r.un innanh.selds 17.11.03 - Mannvirkjastofnun · 2014. 2. 13. · skyndilega í snertingu við súrefnisríkt loft við að svæðið er opnað, eru líkur á að í því geti

1

Þróun innanhúselds


• ”


Markmið

• Að nemandinn þekki þau hugtök sem notuð eru og geti skilgreint þau.


Markmið

• Að nemandinn geti útskýrt hvernig innanhúsbruni þróast, hvaða atriði hafa áhrif á hann og hvernig.

2


Markmið

• Að nemandinn þekki þær breytingar sem geta orðið á þróuninnanhúsbruna við komu slökkviliðs.


Markmið

Að nemandinn geti gert grein fyrir þeim hitastigum sem eru við:

• Yfirtendrun• Fullþróuðum bruna


Markmið

• Að nemandinn geti útskýrt hætturnar samfara fullþróuðum bruna og hvernig á að bregðast við þeim.

3


Markmið

• Að nemandinn hafi tekið þátt í verklegum æfingum og fylgst með þróunbrunaferilsins.


Markmið

• Að nemandinn hafi öðlast færni í að nota mismunandi stúta og slökkviaðferðir við að slökkva elda á mismunandi stigum hans í brunaþróuninni.


Þróun brunans

• Til þess að eldur nái að breiðast út frá því efni sem upphaflega kviknaði í verður hitinn að berast frá því í önnur brennanleg efni.

4



Þróun brunans

Á upphafsstigi brunans teygir eldurinn sig upp á við og myndar svokallaðan eldskúf.


Þróun brunansEldskúfurinn

A-hluti eldskúfsins er efsti hlutinn.

• Hann er sá hluti eldskúfsins sem er fyrir ofan logana.

• Samanstendur af óbrendum gastegundum og sóti.

• Einkennist af lækkuðum hraða brunagastegundanna

5



B-hluti eldskúfsins er miðhlutinn.

• Einkennist af ójöfnum sundurslittnumlogum



C-hluti eldskúfsins er neðsti hluti logans.

• Einkennist af kröftugumóslitnum loga



• Útbreiðsla elds á oppnum svæðum er aðalega vegna þeirrar hitaorku sem flyst frá eldskúfnum yfir í nærliggjandi brennanleg efni.

6


Þróun brunans

Vöxtur og þróun innanhúselds stjórnast yfirleitt af:

• Magni brennanlegs efnis í íbúðinni.• Aðgengi eldsins að súrefni.


Þróun brunans

• Þegar eldsneytis magn í íbúðarbruna er takmarkað er eldurinn kallaður eldsneytisstýrður !

• Þegar aðgangur súrefnis að eldinum er takmarkaður, kallast hann súrefnisstýrður !


Þróun brunans

Þróun innanhúselds er skipt í 5 stig.

• Upphafsstig.• Útbreiðsla.• Yfirtendrun.• Fullþróaður bruni.• Hnignunar og glóðarstig.

7


Þróun brunansGrafið sýnir Grafið sýnir brunaþróuninabrunaþróunina

við eld í opnu herbergivið eld í opnu herbergi

Upphafsstig

YfirtendrunYfirtendrun

Útbreiðslustig

Full þróaður bruni

slökknun

Hnignunar og glóðarstig

Tími

Hitastig


Upphafsstig elds

• Til þess að Íkviknun geti orðið verða allir fjórir hlutar brunapýramídanskoma saman.


Upphafsstig elds

Upphafsstig Tími

Hitastig

8


Upphafsstig elds

• Má skipta í tvo hluta.

1. Vegna neista, loga eða utanaðkomandi hita.

2. Vegna sjálfsíkviknunnar.


Upphafsstig eldsvegna neista, loga eða utanaðkomndi hita


Upphafsstig eldsVegna sjálfsíkvinunnar

9


Upphafsstig elds• Til þess að eldur

geti myndast verður að vera nægileg hitaorka til staðar þannig að efnið taki að sundrast á frumeindastigi og gefa þannig frá sér eldfimar gastegundir.


Útbreiðsla elds

Útbreiðslustig

Tími

Hitastig


Útbreiðsla elds• Fljótlega eftir að upphafseldurinn kviknar

myndast eldskúfur yfir efninu sem er að brenna.

10


Útbreiðsla elds


Útbreiðsla elds

• Vegna hitaaukningar eykst hitasundrunin og þar með eykst magn brunagastegunda.

• brunagastegundirnar safnast saman fyrir ofan logana, þær tilheyra eldskúfnum


Útbreiðsla elds

• Það skiptir sköpum í útbreiðslu innanhúselds hversu mikið loft hann dregur að sér.

• Staðsetning upphafseldsins í rýminu hefur mikið um það að segja.

11


Útbreiðsla elds

• Eldar sem loga við veggi draga að sér minna loftmagn en eldar í sem eru miðjum rýmum.

• Þeir eru þar af leiðandi heitari en eldar sem loga í miðjum rýmum

• Þeir losa meira magn brunagastegunda úr veggjum og lofti.


Útbreiðsla elds• Loft sem dregst inn í eldskúfinn hefur

kælandi áhrif á hann.• Ef eldskúfurinn er miðlægur í rýminu

dregst meira loft inn í hann og kælir þar með efsta hluta hans.


Útbreiðsla elds

• Brunagastegundirnar stíga upp frá efninu sem er að brenna.

• Þær stoppa við loftið og breiðast út til veggja.

• Þegar þær lenda á veggjum þykkna þær og sökkva neðar í rýmið.

• Geislunar varmi frá brunagastegundunum veldur síðan hitasundrun í efnum fjarri upphafseldinum.

12



Yfirtendrun

• Yfirtendrun er stigið milli útbreiðslustigs bruna og fullþróaðs bruna.

• Yfirtendrun er ekki sérstakur afmarkaður tímapunktur í brunaferlinu eins og t.d.upphafsstig.


Yfirtendrun

Upphafsstig


Útbreiðslustig

Tími

Hitastig

13


Yfirtendrun

• Yfrirtendrun er tímabilið milli þess að vera eldur sem að mestu er einskorðaður við það efni sem kviknaði í upphaflega, í það að vera eldur sem breiðst hefur út í allar þær brennanlegu gastegundir sem losnað hafa úr veggjuml, lofti, gólfi og húsbúnaði í rýminu.


Yfirtendrunaðdragandi

• Heitt brunagas efst í rýminu geislar nú miklum hita niður í rýmið og veldur þar með hitasundrun í efnum fjarri eldinum.


Yfirtendrun

14


Yfirtendrun

• Viðmiðunar hitastig við yfirtendrun er 600 – 700°C við loft.

• Viðmiðunar geislunarorka er 20 kw/m2 niðri við gólf.

• Hitaorkan sem getur losna frá venjulegu herbergi getur verið frá 10.000 kw.


FlæðiritFlæðirit --YfirtendrunarYfirtendrunar

Upphafsstig elds Útbreiðslustig elds Yfirtendrun

Fullþróaður bruni

Skyndileg breyting



• Fullþróaður bruni er skilgreindur þegar öll brennanleg efni í rýminu verða alelda.

15



Upphafsstig


Útbreiðslustig


Tími

Hitastig



• Í venjulegum íbúðarbrunum er algengt að hitastigið sé 800-900°C.

• Þetta háa hitastig losar svo aftur gríðarlegt magn brunagastegunda úr hutum í rýminu.



• Á þessu stigi brunans er eldurinn súrefnisstýrður.

• Fullþróaður bruni getur staðið lengi yfir, svo lengi sem eldurinn hefur aðgang að súrefni.

16


Fullþróaður bruniAðdragandi

• Það er mikilvægt fyrir slökkviliðsmenn að kunna skil á þeim hættumerkjum sem geta verið undanfari fullþróaðs bruna.


Fullþróaður bruniAðdragandi

1. Snögg hitaaukning í umhverfinu, svo mikil að viðkomandi er knúin til þess að beygja sig, leggjast í gólfið eða jafnvel hrekjast út úr rýminu.

2. Langar eldtungur liðast um reykjarmökkinn eins og snákur undir og í reykjarmekkinum.

3. Núlllínan lækar skyndilega, eldtungur hlaupa undir og í reykjarmekkinum.


17



Aðgerðir:• Koma sér út hið snarasta• Sprauta í stuttum gusum, með fínum

vatnsúða upp í brunagasið til kælingar. Þetta getur þó verið varasamt !





Upphafsstig


Útbreiðslustig



Tími

Hitastig

18



• Getur staðið yfir í langan tíma.• Eldurinn verður eldsneytisstýrður

aftur.• Efnismassinn heldur áfram að gefa

frá sér brennanlegar gastegundir og hita.



• Þær loftegundir sem myndast á þessu stigi eldsins eru eitraða og skyldu varast.

• Ávalt skyldi nota SÖB við slökkvistörf, jafnvel þótt sjálfur eldurinn sé slökktur.


UpphafsstigUpphafsstig eldselds

19


ÚtbreiðslustigÚtbreiðslustig





20




Fullþróaður bruniFullþróaður bruni


Hitauppstreymi

• Þegar eldur brennur í lokuðu rými verður umtalsverður þrýstingsmunur vegna upphitunnar á lofti (brunagastegundum).

• Heitt loft hefur lægri eðlisþyngd en kallt, og stígur því upp á við.

• Við það að hitna eykst rúmmál lofttegundanna (það þenst út).

21


Hitauppstreymi

• Í efri hluta brunarýmisins er heitt, yfirþrýst lag brunagastegunda.

• Í neðrihluta brunarýmis er kalt, undriþrýst lag sem að mestu er andrúmsloft.


Hitauppstreymi

• Uppstig brunagasins stöðvast við það að lenda á lofti rýmisins.

• Uppstigskrafturinn helst áfram í brunagasinu og þrýstingurinn eykst í rýminu.

• Uppstigskrafturinn og hitaútþensla loftegundanna valda því að brunagasið þrengir sér út um öll op og glufur efst í rýminu.


Hitauppstreymi

22



Hitauppstreymi

Vegna þrýstingsmuns í rýminu:• Þrýstist heitt yfirþrýst brunagas út að

ofan.• Kallt undirþrýst loft sogast inna að

neðan.• Þrýstingsmunur finst glögglega á

hurðum og gluggum þegar opnað er.


Hitauppstreymi

• Brunagastegundirnar verða fyrir kælingu er þær stíga upp í rýmum.

• Ef hátt er til lofts í brunarýminu getur það leitt til þess að brunagasið nái ekki alla leið til lofts.

• Veggir og loft langra ganga geta einnig kælt brunagasið, þannig að það sökkvi neðar í rýmið.

23


Hitauppstreymi

• Milli yfir og undriþrýstingsins í rýminu myndast skil.

• Þessi skil kallast núlllína.


Hitauppstreymi

• Yfir núlllínunni er yfirþrýstingur, þar eru heitar sótmettaðar brunagastegundir.

• Undir núlllínunni er undirþrýstingur, þar er skyggnið ágætt, kaldara loft og mun lífvænlegra fyrir reykkafarann.


ReyksprengingSkilgreining

•• Takmörkuð loftræsting í brennandi rými getur leitt Takmörkuð loftræsting í brennandi rými getur leitt til að eldurinn framleiðir mikið af brennanlegum til að eldurinn framleiðir mikið af brennanlegum gastegundum. Þetta gerist vegna hitasundrunnar gastegundum. Þetta gerist vegna hitasundrunnar í þeim efnum sem eru að brenna.í þeim efnum sem eru að brenna.

•• Ef þessar uppsöfnuðu brunagastegundir komast Ef þessar uppsöfnuðu brunagastegundir komast skyndilega í snertinguskyndilega í snertingu við súrefnisríkt loft við að við súrefnisríkt loft við að svæðið er opnað, eru líkur á að í því geti kviknað svæðið er opnað, eru líkur á að í því geti kviknað með miklum hraða.með miklum hraða.

•• Þessi hraði bruni sem æðir um svæðið og út um Þessi hraði bruni sem æðir um svæðið og út um allar gættir kallast Reyksprenging (Ballar gættir kallast Reyksprenging (Backdraughtackdraught).).

24


Reyksprenging

• Reyksprenging verður þegar eldurinn er á hnignunar og glóðarstigi

• Ekki er nægilegt súrefni í rýminu til þess að viðhalda eldinum.

• Veggir, loft, gólf og húsbúnaður halda áfram að gefa frá sér brennanlegar gastegundir.

• Rýmið mettast af brunagasi.


ReyksprengingReyksprenging

Brunaþróun í lokuðu herbergi:• Brunagasið verður of sterkt blandað.• Herbergið opnast.• Brunagasið blandast.• Ef íkveikjuaðstæður eru til staðar.• Eldur í brunagasinu – reyksprenging.


ReyksprengingUm tvennskonar reyksprengingar getur verið að ræða.

• Heit reyksprenging. Brunagasið er yfri íkveikimörkum sínum þannig að það brennur strax við það að blandast súrefni (er ekki backdraft).

• Köld reyksprenging (backraft). Brunagasið hefur kólnað niður fyrir íkveikimark sitt og getur því blandast súrefninu verulega áður en í því kviknar.

25


BrunaþróunBrunaþróuní lokuðu herbergií lokuðu herbergi

Röð atburða í brunaþróun á sér stað frá byrjunareldi til

reyksprengingar.


Inni í herberginuInni í herberginu


ByrjunareldurByrjunareldur

26


ÚÚtbreiðslustigtbreiðslustig


Ófullkominn bruniÓfullkominn bruni


Of sterk blandaOf sterk blanda

27


Fyrir utan herbergiðFyrir utan herbergið


Brunagastegundir streyma útBrunagastegundir streyma út


Blöndun / ÚtþynningBlöndun / Útþynning

28


ReyksprengingReyksprenging



Grafið sýnir Grafið sýnir brunaþróuninabrunaþróuninaí lokuðu herbergií lokuðu herbergi

Útbreiðslustig

Of sterk blanda OpnunUpphafsstigelds

Útbreiðslustig Hnignunar og glóðarstig

Graf yfir brunaþróun í opnu herbergi

Tími

Hitastig

Yfirtendrun

Reyksprenging


29

Þróun innanhúselds 8

Grundvallar atburðarrás í einu herbergi.

BrunaþróunBrunaþróunFlæðiritFlæðirit


FlæðiritFlæðirit --ReyksprengingarReyksprengingarUpphafsstig

eldsÚtbreiðslustig

Reyksprenging Yfirtendrun


Lítil reyksprengingOf feit blanda

Glóðareldur


FlFlæðiritæðirit --ReyksprengingReyksprenging sjálfíkviknunsjálfíkviknun

Reyksprenging Yfirtendrun


Lokað í einhvernÁkveðin tíma

Lokað í einhvernÁkveðin tíma

Sjálf íkviknun

Upphafsstig elds

Útbreiðslustig

Lítil reyksprenging

Glóðareldur

Of sterk blanda

30




31



ReyksprengingGassprenging

• Gassprenging er í eðli sínu það sama og reyksprenging.

• Á sér stað utan við brunarýmið sjálft.• Brunagas berst frá brunarýminu yfir í

önnur rými og safnast þar upp.• Við rétta blöndun getur getur orðið

íkviknun í gasinu.


Að fyrirbyggja reyksprengingar

• Lofta á sem hæðstum punkti byggingarinnar, hlé meginn.

• Sprauta fínum vatnsúða upp í brunagasið

32


Að fyrirbyggja reyksprengingar

• Rekstútar koma sterklega til greina til þess að fyrirbyggja reyksprengingar.


Atriði sem gefa til kynna að reyksprenging sé í aðsigi

• Þykkur svartur reykur ryðst stundum snögglega út úr rýminu rétt áður en reyksprenging á sér stað.

• Brúnsvartur reykur verður gulur eða gulgrár.

• Reykur eða logatungur eins og púlsa með stuttu millibili út með lokuðum gluggum, hurðum eða þakskeggi.


Atriði sem gefa til kynna að reyksprenging sé í aðsigi

• Kolsvartir gluggar gætu verið líkt og nötrandi og mjög heitir.

• Reykur berst frá húsinu í stökum hnoðrum eða með hléum.

• Sjásit bláir logar í reykjarkófinu er slíkt gjarnan undanfari reyksprengingar.

• Hljóð bælast og heyrast verr en ella.• Snöggur súgur inn ef rýmið er opnað.

33





TAKK FYRIR

Documents

r.un innanh.selds 17.11.03 - Mannvirkjastofnun · 2014. 2. 13. · skyndilega í snertingu við súrefnisríkt loft við að svæðið er opnað, eru líkur á að í því geti