırpmaq

C) Yandırmaq

D) Gözlə yoxlamaq

E) Qaynatmaq

Gözlə yoxlamağa vizual yoxlama deyilir.


263) Sterilizasiya hansı orqanizmlərə qarşı aparılır?

A) Patogen və qeyri-patogen mikroblara qarşı

B) Saprofitlərə qarşı

C) Rikketsiyalara qarşı

D) Göbələklərə qarşı

E) Viruslara qarşı

Sterilizasiya patogen və qeyri - patogen mikroblara qarşı aparılır.


264) Dezinfeksiya kameralarının neçə növü var?

A) 3

B) 6

C) 2

D) 10

E) 4

Dezinfeksiya kameralarının 6 növü (buxar, buxar - hava, buxar - formalin, qaz və

elektriklə işləyən, isti - hava) var.


265) Hansı maddələr ratisidə aiddir?

A) Piretrum,xlorofos

B) Xlorofos,neft

C) Neft,skipidar

D) Xloramin, xlorlu əhənq

E) Zookumarın,fosfid sink

Adları çəkilən maddələrdən zookumarın, fosfid sink ratisidə aiddir.


266) Mexaniki üsulda nədən istifadə olunur?

A) Lizoldan

B) Tələlərdən

C) Xlorheksedindən

D) Xlorpikrindən

E) Krisitdən

Mexaniki üsulda tələlərdən istifadə olunur.


267) Dezinseksiyanın hansı növləri var?

A) Fiziki

B) Kimyəvi

C) Mexaniki

D) Profilaktik və qırıcı tədbirlər

E) Bioloji

Dezinseksiyanın profilaktik və qırıcı növləri var.


268) Dəri və xəzdən olan geyim əşyalarının zərərləşdirilməsi hansı kamerada

aparılır?

A) Buxar - formalın

B) Buxar

C) Qazla işləyən

D) İsti hava ilə işləyən

E) Elektriklə işləyən

Dəri və xəzdən olan geyim əşyalarının zərərləşdirilməsi buxar - formalın kamerada

aparılır.


269) İnsektisidlərə nə aiddir?

A) Xloramin

B) Formalin

C) Xlorpikrin

D) Zookumarin

E) Piretrum, ftisid

İnsektisidlərə piretrum, ftisid aiddir


270) Sterilizasiyada hansı üsuldan istifadə olunmur?

A) Qazla

B) Mexaniki üsuldan

C) Buxar

D) Hava ilə

E) Radiasiya üsulu

Sterilizasiyada mexaniki üsuldan istifadə olunmur.Sterializasiyanı aşağıdakı üsullarla

aparılır.Fiziki,kimyəvi ,radiasiya .


271) Epidemik prosesin birinci zənciri hansıdır?

A) Yayılma amilləri

B) Həssas orqanizm

C) Yayılma yolları

D) İnfeksiya mənbəyi

E) Yoluxma mexanizmi

Epidemik prosesin birinci zənciri infeksiya mənbəyidir.

Ədəbiyyat: İ.Ə.Ağayev, X.N.Xələfli, F.Ş.Tağıyeva. Epidemiologiya. Bakı, 2011, səh.

29.

272) Epidemik prosesin ikinci zənciri hansıdır?

A) Yoluxma mexanizmi

B) Sağlam gəzdiricilər

C) Həssas orqanizm

D) İnfeksiya mənbəyi

E) Rekonvalissentlər

Epidemik prosesin ikinci zənciri infeksiyanın yoluxma mexanizmidir.


30.

273) Epidemik prosesin üçüncü zənciri hansıdır?

A) Yoluxma mexanizmi

B) Yayılma amilləri

C) Yayılma yolları

D) Həssas orqanizm

E) İnfeksiya mənbəyi

Epidemik prosesin üçüncü zənciri həssas orqanizmdir.


30.

274) İnfeksion xəstəlik ocağının epidemioloji müayinəsinin məqsədi nədir?

A) Müalicənin təyini

B) İnfeksiya mənbəyi,yoluxma yolları və amilləri,yoluxmaya səbəb olan şərait və

ocaq sərhədlərinin müəyyən edilməsi

C) Əhalinin immunlaşdırılması

D) Xəstəliyə səbəb olan törədicinin növünün müəyyən edilməsi

E) Son diaqnozun qoyulması

İnfeksion xəstəlik ocağının epidemioloji müayinəsinin məqsədi infeksiya mənbəyi,

yayılma yolları və amillərinin, yoluxmaya səbəb olan şəraiti və ocaq sərhədlərinin

müəyyən edilməsidir.


56.

275) Epidemik ocaq haqqında nə vaxt danışmaq olar?

A) İnsanların kütləvi sürətdə qripə xəstələnməsi zamanı

B) Ətdə salmonella olduqda

C) Suda vəba törədiciləri olduqda

D) Bruselyoz xəstəliyinə tutulmuş heyvanlar olduqda

E) Ocaqda həşəratlar olduqda:

İnsanların kütləvi sürətdə qripə xəstələnməsi zamanı epidemik ocaq haqqında

danışmaq olar. İnfeksiya mənbəyinin olduğu yer ,və infeksiyanın yayıla biləcəyi

yaxın ətraf mühit epidemik ocaq adlanır.

Ədəbiyyat: İ.Ə.Ağayev, X.N.Xələfli, F.Ş.Tağıyeva. Epidemiologiya. Bakı, 2011,

səh.56

276) Viruslu hepatit xəstəliyini keçirənlər üzərində dispanser nəzərətini kim

aparır?

A) Stasionarın həkim - infeksionisti, sonra isə yoluxucu xəstəliklər kabinetinin

həkimi

B) Bakterioloq

C) Rayon GEM - nin həkim - epidimioloqu

D) Sahə tibb bacısı

E) Sahə pediatrı

Viruslu hepatit xəstəliyini keçirənlər üzərində dispanser nəzərətini stasionarın həkim

- infeksionisti, sonra isə yoluxucu xəstəliklər kabinetinin həkimi aparır.


95

277) Soyuq zəncir nədir?

A) Preparatın yeridilməzdən əvvəl qızdırılması

B) Preparatın daşınması zamanı temperatur rejiminə nəzərət

C) Preparatın yeridilməzdən əvvəl soyudulması

D) Vaksinin hazırlanma yerindən peyvəndlərin aparılması yerinə qədər saxlanması və

daşıması zamanı temperatur rejiminə nəzarət sistemidir

E) Preparatın saxlanması zamanı temperatur rejiminə nəzarət

Soyuq zəncir vaksinin hazırlanma yerindən peyvəndlərin aparılması yerinə qədər

saxlanması və daşıması zamanı temperatur rejiminə nəzarət sistemidir.

Ədəbiyyat: Təcrübədə İmmunlaşdırma – “Soyuq zəncir” modulu, Bakı, 2007, səh. 7.

278) Soyuducunun işi üzərində nəzarət üçün nə etmək lazımdır?

A) Hər dəfə soyuducunu açdıqda termometrin göstəricisinə baxmaq

B) Soyuducunun temperaturunu ancaq səhər yoxlamaq

C) Soyuducu işlək vəziyyətdə olduqda və elektrik enerjisini daimi aldıqda

temperatura nəzarət etmək

D) Hər gün səhər və axşam soyuducunun temperaturunu yoxlamaq və temperatur

rejiminin qeydiyyat jurnalında onu göstərmək

E) Yalnız gecə saatlarında soyuducunun temperaturunu yoxlamaq

Soyuducunun işi üzərində nəzarət üçün hər gün səhər və axşam soyuducunun

temperaturunu yoxlamaq və temperatur rejiminin qeydiyyat jurnalında onu göstərmək

lazımdır.


279) Vaksini ambardan poliklinikaya daşımaq üçün nə istifadə edilir?

A) İstənilən qab (yeşık, qutu, kisə və s.)

B) Termostat

C) Termoçanta (çanta - soyuducu)

D) Məişət termosları

E) Əl çantası

Vaksini ambardan poliklinikaya daşıdıqda termoçantadan istifadə edirlər.


280) Vaksin preparatlarının saxlanıldığı temperatur rejiminin daha təhlükəli

pozulması ən çox harada baş verir?

A) Vaksin hazırlayan institutun ambarında

B) Tibbi preparatların ərazi ambarlarında saxlanması zamanı

C) Vaksinin daşınması zamanı, vaksinatorun iş yerində

D) Vaksin hazırlanan zaman

E) Tibbi preparatlar müalicə - profilaktik müəssisələrində saxlandıqda

Vaksin preparatlarının saxlanılmasına temperatur rejiminin daha təhlükəli

pozğunluqları (təsadüfi qəzalar)vaksinin daşınması zamanı və vaksinatorun iş yerində

mümkündür.


281) Yoluxucu xəstəlikdən şübhələnən həkimin (tibb işçisinin) taktikası necə

olmalıdır?

A) Yekun dezinfeksiya aparmalı

B) Ocağın sərhədlərini təyin etməli

C) Vaksinoprofilaktika aparmalı

D) Təmasda olan şəxsləri aşkar etməli

E) “Təcili bildiriş vərəqəsi” göndərməli

Yoluxucu xəstəlikdən şübhələnən həkim (tibb işçisi) “Təcili bildiriş vərəqəsi”

göndərməlidir.


93

282) Təcili bildiriş vərəqəsi hansı saylı forma üzrə doldurulur?

A) 63

B) 5

C) 60

D) 58

E) 64

Təcili bildiriş vərəqəsi 58 saylı forma üzrə doldurulur.


60

283) Ocaqda müalicə xidməti nəyi həyata keçirir?

A) Heyvanların saxlanmasına nəzarət

B) Yekun dezinfeksiya

C) Cari dezinfeksiyanı təşkili

D) Su mənbələrinin saxlanmasına nəzarət

E) Ocağın sərhədlərinin təyini

Müalicə xidməti ocaqda cari dezinfeksiyanı təşkil edir.


93

284) Planlı peyvəndlərə aşağıdakılardan hansı aiddir?

A) Difteriya ocağında xəstə ilə təmasda olan şəxslərin vaksinasiyası

B) Qarın yatalağı xəstəliyinin təhlükəsi zamanı aparılan vaksinasiya

C) Vəba xəstəliyinin yayılması təhlükəsi zamanı qəsəbə əhalisinin vaksinasiyası

D) Gənəli ensefalit xəstəliyinin təbii ocağına gedən tələbələrin vaksinasiyası

E) Tetanus əleyhinə hərbiçilərin vaksinasiyası

Planlı peyvəndlərə tetanus əleyhinə hərbiçilərin vaksinasiyası aiddir.


109

285) Peyvənd anamnezini hansı sənəd əsasında araşdırmaq mümkündür?

A) Yaşayış yeri üzrə yoluxucu xəstələrin qeydiyyat kartı

B) Profilaktik peyvəndlərin qeydiyyat kartı

C) Epidemioloji müayinə kartı

D) Dispanser müşahidə kartı

E) Statistik talon

Peyvənd anamnezini profilaktik peyvəndlərin qeydiyyat kartı əsasında

aydınlaşdırmaq olar.


118

286) Bezredko üsulu ilə aşağıdakı maddələrdən hansı yeridilir?

A) Vaksinlər

B) İnterferonlar

C) Heteroloji immunoqlobulinlər və zərdablar

D) Homoloji immunoqlobulinlər

E) Bakteriofaqlar

Heteroloji immunoqlobulinlər və zərdablar Bezredko üsulu ilə yeridilir.


115

287) Hansı xəstəlik zamanı profilaktika məqsədi ilə anatoksinlər istifadə edilir?

A) Tetanus, difteriya

B) Göyöskürək, epidemik parotit

C) Vərəm, məxmərək

D) Hepatit B, qızılca

E) Qızılca, poliomielit

Profilaktika məqsədi ilə tetanus və difteriya xəstəliklərində anatoksinlərdən istifadə

edilir.


109

288) Müalicə xidməti nəyi həyata keçirir?

A) Ocaqda xəstə ilə təmasda olan şəxsləri aşkar edir

B) Ocağın sərhədlərini təyin edir

C) Ocaqda xəstələri aşkar edir

D) Yekun dezinfeksiyanı aparır

E) Ocağın epidemioloji müayinəsini aparır

Müalicə xidməti ocaqda xəstələri aşkar edir.


93

289) Xəstəlik keçirmiş şəxslərə peyvənd nə vaxt vurulur?

A) 1 aydan sonra

B) 3 aydan sonra

C) 1 həftədən sonra

D) 10 gündən sonra

E) Vurulmur

Kəskin xəstəlik keçirmiş şəxslər tam kliniki sağalmadan 1 ay sonra peyvənd ala

bilərlər.


119

290) Beynəlxalq tibbi - sanitariya qaydalarının təsiri hansı xəstəliklərə şamil

edilir?

A) Salmonelyoz

B) Dizenteriya

C) Taun, vəba

D) Virus hepatitləri

E) Qızılca

Beynəlxalq tibbi - sanitariya qaydalarının təsiri taun, vəba xəstəliklərinə şamil edilir.


329

291) Uşaqlara AGDT vaksinin yeridilməsi zamanı gözlənilən interval nə

qədərdir?

A) Üç dəfə aparılan vaksinasiyada 1,5 ayqan 6 aya qədər

B) Üç dəfə aparılan vaksinasiyada 2 - 3 günlük

C) Üç dəfə aparılan vaksinasiyada 1 aylıq

D) Üç dəfə aparılan vaksinasiyada 10 günlük

E) Üç dəfə aparılan vaksinasiyada 2 aylıq

Uşaqlara AGDT vaksinin yeridilməsi zamanı gözlənilən interval 1 aydır.


112

292) Deratizasiyanın mexaniki üsulunda nədən istifadə olunur?

A) Lizoldan

B) Xlorpikrindən

C) Tələlərdən

D) Hamısından

E) Krisitdən

Deratizasiyanın mexaniki üsulunda tələlərdən istifadə olunur.


108

293) Elektriklə işləyən kameralarda hansı əşyalar zərərsizləşdirilir?

A) Ayaqqabılar (dəri və rezin)

B) Yataq əşyaları

C) Sintetik materiallardan hazırlanmış geyimlər

D) Kitab, dəftər, arxiv materialları

E) Xəzdən olan geyimlər

Elektriklə işləyən kameralarda kitab, dəftər, arxiv materialları zərərsizləşdirilir.


107

294) Hazırlanmış xlorlu əhəng məhlulunun maksimum saxlama müddəti nə

qədərdir?

A) 1 saata qədər

B) 7 - 10 gün

C) 2 - 3 gün

D) Bütün iş günü

E) 1 həftə

Hazırlanmış xlorlu əhəng məhlulunun maksimum saxlama müddəti bütün iş günüdür


102

295) Perhidrol nədir?

A) Sidik cövhəri ilə hidrogen peroksidin birləşməsidir

B) 30 - 33% - li hidrogen peroksiddir

C) 10% - li naşatır spirtidir

D) 20% - li hidrogen peroksiddir

E) 5% - li hidrogen peroksiddir

30 - 33% - li hidrogen peroksid məhluluna perhidrol deyilir.


103

296) Metaldan olan şpatelləri hansı məhlulda dezinfeksiya edirlir?

A) 3% - li hidrogen peroksiddə

B) 5% - li xloramində

C) Buxar - hava kamerasında

D) 10% - li hidrogen peroksiddə

E) Buxar - formalin kamerasında

Metaldan olan şpatelləri 3% - li hidrogen peroksiddə dezinfeksiya edirlər


103

297) İmalə üçün ucluqlar (şüşə, plastmas) necə dezinfeksiya edilir?

A) 2 saat qaynatmaqla

B) 70% - li etil spirtində saxlamaqla

C) Avtoklavda

D) 3% - li hidrogen peroksiddə 45 dəqiqə

E) Təmizləyici vasitələrdə

İmalə üçün ucluqları (şüşədən, plastmasdan) 3% - li hidrogen peroksiddə 45 dəqiqə

dezinfeksiya edirlər.


103

298) Plastmas alətlərin dezinfeksiyası necə aparılır?

A) 20 dəqiqəyə avtoklava yerləşdirmək

B) Axar suda yumaq

C) 40 dəqiqə qaynatmaq

D) 0,5% - li xloramində 30 dəqiqə

E) Dezinfeksiya kamerasina yerləşdirmək

Plastmas alətləri 0,5% - li xloramində 30 dəqiqə dezinfeksiya edirlər.


102

299) Qab - qacaq (yemək üçün) hansı məhlulda dezinfeksiya edilir?

A) 20 dəqiqə avtoklavda saxlanılır

B) Sirkə turşusu ilə silinir

C) 30 dəqiqə 0,5% - li xloramin məhlulunda saxlanılır

D) 5 dəqiqə xlorlu əhəngin 10% - li məhlulunda saxlanılır

E) Sirkə turşusunda qaynadılır

Qab - qacağı (yemək üçün) 5 dəqiqə xlorlu əhəngin

10% - li məhlulunda saxlamaqla dezinfeksiya edirlər.

Ədəbiyyat: İ.Ə.Ağayev, X.N.Xələfli, F.Ş.Tağıyeva. Epidemiologiya. Bakı, 2011,

səh. 102

300) Vərəm xəstələrinin bəlğəminin zərərsizləşdirilməsi üçün qaynamanın

müddəti nə qədərdir?

A) 2% - li natrium karbonatda 15 dəqiqə

B) 5% - li xloramində 30 dəqiqə

C) 30% - li xlorheksidində 60 dəqiqə

D) 5% - li lizolda 1 saat

E) 10% - li xlorlu əhəngdə 2 saat

Vərəm xəstələrinin bəlğəmini 2% - li natrium karbonat məhlulunda 15 dəqiqə

qaynatmaqla zərərsizləşdirirlər.


101

301) Epidemioloq köməkçisinin vəzifəsi nədir?

A) Cari dezinfeksiyaya nəzarət edir

B) Dezinfeksiyanı təşkil edir və aparır

C) İnfeksion ocağının sərhəddlərini təyin edir

D) Yekun dezinfeksiyanı aparır

E) Cari dezinfeksiyanı vaxtında təşkil edir

Epidemioloq köməkçisi cari dezinfeksiyaya nəzarət edir


99

302) Quru xlorlu əhəngin saxlanmasına dair olan tələblər hansıdır?

A) Bağlı qabda, sərin, işıqlı yerdə saxlanmalı

B) Bağlı qabda, quru, sərin, qaranlıq yerdə saxlanmalı

C) İşıq düşməyən sərin,rütubətli yerdə saxlanılmalı

D) Aşıq qabda, nəm, qaranlıq yerdə saxlanmalı

E) Açıq qabda, isti, işıqlı yerdə saxlanmalı

Quru xlorlu əhəngi bağlı qabda, quru, sərin, qaranlıq yerdə saxlamaq lazımdır.

Ədəbiyyat: İ.Ə.Ağayev, E.M.Quliyeva, F.Ş.Tağıyeva, X.N.Xələfli, X.H.Cəfərova,

Ə.S.Hüseynova, S.N.Xanbutayeva. Dezinfeksiya işi. Bakı, 2008, səh. 23

303) İdman və üzgüçülük hovuzlarında hansı sistematik dezinfeksiyanın növü

aparılır?

A) Yekun

B) Cari

C) Ocaqlı

D) Gündəlik

E) Profilaktik

İdman və üzgüçülük hovuzlarında sistematik olaraq profilaktiki dezinfeksiya aparılır.



304) Ev ocaqlarında yekun dezinfeksiyanı kim aparır?

A) Xəstə özü

B) Dezinfeksion briqada

C) Ailə üzvləri

D) Epidemioloq köməkçisi

E) Müalicə - profilaktiki müəssisənin tibb bacısı

Ev ocaqlarında yekun dezinfeksiyanı dezinfeksion briqada aparır.


Ə.S.Hüseynova, S.N.Xanbutayeva. Dezinfeksiya işi. Bakı, 2008, səh 54

305) Taun əleyhinə kostyum insanları hansı həşəratlardan qoruyur?

A) Tarakandan

B) Birədən

C) Milçəkdən

D) Ağcaqanaddan

E) Hünüdən

Taun əleyhinə kostyum insanları birədən qoruyur.



306) Buxar sterilizatorunda sterilizasiyanın effektliyi nədən asılıdır?

A) Sterilizatorun iş rejiminin düzgünlüyündən

B) Xarici mühitin temperaturundan

C) Məhlulun konsentrasiyasından

D) Xarici mühitin rütubətindən

E) Aktiv xlorun faizindən

Buxar sterilizatorunda sterilizasiyanın effektliyi sterilizatorun iş rejiminin

düzgünlüyündən asılıdır.



307) Şpris və iynələrin sterilizasiyası hansı xəstəliyin yayılmasının qarşısını

əhəmiyyətli dərəcədə alır?

A) B virus hepatiti

B) A virus hepatiti

C) Difteriya

D) Vərəm

E) Dizenteriya

B virus hepatiti xəstəliyin yayılmasının xəbərdarlıq edilməsində şpris və iynələrin

sterilizasiyasının əhəmiyyəti var.



308) Birdəfəlik olmayan şprislərin təmizləmə mərhələləri hansıdır?

A) Dezinfeksiya, sterilizasiyaönü təmizləmə, sterilizasiya

B) Sterilizasiyaönü təmizləmə, dezinfeksiya, sterilizasiy

C) Dezinfeksiya, sterilizasiya

D) Sterilizasiyaönü təmizləmə, dezinfeksiya

E) Sterilizasiyaönü təmizləmə, sterilizasiya

Birdəfəlik olmayan şprislərin təmizləmə mərhələlərinə dezinfeksiya, sterilizasiyaönü

təmizləmə, sterilizasiya aiddir.



309) Steril olmayan şprislə aparılan inyeksiyadan sonra hansı yerli ağırlaşma

baş verə bilər?

A) Dizenteriyaya yoluxmaq

B) Difteriyaya yoluxmaq

C) Vəbaya yoluxmaq

D) İnfiltrat

E) Hava emboliyası

Steril olmayan şprislə aparılan inyeksiyadan sonra infiltrat əmələ gələ bilər.


Ə.S.Hüseynova, S.N.Xanbutayeva. Dezinfeksiya işi. Bakı, 2008, səh73

310) Sterilizasiyaönü təmizləməni aparmaq üçün alətlər hansı məhlulda

isladılır?

A) Yuyucu vasitədə

B) Spirtdə

C) 6% - li hidrogen peroksiddə

D) Aktivləşdirilmiş xloramində

E) Qarışqa turşusunda

Sterilizasiyaönü təmizləməni aparmaq üçün alətləri yuyucu vasitədə isladırlar.



311) Buxar sterilizatorunda sterilizasiya nə ilə həyata keçirilir?

A) İsti hava və buxarla

B) Formalinlə

C) İsti hava ilə

D) Buxar və formalinlə

E) Buxarla

Buxar sterilizatorunda sterilizasiya buxarla həyata keçirilir.



312) Avtoklavda sterilizasiya nə ilə həyata keçirilir?

A) İonlaşdırılmış şüalanma ilə

B) Buxarla

C) Qazla

D) Qızmış hava ilə

E) İsti hava ilə

Avtoklavda sterilizasiya buxarla həyata keçirilir.



313) Hermetik polietilen paketlərində yerləşdirilmiş sterilizasiya ediləcək alətlər

hansı üsul ilə sterilizasiya edilir?

A) İonlaşdırılmış şüalanma ilə

B) Buxar ilə

C) Kimyəvi məhlullarla

D) Buxar - hava ilə

E) İsti hava ilə

Hermetik polietilen paketlərində yerləşdirilmiş sterilizasiya ediləcək alətləri

ionlaşdırılmış şüalanma üsulu ilə sterilizasiya edirlər.



314) Dezinfeksiya stansiyasının kamera şöbəsində nə həyata keçirilir?

A) İnfeksion xəstələrin qeydiyyat və hesabatı

B) Pedikulyozlu şəxslərin sanitar təmizliyi

C) İnfeksion ocaqdan gətirilən əşyaların dezinfeksiyası

D) Tibbi alətlərin sterilizasiyası

E) İnfeksion xəstələrin ifrazatlarının dezinfeksiyası

Dezinfeksiya stansiyasının kamera şöbəsində infeksion ocaqdan gətirilən əşyaların

dezinfeksiyası həyata keçirilir.



315) Dezinfeksiya kameralarında neçə nəzarət - ölçü cihazı var?

A) 15 termometr

B) 10 termometr

C) 5 termometr

D) 20 termometr

E) 30 termometr

Dezinfeksiya kameralarında 15 termometr nəzarət - ölçü cihazı var.



316) Göbələk xəstəlikləri zamanı ayaqqabı harada dezinfeksiya edilir?

A) Avtoklav

B) Buxar - formalin kamerası

C) Buxar kamerası

D) Avtomaks

E) Qamma – qurğu

Göbələk xəstəlikləri zamanı ayaqqabı buxar - formalin kamerasından dezinfeksiya

edilir



317) Hansı kamerada ancaq dezinseksiya aparılır?

A) Buxar - formalin

B) Formalin

C) İsti hava

D) Kombinə edilmiş

E) Buxar

İsti hava kameralarında ancaq dezinseksiya aparılır.



318) Hansı ocaqlardan olan əşyalar isti hava ilə işləyən kameralarda

zərərsizləşdirilir?

A) Pedikulyoz


C) Vərəm

D) Vəba

E) Qızılca

Pedikulyoz ocaqlarından olan əşyaları isti hava ilə işləyən kameralarda

zərərsizləşdirirlər.



319) Hansı xəstəliklərin profilaktikasında ilk növbədə sanitar təmizliyi aparılır?

A) Qripdə

B) Göyöskürəkdə

C) Vəbada

D) Parazitar tiflərdə

E) Cüzamda

Parazitar tif xəstəliklərinin profilaktikasında birinci növbədə sanitar təmizliyi aparılır.



320) Həşəratların məhv edilməsi necə adlanır?

A) Dezodorasiya

B) Deratizasiya

C) Dezinfeksiya

D) Dezinseksiya

E) Sterilizasiya

Həşəratların məhv edilməsinə dezinseksiya deyilir.

Ədəbiyyat: Ədəbiyyat:İ.Ə.Ağayev,E.M.Quliyeva,F.Ş.Tağıyeva, X.N.Xələfli,

X.H.Cəfərova, Ə.S.Hüseynova, S.N.Xanbutayeva. Dezinfeksiya işi. Bakı, 2008, səh

94

321) Həşəratları qorxudan vasitə necə adlanır?

A) Virulisidlər

B) Akarisidlər

C) İnsektisidlər

D) Sporosidlər

E) Repelentlər

Həşəratları qorhudan vasitə repelent adlanır.



322) Fumiqantlar harada tədbiq edilir?

A) Sterilizasiyada

B) Deratizasiyada

C) Sanitar təmizliyində

D) Dezinseksiyada

E) Sterilizasiyaönü təmizləmədə

Fumiqantlar dezinseksiyada tədbiq edilir.



323) Bağırsağa təsir göstərən insektisid hansıdır?

A) “Perfolon”

B) “Nittifor”

C) Karbofos

D) Bor turşusu

E) Xlorofos

Bağırsağa təsir göstərən insektisid bor turşusudur.



324) Hansı həşərata qarşı mübarizədə bağırsaq təsirli insektisiddən istifadə

edilir?

A) Taxtabiti

B) Ağcaqanad

C) Birə

D) Gənə

E) Tarakan

Tarakana qarşı mübarizədə bağırsaq təsirli insektisiddən istifadə edirlər.



325) Pedikulyozu olan şəxslərin sanitar təmizliyi dezinfeksiya stansiyasının hansı

şöbəsində aparılır?

A) Profilaktik dezinfeksiya

B) Epidemioloji

C) Parazitoloji

D) Kamera

E) Sanitar buraxıcısı

Pedikulyozu olan şəxslərin sanitar təmizliyi dezinfeksiya stansiyasının sanitar

buraxıcısı şöbəsində aparılır.

Ədəbiyyat:İ.Ə.Ağayev,E.M.Quliyeva,F.Ş.Tağıyeva, X.N.Xələfli, X.H.Cəfərova,


326) Paltar biti ocağında yekun dezinseksiyanı yerinə yetirdikdə nə

zərərsizləşdiilir?

A) Qab - qacağı

B) Qida qalığı

C) Qanı

D) İfrazatı

E) Yataq əşyaları

Paltar biti ocağında yekun dezinseksiyanı yerinə yetirdikdə yataq əşyalarını




327) Ocaqlı deratizasiya hansı xəstəlikdə aparılır?

A) Səpkili yatalaq

B) Viruslu hepatit

C) Dizenteriya

D) Taun

E) Pedikulyoz

Ocaqlı deratizasiya taun xəstəliyində aparılır.



328) Deratizasiyada tədbiq edilən kəskin təsirli zəhər hansıdır?

A) Zookumarin

B) Ratindan

C) Xlorpikrin

D) Natrium fosfid

E) Fosfid sink

Deratizasiyada tədbiq edilən kəskin təsirli zəhər fosfid sinkdir.



329) Deratizasiyada tədbiq edilən xroniki təsirli zəhər hansıdır?

A) Ftorasetamid

B) Xlorpikrin

C) Fosfid sink

D) Zookumarin

E) Ratindan

Deratizasiyada tədbiq edilən xroniki təsirli zəhər ratindandır.



330) Gəmiricilərin orqanizmində kumulyasiya edən zəhər hansıdır?

A) Fosfid sink

B) Natrium fosfid

C) Zookumarin

D) Karbon 4 - oksid

E) Xlorpikrin

Gəmiricilərin orqanizmində kumulyasiya edən zəhər zookumarindir.



331) Laboratoriyada gəmiriciləri zəhərləmək üçün hazırlanmış tələ yemlərinin

miqdarı nə qədər olur?

A) Gündəlik

B) 1 aylıq

C) 3 - günlük

D) Kvartal

E) Həftəlik

Laboratoriyada gəmiricilərin zəhərləndirilməsi üçün hazırlanmış tələ yemlərinin

miqdarı gündəlik olur.



332) Gəmiricilər üçün zəhərli taxıl tələ yeminin tərkib hissəsinə taxıl və zəhərdən

başqa nə daxildir?

A) Süd

B) Gənəgərçək yağı

C) Bitki yağı

D) Şəkər tozu

E) Su

Gəmiricilər üçün zəhərli taxıl tələ yeminin tərkib hissəsinə taxıl və zəhərdən başqa

bitki yağı daxildir.



333) Xlorlu əhəngin əsas məhlulunun tərkibində aktiv xlorun % - i nə qədərdir?

A) 65 %

B) 35 %

C) 10 %

D) 99,9 %

E) 50 %

Xlorlu əhəngin əsas məhlulunun tərkibində 10 % aktiv xlor var.



334) Dırnaq üçün qayçıların, ülgüc və s. alətlərin zərərsizləşdirilməsi necə

aparılır?

A) “3 qatlı məhlulda” 45 dəqiqə

B) 2 saat qaynatmaq

C) Dezokson ilə

D) 70 % - li etil spirtində yerləşdirmək

E) 1 saat qaynatmaq

Dırnaq üçün qayçıları, ülgüc və s. alətləri “3 qatlı məhlulda” 45 dəqiqə




335) Qarın yatalağı və salmonelyoz xəstəliyində 1 litr sidiyi zərərsizləşdirmək

üçün aşağıdakı maddələrdən hansı götürülür?

A) 25 q benzil - benzoat

B) 10 q xlorlu əhəng

C) 15 q dibromantin

D) 50 q soda

E) 100 q duru sabun

Qarın yatalağı və salmonelyoz xəstəliyində 1 litr sidiyi zərərsizləşdirmək üçün 10 q

xlorlu əhəng götürürlər.



336) Dezinfeksiyanın nəticəsini nə yaxşılaşdırır?

A) Havanın və məhlulun temperaturunun aşağı salınması

B) Dezinfeksiyaedici məhlulun temperaturunun yüksəldilməsi

C) Havanın temperaturunun yüksəldilməsi

D) Dezinfeksiyaedici məhlulun temperaturunun aşağı salınması

E) Havanın və məhlulun temperaturunun yüksəldilməsi

Dezinfeksiyanın nəticəsini dezinfeksiyaedici məhlulun temperaturunun yüksəldilməsi

yaxşılaşdırır.



337) Müalicə - profilaktik müəssisələrdə cari dezinfeksiyanı kim aparır?

A) Xəstələr

B) Həkim-epidemioloq

C) Baş həkimin müavini

D) Kiçik tibb işçiləri

E) Həkim-gigiyenist

Müalicə - profilaktik müəssisələrdə cari dezinfeksiyanı kiçik tibb işçiləri aparır.



338) Pasterizasiya dedikdə nə başa düşülür?

A) Patogen törədicilərin dondurulması

B) 30 dəqiqə müddətində qida məhsullarının 70 - 80 ° C qədər qızdırılması

C) Laboratoriya ilgəklərinin yandırılması

D) Qida məhsullarının uzun müddət qurudulması

E) Sterilizasiyaönü təmizləmə

Pasterizasiya dedikdə qida məhsullarının 30 dəqiqə müddətində 70 - 80 ° C qədər

qızdırılması başa düşülür.



339) Dezinfeksiyada istifadə olunan kimyəvi maddə hansıdır?

A) “Nittifor”

B) Xloramin

C) Ratindan

D) Karbofos

E) Zookumarin

Dezinfeksiyada istifadə olunan kimyəvi maddə xloramindir



340) Xlorlu əhəngin əsas məhlulunu hansı qabda saxlayırlar?

A) Rəngli

B) Tünd

C) Adi şüşə

D) Şəffaf

E) Büllur

Xlorlu əhəngin əsas məhlulunu tünd qabda saxlayırlar.



341) Xloraminin aktivləşdirilmiş məhlulu necə hazırlanır?

A) 10 % - li naşatır spirti əlavə edilir

B) 24 saat müddətində dəmlənir

C) 5 saat soyuducuda saxlanır

D) 3 % - li hidrogen peroksid əlavə edilir

E) Məhlul qızdırılır

Xloraminin aktivləşdirilmiş məhlulu 10 % - li naşatır spirti əlavə edilməklə

hazırlanır.



342) Yekun və cari dezinfeksiyaya nəzarətin növü hansıdır?

A) Fiziki - kimyəvi

B) Termiki, texniki

C) Vizual, kimyəvi, bakterioloji

D) Toksikoloji

E) Mikroskopik, bioloji

Yekun və cari dezinfeksiyaya nəzarətin növlərinə vizual, kimyəvi, bakterioloji aiddir.



343) Cari dezinfeksiyanın keyfiyyətinə nəzarət etmək üçün yaxma üsulu ilə nə

aşkar edilir?

A) Stafilokokk

B) Vibrion

C) Bağırsaq çöpləri

D) Protey

E) Streptokokk

Cari dezinfeksiyanın keyfiyyətinə nəzarət etmək üçün yaxma üsulu ilə bağırsaq

çöpləri aşkar edilir.



344) Ocaqda cari və yekun dezinfeksiyanın yerinə yetirilməsinə bakterioloji

nəzarət etdikdə laborator müayinə üçün nə götürülür?

A) Quru dezinfeksiyaedici maddə

B) Qida məhsulları

C) Xəstələrin paltarları

D) İşlək dezinfeksiyaedici məhlul

E) Xəstələrin analizləri

Ocaqda cari və yekun dezinfeksiyanın yerinə yetirilməsinin bakterioloji nəzarətində

laborator müayinəsi üçün işlək dezinfeksiyaedici məhlul götürülür.


Ə.S.Hüseynova, S.N.Xanbutayeva. Dezinfeksiya işi. Bakı, 2008, səh58

345) Yekun dezinfeksiyanın nəticələrinin qiymətləndirilməsi üçün əsas keyfiyyət

göstəriciləri hansıdır?

A) Sahənin həşəratlardan təmizlənməsi

B) Təmizləmənin tam və vaxtında aparılması, kameralı dezinfeksiyanın aparılması,

vizual və laborator nəzarətin nəticələri

C) Gəmiricilərin sayının azaldılması

D) Həşəratların sayının azaldılması

E) Milçəklərlə mübarizə

Yekun dezinfeksiyanın nəticələrinin qiymətləndirilməsi üçün əsas keyfiyyət

göstəricilərinə təmizləmənin tam və vaxtında aparılması, kameralı dezinfeksiyanın

aparılması, vizual və laborator nəzarətin nəticələri aiddir.



346) Cari dezinfeksiyanın nəticələrinin qiymətləndirilməsi üçün əsas keyfiyyət

göstəriciləri hansıdır?

A) Vaxtında ocaqda, müəssisələrdə infeksion xəstələrin və gəzdiricilərin

ifrazatlarının zərərsizləşdirilməsinin təşkili,vizual və laborator nəzarət

B) Gəmiricilərin sayının artırılması

C) Gəmiricilərin sayının azaldılması

D) Milçəklərlə mübarizə

E) Sahənin həşəratlardan təmizlənməsi

Cari dezinfeksiyanın nəticələrinin qiymətləndirilməsi üçün əsas keyfiyyət

göstəricilərinə ocaqda, müalicə - profilaktik və uşaq müəssisələrində vaxtında

infeksion xəstələrin və gəzdiricilərin ifrazatlarının zərərsizləşdirilməsinin təşkili,

vizual və laborator nəzarəti aiddir.



347) Xlorlu əhəng nə şəkildə olur?

A) Məlhəm

B) Qaz

C) Məhlul

D) Toz

E) Suspenziya

Xlorlu əhəng toz şəklində olur.



348) Dezinfeksiyaedici vasitələrin əsas keyfiyyəti nədir?

A) Saxlanma zamanı davamsız olur

B) Həll olmur

C) Böyük konsentrasiyalarda təsir edir

D) Kiçik konsentrasiyalarda təsir edir

E) Kanserogendir

Dezinfeksiyaedici vasitələrin əsas keyfiyyəti kiçik konsentrasiyalarda təsir etməsidir.



349) Tindalizasiya nədir?

A) Sterilizasiya

B) Yandırma

C) Təkrar, hissəvi pasterizasiya

D) Sterilizasiyaönü təmizləmə

E) Pasterizasiya

Tindalizasiya təkrar, hissəvi pasterizasiya deməkdir



350) Kalsium - hipoxloritin iki - üç əsaslı duzu [KHİÜD] - nun tərkibində neçə

% aktiv xlor var?

A) 70 %

B) 45 % - ə qədər

C) 20 % - ə qədər

D) 10 %

E) 50 - 55 %

Kalsium - hipoxloritin iki - üç əsaslı duzu [KHİÜD] - nun tərkibində 50 - 55 % aktiv

xlor var.



351) Dezamin komponentlərindən biri hansıdır?

A) Hidrogen peroksid

B) Turşəng turşusu

C) Formalin

D) Süd turşusu

E) Sirkə turşusu

Dezamin komponentinə turşəng turşusu aiddir.



352) Dezinfeksiya kamerasında hansı dezinfeksiyaedici məhlul istifadə edilir?

A) Lizol

B) Xlorlu əhəng

C) Fenol

D) Xloramin

E) Formalin

Dezinfeksiya kamerasında formalin məhlulundan istifadə edilir.



353) Dezinfal harada istifadə edirlir?

A) Dezinfeksiyaedici məhlulları çiləmək üçün

B) Kamerada dezinfeksiya aparmaq üçün

C) Toz halında olan dərmanları səpmək üçün

D) Sterilizasiya aparmaq üçün

E) Kamerada dezinseksiya aparmaq üçün

Dezinfeksiyaedici məhlulları çiləmək üçün dezinfaldan istifadə edirlər.



354) Avtomaks nədir?

A) Dezinfeksiyaedici vasitədir

B) Aerozol balonudur

C) Toz halında olan maddələri səpələyən əl aparatıdır

D) Kontakt təsirli insektisiddir

E) Dezinfeksiya məhlullarını çiləyən aparatdır

Avtomaks dezinfeksiya məhlullarını çiləyən aparatdır.



355) Kameralı dezinfeksiya hansı aparatla aparılır?

A) Avtomaks

B) Tozsoran

C) Buxar - formalin kamerası

D) Dezenfal

E) Avtoklav

Kameralı dezinfeksiyanı aparmaq üçün aparata buxar - formalin kamerası aiddir.



356) Hal - hazırda istifadə olunmayan dezinfeksiyaedici vasitə hansıdır?

A) Fenol

B) Formalin

C) Lizol

D) Xlorlu əhəng

E) Süleymani

Hal - hazırda istifadə olunmayan dezinfeksiyaedici vasitə suleymanidir.



357) Vərəm xəstəsi öldükdən sonra ocaqda hansı dezinfeksiya aparılır?

A) Dezinfeksiya aparılmır

B) Yekun

C) Cari

D) Profilaktiki

E) Əvvəlcə cari, sonra profilaktiki

Vərəm xəstəsi öldükdən sonra ocaqda yekun (son) dezinfeksiya aparılır.



Bölmə 2. Qidalanma gigiyenası

358) Orqanizmin böyüməsi və inkişafı üçün lazım olan madələrin sintez prosesi

necə adlanır?

A) Assimilyasiya

B) Əsas mübadilə

C) Dissimilyasiya

D) Katabolizm

E) Metabolizm

Assimilyasiya – orqanizmin böyüməsi və inkişafı üçün lazım olan maddələrin sintez

prosesinə deyilir.

Ədəbiyyat: A.И.Горшков. О.В.Липатова. Гигиена питания. «Медицина» Москва.

1987 səh.20

359) Hansı enerji itkiləri iradi enerji itkisinə aiddir?

A) Əsas mübadiləyə sərf olunan

B) Qidanın həzminə sərf olunan

C) Ürək - damar sisteminin işinə sərf olunan

D) Böyrəklərin işinə sərf olunan

E) Zehni və fiziki işə sərf olunan

Zehni və fiziki işə sərf olunan enerji şəraitdən və insanın iradəsindən asılı olaraq

müəyyən həddə qədər azalır və ya çoxalır. Ona görə bu enerji sərfi iradi enrji sərfi

adlanır.


1987 səh.22

360) Yüngül fiziki əməklə məşğul olanlar əməyin intensivliyinə görə hansı qrupa

aiddirlər?

A) II

B) I

C) V

D) IV

E) III

Yüngül fiziki əməklə məşğul olanlar II qrupa aiddirlər.


1987 səh.26

361) Əqli işlə məşğul olanlar əməyin intensivliyinə görə hansı qrupa aiddirlər?

A) V

B) III

C) IV

D) I

E) II

Əqli işlə məşğul olanlar I qrupa aiddirlər.


1987 səh.26

362) Zülallar necə qrupa bölünür?

A) Fosfoproteidlər və sadə

B) Lipoproteidlər və proteinlər

C) Protein və albumin

D) Nukleoproteidlər və proteinlər

E) Sadə və mürəkkəb

Zülallar sadə və mürəkkəblərə bölünür.


1987 səh.29

363) Zülal mübadiləsində hansı hormon iştirak edir?

A) Adrenalin

B) İnsulin

C) Qlükoqon

D) Tiroksin

E) Progestron

Zülal mübadiləsində tiroksin hormonu iştirak edir.


1987 səh.21

364) 500 kq ətdə trixinella tapıldıqda bu əti necə realizə etmək olar?

A) Konserv istehsalına göndərmək lazımdır

B) Ləğv etmək lazımdır

C) Kolbasa istehsalına göndərmək lazımdır

D) Duzlamaq lazımdır

E) Şərti yararlı ət kimi realizə etmək lazımdır

Trixinelloskopiya ilə müayinə etdikdə bir trixinella tapılarsa əti ləğv etmək lazımdır.


1987 səh.169

365) Qanın laxtaıanmasında hansı vitamin iştirak edir?

A) A vitamini

B) K vitamini

C) E vitamini

D) B1 vitamini

E) D vitamin

K qrupu vitaminləri qanın laxtalanmasında iştirak edirlər.

Ədəbiyyat: A.ИГоршков. О.В.Липатова. Гигиена питания. «Медицина» Москва.

1987 səh.49

366) Qida rasionunda uzun müddət askorbin turşusu çatışmazlığı hansı

xəstəliyin yaranmasına səbəb olur?

A) Pellaqra

B) Beri - beri

C) Ariboflavinoz

D) Singa

E) Hemeralopiya

Qida rasionunda uzun müddət askorbin turşusunun olmaması Sinqa xəstəliyi əmələ

gətirir.


1987 səh.51

367) Hansı məhsulun tərkibində zülalın miqdarı daha azdır?

A) Kələm

B) Balıq

C) Süd

D) Yumurta

E) Ət

Kələmın tərkibində zülalın ümumi miqdarı daha azdır.


1987 səh.30

368) Tiroksin hormonunun əmələ gəlməsi üçün hansı biomikroelementin olması

vacibdir?

A) Yod

B) Flüor

C) Manqan

D) Nikel

E) Dəmir

Yod - Qalxanabənzər vəzinin hormonu – trioksinin əmələ gəlməsi üçün lazımdır.


1987 səh.45

369) Əvəz olunan aminturşulara hansı aid deyil?

A) Triptofan

B) Tirozin

C) Prolin

D) Alanin

E) Asparqin turşusu

Əvəz olunan aminturşular orqanizmdə sintez olunur. Bunlara alanin, tirozin, aspargin

turşusu, prolin, serin və s. aiddir


1987 səh.30

370) Əvəz olunmayan aminturşulara hansı aid deyil?

A) Fenilalanin

B) Serin

C) Histidin

D) Valin

E) Triptofan

Əvəzolunmayan aminturşulara valin, triptofan, histidin, metionin, fenilalamin, lizin

leysin, izoleysin aiddir.


1987 səh.30

371) İşin ağırlığından asılı olaraq gün ərzində nə qədər zülal qəbulu tövsiyyə

olunur?

A) 60 - 70 qr

B) 80 - 90 qr

C) 50 - 60 qr

D) 110 - 130 qr

E) 70 - 80 qr

İşin ağırlığından asılı olaraq gün ərzində 110-130 qr zülal tövsiyyə olunur


1987 səh.36

372) Yağların mübadiləsində hansı şəkərin istifadəsi daha əlverişlidir?

A) Saxaroza

B) Qalaktoza

C) Laktoza

D) Fruktoza

E) Qlükoza

Yağ mübadiləsi pozulduqda fruktozanın istifadəsi daha əlverişlidir, çünki ondan çox

az miqdarda yağ əmələ gəlir


1987 səh.35

373) Hansı karbohidratlar sadə karbohidratlara aiddir?

A) Qlükoza, fruktoza, qalaktoza

B) Qlükoza, nişasta, sellüloza

C) Qlükoza, fruktoza, laktoza

D) Fruktoza, nişasta, sellüloza

E) Qlükoza, sellüloza

Sadə karbohidratlara qlükoza, fruktoza, qalaktoza aiddir.


1987 səh.35

374) Hansı karbohidratlar polisaxaridlərə aiddir?

A) Pektin maddələr, nişasta, qalaktoza

B) Nişasta, sellüloz, qlikogen

C) Pektin maddələr, nişasta, laktoza

D) Qlükoza, nişasta, sellüloz

E) Fruktoza, nişasta, qlikogen

Polisaxaridlərə aiddir: nişasta, qlikogen, sellüloza


1987 səh.35

375) Karbohidrat mübadiləsində hansı hormonlar iştirak edir?

A) Tiroksin və adrenalin

B) İnsulin və tiroksin

C) Tiroksin

D) Progestron və Prolaktin

E) İnsulin və adrenalin

Karbohidrat mübadiləsində insulin və adrenalin iştirak edir.

Ədəbiyyat: A.И.Горшков. О.В.Липатова.Гигиена питания . «Медицина» Москва.

1987 səh.21

376) Qanın tərkibində daim hansı karbohidrat mövcud olur?

A) Qalaktoza

B) Qlükoza

C) Saxaroza

D) Laktoza

E) Fruktoza

Qanda daima qlükoza olur.


1987 səh.35

377) Yağların tərkibinə hansı vitaminlər daxildir?

A) A, B1, PP

B) A, D, E

C) A, B1, B2

D) D, B1, B2

E) E, B1, B2

Yağın tərkibinə A, D, E vitaminləri daxildir.


1987 səh.34

378) Fiziki yüklənmə az olduqda karbohidratların artıq miqdarda orqanizmə

daxil olması nəyə səbəb ola bilər?

A) Nişastanın parçalanmasına

B) Yağların zülallara çevrilməsinə

C) Zülalların yağlara çevrilməsinə

D) Karbohidratların zülallara çevrilməsinə

E) Karbohidratların yağlara çevrilməsinə

Fiziki yük aşağı olduqda karbohidratların artıq miqdarda orqanizmə daxil olması

karbohidratların yağlara çevrilməsinə səbəb ola bilər.


1987 səh.35

379) Ana südünün tərkibində hansı karbohidrat var?

A) Nişasta

B) Qalaktoza

C) Fruktoza

D) Qlükoza

E) Laktoza

Ana südünün tərkibində daima laktoza olur.


1987 səh.35

380) Rasionda Ca, P və Mg optimal nisbəti necə olmalıdır?

A) 1: 0.7 : 1,5

B) 1 : 1.5 : 0,7

C) 0,7 : 1: 1,5

D) 1,5 : 1 : 1

E) 1 : 2 : 1,7

Rasionda Ca, P və Mg optimal nisbəti 1 : 1,5 : 0,7


1987 səh.40

381) Orqanizmdə ən çox yayılmış mineral maddə hansıdır?

A) P

B) Na

C) Mg

D) Ca

E) K

Ca orqanizmdə ən çox yayılmış mineral maddədir (insan orqanizmində 1500 qr).

Ədəbiyyat: A.И.Горшков. О.В.Липатова, Гигиена питания «Медицина» Москва

1987 səh.40

382) Hansı biomikroelement qanyaranmada iştirak etmir?

A) Nikel

B) Flüor

C) Mis

D) Dəmir

E) Kobalt

Flüor qanyaranmada iştirak etmir (dişlərin inkişafında, diş emalının formalaşmasında

əhəmiyyəti var).


1987 səh.45

383) Qanyaranmada hansı biomikroelement iştirak edir?

A) Xlor

B) Natrium

C) Kalium

D) Fosfor

E) Dəmir

Dəmir qanyaranmada vacib rol oynayır.

Ədəbiyyat: A.И.Горшков. О.В.Липатова, Гигиена питания. «Медицина» Москва

1987 səh.43

384) Hansı mineral elementlər anionlara aiddir?

A) P, S, Cl

B) Fe, Cl, K

C) K, Mg, P

D) Ca, K, Mg

E) S, Ca, Mg

Anionlara P, S, Cl aiddir.


1987 səh.39

385) Orqanizmdə mis aşağıda göstərilən funksiyalardan hansını yerinə

yetirmir?

A) Qan yaranmada iştirak etmə

B) Daxili sekresiya vəzilərinə təsir

C) Dəmirin sümük iliyinə daşınması

D) İnsulinlə adrenalin münasibətlərinə təsir

E) Öd ifrazının artması

Mis öd ifrazının artmasında iştirak etmir (Mg ifrazını artırır).


1987 səh.41

386) Hansı qida məhsulları Ca mənbəyidir?

A) Kolbasa

B) Balıq

C) Ət

D) Süd və süd məhsulları

E) Unvə un məmulatları

Ca mənbəyi süd və süd məhsullarıdır.


1987 səh.40

387) Hansı məhsullar Mg mənbəyidır?

A) Noxud, yarma, lobya

B) Lobya, ət, balıq

C) Yarma, meyvə, göbələk

D) Meyvə, tərəvəz, noxud

E) Yarma, tərəvəz, göbələk

Mg mənbəyi – noxud, yarma, lobyadır.


1987 səh.41

388) Hansı xəstəlik zamanı Mg ilə zəngin pəhriz tövsiyyə edilir?

A) Revmatoid artrit

B) Hipertoniya

C) Kolit

D) Uroloji xəstəliklər

E) Anemiya

Mg ilə zəngin pəhriz hipertoniya zamanı tövsiyyə edilir (Mg antispastik və damarları

genişləndirən xassələri var)


1987 səh.40 - 41

389) Qida rasionunda vitamin B1 çatışmazlığı zamanı hansı xəstəlik baş verir?

A) Sinqa

B) Beri - beri

C) Raxit

D) Hemeralopiya

E) Pellaqra

Qida rasionunda B1 vitamini çatışmayanda beri - beri xəstəliyi əmələ gəlir.


1987 səh.52

390) Orqanizmdə hansı vitaminin çatışmazlığı raxit xəstəliyinin əmələ

gəlməsinə səbəb olur?

A) A vitamini

B) D vitamini

C) B1 vitamini

D) E vitamini

E) K vitamin

Orqanizmdə D vitamini çatışmamazlığı raxit xəstəliyi əmələ gətirir (bu zaman Ca və

P mübadiləsi pozulur).


1987 səh.48

391) Askorbin turşusuna olan sutkalıq tələbat nə qədərdir?

A) 125 - 135 mq

B) 80 - 120 mq

C) 60 - 100 mq

D) 120 - 130 mq

E) 80 - 125 mq

Askorbin turşusuna olan tələbat 60 - 100 mq - dır.


1987 səh.51

392) Orqanizmdə A vitamininin çatışmazlığı zamanı hansı dəyişikliklər

yaranır?

A) Əzələ distrofiyası, tərləmə

B) Dərinin epitel təbəqəsinin və selikli qişaların quruluğu, ”toyuq korluğu”

C) Ca və P mübadiləsinin pozulması, əsəbilik

D) Ətrafların periferik sinirlərinin zədələnməsi

E) Mədə sekresiyasının pozulması, tərləmə

Orqanizmdə A vitamini çatışmamazlığı dərinin epitel təbəqəsinin və selikli qişaların

quruluğu, “toyuq korluğu” müşahidə edilir.

Ədəbiyyat: A.И,Горшков, О.В.Липатова, Гигиена питания «Медицина» Москва

1987 səh.47

393) Qidalanma rejimi nədir?

A) Qida qəbulunun bölünməsi, onların arasında olan fasilələr, qida qəbulu vaxtı və

kaloriliyinə görə bölünməsi

B) Qidanın kaloriliyinə görə bölünməsi

C) Qida qəbulunun bölünməsi və qida qəbulu vaxtı

D) Qida qəbulu vaxtı və kaloriliyinə görə bölünməsi

E) Qida qəbulunun vaxtı,onların arasındakı fasilələr

Qidalanma rejimi qida qəbulunun bölünməsi, onların arasında olan fasilələr, qida

qəbulu vaxtı və kaloriliyinə görə bölünməsindən ibarətdir.


1987 səh.69

394) İlboyu qidalanmanın xarakteristikası və işlənməsi üçün neçə menyu cədvəli

götürülür?

A) 50

B) 72

C) 30

D) 64

E) 45

İlboyu qidalanmanın xarakteristikası və işlənməsi üçün 72 menyu cədvəli götürülür

(ilin hər ayının 6 günü).


1987 səh.69

395) 8 № pəhriz stolu hansı xəstəlik zamanı məsləhət görülür?

A) Piylənmə

B) Şəkərli diabet

C) Həzm sistemi xəstəlikləri

D) Böyrək xəstəlikləri

E) Ürək-damar xəstəlikləri

8№ pəhriz yeməyi piylənmə zamanı məsləhət görülür.


1987 səh.96

396) 10 №li pəhriz stolu hansı xəstəlik zamanı məsləhət görülür?

A) Böyrək xəstəllikləri

B) Piylənmə

C) Ürək-damar xəstəlikləri

D) Şəkərli diabet

E) Həzm sistemi xəstəlikləri

10№ pəhriz yeməyi ürək xəstəliyi zamanı məsləhət görülür.


1987 səh.96

397) Səmərəli qida rasionunda zülalların, yağların və karbohidratların energetik

dəyərinin % nisbəti necə olmalıdır?

A) 11 - 14%; 33%, 53 - 56%

B) 53 - 56%; 31 - 33%; 11 - 14%

C) 17 - 18%; 37%, 45%

D) 20 - 22%; 40%; 35 - 40%

E) 40%; 25 - 30%; 30%

Səmərəli qida rasionunda zülalların energetik dəyəri - 11 - 14%, yağların - 33%,

karbohidratların - 53 - 56% olmalıdır.


1987 səh.63

398) Məhsulların xassələrini yaxşılaşdıran mikroorqanizmlərə hansı aid deyil?

A) Südturşulu diplokoklar

B) Streptokokkus thermophilus

C) Südturşulu çöplər

D) Südturşulu streptokoklar

E) Asidofil çöplər

Str.thermophilus yeyinti məhsullarını xarab edən mikroorqanizmlərə aiddir. Yeyinti

məhsullarının xassələrini yaxşılaşdıran mikroorqanizmlərə südturşulu çöplər,

diplokoklar, streptokoklar, asidofil çöplər aiddir.


1987 səh.104 - 105

399) Yeyinti məhsullarını xarab edən mikroorqanizmlər nəyə səbəb ola bilməz?

A) Yağ turşulu qıcqırma

B) Kifin əmələ gəlməsi (kifatma)

C) Sirkə turşulu qıcqırma

D) Spirtli qıcqırma

E) Çürümə

Yeyinti məhsullarını xarab edən mikroorqanizmlər sirkəturşulu, yağturşulu qıcqırma,

çürümə, kifin əmələ gəlməsinə səbəb olurlar. Maya vasitələrilə spirtli qıcqırma olur

ki, bu da karbohidratların etil spirti və karbon qazına qədər parçalanmasına səbəb olur

(çörək bişirmədə, çaxırın, pivənin hazırlanmasında istifadə olunur).


1987 səh.105

400) Təbii qurudulmanın müddəti nə qədərdir?

A) 3 saat

B) 7 saat

C) 3 - 7 - 10 gün

D) 1 gün

E) 10 saat

Təbii qurudulma zamanı məhsullar 3 gündən 7 - 10 günə qədər quruyur


1987 səh.113

401) Vakum qurudulma zamanı məhsulun nəmliyi nə qədər olmalıdır?

A) 12 - 15%

B) 10 - 12%

C) 7 - 10%

D) 8 - 12%

E) 15 - 20%

Vakuum qurudulma zamanı məhsulun nəmliyi 12 - 15% olmalıdır.


1987 səh.115

402) Süni konservləşdirmədə qurudulma hansı üsulla aparılır?

A) Vakuum qurudulma

B) Sublimasion qurudulma

C) Plyonkalı, vakuum

D) Şırnaq, vakum

E) Şırnaq, səpələnmiş, plyonkalı

Süni (kameralı) qurudulma xüsusi kameralarda şırnaq, səpələnmiş, plyonkalı üsulla

aparılır.


1987 səh.114

403) Yeyinti məhsullarının hisə verilməsində məhsula təsir edən amillər

hansılardır?

A) Qurudulma və his tüstüsü

B) Yüksək temperatur, duz, qurudulma, his tüstüsü

C) Duz, his tüstüsü

D) Yüksək temperatur və his tüstüsü

E) His tüstüsü

Hisə verilmə - məhsula yüksək T, duz, qurudulma, his tüstüsünün kombinə edilmiş

təsiridir.


1987 səh.121

404) Ət cəmdəklərini daşıdıqda kif göbələklərinin qarşısını almaq məqsədilə

hansı preparatlar istifadə edilir?

A) Benzoy turşusu və nistatin

B) Biomisin və nistatin

C) Nistatin

D) Askorbin turşusu və nistatin

E) Nizin

Ət cəmdəklərini daşıdıqda kif göbələklərinin qarşısını almaq üçün biomisin və

nistatindən istifadə olunur.


1987 səh.120

405) Yeyinti məhsullarının orqanoleptik xassələrinə hansı aid deyil?

A) Xarici görünüşü

B) Konsistensiyası

C) Turşuluğu

D) Dadı

E) İyi, rəngi

Yeyinti məhsullarının orqanoleptik xassələrinə onun xarici görünüşü, iyi və rəngi,

dadı, konsistensiyası aiddir. Məhsulun turşuluğu bura aid deyil.


1987 səh.127

406) Aşağıdakılardan hansı yeyinti məhsullarının fiziki - kimyəvi müayinəsinə

aid deyil?

A) Duzun, şəkərin təyini

B) Turşuluğun təyini

C) Zülal və karbohidratların təyini

D) Konsistensiyanın təyini

E) Yağın təyini

Yeyinti məhsullarının fiziki - kimyəvi müayinəsinə turşuluğun, suyun, yağın,

karbohidratların, zülalların, duzun, şəkərin miqdarının təyini aiddir. Məhsulun

konsistensiyasının təyini bura aid deyil.


1987 səh.132

407) Çörəyin məsaməliliyi hansı cihazla təyin edilir?

A) Mironenko aləti ilə

B) Laktodensimetrlə

C) Juravlyov aləti ilə

D) Ovoskopla

E) Butirometrlə

Çörəyin məsaməliliyini təyin etmək üçün Juravlyov alətindən istifadə olunur.

Ədəbiyyat: N.Bağırov “Qidalanma gigiyenasının praktiki məşğələlərinə rəhbərlik”.

“Maarif” Bakı 1977 səh.161

408) Taxılın taxıl biti ilə I dərəcəli çirklənməsi nə deməkdir?

A) 1 kq 10nümunəyə qədər olması

B) 1 kq taxıl bitlərinin küllü miqdarda olması

C) 1 kq 5 nümunəyə qədər olması

D) 1 kq 12 nümunəyə qədər olması

E) 1 kq 10nümunədən çox olması

Taxılın taxıl biti ilə I dərəcəli çirklənməsi 1 kq məhsulda 5 nümunə olmağıdır.


1987 səh.142

409) Manna yarmasını hansı dəndən istehsal edirlər?

A) Qarabaşaq

B) Arpa

C) Buğda

D) Darı

E) Düyü

Manna yarmasını buğdadan istehsal edirlər.


1987 səh.137

410) Yaxşı keyfiyyətli buğda ununda kleykevinanın miqdarı nə qədərdir?

A) 35 - 40%

B) 30 - 35%

C) 20 - 30%

D) 40 - 50%

E) 40 - 45%

Yaxşı keyfiyyətli buğda ununda kleykevinanın miqdarı 20 - 30%.


1987 səh.145

411) Xəmirin yumşalması necə aparılır?

A) Bakteriyalar, maya və kimyəvi yumşaldıcı preparatlarla

B) Sirkə ilə

C) Çay sodası ilə

D) Maya və çay sodası

E) Çay sodası və sirkə ilə

Xəmirin yumşalması bakteriyalar, maya və kimyəvi yumşaldıcı preparatlarla aparılır.


1987 səh.151

412) Unun dadı necə olmalıdır?

A) Turşumuş

B) Şirin

C) Azca şirintəhər

D) Acıtəhər

E) Azca turştəhər

Keyfiyyətli təzə unun dadı azca şirintəhər olmalıdır.


1987 səh.144

413) Hansı xəstəlik heyvanlardan insanlara süd vasitəsilə keçə bilər?

A) Brusellyoz, opistorxoz

B) Brusellyoz, botulizm

C) Brusellyoz, difillobottioz

D) Vərəm, brusellyoz, botulizm

E) Brusellyoz, vərəm, qarayara, ku–qızdırması

Heyvanlarda olan brusellyoz, vərəm, qara yara, ku– qızdırması və s. xəstəliklər süd

vasitəsilə insanlara keçə bilər.


1987 səh.209

414) Nəyə görə yaşlı adamların qidalanmasında qarabaşaq istifadə etmək

tövsiyyə olunur?

A) Tərkibində sellüloza çoxdur

B) Zülalda lizin azdır

C) Tərkibində nişasta çoxdur

D) Tərkibində zülal çoxdur

E) Tərkibində zülal azdır

Qarabaşaq yarmasında sellüloza çox olduğu üçün yaşlı adamların qidalanmaslında

istifadə etmək tövsiyyə olunur.


1987 səh.138

415) Dənin üyüdülməsindən sonra onun yetişməsi üçün ən az nə qədər vaxt

tələb olunur?

A) 1,5 ay

B) 7 sutka

C) 2 - 3 sutka

D) 2 ay

E) 10 sutka

Dənin üyüdülməsindən sonra onun yetişməsi üçün 2 - 3 sutka lazımdır.


1987 səh.144

416) Əzələ toxumasının tərkibində hansı zülal yoxdur?

A) Miogen

B) Globulin

C) Kollagen

D) Aktin

E) Miozin

Əzələ toxumasında kollagen yoxdur. Əzələ toxumasında olan zülallar aktin, miozin,

miogen, qlobulin.


1987 səh.164

417) Eventrasiya nə deməkdir?

A) Ətin yetişməsi

B) Ətin soyudulması

C) Heyvanların dərisinin soyulması

D) Heyvanların daxili orqanlarının çıxarılması

E) Cəmdəyin qansızlaşdırılması

Eventrasiya heyvanların daxili orqanlarının çıxarılması deməkdir.


1987 səh.166

418) Hansı xəstəliklər heyvanlardan insana ət vasitəsilə keçə bilər?

A) Brusellyoz, difillobotrioz

B) Brusellyoz, ku - qızdırması, vərəm

C) Brusellyoz, qarayara, dabaq, vərəm

D) Brusellyoz, opistorxoz

E) Brusellyoz, dabaq

İnsana ət vasitəsilə brusellyoz, qara yara, dabaq, vərəm və s. xəstəliklər keçir.


1987 səh.170 - 171

419) Dabaqla xəstə olan heyvanların ətini necə realizə etmək olar ?

A) Yarımfabrikatlar hazırlamaq

B) Təcili ləğv etmək

C) Bişmiş kolbasa və konservlər hazırlamaq

D) Təhlükəsiz olduğu üçün dərhal istifadəyə vermək

E) Təcili cəmdəkləri zərərsizləşdirmək

Dabaqla xəstə olan heyvanların ətini bişmiş kolbasa və konservlərin hazırlanması

üçün göndərilir.


1987 səh.172

420) Trixinellalı ətlə qidalandıqdan sonra neçə gün ərzində trixinellalar insanın

bağırsağında yetkin formaya çevrilir?

A) 15 - 18 gün sonra

B) 5 - 7 gün sonra

C) 10 - 12 gün sonra

D) 8 - 10 gün sonra

E) 2 - 3 gün sonar

Trixinellalı ətlə qidalandıqdan sonra 2 - 3 gün sonra sürfələr yetkin formaya çevrilir.


1987 səh.169

421) Heyvanın daxili orqanlarını nə vaxt çıxartmaq lazımdır?

A) Qansızlaşdırdıqdan sonra 30 - 40 dəqiqədən gec olmayaraq

B) Ət soyuduqdan sonra 1saat ərzində

C) Ət soyuduqdan sonra 30 - 40 dəqiqədən gec olmayaraq

D) Ət yetişdikdən sonra 2 saatdan gec olmayaraq

E) Ət yetişdikdən sonra 1 saatdan gec olmayaraq

Heyvanın daxili orqanlarının qansızlaşdırdıqdan 30 - 40 dəqiqədən gec olmayaraq

çıxartmaq lazımdır.


1987 səh.175

422) Heyvanın qanı hansı məqsədlə istifadə olunur?

A) Yalnız texniki

B) Yalnız tibbi

C) Qidalanma, tibbi, texniki

D) Yalnız tibbi və texniki

E) Yalnız qidalanma

Heyvanların qanı qidalanma, tibbi və texniki məqsəd ilə istifadə olunur.


1987 səh.175

423) Hansı heyvanın əti trixinellyozun mənbəyi ola bilər?

A) Dovşan

B) İnək

C) Donuz

D) Qoyun

E) Quş

Donuz əti trixinellyozun mənbəyi ola bilər.


1987 səh.169

424) Bişmiş kolbasalarda suyun miqdarı nə qədərdir?

A) 53 - 71%

B) 30% qədər

C) 25% qədər

D) 40% qədər

E) 25 - 49%

Bişmiş kolbasalarda 53 - 71% su var.


1987 səh.179

425) Kolbasalar xarab olduqda nə baş verə bilməz?

A) Qaralma

B) Çürümə

C) Turş qıcqırma

D) Qaxsıma

E) Kif atma

Kolbasalar xarab olduqda turş qıcqırma, qaxsıma, kif atma, çürümə baş verir (spirtli

qıcqırma olmur).


1987 səh.184

426) 40 sm² ətin sahəsində 2 ədəd finna tapılarsa nə etmək lazımdır?

A) Ticarət şəbəkəsinə göndərmək

B) İctimai iaşə müəssisələrinə göndərmək

C) Heyvanların yemi kimi istifadə etmək

D) Duzlama, dondurulma və bişirilmə üsulu ilə zərərsizləşdirmək

E) Ləğv etmək

40 sm2 ətin sahəsində 2 ədəd finna tapılarsa belə əti duzlama, dondurulma və

bişirilmə üsulu ilə zərərsizləşdirmək lazımdır.


1987 səh.168

427) Qızardılma kameralarında hansı kolbasalar qızarmır?

A) Hisli və yarım hisli

B) Yarım hisli

C) Çiy hisli

D) Bişmiş

E) Hisli

Qızardılma kameralarında çiy hisli kolbasalardan başqa bütün kolbasalar qızardılır

(kolbasalar quruyur, qabığı möhkəmlənir, qiymənin dadı və iyi yaxşılaşır).


1987 səh.181

428) Yumurtaların təzəliyini hansı cihazla təyin etmək olar?

A) Ovoskop

B) Juravlyov aləti ilə

C) Mikroskop

D) Butirometr

E) Laktodensimetr

Yumurtaların təzəliyini ovoskopla təyin etmək olar.


1987 səh.191

429) Yumurta sarısı hansı vitaminlərin mənbəyidir?

A) A, E, K, B2

B) A, D, B1, B6

C) A, D, E, K

D) A, D, C, PP

E) A, D, E, B6

Yumurta sarısı A, D, E, K vitaminlərinin mənbəyidir.


1987 səh.188

430) Yumurtaların tərkibində hansı yüksək keyfiyyətli zülal daxildir?

A) İxtulin

B) Konalbumin

C) Miozin

D) Aktin

E) Miogen

Yumurtaların tərkibinə konalbumin, ovoalbumin, ovoqlobulin və s. zülallar daxildir.


1987 səh.187

431) Yumurta melanjının saxlama müddətini uzatmaq üçün nə etmək lazımdır?

A) Dondurmaq

B) Duzlamaq

C) Sterilizasiya

D) Pasterizasiya

E) Dezinfeksiya

Yumurta melanjının saxlama müddətini uzatmaq üçün onu dondurmaq lazımdır - 18 -

210C 72 saat ərzində.


1987 səh.191

432) Balığın tərkibində hansı spesifik zülal var?

A) Miozin

B) İxtulin

C) Miogen

D) Ovoglobulin

E) Aktin

Balığın zülalı ixtulin adlanır.


1987 səh.193

433) Kimyəvi tərkibinə görə balıq yeyinti məhsullarının hansı qrupuna aiddir?

A) Zülallı - yağlı-karbohidratlı

B) Yağlı

C) Yağlı - zülallı

D) Zülallı

E) Yağlı - karbohidratlı

Balıq tam dəyərli zülal, tez mənimsənilən yağ mənbəyi olduğu üçün yağlı - zülallı

qrupa aiddir.


1987 səh.193

434) Hansı balıq növündə yağın miqdarı daha çoxdur?

A) Karp

B) Dəniz ulduzu

C) Navaqa

D) İlanbalıq

E) Tresqa

İlanbalığnda yağın miqdarı daha çoxdur.


1987 səh.194

435) Balıq zülalında hansı aminturşular daha çoxdur?

A) Triptofan, treonin, lizin

B) Lizin, treonin, arqinin

C) Metionin, leysin, izoleysin

D) Treonin, leysin, arginin

E) Metionin, lizin, triptofan

Balıq zülalında metionin, lizin, triptofan aminturşuların miqdarı daha çoxdur.


1987 səh.194

436) Hansı balıq dəriyeyən böcəyin sürfələri ilə zədələnmir?

A) Qaxac edilmiş, hisli, qurudulmuş

B) Siyənək

C) Duzlu

D) Marinadlaşdırılmış

E) İlanbalığı

Marinadlaşmış balıq dəriyeyən böcəyin sürfələri ilə zədələnmir.


1987 səh.198

437) Südün xüsusi çəkisi hansı cihazla təyin edilir?

A) Ovoskopla

B) Bitirometrlə

C) Laktodensimetrlə

D) Juravlyov aləti ilə

E) Mironenko aləti ilə

Südün xüsusi çəkisi laktodensimetrlə təyin edilir.



438) Südün təzə olduğunu təyin etmək üçün hansı müayinələrdən istifadə

edirlər?

A) Xüsusi çəkinin, NaCl təyini

B) Xüsusi çəkinin, quru qalığın, yağlılığın, turşuluğun təyini

C) Quru qalığın, NaCl təyini

D) Xüsusi çəkinin, uçucu yağ turşuların təyini

E) Quru qalığın, uçucu yağ turşuların təyini

Südün təzə olduğunu təyin etmək üçün südün xüsusi çəkisinin, quru qalığın,

yağlılığın, turşuluğun göstəricilərindən istifadə edirlər.


1987 səh.207

439) Süddə olan yağın miqdarı hansı cihazla təyin edilir?

A) Ovoskop

B) Butirometr

C) Laktodensimetr

D) Juravlyov aləti ilə

E) Mironenko aləti ilə

Süddə olan yağın miqdarını butirometr (yağölçən alət) vasitəsilə təyin edirlər.



440) İctimai iaşə müəssisələrinin layihəsində hansı binalar qrupu nəzərdə

tutulmur?

A) Texniki

B) İnzibati - məişət

C) İstehsalat otaqları

D) Anbar otaqları

E) Ticarət

İctimai iaşə müəssisələrinin layihəsində ticarət qrupu nəzərdə tutulmur.


1987 səh.266

441) Yeyinti müəssisələri işçilərində olan irinli xəstəliklər nəyə səbəb ola bilər?

A) stafilokoklar məhsulları çirkləndirə bilər

B) salmonellalar məhsulları çirkləndirə bilər

C) diplokoklar məhsulları çirkləndirə bilər

D) enterokoklar məhsulları çirkləndirə bilər

E) streptokoklar məhsulları çirkləndirə bilər

İrində olan stafilokoklar məhsulları çirkləndirə bilər.


1987 səh.264

442) Salmonellyoz əsasən (60%) hansı məhsullardan keçə bilər?

A) Qənnadı məmulatları

B) Balıq

C) Ət və ət məhsulları

D) Süd və süd məhsulları

E) Yumurta

Salmonellyoz əsasən (60%) ət və ət məhsulları keçə bilir.


1987 səh.358

443) Xəstədə qastroenterokolit, qaraciyər zədələnməsi, poliartrit, dəri və boyun

limfa vəzilərinin iltihabı müəyyən edilib.Yüksək hərarəti var. EÇS -80 mm/saat-

dır.Toksikoinfeksiyaya hansı mikrob səbəb olub?

A) Cl.perfringens

B) Protey çöpləri

C) Yersinia

D) Enterokoklar

E) Bac.cereus

Toksikoinfeksiyaya səbəb Yersiniadır.


1987 səh.355

444) Hansı tərəvəzin tərkibində Solanin var?

A) Kələm

B) Kartof

C) Çuğundur

D) Kök

E) Pomidor

Solanin kartofda olur.


1987 səh.382

445) Çəyirdəkli meyvələrin ləpəsində hansı qlikozid var?

A) Musqarin

B) Fazin

C) Amiqdalin

D) Solanin

E) Musqaridin

Çəyirdəkli meyvələrin ləpəsində amiqdalin adlı qlikozid var.


1987 səh.382

446) Hansı göbələyin tərkibində amanitin və falloidin adlı toksiki maddə var?

A) Quzuqulağı

B) Solğun əzvay

C) Xoruzgöbələyi

D) Asılqan göbələk

E) Şampinyon

Solğun əzvay göbələyində amanitin və falloidin deyilən toksiki maddə var.


1987 səh.378

447) Hansı məhsullarda Bac.cereus inkişaf etmir?

A) Ət qiyməsi, tərəvəz salatları

B) Paştet, qaynanmış süd

C) Qaynanmış süd, tərəvəz salatları

D) Süd turşulu məhsullar

E) Ət qiyməsi, paştet

Süd turşulu məhsullarda Bac.cereus inkişaf etmir.


1987 səh.351

448) İnsan orqanizmində yalnız toksinin təsirindən hansı xəstəliklər baş verir?

A) İnfeksiyalar

B) Nefritlər

C) İntoksikasiyalar

D) Mikozlar

E) Nevritlər

İnsan orqanizmində yalnız toksin təsirindən baş verən xəstəliklər intoksikasiya və ya

qida toksikozu deyilir.


1987 səh.338

Bölmə 3. Kommunal gigiyena

449) Gigiyena sözünün mənası nədir?

A) Orqanizmin möhkəmləndirilməsi

B) Sağlam həyat tərzi

C) Sağlamlıq gətirən

D) Təmizlik

E) Xəstəliyin qarşısını alan

Sağlamlıq gətirən“Gigiyena ” sozü yunanaca “Hygienos” sözündən götürülmüş və

mənası sağlamlıq gətirən deməkdir.

Ədəbiyyat: Р.Д.Габович , С.С. Рознански «Гигиена» Маариф 1987 cтр 3

450) Sanitariya sözünün mənası nədir?

A) Ekoloji şərait

B) Sağlamlıq

C) Xəstəliyin qarşısını almaq

D) Xəstəliklərə davamlılıq

E) Təmizlik

Sağlamlıq

Ədəbiyyat: Р.Д.Габович , С.С. Рознански «Гигиена» Маариф 1987 стр 5

451) Havanın temperaturu və rütubəti hansı amillərə aiddir?

A) Ekoloji

B) Kimyəvi

C) Bioloji

D) İctimai

E) Fiziki

Fiziki

Havanın temperaturu rütubəti,hərəkəti,atmosfor təzyiqi,günəş radiasiyası, səs -

küy,vibrasiya radisktiv şualanma və s. orqanizmə təsir göstərən xarici mühitin fiziki

amillərinə aiddir.


452) Mikroorqanizmlər hansı amillərə aiddir?

A) Ekoloji

B) Fiziki

C) İctimai

D) Kimyəvi

E) Bioloji

Bioloji

Xarici mühitin bioloji amillərinə müxtəlif canlı varlıqlar aiddir . Bunlara patogen

mikroorqanizmlər viruslar,helmintlər, göbələklər və s. aiidir.


453) Sanitar həkim köməkçisinin funksiyalarına aşağıdakılardan hansı aid

deyil?

A) Müayinə üçün nümunələr götürmək

B) Tibbi müayinələrin keçirilməsi

C) Müayinə aktını tərtib etmək

D) Sanitar maarifi işi aparmaq

E) Sanitar müayinələr aparmaq

Tibbi müayinələrin keçirilməsi

Sanitar həkim köməkçisinin funksiyalarına aiddir. Sanitar müayinələr aparmaq

müayinə nəticələrinə aktda qeyd etmək, Laborator müayinələr üçün nümunələr

götürmək tibbi müayinələrkeçirilməsinə nəzarət etmək , sanitar maarif işi aparmaq və

s.

Ədəbiyyat: А.И.Горшков,О.В.Липатова «Гигиена питания » Москва Медицина

1985

454) “Sanitariya epidemioloji salamatlıq haqqında”qanun nə vaxt qəbul edilib?

A) 10 noyabr 1992 - ci il

B) 22 oktyabr 1996 - cı il

C) 17 noyabr 1997 ci il

D) 7aprel 1994 - cü il

E) 11 iyun 1998 - ci il

10 noyabr 1992 - ci il

Sanitar iya epidemioloji salamatlıq haqqında Azərbaycan Respublikasının qanunu 10

noyabr 1992 - ci ildə qəbul edilmişdir. Bu qanun 7 fəsil 41 maddədən ibarətdir.

Ədəbiyyat: Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi “Səhiyyə sahəsində

Azərbaycan Respublikası qanunlar toplusu”.Bakı 2000 səh 71 - 98

455) Aşağıdakılardan hansı sanitar həkim köməkçisinin səlahiyyətlərinə aid

deyil?

A) Nöqsanların aradan qaldırılması üçün göstərişlər vermək

B) İstənilən məhsullardan müayinə üçün nümunələr götürmək

C) Obyektin istehsalat göstəricilərinə nəzarət etmək

D) İstənilən vaxt xidməti vəsiqəsini təqdim etməklə obyektə daxil olmaq

E) Obyektin sanitar epidemioloji vəziyyətini aydınlaşdırmaq üçün müvafiq sənədləri

tələb etmək

Obyektin istehsalat göstəricilərinə nəzarət etmək

Sanitar nəzarəti üzrə qanuna əsasən sanitar həkim köməkçisi aşağıdakı hüquqlara

malikdir. Sutkanın istənilən vaxtındaxidmət vəsiqəsini təqdim etməklə obyektə

maneəsiz daxil olmaq və sanitar pozğunluqların aradan qaldırılmasını tələb etmək,

vəzifəli şəxslərdən lazım olan məlimatları və sənədləri tələb etmək məhsullardan

laborator müayinə üçün nümunələr götürmək və s.

Ədəbiyyat: A.И.Горшков. О.В.Липатова.Гигиена питания .«Медицина» Москва.

1987 cтр 406

456) M 1:500 miqyaslı layihədə otağın uzunluğu 2sm göstərilibsə onun həqiqi

uzunluğu nə qədər olmalıdır?

A) 10,0 m

B) 15,0 m

C) 12,0 m

D) 5,0 m

E) 7,5 m

10,0 m

Miqyas M1: 500 olarsa bu o deməkdir ki, layihədə göstərilən 1 sm ölçüyə 500 sm

uyğun gəlir. Ona görə də layihədə 2 sm uzunluqda olan otağın uzunluğu 1000sm və

ya 10 m - dir.

Ədəbiyyat: M.A.Kazımov. İ.H.Səmədov.Ümumi gigiyena.Bakı 1999 səh 240 - 242

457) Atmosfer havasında O2 - nin miqdarı nə qədərdir?

A) 17 - 18%

B) 78 - 79%

C) 32 - 33%

D) 20 - 21%

E) 10 - 12%

20 - 21%

Atmosfer havasının əsas tərkib hissəsi O2 N2 və CO2 qazlarından ibarətdir. Havada O2

- nin miqdarı 20 - 21% təşkil edir. Bu miqdar havanın çirklənməsi yer səthindən olan

hündürlük,yaşıllıqların vəziyyəti və s. səbəblərdən dəyişə bilər.

Ədəbiyyat: Р.Д.Габович , С.С. Рознански «Гигиена» Маариф 1987 стр 40 - 41

458) Təbiətdə CO2 hansı proseslərdə əmələ gəlir?

A) Mikroiqlim şəraiti dəyişdikdə

B) Yaşayış yerlərinin abadlaşdırılmasında

C) Fotosintez prosesində

D) Tənəffüs,yanma,qıcqırma prosesində

E) Radioaktiv şüalanmada

Tənəffüs,yanma,qıcqırma prosesində

Oksigen (O2) iştirakı ilə gedən reaksiyalar oksidləşmə reaksiyalarına aiddir. Bu

zaman müxtəlif oksidlər əmələ gəlir. Tərkibində karbon [C] olan maddələrin

oksidləşməsi(yanması) CO2 - nin əmələ gəlməsi ilə müşaiyət olunur. Tənəffüs,

yanma, qıcqırma, prosesləri CO2 –nin ayrılması ilə gedir., bu da təbiətdə CO2 - nin

yaranma səbəblərindəndir.

Ədəbiyyat: Е.П.Вишневская.Т.А.Козлова.Г.И.Румянцев.Е.Ф.Черкасов.Общая

гигиена.1987. cтр.90 - 93

459) Nəfəslə udulan havada CO2-nin miqdarı artdıqda orqanizmdə hansı proses

baş verir?

A) İstilik mübadiləsini pozulur

B) Ürək fəaliyyəti zəifləyir

C) Maddələr mübadiləsini sürətlənir

D) Tənəffüs tezləşir

E) İmmun sistem güclənir

Tənəffüsü tezləşdirir

Karbon qazı (CO2) tənəffüsün tənzimləyicisidir.Qanda CO2 - nin miqdarı tənəffüs

mərkəzini qıcıqlandırır. Yəni CO2 - nin miqdarı artdıqda tənəffüsü tezləşdirir

Ədəbiyyat: Р.Д.Габович , С.С. Рознански «Гигиена» Маариф 1987 стр 40 - 41

460) Aşağı atmosfer təzyiqinin orqanizmə təsiri hansı hündürlük səviyyəsində

hiss olunmağa başlayır?

A) 2000 m

B) 1200 m

C) 3000 m

D) 1600 m

E) 1800 m

3000 m.

Yer səthindən hündürlüyə qalxdıqca havanın seyrəkləşməsi və qazların miqdarının

azalması baş verir, onların parsial aşağı düşür, beləliklə atmosfer təzyiq aşağı düşür.

Atmosfer təzyiqin azalması hipoksiya əlamətləri dəniz səviyyəsindən 3000 m

hündürlükdə hiss olunmağa başlayır.

Ədəbiyyat: N.A.Kazımov. İ.H.Səmədov.Ümumi gigiyena.Bakı 1999 səh 36 - 40

461) Havanın rütubətinin artması orqanizmə nə cür təsir göstərir?

A) Maddələr mübadiləsini sürətləndirir

B) İstiliyin xaric olmasını sürətləndirir

C) Qan dövranını sürətləndirir

D) Maddələr mübadiləsini zəiflədir

E) İstiliyin xaric olmasını çətinləşdirir

İstiliyin xaric olmasını çətinləşdirir

Havanın rütubəti orqanizmin istilik mübadiləsinə təsir göstərir, belə ki, rütubət

artdıqda buxarlanma zəifləyir və bədəndən itirilən istiliyin miqdarı azalır. Çünki

buxarlanma soyuma ilə müşaiyət olunur.


гигиена.1973. стр 64 - 66

462) Havanın hərəkət sürətinin artması orqanizmənecə təsir göstərir?

A) Maddələr mübadiləsini sürətləndirir

B) Qan dövranını sürətləndirir

C) İstiliyin xaric olmasını sürətləndirir

D) Maddələr mübadiləsini zəiflədir

E) İstiliyin xaric olmasını zəiflədir

İstiliyin xaric olmasını sürətləndirir

Havanın hərəkəti bədən səthindən buxarlanmanı artırır. Bu isə soyumaya səbəb olur.

Ona görə də havanın hərəkət surəti artdıqda istiliyin xaric olması surətlənir.


гигиена.1973. стр 66 - 67

463) Nisbi rütubət yüksək olduqda nə üçün orqanizmdən istilik xaric olması

çətinləşir?

A) Maddələr mübadiləsi zəifləyir

B) Tənəffüs prosesi pozulur

C) Bədən səthindən buxarlanma sürətlənir

D) Bədən səthindən buxarlanma zəifləyir

E) Qan damarları genişlənir

Bədən səthindən buxarlanma zəifləyir

Nisbi rütubət yüksək olduqda bədən səthindən buxarlanma zəifləyir, bu da

orqanizmdən istiliyin xaric olmasını zəiflədir.


гигиена.1973 стр 64 - 66

464) İnsanlar üçün əlverişli temperatur‚nisbi rütubət və havanın hərəkət

sürətinin göstəriciləri hansılardır?

A) 18 - 22°C. 40 - 60%. 0,3 - 0,5 m/san

B) 26 - 28°C. 70 - 80%. 0,1 - 0,2 m/san

C) 23 - 25°C. 70 - 75%. 1,3 - 1,5 m/san

D) 12 - 15°C. 30 - 40%. 1,0 - 1,2 m/san

E) 15 - 17°C. 20 - 30%. 0,8 - 1,0 m/san

18 - 220S. 40 - 60%. 0,3 - 0,5m/san

Havanın temperaturu 18 - 220S , nisbi rütubət 40 - 60% havanın 0,3 - 0,5 m/san

olduqda insan özünü daha yaxşı hiss edir.

Ədəbiyyat: N.A.Kazımov. İ.H.Səmədov.Ümumi gigiyena.Bakı 1999 səh 20 - 30

465) Psixrometrin yaş və quru termometrlərinin göstəriləri eyni olduqda ,nisbi

rütubət nə qədərdir?

A) 90%

B) 100%

C) 50%

D) 70%

E) 80%

100%

Nisbi rütubət mütləq rütubətin maksimal rütubətə faizlə olan nüsbətinə deyilir.

R=K/F 100%, Nisbi rütubət maksimum olduqda psixrometrin quru və yaş

termometrlərinin göstəriciləri eyni olur. Bu hal nisbi rütubət 100% olduqda baş verir.

Ədəbiyyat: N.A.Kazımov. İ.H.Səmədov.Ümumi gigiyena.Bakı 1999 səh 27

466) Yüksək rütubət hansı xəstəliklərin baş verməsinə şərait yaradır?

A) Bronxit,pnevmoniya,vərəm,revmatizm,nefrit

B) Göy öskürək,qızılca,difteriya

C) Pnevmoskleroz,ağ ciyər emfizeması

D) Pnevmokoniozlar,pnevmotorraks

E) Ağ ciyər xərçəngi,bronxektaziya

- Bronxit,pnevmoniya,vərəm,revmatizm,nefrit

Rütubətin yüksək olması orqanizmə zərərli təsir göstərir. Uzun müddət rütubətli

şəraitdə işləyən,yaşayan insanlar arasındabronxit pnevmaniya, vərəm revmatizm və

böyrək xəstəlikləri daha çox müşahidə olunur.


467) - 35°C- dən aşağı temperatur hansı termometrlərlə ölçülür?

A) Maksimal

B) Civəli

C) Spirtli

D) Adi

E) Minimal

Spirtli

- 350S dən aşağı temperaturlarda termometrdə olan civə donur. Ona görə də belə

halalrda spirtli termometrlərdən istifadə olunur, çünki,spirt donmur.

Ədəbiyyat: Н.Ф.Измеров.Общая и коммунальная гигиена.Москва.1985

468) Bədən temperaturunu ölçən tibbi termometr hansı növə aiddir?

A) Maksimal,civəli

B) Minimal, spirtli

C) Adi,civəli

D) Adi, spirtli və civəli

E) Spirtli,adi

Maksimal,civəli

Bədən temperaturunu ölçmək üçün tibbdə istifadə olunan civəli termimetrlər

maksimal termometrlərə aiddir. Maksimal termometrlər civəli olub, müayinə

müddətində maksimal temperaturu göztərir.

Ədəbiyyat: M.A.Kazımov. İ.H.Səmədov.Ümumi gigiyena.Bakı 1999 səh 19

469) Hansı cihaz mikroiqlim göstəricilərini təyin etmək üçün istifadə edilmir?

A) Hiqroqraf,termoanemometr

B) Anemometr,katatermometr

C) Psixrometr,hiqrometr

D) Termometr,termoqraf

E) Batometr,butirometr,aerometr

Batometr,butirometr,aerometr

Mikroiqlim göstəricilərinə havanın temperaturu nisbi rütubəti və havanın hərəkət

surəti aiddir. Temperaturu termometr, termoqraf, nisbi rütubəti, psixrometr,hidro -

metr,hidroqraf, havanın hərəkət surətini isə anemometr katotermometr və

elektrotermoanemometrlərlə təyin edirlər.

Ədəbiyyat: M.A.Kazımov. İ.H.Səmədov.Ümumi gigiyena.Bakı 1999 səh 16 - 35

470) Mütləq rütubət 30 mq/m³,maksimal rütubət 50 mq/m³ olarsa havanın nisbi

rütubəti nə qədərdir?

A) 50%

B) 70%

C) 60%

D) 80%

E) 40%

60%

Nisbi rütubət R=K/F 100% düsturu ilə hesablanır. K - mütləq, F - maksimal

rütubətdir. Onların qiymətlərini yerinə yazsaq R= 30/50 100% = 60% olar

Ədəbiyyat: N.A.Kazımov. İ.H.Səmədov.Ümumi gigiyena.Bakı 1999 səh 24

471) Günəşin ultrabənövşəyi şüalarının təsirinə aşağıdakılardan hansı aid

deyil?

A) Bakterisid təsir

B) Maddələr mübadiləsinə təsir

C) İstilik təsiri

D) Antraxitik təsir

E) Fotosintez

İstilik təsiri

Günəşin ultrabənövşəyi şüalarının təsirindən dəridə D vitamini əmələ gəlir.

(antiraxitlik təsir) bəzi mikroorqanizmlər məhv olur. (bakterriosid təsir) yaşıl

bitkilərdə fitosintez prosesi gedir, maddələr mübadiləsi zəifləyir

Ədəbiyyat: Р Р.Д.Габович , С.С. Рознански «Гигиена» Маариф 1987 стр 24 - 26

472) Günəş şüalarının uzun müddətli təsirindən yaranan mənfi hallara

aşağıdakılardan hansı aid deyil?

A) Bədənin qızmasına səbəb olur

B) Xroniki iltihabi proseslərininkəskinləşməsinə səbəb olur

C) Bakterisid təsir göstərir

D) Dəridə yanıqlar əmələ gətirir

E) Baş ağrısı, yuxusuzluq, əsəbiliyə səbəb olur

Bakterisid təsir göstərir

Uzun müddət günəş şüalarının təsirindən isti havalarda dəridə yanlqlar baş verir.

Bədənin qızmasına səbəb olur, bakteriosid təsir göstərir, xroniki iltihab prosesləri

güglənir.


473) İnfraqırmızı şüaların hansı təsiri var?

A) Fotosintez

B) İstilik

C) Bakterisid

D) Antiraxitik

E) Fotokimyəvi

İstilik

İnfraqırmızı şüalar istilik təsirinə malikdir. Bu şüaların təsirindən toxumalar

qızır,dərinin temperaturu yüksəlir, maddələr mübadiləsini bir qədər artırır.

Ədəbiyyat: Р Р.Д.Габович , С.С. Рознански «Гигиена» Маариф 1987 стр 25

474) Orqanizmin istilik balansı nəyi göstərir?

A) Orqanizmdə istehsal edilən istiliyik miqdarını

B) Bədənin temperaturu ilə havanın temperaturu arasında fərqi

C) Orqanizmdən xaric edilən istiliyik miqdarını

D) Gündüz və axşam havanın temperaturları arasındakı fərqi

E) Orqanizmdə istehsal edilən və xaric edilən istilik arasındakı fərqi

Bədəndə hasil olan və xaric olunan istilik arasındakı fərqi

Orqanizmin istilik balansı bədəndə əmələ gələn və xaric olunan istiliyin miqdarı

arasındakı fərqi göstərir. Normal halda bu fərq O - a bərabər olmalıdır, yəni əmələ

gələn və itirilən istiliyin miqdarı bərabər olmalıdır.”+” balans əmələ gələn istiliyin

sərf olunan istiliyin miqdarından çox - balans isə əmələ gələn istiliyin sərf olunan

istiliyin miqdarından az olduğunu göstərir.

Ədəbiyyat: M. A. Kazımov. Ümumi gigiyena. Bakı 1999 səh 47 - 48

475) Otağın havasının temperaturu hansı hündürlükdə və neçə nöqtədə təyin

edilir?

A) 0,8 m; 2

B) 20 m; 4

C) 0,5 m; 3

D) 0,1m; 1,0m; 1,5m

E) 1,0 m; 5

0,1 m; 1,0m; 1,5m

İsti hava yüngül olduğu üçün otağın yuxarı hissələrinə.soyuq hava isə ağır olduğu

üçün aşağı hissələrində toplanır.İnsanın tənəffüs səviyyəsi döşəmədən təxminən 1.5

m hündürlüyə uyğun gəlir.Odur ki, otaq havasının temperaturu 0,1;1,0;1,5

hündürlükdə təyin edilir.


476) İstilik balansının hansı qiyməti orqanizm üçün daha münasibdir?

A) Mənfi

B) Sıfır

C) Dəyişkən

D) Müsbət

E) Sonsuz

Sıfır

İstilik balansı orqanizmdə hasil olan istiliyin xaric olan istilik arasındakı fərqi

göstərir. Xarici mühitdə temperatur dəyişdikdı orqanizm istilik müvazinətini

saxlamağı çalışır. İstilik balansı müsbət olduqda hasil olan istilik, xaric olan istilikdən

yüksək olur. Mənfi olduqda isə əksinə xaic olan istilik hasil olan istilikdən yeksək

olur. İstilik balansının sıfır olması daha əlverişlidir, çünki əmələ gələn və xaric olan

istilik miqdarı eyni səviyyədə olur.


477) Aşağıdakılardan hansı atmosfer havasının çirklənməsi ilə əlaqədar deyil?

A) Su təchizatının pisləşməsi

B) Xəstəliklərin baş verməsi

C) Uşaqların fiziki inkişafının zəifləməsi

D) Tənəffüsün çətinləşməsi

E) Yaşıllıqlara xəstəliklərin sayının artması

Su təchizatının pisləşməsi

Atmosfer havasının çirklənməsi bir sıra xəstəliklərin, xroniki zəhərlənmələrin baş

verməsinə səbəb olur, tənəffüsü çətinləşdirir,uşaqların fiziki inkişafını zəiflədir,

həmçinin yaşıllıqlara məhvedici təsir göstərir.

Ədəbiyyat: Н.Ф.Измеров.Общая и коммунальная гигиена.Москва.1985 стр 24 -

27

478) Havanın çirklənmə dərəcəsini təyin etmək üçün nümunə hansı

hündürlükdə götürülür?

A) 1,0 m

B) 1,5 m

C) 0,8 m

D) 3,0 m

E) 2,5 m

1,5 m

Havada olan qarışıqlıqlar orqanizmə əsasən tənəffüs yolu ilə daxil olur. Nəfəs alınan

hündürlük əsasən 1,5m - ə uyğun olduğu üçün müayinə üçün hava nümunəsi həmin

səviyyədə götürülür.

Ədəbiyyat: M. A. Kazımov. Ümumi gigiyena. Bakı 1999 səh 74

479) Havada tozların miqdarını təyin etmək üçün hansı cihazlar istifadə edilir?

A) Anemometr

B) Aspirator

C) Kondensator

D) Spirometr

E) Aerometr

Aspirator

Hava nümunəsi götürmək üçün aspirasıya üsulundan istifadə edilərsə, bu zaman

havasoran vasitələrdən əsasən aspiratorlardan istifadə edilir.


480) Çəkisi 845 mq olan filtrdən 25 l/dəq. surətlə 20 dəq ərzində hava

sorulduqdan sonra filtrin sonrakı çəkisi 850 mq olmuşdursa, 1m³ havadakı

tozların miqdarı nə qədərdir?

A) 15 mq/ m³

B) 25 mq/ m³

C) 20 mq/ m³

D) 5 mq/ m³

E) 10 mq/ m³

10 mq/ m3

Vahid həcmdə olan tozların miqdarını təyin etmək üçün hava sorulmasından əvvəl və

sonrakı çəkilişi arasındakı fərqi sorulan havanın həcminə bölmək lazımdır.

Hesablama belə aparılır. X= (850 - 845) 1000/500 = 10 mq/m


481) Hava nümunəsi hansı halda müxtəlif tutumlu qablarla götürülür?

A) GEM–də sanitar–kimyəvi laboratoriya olmadıqda

B) Təyin olunan maddənin konsentrasiyası kiçik olduqda

C) Müayinə yerində radioaktivlik yüksək olduqda

D) Təyin olunan maddənin konsentrasiyası yüksək olduqda

E) Laboratoriya vəsaitləri və reaktivlər çatmadıqda

Təyin olunan maddənin konsentrasiyası yüksək olduqda

Havada axtarılan kimyəvi qarışığın kiçik miqdarlarını aşkar etməyə imkan verən

həssas və dəqiq üsul olduqda hava nümunəsi adı butulkaya, qaz pipetkasına rezin

kameralara götürülə bilər.


482) Elektrik asperatorundan hansı şəraitdə istifadə etmək təhlükəlidir?

A) Günəş şüaları altında

B) Yaşayış otaqlarında

C) İctimai iaşə müəssisələrində

D) Sinif otaqlarında

E) Şaxta və mədənlərdə

Şaxta və mədənlərdə

Elektrik cihazlarının o cümlədən elektrik asperatorunun yanar qazların konsent -

rasiyasının yüksək olduğu yerlərdə məs. şaxtalarda mədənlərdə və s istifadə olunması

təhlekəlidir., çünki cihaz elekteik şəbəkəsinə qoşulan zaman əmələ gələn qığılcım

partlayışa səbəb ola bilər.

Ədəbiyyat: Н. Ф. Измеров. Общая и коммунальная гигиена. Москва «Медицина»

1985 стр 75

483) Aşağıdakı tədbirlərdən hansı atmosfer havasının çirklənməsinə qarşı

effektli deyil?

A) Sanitariya mühafizə zonasının yaradılması

B) Təmizləyici qurğuların fəaliyyəti

C) Təbii ventilyasiya

D) Abadlaşdırma, yaşıllaşdırma

E) Yanacağın tərkibinin standartlaşdırılması

Təbii ventilyasiya

Atmosfer havasının çirklənməsinə qarşı texnoloji,planlaşdırıcı, sanitar - texniki

abadlaşdırma və yaşıllaşdırma və s. tədbirlərdən istifadə edilir., avtonəqliyyat

vasitələrinin yanma qurğularının normal fəaliyyətinə nəzarət edilir. Təbii ventilya -

siya tədbirləri atmosfer havasının çirklənməsinə təsir göstərmir.


1985 стр 29 - 35

484) Yaşayış yerlərində insanların sağlamlığına mənfi təsir göstərməyən səbələr

hansılardır?

A) Əlverişli təbii amillərin olmaması

B) Havanın çirklənməsi

C) Əlverişsiz meteroloji şərait

D) Səs – küyün səviyyəsi

E) Ərazidə yerləşən müalicə müəssisələrinin sayı

Ərazidə yerləşən müalicə müəssisələrinin sayı

Yaşayış yerlərində insanların sağlamlığına mənfi təsir göstərən amillərə havanın,

suyun torpağın çirklənməsi‚səs - küy, müxtəlif növ şüalanmalar,əlverişsiz meteoroloji

şərait‚təbii amillərin olmaması və s - dir. Ərazidə yerləşən müalicə müəssisələrinin

əhalinin sağlamlığına elə bir ciddi təsiri yoxdur.


485) Meteotrop xəstəliklər hansı səbəbdən baş verir?

A) Havanın çirklənməsi

B) Havanın fiziki xassələrinin kəskin dəyişiklikləri

C) Sinir - psixi gərginlik

D) Sanitar - gigiyenik qaydalrın pozulması

E) Qeyri səmərəli qidalanma

Havanın fiziki xassələrinin kəskin dəyişiklikləri

Əlverişsiz meteoroloji şəraitin (yüksək və aşağı temperatur havanın hərəkət surə -

tinin yüksək olması, rütubətliliyin şox olması və s. ) təsirindən baş verən


486) Aşağıdakılardan hansı meteotrop xəstəliklərə aid deyil?

A) Ürək –damar xəstəlikləri

B) Mədə - bağırsaq xəstəlikləri

C) Allergik xəstəliklər

D) Tənəffüs orqanlarının xəstəlikləri

E) Böyrək xəstəlikləri

Mədə - bağırsaq xəstəlikləri

Mədə bağırsaq xəstəlikləri meteotrop xəstəliklərə aid deyil şünki mədə - bağırsaq

xəstəliklərə havanın fiziki xassələrinin kəskin dəyişiklikləri ilə əlaqədar başvermir.


487) Avtomobil nəqliyyatı ilə havanın çirklənməsinə qarşı mübarizədə bu

tədbirlərdən hansı səmərəsizdir?

A) Yanacaq qurğularının yararlı işləməsi

B) GEM işçilərinin yol müfəttişləri ilə birgə reydləri

C) Yanacağın tərkibinin keyfiyyətli olması

D) Yolların abadlaşdırılması və yaşıllaşdırma

E) Nəqliyyat vasitələrinin sayının azaldılması

Nəqliyyat vasitələrinin sayının azaldılması

Avtomobil nəqliyyatı ilə havanın çirklənməsinə qarşı görülən tədbirlərə avtomo -

billərin yanacaq qurğularının yararlı işləməsi, yanacağın keyfiyyətli olması yolların

abadlaşdırılması ,yaşıllaşdırma GEM,ekologiya və yol polisi idarələrinin nəzarəti və

s. aiddir. Nəqliyyat vasitələrinin sayının az olması mühüt rol oynasa da bu tədbirin

həyata keçirilməsi qeyri mümkündür.


1985 стр 19 - 20

488) İri sənaye şəhərlərinin atmosfer havası ilin hansı fəslində daha çox

çirklənir?

A) Yayda

B) Payızda

C) Qışda

D) İl boyu

E) Yazda

Qısda

İri sənaye şəhərlərinin havası ilin qış fəslində daha çox çirklənir, çünki, qış fəslində

istilik, elektrik mərkəzlərinin qazanxanaların fəaliyyəti artır, bu da havaya buraxılan

tullantıların miqdarının atrmasına səbəb olur.

Ədəbiyyat: Е. П. Вишневская. Общая гигиена. Москва «Медицина» 1985стр 100

489) Tərkibində nitratların çox olduğu sudan istifadə nəyə səbəb ola bilər?

A) Methemoqlobinemiyaya

B) Hematuriyaya

C) Zülal çatışmazlığına

D) Hiperqlikemiyaya

E) Anemiyaya

Methemoqlobinemiyaya

Tərkibində azot turşusunun duzlarının,əsasən nitratların yüksək mirdarda olduğu

sudan körpə uşaqlar üçün süd qarışıqlarının hazırlanmasında istifadə edilməsi qanda

methemoqlobininin miqdarının artmasına səbəb olur;bu da toxumaların oksigenlə

təchizatının pozulmasına ,sianoza səbəb olur.İçməli suda nitratların yol verilən

miqdarı 10 mq/l –dir.


1985 стр 71

490) Yayda və qışda 1m³ havada bakteriyaların maksimal miqdarı nə qədər

olduqda hava bakterial cəhətdən təmiz hesab olunur?

A) 800, 250

B) 750, 150

C) 650, 300

D) 850, 100

E) 700, 200

750,150

Atmosfer havası bakterioloji cəhətdən o vaxt təmiz hesab olunur ki, bakteriyaların

sayı yayda 1m3 - də 750,qışda isə 1 m

3 - də 150 - dən artıq olmasın

Ədəbiyyat: Е. П. Вишневская. Общая гигиена. Москва «Медицина» 1985 стр 113

491) Yayda və qışda 1m³ havada bakteriyaların minimal miqdarı nə qədər

olduqda atmosfer havası bakterial cəhətdən əlverişsiz hesab olunur?

A) 3000, 350

B) 2500, 400

C) 1000, 200,

D) 3500, 500

E) 1500, 250

- 2500, 400

Atmosfer havası bakterial cəhətdən o vaxt əlverişsizhesab olunur ki, yayda 1m3

havada bakteriyaların minimal miqdarı 2500, qışda isə 400 olsun.

Ədəbiyyat: Е. П. Вишневская. Общая гигиена. Москва «Медицина» 1985стр 113

492) Təmiz havada hansı ionlar daha çox olur?

A) Ağır mənfi yüklü

B) Ağır və yüngül, neytral yüklü

C) Ağır müsbət yüklü

D) Yüngül müsbət yüklü

E) Yüngül mənfi yüklü

Yüngül mənfi yüklü

Havada yüngül mənfi yüklü ionların miqdarı artdıqda insanlara yaxşı təsir göstərir,

bu cür ionlar təmiz havada daha çox olur.


493) Aşağıdakılardan hansında orqanizmin sutkalıq su balansı düzgün

göstərilib?

A) 1,2 – 1,8 l

B) 3,5 – 4, 0 l

C) 1,5 – 2,0 l

D) 2,5 – 3,0 l

E) 2,8 – 3,8 l

2,5 – 3,0 l

Otaq temperaturunda orta ağırlıqda əməklə məşğul olan yaşlı insanın sutkalıq su

balansı 2,5 - 3 litr təşkil edir. Bu rəqəm iqlim şəraitindən və görülən işin ağırlıq

dərəcəsindən asılı olaraq dəyişilə bilər.


494) İçməli suyun keyfiyyətinə dair gigiyenik tələblərə aşağıdakılardan hansı

aid deyil?

A) Su bakterioloji cəhətdən təhlükəsiz olmalıdır

B) Suyun kimyəvi tərkibi yararlı olmalıdır

C) Su mənbəyi mühafizə edilməlidir

D) Suyun fiziki göstıriciləri normal olmalıdır

E) Suyun orqanoleptik xassələri yaxşı olmalıdır

Su mənbəyi mühafizə olmalıdır

İçməli suyun keyfiyyətinə dair gigiyenik tələblər bunlardır.1) Fiziki və orqanoleptik

xassələri yaxşı olmalı, hər hansı kənar dada və iyə malik olmamalıdır. 2) Kimyəvi

tərkibi yararlı olmalıdır.

3) Tərkibində patogen mikroblar olmamalı,epidemioloji cəhətdən təhlükəsiz

olmalıdır.

4) Tərkibindəki toksiki və radioktiv maddələrin konsentrasiyası insanların

sağlamlığına təsir səviyyəsində olmamalıdır. Su mənbələri mühafizə olmamalıdır,

lakin bu suyun keyfiyyətinə dair gigiyenik tələblərə aid deyil


495) İçməli suyun iyi və dadı neçə baldan artıq olmamalıdır?

A) 5

B) 3

C) 4

D) 1

E) 2

2

Yaxşı keyfiyyətli su heç bir iyə və dada malik olmamalıdır. İçməli suyun iyi və dadı

200S temperaturda 2 baldan çox olmamalıdır.Bu elə səviyyədir ki, istifadə edən

şəxsin diqqətini cəlb etmir

Ədəbiyyat: M. A. Kazımov. Ümumi gigiyena. Bakı 1999 səh 118 – 120-ə qədər

baxıldı

496) İçməli suyun rənginliyinin ən yüksək dərəcəsi nə qədər olmalıdır?

A) 30°

B) 50°

C) 20°

D) 10°

E) 40°

20O

İçməli su rəngsiz olmalıdır. Suda müxtəlif rənglərin olması onu nəinki içmək üçün

yarasız edi, həm də suyun ümumi çirklənmə mənbələrini ayırd etməyi çətinləşdirir.

İçməli suyun rəngliliyi dövlət standartına görə 20O - dən artıq olmamalıdır


497) Suyun codluğunun səbəbi nədir?

A) Na və K duzları

B) Ca və Mg duzları

C) Cu və Zn duzları

D) Al və Pb duzları

E) Fe və Ag duzları

Ca və Mg duzları

Suyun ümumi codluğu onun tərkibində Ca və Mq - ün bütün birləşmələrinin

(karbonat , sulfat və s) olmasından irəli gəlir.


498) Suyun daimi codluğunun səbəbi nədir?

A) Na və K xloridləri

B) Ca və Mg sulfatları

C) Ca və Mg karbonat və xlorid duzları

D) Na və K karbohidratları

E) Ca və Mg hidrokarbonatları

Ca və Mg – un karbonat və xlorid duzları

Daimi codluq suda Ca və Mq - un karbonat və xlorid duzlarının olmasından irəli gəlir

ki, suyu 1 saat qaynatdıqdan sonra aradan qalxmır.


499) İçməli suyun codluğunun normal göstəricisi hansıdlr?

A) 3 mq.evk/l və ya 8°

B) 11 mq.ekv/l və ya 30°

C) 5 mq.ekv/l və ya 14°

D) 9 mq.ekv/l və ya 25°

E) 7 mq. ekv/l və ya 20˚

7 mq. ekv/l və ya 20˚

Suyun codluğu yüksək olduqca o istifadə üçün yararsız olur. İçməli suların ümumi

codluğu 7mq/ekvl və ya 200 - dən cox olmamalıdır.


500) İçməli suda quru qalığın maksimal miqdarı nə qədər olmalıdır?

A) 1500 mq/l

B) 500 mq/l

C) 750 mq/l

D) 1000 mq/l

E) 300 mq/l

- 1000 mq/l

Suda quru qaklq onda həll olmuş mineral maddələrin miqdarını göstərir.Mineral

maddələr quru qalığın 85 - 90% - ni üzvi maddələr isə 10 - 15% - ni təçkil edir.İçməli

sularda quru qalıq 300 - 500 mq/l olduqda optimal minerallaşmış hesab olunur.


501) Suyun şəffaflığı hansı cihazla təyin edilir?

A) Knopp cihazı, aerometr

B) Snellen cihazı, Sekki diski

C) Krotov cihazı, aspirator

D) KİD – 2, RUP – 1

E) Polejayev cihazı, UQ – 2

Snellen cihazı, Sekki diski

Suyun şəffaflığı onda asılı halda olan və həll olmayan hissəciklərin miqdarından

asılıdır. İçməli suyun şəffaflığı 30 sm - dən az olmamalıdır.Şuyun şəffaflığını təyin

etmək üçün snellen cihazı və ya seki diskindən istifadə edilir.


502) Su nümunəsi götürmək üçün hansı cihaz istifadə edilir?

A) Reometr

B) Batometr

C) Butirometr

D) Barometr

E) Aerometr

Batometr

Laboratoriya müayinəsi üçün müxtəlif üsullardan istifadə olunur. Bu məqsədlə ən çox

batometr adlı cihazlardan istifadə olunur. Bu cihazın köməyi ilə su nümunəsi

istənilən dərinlikdən götürülə bilər.


503) Fiziki –kimyəvi müayinə üçün nə qədər su nümunəsi götürülür?

A) 1,0 – 1,5 l

B) 2,5 – 3,0 l

C) 1,5 – 2,0 l

D) 0,1 – 1,0 l

E) 2,0 – 5,0 l

2,0 – 5,0 l

Sanitariya – kimyəvi müayinə məqsədilə laboratoriya tədqiqatının həcmindən asılı

olaraq 2 - 5 l miqdarında götürülür.


504) Bakterioloji müayinə üçün nə qədər su nümunəsi götürülür?

A) 1,5 – 3,0 L

B) 0,5 –1,0 L

C) 1,0 – 1,5 L

D) 0,1 – 0,3 L

E) 2,0 – 5,0 L

0,5 –1,0 L

Sanitariya – bakterioloji müayinədə əsasən suda mikroorqanizmlərin miqdarı və növü

‚xüsusən koli - indeks təyin edilir. Bakterioloji müayinə üçün 0,5 - 1‚0L miqdarında

su steril qablara götürülür.


505) Suyun mikrob ədədi nədir?

A) Suda neçə cür patogen mikrob olması

B) Bir bağırsaq çöpü tapılan suyun ən az miqdarı

C) 1,0 ml suda olan bakteriyaların ümumi sayı

D) 1,0 ml suda olan bağırsaq çöplərinin miqdarı

E) 1,0 ml suda olan bağırsaq çöplərinin miqdarı

1,0 ml suda olan bakteriyaların ümumi sayına

1 ml müayinə olunana suda mikroorqanizmlərin ümumi sayına mikrob ədədi deyilir.

Bu 1ml suyu ətli – peptonla aqara əkib 24 saat 37OS temperaturda ter - mostatla

saxladıqdan sonra bütün kaloniyaların sayına uyğundur.

Ədəbiyyat: M. A. Kazımov . Ümumi gigiyena. Bakı 1999 səh 171

506) İçməli suyun mikrob ədədinin ən yüksək göstəricisi nə qədərdir?

A) 300

B) 200

C) 50

D) 150

E) 100

100

suyun mikrob ədədi bakterial cəhətdən çirklənməsi ilə əlaqədar olduğu üçün bu

göstərici epidimioloji cəhətdən əhəmiyyət kəsb edir. İçməli su təchizatında suyun

mikrob ədədi 100 - dən artıq olmalıdır.


507) Koli–titr nəyə deyilir?

A) 1 bağırsaq çöpü tapılan suyun ən az miqdarına

B) 1,0 l suda olan üzvi maddələrin miqdarına

C) 1,0 l suda olan bakteriyaların miqdarına

D) 1,0 l suda olan bağırsaq çöplərinin miqdarına

E) 1,0 l suda həll olmuş oksigenin miqdarına

1 bağırsaq çöpü tapılan suyun ən az miqdarına

İçməli suya dair gigiyenik tələblərdən biri suyun epidemioloji cəhətdən təhlükəsiz

olması, yəni tərkibində xəstəlik törədən mikroorqanizmlərin olmamasıdır. Suyun

bakterial göstəricilərindən biri də koli titrdir.

Ədəbiyyat: M. A. Kazımov. Ümumi gigiyena. Bakı 1999səh 173 - 174

508) Koli–indeks nəyə deyilir?

A) 1,0 l suda olan bağırsaq çöplərinin miqdarına

B) 1 bağırsaq çöpü tapılan suyun ən az miqdarına

C) 1,0 l suda olan bakteriyaların miqdarına

D) 1,0 l suda olan üzvi maddələrin miqdarına

E) 1,0 l suda həll olmuş oksigenin miqdarına

1,0 l suda olan bağırsaq çöplərinin miqdarına

Suyun bakterial göstəricilərindn biri də koli - indeksdir.Koli - indeks 1 l suda olan

bağırsaq çöplərinin miqdarına deyilir.


509) Koli–titr hansı mikroorqanizmlərə aid göstəricidir?

A) Bağırsaq çöpləri

B) Vərəm çöpləri

C) Brüsellyoz törədiciləri

D) Poliomielit virusları

E) Vəba vibrionları

Bağırsaq çöpləri

Bağırsaq qrupundan olan mikroorqanizmlər koli bakteriyalar adlanır.Koli-titr

bağırsaq çöplərinin miqdarının göstəricisidir.

Ədəbiyyat: Н.Ф.Измеров“Общая и коммунальная

гигиена”Москва.Медицина.1985

510) İçməli suyun Koli - indeksi nə qədər olmalıdır?

A) 7<

B) <3

C) 4>

D) 5>

E) 6>

< 3

Koli – indeks 1l suda bağırsaq çöplərinin miqdarına deyilir. Bu göstərici nə qədər

aşağı olsa su epidemioloji cəhətdən bir o qədər təhlükəsiz hesab olunur. DS - na görə

suyun koli-indeksi 3-dən artıq olmamalıdır


511) 3,0 litr suda 20 bağırsaq çöpü tapılıbsa, bu suyun Koli–indeksi neçədir?

A) 5

B) 10

C) 7

D) 3

E) 8

7

Koli - indeks 1 l suda olan bağırsaq çöplərinin miqdarını göstərir. 3 l suda 20

bağırsaq çöpü olduqda l L suda 7 bağırsaq çöpü olar, yəni bu suyun koli - indeksi 7 -

dir.


512) 0,5 litr suda 10 bağırsaq çöpü tapılıbsa, bu suyunKoli-titri nə qədərdir? A) 50 ml

B) 200 ml

C) 500 ml

D) 100 ml

E) 300 ml

50 ml

Koli - titr 1 bağırsaq çöpü tapılan suyun ən az miqdarını göstərir. 0,5 l(500ml) suda

10 bağırsaq çöpü olarsa‚onda 50ml suda 1 bağırsaq çöpü olar, yəni bu suyun koli -

titri 50 ml - dir.


513) Koli–titr göstəricilərinə görə hansı su daha keyfiyyətlidir?

A) 200 ml

B) 300 ml

C) 500 ml

D) 400 ml

E) 100ml

500 ml

Koli titr nə qədər çox olarsa‚su bir o qədər keyfiyyətli və təhlükəsiz hesab olunur.

Cavab variantlarında ən yüksək miqdar 500 ml olduğu üçün həmin su digərlərindən

daha keyfiyyətlidir.


514) Koli–indeksi 5 olan suyun Koli - titri nə qədərdir?

A) 500 ml

B) 200 ml

C) 300 ml

D) 400 ml

E) 100 ml

200 ml

Koli indeks 5 - dirsə deməli 1 l suda 5 bağırsaq çöpü var. Onda 1 bağırsaq çöpü 02L

(200 ml) suda olar. Deməli koli - indeksi 5 olan suyun koli titri 200 ml - dir.

Ədəbiyyat: M. A. Kazımov. Ümumi gigiyena. Bakı 1999

515) Aşağıdakı yoluxucu xəstəliklərdən hansıları su vasitəsilə yayılır?

A) Malyariya, vərəm

B) Botulizm, tetanus, difteriya

C) Səpgili yatalaq, qara yara

D) Hepatit, dizenteriya, qarın yatalağı

E) Brüsellyoz, taun

- Hepatit, dizenteriya, qarın yatalağı

Suyun çirkab suları və tullantılarlarla çirklənməsi bir çox xəstəlik törədicilərinin suya

keçməsinə səbəb olur. Ən çox bağırsaq xəstəlikləri hepatit A,helmintozlar və s.

xəstəliklər çirklənmiş sudan istifadə etdikdə baş verir.

Ədəbiyyat: Н. Ф. Измеров .Общая и коммунальная гигиена. Москва. Медицина.

1985стр. 67

516) Geokimyəvi endemiyaların baş vermə səbəbi nədir?

A) Suda və torpaqda mikroelementlərin miqdarının az və ya çox olması

B) Suda və torpaqda üzvi maddələrin miqdarının az olması

C) Suda və torpaqda mineral maddələrin miqdarının az olması

D) Suyun və torpağın bakterial çirklənməsi

E) Suda və torpaqda üzvi maddələrin miqdarının çox olması

Suda və torpaqda mikroelementlərin miqdarının az və ya çox olması

Geokimyəvi endemiyalar müəyyən bir ərazi üçün xas olub, həmin ərazidə suda və

torpaqda mikroelementlərin miqdarının az və ya çox olması ilə əlaqədar baş verir

Ədəbiyyat: Н. Ф. Измеров. Общая и коммунальная гигиена. Москва Медицина

1985 стр 69

517) Aşağıdakılardan hansı endemik xəstəliklərə aid deyil?

A) Flüoroz

B) Molibdenoz

C) Methemoqlobinemiya

D) Endemik ur

E) Silikoz

Silikoz

Endemik zob suda yod az olduqda, flüoroz xəstəliyi flüor çox olduqda methemoq -

lobinemiya suda azot duzlarının - nitritlərin miqdarının çox olması molibdenoz isə

suda molibdenin miqdarının çox olması ilə əlaqədardır.Silikoz isə əsasən tənəffüs

yolları vasitəsilə orqanizmə silisium dörd oksid tozunun daxil olması nəticəsində baş

verir.


1985 стр 69 - 71

518) Endemik ur xəstəliyinin əsas baş vermə səbəbi nədir?

A) Suda flüorun miqdarının çox olması

B) Suda flüorun miqdarının az olması

C) Suda radioaktiv maddələrin miqdarının çox olması

D) Suda yodun miqdarının çox olması

E) Suda yodun miqdarının azlığı

Suda yodun miqdarının çatmamazlığı

Orqanizm üçün tələb olunan mikroelementlərdən biri də yoddur. Orqanizmin yoda

olan sutkalıq tələbatı 100 - 200 mkd - dir. Ərazidə əhalinin istifadə etdiyi suyun tərki

- bində yodun miqdarının az olması birbaşa və dolayı yolla orqanizmə daxil olan

yodun miqdarının azalmasına yod çatmamazlığına və nəticədə endemik zob

xəstəliyinin yaranmasına səbəb olur.

Ədəbiyyat: Н. Ф. Измеров .Общая и коммунальная гигиена. Москва Медицина

1985стр 69 - 70

519) İnsanın yoda olan sutkalıq tələbatı nə qədərdir?

A) 50 – 60mkq

B) 100 – 200 mkq

C) 70 – 80mkq

D) 80 – 90mkq

E) 60 – 70mkq

100 - 200 mkq

Endemik zob xəstəliyinin baş verməməsi, qalxanabəz vəzinin normal vəziyyəti və

funksiyası üçün insan orqanizminə sutkada 100 - 200 mkq yod daxil olmalıdır.


1985 стр 69

520) Endemik ur xəstəliyinin profilaktikasında hansı tədbir daha effektlidir?

A) Qalxanabənzər vəzidə əməliyyat aparılması

B) İçməli suyun yodlaşdırılması

C) Dərman maddələrindən istifadə edilməsi

D) İstifadə olunan xörək duzuna yod qatılması

E) Tərkibində yod olan qidaların qəbulu

- İstifadə olunan xörək duzuna yod qatılması

Müəyyən bir ərazidə torpaqda suda yodun miqdarı az olduqda həm də yerli kənd

təsərrüfatı məhsullarında da onun miqdarında az olmasına səbəb olur. Ona görə də

yod defisitinı aradan qaldırmaq üçün ən effektli üsul xörək duzunun yodlaşdırılma -

sıdır.


1985 стр 69 - 71

521) Flüoraz xəstəliyi zamanı əsas dəyişiklik hansı üzvlərdə baş verir?

A) Qalxanabənzər vəzidə

B) Böyrəklərdə

C) Sümüklərdə, dişlərdə

D) Qaraciyərdə

E) Mədə - bağırsaqda

Bəzi sümüklərdə, dişlərdə

Flüoroz xəstəliyi zamanı flüorun normadan artıq orqanizmə daxil olması nəticə -

sində əsas dəyişiklik dişlərdə baş verir, belə ki, dişin emal hissəsində qara rəngli

ləkələr əmələ gəlir. Ağır hallarda sümük - oynaq sistemidə zədələnir


1985стр 70 - 71

522) Hansı üsul suyu zərərsizləşdirmək üçün istifadə edilmir?

A) Xlorlaşdırma

B) Gümüş və mis ionları

C) Yodlaşdırma

D) Qaynatmaq və ozonlaşdırma

E) Ultrabənövşəyi şüala və yüksək tezlikli cərəyan

Yodlaşdırma

Ultrabənövşəyi şüaların və yüksək tezlikli cərəyanın təsirindən‚qaynadıldıqda və

ozonlaşdırdıqda, xlorlaşdırdıqda‚gümüş və mis tonlarının təsirindən suda olan

mikroorqanizmlər məhv olur. Suyu yodlaşdırdıqda isə mikroorqanizmlər məhv olmur

vəsuyu zərərsizləşdirmək üçün əlverişli deyil

Ədəbiyyat: Р.Д.Габович , С.С. Рознански «Гигиена» Маариф 1987 cтр 75 - 83

523) Suyu xlorlaşdırmaq üçün hansı maddələr istifadə edilir?

A) Xloramin, kalsium hipoxlorid, xlorlu əhəng

B) Xlorid turşusu, formalin, xlor etil

C) Metil xlorid, xlor benzol, xlorofos

D) Kalium xlorid, natrium xlorid, mis xlorid

E) Kalsium xlorid, maqnezium xlorid, alüminium xlorid

Xloramin, kalsium hipoxlorid, xlorlu əhəng

Suyu zərərsizləşdirmək üçün ən çox xlorlaşdırma tətbiq olunur Bunun üçün xlor

preparatlarından və xlordan (xloramin kalsium,hipoxlorid xlorlu əhəng və s.) istifadə

edilir.

Ədəbiyyat: Н. Ф. Измеров .Общая и коммунальная гигиена. Москва Медицина

1985 стр 100

524) Suyu xlorlaşdırmaq üçün istifadə olunan preparatda aktiv xlorun miqdarı

neçə faiz olmalıdır?

A) 35

B) 25

C) 15

D) 30

E) 20

35

Preparatın düzgün saxlanılmaması, köhnəlməsi onun tərkibindəki xlorun miq -

darının azalmasına və beləliklə bakteriosid təsirinin zəifləməsinə səbəb olur,Odur ki,

xlorlaşdırmaq üçün istifadə olunan preparatda aktiv xlorun miqdarı 35% - dən az

olmamalıdır.


1985 стр

525) Suyu xlorlaşdırıdıqdan sonra qalıq xlorun miqdarı nə qədər olmalıdır?

A) 1,0-1,5 mq/l

B) 1,5 –2,5 mq/l

C) 0,1 – 0,2mq/l

D) 0,3 – 0,5 mq/l

E) 0,7 – 1,0 mq/l

0,3 – 0,5 mq/l

Suyu xlorlaşdırdan sonra suyun tamamilə zərərsizləşməsinə əmin olmaq üçün suda

0,3 - 0,5mq/l miqdarında qalıq xlor qalmalıdır. Bu miqdar qalıq xlor orqanizm üçün

təhlükəsizdir və yol veriləndir.


526) Suyu xlor artığından təmizləmək üçün hansı maddələr istifadə edilir?

A) Kalium - permanqanat, natrium - hidroksid

B) Natrium karbonat, kalsium karbonat

C) Bertole duzu, barium xlorid

D) Natrium –hiposulfid, aktivləşdirilmiş kömür

E) Gümüş nitrat, natrium nitrat

Natrium –hiposulfid, aktivləşdirilmiş kömür

Suda qalıq xlorun miqdarı çox olduqda orqanoletik xassələri pisləşir və istifadə üçün

yararsızdır. Ona görə də suyu artıq xlordan təmizləmək lazım gəlir.

Ədəbiyyat: Р.Д.Габович , С.С. Рознански «Гигиена» Маариф 1987 cтр

527) Əhalinin su təchizatı hansı formada aparılır?

A) Süni

B) Yerli və mərkəzləşdirilmiş

C) Ümumi

D) Fərdi

E) Təbii

Yerli və mərkəzləşdirilmiş

Əhalinin su ilə təchiz olunması 2 yolla həyata keçirilir:yerli və

mərkəzləşdirilmiş.Yerli su təchizatında suyu bilavasitə su mənbələrindən

məs:quyu,bulaq, çay və s yerlərdən götürüb müxtəlif taralarla, səhəng, vedrə, plastik

qablar avtosistern və s ilə gətirirlər. Mərkəzləşdirilmiş su təchizatında isə su bir

mərkəzdə məs: su anbarında toplanır,oradan isə boru kəmərləri ilə əhaliyə çatdırılır

Ədəbiyyat: Р.Д.Габович , С.С. Рознански «Гигиена» Маариф 1987 cтр

528) Aşağıdakılardan hansı mərkəzləşdirilmiş su təchizatı sisteminə aid deyil?

A) Təmizləyici qurğular

B) Su anbarı

C) Paylayıcı şəbəkə

D) Su daşıyan nəqliyyat vasitələri

E) Nasos stansiyaları

Su daşıyan nəqliyyat vasitələri

Mərkəzləşdirilmiş su təchizatında suyu əhaliyə boru kəmərləri ilə gətirirlər.

Mərkəzləşdirilmiş su təchizatı sisteminə su anbarı təmizləyici qurğular, nasos

stansiyaları, paylayıcı şəbəkə və s aiddir. Su daşıyan nəqliyyat vasitələri yerli su

təchizatında istifadə olunur.


529) Suyun yüksək dozalarla xlorlaşdırılması nə zaman tətbiq olunur?

A) Səhra və çöl şəraitində

B) Məişətdə

C) İstehsalatda

D) Yerli su təchizatında

E) Mərkəzləşdirilmiş su təchizatında

- Səhra və çöl şəraitində

Suyun yüksək dozalarla xlorlaşdırılması ekspedisiyalar‚müharibə zamanı, səhra

şəraitində və s. yerlərdə suyu zərərsizləşdirmək üçün qurğular olmadıqda tətbiq

olunur. Bu zaman suya böyük dozada xlor qatırlar və hər cür sular etibarlı surətdə

zərərsizləşir. Sonra artıq xloru aktivləşdirilmiş kömür və natrium – hipo - sulfitlə

aradan qaldırırlar.


530) Məişət və sənaye çirkab suları bir - birindən nə ilə fərqlənir?

A) Həcminə görə

B) Əmələ gəlmə müddətinə görə

C) Bakterial göstəricilərinə görə

D) Mineral tərkibinə görə

E) Orqanoleptik xassələrinə görə

Bakterial göstəricilərinə görə

Bu və ya digər məqsədlərlə istifadə edildikdən sonra tərkibi dəyişilmiş və müxtəlif

qarışıqlarla çirklənmiş sulara çirkab suları deyilir. Çirkab suları 2 cür olur. Məişət və

sənaye suları.Məişər çirkab suları mətbəxt ayaqyolu duş, hamam, camaşirxana,

yeməkxana,xəstəxana digər ictimai binalardan əmələ gəldiyi üçün patogen mikrob -

lar və helmint yumurtaları ilə zəngin olur.Sənaye çirkab suları isə istehsalat müəsi -

sələrində əmələ gəldiyi üçün kimyəvi maddələrlə zəngin olur.

Ədəbiyyat: Н. Ф. Измеров Общая и коммунальная гигиена. Москва. Медицина

1985 стр 159 - 160

531) Çirkab suların su hövzələrinə buraxılması üçün aşağıdakı tələblərdən

hansı vacib deyil?

A) Tərkibində yüksək konsentrasiyalarda toksiki və radioaktiv maddələr olmamalıdır

B) Suda patogen mikroblar olmamalıdır

C) Suyun öz - özünə təmizləmə prosesinə təsir göstərməməlidir

D) Suyun orqanolertik xassələrini pozmamalıdır

E) Tərkibində mineral maddələr və mikroelementlər olmamalıdır

Tərkibində mineral maddələr və mikroelementlər olmamalıdır

Su hövzələrinə buraxılan çirkab suların tərkibində mineral maddələr və

mikroelementlərin olması suyun keyfiyyətinə mənfi təsir göstərmir.Suları

təmizlədikdən sonra su hövzələrinə buraxılmalıdır ki, orqanoleptik xassələrinə təsir

göstərməsin‚patogen mikroblar daxil olmasın. Tərkibində toksiki və radioaktiv

maddələr olmasın və suyun öz - özünə təmizləmə prosesinə təsir göstərməsin.

Ədəbiyyat: Н. Ф. Измеров .Общая и коммунальная гигиена. Москва. Медицина

1985стр 161 - 164

532) Açıq su hövzələrində suyun təmizlik göstəricisi hansıdır?

A) Suda həll olmuş xlorun miqdarı

B) Suyun tərkibindəki dəmirin miqdarı

C) Suyun tərkibində sulfatların miqdarı

D) Suda həll olmuş oksigenin miqdarı

E) Suda üzvi maddələrin miqdarı

Suda həll olmuş oksigenin miqdarı

Açıq su hövzlərində üzvü maddələrin oksidləşməsi prosesinə O2 sərf olunduğu üçün

suda həll olmuş O2 - nin miqdarı suyun təmizlik göstəricidir. Bu göstərici normada 4

mq/l - dən çox olmamalıdır.

Ədəbiyyat: Н. Ф. Измеров . Общая и коммунальная гигиена. Москва. Медицина

1985 стр 164 - 165

533) Suyun oksidləşmə dərəcəsi nədir?

A) 1,0 l suda olan qeyri - üzvi maddələrin miqdarı

B) 1,0 l suda olan üzvi maddələrin miqdarı

C) 1,0 l suda həll olmuş oksigenin miqdarı

D) 1,0 l suda olan üzvi maddələrin oksidləşməsinə sərf olunan oksigenin miqdarı

E) 1, 0 l suda olan oksigenli birləşmələrin miqdarı

1,0 l suda olan üzvi maddələrin oksidləşməsinə sərf olunan oksigenin miqdarına

Suyun oksidləşmə dərəcəsi 1l suda olan üzvü maddələrin oksidləşməsinə sərf olunan

O2 - nin miqdarına deyilir.Suyun çirklənmə dərəcəsi yüksək olduqca bu suyun

oksidləşmə dəərəcəsi də yüksək olur.


1985 стр 165

534) Biokimyəvi oksigen tələbatı ( BOT) nədir?

A) 1,0 l suda oaln üzvi maddələrin miqdarı

B) 1,0 l suda olan oksigenli birləşmələrin miqdarı

C) 1,0 l suda olan üzvi maddələrin öz - özünə oksidləşməsi üçün sərf olunan

oksigenin miqdarı

D) 1,0 l suda olan qeyri - üzvi maddələrin miqdarı

E) 1,0 l suda həll olmuş oksigenin miqdarı

- 1,0 l suda olan üzvi maddələrin öz - özünə oksidləşməsi üçün sərf olunan oksigenin

miqdarına Suyun üzvü maddələrlə çirklənməsinin və öz-özünü təmizləmə

proseslərinin intensivliyinin qiymətli gösyəricisi biokimyəvi oksigen

tələbatıdır(BOT).


1985

535) Biokimyəvi oksigen tələbatı ( BOT5) dördə bərabərdirsə, BOT 20 neçə

olar?

A) 5

B) 7

C) 6

D) 4

E) 8

– 6

Suda öz - özünə təmizləmə prosesi 20 sutkaya başa çatır.Lakin bu uzun vaxt apardığı

üçün 5 gündən sonra sərf olunmuş 02 - nin miqdarını (BOT5) təyin edib onu 1,5 - ə

vurmaq lazımdırf. BOT5 - 4 olarsa BOT20 4x1,5=6 olar

Ədəbiyyat: Н. Ф. Измеров и др. Общая и коммунальная гигиена. Москва

Медицина 1985 cтр 194

536) Suyun öz özünə təmizlənməsi prosesi nədən ibarətdir?

A) Suyun qeyri - üzvi maddələrdən təmizlənməsi

B) Suyun çökdürülməsi və filtrasiyası

C) Suyun çirkab suları ilə çirklənməsi

D) Suda olan maddələrin çökməsi və üzvü maddələrin parçalanması

E) Suda olan mikroorqanizmlərin məhv edilməsi

Suda olan maddələrin çökməsi və üzvi maddələrin parçalanması

Su hövzələrinə kənardan müxtəlif tullantılar düşdükdə oarada fiziki kimyəvi və

bioloji proseslər nəticəsində su öz - özünə təmizlənir.Belə ki, asılı halda olan mineral

və üzvi hissəciklər‚helmint yumurtaları və mikroorqanizmlər qismən suyun dibinə

çökür, su durulur və şəffaflaşır. Suya düşmüş həll olmuş üzvi hissəciklər isə

mikroorqanizmlərin fəaliyyəti nəticəsində parçalanır və daha sadə birləşmələr

nitratlar, karbonatlar, sulfatlar və s əmələ gəlir.


537) Suyun tərkibində ammonyak və nitratların eyni zamanda olması nəyi

göstərir?

A) Suyun çirklənməsini

B) Suyun təzə çirklənməsini

C) Suyun çoxdan çirklənməsini

D) Suyun çoxdan çirkləndiyini və hal - hazırda da çirklənmənin davam etdiyini

E) Öz - özünə təmizlənmə prosesinin zəif getdiyini

- Suyun çoxdan çirklənib hal - hazırda da çirklənmənin davam etdiyini

Suda azotli üzvi maddələrin parçalanması zamanı əvvəlcə NH3 və ammonium duzları

əmələ gəlir. Sonra onlar nitrirlərə, axırda isə nitrat duzlarına çevrilir.Əgər suda həm

NH3,ammonium duzları və nitratlar varsa deməli su çoxdan çirklənmiş və hal -

hazırda çirklənmə davam edir.


538) Suda təkcə ammonium birləşmələrinin olması nəyi göstərir?

A) Öz - özünə təmizlənmə prosesinin zəif getdiyini

B) Suyun çirklənməsini

C) Suyun çoxdan çirklənib hal - hazirda da çirklənmənin davam etdiyini

D) Suyun çoxdan çirklənməsini

E) Suyun təzəlikcə çirklənməsini

Suyun təzə çirklənməsini

Azotlu üvzu maddələrin parçalanmasının ilk məhsulu ammonium birləşmələri olduğu

üçün suda təkcə amonium birləçmələrinin olması suyun təzə çirklənməsini göstərir


539) Gigiyenik cəhətdən hansı torpaqlar daha yaxşıdır?

A) Gilli

B) İri dənəli

C) Qumlu

D) Xirda dənəli

E) Bakterioloji cəhətdən təmiz

İri dənəli

Torpağın gigiyenik əhəmiyyəti torpağı təşkil edən hissəciklərin olçüsündən daha

doğrusu hava keçirmə, su keçirmə və rütubət tutumundan asılıdır. İri dənəli torpaq -

ların havanı yaxşı keçirməsi, aerob mikroorqanizmlərin yaşaması və torpağın öz -

özünü təmizləməsi üçün əlverişli şərait yaradır.


540) Torpağın mexaniki quruluşu nəyi göstərir ?

A) Torpağın bakterial göstəricilərini

B) Torpağın rəngini

C) Torpaq hissəciklərinin ölçüsünü

D) Torpağın kimyəvi tərkibini

E) Torpaqdakı bərk tullantıların miqdarını

Torpaq hissəciklərinin ölçüsünü

Torpağın mexaniki quruluşu onu əmələ gətirən hissəciklərin ölçüsünü göstərir.

Mexaniki quruluşuna görə torpaqlar iri dənəli və xirda dənəli olur.


541) Torpağın kimyəvi tərkibi ilə əlaqədar baş verən xəstəliklər necə adlanır?

A) Endokrin

B) Epidemik

C) Endemik

D) Allergik

E) Genetik

Endemik

Endemik xəstəliklər müəyyən bir ərazi üçün xarakterik sayılır və ən çox bu ərazilərdə

müşahidə olunur.Torpağın tərkibində bəzi kimyəvi maddələrin az və ya çox miqdarda

olması həmin ərazidəki suda, bitki və heyvanat aləminin tərkibində də miqdarının

dəyişməsinə səbəb olur.Bu isə orqanizmə daxil olan maddələrin miqdarının az və ya

çox olması ilə nəticələnir ki, bu da maddələr mübadiləsi pozğunluğuna gətirib çıxarır.

Məs: torpaqda yodun miqdarı az olduqda insanlar tərəfindən istifadə olunan

məhsullarda yodun az olması yoda olan tələbatının ödənilməsinə problem yaradır, bu

da zob xəstəliyinin əmələ gəlməsinə səbəb olur


542) Hansı xəstəliklər torpaq vasitəsi ilə yayılır?

A) Vəba, difteriya

B) Taun, poliomelit

C) Helmintozlar ,tetanus

D) Brüsellyoz, malyariya

E) Hepatitlər, qarın yatalağı

Helmintozlar ,tetanus

Müxtəlif tullantılarla çirkab suları ilə torpağa küllü miqdarda patogen mikroblar

düşdüyünə baxmayaraq əlverişsiz şəraitdən çoxları bir müddət sonra məhv olur.

Lakin bəziləri uzun müddət sağ olaraq müxtəlif yollarla orqanizmə daxil olaraq

xəstəliklərə səbəb olur. Bu şür xəstəliklərdən ən çox spor əmələ gətirən törədici -

lərin əmələ gətirdiyi xəstəliklər (xüsusən tetanus ) və helmintozları göstərmək olar


543) Nə üçün uzun müddət gilli torpaq altında qalan tullantılar heç bir

dəyişikliyə uğramır?

A) Hava və su daxil ola bilmir

B) Temperatur aşağı olur

C) Kimyəvi birləşmələr az olur

D) Gildə mikroorqanizmlər olmur

E) Gil bakterisid təsir göstərir

- Hava və su daxil ola bilmir

Torpaqda da suda olduğu kimi öz - özünü təmizləmə prosesi gedir.Belə ki, torpağa

düşmüş tullantılar fiziki - kimyəvi və bioloji proseslər nəticəsində sadə birləşmələrə

çevrilir və bitkilər tərəfindən istifadə olunur. Bu proseslərin getməsi üçün aerob şərait

tələb olunur. Ona görə də torpağa hava, su daxil olmadıqda oraya düşmüş tullantıların

parçalanmasında iştirak edən mikroorqanizmlərin fəaliyyəti zəifləyir.


544) Nə üçün torpaq işləri ilə məşğul olanlara tetanus əleyhinə vaksin vurulur?

A) Tetanus törədici zədələnmiş dəridən orqanizmə keçə bilir

B) tetanusla ancaq torpaq işləri ilə məşğul olanlar yoluxur

C) Tetanus yoluxucu xəstəlikdir

D) tetanus törədiciləri xarici təsirlərə davamlıdır

E) Tetanus törədicisi ancaq torpaqda olur

Tetanus törədici zədələnmiş dəridən orqanizmə keçə bilir

Torpağa tullantılar çirkab suları canlıların ifrazatı və s yollarla külli miqdarda

patogen mikroblar daxil olur. Onlar şəraitdən asılı olaraq müəyyən müddət sağ

qalırlar. Lakin spor əmələ gətirən mikroblar xarici təsirlərə çox davamlı olduqları

üçün uzun illər, hətta 10,20 il və daha çox sağ qalırlar və bəziləri hətta zədələnmiş

dəridən orqanizmə keçə bilirlər. Ona görə də torpaq işləri ilə məşğul olanlara, yan -

ğın söndürənlərə əvvəlcədən tetanus əleyhinə zərdab vururlar.


545) Bakterioloji müayinə üçün torpaq nümunəsi hansı dərinlikdən götürülür?

A) 10 – 15 sm

B) 15 – 20 sm

C) Torpağın üst səthindən

D) 20 – 25 sm

E) 1 – 10 sm

– 1 - 10 sm

Torpaq həm saprofit, həm də patogen mikrobların əsas hissəsi onun 1 sm - dən 10sm

- ə qədər dərinliyində olur. Ona görə də bakterioloji müayinə üçün torpaq nümunəsi

bu dərinlikdə götürülür

Ədəbiyyat: M.A. Kazımov. Ümumi gigiyena. Bakı 1999 səh 219

546) Aşağıdakı zonalardan hansı su kəmərinin sanitar - mühafizə zonasına aid

deyil?

A) Ciddi rejim zonası

B) Sənaye nəqliyat zonası

C) Birinci, ikinci və üçüncü qurşaq zonası

D) Müşahidə zonası

E) Məhdudlaşdırma zonası

- Sənaye nəqliyat zonası

Su kəmərin sanitar mühafizə zonası su təchizatı mənbəyində və su kəmərinə verilən

suyun şirklənməkdən qoruması üçün yaradılır. Buraya ciddi rejim zonası (I qurşaq),

məhdudlaşdırma zonası (II qurşaq) və müşahidə zonası (III qurşaq ) aiddir.


547) Keyfiyyətli sularda BOT 5 - in maksimal miqdarı nə qədər olmalıdır?

A) 5 – 7 mq/ l

B) 5-6 mq/ l

C) 2 – 4 mq/ l

D) 7 – 9 mq/ l

E) 9 – 10 mq/ l

2 – 4 mq/ l

Biokimyəvi oksigen təlabatı (BOT5)1 l suda olan üzvü maddələrin oksigenləş -

məsinə sərf olunan O2 - nin miqdarına deyilir . BOT5 - nə qədər yüksək olarsa, bu

suyun üzvi maddələrlə daha çox çirklənməsinı göstərir. Bu göstərici açıq su

mənbələrində mərkəzləşdirilmiş su təchizatında içməli təsərrüfat suları üçün 3 mq/l‚

çimmək, idman istirahət və s məqsədlərlə istifadə edildikdə 6 mq/l - dən çox

olmamalıdır.

Ədəbiyyat: Н. Ф. Измеров и др. Общая и коммунальная гигиена. Москва

Медицина 1985 cтр 165

548) Cirkab sularını təmizləyən qurğuların işinin qıymətləndirilməsi zamanı

hansı labarator müayinə nəticələri əsas götürülür?

A) İyi, dadı, temperaturu

B) Asılı hissəciklərin miqdarı, BOT5, koli -indeks

C) Oksidləşmə dərəcəsi, nitrit və nitratların miqdarı

D) Reaksiyası, həll olmuş oksigenin miqdarı

E) Şəffaflığı, rəngliliyi

Asılı hissəciklərin miqdarı, BOT5, koli -indeks

Çirkab suları əsasən təmizləyici stansiyalarda təmizlənir. Təmizləyici qurğuların

işinin effektivliyini qiymətləndirmək üçün təmizləndikdən sonra çirkab suların.

Laborator müayinəsi aparılır. Bu zaman asılı hissəciklətrin miqdarı BOT5, koli -

indeks və s göstəricilər əsas götürülür.

Ədəbiyyat: Н.Ф.Измеров.Общая и коммунальная гигиена.Москва.1985 стр 195

549) Laborator müayinə məqsədilə krandan nümunə götürmək üçün suyu neçə

dəqiqə axıtmaq lazımdır?

A) 5

B) 3

C) 7

D) 20

E) 10

Su kranından axan sudan nümunə götürmək üçün nümunə götür - məzdən əvvəl su 10

dəqiqə axıdılmalı və sonra götürməlidir.Çünki əvvəldən su borularında çökmüş asılı

maddələr həmçinin bakteriyalar nəticələrə təsir göstərə bilər


550) Suyun bakterioloji müayinəsində hansı göstəricilər təyin edilir?

A) Kimyəvi tərkibi

B) Mikroorqanizmlərin forması

C) Orqanoleptik xassələri

D) Koli - titr və koli - indeks

E) Mikroorqanizmlərin patogenliyi

- Koli - titr və koli - indeks

Suyun sanitariya bakterioloji müayinəsində suyun vahid həcmində (1ml) olan

mikroorqanizmlərin,ümumi sayı – mikrob ədədi,suyun bağırsaq çöpləri ilə çirklənmə

göstəriciləri koli - titr,koli - indeks ,enterekokların

Ədəbiyyat: M.A. Kazımov. Ümumi gigiyena. Bakı 1999

551) Adambaşına düşən sutkalıq su sərfi norması nə qədərdir ?

A) 300 – 500 l

B) 50 – 100 l

C) 10 – 50 l

D) 150 – 200 l

E) 100 – 150 l

300 – 500 l

Əhalinin mədəni məişət və həyat şəraitinin gigiyenik cəhətdən yaxşılaşdırılmasında

keyfiyyətli içməli suların əhəmiyyəti böyükdür. Müasir abadlaşdırılmış şəhərlərdə hər

bir nəfər üçün gün ərzində 150 - 500 litr su norması müəyyən edilmişdir.


552) İçməli suyun pH - ı nə qədər olmalıdır ?

A) 8,5 – 10

B) 2,0 – 3,0

C) 5,0 – 6,0

D) 3,5 – 4,5

E) 6,5 – 8,5

- 6,5 – 8,5

İcməli və təsərrüfat – məişət əhəmiyyətli suların reaksiyası 6,5 - 8,5 olmalıdır. pH 4 –

dən aşağı olduqda suyun reaksiyası turş,10 - dan yuxarı olduqda işə qələvi sayılır.


553) PH 3 - ə bərabər olarsa suyun reaksiyası necədir?

A) Turş

B) Qələvi

C) Neytral

D) Qarışıq

E) Zəif qələvi

– Turş

Suyun pH - i 4 dən aşağı olduqda onun reaksiyası turş,7 - dan yüksək olduqda qələvi

sayıldığı üçün pH - i 3 olan suyun reaksiyası turş olar.


554) Məişət çirkab suları süni üsulla harada təmizlənir ?

A) Su hövzələrində

B) Suvarma tarlalarında

C) Əmələ gəldiyi yerlərdə

D) Assenizasiya maşınlarında

E) Təmizləyici stansiyalarda

Təmizləyici stansiyalarda

Məişət çirkab suları sənaye çirkab suları ilə müqayisədə patogen mikroblarla daha

zəngin olur.Ona görə də onların təmizlənməsi və zərərsizləşdirilməsi böyük

əhəmiyyətə malikdir.Məişət çirkab suları təbii və sünii üsullarla təmizlənir. Təbii

üsulda torpaq sahələrində şırımlarlar açılıb axıdılır.Süni üsulda isə təmizləyici

stansiyalarda müxtəlif texnolji proseslərdən istifadə etməklə təmizlənir.

Ədəbiyyat: Н.Ф.Измеров.Общая и коммунальная гигиена.Москва.1985 səh 170 -

182

555) Maye tullantılar təbii üsulla necə təmizlənir ?

A) Xlorlaşdırılır

B) Koaqulyasiya olunur

C) Torpaq sahələrinə axıdılır

D) Çökdürücülərdə çökdürülür

E) Süzgəclərdən keçirilir

- Torpaq sahələrinə axıdılır

Maye tullantılar həm təbii, həm də sünii üsullarla təmizlənir. Təbii üsulda üzvü

maddələrin oksigenin iştirakı ilə oksidləşmə baş verir. Bunun üçün torpaq sahə -

lərindən istifadə edirlər. Belə ki, maye tullantılar torpağın içərisi ilə axıdıldıqda onda

olan asılı və kolloid madələr saxlanılır onlar sonra oksidləşərək mineral gübrə halına

keçir.

Ədəbiyyat: Н.Ф.Измеров.Общая и коммунальная гигиена.Москва.1985 стр

172,173

556) Aerotenklər hansı məqsədlə istifadə olunur ?

A) Sənaye çirkab sularını təmizləmək üçün

B) Bərk tullantları zərərsizləşdirmək üçün

C) Havanın çirklənməməsi üçün

D) Məişət çikab sularının təmizlənməsi üçün

E) Havanı oksigenlə zənginləşdirmək üçün

– Məişət çirkab sularının təmizlənməsi üçün

Aerotenklər məişət çirkab suların tərkibindəki üzvi maddələr oksigenin iştitakı ilə

oksidləşməyə məruz qalır, bunun üçün qurğuya mütəmadi hava vururlar.


557) Torpağın mexaniki quruluşunu təyin etmək üçün hansı cihaz istifadə edilir

?

A) Aerometr

B) Knopp

C) Snellen

D) Batometr

E) Krotov

Knopp

Torpağın mexaniki quruluşu olaraq torpağa hava və su daxil olduğu üçün öz - özünə

təmizləmə prosesini təmin edir. Torpağın mexaniki quruluşu müxtəlif diametrli

ələklərlə (Knop cihazı) təyin edilir.

Ədəbiyyat: M.A. Kazımov. Ümumi gigiyena. Bakı 1999 стр 207 - 208

558) Kompostlaşdırma nədir ?

A) Meyvə və tərəvəzlərin konserviləşdirilməsi

B) Tullantıların kənarlaşdırılması

C) Tullantıların utilizasiyası

D) Tullantıların yandırılması

E) Tullantıların torpaq vasitəsilə zərərsizləşdirilməsi

Tullantıların torpaq vasitəsilə zərərsizləşdirilməsi

Kompostlaşdırma tullantıların torpaq vasitəsilə zərərsizləşdirilməsidir.Bu aerob

bioloji proses olub istiliyin ayrılması ilə müşayət olunur. Nəticədə tullantılardan

mikroorqanizlərin fəaliyyəti ilə əlaqədar bitkilər tərəfindən istifadə olunan həmcins

ketlə alınır.

Ədəbiyyat: Н.Ф.Измеров.Общая и коммунальная гигиена.Москва.1985стр 216 -

217

559) Utillizasiya nədir ?

A) Tullantıların torpaq vasitəsi ilə zərərsizləşdirilməsi

B) Tullantılardan mineral gübrə kimi istifadə edilməsi

C) Tullantıların yandırılması

D) Tullantılardan təkrar xammal kimi istifadə edilməsi

E) Tullantıların kənar edilməsi

Tullantılardan təkrar xanmal kimi istifadə edilməsi

Utiləşdirmə tullantıların tərkibində olan bəzi qiymətli əşyalardan (dəmir, şüşə, ka -

ğız, parça və s ) təkrar xammal kimi istifadə etmək üçün ayırıb yenidən emal edil -

məsi prosesidir.


560) Normaya görə adambaşına düşən minimal mənzil sahəsi nə olmalıdır?

A) 4 m²

B) 9 m²

C) 5 m²

D) 7 m²

E) 3 m²

- 9 m2

Mənzil şəraitinin insanların sağlamlığında böyük rolu var. Mənzillərə dair gigyenik

tələblərdən biri də mənzil sahəsinin kifayət qədər olmasıdır. Belə ki,adambaşına

düşən mənzil sahəsi otağın həcmi nəzərə alınmaqla 9 m 2 –dən az olmamalıdır. Əks

halda mənzildə adamların sayı artdəqda havası tez çirklənir mebelin rahat yer -

ləşdirilməsi və təmizlik işlərinin lazımı səviyyədə aparılması çətinləşir, tozun

mikroorqanizmlərin toplanması üçün şərait yaradır.


249

561) Uzunlğu 4 m, eni 3 m olan ortaqda 3 nəfərdən ibarət ailə yaşayırsa,

adambaşına düşən mənzil sahəsi nə qədərdir?

A) 6 m²

B) 7 m²

C) 4 m²

D) 3 m²

E) 5 m²

– 4 m2

Mənzildə adambaşına düşən sahəsi hesablamaq üçün mənzilin ümumi sahəsini

mənzildə yaşayanların sayına bölmək lazımdır. 3m x 4m/3 = 4m2

Ədəbiyyat: Н.Ф.Измеров.Общая и коммунальная гигиена.Москва.1985

562) 450 nəfər yaşayan bina üçün həcmi 100 l olan necə zibil qutusu

qoyulmalıdır?

A) 6

B) 11

C) 10

D) 5

E) 7

11

Müəyyən edilmişdir ki, il ərzində 1 nəfərə 0,6 m3 zibil əmələ gəlir. 450 nəfərə isə bu

450.06=270m3 gün ərzində isə 270/365 =0,8m3 olar. Nəzərə alsaq ki, zibil qutusu

tam ağzına kimi yox, təxminən 0,9 hissəsinə qədər doldurulsa onda 450 nəfər

yaşayan bina üçün həcmi 100 l (0,1m3) olan zibil qutularının (əmsal 1,2)

08x1,2/0,1x0,9= 11 olar


563) Mənzildə təbii ventilyasiya necə təmin edilir?

A) Mənzili isitməklə

B) Mənzil sahəsini artirmaqla

C) Qapı, pəncərə və digər hava keçən yollarla

D) Ventilyator və ya kondisoner qoymaqla

E) Mənzili işıqlandırmaqla

- Qapı, pəncərə və digər hava keçən yollarla

İnsanların həyat - məişət fəaliyyəti ilə əlaqədar mənzillərin havası zərərli qazlar, toz

və mikroorqanizmlərlə çirklənir.Ona görə də mənzilin havası daim dəyişməlidir.

Mənzildə havanın dəyişdirilməsi ventilyasiya adlanır, Ventilyasiya 2 cür olur. Təbii

və sünii ventelyasiya.Təbii ventelyasiya heç bir əlavə mexaniki vasitələrdən istifadə

edilmədən otağın havasının öz - özünə dəyişməsidir. Bu zaman havanın daxil və xaric

olması üçün hava keçən yollar; pəncərə qapı,nəfəslik ventelyasiya boruları və s.

Istifadə edilir. Təbii ventelyasiyanın baş vermə səbəbi otaq daxilində və xaricdə

havanın temperaturlarının müxtəlif olması nəticəsində əmələ gələn təz - yiqlər

fərqidir


564) Mənzildə süni ventilyasiya necə təmin edilir?

A) Mənzilin düzgün yerləşdirilməsi yolu ilə

B) Mənzili qızdırmaqla

C) Qapı pəncərə və digər hava keçən yollarla

D) Ventilyator və ya kondisioner vasitəsilə

E) Mənzil sahəsini artırmaqla

Ventilyator və ya kondisioner vasitəsilə

Mənzillərin havasını dəyişmək üçün həm də süni ventelyasıyadan istifadə edilir.

Sünii ventelyasıyada müxtəlif qurğulardan, mexaniki vasitələrdən və s. Tətbiq olunur.

Bu məqsədlə ventelyator kondisioner aspirator, hava çıxaran və gətirən digər

vasitələrdən istifadə edilir.


565) Hava mübadiləsi sayı nədir?

A) 1saat ərzində otaqda havanın temperaturunun dəyişilmə sayı

B) 1saat ərzində havanın hərəkət sürətinin dəyişilmə sayı

C) 1saat ərzində otağa daxil olan havanın həcmi

D) 1saat ərzində otaqdan xaric olan havanın həcmi

E) 1saat ərzində otaqdakı havanın xaricdəki hava ilə əvəz olunması sayı

1saat ərzində otaqdakı havanın xaricdəki hava ilə əvəz olunması sayına

Vüntelyasıyanı gigiyenik cəhətdən qiymətləndirmədikdə hava mübadiləsi sayı

mühüm əhəmiyyət kəsb edir. 1 saat ərzində otağın havasının xaricdəki hava ilə əvəz

olunması sayı deyilir. Hava mübadiləsi sayı 3 - dürsə deməli otağın havası 1 saat

ərzində 3 dəfə xaricdəki hava ilə əvəz olunur.

Ədəbiyyat: M.A. Kazımov. Ümumi gigiyena. Bakı 1999 səh 266 - 267.

566) Sahəsi 18 m² hündürlüyü 3 m olan otaqda 81m³ hava xaric olursa, hava

mübadiləsi sayı necə olur?

A) 2,0

B) 3,0

C) 1,0

D) 1‚5

E) 2,5

1‚5

Sahəsi 18m2, hündürlüyü 3 m olan otağın həcmi 54 m

3 olar.Hava mübadiləsi sayın

təyin etmək üçün 1 saat ərzində dəyişilən havanın hıcmini otağın həcminə bölmək

lazımdır. 81:54=1,5


567) Yerli ventilyasiyanın əhəmiyyəti nədir?

A) Otağın havasını təmizləyir

B) Otağın havasının öz - özünə təmizlənməsini təmin edir

C) Toz və zərərli qazların otağın havasına qarışmasının qarşısını alır

D) Otaqda ikitərəfli hava cərəyanı yaradır

E) Otaqda mikroiqlimi yaxşılaşdırır

- Toz və zərərli qazların otağın havasına qarışmasının qarşısını alır

Sünii ventelyasiya ümumi və yerli olur. Yerli ventelyasiya mənzildə hər hansı bir

sahənin havasini təmizləyir. Yerli ventilyasiyanın əhəmiyyəti odur ki, toz və zərər - li

qazlar otağın ümumi havasına qarışmır və bir başa xaric edilir


568) Sorucu şkaflarda hansı növ ventilyasiya tətbiq olunur?

A) Yerli

B) Təbii

C) Ümumi

D) Qarışıq

E) Gətirici

Yerli

Sorucu şkaflar əmələ gələn zərərli maddələri yerindəcə toplayıb bir başa xaric etmək

üçündür. Bu zaman həmin qazlar otağın havasına qarışmır. Odur ki, sorucu şkaflarda

tətbiq olunan ventelyasiya yerli ventelyasiyaya aiddir.


569) Aşağıdakılardan hansı mənzillərin işıqlanmasına dair gigiyenik tələblərə

aid deyil?

A) Mənzilin hər yeri eyni səviyyədə işıqlandırılmalıdır

B) Mənzildə lüminesent lampalardan istifadə olunmalıdır

C) Mənzilin işıqlanma səviyyəsi normada olmalıdır

D) İşıq mənbəyindən çıxan düz şüalar güzə düşməməlidir

E) Mənzillərə günəş şüası düşməlidir

- Mənzildə lüminesent lampalardan istifadə olunmalıdır

Görmə üzvünün normal funksiyası üçün mənzildə işıqlanma kifayət qədər və eyni

bərabərdə ilmalı gözləri qamaşdırmamalı, spektr tərkibinə görə günəş işığına yaxın

olmalı, işıq gözə düşməməli və mənzilə günəş işığı düşməlidir


570) Otaqda işıqlanma hansı nöqtələrdə təyin edilir?

A) Otağın mərkəzində və kənar nöqtələrdə

B) Otağın kənar nöqtəsində

C) Otağın mərkəzində

D) Divarların səthində

E) Pəncərə qarşısında

Otağın mərkəzində və kənar nöqtələrdə

İşıq mənbəyindən olan məsafədən asılı olaraq otağın müxtəlif yerlərində işıqlanma

səviyyəsində fərq ola bilər. Buna görə də otaqda işıqlanmanı təyin etdikdə kənar

nöqtələrdə və mərkəzdə ölçüb orta rəqəmi hesablayırlar


571) İşıq əmsalına görə hansı otaqda təbii işıqlanma daha yüksəkdir?

A) 1 : 5

B) 1 : 6

C) 1 : 2

D) 1 : 8

E) 1 : 4

1 : 2

İşıq əmsalı döşəmənin sahəsi ilə düşən səthlərin sahəsi arasındakı nisbəti göstərir. Bu

nisbətin qitməti artdıqca otağa düşən təbii işığın da səviyyəsi yüksək olur. Ve - rilmiş

nisbətlərdən ən böyüyü 1: 2 nisbətidir. Ona görə də belə vəziyyətdəotağın təbii

işıqlanması digərlərindən daha yüksəkdir.

Ədəbiyyat: M.A. Kazımov. Ümumi gigiyena. Bakı 1999 səh 255 - 256

572) Normaya görə mənzillərdə işıq əmsalı nə qədər olmalıdır?

A) 1 : 6

B) 1 : 2

C) 1 : 8

D) 1 : 4

E) 1 : 10

1:6

Mənzillərin kifayət qədər təbii işıqlanması üçün pənsərə şüşələrinin sahəsi kifayət

qədər olmalıdır. Normaya görə mənzillərdə işıq əmsalı 1:8;1:10 nisbətində xəstə -

xanalar və məktəblərdə 1:5;1:7 uzun müddət aydın görməyə eytiyac olan yerlərdə

(cərrahiyyə otaqları, saat zavodları və s) 1:3,1:4 nisbətində olmalıdır.


573) Normaya görə mənzillərdə təbii işıqlanma əmsalının minimal qiyməti nə

qədər olmalıdır ?

A) 0.3 – 0,5 %

B) 0,8 – 1,0%

C) 0.1 – 0,3%

D) 0,5 – 0,8%

E) 1,5% - dən çox

1,5% - dən çox

Mənzillərdə təbii işıqlanma əmsalı 1‚5%-dən çox olmalıdır.Mənzilin ən qaranlıq

yerində təbii işıqlanma əmsalı TİƏ 0,5 - 0,7% olduqda otağın işıqlanması

kifayətləndirici sayılır. Kitabxana, qiraətxana, sinif otaqları, laboratoriya və s.

Yerlərdə TİƏ - 1,25% - doğuş və diş həkimi otaqlarında 1,5% - dən cərrahiyyə

otaqlarında 2% - dən az olmamalıdır.


574) Otağın daxilində işıqlanma səviyyəsi 30 lk xaricdəki işıqlanma səviyyəsi isə

1500 lk olarsa təbii işıqlanma əmsalı nə qədərdir?

A) 6%

B) 3%

C) 4%

D) 2%

E) 1%

2%

Təbii işıqlanma əmsalı TİƏ otaq daxilindəki işıqlanmanın səviyyəsinin bayırdakı

işıqlanmanın səviyyəsinə faizlə olan nisbətidir. TİƏ=30/1500 100 = 2%

Ədəbiyyat: M.A. Kazımov. Ümumi gigiyena. Bakı 1999 sh 259

575) Normaya görə həm təbii‚həm də süni işıqlanmada mənzilin ümumi

işıqlanma səviyyəsi nə qədər olmalıdır?

A) 150 lk

B) 100 lk

C) 200 lk

D) 500 lk

E) 50 lk

500 lk

Mənzillərin işıqlanmasına dair gigiyenik tələblərdən biri də işıqlanmanın

səviyyəsinin normada olmasıdır, yəni nə zəif, nə də həddindən artıq güclü parlaq

olmamalıdır.Normada həm təbii, həm sünii işıqlanmada mənzildə işıqlanma

səviyyəsi, 500 lk,kiçik ölçülü cisimləri,ayırd edən zaman iş yerində 1000 lk olmalıdır


576) Epidemioloji cəhətdən yataqxanalar yaşayış binalarından nə ilə fərqlənir?

A) Mənzil sahəsinin normaya uyğun olmaması ilə

B) Mikroiqlim göstəriciləri normadan aşağı olması ilə

C) Yataqxana ərazisində yaşıllıqların az olması ilə

D) Yataqxanalarda izolyatorun olması ilə

E) Yoluxucu xəstəliklərin yayılma ehtimalının çox olması ilə

- Yoluxucu xəstəliklərin yayılma ehtimalı çoxdur.Mənzillərdən fərqli olaraq

yataqxanalarda yaşayış sahəsinin az olması, ümumi xidmət otaqlarının olması orada

yaşayanların sıx kontaktda olmasına və buna görə də yoluxucu xəstəliklərin yayılma

ehtimalının artmasına səbəb olur.


251

577) Xəstəxanaların yoluxucu şöbəsində hər çarpayıya düşən sahə nə qədərdir?

A) 8 m²

B) 4 m²

C) 6 m²

D) 7 m²

E) 5 m²

- 7 m 2

Xəstəxanaların yoluxucu şöbələrində xəstəxanadaxili infeksiyanın qeyri - spesifik

profilaktikası bokslar və yarımbokslar təşkil edilir. Onlarda çarpayıların sayı 2 - dən

artıq olmamalıdır. 1 çarpayılıq boksun sahəsi 22m2, 2 çarpayılıq boksun sahəsi 27m

2

olmalıdır.

Yoluxucu xəstəxanalarda hər çarpayıya düşən sahə 7,5m2 - dan olmamalıdır.


318

578) Müalicə - profilaktika müəssisələrinin sanitar müayinəsi zamanı yuyuntu

materialı hansı məqsədlə götürülür?

A) Radioloji müayinə üçün

B) Bakterioloji müayinə üçün

C) Orqanoleptik müayinə üçün

D) Fiziki müayinə üçün

E) Kimyəvi müayinə üçün

- Bakterioloji müayinə üçün

Müalicə - profilaktika müəssisələrinin sanitar - gigiyenik müayinəsi zamanı daha

dəqiqi nəticələr əldə etmək üçün laborator müayinələr aparılır. Onlardan biri də

baktetioloji müayinələrdir. Bu zaman otaqların havasının müxtəlif əşyaların, tibbi

inventarların istifadə olunana qab - qacağın, tibb işçilərinin əlləri və geyimləri və s.

mühitlərdən yuyuntu materialı götürülüb mikroorqanizmlərlə xüsusən bağırsaq

çöpləri və stafilakoklarla çirklənməsi təyin edilir.


334

579) Mənzil fondunun sıxlığı nəyə deyilir?

A) Adambaşına düşən mənzil sahəsinə

B) Ərazidə yaşayan əhalinin sayına

C) 1 ha əraziyə düşən mənzil sahəsinə

D) 1 ha ərazidə yerləşən yaşayış binalarının sayına

E) Ərazinin ümumi sahəsinə

1 ha əraziyə düşən mənzil sahəsi

Mənzil fondunun sıxlığı yaşayış yerlərində 1 ha ərazidə olan ümumi mənzil sahə -

sinə deyilir. Binaların mərtəbəliyi artdıqca mənzil fondunun sıxlığı da artır.


580) Hamamlarda sanitar qaydaların pozulması hansı xəstəliklərə səbəb ola

bilər?

A) Vərəm, revmatizm

B) Poliomielit, bronxial astma

C) Botkin xəstəliyi, dizenteriya

D) Epidermofitiya‚səpgili yatalaq

E) Malyariya, nefrit

Epidermofitiya səpgili yatalaq

Hamamlar sanitar profilaktik müəssisələrdən olub əhalinin sağlamlığında mühüm

əhəmiyyətə malikdir. Hamamaların istifadəsinə dair əsas tələblərdən biri də otaqların

gündəlik təmizliyinə riayət edilməsidir. Bu tələbə riayət olunmadıqda səpkili yatalaq,

epidermofitiya və s kimi yoluxucu xəstəliklərin yayılmasına səbəb ola bilər.

Ədəbiyyat: Н.Ф.Измеров. Общая и коммуналъная гигиена.Москва . «Медицина»

1985 стр 281

581) Bərbərxanalarda təmiz alət və vasitələr neçə dəfə istifadə olunmalıdır?

A) 5

B) 3

C) 4

D) 1

E) 2

– 1

Bərbərxana və gözəllik salonlarında sanitar qaydalardan biri də ondan ibarətdir ki,

hər bir vasitə 1 müştəriyə istifadı olunduqdan sonra dezinfeksiya olunmalı və

təmizlənmiş halda istifadə olunmalıdır.


1985 стр 291

582) Bərbərxanalarda alətlər hansı üsulla dezinfeksiy edilir?

A) Yumaqla

B) Qaynatmaqla

C) Dezinfeksiya edici məhlulla

D) Günəş altında qurutmaqla

E) Yaş dəsmalla silməklə

- Dezinfeksiya edici məhlulla

Bərbərxanada istifadə olunan alətlər hər istifadən sonra dezinfeksiya olunmalıdır.Ona

görə də alətlər bir neçə komplekt olmalı və hər istifadən sonra dezinfeksiya edici

məhlul kimi karbol, lizol,spirt və s məhlullardan istifadə etmək olar.


1985 стр 291

583) Hamamlar yaşayış binaları və uşaq müəssisələrindən ən azı nə qədər aralı

yerləşdirilməlidir?

A) 10 m

B) 20 m

C) 20 m

D) 50 m

E) 100 m

- 50 m

Hamamlar əsasən yaşayış məntəqələri ərazisində yerləşdiyindən istafadə zamanı

onun zərərli təsirlərindən (havanın çirk - lənməsi səs - küy və s) qorunmaq üçün

yaşayış binaları, uşaq və müalicə müəssisələrindən ən azı 50 m aralı

yerləşdirilməlidir.


1985 cтр 276

584) Bərbərxanalarda təmiz vasitələrin minimal miqdarı nə qədər olmalıdır ?

A) Müştərilərin sayı qədər

B) 10

C) 50

D) 20

E) 30

Müştərilərin sayı qədər

Bərbərxanalarda təmiz vasitələr yalnız bir dəfə istifadə olunmalı və yenidən isti - fadə

üçün dezinfeksiya olunmalı, ütülənməlidir. Və s. Ona görə də təmiz vasitələr

müştərilərin sayından az olmamalıdır.


1985 стр 291

585) Üzgüçülük hovuzuna daxil olma ardıcıllığı necədir ?

A) Qarderob, soyunma otağı, duş, hovuz

B) Soyunma otağı, duş

C) Soyunma otağı, hovuz

D) Qarderob, duş, hovuz

E) Qarderob, hovuz

- Qarderob, soyunma otağı, duş, hovuz

Üzgüçülük hovuzlarının binası elə planlaşdırılır ki, əsas zala ancaq qarderob,

soyunma otağı və duş otağından keçib getsinlər.

Ədəbiyyat: R. D. Qaboviç. Gigiyena. Maarif 1987. стр 173

586) Üzgüçülük hovuzlarında suyun şəffaflığı nə qədər olmalıdır ?

A) Dərinliyi qədər

B) 20 sm

C) 25 sm

D) 15 sm

E) 30 sm

Dərinliyi qədər

Üzgüçülük hovuzlarında istifadə edilən su içməli sularla eyni gigiyenik tələblərə

cavab verməlidir. Suyun şəffaflığı hovuzun dərinliyi qədər olmalıdır.


1985 стр 293

587) Üzgüçülük hovuzunda suyun koli - titrinin minimal göstəricisi nə qədərdir

?

A) 100 ml

B) 200 ml

C) 50 ml

D) 150 ml

E) 10 ml

- 100 ml

Üzgüçülük hovuzlarında istifadə olunan suyun keyfiyyəti içməli suyun keyfiy -

yətinə yaxın olmalıdır. Koli - titr 100 ml səviyyəsində olmalıdır.

Ədəbiyyat: R. D. Qaboviç. Gigiyena. Maarif 1987. стр 173

588) Üzgüçülük hovuzunun suyunun iyi və dadı neçə baldan artıq olmamlıdır ?

A) 2

B) 6

C) 5

D) 4

E) 3

– 3

Üzgüçülük hovuzuna verilən suyun keyfiyyəti içməli suyun keyfiyyətinə yaxın

olmalıdır. Üzgüçülük hovuzlarında suyun iyi və dadı 3 baldan artıq olmamalıdır.


1985 стр 293

589) Üzgüçülük hovuzuna verilən suda qalıq xlorun miqdarı nə qədər omalıdır ?

A) 1,2 – 1,5 mq /l

B) 0,3 – 0,5 mq / l

C) 0,5 – 0, 7mq / l

D) 0,9 – 1,2 mq / l

E) 0,7 – 0,9 mq / l

- 0,5 – 0, 7mq / l

Üzgücülük hovuzuna verilən suyun bakterioloji cəhətdən təmiz olması üçün

xlorlaşdırma aparılır. Bu zaman suda qalıq xlorun miqdarı 0,5 - 0,7 mq/l olmalıdır.


1985 стр 293

590) Aşağıdakı tədbirlıərdən hansı mənzillərdə səs - küyün azalamsına təsir

göstərmir ?

A) Mənzilin düzgün planlaşdırılması

B) Binanın texniki qurğularının normal fəaliyyəti

C) Sanitar qoruyucu zonanın olması

D) Mənzil sahəsinin normativlərə uyğun olması

E) Mənzildə səs uducu materiallardan istifadə edilməsi, nəqliyyatda bəzi qadağalar

- Mənzil sahəsinin normalara uyğun olması

Mənzillərdə səs - küyə qarşı mübarizə tədbirləri 3 istiqamətdə aparılır.

1)səs - küyün səbəbinin aradan qaldırılması

2) səs - küyün təcrid olunması‚izolyasiya

3) səs - küyü udan materiallardan istifadə edilməsi

4) mənzillərin səs - küy mənbələrindən aralı yerləşdirilməsi.

Mənzil sahəsinin səs - küyün azalmasına təsiri yoxdur.


1985 стр 275

591) Mənzildə səs - küyün səviyyəsi nə qədər olmalıdır ?

A) 60 – 70 d/b

B) 70 – 80 d/b

C) 80 – 90 d/b

D) 30 – 40 d/b

E) 50 – 60 d/b

- 30 – 40 d/b

İnsanlar vaxtının çox hissəsini mənzildə keçirməsi,yatması və dincəlməsi üçün

mənzillərdə səs - küyün səviyyəsi gündüzlər 40 dbgücələr isə 30 db - dən artıq

olmamalıdır.


1985 стр 275

592) Sanitar qoruyucu zona nədir ?

A) Yaşayış binaları arasında qalan məsafə

B) Yaşayış binaları iıə su hövzələri arasında olan məsafə

C) Yaşayış binaları ilə müalicə - profilaktika müəssisələri arasında olan məsafə

D) İki sənaye müəssisəsi arasındakı məsafə

E) Yaşayış binalrı ilə sənaye müəssisələi arasında saxlanılan məsafə

- Yaşayış binaları ilə sənaye müəssisələi arasında saxlanılan məsafə

Sənaye müəsisələri ilə yaşayış binaları arasında saxlanılan sərbəst zona sanitar –

qoruyucu zona adlanır. Sanitar qoruyucu zona yaşayış yerlərinin havasında atmos -

fer tullantılarının miqdarının azalmasına səbəb olur. Sənaye müəssisələrinin

gücündən, tullantıların xarakterindən texnoloji proseslərdən asılı olaraq sanitar

qoruyucu zonanın uzunluğu 50m - dən 1000 m - ə qədər olmalıdır. Bu zonada heç bir

ictimai və yaşayış binasının tikilməsinə icazə verilmir,yaşıllıqlar salınır, ambar, qaral,

depo və s. məqsədlərlə istifadə oluna bilər.


1985 стр 30 - 31

593) Aşağıdakılardan hansı yaşıllıqların gigiyenik əhəmiyyətinə aid deyil?

A) Havada tozların miqdarını azaltma

B) Oksigen yaratma

C) Mikroiqlimi yaxşılaşdırma

D) Səs - küyün səviyyəsinin azaltma

E) Radioaktiv şüalanmanın səvyyəsini azaltma

- Radioaktiv şüalanmanın səvyyəsini azaldır

Yaşıllıqlar insanların sağlamlığında mühüm rol oynayır, Yaşıl bitkilər, ağaclar havanı

O2 - lə zənginləşdirir, səs - küyün səviyyəsini azaldır. Havada tozların miqdarını

azaldır. Mikroiqlimi yaxşılaşdırır, sinir sisteminə müsbət təsir göstərir.


1985 стр 345 - 346

594) Sanitar qoruyucu zonada hansı obyektləri yerləşdirmək olar?

A) Uşaq müəssisələri

B) Yaşayış binaları

C) Qida müəssisələri

D) Müalicə - profilaktika müəssisələri

E) Qaraj, ambar, depo

- Qaraj, ambar, depo

Sanitar – qoruyucu zonada heç bir ictimai və yaşayış binalarının yerləşdirilməsinə

icazə verilmir. Bu zonada yalnız qaraj, ambar depo və s. məqsədilə istifadə etmək

olar və yaşıllıqlar salınmalıdır.


1985 стр 30

595) İqlimə uyğunlaşma necə adlanır?

A) Akromeqaliya

B) Akklimatizasiya

C) Akselerasiya

D) Akkomodasiya

E) Aerasiya

Akklimatizasiya

İqliməuyğunlaşma orqanizmin adət etmədiyi, iqlim şəraitinə uyğunlaşmasına deyilir.


1985 стр 372

596) Fitonsidlər nədir?

A) Fotosintezdə iştirak edən maddələr

B) Bitkilərin tərkibində olan bakteriosid maddələr

C) Bitkilərin tərkibində olan mikroelementlər

D) Bitkilərdə əmələ gələn üzvi maddələr

E) Bitkilərin tərkibində olan vitaminlər

- Bitkilərdə olan bakteriosid maddələr

Bəzi bitkilərin tərkibində mikroorqanizmlərə məhv edici təsir göstərən maddələr olur.

Bunlara fitonsidlər deyilir. Fitonsidlər ən çox soğan, sarımsaq və s. bitkilərin

tərkibində olur.

Ədəbiyyat: R. D. Qaboviç. Gigiyena. Maarif 1987. səh 227

597) Orqanizmin möhkəmləndirilməsi üçün hansı amillərdən istifadə olunur?

A) Hava, su, günəş vannalarından istifadə

B) Yüksək kalorili qidalar qəbul etmək

C) Əlverişli mikroiqlim təsirlərindən qorunmaq

D) Yuxu müddətini artırmaq

E) Fiziki əməklə az məşğul olmaq

- Hava, su, günəş vannalarından istifadə

Xarici mühitin müxtəlif mənfi amillərinə qarşı orqanizmin müqavimətini artıran

tədbirlər sisteminə bədənin möhkəmləndirməsi deyilir. Bədəni möhkəmlətmək üçün

hava, su günəş radiasiyası kimi təbii amillərdən istifadə edilir.


598) Aşağıdakılardan hansı paltarlar üçün gigiyenik tələblərə aid deyil?

A) Bədənin istilik komfortunu təmin etməlidir

B) Bakteriosid təsir göstərməlidir

C) Çəkisi bədən çəkisinin 10 % - dən artıq olmamalıdır

D) Qan dövranı və tənəffüsü çətinləşdirməməlidir

E) Bədəni sıxmamalı, sərbəst hərəkətini təmin etməlidir

- Bakteriosid təsir göstərməlidir

Paltar bədəni xarici mühitin metoeroloji şərtaitin əlverişsiz təsirindən qorumaqla

orqanizmə heç bir mənfi təsir göstərməməlidir.Paltara dair gigiyenik tələblər

bunlardır: bədəni sıxmamalı, qan dövranı və tənəffüsü çətinləşdirməməli‚bədənin

istilik komfortunu təmin etməli‚çəkisi bədən çəkisinin 10% - dən artıq olmamalıdır.

Ədəbiyyat: R. D. Qaboviç. Gigiyena. Maarif 1987 səh 179 - 181

599) Hansı parçalar istiliyi az keçirir?

A) Sıx toxunmuş nazik parçalar

B) Trikataj və ipək parçalar

C) Seyrək toxunmuş qalın parçalar

D) Sintetik parçalar

E) Sıx toxunmuş qalın parçalar

- Seyrək toxunmuş qalın parçalar

Parçanın istilikkeçirmə qabiliyyəti parçanın qalınlığı və liflər arasındakı məsafələr -

dən asılıdır.Seyrək toxunmuş qalın tüklü parçalar istiliyi az keçirir. Sıx toxunmuş

hamar və nazik parçalar isə istiliyi daha çox keçirir və istilik qoruma xassəsi zəifdir.


600) Kişilər üçün ayaqqabının hündürlüyü nə qədər omaıdir?

A) 4 - 5 sm

B) 1 - 2 sm

C) 3 - 4 sm

D) 3.5 - 4.5 sm

E) 2 - 3 sm

- 2 - 3 sm

Ayaqqabının dabanı həddindən artıq hündür olduqda bədənin ağırlıq mərkəzi qabağa

gedir. Ayağın bağları və baldır əzələləri həddindən artıq gərginləşir, diz qatlanır,

addımlar kiçik olur. Adamın yerişi nizamsız olur‚səndələyir. Bütün bunlar, tez

yorulmaya hətta travmalara səbəb ola bilər. Kişilər üçün ayaqqabının dabanının

hündürlüyü 2 - 3sm olmalıdır.


1985 стр 185

601) Qadınlar üçün ayaqqabının dabanının hündürlüyü nə qədər olmalıdır?

A) 4.5 - 5 sm

B) 5 - 6 sm

C) 2 - 4 sm

D) 1 - 2 sm

E) 1.5 - 2 sm

2-4 sm

Hündürdaban, xüsusən “mil daban” ayaqqabı qızlar və cavan qadınlar üçün çox

zərərlidir, çünki bu onurğanın əyriliyinə və çanağın normal şəklinin dəyişməsinə

səbəb olub gələcəkdə doğuşu çətinləşdirə bilər. Qadınlar üçün ayaqqabının dabanının

hündürlüyü 2 - 4 sm olmalıdır.


1985 стр 185

602) Böyüklər ücün sutkalıq yuxu müddəti nə qədərdir?

A) 10 - 12 saat

B) 6 - 8 saat

C) 5 - 6 saat

D) 8 - 10 saat

E) 4 - 5 saat

- 6 - 8s

İnsan gün ərzində baş verən yorğunluğu aradan qaldırmaq‚üzv və sistemlərin

funksiyasını bərpa etmək‚beyin hüceyrələrinin fəaliyyətini davam etdirmək üçün

mütləq sutkada müəyyən müddət yatmalıdır. Yuxu müddəti sutkada 7 yaşlı uşaqlar

üçün 12 saat, 10 yaşlılar - 10 saat, 16 - 17 yaşlı yeniyetmələr üçün 8 saat‚böyüklər

üçün isə 6 - 8 saatdan az olmamalıdır.

Ədəbiyyat: Р.Д.Габович. Гигиена.Москва 1982 стр 199

603) Aşağıdakı tədbirlərdən hansı yuxunun gigiyena qaydalarına aid deyil?

A) Axşam yeməyini yatmazdan 2 – 3 sat əvvəl qəbul etmək

B) Gün rejiminə əməl etmək

C) Yatmazdan əvvəl tünd içkilər ( çay, kofe ) qəbul etməmək və açıq havada gəzmək

D) Yuxu gətirici preparatlardan istifadə etmək

E) Yataq otağının havasını dəyişmək

Yuxu gətirici preparatlardan istifadə etmək

Rahat yatmaq, vaxtında yuxuya gedib vaxtında oyanmaq üçün bir sıra gigiyenik

qaydalara riayət olunmalıdır. Hər gün eyni vaxtda yatmaq və durmaq axşam yemə -

yini yatmazdan əvvəl tünd içkilər; çay, kofe və s qəbul etməmək açıq havada gəz -

mək, otağın havasını dəyişmək və s. Yuxugətirici preparatlardan istifadə etmək

hesabına yatmaq zərərlidir.


604) Aşağıdakılardan hansı sağlam həyat tərzinə aid deyil?

A) Gün rejiminə əməl etmək

B) Hipodinamiya

C) Orqanizmin möhkəmləndirilməsi

D) Zərəli vərdişlərdən imtina etmək

E) Səmərəli qidalanma

- Hipodinamiya

Xəstəliklərin profilaktikası üçün sağlam həyat tərzinin son dərəcə böyük əhəmiyyəti

vardır. Orqanizmin möhkəmləndirilməsi, zərərli vərdişlərdən istifadə etməmək,

səmərəli qidalanma‚ şəxsi gigiyena qaydalarına riayət etmək, fiziki iş və bədən

tərbiyəsi ilə məşğul olmaq sağlam həyat tərzinə aid tədbirlərdəndir. Az hərəkətlilik

(hipodinamiya) sağlam həyat tərzinə ziddir.


1985 стр 357 - 362

605) Dərinin temperatur dəyişməsinə qarşı ən həssas nöqtələri hansılardır?

A) Bazu, ayağın üst və alt səthi

B) Daban, bud, əlin iç səthi

C) Boyun, üz,baldır

D) Kürək, qarın, said

E) Alın, döş, əlin bayır səthi

Alın, döş, əlin bayır səthi

Bədən dərisi temperatur dəyişməsinə daha həssasdır.Bədənin müxtəlif nahiyyələri –

alın‚döş və əllərin bayır səthi daha həssadır.


606) Havada olan yüklü hissəciklər necə adlanır?

A) Fotooksidantlar

B) Aerozollar

C) Aeroionlar

D) Atom və molekullar

E) Aerotenklər

- Aeroionlar

Havada‚torpaqda və s mühitlərdə olan radioaktiv maddələrin şüalanması nəticəsində

atmosferin aşağı qatlarında qazların ionlaşması baş verir, bu da yüklü hissəciklərin

əmələ gəlməsinə səbəb olur. Havada olan yüklü hissəciklərə mənfi və müsbət yüklü

ionlar aiddir.Bunlara aeroionlar deyilir.

Ədəbiyyat: Р.Д.Габович. Гигиена.Москва 1982 стр 32 - 33

607) Radioaktiv şüalar hansılardır?

A) Elektromaqanit şüaları, ultrasəs dalğaları

B) Lazer şüaları, işıq şüaları

C) İnfoqırmızı və ultrabənövşəyi şüalar

D) Alfa, betta, qamma, rentgen şüaları

E) Maqnit seli, yüksəktezlikli cərəyan

- Alfa, betta, qamma, rentgen şüaları

Radioaktivlik müəyyən elementin atom nüvələrinin öz - özünə ionlaçdırıcı şüalar

buraxmaqla digərinə çevrilməsi hadisəsinə deyilir. Bu cür şüalara alfa,betta,qamma

və roentgen şüaları deyilir.

Ədəbiyyat: M. A. Kazımov Ümumi gigiyena. Bakı 1999 səh 492

608) Dozimetriya nə deməkdir?

A) Radioaktiv şüalanmanın orqanizmə təsirini öyrənmək

B) Şüalnmanın qarşısının alınması

C) Şüalanmanın bərabər paylanması

D) Radioaktiv maddlərdən tibbdə istifadə edilməsi

E) Radioaktiv şüalanmasının səviyyəsinin təyin edilməsi

- Radioaktiv şüalanmasının səviyyəsinin təyin edilməsi dozimetriya adlanır.

Təbiətdə radioktiv maddələrin parçalanması ilə əlaqədar havada, suda, torpaqda,

yeyinti məhsullarında və s. mühitlərdə radioaktiv şüalanma baş verir. Şüalanma

səviyyəsinin yüksək olması insanların sağlamlığı üçün təhlükəli olduğundan həmin

mühitlərdə şüalanma səviyyəsi təyin edilir.


609) Fotari nədir?

A) Spektral müayinə cihazı

B) Fotoelektrik sayma qurğusu

C) Tibbi müayinə aparatı

D) Süni ultrabənövşəyi şüalarla şüalandırma qurğusu

E) Kimyəvi müayinə cihazı

- Süni ultrabənövşəyi şüalarla şüalandırma qurğusu

Fotari süni ultrabənövşəyi şüalarla şüalandırma qurğusudur. Bu cihaz ultrabənöv -

şəyi şüaların təsirinə az məruz qalan bəzi yerlərdə (məs; kömür mədənlərində)

adamları adamları ultrabənövşəyi şüalarla şülandırmaq üçün istifadə olunur.


Bölmə 4. Əmək gigiyenası

610) Aşağıdakı xəstəliklərdən hansı peşə xəstəliyidir?

A) Enterebioz

B) Flüoroz

C) Silikoz

D) Vərəm

E) Atereskleroz

Silikoz

İstehsalat mühitinin işçilərin sağlamlığına və əmək qabiliyyətinə zərərli təsir göstərən

amillərinə istehsalatın zərərli faktorları deyilir. Bu faktorların təsirindən baş verən

xəstəliklərə peşə xəstəlikləri deyilir.

Ədəbiyyat: A.A.Каспаров «Гигиена труда и промышленности» Стp. 4 - 10

611) Xəbərdaredici sanitar nəzarəti nədir?

A) Tikintinin layihələşdirilməsi üzərində nəzarət

B) Tibbi müayinələrin təşkili üzərində sanitar nəzarət

C) İş qabiliyyətinin saxlanılması üzərində nəzarət

D) Texnoloji proseslərin gedişinə nəzarət

E) Gündəlik sanitariya nəzarəti

– Tikintinin layihələşdirilməsi üzərində nəzarət

Tikilməkdə olan, lahiyələşdirilən, istismara verilən obyektlər üzərində aparılan

nəzarət xəbərdaredici sanitariya nəzarəti adlanır.

Ədəbiyyat: Р.Д.Габович.Гигиена. 1991. Стp. 242 - 247

612) Cari sanitar nəzarəti nədir?

A) Ərazinin seçilməsi üzərində nəzarət

B) Planlı surətdə aparılan nəzarət

C) Yeni tikilən obyektlər üzərində nəzarət

D) İlin sonunda aparılan nəzarət

E) Texnoloji proseslərin gedişinə nəzarət

– Planlı surətdə aparılan nəzarət

Fəaliyyətdə olan obyekt üzərində planlı şəkildə aparılan nəzarət cari sanitar nəzarət

adlanır.

Ədəbiyyat: Р.Д.Габович.Гигиена. 1991. Стp. 242 - 244

613) İşin ağırlıq dərəcəsi aşağıdakılardan hansı ilə xarakterizə olunur?

A) Məhsulun keyfiyyəti

B) İşə sərf olunan vaxtın müddəti

C) İşə sərf olunan enerjinin miqdarı

D) Mühit şəraiti ilə

E) Əmək şəraitinin düzgün bölüşdürülməməsi

– İşə sərf olunan enerjinin miqdarı

Fiziki və əzəli işi zamanı orqanizm çoxlu miqdarda enerji sərf edir. Ağırlığına görə iş

yüngül, orta və ağır olur. Yüngül – 2300 - 3000 kkal, dəqiqədə 0.5l - dən az oksigen,

orta – 3100 - 3900kkal, dəqiqədə 0.5 – 1l oksigen, ağır – 4000 - 4500 kkal, dəqiqədə

1l - dən çox oksigen.


614) Aşağıdakı tədbirlərdən hansı yorulmanın qarşısının alınmasında effektli

deyil?

A) Şəxsi gigiyena qaydalarına əməl etmək

B) Əmək və istirahət rejiminin təşkili

C) Fiziki hərəkət və məşq etmək

D) İstehsalat proseslərinin avtomatlaşdırılması

E) İş gününün qısaldılması

Şəxsi gigiyena qaydalarına əməl etmək

Yorulmanın profilaktikasında fiziki hərəkətlər və məşq mühim yer tutur. Bundan

başqa iş gününün qısaldılması, əmək prosesinin mexanikləşdirilməsi vacibdir.


615) Xronometraj nədir?

A) Məhsulun keyfiyyətinin qiymətləndirilməsi

B) Texnoloji prosesin mərhələləri

C) İşin davam etmə müddəti

D) İş prosesinin ayrı – ayrı elementlərinə sərf olunan vaxtın ölçülməsi

E) İş müddətinin qısaldılması

– İş prosesinin ayrı – ayrı elementlərinə sərf olunan vaxtın ölçülməsi

Xronometraj – növbə ərzində və ya onun müəyyən hissələrində iş əməliyyatlarının və

onun müəyyən elementlərinin davam etmə müddətinin ölçülməsidir.


616) Mikroiqlim nədir?

A) Hakim küləklərin istiqaməti

B) Havanın tozlarla çirklənməsi

C) Havanın zəhərli qazlarla çirklənməsi

D) Atmosfer yağıntılarının miqdarı

E) Məhdud ərazidə və ya qapalı otaqlarda hava rejimi

Məhdud ərazidə və ya qapalı otaqlarda hava rejimi

Yer səthinin yerə yaxın qatlarının və qapalı binaların iqliminə mikroiqlim deyilir.


617) Mikroiqlimə aid olan faktorlar hansılardır?

A) Nisbi rütubət, radioaktiv şüalanma, havanın hərəkət sürəti, ventilyasiya

B) Havaının temperaturu, nisbi rütubəti, hərəkət sürəti, istilik şüalanmasının

intensivliyi,səthlərin temperaturu

C) Atmosfer təzyiqi, şüa istiliyi, səs – küy, işıqlanma

D) Atmosfer təzyiqi, havanın hərəkət sürəti, ventilyasiya, nisbi rütubət

E) Temperatur, işıqlanma, səs – küy, vibrasiya

Havaının temperaturu, nisbi rütubəti, hərəkət sürəti, istilik şüalanmasının

intensivliyi,səthlərin temperaturu

Mikroiqlimə aid olan faktorlar bunlardır; havainin temperaturu, nisbi rütubəti, hərəkət

sürəti, atmosfer təzyiqi.


618) Havanın nisbi rütubəti hansı cihazlarla ölçülür?

A) Barometr, baroqraf, sumomer

B) Termometr, termoqraf, anemometr

C) Psixrometr, hiqrometr, hiqroqraf

D) Radiometr, kalorimetr, dozimetr

E) Aspirator, katotermometr, spirometr

– Psixrometr, hiqrometr, hiqroqraf

Nisbi rütubəti ölçmək üçün psixrometr, hiqrometr, hiqroqraf istifadə olunur.


619) Havanın hərəkət sürəti hansı cihazlarla ölçülür?

A) Radiometr, aspirator, kalorimetr

B) Barometr, baroqraf, şumomer

C) Anemometr, katatermometr, elektrotermoanemometr

D) Psixrometr, hiqrometr, hiqroqraf

E) Termometr, termoqraf, aneroid

Anemometr, katatermometr, elektrotermoanemometr

Havanın hərəkət sürətini ölçmək üçün anemometr, katatermometr,

elektrotermoanemometrdən istifadə olunur.


620) Havanın hərəkət sürəti orqanizmə necə təsir göstərir?

A) Su – duz mübadiləsinin pozulmasına səbəb olur

B) Maddələr mübadilsəini sürətləndirir

C) İstiliyin xaric olmasını sürətləndirir

D) İstiliyin xaric olmasını çətinləşdirir

E) Maddələr mübadiləsini zəiflədir

– İstiliyin xaric olmasını sürətləndirir

Havanın hərək sürəti normadan az və ya cox olduqda orqanizmin istilik mübadiləsinə

təsir edir.


621) Nə üçün isti sexlərdə işləyən fəhlələrə 0,5% - li Na Cl məhlulu qatılmış qazlı

su verilir?

A) Zəhərli maddələri zərərsizləşdirmək üçün

B) Karbohidrat mübadiləsini bərpa etmək üçün

C) Zülal mübadiləsini bərpa etmək üçün

D) Yağ mübadiləsini bərpa etmək üçün

E) Su – duz mübadiləsini bərpa etmək üçün

Su – duz mübadiləsini bərpa etmək üçün

İsti sexlərdə işləyən fəhlələr cox tərlədiyi üçün onlarda su - duz mübadiləsi pozulur.

Bunun qarşısını almaq üçün fəhlələrə 0.5% - li NaCl məhlulu qatılmış qazlı su verilir.


622) Aşağıda göstərilənlərdən hansı ultrabənövşəyi şüaların təsirinə aid deyil?

A) İltihab əleyhinə

B) İstilik

C) Bakterisid

D) Antiraxitik

E) Fotosintez

– İstilik

Ultrabənövşəyi şüalar aşaği dozalarda orqanizmə müsbət təsir göstərir; bakterisid,

iltihab əleyhinə, antiraxitlik və s.


623) Aşağıdakı elementlərdən hansılar radioaktivdir?

A) Alüminium, qurğuşun

B) Manqan, kükürd

C) Dəmir, mis

D) Gümüş, xrom

E) Uran, radium

Uran, radium

Radioaktiv elementlərin nüvələri təbii yolla parçalanır. Uran, radium, torium

radioaktiv elementlərdir.

Ədəbiyyat: A.A.Каспаров «Гигиена труда и промышленности»

624) Aşağıdakı sahələrin hansında lazer şüaları tətbiq olunmur?

A) Oftolmologiya

B) Əczaçılıq

C) Hərbi sənaye

D) Stomatologiya

E) Cərrahiyyə

Əczaçılıq

Lazer şüaları tibbdə, sənayedə, kosmik və hərbi texnikada tətbiq edilir.


625) Hansı tədbir elektromaqnit şüalanmanın təsirindən qorunmaq üçün effektli

deyil?

A) İş yerinin sanitar – gigiyenik tələblərə cavab verməsi

B) Qoruyucu ekrandan istifadə etmək

C) Qoruyucu geyimlərdən istifadə etmək

D) Radiasiya əleyhinə arakəsmələrdən istifadə etmək

E) Elektrik təhlükəsizliyi qaydalarına əməl etmək

- İş yerinin sanitar – gigiyenik tələblərə cavab verməsi

Işçilərin elektromaqnit şüaların təsirindən qorumaq üçün şüa mənbəyinin qabağına

0.5 mm dəmir qoymaq, enerji uduculardan, fərdi qoruyucu vasitələrdən istifadə

etmək, elektrik təhlükəsizliyi qaydalarına əməl etmək lazımdır.

Ədəbiyyat: A.A.Каспаров «Гигиена труда и промышленности» Стp.76 - 78

626) Hansı xəstəliklərin baş verməsində radiaktiv şüalanmanın rolu yoxdur?

A) Yoluxucu xəstəliklər

B) Sümük, əzələ sistemi xəstəlikləri

C) Endokrin sistemin xəstəlikləri

D) Qan və qan yaradıcı üzvlərin xəstəlikləri

E) Dəri xəsətəlikləri

- Yoluxucu xəstəliklər

Radioaktiv şüaların təsirindən dəri xəstəlikləri sümük və əzələ sistemi xəstəlikləri,

endokrin sistem xəstəlikləri, qan və qan yaradıcı üzvlərin xəstəlikləri baş verir.


627) Hansı işlərdə çalışanlar yüksək atmosfer təzyiqinin təsirinə məruz qalırlar?

A) Toxucular, dulusçular

B) Dənizçilər, geoloqlar

C) Şaxtaçılar, metro qazanlar

D) Tikinti işçiləri, sürücülər

E) Təyyarəçilər, dağ bələdçiləri

Şaxtaçılar, metro qazanlar

Dəniz səviyyəsindən aşağı düşdükcə atmosfer təzyiqi yüksəlir. Normal atmosfer

təzyiqi dəniz səviyyəsində 0ºtemperaturda . 45º en dairəsində 760 mm civə sütununu

tarazlaşdıra biləcək təzyiq nəzərdə tutulur. Şaxtaçılar, dəniz dibində mirvari

axtaranlar, metro qazanlar və s. Işlərdə çalışanlar yüksək atmosfer təzyiqinin təsirinə

məruz qalırlar.


628) Hündürlük və ya dağ xəstəliyinin səbəbi nədir?

A) Hipoksiya

B) Tromboz

C) Avitaminoz

D) Hiperqlikemiya

E) Anemiya

- Hipoksiya

Yer səthindən yuxarı qalxdıqca havanın sıxığı azalır. Atmosfer təzyiqi düşdükcə,

buna müvafiq oksigenin parsial təzyiqi də azalır. Bu isə alveolardakı havada

oksigenin xeyli azalmasına səbəb olur. Buna görədə hündürlüyə qalxma zamanı

insanda şiddətli hipoksiya halı baş verir.

Ədəbiyyat: A.A.Каспаров «Гигиена труда и промышленности» Стp.88

629) Hündürlük və ya dağ xəstəliyinin profilaktikası nədən ibarətdir?

A) Səmərəli qidalanmanın təşkili

B) Ventilyasiyanın təşkili

C) Orqanizmin məşq etdirilməsi, hermetikləşdirilmə

D) Mikroiqlimin normallaşdırılması

E) Dərman preparatlarından istifadə edilməsi

- Orqanizmin məşq etdirilməsi, hermetikləşdirilmə

Hündürlük xəstəliyinin profilaktikasında əsas yeri hipoksiyanın qarşısını alan

tədbirlər tutur. Qabaqcadan məşq keçməklə orqanizm alçaq atmosfer təzyiqinə

uyğunlaşa bilər. Çox yüksəklikdən uçduqda isə (12km - dən yuxarı) xüsusi hermetik

kabinələrdən istifadə edilir. Hansı ki, bunların içərisində xarici təzyiq müəyyən

səviyyədə saxlana bilər.

Ədəbiyyat: A.A.Каспаров «Гигиена труда и промышленности»

630) Üzvi mənşəli tozlara hansı toz aiddir?

A) Əhəng tozu

B) Un tozu

C) Təbaşir tozu

D) Sement tozu

E) Dəmir tozu

- Un tozu

Üzvi mənşəli tozlar bitki mənşəli, heyvan mənşəli və süni olmaqla 3 yerə bölünür. Un

tozu bitki mənşəli olub, tərkibinə görə üzvi tozlara aiddir.

Ədəbiyyat: A.A.Каспаров «Гигиена труда и промышленности» Стp.99

631) Qeyri – üzvi tozlara hansılar aiddir?

A) Bitki tozu

B) Əhəng tozu

C) Şəkər tozu

D) Yun tozu

E) Un tozu

- Əhəng tozu

Qeyri - üzvi tozlara mineral, metalik və qarışıq tozlar aiddir. Əhəng tozu mineral toz

olmaqla qeyri - üzvi tozlara aiddir.


632) Tozların təsirindən ağciyərlərdə baş verən xəsətliklər necə adlanır?

A) Ağciyərlərin emfizeması

B) Plevritlər

C) Pnevmoniyalar

D) Pnevmotoraks

E) Pnevmokoniozlar

- Pnevmokoniozlar

Insan nəfəs aldıqda alveollarla daxil olmuş toz hissəcikləri faqositoza uğrayır. Toz

hissəciklərini udmuş faqositlər ağ ciyər alveollarında, limfa düyünlərində toplanır.

Faqositlərin toplanıb tələf olduğu yerlərdə birləşdirici toxuma inkişaf edir. Ağ

ciyərlərin funksiyası pozulur, birləşdirici toxumanın yerində çapıqlar əmələ gəlir.

Bütün bunlar ağ ciyər fibrozu - pnevmokoniozun əmələ gəlməsinə şərait yaradır

Ədəbiyyat: Р.Д.Габович «Гигиена». 1991. Стp.288

633) Aşağıdadkı tədbirlərdən hansı toza qarşı mübarizədə effektli deyil?

A) Ventilyasiya

B) Fərdi qoruyucu vasitələrdən istifadə edilməsi

C) Mikroiqlimin normallaşdırılması

D) Bioloji vasitələr

E) Texnoloji tədbirlər

- Mikroiqlimin normallaşdırılması

Mikroiqlimi normallaşdırmaq üçün istifadə olunan tədbirlər yüksək temperaturun

təsirini azaltmağa yönəldilmişdir. Tozun əmələ gəlməsi və yayılmasının qarşısını

almaq üçün ventilyasiya qurğularından və toz yatırıcı tədbirlərdən istifadə olunur

Ədəbiyyat: Р.Д.Габович «Гигиена». 1991. Стp.289 - 290

634) Havada tozların miqdarını təyin etmək üçün aşağıdakı vasitələrdən hansı

istifadə olunmur?

A) Aspirometr

B) Şüşə və mineral pambıq

C) Analitik tərəzi

D) Süzgəclər

E) Spirometr

- Spirometr

Spirometr ağciyərlərin həyat tutumunu ölçmək üçün istifadə edilir.


635) Hansı maddələrə zəhər deyilir?

A) Əmək qabiliyyətini zəiflədən maddələrə

B) Oraqnizmin xəstələnməsinə səbəb olan maddələrə

C) Az miqdarda orqanizmə daxil olarsa sağlamlığı pozan maddələrə

D) Yüksək dozada orqanizmə daxil olaraq sağlamlığı pozan maddələrə

E) Enerji balansının pozulmasına səbəb olan maddələrə

- Az miqdarda orqanizmə daxil olarsa sağlamlığı pozan maddələrə

Hər hansı maddə zəhərli təsir göstərə bilər. Qəbul olunan maddələrin miqdarından

asılı olaraq. Gündəlik istifadə etdiyimiz xörək duzu həddindən çox qəbul olunursa

sağlamlığın pozulmasına səbəb olur. O maddələr zəhərli sayılır ki, az miqdarda belə

orqanizmə daxil olarsa zəhərlənməyə səbəb olur, funksiyaların pozulması ilə

nəticələnir.


636) Istehsalatda zəhərlər orqanizmə hansı yolla daxil olduqda daha təhlükəli

sayılır?

A) Mədə - bağırsaq traktı ilə

B) Təmas vasitəsilə

C) Dəri və selikli qişalar vasitəsilə

D) Qan vasitəsilə

E) Tənəffüs yolları ilə

Tənəffüs yolları ilə

Tənəffüs yolları ilə orqanizmə daxil olan zəhərli maddələr kapillyarlarla zəngin olan

ağciyərlərin səthindən birbaşa qana sorulur və tez bir zamanda orqanizmin

zəhərlənməsinə səbəb olur.


637) “Kesson” xəstəliyinin baş vermə səbəbi hansıdır?

A) Vibrasiya

B) Yüksək atmosfer təzyiqi

C) Havanın çirklənməsi

D) Yüksək temperatur

E) Səs – küy

Yüksək atmosfer təzyiqi

Yüksək atmosfer təzyiqinin təsirindən orqanizmə daxil olan qazların xüsusən də

azotun miqdarı artır. Yüksək atmosfer təzyiqindən normal atmosfer təzyiqinə tədricən

qayıtdıqda azot orqanizmdən xaric olaraq normal səviyyəsinə çatır. Yüksək atmosfer

təzyiqindən normal təzyiqə sürətli keçdikdə qalıq azot çıxmağa macal tapmır,

damarların mənfəzini tutaraq qaz emboliyası əmələ gətirir. Bu xəstəlik “Kesson”

adlanır.


638) Pestisdlər nədir?

A) Dezinfeksiya məqsədi ilə işlədilən maddələr

B) Bitkilərin inkişafına kömək edən maddələr

C) Bitkilərin tələf olmasının qarşısını almaq üçün istifadə olunan maddələr

D) Kənd təsərrüfatında bitki zərərvericiləri və xəstəlikləri, alaq otları ilə mübarizə

aparmaq üçün işlədilən kimyəvi maddələr

E) Gübrə kimi istifadə edilən maddələr

- Kənd təsərrüfatında bitki zərərvericiləri və xəstəlikləri, alaq otları ilə mübarizə

aparmaq üçün işlədilən kimyəvi maddələr

Kənd təsərrüfatında bitki zərərvericiləri və xəstəlikləri, alaq otları ilə mübarizə

aparmaq üçün işlədilən kimyəvi maddələr pestisidlər adlanır. Pestisidlərin ən geniş

istifadə olunan formaları insektofungisidlərdir.


639) Dövri tibbi müayinə nə məqsədlə təşkil olunur?

A) İşçılərlə sorğu aparmaq üçün

B) Zəhərlənmələrin qarşısını almaq üçün

C) Travmatizmin sayını azaltmaq üçün

D) Ümumi xəstəliklərin qarşısını almaq üçün

E) Peşə xəstəliklərinin qarşısını almaq üçün

- Peşə xəstəliklərinin qarşısını almaq üçün

Peşə xəstəliklərini vaxtinda aşkara çıxarmaq və qarşısını almaq üçün tədbirlər

görmək, lazım gələrsə müvəqqəti olaraq işdən ayirmaq.


640) Qurğuşunla zəhərlənmənin simptomlarına aşağıdakılardan hansı aiddir?

A) Qanda bazofil dənəvər eritrositlərin olması

B) Retikulositoz

C) Hamısı

D) Qurğuşun haşiyəsi, qurğuşun koloriti

E) Porfinuriya

- Aşağıdakı punktların hamısı

Qurğuşunla zəhərlənmə zamanı qurğuşunun təsirindən qurğuşun haşiyəsi, qurğuşun

koloriti, qanda bozofil dənəvər eritrositlərin olması, porfinuriya, retikulositoz kimi

əlamətlər müşahidə olunur.


641) Yeniyetmələr ücün iş saatı neçə saat olmalıdır?

A) 8 saat

B) 6 saat

C) 11 saat

D) 9 saat

E) 7 saat

G) 10 saat

- 6saat

Yeniyetmələr ücün iş saatı 6 saatdan cox olmamalıdır. Yeniyetmələrin sümük əzələ

sistemi tam formalaşmadığı üçün uzun iş günü və məcburi işçi pozası onların sümük

əzələ sisteminin qeyri düzgün formalaşmasına və ya inkişafdan qalmasına səbəb olur.

Ədəbiyyat: Р.Д.Габович «Гигиена». 1991. Стp.315

Bölmə 5. Uşaq və yeniyetmələr gigiyenası

642) Uşaq və yeniyetmələrin gün rejiminin öyrənilməsində hansı metod istifadə

edilir?

A) Laborator müayinə

B) İşləmə qabiliyyətinin müayinəsi

C) Xronometraj

D) Plantoqrafiya

E) Sanitar–gigiyenik təsvir

– Xronometraj

Uşaq və yeniyetmələrin gün rejiminin öyrənilməsində xronometraj metoddan istifadə

olunur.

Ədəbiyyat: В.Н.Кардашенко. Руководство к лабораторным занятиям по гигиене

детей и подростков. «Медицина» Москва 1983 стр.55

643) Hansı metod orqanizmin əqli qabiliyyətini öyrənir?

A) Anket sorğusu

B) Müşahidə

C) Xronorefleksometriya

D) Vaxtla müəyyən edilmiş dozalara bölünmüş iş

E) Xronometraj

Vaxtla müəyyən edilmiş dozalara bölünmüş iş

Orqanizmin əqli qabiliyyəti vaxtla müəyyən edilmiş dozalara bölünmüş iş metodla

öyrənilir.



644) Antropometr vasitəsi aşağıdakılardan hansı ölçülür?

A) Boy

B) Əzələ gücü

C) Çəki

D) Ağciyərlərin həyat tutumu

E) Döş qəfəsinin dairəsi

Boy

Antropometr vasitəsi ilə boy ölçülür.



645) Hansı göstərici fiziki inkişafın əsas əlaməti kimi sayılır?

A) Boy

B) Əzələ gücü

C) Çəki

D) Döş qəfəsinin dairəsi

E) Cinsi yetişkənlik dərəcəsi

- Boy

Uşaqların fiziki inkişafında əsas əlaməti boy sayılır



646) Kompensasiya vəziyyətində olan xroniki xəstəliklər ilə xəstələnən uşaqlar

hansı sağlamlıq qrupuna aiddir?

A) 5

B) 1

C) 2

D) 3

E) 4

- 3

Kompensasiya vəziyyətində olan xroniki xəstəliklərlə xəstələnən uşaqlar 3 sağlamlıq

qrupuna aiddir.

Ədəbiyyat: V.Ə.Əliyev. Uşaq və yeniyetmələr gigiyenası. Bakı 1995 səh.44

647) Şəhərdə ən çox neçə mərtəbəli məktəb binalarının tikintisinə icazə verilir?

A) 2

B) 5

C) 4

D) 3

E) 1

4

Şəhərdə 4 mərtəbəli məktəb binalarının tikintisinə icazə verilir.


648) Kəndlərdə neçə mərtəbəli məktəb binalarının tikintisinə icazə verilir?

A) 5

B) 4

C) 1

D) 2

E) 3

3

Kəndlərdə 3 mərtəbəli məktəb binalarının tikintisinə icazə verilir.

Ədəbiyyat: V.Ə Əliyev. Uşaq və yeniyetmələr gigiyenası. Bakı 1995 səh.199

649) Məktəbəqədər uşaq müəssisələrində qrupların ayaqyolu seksiyasında nə

qədər uşaq unitazı qurulmalıdır?

A) 5

B) 4

C) 2

D) 1

E) 3

- 3

Məktəbəqədər uşaq müəssisələrində qrupların ayaqyolu seksiyasında 3 uşaq unitazı

qurulmalıdır.


650) Uşaq müəssisələrinin tədris otaqlarında olan işıqlanma əmsalı nə qədər

olmalıdır?

A) 1: 6

B) 1: 4

C) 1: 3

D) 1: 2

E) 1: 7

1: 4

Uşaq müəssisələrinin tədris otaqlarında işıq əmsalı 1:4 olmalıdır.


651) İdman zalının hündürlüyü nə qədər olmalıdır?

A) 4 m

B) 7 m

C) 3 m

D) 6 m

E) 5 m

– 6 m

İdman zalının hündürlüyü 6 metr olmalıdır.


652) Məktəbin tədris otaqlarında, kabinetlərində, laboratoriyalarında közərmə

lampalarla süni işıqlanmanın dərəcəsi (lyuksla) nə qədər olamalıdır?

A) 200

B) 75

C) 150

D) 100

E) 300

– 150

Məktəbin tədris otaqlarında, kabinetlırində, laboratoriyalarında közərici lampalarla

süni işıqlanmanın dərəcəsi 150 lyuks olmalıdır.


653) Məktəbəqədər uşaq müəssisələrinin binalarının layihələşdirilməsinin əsas

prinsipi hansıdır?

A) Qrupların təcrid edilməsi

B) Hərəkət fəallığı üçün müvafiq şəraitin yaradılması

C) Optimal hava – istilik rejimi

D) Mərtəbəlik

E) Optimal işıqlanma rejimi

- Qrupların təcrid edilməsi

Məktəbəqədər uşaq müəssisə binalarının layihələşdirilməsinin əsas prinsipi qrupların

təcrid edilməsidir.

Ədəbiyyat: Г.Н.Сердюковская, Л.М.Сухарева. Гигиена детей и подростков.

«Медицина» Москва 1989 стр.212

654) Məktəb binalarının əsas tədris sahəsinin layihələşdirilməsinin əsas prinsipi

hansıdır?

A) Uşaq kollektivinin ayrı–ayrı yaş qruplarının maksimal sayı

B) Fiziki tərbiyənin aparılması üçün müvafiq şəraitin yaradılması

C) Neçə mərtəbədən ibarət olması

D) Şagirdlərə psixoloji komfortun yaradılması

E) Qidalanma üçün müvafiq şəraitin yaradılması

Uşaq kollektivinin ayrı–ayrı yaş qruplarına maksimal bölünməsi

Məktəb binalarının layihələşdirilməsinin əsas prinsipi uşaq kollektivinin ayrı - ayrı

yaş qruplarına maksimal bölünməsidir.



655) Uşaqlar daha çox hansı yoluxucu xəstəliklərlə xəstələnir?

A) Göbələk xəstəlikləri ilə

B) Yuxarı tənəffüs yollarının xəstəlikləri ilə

C) Bağırsaq xəstəlikləri ilə

D) Dəri örtüklərinin xəstəlikləri ilə

E) Qurd invaziyaları ilə

Yuxarı tənəffüs yollarının xəstəlikləri ilə

Uşaqlar daha çox yuxarı tənəffüs yollarının xəstəlikləri ilə xəstələnir.



656) Uşaq müəssisələrində hava–damcı yoluxucu xəstəlikləri daha çox hansı

yollarla yayılır?

A) Eyni sabundan istifadə

B) Söhbət etmə, asqırma, öskürmə

C) Qablar, oyuncaqlar

D) Geyimlər, başqa məişət əşyaları

E) Ərzaq məhsulları

- Söhbət etmə, asqırma, öskürmə

Uşaq müəssisələrində hava - damcı yoluxucu xəstəlikləri daha çox söhbət etmə,

asqırma, öskürmə yollarla yayılır.

Ədəbiyyat: M.B.Антропова. Гигиена детей и подростков. «Медицина». Москва

1982 стр.184

657) Orqanizmi ətraf mühitin təbii faktorları ilə möhkəmləndirimək istədikdə

hansı prosedurdan başlamaq tövsiyə edilir?

A) Torpaq

B) Hava

C) Kompleks

D) Günəş

E) Su

– Hava

Orqanizmin ətraf mühitin təbii faktorları ilə möhkəmləndirilməsində hava

vannalardan başlamaq tövsiyə edilir.



658) Həddən artıq yorulma aşağıdakılardan hansının nəticəsində əmələ gəlir?

A) Əmək qabiliyyətinin yüksək səviyyəsi

B) Əqli və fiziki əmək qabiliyyətinin kəskin sürətdə və uzun müddətli aşağı düşməsi

C) Əqli qabiliyyətinin yüksək səviyyəsi

D) Subyektiv hiss

E) İntensiv və uzun müddətli işin nəticəsi kimi əmək qabiliyyətinin müvəqqəti olaraq

aşağı düşməsi

- Əqli və fiziki əmək qabiliyyətinin kəskin sürətdə və uzun müddətli aşağı düşməsi

Ədəbiyyat: M.B.Антропова. Гигиена детей и подростков. «Медицина». Москва

1982 стр.76

659) Məktəb binasının əsas otaqlarına hansı otaqlar aiddir?

A) Siniflər, tədris kabinetləri, laboratoriyalar, əl əməyi otaqları, emalatxanalar, idman

zalı

B) Yeməkxana, yığıncaq zalı, ictimai təşkilatlar otağı, kitabxana, sanitar qovşağı

C) Məktəb direktorunun kabineti, müəllimlər otağı, həkim otağı

D) Tədri otaqları, yardımçı, köməkçi otaqları

E) Siniflər, laborant otaqları, idman zalı

Siniflər, tədris kabinetləri, laboratoriyalar, əl əməyi otaqları, emalatxanalar, idman

zalı

Məktəb binasının əsas otaqlarına siniflər, tədris kabinetləri, laboratoriyalar, əl əməyi

otaqları, emalatxanalar, idman zalı aiddir.


660) Məktəb binasının yardımçı otaqlarına hansı otaqlar aiddir?

A) Kitabxana, yeməkxana, yığıncaq zalı, ictimai təşkilatlar otağı, laborant otağı,

sanitar qovşağı

B) Siniflər, kitabxana, yığıncaq zalı, laborant otağı

C) Məktəb direktorunun kabineti, müəllimlər otağı, həkim otağı, kitabxana

D) Tədris otaqları, köməkçi otaqlar

E) Siniflər, tədris kabinetləri, əl əməyi otaqları, emalatxanalar

- Kitabxana, yeməkxana, yığıncaq zalı, ictimai təşkilatlar otağı, laborant otağı, sanitar

qovşağı

Məktəb binasının yardımcı otaqlarına kitabxana, yeməkxana, yığıncaq zalı, ictimai

təşkilatlar otağı, laborant otağı, sanitar qovşağı aiddir.


661) Məktəb binasının xidmətçi otaqlarına hansı otaqlar aiddir?

A) Siniflər, tədris kabinetləri, labaratoriyalar, əl əməyi otaqları, emalatxanalar, idman

zalı

B) Məktəb direktorunun kabineti, müəllimlər otağı, həkim otağı

C) Tədris otaqları, həkim otağı, sanitar qovşağı

D) Kitabxana, yığıncaq zalı, siniflər, əl əməyi otaqları

E) Yeməkxana, yığıncaq zalı, ictimai təşkilatlar otağı, kitabxana, sanitar qovşağı

Məktəb direktorunun kabineti, müəllimlər otağı, həkim otağı

Məktəb direktorunun kabineti, müəllimlər otağı, həkim otağı məktəb binasının

xidməti otaqlarına aiddir.


662) Hipokineziyanın səbəbi nə ola bilər?

A) Erkən yaşlarda ixtisaslaşmış idman

B) Şagirdlərin həddindən artıq dərslərlə yüklənməsi

C) Fəal həyat tərzi

D) Həddindən artıq fiziki yüklənmə

E) Hipotoniya

Şagirdlərin həddindən artıq dərslərə yüklənməsi

Hipokineziyanın səbəbi şagirdlərin həddindən artıq dərslərlə yüklənməsi ola bilər.



663) Hiperkineziyanın səbəbi nə ola bilər?

A) Az hərəkətli həyat tərzi

B) Hipertoniya

C) Məişət komfortuna can atmaq

D) Həddindən artıq fiziki yüklənmə

E) Şagirdlərin həddindən artıq dərslə yüklənməsi

Həddindən artıq fiziki yüklənmə

Hiperkineziyanın səbəbi həddindən artıq fiziki yüklənmə ola bilər



664) Aşağıdakılardan hansı şagirdlərdə qamət pozğunluğunun əsas səbəbi ola

bilər?

A) Məktəbdə ictimai mühitin qənaətbəxş olması

B) Uşaq mebellərinin ölçülərinin uşaqların boyuna uyğun gəlməməsi

C) İfrat fiziki gərginlik

D) Məktəb proqramının ifrat gərgin olması

E) Qeyri– səmərəli qidalanma

- Uşaq mebellərinin ölçülərinin uşaqların boyuna müvafiq gəlməməsi

Şagirdlərdə qamət pozğunluğunun əsas səbəbi uşaq mebellərinin ölçülərinin uşaqların

boyuna müvafiq gəlməməsidir.



665) Uşaq müəssisələrində ümumi təmizləmə nə vaxt aparılır?

A) İldə 2 dəfə

B) Ayda 1 dəfə

C) 3 ayda 1 dəfə

D) İldə 1 dəfə

E) Həftədə 1 dəfə

- Ayda 1 dəfə

Uşaq müəssisələrində ümumi təmizləmə ayda 1 dəfə aparılır.



666) 4–6 yaşlı uşaqların fiziki inkişafını qiymətləndirmək üçün hansı əlamətlər

əsas hesab edilir?

A) Boy, boyun illik artımı

B) Boyun illik artımı

C) Boy, çəki

D) Daimi dişlərin sayı

E) Əzələ gücü

- Boy, çəki

4 - 6 yaşlı uşaqların fiziki inkişafını qiymətləndirmək üçün əsas əlamətlər boy və çəki

sayılır.



667) Uzunluğu–8 m, eni–6 m, pəncərəlin hündürlüyü–2,5 m, pəncərələrin sahəsi

– 12kv. m olan otaqda işıqlanma əmsalı nə qədərdir?

A) 1 : 3

B) 1,5

C) 4 : 1

D) 3 : 1

E) 1 : 4

– 1 : 4

Otağın sahəsi 48 kv.m., pəncərələrin sahəsi - 12 kv.m olanda işıq əmsalı 1:4 olur.


668) Fiziki inkişafın qiymətləndirilməsi hansı göstəricilər əsasında aparılır?

A) Keçirilmiş xəstəliklərin sayı

B) Antropometrik göstəricilər

C) Sinir sisteminin vəziyyəti

D) Aldığı peyvəndlərin sayı

E) Orqanizmin müqaviməti

Antropometrik göstəricilər

Fiziki inkişafın qiymətləndirilməsi antropometrik göstəricilər əsasında aparılır.



669) Fiziki inkişafın qiymətləndirilməsinin müasir metodikası hansıdır?

A) İndeks üsulu

B) Reqressiya şkalaları

C) Korrektur şkalalar

D) Siqmaların normadan kənara çıxması üsulu

E) Sentil şkalalar

- Sentil şkalalar

Fiziki inkişafın qiymətləndirilməsinin müasir metodikası sentil şkalalardır.


670) Dispanserizasiya nədir?

A) Xəstəliklərin aktiv formada aşkar edilməsi

B) Təcili tibbi yardımın göstərilməsi

C) Xəstəliklərin passiv formada aşkar edilməsi

D) Xəstəliklərin kəskinləşmə və ağırlaşmasının olması barədə xəbərdarlıq edilməsi

E) Xəstələrin müalicəsi

- Xəstələrin aktiv formada aşkar edilməsi

Dispanserizasiya anlayışı xəstələrin aktiv formada aşkar edikməsi deməkdir.



671) Akselerasiya fenomeni nə deməkdir?

A) Psixoloji vəziyyətin dəyişməsi

B) Uşaqların sağlamlıq vəziyyətindəki dəyişikliklərin nəticəsi

C) Əhalinin sosial vəziyyətinin dəyişməsi

D) Uşaq və yeniyetmələrin fiziki inkişaf göstəricilərinin müəyyən səbəblərə görə

artması

E) Uşaq və yeniyetmələrin fizioloji göstəricilərinin müəyyən səbəblərə görə

dəyişməsi

- Uşaq və yeniyetmələrin fiziki inkişaf göstəricilərinin müəyyən səbəblərə görə

artması

Akselerasiya fenomeni uşaq və yeniyetmələrin fiziki inkişaf göstəricilərinin müəyyən

səbəblərə görə artması deməkdir.



672) Spirometrlə nə ölçülür?

A) Boy

B) Ağciyərlərin həyat tutumu

C) Çəki

D) Əzələ gücü


- Ağciyərlərin həyat tutumu

Spirometr vasitəsi ilə ağciyərlərin həyat tutumu ölcülür.



673) Plantoqrafiya üsulu ilə nə öyrənilir?

A) Eşitmə itiliyi

B) Görmə itiliyi

C) Sinir sisteminin funksional vəziyyəti

D) Yastı pəncəliyin dərəcəsi

E) Ağciyərlərin həyat tutumu

Yastı pəncəliyin dərəcəsi

Plantoqrafiya üsülu ilə yastı pəncəliyinin dərəcəsi öyrənilir.



674) Somatometrik göstəricilər hansılardır?

A) Boy, bədən kütləsi, dairələr, çevrələr

B) Əzələlərin, sümüklərin, piylənmənin vəziyyəti,yetişkənlik dərəcəsi

C) Boy, bədən kütləsi, əzələ gücü, ağciyərlərin həyat tutumu

D) Boy, dairələr, əzələ gücü, bədən kütləsi

E) Əzələ gücü, ağciyərlərin həyat tutumu, ürək döyüntülərinin, nəfəs almanın

təkrarlanması

- Boy, bədən kütləsi, dairələr, çevriyələr

Boy, bədən kütləsi, dairələr, çevriyələr somatometrik göstəricilərdir.



675) Fiziometrik ( funksional ) göstəricilər hansılardır?

A) Ağciyərlərin həyat tutumu, bədən kütləsi

B) Əzələ gücü, ağciyərlərinin həyat tutumu, ürək döyüntüləri, nəfəs almanın

təkrarlanması

C) Boy, bədən kütləsi, dairələr, çevrələr

D) Əzələlərin, sümüklərin, piylənmənin vəziyyəti, yetişkənlik dərəcəsi

E) Əzələ gücü, boy, bədən kütləsi, dairələr

Əzələ gücü, ağciyərlərinin həyat tutumu, ürək döyüntüləri, nəfəs almanın

təkrarlanması

Əzələ gücü, ağciyərlərin həyat tutumu, ürək döyüntüləri, nəfəs almanın təkrarlanması

fiziometrik göstəricilərdir.



676) Uşaq müəssisələrində otaqları yaş üsulla yığışdırmaq üçün aşağıdakılardan

hansı istifadə edilir?

A) Sabun və 2% soda məhlulu tətbiq edilmiş isti su

B) Xloraminli isti su

C) KMnO4 qatılmış isti su

D) Əhəng məhlulu əlavə edilmiş su

E) Soyuq sabunlu su

- Sabunla ya 2% soda məhlulu tətbiq edilmiş isti su

Uşaq müəssisələrində otaqları yaş üsulla yığışdırmada sabunla ya 2% soda məhlulu

tədbiq edilmiş isti su işlənir.



677) Uşaqlar yatmazdan neçə saat əvvəl qidalanmalıdır?

A) 3

B) 1

C) 2,5

D) 0,5

E) 2

– 2

Uşaqlar yatmamışdan 2 saat əvvəl qidalanmalıdırlar.



678) Uşaq müəssisələrində neçə günlük menyu bölgüsü tərtib edilir?

A) 3 günlük

B) Gündəlik

C) 2 aylıq

D) 1 aylıq

E) 2 həftəlik

– 2 həftəlik

Uşaq müəssisələrində 2 həftəlik menyu bölgüsünü tərtib etmək lazımdır.


679) Bir yaşdan böyük uşaqlar gündə ən azı neçə dəfə qidalanmalıdır?

A) 7

B) 3

C) 4

D) 5

E) 6

– 4

Bir yaşdan böyük olan uşaqlar gündə ən azı 4 dəfə qidalanmalıdırla


680) Hansı nəqliyyatla ərzaq məhsullarının uşaq müəssisələrinə daşınmasına

icazə verilir?

A) Xüsusi maşınlarla

B) Sanitar pasportu olan maşınlarla

C) Avtobuslala

D) Taksi ilə

E) Müxtəlif yük maşınları ilə

Sanitar pasportu olan maşınlarla

Uşaq müəssisələrinə ərzaq məhsullarının daşınmasına sanitar pasportu olan maşınlara

icazə verilir.



681) Gün ərzində 3–6 yaşlı uşaqların gündəlik rasionu necə bölünməlidir?

A) Səhər yeməyi - 10%, nahar - 45% - 20%, axşam – 25%

B) Səhər yeməyi - 15%, nahar - 60% - 15%, axşam – 10%

C) Səhər yeməyi - 30%, nahar - 30% - 30% axşam – 10%

D) Səhər yeməyi - 15%, nahar - 30% - 35%, axşam – 20%

E) Səhər yeməyi - 25%, nahar - 45% - 15%, axşam – 25%

- Səhər yeməyi - 25%, nahar - 45% - 15%, axşam – 25%

Gün ərzində 3 - 6 yaşlı uşaqların gündəlik rasionu belə bölməlidir:

səhər yeməyi - 25% , nahar - 45% , ikinci yeməyi - 15%, axşam - 25%.



682) Uşaq müəssisələrində daha çox hansı parazitar uşaq xəstəlikləri yayılır?

A) Protozoozlar

B) Toksikozlar

C) Pnevmokoniozlar

D) Sistomatozlar

E) Helmintozlar

- Helmintozlar

Uşaq müəssisələrində daha çox parazitar xəstəliklərdən helmintozlar yayılır.



683) Böyümə və inkişaf sürətinin qeyri–bərabərliyinin əsasında aşağıdakılardan

hansı formalaşdırılır?

A) Profilaktik tədbirlər

B) Cinsi prinsip üzrə gigiyenik normativlər

C) Yaş dövriyələşdirilməsinin prinsipləri

D) Müxtəlif fəaliyyət növlərinə funksional hazırlıq

E) Qidalanma normativləri

Müxtəlif fəaliyyət növlərinə funksional hazırlığı

Böyümə və inkişaf sürətinin geyri - bərabərliyi müxtəlif fəaliyyət növlərinə hazırlığı

təyin edir.


684) Uşağın bədəninin uzunluğu həyatının neçənci ilində daha intensiv artır?

A) Dördüncü

B) Onuncu

C) Altıncı

D) Birinci

E) İkinci

Birinci

Uşaq bədəninin uzunluğu həyatın birinci ilində daha intensiv artır.


685) Hansı əhali qrupunun fiziki inkişaf göstəricilərinin öyrənilməsi daha

vacibdir?

A) İdmançılar

B) Əmək qabiliyyətli əhali təbəqəsi

C) Fiziki əməklə məşğul olan əhali

D) Ailələr

E) Uşaq və yeniyetmələr

- Uşaq və yeniyetmələr

Fiziki inkişaf sağlamlıq göstəricisi kimi uşaq və yeniyetmələr ücün daha vacibdir.


686) Məktəbəqədər uşaq müəssisələrində uşaqlar əsasən hansı fəaliyyət növü ilə

məşğul olur?

A) Məcburi məşğələlər

B) Musiqi dərsləri

C) Gəzintilər

D) Özünə xidmət

E) Oyunlar

- Oyunlar

Məktəbəqədər uşaq müəssisələrində uşaqların əsas fəaliyyət növü oyunlardır.



687) Möhkəmləndirmə prosedurları hansı ardıcıllıqla aparılmalıdır?

A) Hava vannaları - üstünə su tökmək – bədəni yaş dəsmalla sürtmək

B) Bədəni yaş dəsmalls sürtmək – günəş vannaları - hava vannaları

C) Hava vannaları – bədəni yaş dəsmalla sürtmək - üstünə su tökmək

D) Bədəni yaş dəsmalla sürtmək – üstünə su tökmək – hava vannaları

E) Üstünə su tökmək – bədəni yaş dəsmalla sürtmək – hava vannaları

– Hava vannaları – bədəni yaş dəsmalla sürtmək - üstünə su tökmək

Orqanizmin möhkəmləndirmə proseduralarından istifadə ardıcılığının düzgün variantı

- hava vannaları, bədəni yaş dəsmalla sürtmək, üstünə su tökməkdir.



688) Uşaq müəssisələrinin əsas otaqlarında aerasiya əmsalı nə qədər olmalıdır?

A) 1 : 20

B) 1 : 60

C) 1 : 50

D) 1 : 30

E) 1 : 70

1 : 50

Uşaq müəssisılırinin əsas otaqlarında aerasiya əmsalı 1:50 olmalıdır.


689) Uzunluğu – 10 m, eni – 5m, pəncərələrin sahəsi – 12kv.m, nəfəsliklərin

sahəsi 1 kv.m olan otaqda aerasiya əmsalı nə qədər olmalıdır?

A) 1 : 4

B) 1 : 8

C) 1 : 12

D) 1 : 50

E) 1 : 60

1 : 50

Otağın uzunluğu – 10 m, eni - 5 m, pəncərələrin sahəsi - 12 kv.m nəfəsliklərin sahəsi

1 kv.m olarsa aerasiya əmsalı 1:50 - dir.


690) Xroniki xəstəliklərdən əziyyət çəkməyən, nadir hallardada xəstələnən, yaşa

müvafiq sinir - ruhi inkişafa malik olan sağlam uşaq və yeniyetmələr hansı

sağlamlıq qrupuna daxildir?

A) 5

B) 4

C) 2

D) 1

E) 3

1

Xroniki xəstəliklərdən əzab çəkməyən, nadir halda xəstələnən, yaşa müvafiq sinir -

ruhi inkişafa malik olan sağlam uşaq və yeniyetmələr 1 sağlamlıq qrupuna aid

edilirlər.


691) Xroniki xəstəliklərdən əziyyət çəkməyən, bəzi funksional dəyişikliklər,

həmçinin tez–tez (ildə 4 dəfə və çox) xəstələnən, sağlam uşaq və yeniyetmələr

hansı sağlamlıq qrupuna daxildir?

A) 5

B) 4

C) 2

D) 1

E) 3

– 2

Xroniki xəstəliklərdən əzab çəkməyən, bəzi funksional dəyişikliklər, həmçinin tez -

tez (ildə 4 dəfə və çox) xəstələnmələr qeyd olunan, sağlam uşaq və yeniyetmələr 2

sağlamlıq qrupuna aid edilirlər.


692) Uşaqlarda iş qabiliyyətinin ən aşağı səviyyəsi həftənin hansı günlərində

olur?

A) Cümə

B) Bazar ertəsi

C) Cümə axşamı

D) Çərşənbə axşamı

E) Çərşənbə

– Bazar ertəsi

Uşaqlarda iş qabiliyyətinin ən aşağı səviyyəsi bazar ertəsi günlərində olur



693) Kompyuter zallarında ventilyasiya sistemlərinin hansı növü təşkil olunur?

A) Təbii

B) Sorucu şkaf

C) Mexaniki gətirici

D) Gətirici–sorucu

E) Mexaniki sorucu

– Gətirici–sorucu

Kompüter zallarında gətirici - sorucu ventilyasiya sistemi təşkil olunur.

Ədəbiyyat: M.S.Kasımov, İ.P.Əhmədov. Azərbaycanda orta ümumi təhsilin

yeniləşdirilməsi və maarifləndirmə texnologiyasının tibbi - gigiyenik cəhətləri,

metodik tövsiyələr. Bakı, Qismət 2007 səh.20

694) Uşaq bağçalarının məktəbəhazırlıq qrupunda məcburi məşğələlərin

davametmə müddəti nə qədər olmalıdır?

A) 25 – 30 dəq

B) 10 – 15 dəq

C) 20 – 25 dəq

D) 30 – 35 dəq

E) 15 – 20 dəq

- 25 – 30 dəq.

Uşaq bağçalarının məktəbəhazırlıq qrupunda məcburi məşğələlərin davametmə

müddəti 25 - 30 dəq olmalıdır.


695) Məktəbəqədər müəssisələrdə səhər gimnastikasının davametmə müddəti nə

qədər olmalıdır?

A) 5 – 10 dəqiqə

B) 15 – 20 dəqiqə

C) 30 – 35 dəqiqə

D) 20 – 30 dəqiqə

E) 40 – 45 dəqiqə

- 5 - 10 dəq

Məktəbəqədər müəssisələrdə səhər gimnastikasının davametmə müddəti 5 - 10 dəqiqə

olmalıdır.


696) Tədris – tərbiyə müəssisələrinin əsas otaqlarında hansı tipdə işıqlanma

tətbiq edilir?

A) Səpələnmiş işıqlanma

B) Kombinə edilmiş işıqlanma

C) Əks olunan işıqlanma

D) Yerli işıqlanma

E) Düz düşən işıqlanma

Səpələnmiş işıqlanma

Tədris - tərbiyə müəssisələrinin əsas otaqlarında səpələnmiş işıqlanma istifadə

olunur.


697) Məktəbin hansı otağında sorucu şkaf quraşdırılmalıdır?

A) Biologiya kabinetində

B) Direktorun kabinetində

C) Kimya kabinetində

D) Müəllimlər otağında

E) Əmək kabinetində

- Kimya kabinetində

Sorucu şkaf məktəbin kimya kabinetində quraşdırılmalıdır.


698) Uşaqların nəfəs yolları böyüklərin nəfəs yolları ilə müqayisədə hansı fərli

xüsusiyyətlərə malikdir?

A) Qısa və genişdir

B) Eynidir

C) Qısa və dardır

D) Uzun və genişdir

E) Uzun və dardır

- Qısa və dar

Uşaqların nəfəs yolları qısa və dardır.

Ədəbiyyat: M.B.Антропова. Гигиена детей и подростков. Медицина. Москва

1982 стр.58

699) Hansı sistemin vəziyyəti xronorefleksometriya üsulu ilə qiymətləndirilir?

A) Endokrin sistemin

B) Tənəffüs sisteminin

C) Mədə - bağırsaq sisteminin

D) Ürək - damar sisteminin

E) Mərkəzi sinir sisteminin

- Mərkəzi sinir sisteminin

Xronorefleksometriya üsulu ilə mərkəzi sinir sisteminin vəziyyəti qiymətləndirilir.


детей и подростков. Медицина. Москва 1983 стр.68

700) Məktəbəqədər müəssisələrin xüsusi qruplarında sağlamlıq vəziyyətində

dəyişikliklər olan uşaqların sayı nə qədər olmalıdır?

A) 12 uşaq

B) 16 uşaq

C) 20 uşaq

D) 10 uşaq

E) 8 uşaq

12 uşaq

Xüsusi məktəbəqədər müəssisələrin qruplarında sağlamlıq vəziyətində dəyişiklikləri

olan uşaqların sayı 12 uşaq olmalıdır.


Медицина. Москва 1989 стр.23

701) Məktəbəqədər müəssisələrin qruplarında uşaqların sayı nə qədər

olmalıdır?

A) 25 nəfər

B) 20 nəfər

C) 15 nəfər

D) 30 nəfər

E) 10 nəfər

25 nəfər

Məktəbəqədər müəssisələrin qruplarında uşaqların sayı 25 nəfər olmalıdır



702) Dərsarası tənəffüslərin davametmə müddəti neçə dəqiqə olmalıdır?

A) 25 dəqiqə

B) 20 dəqiqə

C) 5 dəqiqə

D) 10 dəqiqə

E) 15 dəqiqə

10 dəqiqə

Dərsarası tənəffüzlərin davametmə müddəti təqribən 10 dəqiqə olmalıdır.


703) Uşaq kollektivlərində hansı məhsulu istifadə etmək olmaz?

A) Yumurta

B) Makaron

C) Paştet

D) Ət

E) Süd

– Paştet

Uşaq kollektivlərində paştet istifadəsi qadağandır.



704) Uşaq kollektivlərində hansı məhsulu istifadə etmək olmaz?

A) Yumurta

B) Ətli blinçik

C) Pendir

D) Kəsmik

E) Balıq

Uşaq kollektivlərində ətli blinçikləri istifadə etmək olmaz


Медицина. Москва. 1989 стр.191

705) Uşaq kollektivlərində hansı ərzaq məhsulunu istifadə etmək olmaz?

A) Balıq

B) Kəsmik

C) Pendir

D) Şirniyyat

E) Göbələk

– Göbələk

Uşaq kollektivlərində göbələk istifadəsi qadağandır.



706) Şəhərkənarı yay düşərgələrində neçə dəfə qidalanma olmalıdır?

A) 5

B) 3

C) 4

D) 6

E) 2

– 5

Şəhərkənarı yay düşərgələrində 5 dəfə qidalanma olmalıdır.


707) Orta və böyük yaşlı şagirdlərdə daha çətin fənnlər hansı dərsdə

keçirilməlidir?

A) 1–2-ci dərslərdə

B) Yalnız axırıncı dərsdə

C) 2–3– 4 -cü dərslərdə

D) 5–6 -cı dərslərdə

E) Yalnız ilk dərsdə

– 2–3 dərslərdə

Kiçik yaşlı məktəblilər əsas fənnlər 2 - 3cü dərsdə keçirilməlidir.


708) Uşaq bağçasının orta qrupunda məşğələlərin davam etmə müddəti nə qədər

olmalıdır?

A) 20 dəqiqə

B) 15 dəqiqə

C) 10 dəqiqə

D) 25 dəqiqə

E) 30 dəqiqə

– 20 dəqiqə

Uşaq bağçasının orta qrupunda məşgələlərin davam etmə müddəti 20 dəqiqədir.



709) Bağırsaq xəstəliklərinin qarşısının alınmasında hansı tədbirin görülməsinə

ehtiyac yoxdur?

A) Sanitar – texniki avadanlığın zərərsizləşdirilməsi

B) Oyuncaqların zərərsizləşdirilməsi

C) Otaqların havasının dəyişdirilməsi

D) Qab və masaların zərərsizləşdirilməsi

E) Yeməkdən əvvəl əllərinin yuyulması

Otaqların havasını dəyişmək

Bagırsaq xəstəliklərinin qarşısının alınmasında otaqların havasını dəyişməsinə

ehtiyac yoxdur.



710) Uşaq bağçasında kiçik yaşlı qruplarda dərs məşğələlərinin davam etmə

müddəti nə qədərdir?

A) 25 dəqiqə

B) 15 dəqiqə

C) 30 dəqiqə

D) 20 dəqiqə

E) 35 dəqiqə

Uşaq bağçasında kiçik yaşlı qruplarda dərs məşğələlərin davam etmə müddəti 15

dəqiqədir.



711) Hansı uşaqlar tez –tez xəstələnən uşaqlar sayılır?

A) İldə 1 dəfə xəstələnənlər

B) İldə 3 dəfə xəstələnənlər

C) İldə 2 dəfə xəstələnənlər

D) İldə 4 dəfə və daha artıq xəstələnənlər

E) Xroniki xəstəlikləri olanlar

- İldə 4 dəfə və daha artıq xəstələnənlər

İldə 4 dəfə və artıq xəstələnlər tez - tez xəstələnən uşaqlar sayılır.


712) Uşaq müəssisələrində luminisent lampalar ilə suni işıqlanma səviyyəsi neçə

lyuks olmalıdır?

A) 300

B) 150

C) 200

D) 400

E) 500

300

Uşaq müəssisələrində luminisent lampalarla işıqlanma zamanı işiqlanma səviyyəsi

300 lk olmalıdır.



713) Uşağın belində cüzi əyriliyi var ,fiziki və psixoloji inkişafı yaşına

uyğundur, müayinədən 1 il əvvəl 4 dəfə yuxarı tənəffüs yollarının xəstəlikləri ilə

xəstələnmişdir.Uşaq hansı sağlamlıq qrupuna daxildir?

A) 5

B) 1

C) 4

D) 3

E) 2

– 2

Əgər həkim müayinəsi zamanı uşağın fiziki və psixoloji inkişafının yaşına uyğun

olduğu,qamətin pozğunluğu və müayinədən 1 il əvvəl 4 dəfə yuxarı tənəffüs

yollarının xəstəliyi ilə xəstələnməsi aşkar olunubsa,uşaq 2 sağlamlıq qrupuna aid

edilməlidir.

Ədəbiyyat: V.Ə.Əliyev. Uşaq və yeniyetmələr gigiyenası. Bakı 1995 səh.44.

714) Ətraf mühitin hansı əsas amilləri uşaq və yeniyetmələrin sağlamlığına təsir

edir?

A) Qidalanma, rejim, əmək

B) Möhkəmləndirmə,rejim,qidalanma

C) Hərəkət, əmək, möhkəmləndirmə

D) Hərəkət, qidalanma ,əmək

E) Hərəkət, möhkəmləndirmə, qidalanma

Hərəkət, qidalanma, əmək

Uşaq və yeniyetmələrin sağlamlığına təsir edən ətraf mühitin 3 əsas amili hərəkət,

qidalanma,əməkdir.


715) Uşaq müəssisələrində uşaqlar bağırsaq infeksiyalarna daha çox hansı

yolla yoluxurlar?

A) Su vasitəsi ilə

B) Transmissiv yolla

C) Qida vasitəsi ilə

D) Təmas–məişət yolu ilə

E) Aerogen yolla

– Qida

Uşaq müəssisələrində bağırsaq infeksiyalarının ən çox yoluxma yolları qidadır.



716) Uşaq müəssisələrində göbələk xəstəliklərinin yayılma yolları hansıdır?

A) Xəstə insanla təmas, qida məhsulları

B) Su

C) Qida məhsullar

D) Danışıq, öskürmə və asqırma

E) Xəstə insan və heyvanla təmas

- Xəstə insan və heyvanla təmasda olduqda

Uşaq müəssisələrində göbələk xəstəliklərinin yayılma yolları xəstə insan və heyvanla

təmasda olduqdadır.



717) Uşaq müəssisələrində enterebiozun ən çox təsadüf edilən yoluxma yolu

hansıdır?

A) Təmas

B) Hava damcı

C) Döl yanı maye ilə

D) Transmissiv

E) Aerogen

– Təmas

Uşaq müəssisələrində enterobiozun ən çox təsadüf edilən yoluxma yolu təmasdır.



718) Orqanizmin müqavimətinin yüksəldilməsinə təsir edən qeyri spesifik

üsullara hansı aiddir?

A) Spesifik seroloji profilaktika

B) Bədən tərbiyəsi ilə məşğul olma

C) İmmunonpofilaktika

D) Orqanizmin möhkəmləndirilməsi


- Orqanizmin möhkəmləndirilməsi

Orqanizmin müqavimətinin qaldırılmasına təsir edən qeyri - spesifik üsullar

orqanizmin möhkəmləndirilməsidir.



719) Yoluxucu xəstəliklərinin profilaktikasında hansı üsullar spesifik hesab

edilir?

A) Səmərəli qidalanma

B) Orqanizmin möhkəmləndirilməsi

C) Vaksin və zərdabların qəbulu

D) Optimal hərəkət rejimi

E) Bədən tərbiyəsi ilə məşğul olma

Vaksin və zərdabların qəbulu

Yoluxucu xəstəliklərinin profilaktikasında vaksin və zərdabların qəbulu spesifik üsul

hesab edilir.



720) Otaqlarda kompyüterlərin yerləşdirilməsinin optimal variantı hansı hesab

edilir?

A) Mərkəzi yerləşdirmə

B) 3 sıra üzrə yerləşdirmə

C) Sıra üzrə yerləşdirmə

D) Perimetr üzrə yerləşdirmə

E) Dairə üzrə yerləşdirmə

Perimetr üzrə yerləşdirmə

Kompüterlərlə təchiz edilmiş otağın masaları perimetr üzrə yerləşdirmə variantı

optimal sayılır.

Ədəbiyyat: M.S.Kasımov, İ.P.Əhmədov. Azərbaycanda orta ümumi təhsilin

yeniləşdirilməsi və maarifləndirmə texnologiyasının tibbi - gigiyenik cəhətləri,

metodik tövsiyələr. Bakı. Qismət 2007 səh.25

721) 6–12 yaşında olan uşaqların bioloji yaşını təsdiq edən əsas göstəricisi

hansıdır?

A) Daimi dişlərin sayı

B) Bədən uzunluğu

C) Bədən çəkisi

D) İkincili cinsi əlamətlərin inkişafı


Daimi dişlərin sayı

6 - 12 yaşında olan uşaqların bioloji yaşının təsdiq edən əsas göstərici daimi dişlərin

sayıdır.


722) Qida blokunun işçilərinin irinli xəstəliklərə müayinəsini kim aparmalıdır?

A) GEM–in işçiləri

B) Aşbaz

C) Müəssisənin rəhbəri

D) Növbətçi müəllim

E) Müəssisənin tibb bacısı

- Müəssisənin tibb bacısı

Qida blokunun işçilərinin irin xəstəliklərinə müayinəsini müəssisənin tibb bacısı

aparmalıdır.



723) Hava–damcı yolu ilə ötürülən xəstəliklərin yayılmasının qarşısının

alınmasında hansı tədbirin aparılmasına ehtiyac yoxdur?

A) Yeməkdən əvvəl əllərin yuyulması

B) Qabların zərərsizləşdirilməsi

C) Otaqlarda havanın tez - tez dəyişdirilməsi

D) Oyuncaqların zərərsizləşdirilməsi

E) Yığışdırma zamanı tozun silinməsi

- Yeməkdən qabaq əllərin yuyulması

Hava - damcı xəstəliklərinin yayılmasının qarşısının alınmasında yeməkdən qabaq

əllərin yuyulmasına ehtiyac yoxdur.



724) Qrup otaqlarında havanın temperaturu neçə dərəcə olmalıdır?

A) 1 - 20

B) 13 - 14

C) 20 - 22

D) 15 - 16

E) 20 – 25

20 - 22

Qrup otaqlarında havanın temperaturu 20 - 22 dərəcə olmalıdır.


725) Qida blokunun otaq və avadanlıqlarının dezinfeksiyasının aparılma tezliyi

hansıdır?

A) Ildə 1 dəfə

B) Gündə 2 dəfə

C) Ayda 1 dəfə

D) Hər gün

E) Həftədə 1 dəfə

Ayda 1 dəfə

Qida blokunun otaq və avadanlıqların dezinfeksiyası ayda 1 dəfə aparılır.


726) Qidalanma üzərində sanitar nəzarətinin məqsədi nədədir?

A) Uşaqların səmərəli qidalanmasının təşkili

B) Uşaq müəssisələrinə daxil olan ərzaq məhsullarının keyfiyyətinin yoxlanması

C) Uşaqların vaxtı - vaxtında qidalanmasının təşkili

D) Uşaq rasionların kaloriliyini hesablamaq

E) Uşaqların əldə olan ərzaqlarla vaxtında qidalanmasının təşkili

Uşaqların səmərəli qidalanmasının təşkili

Qidalanma üzərində sanitar nəzarətinin məqsədi uşaqların səmərəli qidalanmasının

təşkilindən ibarətdir.



Bölmə 6. Gigiyena sanitar ekoloji əsaslarla

727) Orqanizmin istilik tənziminə nə təsir edir?

A) Havada olan mikrobların sayı

B) Havada olan qazların miqdarı

C) Havanın çirklənməsi

D) Havanın kimyəvi tərkibi

E) Meteoroloji amillər

- Meteoroloji amillər

Orqanizmin istilik tənzimi havanın temperaturundan, rütubətindən, hərəkətindən,

habelə ətrafındakı əşyaların temperaturundan asılıdır.

Ədəbiyyat: M.A.Kazımov. “Ümümi gigiyena” Bakı 1999 səh 41 R.D.Qaboviç 1990

“Gigiyena” 1990 səh 29

728) Hansı şüalar dərinin səthini qızdırır, damarları genəldir?

A) Radioaktiv

B) Ultrabənovşəyi

C) Görünən

D) İnfraqırmızı

E) Qısa dalğalı

İnfraqırmızı

Yer kürəsində enerji, istilik və işıq mənbəyi Günəşdir. Yer kürəsində bütün canlılar

Günəş radiasiyası sayəsində yaşayır. Görünən şüalar göz analizatorunun funksiyasını

təmin edir. İnfraqırmızı şüalar dərinin dərinliyinə keçib toxumanı qızdırır, onun

temperaturunu qaldırır, dərini hiperemiyaya uğradır.



729) Otaq şəraitində havanın hərəkət sürəti nə ilə ölçülür?

A) Pərli anemometr

B) Kasacıqlı anemometr

C) Katotermometr

D) Hiqrometr

E) Psixrometr

- Pərli anemometr

Hava cərəyanının sürəti və istiqaməti insanların sağlamlığında müəyyən rol oynayan,

ərazimə hava və iqlim göstəricilərinə təsir edən meterioloji amildir. Hava cərəyanı

həm bilavasitə, həm də dolayı yolla sağlamlığa təsir edir. Pərli və kasalı

anemometrlərdən istifadə olunur.

Ədəbiyyat: M.A.Kazımov.“Ümümi gigiyena” Bakı 1999 səh 30 Д.М. Бабов,

Н.Н.Надворный «Руководство к практическим занятиям»1981 səh 25

730) Torpaqda spor əmələ gətirən mikroblar hansılardır?

A) Polimiyelit ,brüsellyoz

B) Su çiçəyi, qızılca

C) Leptospiroz

D) Botulizim, tetanus, qara yara, qazlı qanqrena

E) Qrip virusu, rinovirus infeksiyası

- Botulizim, tetanus, qara yara, qazlı qanqrena

Patogen mikroblar torpağa əsas etibarı ilə nəcisdə, sidikdə, zibillə, peyinlə, çirkli

sularla və s. düşür. Torpaqda spor əmələ gətirən mikroblara botulizm, tetanus, qazlı

qanqrena, qara yara, törədicilərini göstərmək olar.

Ədəbiyyat: R.D.Qaboviç 1990 “Gigiyena” 1990 səh 101

731) Çirkab suların təbii yolla təmizlənməsinə nə aid deyil?

A) Durulducular

B) Kənd təsərrüfatı suvarma sahələri

C) Assenizasiya sahələri

D) Filtrasiya sahəsi

E) Suvarma tarlaları

- Durulducular

Çirkab suları təbii və süni yolla təmizlənir. Çirkab suları süni yolla təmizlənərkən

müxtəlif qurğulardan istifadə olunur.


732) Bərk tullantılar hansı yolla zərərsizləşdirilir?

A) Kompostlaşma

B) Assenizasiya sahələri

C) Şumlama tarlaları

D) Suvarma tarlaları

E) Torpaq sahələri

- Kompostlaşma

Bərk tullantılar planlı sürətdə həyətlərdən daşınıb aparılır. Zibil bir çox üsullarla

zərərsizləşdirilir. Biotermik, təkmilləşmiş zibilliklər, zibillik yandırılması,

kompostlama.


733) Torpaq dənəciklərinin ölçüsünü təyin etmək üçün aşağıdakılardan hansı

istifadə olunur?

A) Stəkan

B) Pipetka

C) Kolba

D) Ələk

E) Silindir

– Ələk

Torpağın mexaniki quruluşu onun hissəciklərinin növünə, miqdarına və ölçülərinə

görə qiymətləndirilir. Torpaq dənələrinin ölçülərini müxtəlif diametrli dəlikləri olan

xüsusi ələklərlə təyin edirlər.

Ədəbiyyat: M.A.Kazımov. “Ümümi gigiyena” Bakı 1999 səh 208

734) Torpağın məsaməliyini təyin etmək üçün aşağıdakılardan hansından

istifadə olunur?

A) Torlardan

B) Pipetkadan

C) Kolbadan

D) Silindirdən

E) Stəkandan

- Silindirdən

Torpağın su keçirmə qabiliyyətini təyin etmək üçün diametric 3 - 4 sm və hündürlüyü

30 - 35 sm olan şüşə silindrik boru götürülür.

Ədəbiyyat: M.A.Kazımov. “Ümümi gigiyena” Bakı 1999 səh 299 Д.М. Бабов,


735) Torpağın fiziki - kimyəvi müayinəsi üçün nümunə neçə m²sahədən

götürülür ?

A) 15 m²

B) 10 m²

C) 30 m²

D) 20 m²

E) 25 m²

25 m2

Torpaq nümunəsi şüşə bankada, kiçik polietilen və ya kağız kisələrdə yerləşdirilir.

Torpağın fiziki - mexaniki göstəriciləri və kimyəvi tərkibini təyin etmək üçün torpaq

nümunəsi 25 m2 sahədən diaqonal üzrə 3 - 5 yerdən, müxtəlif dərinlikdən götürülür



736) Suda yod çatışmazlığı olduqda hansı xəstəlik yaranır?

A) Qan xəstəliyi

B) Ur

C) Flüoroz

D) Kariyes

E) Böyrək xəstəlikləri

- Ur

Torpaqda və suda kimyəvi elementlərin çatışmadığı və ya həddindən artıq olduğu

yerlərə anormal geokimyəvi əyalətlər deyilir və belə yerlərdə yaşayan əhali arasında

maddələr mübadiləsi pozğunluqları, funksional və morfoloji dəyişikliklər, xəstəliklər

baş verir. Məs: yod çatmadıqda ur xəstəliyi, flör çoxluğu flüoroz, azlığı karies və s.

törənir.


737) Açıq su mənbəyinin təmizlik göstəricisi hansıdır?

A) Xlorun miqdarı

B) Nitratların miqdarı

C) Sulfatların miqdarı

D) Həll olmuş oksigenin miqdarı

E) Dəmirin miqdarı

- Həll olmuş oksigenin miqdarı

Suda həll olmuş O2 miqdarı açıq su mənbələrinin təmizlik göstəricisi sayıla bilər.

Çirklənmiş su mənbəyi O2 - nin hesabına təmizlənir.

Ədəbiyyat: R.D.Qaboviç 1990 “Gigiyena” 1990 səh 69 Д.М. Бабов,


738) Yeraltı sulara hansı aid deyil?

A) Artezian

B) Qrunt suyu

C) Təzyiqsiz sular

D) Açıq su mənbəyi

E) Layarası

- Açıq su mənbəyi

Su təchizatı mənbəyi kimi əsasən yeraltı sulardan və açıq su mənbələrindən istifadə

olunur. Yeraltı sulara qrunt suları, laylararası sular, bulaqlar, quyular aiddir. Qrunt

suları 1 - 2 m - dən 20 - 30 m - ə qədər, laylararası sular 10 m – 1000 m - ə qədər

dərinlikdə olur.


739) İçməli su mənbəyi seçərkən ilk növbədə hansı mənbələrə üstünlük verilir?

A) Açıq su mənbəyi

B) Layarası - təzyiqsiz

C) Qrunt

D) Çaylar

E) Layarası - təzyiqli – artesian

- Layarası - təzyiqli - artezian

Su təchizatı mənbəyinə yeraltı sular və açıq su mənbələri aiddir. Sanitar qaydalara

görə su təchizatı üçün mənbə seçərkən ardıcıllıqla seçilir: layarası təzyiqli, layarası

təzyiqsiz sular, qrunt suları, açıq su mənbələri


740) İçməli suyun iyi və dadı neçə olmalıdır?

A) 2 bal

B) 5 bal

C) 1 bal

D) 3 bal

E) 4 bal

– 2 bal

Suyun iyi və dadı onun orqanoleptik xassələrinə aiddir. İçməli suların dadı xoşagələn,

sərinləşdirici olmalı və kənar dadlar hiss olunmamalıdır. İçməli suyun iyi və dadı 5

bal sistemində qiymətləndirilir.



741) Su nümunəsini götürmək üçün nədən istifadə olunur?

A) Su aspiratoru

B) Polejayev cihazı

C) Anemometr

D) Batometr

E) Barometr

- Batometr

Suyun keyfiyyətl üzərində laboratoriya nəzarətini həyata keçirmək üçün su

nümunələri götürülür. Bunun üçün butulkadan, təmiz vedrədən, barometrdən istifadə

edilir.



742) Hansı element suya metallik dad və tünd rəng verir?

A) Barium

B) Yod

C) Xlor

D) Titan

E) Dəmir

– Dəmir

Suyun orqanoleptik göstəricilərinə onun iyi, dadı, rəngi; fiziki göstəricilərinə

temperaturu, şəffaflığı və s. aiddir. Suyun dadı onun mineral tərkibindən,

temperaturundan və həll olmuş qazlardan asılıdır. Suyun tərkibində dəmir duzlarının

miqdarı 0,5 mq/qm3 - dən çox olduqda metal dadı verir.

Ədəbiyyat: M.A.Kazımov. “Ümümi gigiyena” Bakı 1999 səh 143; Д.М. Бабов,

Н.Н.Надворный «Руководство к практическим занятиям»1981 səh 81, 101

743) Təbii işıqlanmanın mənbəyi nədir?

A) Közərmə lampası

B) Kerosin lampası

C) Lüminissent lampası

D) Qaz lampası

E) Günəş

– Günəş

Yer kürəsində enerji, istilik və işıq mənbəyi Günəşdir. Günəş enerjisi Yerin səthini

qızdırır, suyu buxarlandırır, hava cərəyanı yaradır və bütün bunlarla əlaqədar olaraq

həmin yerdə havanı və iqlimi dəyişdirir.



744) Məktəb məktəblinin yaşadığı binadan hansı məsafədə olmalıdır?

A) 2 - 5 km

B) 2 - 3 km

C) 3 - 4 km

D) 1 - 2 km

E) 5 - 6 km

1 - 2 km

Məktəb sahəsi uşaqların yaşayış yerinə yaxın olmalıdır, küçədən, nəqliyyat yolundan,

müəssisələrdən uzaqda olmalıdır.


745) İşıq əmsalının təyinində nəyi bilmək lazımdır?

A) Otağın temperaturu

B) Otağın hündürlüyünü

C) Otağın rütubəti

D) Döşəmənin sahəsini

E) Otağın həcmini

- Döşəmənin sahəsini

İşıq əmsalı pəncərə şüşəsi sahəsinin döşəmənin sahəsinə olan nisbətidir. İşıq əmsalını

təyin etmək üçün ölçü lentindən istifadə olunur.



746) Gündəlik qida rasionunun keyfiyyət tərkibi və enerji dəyəri nədən asılı

deyil?

A) Peşədən

B) İqlim şəraitindən

C) Fizioloji haldan

D) Yaşdan

E) Milli mətbəxbən

Milli mətbəxbən

Qidalanmanın fizioloji normaları işlədikdə peşə fəaliyyəti, yaş, cins, iqlim qurşağı və

s. nəzərə alınır.



747) PP vitamini çatmadıqda hansı xəstəlik baş verir?

A) Pellaqra

B) Raxit

C) Beri - beri

D) Toyuq korluğu

E) Sinqa

- Pellaqra

Vitaminlər – üzvi birləşmələr olub, bunların cüzi miqdarı belə fizioloji aktiv

maddələrdir. Vitaminlər suda həll olan C və B qrupu və yağda həll olan – A, D, E, K,

F vitaminlərinə bölürlər. C vitamini çatışmadıqda sinqa xəstəliyi, PP vitamini

çatışmadıqda – pellaqra xəstəliyi baş verir.


748) Qida məhsullarının fiziki üsulla konservləşdirilməsinə aşağıdakılardan

hansı aid deyil?

A) Sterilizasiya

B) Dondurma

C) Soyutma

D) Duza qoyma

E) Pasterizasiya

- Duza qoyma

Qida məhsullarını uzun müddət saxlamaq üçün onlar fiziki, kimyəvi və bakterioloji

üsulla konservləşdirilirlər. Gigiyenik nöqteyi - nəzərdən qida məhsulunun təbii

xassələri daha yaxşı mühafizə olunan konservləşmədən istifadə olunur.


749) Botulizimdə hansı əlamətlər olmur?

A) İki görmə

B) Nəfəsalmanın çətinləşməsi

C) Udmanın pozulması

D) Çəpgözlülük

E) Böyrək sancıları

- Böyrək sancıları

Bakterial mənşəli zəhərlənmələr 2 qrupa bölünür: toksikoinfeksiyalar və bakterial

toksikozlar (intoksikasiyalar). Botulizm toksikozlara aiddir. Botulizmin törədicisi

botulimus çöpləridir


750) Unun rəngi nədən asılıdır?

A) Kleykovinadan

B) Növündən

C) Turşuluğundan

D) Dadından

E) Nəmliyindən

- Növündən

Unun rəngi dənin növündən, üyüdülmənin keyfiyyətindən, müxtəlif qarışıqlardan,

unun təzəliyindən asılıdır



751) Ətin təzəliyini hansı üsulla təyin edilir?

A) Eber sınağı

B) Tilmans reaktivi ilə

C) Hidrogen sulfidin təyini

D) Andreyevski sınağı

E) Kreys reaksiyası

Andreyevski sınağı

Ət bioloji cəhətdən qiymətli zülallarla zəngin olan ərzaq məhsullarından biridir. Ət

qiymətli qida məhsuludur və tez xarab olur. Ətin təzəliyi barmaqla basmaqla,

peroksidaza sınağına və Andreyevski sınağı ilə təyin edilir



752) Südün xüsusi çəkisi nə ilə təyin edilir?

A) Juravlyov cihazı

B) Urometr

C) Laktodensimetr

D) Saxarimetr

E) Butirometr

Laktodensimetr

Südün orqanizm üçün qida və bioloji dəyərə malik olması və yaxşı mənimsənilməsi

ilə əlaqədar o, pəhriz qidalarının tərkibində daha çox yer tutur. Südün xüsusi çəkisi

xüsusi süd areometri – laktodensimetrlə təyin edilir.



753) İstehsalat travmaları hansı amillərin təsirindən baş verir?

A) Sənaye

B) Hava

C) Ətraf mühit

D) Torpaq

E) Məişət

- Sənaye

Əmək qabiliyyətinin müvəqqəti və həmişəlik itirilməsinə səbəb olan xəstəliklər

içində istehsalat travmaları – bədbəxt hadisələr xüsusi yer tutur. İstehsalat

travmalarının azalmasında əməyin iş yerinin düzgün təşkili mühümdür.


754) Pnevmokaniozları nə törədir?

A) Toz

B) Metirioloji amil

C) Səs - küy

D) Travma

E) Zəhər

Toz

Əzmə, üyütmə, sürtmə, cilalama və s. toz əmələ gəlir. İnsan nəfəs aldıqda hava ilə

birlikdə alveollara toz hissəcikləri də daxil olur və ağciyər fibrozu –

pnevmokoniozlara səbəb olur. Pnevmokoniozlara silikoz, asbestoz, sideroz, antrakoz

aiddir.


Bölmə 7. Mikrobiologiya və mikrobioloji texnika

755) Aşağıdakılardan hansı mikroskopun optik hissəsinə aiddir?

A) Tubus

B) Güzgü

C) Əşya stolu

D) Makrovint

E) Mikrovint

Güzgü

Güzgünün vəzifəsi işıq şüalarını əşya masası üzərində olan deşiyə doğru

yönəltməkdən ibarətdir. Onun bir üzü hamar, digər üzü isə çökükdür. Təbii

işıqlanmada hamar, süni işıqlanmada isə çökük səthdən istifadə edilir.

Ədəbiyyat: H.İbrahimov, S. Zeynalova, İ.Əhmədov, A. Bayramov. “Tibbi

mikrobiologiyadan tərcübə məşğələlərinə dair” Bakı. 1998. Səh. 10 - 13

756) Mikroskopun mexaniki hissəsinə nə aiddir?

A) Kondensorun linzası

B) Okulyar

C) Obyektiv

D) Tubus

E) Güzgü

- Tubus

Mikroskopun dəstəyinin yuxarı hissəsinə tubus borusu birləşdirilib. Tubus makro və

mikrometrik vintlərlə yuxarı və aşağı hərəkət etdirilir. Tubusun yuxarı hissəsinə

okulyar taxılır. Aşağı hissəsi isə obyektivlər yerləşən revolverə birləşdirilir.


mikrobiologiyadan tərcübə məşğələlərinə dair”Bakı. 1998. Səh. 10 - 13

757) Mikroskopun böyüdücü sistemi nədən ibarətdir?

A) Diafraqma

B) Mikrovint

C) Makrovint

D) Tubus

E) Okulyar

- Okulyar

Okulyar tubusun yuxarı hissəsinə taxılır. Onun iki linzası var. Bunlardan biri

okulyarın yuxarı - gözə yaxın ucuna birləşdirilir və göstərici vəzifəsini yerinə yetirir.

İkinci linza isə ucda yerləşib toplayıcı vəzifəsini görür.


mikrobiologiyadan tərcübə məşğələlərinə dair” Bakı.1998. Səh. 10 - 13

758) Vibrionların quruluşu necədir?

A) Vergülvari

B) Kokşəkilli

C) Sancaqşəkilli

D) Çöpvari

E) Bir ucu qalınlaşmış

Vergülvari

Spiralvarilər - spiral kimi qıvrılmış bakteriyalar iki qrupa bölünür:

1) Vibrionlar - bu bakteriya hüceyrələri mikroskop altında vergül şəklində görünür.

2) Spirillər - bir neçə qıvrıma malikdirlər. Bu forma onları burguya bənzədir.

Ədəbiyyat: H.H.İbrahimov “Tibbi mikrobiologiya”. Bakı.1995. Səh. 15 - 16

759) Bakteriya hüceyrəsində sporun vəzifəsi nədir?

A) Həzm prosesində iştirak edir

B) Uzun müddət mikrobu müdafiə edir

C) İfrazat üzvüdür

D) Hərəkət üzvüdür

E) Çoxalma xarakteri daşıyır

- Uzun müddət mikrobu müdafiə edir

Əlverişsiz şərait yarandıqda (qida, rütubət çatışmadıqda, temperatur kəskin

dəyişdikdə) bakteriyaların protoplazması sıxlaşaraq kürəcik və ya silindr şəklində

hüceyrənin müəyyən bir nöqtəsinə yığılıb möhkəm bir qişa ilə örtülür ki, bu yeni

bakteriya hüceyrəsi spor adlanır. Sporlar uzun illər sağ qalaraq mikrobu müdafiə edir


760) Aşağıdakılardan hansı qida maddələrinin mənimsənilməsi prosesidir?

A) Metabioz

B) Antaqonizm

C) Simbioz

D) Dissimilyasiya

E) Assimliyasiya

Assimliyasiya

Metabolizm və ya maddələr mübadiləsi bir - birinə əks olan iki prosesdən ibarətdir.

Assimilyasiya və dissimilyasiya. Assimilyasiya –qida maddələrinin mənimsənilməsi

və onlardan hüceyrə strukturlarının sintez edilməsi prosesidir.


761) Göbələklərdə sporlar hansı vəzifəni daşıyır?

A) Çoxalma

B) Qorunma

C) Bölünmə

D) Qidalanma

E) Tənəffüs

- Çoxalma

Göbələklər bölünmə, cücərmə, tumurcuqlanma və müxtəlif şəkilli sporlanma yolu ilə

çoxalırlar. Spor əmələ gətirmə təkcə çoxalma üçün deyil, həmçinin onların xarici

mühitdə yayılması üçün əhəmiyyət kəsb edir.


762) Bir spordan neçə bakteriya hüceyrəsi əmələ gəlir?

A) Altı

B) Bir

C) Yeddi

D) İki

E) Dörd

- Bir

Sporlar uzun illər sağ qalaraq mikrobun müdafiə olunmasını təmin edir. O, çoxalma

xarakteri daşımır, bir bakteriyadan bir spor və bir spordan bir bakteriya əmələ gəlir.


763) Bakteriya hüceyrəsində nüvənin hansı funksiyası var?

A) Həzm prosesində iştirak edir

B) Hüceyrəyə forma verir

C) İrsi məlumatları saxlayır

D) Müdafiə edir

E) Tənəffüs prosesində iştirak edir

- İrsi məlumatları saxlayır

Bakteriyalarda nukleoid və ya nüvə dezoksiribonuklein turşusu sapından ibarətdir.

Onda bakteriya hüceyrəsinin irsi informasiyası yerləşir.

Ədəbiyyat: H.H.İbrahimov “Tibbi mikrobiologiya”. Bakı.1995. Səh. 18

764) Qram mənfi bakeriyalar hansı rəngdə olur?

A) Bənövşəyi rəng

B) Qırmızı moruğu rəng

C) Qəhvəyi rəng

D) Qızılı rəng

E) Göy rəng

- Qırmızı moruğu rəng

Qram mənfi bakteriyaların protoplazmasında RNT Qram müsbətlərə nisbətən az olur.

Ona görə mikrobun sitoplazmasının gensianviolet və yodla əmələ gətirdiyi birləşmə

zəif olur, spirtin təsirindən parçalanır və bənövşəyi rəng itir. Odur ki, mikrob fuksinlə

qırmızı rəngə boyanır


mikrobiologiyadan tərcübə məşğələlərinə dair” Bakı .1998. Səh. 31 - 32

765) Qram mənfi bakteriyalar hansı boyaqla rənglənir?

A) Vezuvinlə

B) Gensian violetlə

C) Metilen göyü ilə

D) Fuksinlə

E) Lyuqol məhlulu ilə

- Fuksinlə

Qram mənfi bakteriyalalrın hüceyrə divarında lipid və zülallar çox olur.

Protoplazmada RNT az olur. Ona görədə mikrobun sitoplazmasının gensianvioletlə

və yodla əmələ gətirdiyi birləşmə zəif olur, spirtin təsirindən bənövşəyi rəng itir,

mikrob fuksinlə qırmızı rəngə boyanır.



766) Qram müsbət bakteriyalar hansı rəngdə olur?

A) Qızılı

B) Bənövşəyi

C) Qəhvəyi

D) Göy

E) Qırmızı moruğu

Bənövşəyi rəng

Qram müsbət mikrobların sitoplazmasında RNT və zülal çox olur. Qram müsbət

bakteriyaların hüceyrə divarının keçiriciliyi mikopeptid çox olduğundan, qram

mənfilərə nisbətən zəifdir. Genisian - violet və Lyuqol məhlulu ilə rəngləmə zamanı

mikrobun sitoplazmasında möhkəm birləşmə əmələ gəlir ki, etil spirtinin təsirindən

bu birləşmə parçalanmır və mikrob tünd bənövşəyi rəngi saxlayır.



767) Qram müsbət bakteriyalar hansı boyaqla rənglənir?

A) Neyser abısı ilə

B) Gensian violetlə

C) Metilen abısı ilə

D) Lyuqol məhlulu ilə

E) Fuksinlə

- Gensian violetlə

Qram müsbət bakteriyaların hüceyrə divarının keçiriciliyi mikopeptid çox

olduğundan Qram mənfilərə nisbətən zəifdir. Ona görə də gensian violet və Lyuqol

məhlulu ilə rəngləmə zamanı mikrobun sitoplazmasında möhkəm kompleks birləşmə

əmələ gəlir ki, etil spirtinin təsirindən bu birləşmə parçalanmır və mikrob tünd -

bənövşəyi rəngi saxlayır.

Ədəbiyyat: H.İbrahimov,S.Zeynalova,İ.Əhmədova,A.Bayramov “Tibbi

mikrobiologiyadan təcrübə məşğələlərinə dair” Bakı.1998. . Səh. 30 - 32

768) Kapsulanı aşkar etmək üçün ən çox hansı boyama üsulundan istifadə

olunur?

A) Burri - Hins

B) Romanovski - Gimza

C) Ojeşko

D) Qram

E) Sil – Nilsen

- Burri - Hins

Kapsulanın aşkara çıxarılmasının mühüm diaqnostik əhəmiyyəti vardır. Bunun üçün

ən çox Burri - Hins üsulundan istifadə olunur. Bu üsulla boyanmış mikroblar cəhrayı

- moruğu rəngdə, görünüş sahəsi qara, mikrobun ətrafında olan kapsula isə şəffaf,

rəngsiz görünür.

Ədəbiyyat: H.İbrahimov,S.Zeynalova,İ.Əhmədova,A.Bayramov “Tibbi

mikrobiologiyadan təcrübə məşğələlərinə dair” Bakı. 1998. . Səh. 36 - 37

769) Turşuya davamlı bakteriyalar hansı üsulla boyanır?

A) Qram

B) Burri - Hins

C) Romanovski - Gimza

D) Ojeşko

E) Sil – Nilsen

- Sil - Nilsen

Bir sıra bakteriyaların qılaflarında və sitoplazmasında lipidlər və mumun miqdarı çox

olur. Bu da onların spirtə və turşuya qarşı davamlı olmasına səbəb olur. Belə

bakteriyalar turşunun təsirindən rəngsizləşmir, bu mikroblar adi rəng məhlulları ilə

rənglənmir, onlar yalnız qatı rəng məhlullarını qızdırılmış şəkildə qəbul edirlər. Rəng

məhlulunun qatılığı və rəngləmə zamanı preparatın qızdırılması, bakteriya hüceyrəsi

ilə rəng məhlulu arasında qarşılıqlı təsiri gücləndirir.



770) Bakteriyalar üçün hansı diferensial - diaqnostik boyama üsulundan istifadə

edilir?

A) Qram

B) Burri - Hins

C) Sil - Nilsen

D) Romanovski - Qimza

E) Ojeşko

- Qram

Qram üsulu mürəkkəb rəngləmə üsullarındandır, universal üsuldur, yəni bütün

bakteriyalar bu üsulla rənglənir və rənglənmələrinə görə 2qrupa ayrılır: Qram müsbət

və Qram mənfi. Qram üsulu ilə mikrobun rənglənmə mexanizmi onun sitoplazma və

qilafinin fiziki - kimyəvi tərkibindən asılıdır. Qram mənfi bakteriyalar qırmızı, Qram

müsbətlər isə bənövşəyi görünür.



771) Bakteriyaların hərəkətliliyini təyin etmək üçün hansı üsuldan istifadə

edilir?

A) Kağız disklər

B) Seroloji

C) Asılan damla

D) Appelman

E) Driqalski

Asılan damla

Bakteriyaların hərəkəti “əzilən” və “asılan” damla üsulları ilə öyrənilir. Bu

preparatları hazırlamaq üçün hərəkətli mikrobun 18 - 20 saatlıq aqar kulturasından

istifadə edilir. Bəzən mikrobların çoxalmasını, spor əmələ gəlməsini, ona müxtəlif və

fiziki faktorların təsirini öyrənmək üçün onları diri halda tədqiq etmək lazımdır.



772) Təzyiq altında buxarla sterilizasiya hansı aparatda aparılır?

A) Anaerostatda

B) Termostatda

C) Krotov aparatında

D) Avtoklavda

E) Paster peçində

- Avtoklavda

Yüksək təzyiq altında buxarla sterilizasiya avtoklav aparatında aparılır. Bu üsul

sterilizasiya olunan maddəyə atmosfer təzyiqindən yüksək təzyiqdə doymuş su

buxarının temperaturunun təsirinə əsaslanır. Bu zaman mikrobların həm vegetativ,

həm də spor formaları məhv olur.



773) Seroloji reaksiya nədir?

A) Antigenlə anticismin qarşılıqlı təsiri

B) Selektiv mühitdə mikroorqanizmin böyüməsi

C) Bakteriya hüceyrəsində cinsi mübadilə

D) Faqositoz

E) Bakteriofaqın təsiri ilə bakteriyanın lizisi

Antigenlə anticismin qarşılıqlı təsiri

Seroloji müayinə üsulu immun zərdabla uyğun antigenin spesifik qarşılıqlı təsirinə

əsaslanır. Belə qarşılıqlı təsirlərin formaları müxtəlifdir. Yəni xarici görünüşcə

reaksiya mikrobların bir - birinə yapışması, çökməsi, əriməsi və s. şəkillərdə aşkara

çıxarılır. İmmunitet reaksiyalarından həm diaqnostik məqsədlə, həm də zərdab və

vaksin hazırlanmasında geniş istifadə olunur.


mikrobiologiyadan tərcübə məşğələlərinə dair” Bakı. 1998. Səh. 132

774) Komplementin birləşmə reaksiyasında müsbət nəticə hansıdır?

A) Eritrositlərin çökməsi (hemolizin dayanması)

B) Düymə şəklində çökmə

C) Çətir şəklində çökmə

D) Laka oxşar qan (hemoliz)

E) İki mayenin sərhədində halqa

- Eritrositlərin çökməsi (hemolizin dayanması)

Komplementin birləşmə reaksiyası 1901 - ci ildə Belçika alimləri Borde və Janqu

tərəfindən işlənmişdir. Bu alimlərin fikrincə infeksiya və immunizasiya prosesində

insan və heyvanların qanında xüsusi anticisimlər əmələ gəlir ki, bu, müvafiq

antigenlərdə qarışdırıldıqda onunla birləşib komplement adlnan maddəni adsorbsiya

edir.



775) Mikroorqanizmlərin antibiotiklərə həssaslığını təyin etmək üçün hansı üsul

tətbiq edilir?

A) Qratsiya

B) Seroloji

C) Appelman

D) Driqalski

E) Kağız disklər

- Kağız disklər

Antibiotiklərlə aparılan müalicənin effektliyi xəstəlik törədən mikrobun tətbiq edilən

antibiotikə qarşı həssaslıq dərəcəsindən asılıdır. Buna görə də müalicəyə

başlamazdan əvvəl mikrobun hansı antibiotikə həssas olması təyin edilir. Müvafiq

antibiotik hopdurulmuş filtr kağızından olan standart disklər xüsusi laboratoriyalarda

hazırlanır.



776) Aqqlütinasiya reaksiyasında müsbət nəticə hansıdır?

A) Eritrositlərin çökməsi

B) Bulanıq halqanın alınması

C) Çöküntünün düymə şəklində alınması

D) Laka oxşar qan

E) Çöküntünün əmələ gəlməsi

- Çöküntünün əmələ gəlməsi

Ən tipik aqqlutinasiya sınaq şüşələrində çöküntünün əmələ gəlməsidir. Bu zaman

çöküntünün üzərində olan maye tam şəffaf olur. Bu reaksiyanın qoyuluşunda

aqqlütininli zərdab, mikrob emulsiyası, bir də fizioloji məhlul iştirak edir.



777) Aşağıdakı xüsusiyyətlərdən hansı antigenə məxsusdur?

A) Daxil olduğu orqanizm üçün yad olmaq

B) Patogenlik

C) Toksigenlik

D) Spesifiklik

E) Virulentlik

- Daxil olduğu orqanizm üçün yad olmaq

Antigen daxil olduğu orqanizm üçün yad, yəni o, başqa bir növə aid olmalıdır.

Antigenlər orqanizmə parenteral yolla, yəni ağızdan başqa qalan yollarla (məsələn:

dəri altına, qana, qarın boşluğuna) yeridildikdə öz təsirini göstərir. Ağızdan qəbul

edildikdə antigenlər həzm fermentlərinin təsiri altında sadə birləşmələrə qədər

parçalanaraq antigenlik qabiliyyətini itirir.


778) Anticisim nədir?

A) Mineral maddədir

B) Zülaldır

C) Karbohidratdır

D) Lipopolisaxariddir

E) Yağdır

- Zülaldır

Orqanizmdə anticismlər antigen qıcıqlandırılması nəticsində hazırlanır və xəstəliyin

əvvəlindən bir neçə gün sonra xəstənin qan zərdabında tapılır. Bir antigenə qarşı

orqanizmdə ancaq bir cür anticisim əmələ gəlir.


779) Diferensial - diaqnostik qidalı mühitlərdən nə məqsədlə istifadə olunur?

A) Müayinə materialının göndərilməsində

B) Faqotipin təyinində

C) Təmiz kulturanın alınmasında

D) Bakteriyaların diri halda öyrənilməsində

E) Antibiotiklərin həssaslığının təyinində

Təmiz kulturanın alınmasında

Mikroorqanizmlərin proteolitik, saxarolitik, hemolitik və digər xassələrinə əsasən

onun növünü təyin etmək üçün diferensial - dianostik qidalı mühitlərdən istifadə

edilir. Bu mühitlər də konsistensiyasına görə bərk və maye halında olur. İndikatorlu

süd, indikatorlu peptonlu su, Hissin əlvan sıra mühiti və s. maye differensial -

diaqnostik mühitlərdir. Bərk mühitlərdən isə Endo, Levin, qanlı aqar, bismut - sulfit

aqarı və s. göstərmək olar.



780) Sınaq şüşəsində mikroblu duru materialdan maye qidalı mühitə əkin nə ilə

aparılır?

A) İynə ilə

B) Steril pipetka ilə

C) Şpatellə

D) Kolli qələmi ilə

E) Tamponla

Steril pipetka ilə

Mikrob əkmənin texnikası qidalı mühitin bərkliyindən asılıdır. Əkmə əməliyyatları

bokslarda və ya gediş - gəliş az olan laboratoriyalarda aparılır. Mikroblu material

duru olarsa steril pipetka ilə bir damla material götürüb duru qidalı mühitə əlavə

olunur, çalxalanır. Pipetka isə dezinfeksiyaedici məhlula salınır.


mikrobiologiyadan tərcübə məşğələlərinə dair” Bakı .1998. Səh. 77

781) Termostat nə məqsədlə istifadə olunur?

A) Mikroorqanizimlərin saxlanmasında

B) Mikroorqanizimlərin məhv edilməsində

C) Mikroorqanizimlərin yetişdirilməsində

D) Sterilzasiya məqsədi ilə

E) Təmiz kulturanın alınmasında

- Mikroorqanizimlərin yetişdirilməsində

Termostatdan mikrobları insan və heyvan orqanizmindən xaricdə, yəni süni qidalı

mühitlərdə becərmək üçün istifadə edilir. Termostatda temperaturu sabit saxlamaq

üçün istilik tənzimləyici olur. Əksər patogen mikroblar 37o C - temperaturda 1 neçə

sutkada termostatda çoxalırlar.



782) Yaşadığı mühitdən asılı olaraq bakteriya hüceyrəsinin ölçüsünün və

formasının dəyişməsi necə adlanır?

A) Polimorfizm

B) Antaqonizm

C) Metobolizim

D) Simbioz

E) Metobioz

- Polimorfizm

Bakteriyalar bir hüceyrəli orqanizmlərdir. Bakteriyaları forma və ölçülərini müxtəlif

amillərinin təsiri altında dəyişə bilər. Bu hadisə polimorfizm adlanır.

Ədəbiyyat: Ф.К Черкес, Л.Б.Богоявленская, Н.А.Бельская . « Mикробиология»

«Медицина» Москва. 1987. Səh. 38

783) S - formalı koloniyaların xüsusiyyətləri hansıdır?

A) Xırda, uzun, çöp şəklində

B) Xırda, ulduz şəklində

C) Hamar, dairəvi, parlaq

D) Bulanıq, qabarıq

E) Girintili, çıxıntılı, selikli

- Hamar, dairəvi, parlaq

Qidalı mühit səthində eyni növlü mikrobun bir yerə yığılmış forması koloniya

adlanır. S - formalı koloniyalar hamar, dairəvidir. Mikrob dissosasiyası zamanı S -

forma R - formaya keçir. (Antibiotiklər, kimyəvi maddələr təsirindən və s.).


mikrobiologiyadan tərcübə məşğələlərinə dair” Bakı .1998. Səh. 81

784) Orta hərarəti sevən mikroblar necə adlanır?

A) Termofil

B) Mezofil

C) Steril

D) Psixrofil

E) Maksimal

- Mezofil

Orta temperaturda yaşayan mikroblar mezofil bakteriyalardır. Mezofillər üçün

optimal tempertur 30 - 370 C - dir


785) İsti sevən mikroblar necə adlanır?

A) Mezofil

B) Minimal

C) Steril

D) Psixrofil

E) Termofil

- Termofil

Mikrobların normal inkişaf etmələri üçün müəyyən temperatur lazımdır. Mikrobun

həyat fəaliyyəti üçün əlverişli olan temperatura optimal temperatur deyilir. Termofil

bakteriyalar üçün (isti sevənlər) optimal tempertur 50 - 60o arasındadır.


786) Soyuq sevən mikroblar necə adlanır?

A) Mezofil

B) Termofil

C) Psixrofil

D) Optimal

E) Steril

- Psixrofil

Psixrofil bakteriyalar (soyuq - sevənlər) üçün temperatur optimumu 15 - 200 - dir.

Temperaturun azalmasına mikroblar çox həssas deyil. Əgər temperatur optimumdan

yuxarı və ya aşağı müəyyən dərəcəyə qədər tərəddüd edərsə, onda mikrobun inkişaf

prosesi nisbətən zəifləyir.


787) Virulentlik nədir?

A) İnsanda xəstəlik yaratmaq qabiliyyətidir

B) Zəif adamlarda xəstəlik törətmədir

C) Mikrobun patogenlik dərəcəsidir

D) Törədicinin yayılmasına orqanizmin müdafiə reaksiyasıdır

E) Mikrobun həssaslığıdır

- Mikrobun patogenlik dərəcəsidir

Patogen mikrobun xəstəliktörətmə qabiliyyətinin dərəcəsi virulentik adlanır.


788) Anatoksinlər nədən hazırlanır?

A) İmmunoqlobulinlərdən

B) Donor qanından

C) Mikrob toksinindən

D) Antitoksik serumlardan

E) Mikroblardan

- Mikrob toksinindən

Bir sıra xəstəliklərdə immunitetin yaranması antitoksik xarakter daşıyır. Bu cür

xəstəliklərdə immunitet yaratmaq üçün mikrobun özündən deyil, onların

ekzotoksinlərindən istifadə etmək lazımdır. Fransız alimi Ramon ekzotoksin üzərinə

müəyyən miqdar formalin əlavə edərək 39 - 40o C temperaturda 30 - 32 gün

saxlamışdır. Nəticədə immunogen xassəsini saxlamış zərərsiz preparat - anatoksin

almışdır.


789) Aşağıdakılardan hansı immunitetin spesifik amillərinə aiddir?

A) Dəri örtüyü

B) Lizosim

C) İmmunoqlobulinlər

D) Faqositoz

E) Komplement

İmmunoqlobulinlər

İmmunoqlobulin molekullarında olan H - zəncirlər 5 tipdə ola bilər. Buna görədə

immunoqlubinlər 5 sinfə bölünür: İqG, İqM, İqA, İqE, İqD.


790) Qeyri spesifik müdafiənin hüceyrə amilinə nə aiddir?

A) Lizosim

B) İmmunoqlobulinlər

C) Selikli qişalar

D) Faqositoz

E) Dəri

- Faqositoz

Meçnikov süngərlərin bədəninə yabanı cisimlər daxil edib, onların amöbəbənzər

hüceyrələr tərəfindən udulduqlarını müşahidə etmişdir. Bu prosesə faqositoz adı

verilmişdir.


791) Qalın qan damlası necə fiksasiya olunur?

A) 96% - li etil spirtində

B) Sülfat turşusu ilə

C) Romanovski - Gimza boyağı ilə

D) Asetonda

E) Alov üzərində

- 96% - li etil spirtində

96% - li etil spirtində və ya Nikiforov məhlulunda (etil spirti ilə efirin bərabər

miqdarda qarışığı) 15 dəqiqə, metil spirtində 3 dəqiqə müddətində təsbit edilir.


mikrobiologiyadan tərcübə məşğələlərinə dair” Bakı.1998. Səh. 309

792) Aşağıdakı əlamətlərdən antigenə aid olan hansıdır?

A) Anticisim əmələ gətirməmək

B) Toksigenlik

C) Daxil olduğu orqanizm üçün yad olmaq

D) Virulentlik

E) Patogenlik

- Daxil olduğu orqanizm üçün yad olmaq

Antigen başqa bir növə aid olmalı, yəni daxil olduğu orqanizm üçün yad olmalıdır.

Eyni bir növdən olan antigenlər həmin növə mənsub heyvana vurulduqda anticim

əmələ gəlməsinə səbəb olmur.


793) Hansı xəstəlikdə qeyri steril immunitet müşahidə olunur?

A) Vərəm

B) Taun

C) Qızılça

D) Vəba

E) Qrip

Vərəm

Steril imunitetdən fərqli olaraq bəzi xəstəliklərdə immunitet patogen mikrobun

bədəndə olması ilə müşayiət edilir. Yəni mikrob orqanizmdə olduğu zaman ona qarşı

immunitet yaranır. Əksinə mikrobun bədəni tərk etməsilə ona qarşı immunitet də yox

olur. Bir sıra yoluxucu xəstəliklər tamamilə keçib getdikdən sonra onlara qarşı steril

immunitet müşahidə olunmur və ikinci dəfə yoluxmadan həmin xəstəliyə tutulmaq

olur. Bəzi xəstəliklərdə immunitet patogen mikrobun bədəndə olması ilə müşayət

edilir. Mikrob bədəni tərk etdikdə ona qarşı immunitet də yox olur. Vərəm

xəstəliyində olduğu kimi.


794) Vaksin vurmaqla immunitetin hansı növünü yaratmaq olar?

A) Süni fəal

B) Süni passiv

C) Qeyri - steril immunitet

D) Təbii qazanılmış

E) Təbii (növ)

- Süni fəal

Süni fəal immunitetin əmələ gəlməsində orqanizmin özü də iştirak edir. Belə

immunitet patogen mikrobdan və ya onun toksinindən hazırlanmış vaksin ilə peyvənd

edildikdən sonra yaranır.


795) Virulentliyi zəiflədilmiş mikroblardan hazırlanmış vaksinlər necə adlanır?

A) Anatoksin

B) Kimyəvi

C) Ölü

D) Autovaksin

E) Diri

- Diri

Vaksinlər süni aktiv immunitet yaratmaq üçün preparatdır. Virulentliyi zəifləşdirilmiş

törədicilərdən hazırlanmış vaksinlər diri vaksinlərdir.


796) Mikrobun ekzotoksinini formalin və isti ilə zərərsizləşdirməklə hansı vaksin

növü alınıb?

A) Kimyəvi

B) Polivaksin

C) Anatoksin

D) Diri

E) Autovaksin

- Anatoksin

Fransız alimi Ramon toksinə müəyyən miqdar formalin əlavə edərək 39 - 400

temperaturda 30 - 32 gün saxlamışdır. Nəticədə immunogen xassəsini saxlamış

zərərsiz preparat - anatoksin almışdır.


797) Morfoloji quruluşuna görə stafilokoklar hansı formadadır?

A) Paxlaya oxşar diplokokdur

B) Tetrakokdur

C) Üzüm salxımına bənzərdir

D) Lanset şəkilli diplokokdur

E) Sarsindir

Üzüm salxımına bənzərdir

Stafilakoklar kürə şəkilli bakteriyalardır. Yaxmada üzüm salxımına bənzər formada

yerləşir.


798) Morfoloji quruluşuna görə streptokoklar hansı formadadır?

A) Sarsindir

B) Şara bənzərdir

C) Paxlaya oxşar diplokokdur

D) Lanset şəkilli diplokokdur

E) Tetrakokdur

- Şara bənzərdir

Streptokoklar dairəvi, şarabənzər formada olan mikroorqanizmlərdir.


799) Streptokoklar yaxmada necə yerləşir?

A) Cüt - cüt

B) Üzüm salxımı formasında

C) Qısa və uzun zəncir formasında

D) Topa halında

E) Şam alovuna bənzər

- Qısa və uzun zəncir formasında

Streptokoklar dairəvi və oval formada olur. Bərk qidalı mühitdə bitmiş kulturadan və

irindən hazırlanmış yaxmalarda cüt - cüt və qısa zəncir, maye qidalı mühitlərdə

bitmiş kulturadan hazırlanmış yaxmalarda isə uzun zəncir və ya topa şəklində

düzülür.


800) Streptokoklar hansı xəstəliyi törədir?

A) Dizenteriya

B) Süzənək

C) Blennoreya

D) Skarlatina

E) Meningit

- Skarlatina

Streptokokların törətdiyi xəstəlikləri şərti olaraq irinli və irinsiz xəstəliklərə bölmək

olar. Irinsiz xəstəliklərə skarlatina aiddir.


801) Morfoloji qurluşuna görə pnevmokoklar hansı formadadır?

A) Paxla şəkilli kok

B) Tetrakok

C) Şara bənzər

D) Sarsin

E) Lanset şəkilli diplokok

- Lanset şəkilli diplokok

Pnevmokoklar uzunsov formalı diplokoklardır. Onların bir - birinə baxan ucları girdə,

əks ucları şam alovuna, yaxud lansetin ucuna bənzəyir.


802) Pnevmokoklar yaxmada necə görünür?

A) Tək - tək

B) Uzun zəncir formasında

C) Topa halında

D) Lansetşəkilli diplokok formasında

E) Üzüm salxımı formasında

- Lansetşəkilli diplokok formasında

Qram üsulu ilə boyanmış yaxma mikroskopiya edilir. Preparatda Qram müsbət,

lansetşəkilli kapsulalı diplokoklar görünür.



803) Pnevmokok infeksiyası zamanı müayinə üçün hansı material götürülür?

A) Mədənin yuyuntu suyu

B) Onurğa beyni mayesi

C) Qusuntu kütləsi

D) Sidik

E) Bəlğəm

- Bəlğəm

Müayinə üçün bəlğəm götürülür, yaxma hazırlanır, Qram üsulu ilə boyanır,

mikroskopiya edilir. Kapsulanın içərisində cüt - cüt yerləşmiş pnevmokoklar görünür.



804) Meninqokokların morfoloji quruluşu necədir?

A) Sarsindir

B) Lanset şəkilli diplokoklardır

C) Mikrokokdur

D) Şara bənzərdir

E) Paxla şəkilli, cüt - cüt yerləşən koklardır

- Paxla şəkilli, cüt - cüt yerləşən koklardır

Meninqokoklar böyrək, qəhvə dənəsi və ya paxlaşəkilli, cüt - cüt yerləşən koklardır.

Onların basıq tərəfləri bir - birinə, qabarıq səthləri isə əks tərəfə çevrilmişdir.


805) Meninqokok infeksiyasında xəstəlik mənbəyi aşağıdakılardan hansıdır?


B) Birələr

C) Xəstə adamlar

D) Ağcaqanadlar

E) Gənələr

- Xəstə adamlar

Xəstəliyin mənbəyi xəstə uşaqlar, sağlam mikrobgəzdirənlərdir.


806) Meninqokok infeksiyası zamanı müayinə ücün hansı material götürülür?

A) Sidik

B) Onurğa beyni mayesi

C) Mədənin yuyuntu suyu

D) Bəlğəm

E) Qusuntu kütləsi

- Onurğa beyni mayesi

Laboratoriya müayinəsi üçün xəstədən əsasən onurğa beyni mayesi götürülür.



807) Meninqokoklar hansı xəstəliyi törədir?

A) Pnevmoniya

B) Epidemik serebrospinal meningit

C) Skarlatina

D) Revmatizm

E) Qızıl yel

Epidemik serebrospinal meningit

Meninqokoklar epidemik serebrospinal meningitin törədiciləridir.


808) Qonokokların morfoloji quruluşu necədir?

A) Lansetşəkilli diplokokdur

B) Kofe dənəsinə oxşar diplokokdur

C) Şarabənzər

D) Sarsindir

E) Zəncir əmələ gətirən kokdur

- Kofe dənəsinə oxşar diplokokdur

Qonokoklar paxla, kofe dənəsinə oxşar diplokoklardır.


809) Qonokoklar hansı xəstəliyi törədir?

A) Meningit

B) Pnevmoniya

C) Süzənək

D) Qızıl yel

E) Skarlatina

Süzənək

Qonokoklar süzənək və blennoreya xəstəliklərini törədirlər. Cinsi üzvlərin selikli

qişasına düşmüş qonokoklar irinli - iltihab prosesin əmələ gəlməsinə səbəb olur.


810) Bağırsaq çöpləri hansı morfoloji quruluşa malikdir?

A) Xırda, oval çöplərdir

B) Hərəkətsiz çöplərdir

C) Çöpşəkilli bakteriyalardır

D) Ucları kəsilmiş və ya əyilmiş bakteriyalardır

E) Hər iki ucu sancaqşəkilli, əyilmiş çöplərdir

Çöpşəkilli bakteriyalardır

Bağırsaq çöpləri çöpşəkilli bakteriyalardır. Peritrix qamçıları var.


811) Aşağıdakı xəstəliklərdən hansı bağırsaq infeksiyalarına aiddir?

A) Difteriya

B) Tulyaremiya

C) Göyöskürək

D) Meningit

E) Kolienterit

Kolienterit

Bağırsaq çöpü şərti - patogen bakteriyadır. Orqanizm zəiflədikdə onlar bağırsağa və

digər orqanlara daxil olub patoloji proseslər - enterit, sistit və s. törədir.


812) Bağırsaq çöpünü tədqiq etmək üçün hansı müayinə materialı götürülür?

A) İrin

B) Nəcis

C) Bəlğəm

D) Yaradan götürülmüş möhtəviyyat

E) Əsnəkdən selik

- Nəcis

Xəstənin nəcisi müayinə materialı kimi götürülür, Endo, Levin və s. mühitlərə əkilir



813) Salmonellalar hansı xəstəliyin törədiciləridir?

A) Göyöskürək

B) Tetanus

C) Kandidozlar

D) Botulizm

E) Qarın yatalağı

- Qarın yatalağı

Salmonella cinsinə qarın yatalağı, paratiflər və qida toksikoinfeksiyaları törədən

bakteriylar daxildir.


814) Qarın yatalağının seroloji diaqnozunda hansı reaksiya tətbiq olunur?

A) Vasserman

B) Xeddelson

C) Rayt

D) Presipitasiya

E) Vidal

Vidal

Xəstəliyin ikinci həftəsində qanda aqqlütininlərin miqdarı kifayət qədər olduğundan

diaqnostik məqsədlə aqqlutinasiya reaksiyas sayılan Vidal reaksiyası qoyulur.



815) Dizenteriya bakteriyalarının morfoloji quruluşu necədir?

A) Hər iki ucu sancaqşəkilli

B) Kiçik hərəkətli

C) Ucları dairələnmiş hərəkətsiz çöplərdir

D) Təbil çubuğuna oxşar

E) Oval formasındadır

- Ucları dairələnmiş hərəkətsiz çöplərdir

Dizenteriya çöplərinin morfologiyası bağırsaq - tif qrup bakteriyalarının

morfologiyasından yalnız qamçılarının olmaması ilə fərqlənir. Onlar hərəkətsizdir.


816) Xüsusi təhlükəli infeksiyalara aşağıdakılardan hansı aiddir?

A) Göy öskürək

B) Qrip

C) Vəba

D) Meningit

E) Difteriya

- Vəba

Vəba xəstəliyi yüksək yayılma xassəsinə və ağır gedişə malikdir. İlk dəfə vəbanın

törədicisi 1883 - cü ildə R.Kox tərəfindən Misirdə kəşf edilmişdir.


817) Vəba törədicisinin morfoloji quruluşu necədir?

A) Hər iki ucu sancaqşəkilli

B) Oval formada

C) Ucları dairələnmiş hərəkətsiz

D) Vergül förmasında əyilmiş çöpdür

E) Təbil çubuğuna oxşar

Vergül förmasında əyilmiş çöpdür

Vibrion vergül formasını xatırladan, azacıq əyilmiş çöp şəklindədir. Bir ədəd qamçısı

ilə iti hərəkət edir.


818) Vəba ilə yoluxma yolu hansıdır?

A) Təmas - məişət

B) Alimentar

C) Həşaratlar

D) Torpaq

E) Hava

- Alimentar

Yoluxma alimentar yolla yəni vibrionlarla çirklənmiş suyun və qida məhsullarının

qəbulu nəticəsində baş verir.


819) Xüsusi təhlükəli infeksiyalar qrupuna hansı aiddir?

A) Meningit

B) Difteriya

C) Taun

D) Göy öskürək

E) Qrip

- Taun

Xüsusi təhlükəli infeksiyalar qrupuna zoonoz infeksiya olan taun törədicisi aiddir.

Ədəbiyyat: Ф.К. Черкес, Л.Б. Богоявленская, Н.А.Бельская. «Микробиология»


820) Taun törədicisi hansı morfoloji quruluşa malikdir?

A) Ucları sancaq şəkillidir

B) Oval formalı çöpdür

C) Ucları dairələnmişdir

D) Vergül formasinda əyilmişdir

E) Təbil çübuğuna oxşar

- Oval formalı çöpdür

Taun çöpləri oval (yumurtayabənzər) hərəkətsiz çöplərdir.


821) Tulyaremiya törədicisi hansı morfoloji quruluşa malikdir?

A) Təbil çubuğuna oxşar

B) Kiçik kokabənzər bakteriya

C) Oval formalı çöp

D) Ucları dairələnmiş

E) Ucları sancaq şəkilli

- Kiçik kokabənzər bakteriya

Tulyaremiya törədiciləri çox kiçik kokobənzər bakteriyalardır.


822) Tulyaremiya xəstəliyinin keçiricisi nədir?

A) İtlər

B) Xırda buynuzlu mallar

C) Gəmiricilər

D) Bitlər

E) İnsanlar

- Gəmiricilər

Tulyaremiya xəstəliyinin keçiricisi gəmiricilərdir.


823) Preparat nəyə deyilir?

A) Rənglənmiş yaxmaya

B) İrindən hazırlanmış yaxmaya

C) Basma yaxmaya

D) Qandn hazırlanmış yaxmaya

E) Fiksasiya olunmuş yaxmaya

Fiksasiya olunmuş yaxmaya

Ədəbiyyat: Ф.К. Черкес, Л.Б. Богоявленская, Н.А.Бельская «Микробиология»

«Медицина» Москва .1987. Səh. 47

824) Qarayara törədicisi hansı morfoloji quruluşa malikdir?

A) Ucları dairələnmiş

B) İri, ucları əyilmiş və ya kəsilmiş

C) Təbil çubuğuna oxşar

D) Oval formalı

E) Kiçik kokabənzər

- İri, ucları əyilmiş və ya kəsilmiş

Çöplərin ucları azacıq əyilmiş və ya kəsilmiş formada görünür.


825) Qarayara xəstəliyinin diaqnozu hansı reaksiyaya əsasən qoyulur?

A) Vasserman

B) Askoli

C) Rayt

D) Xeddelson

E) Vidal

- Askoli

Askoli reaksiyası vasitəsilə dəridə, yunda, xəz məmulatlarında və s. qarayara

basillərini aşkar etmək olar.



826) Qarayara çöplərinə xas koloniya hansıdır?

A) Qırışlı, şir başına oxşar

B) Dalğavari

C) Parlaq, civə damcısına oxşar

D) Şeh damlasına oxşar

E) Hamar

- Qırışlı, şir başına oxşar

Ətli - peptonlu aqarda qırışlı, burulmuş saça və ya şir başına oxşar koloniyalar əmələ

gətirirlər.


827) Brüselyoz törədicisi hansı morfoloji quruluşa malikdir?

A) Xırda, kokabənzər bakteriyalardır

B) Ucları dairələnmişdir

C) Təbil çubuğuna oxşar

D) Ucları kəsilmiş

E) Sancaq şəkillidir

- Xırda, kokabənzər bakteriyalardır

Brüsellalar, xırda, kokabənzər bakteriyalardır.


828) Brüselyozun diaqnozunda hansı reaksiya qoyulur?

A) Vasserman

B) Vidal

C) Askoli

D) Rayt

E) Pirke

- Rayt

Rayt aqqlütinasiya reaksiyası qoyulur.

Ədəbiyyat: H.H.İbrahimov,S.Q. Orucov, A.B. Şükürov, K.İ. Əhmədova, L.H.

İsmayılova. “Mikrobiologiya və mikrobioloji müayinə üsulları. Bakı .2003. Səh. 282

829) Brüselyoz zamanı hansı sınaqlar qoyulur?

A) Bürne

B) Mantu

C) Dik

D) Şik

E) Pizu

- Bürne

Yüksək allergiya halını müəyyən etmək üçün xəstəliyin 15 - 20 - ci günündən

başlayaraq dəri - allergiya reaksiyası - Bürne sınağı qoyulur.



830) Göyöskürək törədicisinin morfoloji quruluşu necədir?

A) Xırda, kokabənzərdir

B) Oval formalı kiçik çöplərdir

C) Ucları kəsilmişdir

D) Təbil çubuğuna oxşardır

E) Sancaqşəkillidir

- Oval formalı kiçik çöplərdir

Ədəbiyyat: H.H.İbrahimov “Tibbi mikrobiologiya”.Bakı.1995. Səh. 261

831) Göyöskürək zamanı infeksiya mənbəyi aşağıdakılardan hansıdır?

A) Gəmiricilər

B) Ağcaqanadlar

C) İri buynuzlu mal

D) Xəstə adam

E) Birələr

Xəstə adam

Təbii halda göyöskürəklə ancaq insanlar xəstəlinir. Xəstəlik xəstə uşaqlardan sağlam

şəxslərə hava - damcı yolu ilə keçir.

Ədəbiyyat: H.H.İbrahimov “Tibbi mikrobiologiya”. Bakı. 1995. Səh. 262

832) Göyöskürəyi qeyri həqiqi göyöskürəkdən fərqləndirmək üçün hansı sınaq

qoyulur?

A) Askoli

B) Tirozin

C) Şik

D) Bürne

E) Mantu

- Tirozin

0/1% tirozinli mühitdə qeyri - həqiqi göyöskürək törədiciləri böyüyür və mühit

qəhvəyi rəngə boyanır. Həqiqi göyöskürək törədiciləri bu mühitdə inkişaf etmir.

Ədəbiyyat: Ф.К. Черкес, Л.Б. Богоявленская, Н.А.Бельская. «Микробиология»


833) Göyöskürək törədiciləri əkilmiş qidalı mühitə penisillin nə məqsədlə əlavə

olunur?

A) Kənar mikrofloranın böyüməsini saxlamaq üçün

B) Mühitin pH - nı dəyişmək üçün

C) Qida komponenti kimi

D) Qidalı mühitə bərklik vermək üçün

E) Quraqlıqdan qorunmaq üçün

- Kənar mikrofloranın böyüməsini saxlamaq üçün

Burun udlaq yolunda kənar mikrobların böyüməsinin qarşısını almaq üçün, içərisində

KKA olan qidalı mühitə penisillin əlavə olunur.

Ədəbiyyat: Ф.К. Черкес, Л.Б. Богоявленская, Н.А.Бельская. « Микробиология»


834) Difteriya törədicisinin morfoloji quruluşu necədir?

A) Ovaldır

B) Bir qədər əyilmiş,nazik çöplərdör

C) Ucları kəsilmişdir

D) Sancaq şəkillidir

E) Xırda, kokabənzərdir

- Bir qədər əyilmiş,nazik çöplərdör

Difteriya törədiciləri düz və ya bir qədər əyilmiş polimozf çöplərdir. Onlar yaxmada

ucları bir - birinin üzərinə düşdükdə əlin açılmış barmaqlarını xatırladan formada

görünür.

Ədəbiyyat: H.H.İbrahimov “Tibbi mikrobiologiya” Bakı.1995. Səh. 290

835) Vərəm törədicisi aşağıdakılardan hansına aiddir?

A) Korinebakteriya

B) Salmonella

C) Mikobakteriya

D) Klostridiya

E) Bordetella

- Mikobakteriya

Vərəm törədicisi mikobakterium cinsinə aiddir.


836) Vərəm törədicisi hansı morfoloji xüsusiyyətə malikdir?

A) Ucları kəsilmişdir

B) Koklardır

C) Təbil çubuğuna oxşardır

D) Düz, nazik çöplərdir

E) Ucları dairələnmişdir

- Düz, nazik çöplərdir

Vərəm mikobakteriləri nazik, düz, çöplərdir.

Ədəbiyyat: H.H.İbrahimov “Tibbi mikrobiologiya” Bakı. 1995. Səh. 299

837) Vərəm törədicisini aşkar etmək üçün yaxmalar hansı boyama üsulu ilə

boyanır?

A) Bürri

B) Sil - Nilsen

C) Romonovski - Gimza

D) Ojeşko

E) Qram

- Sil - Nilsen

Vərəm törədicilərini xüsusi rəngləmə üsulu olan Sil - Nilsen üsulu ilə rəngləyirlər.



838) Patogen anaerobların klostridium cinsinə hansı törədici aiddir?

A) Vərəm

B) Taun

C) Tulyaremiya

D) Tetanus

E) Difteriya

- Tetanus

Patogen anaerobların klostridium cinsinə tetanus törədicisi aiddir.


839) Tetanus çöpü hansı formadadır?

A) Təbil çubuğu

B) Sancaqşəkilli

C) Düz, nazik çöp `

D) Sporu mərkəzdə yerləşən çöp

E) Streptobasil

Təbil çubuğu

Tetanus çöpləri xarici mühitdə şarabənzər spor əmələ gətirir. Spor hüceyrənin bir

ucunda yerləşərək onu təbil çubuğuna bənzədir.

Ədəbiyyat: H.H.İbrahimov “Tibbi mikrobiologiya”Bakı.1995. Səh. 275

840) Aşağıdakı törədicilərdən hansılar spor əmələ gətirir?

A) Botulizm

B) Bağırsaq çöpü

C) Salmonellalar

D) Vəba

E) Şigellalar

- Botulizm

Botulizm törədicisi ucları girdə polimorf çöplərdir. Oval formalı spor əmələ gətirir

Ədəbiyyat: H.H.İbrahimov “Tibbi mikrobiologiya”. Bakı .1995. Səh. 285

841) Botulizm törədicisinin morfoloji quruluşu necədir?

A) Təbil çubuğu

B) Sancaqşəkilli

C) Düz, nazik çöplər

D) Streptobatsil

E) Ucları girdə, polimorf çöplərdir

- Ucları girdə, polimorf çöplərdir

Ucları girdə polimorf çöplərdir.


842) Patogen spiroxetlərə hansı törədicilər aiddir?

A) Qarın yatalağı

B) Botulizm

C) Vəba

D) Dizenteriya

E) Sifilis törədicisi

- Sifilis törədicisi

Patogen spiroxetlərə sifilisin törədicisi aiddir. Sifilisin törədicisi - Treponema

pallidum F.Şaudin tərəfindən kəşf edilmişdir.


843) Sifilis törədicisinə nə üçün solğun spiroxeta deyilir?

A) Metilen abısı ilə göy rəngə boyandığına görə

B) Romonovski - Gimza üsulu ilə göy - bənövşəyi boyandığına görə

C) Romanovski - Gimza üsulu ilə solğun boyandığına görə

D) Qram üsulu ilə solğun boyandığına görə

E) Qram üsulu ilə çəhrayı rəngə boyandığına görə

- Romanovski - Gimza üsulu ilə solğun boyandığına görə

Romanovski - Gimza üsulu ilə solğun çəhrayı rəngdə boyandığından onları solğun

spiroxetlər adlandırırlar.


844) Sifilisin seroloji müayinəsində hansı reaksiya tətbiq edilir?

A) Rayt

B) Vidal

C) Xeddelson

D) Pirket

E) Vasserman

- Vasserman

Sifilisin seroloji diaqnostikasında Vasserman reaksiyası daha geniş tətbiq olunur. Bu

məqsədlə xəstəliyin ikinci və üçüncü dövrlərində xəstənin qan zərdabından istifadə

edilir.



845) Aşağıdakilardan hansı ərzaq məhsullarının sanitar göstərici mikrobudur?

A) Meninqokok

B) Difteriya çöpü

C) Qonokok

D) Bağırsaq çöpü

E) Sarsin

Bağırsaq çöpü

Ət və kolbasa məhsullarının sanitar bakterioloji müayinəsində 1 q məhsulda bağırsaq

çöpləri təyin edilir.



846) Əllərin yuyuntu suyunun sanitar bakterioloji müayinəsində nəyi aşkar

etmək olar?

A) Difteriya çöpü

B) Qonokok

C) Meninqokok

D) Qızılı stafilokok

E) Pnevmokok

- Qızılı stafilokok

Qızılı stafilokoku.



847) Malyariya plazmodisinin cinsi inkişaf dövrü harada gedir?

A) Dişi ağcaqanadın bədənində

B) Quşlarda

C) Havada

D) İnsan orqanizmində

E) Suda

- Dişi ağcaqanadın bədənində

Cinsi inkişaf dövrü Anapheles cinsindən olan dişi ağcaqanadın bədənində gedir.

Ədəbiyyat: H.H.İbrahimov “Tibbi mikrobiologiya” Bakı. 1995. Səh. 403

848) Malyariya zamanı qandan hazırlanmış qalın damla hansı üsulla boyanır?

A) Sil - Nilsen

B) Ojeşko

C) Burri

D) Romanovski - Gimza

E) Qram

- Romanovski - Gimza

Romanovski - Gimza üsulu ilə qan yaxması 50 dəqiqə müddətində boyadılır, sonra su

ilə yuyulur və havada qurudulur.



849) Malyariya zamanı müayinə ücün hansı material götürülür?

A) İrin

B) Əsnəkdən selik

C) Qan

D) Qusuntu kütləsi

E) Sidik

Qan

Malyaryanın laboratoriya diaqnostikasında mikroskopik və seroloji üsullardan

istifadə edilir. Bu məqsədlə xəstədən qan götürülür. Mikroskopik müayinələr üçün

qalın damla və nazik yaxma preparatları hazırlanır.



850) Toksoplazmozda infeksiya mənbəyi nədir?

A) Ağcaqanadlar

B) Bitlər

C) Pişiklər

D) Gənələr

E) Birələr

Pişiklər

İnfeksiya mənbəyi pişiklər və digər heyvanlardır.

Ədəbiyyat: H.H.İbrahimov “Tibbi mikrobiologiya” Bakı .1995. Səh. 402

851) Toksoplazmoz törədicisinin morfoloji quruluşu necədir?

A) Uzun çöp

B) Oval ucları şiş

C) Oval ucları burulmuş

D) Aypara və ya portağal dilimi şəklində

E) Ulduz forması

- Aypara və ya portağal dilimi şəklində

Parazitin vegetativ forması aypara və ya portağal dilimi şəklindədir.



852) Patogen göbələklər insanlarda hansı xəstəlikləri törədir?

A) Brüselloz

B) Leyşmanioz

C) Trixofitiya

D) Toksoplazmoz

E) Lyambliyoz

- Trixofitiya

Trixofitiya - saçqıran, dərinin tüklü, həm də tüksüz yerlərində baş verə bilər.


853) Təmiz kultura nədir?

A) Bir və ya bir neçə mənbələrdən alınmış eyni növlü mikrob kulturasıdır

B) Qidalı mühitdə becərilən mikroorqanizmlərdir

C) Bir mikrob hüceyrəsindən inkişaf edən mikrob populyasiyasıdır

D) Yalnız bir növ mikrob olan kulturadır

E) Bərk qidalı mühitdə mikrobların əmələ gətirdiyi populyasiyadır

- Yalnız bir növ mikrob olan kulturadır

Təmiz mikrob kulturası - hər hansı bir növə mənsub olan mikrobun qidalı mühitdə

populyasiyadır.


854) Dermatomikoz zamanı müayinə ücün hansı material götürülür?

A) Bəlğəm

B) Zədələnmiş dırnaq qırıntıları

C) İrin

D) Qan

E) Qusuntu

- Zədələnmiş dırnaq qırıntıları

Prosesin gedişindən asılı olaraq zədələnmiş dırnağın qırıntıları və s. müayinə edilir


mikrobiologiyadan tərcübə məşğələlərinə dair”Bakı. 1998. Səh. 292

855) Qazanılmış immunçatışmazlıq sindromunu yaradan virus virusların hansı

fəsiləsinə aiddir?

A) Herpes viruslar

B) Adenoviruslar

C) Retroviruslar

D) Rabdoviruslar

E) Papoviruslar

- Retroviruslar

Retroviruslar fəsiləsinə aiddir və immun sistemin T - hissəsini zədələyən virus

infeksiyasıdır.


856) Havanın sanitar bakterioloji müayinəsi hansı üsulla aparılır?

A) Sedimentasiya

B) Faqotipaj üsulu

C) Bioloji

D) Brodil

E) Membran filtirlər üsulu

- Sedimentasiya

Havanın sanitar bakterioloji müayinəsi sedimentasiya üsulu ilə aparılır və 1 m3

havada olan mikrobların ümumi miqdarı təyin edilir.

Ədəbiyyat: Ф.К. Черкес, Л.Б. Богоявленская, Н.А.Бельская Микробиология

«Медицина» Москва 1987. Səh. 485

857) Nazik qan yaxması necə fiksasiya olunur?

A) 96% - li etil spirtində

B) Turşu buxarı ilə

C) Formalinlə

D) Alov üzərində

E) Asetonla

- 96% - li etil spirtində

Qan yaxmaları havada quruduqdan sonra 96% - li etil spirtində və ya Nikiforov

məhlulunda (etil spirti ilə efirin bərabər miqdarda qarışığı) 15 dəqiqə, metil spirtində

3 dəqiqə müddətində təsbit edilir.


858) Seroloji müayinə aparmaq üçün venadan nə qədər qan götürülür?

A) 1ml

B) 5ml

C) 0,3ml

D) 2 - 3ml

E) 0,5ml

2 - 3ml

Seroloji müayinə aparmaq üçün şprislə dirsək venasından, bəzən barmaqdan 2 - 3 ml

qan götürülür, sonra onun zərdab hissəsi ayrılır. Bunun üçün qan yığılmış steril sınaq

şüşəsinin ağzı tıxacla bağlanır, ya 370 - li termostatda, ya da su hamamında 20 - 30

dəqiqə saxlanılır ki, qan laxtalansın.



859) Bakterioloji müayinə üçün venadan nə qədər qan götürülür?

A) 1ml

B) 2ml

C) 3ml

D) 4ml

E) 5 - 10ml

5 - 10ml

Bakterioloji müayinə üçün qan dirsək venasından 5 - 10ml həcmində götürülməlidir.

Bunun üçün steril şpislə qan götürüb içərisində steril şəkərli bulyon, 10% - li ödlü

bulyon və ya Rappoport mühiti olan flakona tökürlər.



860) Bakterioloji müayinə üçün götürülən müayinə materialı götürülən andan

laboratoriyaya hansı müddətdə çatdırılmalıdır?

A) 3 saat

B) 4 saat

C) 1 saat

D) 2 saat

E) 5 saat

2 saat

Müayinə materilarının seçilməsi, hansı orqanın zədələnməsindən, törədicinin bioloji

xüsusiyyətlərindən asılıdır. Müayinə materialı steril alətlə götürülür, steril qablara

yığılır. Hər bir qaba yalnız bir xəstənin hər hansı bir materialı götürülməli, üstündə

günün tarixi, materialın adı və xəstənin familiyası qeyd olunmalıdır. Materialın

düzgün yığılması və çatdırılması mikrobioloji müayinənin effektliyini təmin edir.



861) Yaxmalar nə üçün fiksasiya edilir?

A) Mikrobları qurutmaq üçün

B) Mikrobları diri halda öyrənmək üçün

C) Basma yaxma hazırlamaq üçün

D) Yuma və rəngləmə zamanı mikrob axıb getməsin

E) Asılan damla hazırlamaq üçün

Yuma və rəngləmə zamanı mikrob axıb getməsin

Yaxmaların tam qurumasına əmin olduqdan sonra onlar fiksasiya edilməlidir. Yaxma

əşya şüşəsinə möhkəm yapışdırılır ki, yuma və rəngləmə zamanı axıb getməsin.

Yaxmalar əsasən fiziki və ya termiki üsulla fiksasiya edilir. Ən çox termiki fiksasiya

işlənir.



862) İmmunpreparatlar harada saxlanılır?

A) Quru yerdə

B) Qaranlıq yerdə

C) Soyuducuda

D) Termostatda

E) Ayrıca, xüsusi yerdə

Soyuducuda

Hazırda əksər vaksinlər immonogenlik xassəsini itirmədən uzun müddət saxlanmaq

məqsədi ilə qurudulmuş formada buraxılır. Vaksinlər alcaq temperaturda vakuum

şəraitində qurudulur.



863) “Mirvari boyunbağı” testinin qoyuluşunda hansı antibiotikdən istifadə

edilir?

A) Streptomisin

B) Tetrasiklin

C) Ampisillin

D) Bisillin

E) Penisillin

Penisillin

Penisillin qatılmış aqar səthindəki “R”formalı koloniyadan yaxma hazırlayıb, Qram

üsulu ilə rənglədikdə həqiqi qarayara çöplərinin öz formasını dəyişərək

dəyirmiləşdiyi və muncuq şəklində bir - birinin ardınca düzülməsi müşahidə olunur.

(Mirvari boyunbağı sindromu).



864) Qaynatmaqla sterilizasiya zamanı nə üçün distillə suyundan istifadə edilir?

A) Vegetativ mikrobları məhv etmək üçün

B) Suyun codluğunu aradan qaldırmaq üçün

C) Qaynatmanı sürətləndirmək üçün

D) Sporları məhv etmək üçün

E) Qaynatmanı zəiflətmək üçün

Suyun codluğunu aradan qaldırmaq üçün

Sterilizasiya olunacaq ləvazımatı yaxşı yuyur və sterilizatora qoyurlar, üzərinə distillə

olunmuş su tökürlər. Qaynama başladıqda vaxtı qeyd edirlər. Çirklənmə dərəcəsindən

asılı olaraq 15 - 40 dəqiqə qaynadırlar.



865) Alovda qızdırmaqla nəyi sterilizasiya etmək olar?

A) Petri fincanı

B) Şprislər

C) Sınaq şüşəsi

D) İlgəklər

E) Kolba

İlgəklər

Alovda əsasən ilgəkləri, iynələri və yüksək hərarətə davamlı digər əşyaları

sterilizasiya edirlər. Sterilizasiynın bu növü əlverişlidir. Ancaq alətlər alovda tez

xarab olduğuna görə ondan geniş istifadə etmirlər. Bu üsulla sterilizasiyada əşyanın

ancaq alovda olan hissəsi mikrobsuzlaşır.



866) Fasiləli sterilizasiya nə məqsədlə aparılır?

A) Dərman maddələrini sterilizasiya etmək üçün

B) Sporları məhv etmək üçün

C) Rezindən hazırlanmış ləvazimatı sterilizasiya etmək üçün

D) Virusları məhv etmək üçün

E) Qidalı mühitləri sterilizasiya etmək üçün

Sporları məhv etmək üçün

Sterilizasiya olunacaq material ya Kox aparatında, ya da avtoklavda yerləşdirilir.

Qaynama nəticəsində əmələ gələn buxarda, yəni 1000C material 30 dəqiqə saxlanılır.

Bu 30 dəqiqə ərzində mikrobların vegetativ formaları məhv olur, spor formaları sağ

qalır. Spor formaların vegetativ formaya çevrilməsi üçün materialı əlverişli şəraitdə 1

gün saxlayır, 2 - ci gün yenidən 1000C - də 30 dəqiqə qızdırırlar və bu proses 3 gün

təkrar olunur. Tədricən sporlar vegetativ formaya çevrilir və məhv edilir, nəticədə

material tam sterilizasiya olunur.



867) Serodiaqnostika nədir?

A) İmmunqlobulinlərin təyini

B) Xəstənin serumunda anticismin təyini

C) Bakteriyanın təmiz kulturasında antigenin təyini

D) Müayinə materialında antigenin təyini

E) Qan qrupunu təyini

Xəstənin serumunda anticismin təyini

Seroloji müayinə üsulu immun zərdabla immun antigenin spesefik qarşılıqlı təsirinə

əsaslanır. İmmunolloji reaksiyalar çox həssas və spesefik olduğundan bu müayinə

üsulundan istifadə etdikdə səhvə yol verilmir. Bir sıra yoluxucu xəstəliklər zamanı,

birinci həftənin sonunda, bəzən bir qədər gec xəstənin qan zərdabında spesefik

immun cismlər əmələ gəlməyə başlayır.



868) Autovaksin nədir?

A) Xəstədən alınan və yalnız həmin xəstənin müalicəsi üçün istifadə olunan mikrob

B) Virulentliyi kəskin zəiflədilmiş mikrobların ştamı

C) Natrium xlorid məhlulunda öldürülmüş mikrobların suspenziyası

D) Toksinə az miqdarda formalinin əlavə edilməsi

E) Bir sıra bakteriyaların kimyəvi parçalanma məhsulları

Xəstədən alınan və yalnız həmin xəstənin müalicəsi üçün istifadə olunan mikrob

Autovaksinlər vaksinlərin xüsusi növü olub, bakterioloji laboratoriyalarda

xəstələrdən alınmış mikroblardan hazırlanır. Autovaksin ancaq həmin xəstənin

müalicəsi üçün tətbiq edilir. Autovaksinlərdən ən çox xroniki gedişə malik

infeksiyaların (stafilokok, qonokok və s. infeksiyaların) müalicəsində istifadə edilir. .



869) Yaxmalar –izlər nədən hazırlanır?

A) Sidiydən

B) Qida məhsullarından

C) Bəlğəmdən

D) Nəcisdən

E) Qandan

Qida məhsullarından

Müxtəlif qida məhsullarından - ət, kolbasa və s. steril skalpellə kəsib atır, sonra

həmin sahədən azacıq kəsib yağsızlaşdırılmış əşya şüşəsi üzərinə qoyur, yavaşca

basır, yaxud üstündən ikinci bir əşya şüşəsi qoyurlar, toxuma əzilir. Beləliklə, hər iki

əşya şüşəsi üzərində yaxma alınır.



870) Vezuvin hansı rəngli boyaqlara aiddir?

A) Sarı qəhvəyi

B) Göy

C) Yaşıl

D) Qırmızı

E) Qara

Sarı qəhvəyi

Vezuvin qələvi rənglərə aiddir. Təcrübədə ən çox qələvi rənglər işlənir, çünki mikrob

hüceyrəsi tərkibcə nüvə maddələrinə daha yaxındır, ona görə də qələvi rəngləri yaxşı

qəbul edir. Bunlardan üç növ rəng məhlulları hazırlanır: 1) doymuş spirtli məhlul, 2)

doymuş sulu məhlul, 3) doymuş spirtli sulu məhlul



871) Qidalı mühitlərin sterilizasiyası üçün ən geniş yayılan hansı üsuldan

istifadə edilir?

A) Qızdırmaq

B) Qaynatma

C) Pasterizə etmək

D) Avtoklavlaşdırma

E) Quru siti

Avtoklavlaşdırma

Hazırlanmış qidalı mühitlər (məsələn: ətli peptonlu aqar) sınaq şüşələrinə,

butulkalara, flakonlara qıf vasitəsilə tökülür. 1200 C temperaturda 15 - 20 dəqiqə

müddətində avtoklavda sterilizasiya edilir.



872) İçərisində əkin olan Petri kasası nə üçün termostatda tərsinə çevrilib

qoyulur?

A) Mikrobun yetişməsini sürətləndirmək üçün

B) Təmiz kultura almaq üçün

C) Mikrobları məhv etmək üçün

D) Bakteriyaları diri halda öyrənmək üçün

E) Əmələ gələn kondensasiya suyunun bitəcək koloniyaların üzərinə tökülməsinin

qarşısını almaq üçün

Əmələ gələn kondensasiya suyunun bitəcək koloniyaların üzərinə tökülməsinin

qarşısını almaq üçün

İçərisində əkin aparılan Petri kasaları tərsinə çevrilərək, yəni dibi yuxarı baxmaq şərti

ilə 370 C temperaturda termostatda saxlanılır. Kasaları tərsinə qoymaqda məqsəd

əmələ gələcək kondensasiya suyunun bitəcək koloniyalar üzərinə damcılamasının

qarşısını almaqdır,həm də kasanın qapağı onun özündən böyük olduğundan

ehtiyatsızlıq nəticəsində kasa düşüb sına bilər.



873) Mikrobların tinktorial xüsusiyyəti dedikdə nə nəzərdə tutulur?

A) Xarici mühitə davamlılığı

B) Temperatura münasibəti

C) Mikrobların rəng məhlullarına münasibəti

D) Mikrobun identifikasiyası

E) Qaynatmağa münasibəti

Mikrobların rəng məhlullarına münasibəti

Mikrobların rəng məhlullarına münasibəti tinkttorial xüsusiyyət adlanır. Mikrobların

rənglənməsi mürəkkəb fiziki - kimyəvi prosesdir. Rəng məhlulu ilə mikrob

hüceyrəsinin qarşılıqlı təsiri nəticəsində duzlar əmələ gəlir ki, bu da rənglənmənin

davamlı olmasını təmin edir.



874) Mikroorqanizlər üçün optimal pH hansıdır?

A) 7.2 - 7.4

B) 7.8 - 8.0

C) 8.1 - 9.0

D) 9.1 - 10

E) 6.8 - 7.8

7.2 - 7.4

Mühitin reaksiyası ondakı hidrogen və hidrooksid ionlarının miqdarından asılıdır. Bu

ionların miqdarı bir - birinə bərabər olduqda mühitin reaksiyası neytral olur.

Hidrogen ionlarının miqdarı azaldıqda, mühit qələvi olur, ona görə də, mayedə

hidrogen ionları konsentrasiyasının göstəricisi simvolik olaraq pH kimi qeyd edilir.

Ədəbiyyat: Ф.К. Черкес, Л.Б. Богоявленская, Н.А.Бельская Микробиология

«Медицина» Москва 1987. Səh. 95

875) Yaxmaların qurudulması harada aparılır?

A) Otaq temperaturunda havada

B) Günəş şüası altında

C) Paster peçində

D) Avtoklavda

E) Kox aparatında

Otaq temperaturunda havada

Hazırlanmış yaxmalar otaq temperaturunda havada qurudulur.



876) Şüşə qabları sterilizasiyaya necə hazırlayırlar?

A) Silinir

B) Qurudulur

C) Yuyulur, silinir

D) Yuyulur, qurudulur, kağıza bükülür

E) Qaynadılır, qurudulur

Yuyulur, qurudulur, kağıza bükülür

Laboratoriyada işlənən qablar (Petr kasaları, kolbalar, sınaq şüşələri, Paster və

dərəcələnmiş pipetkalar və s.) əvvəlcə təmiz yuyulur, qurudulur, sonra kağıza

bükülür. Petr kasaları tək - tək ya da iki - iki kağıza bükülür. Sınaq şüşələri və

kolbaların ağzına tıxac taxılır. Kağız bükülməmiş pipetkalar xüsusi penallara yığılır



877) Difteriyanın profilaktikasında immunlaşdırma üçün hansı vaksindən

istifadə olunur?

A) BCJ

B) Serumlu preparat

C) AGDT

D) Elbert - Qaysk diri vaksini

E) Autovaksin

AGDT

Spesifik profilaktika aktiv immunlaşdırma yolu ilə aparılır. Bu məqsədlə adsorbsiya

edilmiş difteriya - göyöskürək - tetanus [AKDC] vaksinindən istifadə edilir.


878) Pipetkaların yuxarı ucuna nə üçün pambıq taxılır?

A) Material ağıza daxil olmasın

B) Pipetka steril qalsın

C) Pipetka sınmasın

D) Təkrar istifadə etmək olsun

E) Pipetkanın içindəki material qurumasın

- Material ağıza daxil olmasın

Paster və dərəcələnmiş pipetkalar quru qızmış hava ilə sterilizasiya edilir. Pipetkalar

4 - 5sm enində uzun kağıza bükülür. Pipetkaların yuxarı ucuna pambıq tıxanır

ki,yoluxucu material ağıza daxil olmasın.



879) Romanovski – Gimza boyağının tərkibi nədən ibarətdir?

A) Gensian violet

B) Qliserin

C) Metilen göyü

D) Spirt

E) Azur, eozin və metilen göyü

Azur, eozin və metilen göyü

Romanovski – Gimza boyağı metilen abısından, eozindən və azurdan ibarətdir.

Yaxmanın üzərinə 10 - 20 dəqiqə müddətinə boyağın işçi məhlulunu (1ml distillə

olunmuş suya 2 damcı boyaq) tökürlər. Sonra preparat su ilə yuyulur və havada

qurudulur.

Ədəbiyyat: L.B.Borisovun redaktəsi ilə “Mikrobiologiyadan laboratoriya

məşğələlərinə rəhbərlik”. 1984. “Maarif” nəşriyyatı. Səh. 42

880) Hansı materiallar pasterizasiya üsulu ilə sterilizasiya edilir?

A) Sarğı materialları

B) Qidalı mühitlər

C) Pambıq - tənzif tıxacları

D) Dərmanlar

E) Süd

Süd

Belə sterilizasiya növünü ilk dəfə Paster təkli etmişdir. Pasterizasiyada məqsəd

məhsulun tərkibində olan müxtəlif bakteriyaların vegetativ formalarını məhv etmək

və bu zaman elə temperatur növü tətbiq etməkdir ki, məhsulun keyfiyyətini əsaslı

dəyişməsin. Pasterizasiya olunmuş məhsul, sərin yerdə, ya da soyuducularda

saxlanmalıdır.



881) Hansı materiallar tindalizasiya üsulu ilə sterilizasiya edilir?

A) Pivə

B) Meyvə şirələri

C) Cərrahi alətlər

D) Sarğı materialları

E) Zərdab

Zərdab

Bu üsulu Tindal təklif etmişdir. Yüksək temperaturda (600C - dən yuxarı) asanlıqla

parçalanan maddələri sterilizasiya etmək üçün tətbiq edilir. Tindalizasiya zamanı

mikrobların həm vegetativ və həm də spor formaları tələf olur.



882) Hansı hallarda sterilizasiya məqsədilə ultrabənövşəyi şüalardan istifadə

etmək olar?

A) Maye halında dərman maddələrinin sterilizasiya etmək üçün

B) Qidalı mühitləri sterilizasiya etmək üçün

C) Meyvə tərəvəz məhsullarını sterilizasiya etmək üçün

D) Cərrahiyyə otaqlarında havanı sterilizasiya etmək üçün

E) Sarğı materiallarını sterilizasiya etmək üçün

- Cərrahiyyə otaqlarında havanı sterilizasiya etmək üçün

Şüaların bakteriosid və ya sterilizasiya edici təsiri vardır. Ultrabənövşəyi şüalar

(dalğa uzunluğu 200 - 300mmk olan elektromaqnit dalğaları) mikroorqanizmləri

öldürür. Şüaların təsiri ilə cərrahiyyə otaqlarını, doğuş palatalarını və s. sterilizasiya

edirlər.



Bölmə 8. Parazitologiya

883) Analətrafı nahiyyənin müayinəsi üçün hazırlanmış pambıq tampon hansı

məhlulda isladılır?

A) MgSO4

B) 50 % - li qliserin, 1% - li çay sodası

C) ZnSO4

D) Yuyucu toz məhlulu

E) 10 % - li HCl

- 50 % - li qliserin, 1% - li çay sodası

Bəzi helmint yumurtalarını aşkar etmək üçün anal ətrafı nahiyə müayinə edilir.

Bunun müxtəlif üsulları vardır ki, biri də tampon vasitəsi ilədir. Lakin tampon

isladılmalıdır. Bu 1% - li çay sodası, qliserin ola bilər.

Ədəbiyyat: D.Y.Qenis “Tibbi parazitalogiya”. Səh 182

884) Bütün helmintlərin yumurtalarını aşkar etmək üçün yararlı olan, hidrofilli

sallofon parçalarından istifadə etməklə yerinə yetirilən üsul hansıdır?

A) Qoryaçev

B) Kato üzrə qalın yaxma

C) Berman

D) Fülleborn

E) Kalantaryan

- Kato üzrə qalın yaxma

Bu metod notiv yaxmaya nisbətən daha effektlidir və helmint yumurtalarının nəcis

yaxmasında bütün helmint yumurtalarının aşkar edilməsinə əsaslanır. Əvvəlcədən

hidrofilli sallofan parçaları 2x4 sm ölçüdə kəsilir və xüsusi bir qarışığın içərisinə

salınır. Qarışığın tərkibi: yaşıl malaxitin 3% - li sulu məhlulu, qliserin, 6% - li

fenoldan ibarətdir. Malaxit və fenol olmadıqda 50% - li qliserindən də istifadə edilir.

Ədəbiyyat: D.Y.Qenis “Tibbi parazitalogiya”. Səh 172.

885) Müalicə olunmasına baxmayaraq uşağın təkrari olaraq enterobioza

yoluxmasının səbəbi nədir?

A) Çirkli oyuncaqlarla oynaması

B) Autoinvaziya baş verməsi

C) Torpaqla oynaması

D) Yaxşı yuyulmamış meyvə - tərəvəzlə qidalanması

E) Çiy su içməsi

Autoinvaziya baş verir

Bu parazit - bizquyruq ayrı cinslidir. Yetkin dişi fərdlər çox vaxt gecə vaxtı düz

bağırsaqdan sürünüb xaricə çıxır. Uşaq analətrafı nahiyyəni qaşıdıqda belə invazion

yumurtalar onun dırnaqları arasına düşür. Gigiyena qaydalarına riayət etmədikdə

insan özü - özünü daima olaraq yoluxdurur. Çünki bu kontakt helmintidir.


886) Kato üsulu ilə müayinə zamanı bozumtul - sarı,uzunsov,bir ucunda qabarıq

digər ucunda qapaqcıq, içərisində ankosfer olmayan, 75 mkm ölçüdə yumurta

aşkar olunub.Yumurta hansı parazitə məxsusdur?

A) Kiçik lent qurdu

B) Enli - lent qurdu

C) Exinokokk

D) Öküz soliteri

E) Donuz soliteri

Enli - lent qurdu

Yumurtanın içərisində onkosferin olması lentşəkillilərə məxsusdur. Lakin uzunluğu

10 metrdən çox olan, Difillobatrioz xəstəliyini əmələ gətirən qurdun yumurtasında

onkosfer olmur.


887) Duodenal möhtəviyyatın və ödün götürülməsi zamanı hansı məhluldan

istifadə olunur?

A) 33% - li MgSO4

B) HCl

C) NaCl

D) ZnSO4

E) NaOH

- 33% - li MgSO4

Qaraciyərdə, öd kisəsində, 12 barmaq bağırsaqda, mədəaltı vəzdə parazitlik edən

qurdları aşkar etmək üçün duodenal möhtəviyyat və öd götürülür. Bunun üçün “B”

porsiyası götürülməlidir. Bu məqsədlə öd kisəsinə qıcıqlandırıcı və onu büzücü kimi

maddələr yeridilməlidir. Belə maddələrə pepton məhlulu, mineral sular, Natrium

duzunun məhlulu və s. aiddir. Nəticədə yığılan öd sınaq şüşələrinə toplanır.


888) Dizenteriya amöbünün diaqnozu zamanı yaxmalardan biri nəyə görə lüqol

məhlulunda hazırlanır?

A) Sistaları aşkar etmək üçün

B) Toxuma formasını aşkar etmək üçün

C) Böyük vegetativ formanı aşkar etmək üçün

D) Amöbü hava qabarcıqlarından fərqləndirmək üçün

E) Parazitin nüvəsini müəyyən etmək üçün

Sistaları aşkar etmək üçün

Bir çox ibtidailərin həm aktiv - vegetativ, həm də qeyri - aktiv, yəni hərəkətsiz

mərhələləri vardır. Diaqnostika zamanı bunların hər ikisi aşkar edilməlidir. Qeyri -

aktiv formalarla yəni, sistalarla bilavasitə yoluxma baş verdiyi üçün onları aşkar

etmək çox vacibdir. Sistalar lüqolun təsirindən sarımtıl qəhvəyi rəngə boyanır,

asanlıqla aşkar edilir.


889) Leyşmaniyozun keçiricisi hansı buğumayaqlıdır?

A) Bitlər

B) Mığmığa

C) Birə

D) Milçək

E) Trakan

- Mığmığa

Leşmaniozlar transmisiv infeksiyalar qrupuna aiddir ki, bunların keçiricisi kiçik

qansoran həşəratlar - mığmığalardır. Mığmığa xəstə heyvanı və ya insanı dişlədikdə

leşmaniozun törədicisinin qamçısız formalarını udur. Sonra isə sağlam insanı

dişlədikdə ağız suyu vasitəsi ilə törədiciləri insanın bədəninə keçirir.


890) Lyambliyanın vegetativ formaları hansı materialda aşkar edilir?

A) Limfa mayesində

B) Bəlğəmdə

C) Sidikdə

D) Duodeal möhtəviyyatda

E) Qanda

- Duodeal möhtəviyyatda

Lyamblya vegetativ və sista formalarda təsadüf edilir. Vegetativ forma armudvari

olub, hərəkətlidir. Iki nüvəsi 4 cüt qmçısı vardır. Adətən bu forma nəcislə xaric

olmur. Lakin isal zamanı bu formalara duru nəcisdə rast gəlinir.


891) Bağırsaq trixomonadının cinsiyyət yollarında patogenlik edə bilməməsinə

səbəb nədir?

A) Müxtəlif növlər olduğu və müxtəlif qidalanma şəraitinə uyğunlaşması

B) 5 qamçılı olması

C) Kiçik ölçüdə olması

D) Sista əmələ gətirməməsi

E) Hərəkətinin zəif olması

Müxtəlif növlər olduğu və müxtəlif qidalanma şəraitinə uyğunlaşdığı üçün

Trixomonadın 3 növü vardır. Ağız, bağırsaq və cinsiyyət yollarının trixomonadı. Hər

bir növ fərqli quruluşa, yaşama, qidalanma mühitinə malikdir.


892) Hansı qida vasitəsi ilə opistorxla yoluxma baş verir?

A) Yumurta ilə

B) Su bitkiləri ilə

C) Meyvə - tərəvəz ilə

D) Balıq əti ilə

E) Mal əti ilə

- Balıq əti ilə

Bildiyimiz kimi opistorx sorucu qurdlar sinfinin nümayəndəsidir. Biohelmintdir.

Onun yumurtaları aralıq sahibin bədənində inkişaf edir. Sürfə mərhələsi balıqların

əzələsində invazion mərhələyə çatır. Yumurtalarla insanın yoluxması baş vermir.


893) Romanovski üsulu ilə boyanmış preparatda plazmodiumun nüvəsi hansı

rəngə boyanır?

A) Qırmızı albalı

B) Qara

C) Tünd qəhvəyi

D) Tünd boz

E) Sarı

- Qırmızı albalı

Eritrositə daxil olmuş merozoid üzükvari trofozoidə çevrilir və eritrositin üçdə bir

hissəsini təşkil edir. Romanovski üsulu ilə boyama zamanı parazitin nüvəsi qirmizi

albalı rəngi alır.


894) Hansı materialın müayinəsi malyariya diaqnozunu təsdiqləyir?

A) Mədə möhtəviyyatı

B) Sidik

C) Qan

D) Bronxial selik

E) Limfa mayesi

- Qan

Malyariyanın dəqiq diaqnozu qanın müayinəsinə əsasən qoyulur. Bu məqsədlə qan

yaxması və qalın qan damlası preparatları hazırlanır. Malyariya plazmodiumunun

bütün növlərinin müxtəlif inkişaf mərhələləri malyariya tutmalarının bütün fazaları

zamanı qan yaxmasında müşahidə edilir.


895) Xəstə sərbəst olaraq qurd buğumlarının düz bağırsaqdan çıxdığını

müşahidə edir. Hansı helmintozdan şübhələnmək olar?

A) Askaridozdan

B) Teniarinxozdan

C) Teniozdan

D) Enterebiozdan

E) Humenolepidozdan

- Teniarinxozdan

Buğumların aktivliyi tenidlərə məxsusdur. Adı çəkilən helmintlə insanlar mal ətini

tam bişirməmiş halda yedikdə yoluxur. Ətdə qurdun sürfəsi – finnası əmələ gəlir. ət

yaxşı bişməmiş halda yeyildikdə finnalar sağ qalır və insanın mədə - bağırsaq

sisteminə düşür


896) Xəstənin laboratoriyaya çatdırdığı qurd buğumunun uzunluğu 10 - 12 mm,

eni 5 - 6 mm, balalığın 8 - 12 yan şaxəsi olub, içərisində 50 minə qədər yumurta

vardır. Buğum hansı helmintə aiddir?

A) Alveokokk

B) Exinokokk

C) Donuz teniyası

D) Öküz teniyası

E) Kiçik lent qurdu

- Donuz teniyası

Buğumlu qurdlar lentşəkillilərə aiddir. Insanın bağırsağında olan iri buğumlara malik

qurdlar öküz və donuz soliterləridir. Onların buğumlarında balalığın yan şaxəsini

saymaq olur. Donuz soliterinin hər yetkin buğumunda 50 min yumurta olur. Bu

qurdun buğumları qeyri - aktivdir.


897) Selikli və irinli öd və duodenal möhtəviyyat nə ilə qarışdırılır və

sentrifuqlaşdırılır?

A) Süd turşusu ilə

B) Spirt ilə

C) Kükürd efiri ilə

D) ZnSO4 ilə

E) NaCl ilə

- Kükürd efiri ilə

Bəzən öd və duodenal möhtəviyyata selik, irin və s. hissəciklər qarışır. Bu məqsədlə

ona efir əlavə edilir və sentrifuqlaşdırılır.


898) Bəlğəmin Lüqol məhlulu ilə boyanmış nativ yaxmasında laborant hansı

ibtidailəri aşkar edir?

A) Pnevmosista, trixomonad, amöb

B) Leyşmaniya

C) Plazmodiumlar

D) Lyambliya

E) Sarkosista

- Pnevmasista, trixomonad, amöb

Pnevmasista – pnevmasistoz xəstəlyini əmələ gətirir. Parazit ağciyər alveolalarında

lakolizə edir. Alveola və bronxiollar köpüklü kütlə ilə dolur və nəticədə qaz

mübadiləsi pozulur və oksigen çatmamazlığı əmələ gəlir.

Ağız boşluğunda ağız trixomonadı və ağız amöbü qidalanır. Bu ibtidai parazitlər

bəlğəmin, ağız suyunun bronxial seliyin müayinəsi zamanı aşkar edir.

Ədəbiyyat: D.E.Qenis “Tibbi parazitalogiya”. Səh 160.

899) Nəcisin müayinəsində yumurtasına rast gəlinmir. Ancaq qurdun düz

bağırsağından çıxması, qaşınma əmələ gətirməsi müşahidə edilmişdir.

Yuxarıdakı əlamətlər hansı helmintə aidir?

A) Tükbaş qurd

B) Askarid

C) Strongiloid

D) Ankilostom

E) Bizquyruq

- Bizquyruq

Bu helmint bağırsaqda yumurta qoymur. Yumurtalar analətrafı dəri büküşləri üzərinə

qoyulur. Bu qurd kontakt helmintidir. Ətrafdakılar asanlıqla yoluxa bilir.


900) Dəri üzərində olan “qoturluq” elementlərinin qaşınıb götürülməsi üçün

hansı vasitələrdən istifadə edilir?

A) Tənzif

B) Pambıq

C) Skalpel, Folkman qaşığı, ülgüc

D) Kibrit çöpü

E) Pipet

- Skalpel, Folkman qaşığı, ülgüc

Qoturluq gənəsi dəri daxilində müəyyən nahiyələri zədələyir. Bu zaman epidermislə

qidalanır. Nəticədə dəri üzərində 5 - 8 mm - ə qədər ölçüdə cığır açır. Bu cığırın

sonunda gənə özü yerləşir. Gənəni buradan çıxarmaq üçün müxtəlif vasitələrdən

istifadə olunur. Onlardan skalpel, folkman qaşığı, ülgüc, iynə və s.göstərmək olar.


901) Amöb dizenteriyası olan xəstənin əşyaları və yataq dəsti necə

zərərsizləşdirilir?

A) 3% - li lizol məhlulu ilə

B) 96 % - li spirtlə

C) KMnO 4 məhlulu ilə

D) HCl məhlulu ilə

E) NaCL məhlulu ilə

- 3% - li lizol məhlulu ilə

Amöb dezinteriyasının aşkar edildiyi xəstələrin nəcisi ilə çirklənmiş yerlər, əşyaları

və yatağı 3% - li lizol məhlulu ilə zərərsizləşdirilir. Adi xlorlu su təsir etmir. Bəzən

qaynatma üsulundan istifadə edirlər.


902) İbtidailərə görə nativ yaxmanın hazırlanmasında hansı məhluldan istifadə

olur?

A) Metanol

B) Sirkə turşusu

C) Qliserin

D) Etanol

E) NaCl

NaCl

NaCl insan orqanizmi üçün çox əhəmiyyətli olan bir məhluldur. Bunun tibbdə

istifadəsi genişdir. NaCl - in izotonik və doymuş məhlullarından istifadə etməklə

ibtidai parazitlər və helmint yumurtaları aşkar olunur.


903) Variantlarda göstərilən sistalardan hansı bağırsaq amöbünə (Entamoeba

Coli) aiddir?

A) 3 nüvəli

B) 4 nüvəli

C) 6 nüvəli

D) 8 nüvəli

E) 5 - 6 nüvəli

- 8 nüvəli

Bağırsaq amöbü də sista və vegetativ halında rast gəlinir. Yetkin sista iridir və 8

nüvəlidir. Preparatı lüqol məhlulu ilə boyadıqda sista sarı - qəhvəyi rəng alır. Nüvələr

sistanın kənarlarına doğru sıxlaşmış kimi görünür. Diaqnostika zamanı bu tipik

sistaları aşkar etmək əhəmiyyətlidir.


904) Dəri leyşmaniozuna görə hazırlanmış nativ yaxmanın boyanması hansı

üsulla aparılır?

A) Romanovski üsulu ilə

B) Heydenhayn üsulu ilə

C) Metilen göyü ilə

D) Lüqol ilə

E) Sil Nilson üsulu ilə

- Romanovski üsulu ilə

Romanovski üsulu ilə həmçinin qan damlası və bir çox digər yaxmalar boyanır.

Ibtidai parazitlərin müayinəsi zamanı bu boyaqdan geniş istifadə olunur.


905) Qoryaçev üsulu hansı məhluldan istifadə etməklə tətbiq edilir?

A) Efir və spirt

B) HCl - məhlulu

C) NaSO4 - məhlulu

D) 50% - li qliserin

E) NaCl - doymuş məhlulu və su

- NaCl - doymuş məhlulu və su

Qoryaçev üsulu opistorxozun aşkar edilməsi üçün tətbiq olunur. NaCl duzu suda

qaynadılaraq doymuş məhlulu alınır.


906) Hansı xəstəliklər zamanı duodenal möhtəviyyatın müayinəsi aparılır?

A) Şistosomoz

B) Askaridoz

C) Enterobioz

D) Trixosefalyoz

E) Opistarxoz

- Opistarxoz

Bu müayinə qara ciyərdə, 12 - barmaq bağırsaqda, öd kişəsində yaşayan parazitləri

aşkar etmək üçün aparılır. Bu zaman iri parazitlərin hissəcikləri, kiçik ölçülülərin isə

həm özləri, həm də yumurtaları aşkar edilir. Opistarx 1 sm ölçüdədir. Duodenal

möhtəviyyatda parazitin özünə və yumurtalarına rast gəlinir.


907) Aşağıdakı helmintlərdən hansı qaraciyərin öd yollarında parazitlik edir?

A) Fassiola

B) Paraqonium

C) Nanotiet

D) Bizquyruq

E) Şistosom

- Fassiola

Adı çəkilən helmintin 2 növü var. Nəhəng və adi. Nəhəng 7 sm, adi növü isə 3 sm -

dir. Yastı yarpaq formasındadır. Fassiola biohelmintdir, xaric olmuş yumurtaların

sonrakı inkişafı suda gedir. Yoluxma invazion sürfələrlə baş verir.


908) Hansı zənginləşdirmə üsulunun tətbiqi zamanı helmint yumurtalarını aşkar

etmək üçün həm məhlul, həm də çöküntü tədqiq edilir?

A) Berman

B) Fülleborn

C) Kalantaryan

D) Kato

E) Çökdürmə

- Fülleborn

Adları çəkilən üsullardan helmint yumurtalarını aşkar etmək üçün istifadə olunur.

Fülleborn üsulunun yerinə yetirilməsi ucuz və əlverişlidir. Məhlul olaraq - doymuş

NaCl məhlulu götürülür. Müayinə zamanı 4 - ü məhlulun üst səthindən, 2 - i

çöküntüdən olmaqla 3 əşya şüşəsi üzərində 6 preparat hazırlanır.


909) Buğumunun eni uzunluğundan çox olan, ölçüsü 10 - 12 metr olan helmint

hansıdır?

A) Kiçik lent qurdu

B) Enli lent qurdu

C) Donuz teniyası

D) Öküz teniyası

E) Exinokokk

- Enli lent qurdu

Enli lent qurdu lentşəkillilərin ən irisidir. Xərçənglər və balıqlar qurdun aralıq

sahibidir. İnsan baliq ətini yaxşı bişirməmiş halda yedikdə qurdun sürfələri ilə

yoluxur. Insanın bağırsağında yetkin mərhələsi qidalanır. Qurd 10 - 12 m - dir.


910) Aşağıdakılardan hansı Teniarinxozun diaqnostika üsullarından biridir?

A) Qoryaçev

B) Anusətrafı nahiyədən qaşıntı materialının götürülməsi

C) Berman

D) Şulmanın fırlatma üsulu

E) Duodenal zondlama

- Anusətrafı nahiyədə qaşıntı materialının götürülməsi

Teniarinxoz öküz teniyasının əmələ gətirdiyi xəstəlikdir. Bu qurdun yetkin buğumları

aktiv - hərəkətli olub, düz bağırsaqdan çıxır. Buğumların içərisi yumurtalarla doludur.

Buğumlar çıxarkən dağıla bilir. Çoxsaylı yumurtalar anusətrafı nahiyyədə yapışaraq

qalır.


911) Askaridin sürfələrinin ağciyərdə inkişaf mərhələsinın diaqnozu hansı

materialın müayinəsinə əsasən qoyulur?

A) Nəcis

B) Bəlğəm

C) Sidik

D) Qan

E) Limfa mayesi

- Bəlğəm

Bir çox helmintlər həmçinin askarid ilk inkişafını yəni sürfə mərhələsini ağciyər

alveolalarında keçirir. Burada sürfələr oksigenlə qidalanır. Invazion hala keçərək

yenidən ağıza düşür və udulur.


912) Entomoeba Coli - nin vegetativ formasını xarakterizə edən əlamətlər

hansılardır?

A) Sista əmələ gətirmir

B) Nüvəsi görünmür

C) 12 barmaq bağırsaqla qidalanır

D) Ölçüsü 40 - 80 mkm - dir

E) Sitoplazmasında göbələk, mikroorqanizmlər, qida hissəcikləri olur, eritrositlər

olmur

- Sitoplazmasında göbələk, mikroorqanizmlər, qida hissəcikləri olur, eritrositlər

olmur

Entomoeba Coli yoğun bağırsaqda qidalanır. Ölçüsü 20 - 40 mkm - dir.

Sitoplazmasında mikroorqanizmlər, göbələklər, qida hissəcikləri olur. Lakin eritrosit

olmur. Canlı amöbün nüvəsi yaxşı görünür. Sistaları iridir və yetkin sistada 8 nüvə

olur.


913) Vegetativ formasının uzunluğu 30 - 150 mkm, eni 30 - 100 mkm olan və ən

iri ibtidai parazit aşağıdakılardan hansı ola bilər?

A) Trixomonad

B) Lyambliya

C) Leyşmaniya

D) Bağırsaq amöbü

E) Balantidiya

- Balantidiya

Balantidiya paraziti yumurta formasında olub, xırda kirpikciklərlə örtülmüşdür.

Bakteriyalar, göbələklər qanın formalı elementləri və s.ilə qidalanır. Balantidiya

donuzların bağırsağında yaşayır və sista əmələ gətirir. Insan gigiyena qaydalarına

əməl etmədikdə bu sistalarla yoluxur və onun yoğun bağırsağında yeni vegetativ

formalar əmələ gəlir. Sistasının ölçüsü 50 - 60 mkm - dir.


914) Dəri leyşmaniyozunun tədqiqi zamanı yalnız deformasiyaya uğramış və

dağılmış törədicilərin aşkar edilməsi nəyi östərir?

A) Materialın xoranın üzərindən götürülməsini

B) Materialın sağalma dövründə götürülməsini

C) Xəstəliyin ilk stadiyası zamanı götürülməsini

D) Sağlam toxumadan götürülməsini

E) Materialın irinli nahiyədən götürülməsini

Materialın irinli nahiyədən götürülməsini

Bildiyimiz kimi dəri leyşmaniyozu zamanı dərinin üzərində mığmığaların dişlədiyi

yerdə kiçik qabarıqlar əmələ gəlir. Antroponoz forma zamanı 3 - 6, zoonoz forma

zamanı isə 1 - 3 həftədən sonra bu düyünlər tədricən böyüyür və irinli xoralara

çevrilirlər. Ətraf toxumalarda şişkinliklər əmələ gəlir. Diaqnostika üçün dağılmamış

(partlamamış) qabarcıqlardan qanlı - serozlu qaşıntı materialı götürülür.


915) Öd və duodenal möhtəviyyatda hansı ibtidai parazitin vegetativ mərhələsi

aşkar edilir?

A) Leşmaniya

B) Lyambiya

C) Amöb

D) Trixomonad

E) Balantidiya

- Lyambliya

Öd və 12 barmaq bağırsaq möhtəviyyatı duodenal zondlama zamanı alınır və

sentrifuqalaşdırıldıqdan sonra çöküntü mikroskoplaşdırılır. Bu üsulla lyambliyanın

vegetativ tip forması aşkar edilir.


916) Kontakt helmintozuna yoluxmuş uşaqların dırnaqları altında hansı

helmintin yumurtalarına rast gəlinir?

A) Bizquyruq

B) Nekator

C) Enli lent qurdu

D) Askarid

E) Tükbaş qurd

- Bizquyruq

Helmintozlara daha çox uşaqlar yoluxur. Çünki, onlar gigiyena qaydalarına düzgün

riayət edə bilmirlər. İnsanın helmintlərlə yoluxma yolları müxtəlifdir.

Geohelmintozlara və kantakt helmintozlarına yoluxma daha çox olur. Kontakt

helmintozları zamanı analətrafı nahiyəni qaşıyarkən uşağın dırnaqları altına minlərlə

yumurta düşə bilir və nəticədə təkrar yoluxmalar baş verir. Müalicə edilmədikdə

illərlə autoinvaziya baş verir.


917) Hansı helmintozun diaqnozu üçün anal ətrafı müayinə üsulu tətbiq edilir?

A) Stronqiloidoz

B) Ankitostomitoz

C) Teniorinxoz

D) Askaridoz

E) Trixosefalyoz

- Teniarinxoz

Bəzi helmintozlar zamanı müxtəlif müayinə üsullar ilə yanaşı, eyni zamanda

analətrafı müayinə üsulu da yerinə yetirilir. Bəzi helmintlərin yumurtaları bu

nahiyədə aşkar edilir. Öküz teniyasını buğumları bağırsaqdan çıxarkən dağılır və

yumurtalar analətrafı dəri qatları arasına düşür. Bəzi qurdlar isə bu nahiyədə yumurta

qoyur. Müayinənin bir neçə üsulu var. Məsələn, Yapışqanlı lent, tampon və taxta

şpatellə materialın götürülməsi


918) Hansı canlılar alveokokun əsas sahibidir?

A) Tülkü, canavar

B) At

C) Ev quşları

D) Donuz

E) Dövşan

- Tülkü, canavar

Alveokokk biohelmintdir. Əsas və aralıq sahibləri vardır. Tülkü, canavar, it, bəzi

gəmiricilər əsas sahib hesab edilir. Bu canlıların bağırsağında parazitin yetkin

mərhələsi qidalanır. Insan isə aralıq sahibdir. Insanın əsasən qaraciyərini zədələyərək

üzərində qovuq əmələ gətirir. Müalicəsi ancaq cərrahi yolladır.


919) Uşaq düz bağırsağından bizquyruqların çıxdığını görüb, lakin analətrafı

müayinədə yumurtalar aşkar edilmir. Nə üçün?

A) Bağırsaqda ancaq erkən fərdlərdir

B) Uşaq səhv edib

C) Müayinə düzgün aparılmayıb

D) Nəcisin müayinəsinə ehtiyac var

E) Digər helmint ola bilər

Bağırsaqda ancaq erkən fərdlərdir

Bir çox helmintlər nəcislə xaric ola bilir. Lakin bizquyruq sərbəst olaraq bağırsaqdan

çıxır və analətrafı dəri qırışlarında 5 - 15 minə qədər yumurta qoyur. Bizquyruq ayrı

cinslidir. Yumurtalar dişi bizquyruq tərəfindən qoyulur.


920) Hansı helmintoz zamanı diaqnostika məqsədi ilə “sorğu üsulu” tətbiq

edilir?

A) Difillobotsioz

B) Exinokokkoz

C) Himenolepidoz

D) Teniarinxoz

E) Trixosefalyoz

Teniarinxoz

Bəzi helmintlərin yetkin buğumları vaxtaşırı düz bağırsaqdan çıxır. Xəstə bu halları

görür. Lakin açıqlamağa utanır. Buna görə də sözü gedən helmintoz zamanı mütləq

“sorğu üsulu” yerinə yetirilir. Buğumların xaric olub - olmaması, xəstənin nə ilə

qidalanmağı öyrənilir. Daha sonra buğumların quruluşu da öyrənilir. Söhbət

teniarinxozdan gedir.


921) Preparatda aşkar olunmuş ölçüsü 50 - 60 mkm, bir tərəfi qabarıq, digər

tərəfi yastı, içərisində rüşeym olan, şəffaf yumurtalar hansı helmintə aiddir?

A) Ankilostom

B) Opistorx

C) Askarid

D) Bizquyruq

E) Klonorx

- Bizquyruq

Helmint yumurtaları çox müxtəlifdir. Laborant onların hamısının quruluşunu dəqiq

bilməlidir. Bizquyruq kiçik ölçülü olub, 5 - 15000 - ə qədər yumurta qoyur. Qurd

kontakt helmintlərinə aiddir. Yumurtaları aşkar etmək üçün xüsusi müayinə üsulları

vardır. Bu helmint enterobioz xəstəliyini əmələ gətirir.


922) Aşağıdakı məhsulların hansı ilə tenioza yoluxma baş verir?

A) Balıq

B) Meyvə - tərəvəz

C) Konsevslər

D) Mal əti

E) Donuz əti

- Donuz əti

Helmintlərlə yoluxma çox müxtəlif yollarla baş verir. Bunun üçün qurdun hansı

qrupa aid olması məsələn, biohelmint, geohelmint və kontakt helmint olmasını

bilmək vacibdir. Donuz teniyası ilə yoluxma yaxşı bişməmiş donuz əti ilə baş verir.

Ədəbiyyat: D.Y.Qenis “Tibbi parazitologiya”. Səh 84.

923) Toplanmış zərərli materiallar hansı xüsusi vəsaitlərlə laboratoriyaya

çatdırılır?

A) Səbətlərlə

B) Əl çantaları ilə

C) Yol çantaları ilə

D) İri polietilen torbalarla

E) Metal futlyar, biks

- Metal futlyar, biks

Müayinələr zamanı əhalidən götürülmüş tədqiqat materialı laboratoriyaya

çatdırılması xüsusi şəraitdə və tibbdə istifadə olunan müəyyən qablarla yerinə

yetirilməlidir. Bu məqsədlə metal futlyar və biksdən istifadə olunur.


924) Öküz teniyası ilə insanın yoluxması necə baş verir?

A) Çirkli meyvə - tərəvəzlə

B) Yaxşı bişməmiş balıq əti ilə

C) Yaxşı bişməmiş mal əti ilə

D) Çirkli əllərlə

E) Yaxşı bişməmiş donuz əti ilə

Yaxşı bişməmiş mal əti ilə

Öküz teniyası biohelmintlərə aiddir. Onun ilk inkişaf mərhələsi iri buynuzlu malın

bədənində gedir. Insan bu yoluxmuş heyvanın ətini yaxşı bişməmiş yedikdə

teniorinxoza yoluxur.


925) Aşağıdakı əlamətlərdən hansı exinokokka aiddir?

A) Ayrı cinslidir

B) Bədən 100 - 120 buğumdan ibarətdir

C) Uzunluğu 5 sm

D) Sürfəsi qovuq şəkillidir

E) Yetkin buğumda 1500 - ə qədər yumurta olur

- Sürfəsi qovuq şəkillidir

Bu qurdun bədəni çox kiçik yastı və ağ rənglidir. Onkosferi kənd təsərrüfatı

heyvanlarının və insanın bağırsağına düşür. Burada əmələ gələn sürfə venoz yolla

qaraciyər, ağciyər və digər daxili orqanlara keçir və inkişaf edir. Orqanların üzərində

qovuq əmələ gətirir.


926) Yumurtaları xüsusi baramacığın içərisində yerləşən qurd aşağıdakılardan

hansıdır?

A) Öküz teniyası

B) Donuz teniyası

C) Balqabaqvari qurd

D) Alveokokk

E) Kiçik lent qurdu

- Balqabaqvari qurd

Bu qurd lentşəkillilərin nümayəndəsidir. 20 - 70 sm ölçüdədir. İnsan təsadüfən it

birəsini udarsa yoluxa bilər. Nazik bağırsağa düşən parazit dipilidioz xəstəliyini

əmələ gətirir. Diaqnoz məqsədi ilə xaric olmuş buğumlar öyrənilir və içərisində

yumurtalar olan baramacıqlar aşkar edilir. Bu balqabaqvari lent qurdudur.


927) Qadın cinsiyyət orqanlarına sürünərək daxil olan və orada iltihab prosesinə

səbəb olan qurd hansıdır?

A) Tükbaş qurd

B) Askarid

C) Bizquyruq

D) Ankilostom

E) Atronqiloid

Bizquyruq

Bizquyruq hər yerdə, həmdə çox yayılmışdır. Yumru qurdlardandır. Nazik və yoğun

bağırsaqda qidalanır, bağırsağın normal mikroflorasını pozur və öz növbəsində

bağırsaq disfunksiyasına və infeksiyasına səbəb olur. Bu qurdla yoluxmuş insanın

ailə üzvlərinin hamısı müayinədən keçirilir. Qurd enterobioz xəstəliyi əmələ gətirir.


928) Sürfələri aktiv hərəkətlə dəridən keçərək orqanizmə daxil olan helmint

hansıdır?

A) Nekator

B) Askarid

C) Paraqonim

D) Fassida

E) Bizquyruq

- Nekator

Nekator 1 - 2 sm açıq - çəhrayı rəngdədir. Baş hissəsində ağız kapsulası yerləşir ki,

bu da 2 kəsici plastinkadan ibarətdir. Bu qurdun yeni xaric olmuş yumurtasında 4 - 8

blastomer olur. Isti rütubətli torpağa düşən yumurtaların içərisində sürfə əmələ gəlir

və torpaqda bir neçə ay sağ qala bilir. Meyvə - tərəvəzlə, çirkli əllərlə yumurtalar

ağıza düşür. Yoluxmanın digər yolu isə ayaqyalın gəzərkən dəri vasitəsilədir. Qurdun

əmələ gətirdiyi xəstəlik nekatoroz adlanır.


929) Helmint yumurtasını aşkar etmək üçün sentrifuqlaşdırma zamanı sidik

çöküntüsünün üzərinə hansı məhlul tökülür?

A) Lüqol və ya Metilen göyü

B) Malaxit yaşılı

C) NaCl

D) ZnSO4

E) MgSO4

- Lüqol və ya Metilen göyü

Bəzi helmintlərin yumurtaları sidikdə aşkar edilir. Sidiyin müayinəsi zamanı həm öz -

özünə çökdürmə ilə, həm də sentrifuqlaşdırmaqla çöküntü alınır və tədqiq edilir. Öz -

özünə çökdürmə zamanı çöküntüyə 50% - li qliserin əlavə edilir. Sentrifuqlaşdırma

zamanı isə rəngli məhlullar əlavə edilir. Bunlar lüqol və metilen göyü məhlullarıdır.


930) Helmintozlara görə qanın müayinəsi zamanı hansı qan elementinin

normadan artıq olduğu müşahidə edilir?

A) Eozinofil

B) Trombosit

C) Limfosit

D) Eritrosit

E) Monosit

- Eozinofil

Əksər helmintozlar zaman müxtəlif klinik əlamətlərlə yanaşı qanın yüksək

eozinofilliyi müşahidə edilir. Bu xüsusiyyətin dianostikada çox böyük əhəmiyyəti

vardır.


931) Askaridozun bağırsaq stadiyasını aşkar etmək üçün hansı materialın

müayinəsi aparılır?

A) Limfa mayesi

B) Nəcis

C) Qan

D) Sidik

E) Mədə möhtəviyyatı

- Nəcis

Askarid askaridoz xəstəliyini əmələ gətirir. Xəstəliyin ilk mərhələsi - ağciyər fazası

adlanır.Bu zaman parazitin sürfələri ağciyərə miqrasiya edərək alveolalara daxil olur

və orada O2 –lə qidalanaraq inbazion mərhələyə keçir. Inbazion sürfələr tənəffüs

yolları ilə hərəkət edərək insanın udlağına çatır. Xəstə tərəfindən udularaq mədəyə,

sonra bağırsağa düşür. Bu andan onun bağırsaq stadiyası başlayır. Sürfə inkişaf

edərək yetkin parazitə çevrilir və yumurta qoyur.


932) Stronqiloid sürfələrini aşkar edərkən nəcisin üzərinə hansı maddə əlavə

edilir?

A) NaCl

B) Qliserin

C) Su

D) HCl

E) Fenol

– Su

Şulmanın modifikasiyasında Brumpt üsulunu yerinə yetirərkən şüşə bankaya 5 qr

nəcis qoyulur və üzərinə 10 - 15 ml adi su tökülür. 20 dəqiqədən sonra su Petri

fincanına tökülür və mikroskoplaşdırılır.

Ədəbiyyat: Д.Е.Генис. «Медицинская паразитология». Москва 1991«Медицина»

1991 Стр. 178

933) Nəcisin Qoryaçev üsulu ilə tədqiqat zamanı sınaq şüşəsində olan NaCl

məhlulunun üzərinə hansı qarışıq tökülür?

A) NCl və su

B) NaHCO3 və su

C) Su və efir qarışığı

D) Su və nəcis qarışığı

E) Su və qliserin

– Su və nəcis qarışığı

Qoryaçev üsulunu yerinə yetirərkən sınaq şüşəsinə 3 - 4 ml doymuş NaCl tökülür.

Sonra onunda üzərinə su ilə nəcis qarışığından 3 - 4 ml əlavə edilir. Bu zaman iki

müxtəlif təbəqə əmələ gəlir. 15 - 20 saatdan sonra Trematod yumurtaları çöküntüdə

toplanır. Çöküntü mikroskop altında tədqiq edilir.


1991 Стр. 176

934) Zənginləşdirmə üsullarını yerinə yetirərkən preparatın qurumaması üçün

üzərinə hansı maddə əlavə olunur?

A) Efir

B) Na - bikarbonat

C) Fenol

D) Spirt

E) 50% - li qliserin

50% - li qliserin

Zənginləşdirmə üsullarının (Füllübora və flotasiya) yerinə yetirərkən preparatın

qurumaması üçün üzərinə 50% - li qliserin məhlulu əlavə edilir.


1991 Стр. 175

935) Fülleborn üsulu ilə nəcisin tədqiqi zamanı məhlulun səthinə toplanmış

helmint yumurtalarını yığmaq üçün nədən istifadə edilir?

A) Taxta şpatel

B) Pipet

C) Şüşə çubuq

D) Spiral şəkilli ilmək

E) Qasıq

Spiral şəkilli ilmək

Fülleborn üsulu ilə nəcisin müayinəsi zamanı içərisində nəcis və NaCl qarışığı olan

bankalar 45 dəqiqədən sonra sorucu şkafdan çıxarılır və məhlulun səthi spiralşəkilli

ilməklə yığılır, əşya şüşəsi üzərindəki 50% - li qliserin məhlulun mərkəzinə

yerləşdirilir, tədqiq edilir.


1991 Стр. 174

936) Əşya şüşəsi üzərində hazırlanmış qalın qan damlasının diametri nə qədər

olmalıdır ?

A) 5 sm

B) 2 sm

C) 4 sm

D) 3 sm

E) 1,5 sm

– 1,5 sm

Qalın qan damlası preparatı hazırlanarkən damla əşya şüşəsi üzərində 1,5 sm

diametrdə yayılmalıdır. Əşya şüşəsinin digər kənarında daha bir qalın qan damlası

hazırlamaq olar .


1991 Стр. 156

937) Quru Romonovski boyağını əzdikdən sonra hansı maddə ilə qarışdırılır?

A) Sirkə turşusu

B) Qliserin , etanol

C) Efir

D) Fenol

E) MgSO4

– Qliserin , etanol

Quru halda olan Romanovski boyağı əzilir və üzərinə qliserin əlavə edilir. Daha sonra

96% - li etanol tökərək qarışdırırlar.


1991 Стр. 156

938) Uzun müddət yüksək temperaturda saxlanmış qalın qan damlası preparatı

hansı rəng alır?

A) Qara

B) Göy

C) Mavi

D) Sarı

E) Açıq qırmızı

– Qara

Hazırlanmış qalın qan damlası preparatı uzun müddət yüksək temperaturda qalırsa o

rəngini dəyişir və qara rəng alır.


1991 Стр. 158

939) Ibtidailər aşkar etmək üçün “asılan damla” üsulunu yerinə yetirərkən

istifadə olunan məhlul hansıdır?

A) Spirt

B) Kapron turşusu

C) Efir

D) NaCl –in izotonik məhlulu

E) Qliserin

– NaCl –in izotonik məhlulu

“Asılan damla” üsulunu yerinə yetirərkən NaCl –in izotonik məhlulu sınaq şüşəsində

qızdırılır. Ondan bir damla örtük şüşəsinin üzərinə qoyulur. Tədqiq ediləcək

materialdan kiçik bir hissə məhlulun mərkəzinə yerləşdirilir. Örtük şüşəsi çevrilir və

ortası çökük əşya şüşəsi üzərinə qoyulur, mikroskopda tədqiq edilir.


1991 Стр. 160

940) Suyun yüksək qələvi reaksiyası (PH 7,3 və çox) zamanı yaxma hansı rəngə

boyanır?

A) Tünd göy

B) Bənövşəyi

C) Bozumtul - yaşıl, mavi

D) Qırmızı

E) Çəhrayı

– Bozumtul - yaşıl, mavi

Boyağın keyfiyyətinə distillə suyu reaksiyası təsir göstərir. ən yaxşı reaksiya suyun

zəif qələvi reaksiyasında (PH - 7,1 - 7,2) alınır. Su yüksək qələvi reaksiyalı olarsa

yaxmalar keyfiyyətsiz alınır və bozumtul –yaşıl və ya mavi rəngə boyanır. Yüksək

qələvi reaksiyalı suya 10% - li sirkə turşusu məhlulu əlavə edilir və lazım olan

reaksiya alınır.


1991 Стр.

941) Hansı müayinə materialında qan şistosomunun yumurtaları axtarılır?

A) Nazik bağırsağın selikli qişasında

B) Öddə

C) Yoğun bağırsağın selikli qişasında

D) Mədə şirəsində

E) Sidik çöküntüsündə

– Sidik çöküntüsündə

Qan şistosomu insanın sidik kisəsinin qan damarlarında parazitlik edir. Yumurtaları

xəstənin sidiyi ilə xaric olur. Yumurtaları aşkar etmək üçün sidiyi sentrifuqlaşdırır və

çöküntüsünü mikroskoplaşdırırlar. Bəzən sidiyi membranlı filtrdən keçirirlər.


1991 Стр. 73

942) Aşağıdakılardan hansı qalın qan damlası preparatına aiddir?

A) Prepart çox nazik olur

B) Eritrositlər hemolizə uğrayır

C) Fiksə olunur

D) Fiksə olunmur

E) Kiçik böyüdücü ilə mikroskoplaşdırılır

– Fiksə olunmur

Qan parazitlərini aşkar etmək üçün qan yaxması və qalın qan damlası preparatları

hazırlanır. Preparatlar immersiya yağı ilə iri böyüdücü altında mikroskoplaşdırılır.

Qalın qan damlası qan yaxmasından fərqli olaraq fiksə olunmur. Boyağın sulu

məhlulunun təsirindən fiksə olunmamış eritrositlər hemolizə uğrayır, preparat

şəffaflaşır. Bu isə parazitlərin tapılmasını asanlaşdırır.


1991 Стр. 154

943) Cinsiyyət yolları trixonomozunun əlamətilərinə aşağıdakılardan hansı

aiddir?

A) Ürək bulanması

B) İshal

C) İrinli - serozli ifrazat

D) Bəlğəm ifrazı

E) Qarında ağrılar

Cinsiyyət yolları trixonomozu zamanı qaşınma, qıcıqlanma, cinsiyyət yollarında ağrı,

irinli - serozlu ifrazat əsas klinik əlamətlərdəndir. Trixomonodin bu tipi cinsi yollarla

keçirilir.

Ədəbiyyat: Медицинская паразитология. Москва « Медицина» 1991Səh: 39

944) Hansı helmintoz zamanı duodenal möhtəviyyat və nəcis müayinə edilir?

A) Difillobotrioz

B) Tenioz

C) Askaridoz

D) Fassialioz

E) Şistosomoz

Fassiola insanın qaraciyərinin öd yollarında parazitlik edir. yumurtaları nəcislə xaric

olur. Diaqnoz məqsədilə nəcis duodenal möhtəviyyat və öd tədqiq edilir. Yumurtalar

tranzit ola biləcəyi halda müayinə təkrarən aparılmalıdır

Ədəbiyyat: Медицинская паразитология. Москва « Медицина» 1991 Səh: 69

945) Toksoplazmozdan şübhələndikdə hansı materialın müayinəsi aparılır?

A) Qan, onurğa beyin mayesi

B) Mədə möhtəviyyatı

C) Bəlğəm

D) Sidik

E) Nəcis

Toksoplazmozdan şübhələndikdə qan, onurğa beyin mayesi döl örtüyünün qalıqları,

biopsiya və antopsiya materialı müayinə edilir. Bundan başqa dəri daxili allergik

sınaq qoyulur.

Ədəbiyyat: Медицинская паразитология. Москва « Медицина» 1991Səh: 53

946) İnsanın difillobotrioza yoluxması necə baş verir?

A) Meyvə tərəvəzlə

B) Çirkli əllərlə

C) Sürfələrlə yoluxmuş balıq əti ilə

D) Mal əti ilə

E) Krab əti ilə

Difillobotrioz enli - lent qurdunun əmələ gətirdiyi xəstəlikdir. İnsan pleroserkoid

adlanan sürfələrlə yoluxmuş balıq ətinin yaxşı bişməmiş halda yedikdə yoluxur. Qurd

nazik bağırsaqda parazitlik edir.


947) Balıqçılar və su təsərrüfatı işçiləri arasında profilaktik tədbirlər hansı

helmintoza qarşı aparılır?

A) Nekatoroz

B) Difillobotrioz

C) Askaridoz

D) Enterobioz

E) Trixinelloz

Balıqçılar və sahilyanı zonalarda yaşayan əhalinin əsas qida məhsulu balıq olduğu

üçün onlar difillobotrioza daha çox yoluxur. Odurki, bu işçilər arasında profilaktik

tədbirlər mütləq aparılmalıdır.


948) Teniarinxozlu xəstə tibb məntəqəsinə müraciət edibsə, feldşer diaqnoz

məqsədilə hansı üsuldan istifadə edilməlidir?

A) Sulman

B) İsupov və Broxorov

C) Qoryaçev

D) Berman

E) Sorğu üsulundan

Teniarinxozlu xəstə həm sərbəst olaraq, həm də defekasiya aktı zamanı öküz

teniyasının buğumlarının çıxdığını görür. Buna görə də məntəqəyə müraciət edən

xəstədən ilk növbədə qurdun yetkin buğumlarının sərbəst olaraq çıxması haqqında

soruşur və xəstənin dediklərinə əsasən ilk diaqnozu qoyur.


949) Profilaktik tədbir olaraq hansı helmintoz zamanı otun, yem sahələrinin

nəcisi ilə çirklənməsinin qarşısı alınmalıdır?

A) Opistorxoz

B) Klonorxoz

C) Paroqonimoz

D) Fassialyoz

E) Teniazinxoz

Teniarinxozlu insan yaxşı bişməmiş mal ətini yedikdə yoluxduğuna görə, mal qaranın

otlaq yerlərinin xəstə insanların nəcisi ilə çirklənməsinin qarşısı alınmalıdır. Bu

məqsədlə yerlərdə qapalı ayaqyolular tikilməli və əhali arasında sanitar maarifi işi

gücləndirilməlidir.


950) 7 nəfərlik ailədə 4 uşaqda bizquyruq aşkar edilibsə tibb işçisinin vəzifəsi nə

olmalıdır?

A) Xəstə uşaqları ailədən ayırmaq

B) Xəstə uşaqları müalicə etmək

C) Digər 3 nəfəri müayinə etmək

D) Xəstə uşaqların paltarlarını dezinfeksiya etmek

E) Ailəsinin bütün üzvlərini müalicəyə cəlb etmək

Enterobioz kontakt yolu ilə keçdiyinə görə ailədə 1 nəfərdə olarsa, digər ailə üzvləri

də yoluxa bilir. Odur ki, bu halda ailənin bütün üzvləri müalicə olunmalıdır.

Sağaldıqdan sonra kontrol analizlər aparılmalıdır.


951) Bronxial selik, bəlğəm hansı ibtidai paraziti aşkar etmək üçün müayinə

edilir?

A) Plazmodium

B) Leyşmaniya

C) Agız triximonadı

D) Balantidiya

E) Lyambliya

Trixomonadın bir növü də ağızda parazitlik edir. bunu aşkar etmək üçün bronxial

selik və bəlğəm müayinə edilir.


952) Öskürmə, sinədə ağrılar, təngənəfəslik və s. hansı helmintoz zamanı

müşahidə edilir?

A) Enterobioz

B) Exinokokkoz

C) Trixenelloz

D) Trixosefalyoz

E) Humenolepidoz

Exinokokk müxtəlif daxili orqanları, həmçinin ağ ciyərləri də zədələyir. Plevra və

ağ ciyərdə qovuqcuqlar əmələ gələrsə xəstədə öskürmə, döş qəfəsində ağrılar,

təngənəfəslik halları müşahidə edilir.


953) Hansı helmintozun diaqnozu zamanı anal ətrafı müayinə tətbiq edilir?

A) Askaridoz

B) Stronqiloidoz

C) Ankilostomoz

D) Trixinelloz

E) Teniarinxoz

Teniarinxoz zamanı qurdun yumurta ilə dolu olan yetkin buğumları günaşırı düz

bağırsaqdan çıxır. Çünki onlar aktiv - hərəkətlidir. Çıxan buğumların əvəzinə böyümə

zonasında yeni buğumlar əmələ gəlir.


954) Qarında ağrılar, qaraciyərin böyüməsi və ağrılar, dəridə səpgilər, yüksək

bədən temperaturu hansı helmintoza aiddir?

A) Teniarinxoz

B) Paraqonimoz

C) Ankilostomoz

D) Fassialyoz

E) Enterobioz

Fassialyoz xəstəliyi zamanı qara ciyər böyüyür, dəri üzərində səpgilər əmələ gəlir.

belə xəstəliklərdə boğulma halları və temperaturun yüksəlməsi baş verir.


955) Hansı helmintoz zamanı xəstənin və ya meyidin əzələsi, həmçinin ət

qalıqları tədqiq edilir?

A) Ankilostomoz

B) Enterobioz

C) Trixinelloz

D) Difellobotrioz

E) Askaridoz

Trixinella sürfələri əzələ daxilində spiral formasında burularaq ətrafında birləşdirici

toxuma kapsulası əmələ gətirir və uzun illər ərzində orqanizmdə qalır.


Bölmə 9. Yoluxucu xəstəliklər

956) Peyvəndlər hansı preparatlar ilə aparılır?

A) Vaksinlər,nitrofuran törəmələri

B) Antibiotiklər,bakteriofaqlar

C) Zərdablar,vaksinlər,antibiotiklər

D) Vaksinlər,anatoksinlər

E) Anatoksin,interferon, ,vaksinlər

Vaksinlər,anatoksinlər,

Peyvənd preparatlarına vaksinlər,anatoksinlər aid olduğundan antibiotiklər,

sulfanilamidlər,bakteriofaqlardan istifadə olunmur.

Ədəbiyyat: Э.П.Шувалова «Инфекционные болезни» 1999 стр. 33 - 35

957) Süni passiv immunitet necə əmələ gəlir?

A) Nəsildən - nəsilə irsi yolla ötürrülmə zamanı

B) Anticism tərkibli qan zərdabı və qamma - qlobulinlərin yeridilməsi zamanı

C) Anatoksinlərin yeridilməsi zamanı

D) İnterferon yeridilməsi zamanı

E) Vaksinləin r yeridilməsi zamanı

Anticism tərkibli qan zərdabı və qamma - qlobulinlərin yeridilməsi zamanı

Anticism tərkibli qan zərdabı və qamma - qlobulinlərin yeritməklə davamsız süni

passiv immunitet yaratmaq olar?

Ədəbiyyat: И.Г.Булкин. В.И.Покровский «Инфекционные болезни с основами

эпидемиологи» 1979

958) Residiv nədir?

A) Xəstəliyin sağalma dövrü

B) Əlamətlərin geriyə qayıtması

C) Bir neçə əlamətin birlikdə təzahür etməsi

D) Törədicinin yenidən yoluxdurulması

E) Prosesin Simptomsuz, subklinik formada cərəyan etməsi

- Əlamətlərin geriyə qayıtması

Residif latın dilindən tərcümədə - qayıdış deməkdir.

Ədəbiyyat: Э.П.Шувалова «Инфекционные болезни» 1999 стр. 9 - 12

959) Botuluzmin infeksiya mənbəyi hansıdır?

A) Ağcaqanadlar

B) Bakteriya gəzdirənlər

C) Gəmiricilər, həşaratlar

D) İstiqanlı və bəzən soyuqqanlı heyvanlar

E) Xəstə insane

- İstiqanlı və bəzən soyuqqanlı heyvanlar

Təbiətdə botulizmin mənbəyi istiqanlı və bəzi soyuqqanlı heyvanlar hesab olunur.

Ədəbiyyat: N.Əliyev “Yolixucu xəstəliklər” 1993,səh 203

960) Polimelitin törədicisi hansıdır?

A) Viruslar

B) Bakteriyalar

C) İbtidailər

D) Göbələklər

E) Spiroxetlər

– Viruslar

Qəbul edilmiş mülahizələrə görə poliomielitin törədicisi viruslardır

Ədəbiyyat: Э.П.Шувалова «Инфекционные болезни» 1999 стр. 510

961) Quduzluğa qarşı tədbirlər nə vaxt aparılmalıdır?

A) Quduz olması güman edilən heyvanla təmasdan dərhal sonra

B) Dişlənəndən 20 gün sonra

C) Dişlənən gündən 16 - gün sonra

D) Dişlənəndən 40 gün sonra

E) Xəstəliyin ilk günlərində

- Quduz olması güman edilən heyvanla təmasdan dərhal sonra

Quduz olması güman edilən heyvanla təmasdan sonra yara təcili surətdə müvafiq

qaydada işlənməli və dərhal quduzluq əleyhinə peyvəndin ilk dozası vurulmalıdır.

Xəstəliyin inkubasion dövrü 10 - 90 gündür. Yalnız obyektiv səbəblər olduqda

dişlənən gündən başlayaraq 14 - cü sutkayadək peyvənd etməyə icazə verilir.

Ədəbiyyat: Э.П.Шувалова «Инфекционные болезни» 1999 стр.565 - 566

962) Evdə yoluxucu xəstə aşkar edildikdə tibb işçisinin vəzifəsi aşağıdakılardan

hansı olmalıdır?

A) Xəstəlik tarixi yazmaq

B) Xəstəxanaya göndəriş vərəqəsi yazmaq

C) Evdə xəstəyə müalicə təyin etmək

D) Dezinfeksiya işini təşkil etmək

E) Təmasda olanların müşahidə etmək, peyvənd işlərini aparmaq

Təmasda olanların müşahidə etmək, peyvənd işlərini aparmaq

Evdə yoluxucu xəstə aşkar etdikdə tibb bacısının vəzifəsi profilaktika məqsədilə

təmasda olanların hərarətinin ölçülməsindən və peyvənd işini aparmaqdan ibarətdir

Ədəbiyyat: N.İ.Belova «Tibb bacısının məlumat kitabı», 1990 səh. 566

963) Spesifik profilaktik tədbirlərdə tibb işçisinin əsas vəzifəsi aşağıdaklardan

hansı ola bilər? A) Xəstəni müayinəyə göndərmək

B) GEM - ə dezstansiyaya xəbərdarlıq etmək

C) İmmunizasiya aparmaq, müalicə təyin etmək

D) Təcili tibbi xəbərdarlıq vərəqəsi doldurmaq

E) Kontaktda olanların müşahidəsi

- Xəstəni müayinəyə göndərmək

Spesifik profilaktik tədbirlərdə tibb bacısının vəzifəsi xəstəni müayinəyə

göndərməkdən ibarətdir.

Ədəbiyyat: N.İ.Belova «Tibb bacısının məlumat kitabı», 1990 səh. 566

964) Dezinfeksiyaedici məhlullar hansılardır?

A) Lizol, xloramin, albumin, reopoliqlükin, B - propiolakton

B) Xloramin, lizol, hemodez, poliqlükin

C) Xlor, süleymani məhlulu, fenol, hemodez

D) Regidron, lizol, xlorlu əhəng, fenol

E) Xloramin, lizol, xlorlu əhəng, hidrogen - peroksid, fenol B – propiolakton

Xloramin, lizol, xlorlu əhəng, hidrogen - perokisd, fenol B - propiolakton.

Hemodez, rejpoliqlükin, regidron, orqanizmdə su - duz və maddələr mubadiləsi

pozğunluqlari zamani normal balansı bərpa etmek uçun istifadə olunan məhlullardır

Ədəbiyyat: И.Г. Булкин. В.И. Покровский «Инфекционные болезни с основами»

эпидемиологи 1979 seh 25

965) İnfeksion xəstəliklərin izolyasiyasi dedikdə nə nəzərdə tutulur?

A) Xəstələrin xəstəxanadan çixdiqdan sonra tibbi nəzarətə götürülməsi

B) Xəstələrin ətraf mühitdən təcrid edilməsi

C) Xəstələrin vaxtaşırı müayinədən keçirilməsi

D) Xəstələrin xəstəxanaya yerləşdirilməsi

E) Xəstələrin peyvənd edilməsi

. Xəstələrin ətraf mühitdən təcrid edilməsi

Xəstələrin xəstəxanaya yerləşdirilməsi - hospitalizasiya, Xəstələrin vaxtaşırı

müayinədən keçirilməsi - ambulator müayinə, Xəstələrin peyvənd edilməsi -

vaksinasiya, Xəstələrin xəstəxanadan çixdiqdan sonra tibbi nəzarətə götürülməsi -

dispanserizasiya adlanir.

Ədəbiyyat: И.Г. Булкин. В.И. Покровский «Инфекционные болезни с основами

эпидемиологи» 1979 cтр 24

966) Hansı xəstəliklər antraponoz xəstəliklər adlanır?

A) Müəyyən ocaqda təsadüf olunan xəstəliklər

B) Ancaq insanlar arasında təsadüf olunan xəstəliklər

C) Fəsli xarakter daşıyan xəstəliklər

D) Heyvanlardan insanlara keçən xəstəliklər

E) Ancaq heyvanlar arasında təsadüf olunan xəstəliklər

– Ancaq heyvanlar arasında təsadüf olunan xəstəliklər zoonoz, heyvanlardan

insanlara keçən xəstəliklə sapozoonoz, keçiricinin artıb –çoxalması zamanına

müfaviq olaraq daha çox müəyyən fəsildə təsadüf olunan xəstəliklər fəsli xarakter

daşıyan xəstəliklər müəyyən ərazidə daha coxtəsadüf olunan xəstəliklər ocaqlılığa

malik xəstəliklər adlanır.


эпидемиологи »1979 cтр 53

967) Brüsellyozun spesifik profilaktikasına nə aiddir?

A) Baytar – sanitariya tədbirləri

B) Karantin tədbirləri

C) Heyvanların yun və güzəmlərinin zərərsizləşdirilməsi

D) Vaksinasiyanın aparılması

E) Südün zərərsizləşdirilməsi

Vaksinasiyanın aparılması

Baytar – sanitar tədbirləri südün zərərsizləşdirilməsi, heyvanların yun və

güzəmlərinin zərərsizləşdirilməsi, karantin tədbirlər spesifik profilaktika sayılmır.


эпидемиологи »1979 cтр 53

Bölmə 10. Qarışıq suallar

968) Epidemik ocaq dedikdə nə başa düşülür?

A) Törədicinin yayılması mümkün olan bütün ərazi

B) Mənzil

C) Xəstə olan palata

D) Uşaq müəssisəsinə gedən xəstə uşağın sağlamlıq qrupu

E) Süd kombinatında işləyən xəstə

Epidemik ocaq dedikdə infeksiya mənbəyinin olduğu yer və törədicinin yayılması

mümkün olan bütün ərazi başa düşülür.


969) Viruslu hepatit ilə xəstələnmiş şəxs donor ola bilərmi?

A) Müalicədən sonra olar

B) 6 aydan sonra olar

C) Dispanser müşahidəsindən çıxdıqdan sonra olar

D) Olmaz

E) Olar

Viruslu hepatit ilə xəstələnmiş şəxslərin qanında virusun antigeni qaldığına görə

onlar donor ola bilməzlər.


970) Brusellalar necə yoluxur?

A) Parenteral

B) Hava - damcı

C) Təmas

D) Alimentar

E) Transmissiv

Brusellalar alimentar yolla yoluxur.


971) Yoluxmuş orqanizmdən leptospirlər hansı yolla ifraz olunur?

A) Bəlğəm

B) Sidik

C) Öd, tər

D) Tənəffüs

E) Qan

Yoluxmuş orqanizmdən leptospirlər sidik yolu ilə ifraz olunur


972) Ölkə ərazisinin sanitar mühafizəsi dedikdə nə başa düşülür?

A) Kompleks inzibati tədbirlər

B) Xaricdən xüsusi təhlükəli infeksiyaların gətirilməsi və ölkə ərazisində

yayılmasının qarşısının alınması

C) Sanitar - maarifi işi

D) Kompleks baytar tədbirləri

E) Kompleks profilaktik tədbirlər

Ölkə ərazisinin sanitar mühafizəsi dedikdə xaricdən xüsusi təhlükəli infeksiyaların

gətirilməsi və ölkə ərazisində yayılmasının qarşısının alınması başa düşülür.


973) Kampilobakterioz xəstəliyində aşağıda sadalananlardan hansı törədicilər

üçün infeksiya mənbəyi ola bilməz?

A) Gəmiricilər

B) Ev heyvanları (pişik, it)

C) Kənd təsərrüfatı heyvanları

D) Toyuq yumurtası

E) Ev və vəhşi quşlar

Kampilobakterioz xəstəliyində toyuq yumurtası törədicilər üçün infeksiya mənbəyi

ola bilməz.


974) Brill necə xəstəlikdir?

A) Səpkili yatalağın residividir

B) Səpkili yatalağın atipik keçən forması

C) Səpkili yatalağın xroniki keçən forması

D) Somatik xəstəlikdir

E) Yeni xəstəlikdir

Brill xəstəliyi səpkili yatalağın residividir.


975) Taun üzrə kompleks tədbirlərə nə daxildir?

A) Gənələrlə mübarizə

B) Bitlərlə mübarizə

C) Milçəklərlə mübarizə

D) Xəstəliyin xaricdən gətirilməsinə qarşı xəbərdarlıq

E) Ağcaqanadlarla mübarizə

Taun xəstəliyi əleyhinə kompleks tədbirlərə xəstəliyin xaricdən gətirilməsinə qarşı

xəbərdarlıq tədbirləri daxildir.


976) Təcili tibbi yardım göstərilməsi zamanı İ İ V infeksiyasına yoluxma

ehtimalı necədir ?

A) Xəstə ilə salamlaşanda

B) Arterial qanaxmanı dayandıran zaman

C) Rezin əlcəkdən istifadə etdikdə

D) Xəstə ilə danışan zaman

E) Zərər çəkənin danışması zamanı

Arterial qanaxmanı dayandıran zaman xəstəyə təcili tibbi yardım göstərildikdə İ İ V

infeksiyasına yoluxmaq olar.


977) Hazırda insektisidlərin hansı forması istifadə edilmir?

A) Losyon (məs: nittifor)

B) Məhlul

C) Sabun, şampun, məlhəm

D) Toz, dust

E) Karandaş

Hal - hazırda insektisidlərin məhlul forması işlənmir


978) Toz halında olan kimyəvi maddələr hansı cihazlarda istifadə edilir?

A) Dezinfal

B) Hidropult

C) PR – 1

D) Avtomaks

E) Hamısından

Toz halında olan kimyəvi maddələr PR - 1 cihazında istifadə edilir.

Ədəbiyyat: Ədəbiyyat: İ.Ə.Ağayev, X.N.Xələfli, F.Ş.Tağıyeva. Epidemiologiya.

Bakı, 2011, səh. 100

979) Xəstələrin ifrazatlarının dezinfeksiyası necə aparılır?

A) Dezinfeksiya edilmir

B) Xlorlu əhəng tökməklə

C) Dezinfeksiya məhlulunda saxlamaqla

D) Hidrogen peroksid tökməklə

E) Kamerada dezinfeksiya etməklə

Xəstələrin ifrazatlarına xlorlu əhəng tökməklə dezinfeksiyası aparılır?

Ədəbiyyat: Ədəbiyyat: İ.Ə.Ağayev, X.N.Xələfli, F.Ş.Tağıyeva. Epidemiologiya.

Bakı, 2011, səh. 101

980) Sanitar təmizliyi neçə hissəyə bölünür?

A) Periodik və daimi

B) Natamam

C) Sistematik

D) Hissəvi

E) Tam və hissəvi

Sanitar təmizliyi iki hissəyə bölünür: tam və hissəvi.

Ədəbiyyat: Ədəbiyyat: İ.Ə.Ağayev, E.M.Quliyeva, F.Ş.Tağıyeva, X.N.Xələfli,


120

981) Dizenteriya ocağında cari dezinfeksiyanın keyfiyyətinə nəzarət etmək üçün

yaxma üsulu ilə nə aşkar edilir?

A) Streptokokk

B) Protey

C) Stafilokokk

D) Bağırsaq çöpləri

E) Hemofil çöpləri

Dizenteriya ocağında cari dezinfeksiyanın keyfiyyətinə nəzarət etmək üçün yaxma

üsulu ilə bağırsaq çöpləri aşkar edilir.

Ədəbiyyat: Ədəbiyyat: İ.Ə.Ağayev, E.M.Quliyeva, F.Ş.Tağıyeva, X.N.Xələfli,


59

982) Zülalların əsas tərkib hissəsini nə təşkil edir?

A) Nuklein turşuları

B) Əvəz olunan aminturşular

C) Aminturşular

D) Aminlər

E) Əvəz olunmayan aminturşular

Zülalların əsas tərkib hissələri aminturşulardır.


1987 səh.30

983) Buğda unundan bişirilmiş çörəyin keyfiyyəti unun tərkibində olan hansı

maddələrin miqdar və keyfiyyətindən asılıdır ?

A) Karbohidratların

B) Zülal və karbohidratların

C) Yağların

D) Zülal və yağların

E) Zülalların

Buğda unundan bişirilmiş çörəyin keyfiyyəti unun tərkibindəki zülalların miqdar və

keyfiyyətindən asılıdır.


1987 səh.146

984) İçməli suyun şəffaflığının yuxarı həddi nə qədər olmalıdır?

A) 15 sm

B) 5 sm

C) 30 sm

D) 8 sm

E) 20 sm

Suyun şəffaflığı onda asılı halda olan və həll olmayan hissəciklərin miqdarında

asılıdır. 30 sm və daha artıq qatın altında müəyyən ölçüyə malik standart şrifləri

oxumağa imkan verən su kifayət dərəcədə şəffar hesab edilə bilər.


985) Bu helmintozlardan hansıları su vasitəsilə yayıla bilər?

A) Tenioz, opistorxoz

B) Askaridoz, enterebioz, trixosefalyoz

C) Metaqonimoz, paraqonimoz

D) Trixinellyoz, teniarinxoz

E) Difillobatrioz, exnikokkoz

Çirklənmiş su ilə insan orqanizminə patogen mikroblardan başqa helmint yumur -

taları da daxil ola bilər. Su vasitəsilə keçən helmintozlardan ən çox askaridoz

trixosefalyoz,enterobioz və s göstərmək olar.

Ədəbiyyat: Н. Ф. Измеров . Общая и коммунальная гигиена. Москва Медицина

1985стр 55

986) Suyun pH - ı nəyi göstərir?

A) Oksidləşmə dərəcəsini

B) Codluğunu

C) Suyun reaksiyasını

D) Mikroelementlərin miqdarını

E) Şəffaflığını

Suyun pH - ı onun reaksiyasını yəni qələviliyini və ya turşuluğunu göstərir. Su uzun

müddət düzgün vəziyyətdə qaldıqda qələviliyi artır. Suya üzvü maddələr qarışdıq -

da, sənaye və kənd təsərrüfatı müəssisələrinin bərk və maye tullantıları, xüsusən

kimya sənayesi müəssisələrinin tullantıları qarışdıqda suyun PH-ı dəyişir.


987) Hansı şəraitdə insan daha tez tərləyir?

A) T – 24° S nisbi rütubət 50 %

B) T - 22 ° S nisbi rütubət 70 %

C) T - 21° S nisbi rütubət 80 %

D) T - 20° S nisbi rütubət 90 %

E) T - 23° S nisbi rütubət 60 %

Temperatur 20° S nisbi rütubət 90 % olduqda insan tez tərləyir.

Ədəbiyyat: Ədəbiyyat: A.A.Каспаров «Гигиена труда и промышленности» Стp.

54 - 57

988) 150 nəfərlik məktəbəqədər uşaq müəssisəsində tibb otağının sahəsi neçə

kv.m. olmalıdır?

A) 5

B) 8

C) 6

D) 4

E) 3

Məktəbəqədər uşaq müəssisəsində tibb otağının sahəsi 8 kv.m. olmalıdır.


989) Məktəbyaşlı uşaqların boy qrupları intervalları neçə sm müəyyən edilir?

A) 25

B) 5

C) 15

D) 20

E) 10

Məktəbyaşlı uşaqların boy qrup intervalları 15 sm müəyyən edilir.



990) Bərk tullantılar hansı yolla kənar edilir?

A) Planlı həyətyani

B) İndividual

C) Axıdılır

D) Yeraltı

E) Kütləvi

Tullantılar 2 qrupa bölünür: maye və bərk. Bərk tullantılar 2 üsulla kənar edilir:

planlı həyətyanı və mənzildən daşınıb aparılması.



991) Kolititr nəyə deyilir?

A) 1 litr suda olan bağırsaq çöpünün miqdarı

B) Suyun üzvi maddələrlə çirklənməsi

C) 1 ml suda olan bakteriyaların miqdarı

D) Suyun qeyri - üzvi maddələrlə çirklənməsi

E) Müayinə olunan suyun elə ən az miqdarıdır ki, burada bağırsaq çöpü tapmaq olur.

Koli - titr suyun epidemioloji göstəricisidir. Müayinə olunan suyun elə ən az

miqdarıdır ki, burada bağırsaq çöpü tapmaq olur.



992) Yerli isidici sistemin mənfi xüsusiyyətlərinə aşağıdakılardan hansı aid

deyil?

A) Havanı çirkləndirir

B) Istifadə üçün səmərəsizdir

C) Yanğın təhlükəsi yaradır

D) Havanı qurudur

E) Bərabər bölüşdürülür

Mənzilin süni mikroiqlimi insan orqanizminin normal fəaliyyəti və istilik tənzimi üçün

şərait yaratmalıdır. İsidici sistem 2 cür olur: yerli və mərkəzləşdirilmiş.Bərabər

bölüşdürülmə yerli isidici sistemin mənfi xüsusiyyəyinə aid deyil.


993) Uşaq və yeniyetmələrin fiziki inkişafını öyrənərkən hansı üsuldan istifadə

edilmir?

A) Fiziometrik

B) Boyun ölçülməsi

C) Kliniki - laborator

D) Antropometrik

E) Terapevtik

Uşaqların fiziki inkişafı kompleks halda öyrənilir, fiziki inkişafı və sağlamlığına

nəzarət etmək üçün hər il uşaq və yeniyetmələri tibbi müayinədən keçirmək

lazımdır.Bu halda klinik-laborator müayinələr fiziki inkişafın öyrənilməsində

əhəmiyyət kəsb etmir.


994) Pasterizasiya hansı temperaturda necə müddətə aparılır?

A) 56 – 580 C - də; 1 gün

B) 65 - 70 0 C - də; 1 saat

C) 600 C-də; 5 dəqiqə

D) 300 C - də; 20 dəqiqə

E) 100 - 0C-də ; 60 dəqiqə

Pasterizasiya qismən sterilizasiyadır. Pasterizasiya zamanı mikrobların vegetativ

formaları ölür, spor formaları isə diri qalır. Belə sterilizasiya növünü ilk dəfə Paster

təklif etmişdir. Bu yol ilə müxtəlif qida məhsullarını (süd, meyvə, tərəvəz məhsulları),

müxtəlif meyvə şirələrini və s. “sterilizasiya” edirlər. - 65 - 700 C - də; 1 saat

müddətində pasterizasiya aparılır.



995) Streptokok infeksiyası zamanı müayinə üçün nə götürülür?

A) Qan

B) Bəlğəm

C) Burundan ifrazat

D) Mədənin yuyuntu suyu

E) Onurğa beyni mayesi

Streptokok infeksiyası zamanı müayinə üçün qan götürülür, şəkərli bulyona əkilir.



996) Taun xəstəliyinin keçiricisi nələrdir?

A) Gənələr

B) Birələr

C) Ağcaqanadlar

D) Bitlər

E) Milçəklər

Taun çöpləri insan orqanizminə yoluxmuş materialla işlədikdə, birələrin dişləməsilə

daxil olur.


997) Qara yarada infeksiya mənbəyi nədir?


B) Xəstə insanlar

C) Milçəklər

D) Gənələr

E) Bitlər

Qarayarada infeksiya mənbəyi xəstə heyvanlardır. Yay aylarında yoluxma qansoran

həşəratlar vasitəsilə də baş verə bilər.


998) Brüselyozda infeksiya mənbəyi nədir?

A) Milçəklər

B) Gəmiricilər

C) İnsan

D) Pişiklər

E) İri və xırda buynuzlu mallar

İri və xırda buynuzlu mallar brüselyozda infeksiya mənbəyi hesab edilir.

İnsan bu xəstəliyə xəstə heyvanlardan (keçi, qoyun, inək, donuz və s.) yoluxur.

İnsanın yoluxması ən çox alimentar yolla: süd, süd məhsulları ilə, bəzən xəstə

heyvanlarla təmasda olduqda dəri səthindən və selikli qışadan da yoluxma baş verir.

Ədəbiyyat: H.H.İbrahimov “Tibbi mikrobiologiya”.Bakı.1995. Səh. 249

999) Miozlar nədir?

A) Skarpbonun keçirdiyi xəstəlikdir

B) Gənələrin keçirdiyi xəstəlikdir

C) Milçək və mozalan sürfələrinin insan orqanizmində əmələ gətirdiyi xəstəliklərdir

D) Birənin keçirdiyi xəstəlikdir

E) Talanqanın keçirdiyi xəstəlikdir

Milçək və mozalan sürfələrinin insan orqanizmində əmələ gətirdiyi xəstəliklər

miozlar adlanır.Insan təsadüfən içərisində milçək sürfələri olan qida qəbul etdikdə,

sürfələr insanın bağırsağına düşür. Orada sağ qalaraq, hətta inkişaf edir. Bu isə

bağırsağın iltihabına səbəb olur. Qarında ağrılar, qusma, ishal baş verir. Sürfələr

nəcislə xaric olur. Laborant bunları aşkar edə bilir.


1000)Nəyə əsasən filyarioz diaqnozu qoyulur?

A) Sidiyin müayinəsinə

B) Qan yaxması və qalın qan damlası preparatında sürfələrin tapılmasına əsasən

C) Ödün hüceyrəsinə

D) Qanda yumurtaların tapılmasına

E) Nəcisin müayinəsinə

Qan yaxması və qalın qan damlası preparatında sürfələrin tapılmasına əsasən

filyarioz diaqnozu qoyulur.Filyariozların bütün növlərinin diaqnozu üçün

Romanovski üzrə boyanmış qan yaxması və qalın qan damlası preparatları

mikroskoplaşdırılır, filyarinti sürfələri aşkar olunur. Analiz üçün qanı həm gündüz,

həm də gecə götürmək lazımdır.


1001) Süni aktiv immunitet necə əmələ gəlir?

A) Tərkibində anicism olan zərdabın və qammaqlobulinlərin yeridilməsi nəticəsində

B) Ana südü ilə qidalandırmada immunoqlobulinlərin alınmasında

C) Zərdablar yeridildikdə

D) Yoluxucu xəstəliyi keçirdikdən sonra

E) Vaksinlər yeridilməsi nəticəsində

Vaksinlər vasitəsilə zəiflədilmiş və öldürülmüş mikroorqanizmlər yeritməklə süni

aktiv immunitet yaradılır və və bu immunitet davamlı olur.

Ədəbiyyat: В.И.Покровский. К.М. Лова «Руководство по инфекционные

болезням» 1986

SANİTAR-FELDŞER İXTİSASI ÜZRƏ TEST SUALLARI

NÜMUNƏLƏRİNİN DÜZGÜN CAVABLARI

1.D 101.C 201.C 301.A 401.A 501.B 601.C 701.A 801.E 901.A

2.A 102.E 202.D 302.B 402.E 502.B 602.B 702.D 802.D 902.E

3.B 103.E 203.B 303.E 403.B 503.E 603.D 703.C 803.E 903.D

4.B 104.D 204.A 304.B 404.B 504.B 604.B 704.B 804.E 904.A

5.A 105.D 205.E 305.B 405.C 505.C 605.E 705.E 805.C 905.E

6.E 106.E 206.B 306.A 406.D 506.E 606.C 706.A 806.B 906.E

7.B 107.E 207.C 307.A 407.C 507.A 607.D 707.C 807.B 907.A

8.C 108.A 208.B 308.A 408.C 508.A 608.E 708.A 808.B 908.B

9.B 109.A 209.E 309.D 409.C 509.A 609.D 709.C 809.C 909.B

10.B 110.E 210.A 310.A 410.C 510.B 610.C 710.B 810.C 910.B

11.D 111.E 211.E 311.E 411.A 511.C 611.A 711.D 811.E 911.B

12.A 112.E 212.D 312.B 412.C 512.A 612.B 712.A 812.B 912.E

13.B 113.B 213.B 313.A 413.E 513.C 613.C 713.E 813.E 913.E

14.A 114.A 214.C 314.C 414.A 514.B 614.A 714.D 814.E 914.E

15.A 115.D 215.C 315.A 415.C 515.D 615.D 715.C 815.C 915.B

16.C 116.A 216.A 316.B 416.C 516.A 616.E 716.E 816.C 916.A

17.E 117.D 217.D 317.C 417.D 517.E 617.B 717.A 817.D 917.C

18.D 118.C 218.A 318.A 418.C 518.E 618.C 718.D 818.B 918.A

19.C 119.A 219.B 319.D 419.C 519.B 619.C 719.C 819.C 919.A

20.C 120.B 220.E 320.C 420.E 520.D 620.C 720.D 820.B 920.D

21.B 121.B 221.E 321.E 421.A 521.C 621.E 721.A 821.B 921.D

22.D 122.B 222.E 322.D 422.C 522.C 622.B 722.E 822.C 922.E

23.A 123.D 223.B 323.D 423.C 523.A 623.E 723.A 823.E 923.E

24.A 124.B 224.E 324.E 424.A 524.A 624.B 724.C 824.B 924.C

25.E 125.D 225.C 325.E 425.A 525.D 625.A 725.C 825.B 925.D

26.E 126.A 226.C 326.E 426.D 526.D 626.A 726.A 826.A 926.C

27.C 127.C 227.C 327.D 427.C 527.B 627.C 727.E 827.A 927.D

28.A 128.D 228.A 328.E 428.A 528.D 628.A 728.D 828.D 928.A

29.E 129.C 229.E 329.E 429.C 529.A 629.C 729.A 829.A 929.A

30.A 130.B 230.B 330.C 430.B 530.C 630.B 730.D 830.B 930.A

31.D 131.D 231.A 331.A 431.A 531.E 631.B 731.A 831.D 931.B

32.E 132.E 232.A 332.C 432.B 532.D 632.C 732.A 832.B 932.C

33.E 133.C 233.B 333.C 433.C 533.D 633.C 733.D 833.A 933.D

34.B 134.D 234.A 334.A 434.D 534.E 634.E 734.D 834.B 934.E

35.E 135.C 235.C 335.B 435.E 535.C 635.C 735.E 835.C 935.D

36.C 136.E 236.A 336.B 436.D 536.D 636.E 736.B 836.D 936.E

37.C 137.B 237.A 337.D 437.C 537.D 637.B 737.D 837.B 937.B

38.B 138.E 238.B 338.B 438.B 538.E 638.D 738.D 838.D 938.A

39.B 139.A 239.A 339.B 439.B 539.B 639.E 739.E 839.A 939.D

40.A 140.C 240.B 340.B 440.E 540.C 640.C 740.A 840.A 940.C

41.D 141.E 241.C 341.A 441.A 541.C 641.B 741.D 841.E 941.E

42.C 142.D 242.E 342.C 442.C 542.C 642.C 742.E 842.E 942.C

43.D 143.D 243.C 343.C 443.C 543.A 643.D 743.E 843.C 943.C

44.D 144.B 244.D 344.D 444.B 544.A 644.A 744.D 844.E 944.D

45.E 145.E 245.B 345.B 445.C 545.E 645.A 745.D 845.D 945.A

46.E 146.D 246.D 346.A 446.B 546.B 646.D 746.E 846.D 946.C

47.B 147.B 247.A 347.D 447.D 547.C 647.C 747.A 847.A 947.B

48.D 148.D 248.A 348.D 448.C 548.B 648.E 748.D 848.D 948.E

49.A 149.A 249.C 349.C 449.C 549.E 649.E 749.E 849.C 949.E

50.E 150.B 250.C 350.E 450.B 550.D 650.B 750.B 850.C 950.E

51.B 151.C 251.A 351.B 451.E 551.A 651.D 751.D 851.D 951.C

52.A 152.A 252.A 352.E 452.E 552.E 652.C 752.C 852.C 952.B

53.D 153.E 253.A 353.A 453.B 553.E 653.A 753.A 853.D 953.E

54.D 154.E 254.C 354.E 454.A 554.E 654.A 754.A 854.B 954.D

55.C 155.A 255.C 355.C 455.C 555.C 655.B 755.B 855.C 955.C

56.E 156.D 256.E 356.E 456.A 556.D 656.B 756.D 856.A 956.D

57.A 157.A 257.D 357.B 457.D 557.B 657.B 757.E 857.A 957.B

58.C 158.C 258.C 358.A 458.D 558.E 658.B 758.A 858.D 958.B

59.C 159.E 259.C 359.E 459.D 559.D 659.A 759.B 859.E 959.D

60.D 160.C 260.B 360.A 460.C 560.B 660.A 760.E 860.D 960.A

61.C 161.E 261.A 361.D 461.B 561.C 661.B 761.A 861.D 961.A

62.A 162.B 262.D 362.E 462.C 562.B 662.B 762.B 862.C 962.E

63.D 163.E 263.A 363.D 463.D 563.C 663.D 763.C 863.E 963.A

64.B 164.E 264.B 364.B 464.A 564.D 664.B 764.B 864.B 964.E

65.D 165.E 265.E 365.B 465.B 565.E 665.B 765.D 865.D 965.B

66.A 166.D 266.B 366.D 466.A 566.D 666.C 766.B 866.B 966.B

67.E 167.C 267.D 367.A 467.C 567.C 667.E 767.B 867.B 967.D

68.D 168.C 268.A 368.A 468.A 568.A 668.B 768.A 868.A 968.A

69.B 169.D 269.E 369.A 469.E 569.B 669.E 769.E 869.B 969.D

70.A 170.E 270.B 370.B 470.C 570.A 670.A 770.A 870.A 970.D

71.C 171.A 271.D 371.D 471.C 571.C 671.E 771.C 871.D 971.B

72.C 172.E 272.A 372.D 472.C 572.A 672.B 772.D 872.E 972.B

73.D 173.D 273.D 373.A 473.B 573.E 673.D 773.A 873.C 973.D

74.E 174.E 274.B 374.B 474.E 574.D 674.C 774.A 874.A 974.A

75.A 175.D 275.A 375.E 475.D 575.D 675.B 775.E 875.A 975.D

76.D 176.B 276.A 376.B 476.B 576.E 676.A 776.E 876.D 976.B

77.C 177.A 277.D 377.B 477.A 577.D 677.E 777.A 877.C 977.B

78.B 178.A 278.D 378.E 478.B 578.B 678.E 778.B 878.A 978.C

79.B 179.E 279.C 379.E 479.B 579.C 679.C 779.C 879.E 979.B

80.A 180.B 280.C 380.B 480.E 580.D 680.B 780.B 880.E 980.E

81.C 181.A 281.E 381.D 481.D 581.D 681.E 781.C 881.E 981.D

82.A 182.D 282.D 382.B 482.E 582.C 682.E 782.A 882.D 982.C

83.D 183.E 283.C 383.E 483.C 583.D 683.D 783.C 883.B 983.E

84.D 184.E 284.E 384.A 484.E 584.A 684.D 784.B 884.B 984.C

85.E 185.E 285.B 385.E 485.B 585.A 685.E 785.E 885.B 985.B

86.B 186.E 286.C 386.D 486.B 586.A 686.E 786.C 886.B 986.C

87.C 187.D 287.A 387.A 487.E 587.A 687.C 787.C 887.A 987.D

88.B 188.B 288.C 388.B 488.C 588.E 688.C 788.C 888.A 988.B

89.C 189.A 289.A 389.B 489.A 589.C 689.D 789.C 889.B 989.C

90.C 190.E 290.C 390.B 490.B 590.D 690.D 790.D 890.D 990.A

91.E 191.E 291.C 391.C 491.B 591.D 691.C 791.A 891.A 991.E

92.E 192.B 292.C 392.B 492.E 592.E 692.B 792.C 892.D 992.E

93.C 193.C 293.D 393.A 493.D 593.E 693.D 793.A 893.A 993.C

94.D 194.B 294.D 394.B 494.C 594.E 694.A 794.A 894.C 994.B

95.C 195.D 295.B 395.A 495.E 595.B 695.A 795.E 895.B 995.A

96.A 196.E 296.A 396.C 496.C 596.B 696.A 796.C 896.C 996.B

97.E 197.A 297.D 397.A 497.B 597.A 697.C 797.C 897.C 997.A

98.B 198.B 298.D 398.B 498.C 598.B 698.C 798.B 898.A 998.E

99.D 199.D 299.D 399.D 499.E 599.C 699.E 799.C 899.E 999.C

100.A 200.E 300.A 400.C 500.D 600.E 700.A 800.D 900.C 1000.B

1001.E

Documents

Sanitar-felder ixtisası üzrə nümunəvi test sualları Bölmə ...snsk.az/snsk/file/2019-04-04_13-55-27.pdf · Qızılca, məxmərək, poliomielit xəstəlikləri peyvəndlərlə