Rnice kulturowe we wsppracy midzynarodowej

Elblg 7.10.2015

Prof. UG dr hab. Dorota Simpson

simpson@ug.edu.pl

Program

Istota kultury i inteligencji kulturowej,

Elementy, warstwy i poziomy kultury

Czy jestemy Globaln wiosk?

Modele analizowania kultur jako narzdzie uatwiajce zrozumienie przedstawicieli innych kultur

Szok kulturowy

Definicje kultury

Pojcie kultury istnieje od ponad 100 lat i doczekao si okoo 160 definicji

Wikszo definicji zalicza do kultury prawa, zwyczaje oraz okrelone wytwory danej grupy spoecznej

Kultura to jak woda dla ryby jest wci obecna, ale ryby nie zdaj sobie z tego sprawy

Definicje kultury

Definicje antropologiczne podkrelaj, e kultura to wyuczone zachowania, zbir przekona i sposobw mylenia, zwyczajw i tradycji oraz wierze wyznawanych przez przedstawicieli danej spoecznoci

Definicje kultury

Kultura to zbiorowe zaprogramowanie umysu, ktre odrnia czonkw jednej grupy lub kategorii ludzi od drugiej (Hofstede)

Kultury nie dziedziczymy lecz uczymy si

Nie powinna by mylona z osobowoci i natur ludzk

Specyficzna dla

jednostki

Dziedziczona i nabyta

osobowo

kultura

natura ludzka

Specyficzna dla

grupy lub

kategorii

Nabyta

uniwersalna Dziedziczona

Relatywizm kulturowy

adna kultura nie dysponuje kryterium absolutnym, ktre uprawniaoby j do

przyznawania wyszoci lub niszoci wytworom innej kultury; Levi-Strauss

Inteligencja kulturowa

Inteligencja kulturowa (CQ) to zdolno jednostki do funkcjonowania, skutecznego

zarzdzania i radzenia sobie w zrnicowanym kulturowo rodowisku [ Ang and Song 2015]

Inteligencja kulturowa skada si z czterech komponentw

Inteligencja kulturowa - komponenty

1. metapoznawczy zdolnoci umysowe pozwalajce na zdobycie i ocen wasnej wiedzy kulturowej

koncentruje si na uwiadomieniu sobie i monitorowaniu procesu poznawczego w odniesieniu do wasnej tosamoci kulturowej i tosamoci kulturowej innych, podczas wzajemnych interakcji

Inteligencja kulturowa - komponenty

2. poznawczy odnoszcy si do oglnej wiedzy jednostki na temat kultur i wystpujcych pomidzy nimi rnic 3. motywacyjny - wewntrzna motywacja jednostki do podjcia wysiku w celu skutecznego funkcjonowania w odmiennym kulturowo otoczeniu 4. behawioralny - zdolno do odpowiedniej reakcji werbalnej i niewerbalnej podczas kontaktw z przedstawicielami innych kultur

Elementy kultury

Jzyk (werbalny i niewerbalny)

Religia

Gospodarka i polityka

Instytucje spoeczne

Wartoci i postawy

Zwyczaje

Edukacja

Elementy materialne i estetyka itp.

Warstwy kultury metafory cebuli, gry lodowej

Zewntrzna dajca si zaobserwowa i stosunkowo atwo pozna

rodkowa normy, wartoci, zwyczaje, postawy trudniejsza do zaobserwowania i przyswojenia

Wewntrzna skadaj si na ni fundamentalne stwierdzenia dotyczce bytu, celu istnienia, pojcia dobra i za.

Poziomy kultury

Kultura narodowa (lub kultury narodowe w przypadku imigrantw)

Poziom kultury zwizany z przynalenoci do grupy regionalnej, etnicznej, jzykowej

Poziom kultury zwizanej z przynalenoci do danej pci

Poziomy kultury

Poziom kultury pokoleniowej - generacje

Poziom kultury klasy spoecznej - zwizany z moliwociami zdobycia wyksztacenia i zawodu

Poziom kultury organizacyjnej lub korporacyjnej - rola i stanowisko w miejscu pracy

Czy stajemy si Globaln wiosk? Czy nastpuje homogenizacja kultury?

Wzrost mobilnoci ludzi

Rozwj masowej turystyki midzynarodowej

Komercjalizacja kultury

Rozprzestrzeniajcy si konsumpcjonizm

Makdonaldyzacja spoeczestw

Wg Hannerza mog by 4 formy homogenizacji kultury

1. Powstanie jednolitej, globalnej kultury, z dominacj wzorcw kultury zachodniej

2. Stopniowe, trwajce kilka pokole, eliminowanie lokalnych wzorcw kulturowych

Wg Hannerza mog by 4 formy homogenizacji kultury

3. Deformacja kulturowa przefiltrowanie, dostosowywanie i przyjmowanie niektrych wzorcw zachodnich

4. Amalgamacja kulturowa kultura zachodnia przejmie niektre wzorce kultur lokalnych, kultury lokalne przyjm wybrane elementy wzorcw zachodnich, nadajc im wasn interpretacj

Modele analizowania kultur

Kluckhohna-Strodtbecka

Hofstede

Halla

Gestelanda

Trompenaarsa i Hampden Turnera

Warner i Beamer

Adler

Scheina

Model Kluckhohna-Strodtbecka

Stosunek do rodowiska

Stosunek do czasu

Istota natury ludzkiej

Stosunek do dziaania

Akcentowanie odpowiedzialnoci

Pojmowanie przestrzeni

Stosunek do rodowiska

Pytanie czy ludzie s podporzdkowani rodowisku, wspistniej z nim w harmonii, czy dominuj nad nim

Bliski Wschd ycie uzalenione jest od przeznaczenia, Ameryka Pn. ludzie mog sprawowa kontrol nad przyrod, Daleki Wschd, kraje skandynawskie harmonia z naturalnym rodowiskiem czowieka

Ustalanie celw

W spoeczestwach podporzdkowanych rodowisku nie ma to wikszego znaczenia, gdy ludzie niewiele mog zdziaa, aby osign zamierzone cele

Spoeczestwa yjce w harmonii z natur dopuszczaj ustalanie celw, ale i odchylenia od ich realizacji

Spoeczestwa dominujce wyznaczaj cele i kary za ich niewykonanie

Stosunek do czasu

Czy dana kultura koncentruje si na przeszoci, teraniejszoci, czy przyszoci?

Kultury zachodnie czas jako zasb (czas to pienidz) i naley go umiejtnie wykorzystywa krtkoterminowa ocena efektywnoci pracownikw (w amerykaskich firmach co 6 miesicy lub raz w roku).

Niektre kraje skupiaj si na przeszoci i tradycji, z ktrej czerpi wzorce

Znajomo stosunku do czasu w danej kulturze pozwala atwiej zrozumie system planowania, wyznaczania i przestrzegania terminw spotka itp

Natura ludzka

Czy dana kultura traktuje ludzi jako dobrych, zych, czy mieszank dobra i za?

Przykady:

USA ludzie s na og z natury dobrzy, ale uwaaj, aby inni ich nie wykorzystywali,

w wielu krajach rozwijajcych si panuje przekonanie, e ludzie s dobrzy,

w Korei postrzega si ludzi jako z natury zych

Stosunek do dziaania

w pewnych kulturach ludzie koncentruj si na dziaaniu,

w innych na istnieniu ycie chwil, korzystanie z ycia i natychmiastowe zaspokajanie pragnie

W jeszcze innych kadzie si nacisk na sprawowanie kontroli opanowanie swoich pragnie poprzez oderwanie si od przedmiotw

Stosunek do dziaania

USA nastawienie na dziaanie, ludzie ciko pracuj i oczekuj, e naley im si za to nagroda (awanse, podwyki pac i inne formy uznania)

Meksyk i wiele krajw latynoskich nastawienie na istnienie ludzie ceni sobie rado chwili

Francuzi nastawienie na kontrol wane wartoci to racjonalno i logika dziaania

Stosunek do dziaania

Wiedza na temat stosunku do dziaania w danej kulturze uatwia zrozumienie, dlaczego w taki a nie inny sposb ludzie podchodz do:

pracy,

wypoczynku,

w jaki sposb podejmuj decyzje,

jakie kryteria stosuj przy przyznawaniu nagrd

Stosunek do dziaania

W kulturach nastawionych na istnienie czsto decyzje podejmowane s pod wpywem emocji,

w kulturach nastawionych na dziaania przewaa pragmatyzm,

W kulturach, gdzie dominuje kontrola przewaa racjonalno

Akcentowanie odpowiedzialnoci

Gdzie mieci si odpowiedzialno za innych i ich dobrobyt?

W niektrych kulturach kadzie si nacisk na indywidualizm osignicia i cechy osobiste jednostki, ktra jest odpowiedzialna za swj byt (USA)

W innych krajach zwraca si uwag na odpowiedzialno grupy (kultury kolektywistyczne)

Akcentowanie odpowiedzialnoci

W innych dua rola przypada stosunkom hierarchicznym istnieje hierarchia grup i ich pozycja jest w zasadzie niezmienna w czasie (Francja, W. Brytania)

Ten wymiar kultury wywiera wpyw na planowanie zada w organizacji, podejmowanie decyzji, komunikacj, system motywowania i dobr pracownikw

Pojmowanie przestrzeni

Chodzi tu o swego rodzaju wasno przestrzeni

Niektre kultury s bardzo otwarte i publicznie prowadz interesy. Na drugim biegunie znajduj si kultury, w ktrych przywizuje si bardzo du wag do prywatnoci

Trzecia grupa to kultury mieszane

Model Hofstede

Badania Hofstede objy 116 tys. pracownikw IBM w 40 krajach

Badania Hofstede potwierdziy duy wpyw kultury narodowej na postawy i wartoci wyznawane przez pracownikw i manifestowane w miejscu pracy

Kultura bardziej rnicowaa ni pe, wiek, zawd i pozycja pracownika

Wymiary kultur

Indywidualizm lub kolektywizm

Dystans wadzy

Unikanie niepewnoci

Msko lub kobieco

Orientacja dugo i krtkookresowa pragmatyczna i normatywna

Tolerancja

Indywidualizm a kolektywizm

Jednostka musi sama dba o siebie i swoich najbliszych.

W spoeczestwach indywidualistycznych pozostawia si jednostce duy stopie swobody

Wizy pomidzy jednostkami s lune

Przedstawiciele spoeczestw kolektywistycznych oczekuj od innych czonkw grupy pomocy w trudnych sytuacjach yciowych

Uwaaj e w zamian s winni grupie pen lojalno

Indywidualizm a praca

Due znaczenie czasu wolnego od pracy, w ktrym mona si zaj sprawami prywatnymi i rodzinnymi

Due znaczenie swobody w wyborze stylu pracy

Wyzwania - praca ma stanowi wyzwanie i dawa poczucie samorealizacji

Kolektywizm a praca

Praca ma zapewni podnoszenie kwalifikacji zawodowych np. poprzez szkolenia

Due znaczenie maj warunki pracy w miejscu pracy

Istotne znaczenie ma pene wykorzystanie umiejtnoci pracownikw

Indywidualizm przykady krajw

Stany Zjednoczone

Australia

Wielka Brytania

Kanada

Holandia

Nowa Zelandia

Wochy

Kraje skandynawskie

Kolektywizm - kraje

Najbiedniejsze kraje Ameryki aciskiej

Tajwan

Korea

Tajlandia

Malezja

Portugalia

Grecja

Dystans wadzy

Wedug Hofstede jest to miara stopnia, w jakim dane spoeczestwo godzi si z nierwnomiernym podziaem wadzy w organizacjach i instytucjach

Spoeczestwa o duej odlegoci wadzy akceptuj znaczne rnice w stopniu dysponowania wadz w organizacjach

Pracownicy okazuj duy szacunek wobec sprawujcych wadz

Stopnie stanowiska i tytuy subowe oraz pozycja maj due znaczenie

Do negocjacji midzynarodowych powinno si wysya przedstawicieli o tytuach subowych

takich samych, jakie posiadaj partnerzy

Duy dystans wadzy - przykady

Filipiny

Wenezuela

Indie

May dystans wadzy

Spoeczestwa o maym dystansie wadzy staraj si ogranicza nierwnoci

Przeoeni maj wadz, ale pracownicy nie boj si ich

Dania

Szwecja

Izrael

Unikanie niepewnoci

Jest to stopie zagroenia, jakie odczuwaj przedstawiciele danej spoecznoci wobec nowych, nieznanych lub niepewnych sytuacji

Mwi do jakiego stopnia s oni skonni zaakceptowa nieprzewidywalno stosunkw spoecznych i niepewno przyszoci

Unikanie niepewnoci

Przyszo jest w duym stopniu nieznana, tote spoeczestwa rnie reaguj na t niepewno

Niektre wychowuj swoich czonkw tak, aby przyjmowali j ze spokojem i traktowali jak normaln sytuacj

W spoecznociach tych ludzie s stosunkowo tolerancyjni wobec odmiennych opinii i zachowa

Niski stopie unikania niepewnoci

Spoeczestwa te okrelane s przez Hofstede niskim stopniem unikania niepewnoci

Przykady:

Dania

Szwajcaria

Singapur

Wysoki stopie unikania niepewnoci

Przejawia si w stosunkowo wysokim poziomie niepokoju, jaki demonstruj przedstawiciele danej kultury

Spoeczestwa o wysokim stopniu unikania niepewnoci cechuje duy stopie unikania ryzyka

Zaobserwowa mona publiczne okazywanie emocji i stosunkowo wysze spoycie alkoholu

Przejawami poczucia niepewnoci s:

agresja,

stres,

nerwowo

Powstaj tam mechanizmy zwikszajce poczucie bezpieczestwa i ograniczajce ryzyko

Organizacje w tych krajach maj na og sformalizowane zasady postpowania

Brak jest tolerancji wobec odmiennych koncepcji i zachowa odbiegajcych od normy

Czonkowie tych spoeczestw chtniej wierz w prawdy absolutne

W krajach o duym stopniu unikania ryzyka pracownicy s na og mao mobilni

Przykady krajw:

Japonia

Portugalia

Grecja

Msko i kobieco

Wg Hofstede spoeczestwa mona podzieli na takie, w ktrych ludzie:

godz si na podejmowanie wielu rnych rl zarwno przez mczyzn, jak i kobiety

przestrzegaj sztywnego podziau rl zwizanych z pci

Spoeczestwa mskie

Nacisk na asertywno i zdobywanie rodkw pieninych oraz dbr materialnych

Mniejsza troska o innych

Przykady krajw: Japonia, Austria, Wenezuela, Wochy, Szwajcaria, Meksyk, Irlandia, Jamajka, Wielka Brytania, Niemcy, Filipiny, Kolumbia, Afryka Pd., Ekwador, Stany Zjednoczone

Spoeczestwa kobiece

W krajach tych nie ma wyranego podziau rl ze wzgldu na pe

przykady: kraje skandynawskie (gdzie nierzadko mczyni prowadz gospodarstwa domowe i bior urlopy wychowawcze), Holandia, Kostaryka, Chile, Portugalia, Tajlandia

Orientacja dugo i krtkookresowa pragmatyczna i normatywna

O. dugookresowa - koncentracja na przyszoci, ceniona jest wytrwao, zapobiegliwo, przedsibiorczo

O. krtkookresowa koncentracja na przeszoci i teraniejszoci, ceni si tradycj, stabilizacj, rwnowag

Orientacja pragmatyczna i normatywna

Wymiar ten pokazuje, w jaki sposb ludzie odnosz si do faktu, e tak wiele otaczajcych ich zjawisk i zdarze nie moe by wyjanionych i wytumaczonych

Spoeczestwa normatywne

ludzie odczuwaj siln potrzeb wytumaczenia wszystkiego, co moliwe,

maj tendencj do formuowania prawd absolutnych

przywizuj du wag do tradycji

oczekuj szybkich efektw swoich dziaa

Spoeczestwa pragmatyczne

ludzie nie odczuwaj potrzeby wytumaczenia wszystkiego

uwaaj, e jest to niemoliwe ycie jest zbyt zoone i skomplikowane

wyzwaniem nie jest poznanie prawdy absolutnej, ale ycie dajce satysfakcj i zadowolenie

Spoeczestwa pragmatyczne

prawda w duej mierze zaley od sytuacji, kontekstu i czasu

ludzie demonstruj umiejtno dostosowania tradycji i zwyczajw do zmieniajcych si warunkw

wykazuj skonno do oszczdzania i inwestowania, racjonalnego gospodarowania zasobami

Tolerancja (pobaliwo) - powcigliwo

Postawa tolerancyjna wobec naturalnych zachowa ludzkich, jakimi s demonstrowanie radoci ycia i zabawa

Spoeczestwa powcigliwe ograniczaj i reguluj tego typu zachowania poprzez formuowanie i egzekwowanie surowych norm spoecznych

Polska wg Hofstede http://geert-hofstede.com/poland.html

Dystans wadzy wskanik 68 plasuje Polsk w grupie spoeczestw hierarchicznych,

Ludzie akceptuj nierwnoci

Popularna jest centralizacja

Podwadni oczekuj, e otrzymaj od przeoonych jasny przekaz, co i jak maj wykonywa

Szefowie prezentuj na og styl autokratyczny

http://geert-hofstede.com/poland.htmlhttp://geert-hofstede.com/poland.htmlhttp://geert-hofstede.com/poland.htmlhttp://geert-hofstede.com/poland.htmlhttp://geert-hofstede.com/poland.html

Polska wg Hofstede

Indywidualizm wskanik 60 stawia Polsk w grupie krajw indywidualistycznych

Wysoki wskanik dystansu wadzy i indywidualizmu stanowi pewne wyzwanie dla menederw zagranicznych

Musz kademu w firmie da do zrozumienia, e jest wany, cho nie jest rwny

Polska wg Hofstede

Msko wskanik 64 oznacza, e Polska jest krajem mskim

Ludzie nastawieni s na konkurowanie, sukces i osignicia

W tego typu krajach ludzie yj, aby pracowa

Polska wg Hofstede

Unikanie niepewnoci wskanik 93 stawia Polsk w czowce tego typu krajw

Utrzymuj one sztywne kodeksy dotyczce zachowa

Brak jest tolerancji dla nietypowych zachowa, pomysw, idei

Istnieje emocjonalna potrzeba zasad, nawet wwczas jeli w praktyce nie dziaaj

Polska wg Hofstede

Czas to pienidz,

ludzie maj wewntrzn potrzeb by by zajtym i ciko pracowa

Innowacje mog napotka opr

Bezpieczestwo jest wanym elementem motywacji jednostki

Polska wg Hofstede

Orientacja dugoterminowa (pragmatyczna) krtkoterminowa (normatywna) wskanik 38 oznacza, e Polska jest krajem bardziej normatywnym ni pragmatycznym

Ludzie maj tendencj do ustanawiania prawd absolutnych

Przejawiaj wielki szacunek dla tradycji Ma wag przywizuj do oszczdzania na

przyszo Oczekuj szybkich rezultatw swych dziaa

Polska wg Hofstede

Tolerancja powcigliwo, wskanik dla Polski to 29, co oznacza kultur restrykcyjn (powcigliw)

W tego typu kulturach dominuje tendencja do cynizmu i pesymizmu

Ludzie nie przykadaj duej wagi do czasu wolnego i wypoczynku

Uwaaj, e ich dziaania s ograniczane przez normy spoeczne

S przewiadczeni, e uywanie ycia jest czym zym, nagannym

Model analizowania kultur wg Halla

Stosunek do czasu monochroniczny/polichroniczny

Pojmowanie przestrzeni stosunek do rodowiska (zagospodarowanie publicznej i prywatnej przestrzeni)/fizyczny i emocjonalny dystans do innych ludzi

Jzyk (komunikacja) wysoki/niski kontekst

Przyjanie - koncentracja na zadaniach/relacjach

Model Halla kontinuum kultur od niskiego do wysokiego kontekstu

Modele analizowania kultur

Informacja

Wysoki kontekst

Niski kontekst

Kontekst, znaczenie

Kultury wysokiego kontekstu

W kulturach wysokiego kontekstu komunikacja jest oszczdna i efektywna

Obowizuje wsplny kod porozumiewania si, nieczytelny dla obcych

Due znaczenie ma sytuacja, kontekst,

zachowania niewerbalne pomagaj w tworzeniu i interpretacji komunikatu

Kultury wysokiego kontekstu

Czonkowie tego typu kultur od najwczeniejszych lat ucz si interpretacji okrelonych zachowa i znakw podczas rozmowy z drug osob

Myli nie artykuuje si w sposb bezporedni

Relacje midzyludzkie maj dugotrway charakter

Ludzie czuj si zwizani z tymi, z ktrymi wchodz w relacje biznesowe lub prywatne

Kultury wysokiego kontekstu

Preferowane s raczej ustne ni pisemne umowy

Podpisany kontrakt nie zawsze musi by obowizujcy

Nierzadko po podpisaniu kontraktu zgaszane s dodatkowe yczenia i postulaty odnonie do zmiany ustalonych warunkw

Kultury wysokiego kontekstu

Wystpuje rozrnienie pomidzy swoimi i obcymi

Obcy to kto, kto nie jest czonkiem rodziny, klanu, organizacji lub danego spoeczestwa

Wzorce kulturowe s gboko zakorzenione i niepodatne na zmiany

Do tego typu kultur zalicza si wikszo spoecznoci azjatyckich

Kultury niskiego kontekstu

Wikszo spoeczestw zachodnich zalicza si do kultur niskiego kontekstu

Du wag przywizuje si do komunikacji werbalnej

Zachowania niewerbalne na og s ignorowane

Relacje midzy ludmi s powierzchowne i krtkotrwae

Kultury niskiego kontekstu

Komunikacja ma dostarczy najwaniejszych informacji

Dominuje bezporedni styl porozumiewania si

Strony koncentruj si na merytorycznej zawartoci przekazu a nie jego kontekcie

Kultury niskiego kontekstu

Rozrnienie midzy swoimi a obcymi nie ma wikszego znaczenia

Cudzoziemcy stosunkowo atwo si adaptuj

Wzorce kulturowe nie s gboko zakorzenione i stosunkowo szybko si zmieniaj

Kultury niskiego kontekstu

Umowy maj charakter pisemny

Podpisany kontrakt traktuje si jako ostateczny, posiadajcy moc prawn

Klauzule kontraktw s szczegowo spisywane i maj by dokadnie zrealizowane

Zawarcie kontraktu nie wymaga wczeniej dugotrwaego budowania relacji

W kulturach niskokontekstowych dominuje sekwencyjne, monochroniczne podejcie do czasu

W kulturach wysokokontekstowych czciej wystpuje polichroniczne traktowanie czasu

Model Gestelanda

W biznesie midzynarodowym obowizuj dwie elazne zasady:

1.Oczekuje si, e sprzedajcy dostosuje si do kupujcego

2.Oczekuje si, e go bdzie szanowa kultur gospodarza i dostosuje si do miejscowych zwyczajw - trzeba by sob, ale rwnoczenie by wiadomym rnic kulturowych

Wielki podzia kultur:

1. nastawione na biznes i nastawione na relacje

2. formalne i nieformalne

3. o sztywnym podejciu do czasu i o elastycznym podejciu do czasu

4. ekspresyjne i powcigliwe

Kultury zadaniowe - propartnerskie

Kultury nastawione na biznes s zorientowane zadaniowo (business first)

Kultury nastawione na relacje s zorientowane na ludzi (relationships first, then business)

Konflikty mog pojawi si ju na etapie negocjacji

Kultury zadaniowe - propartnerskie

Negocjatorzy z krajw zorientowanych na relacje postrzegaj tych drugich jako niegrzecznych, le wychowanych a nawet aroganckich i agresywnych

Negocjatorzy z krajw nastawionych na biznes postrzegaj tych drugich jako opieszaych, niejednoznacznych i nieprzeniknionych

Przykady

Kultury nastawione na biznes to midzy innymi

kraje nordyckie i germaskie,

Wielka Brytania,

Ameryka Pnocna,

Australia,

Nowa Zelandia,

Poudniowa Afryka

Przykady

Kultury umiarkowanie nastawione na biznes:

kraje romaskie,

Europa Wschodnia i rodkowa,

kraje basenu Morza rdziemnego,

Hong Kong,

Singapur

Przykady

Kultury nastawione na relacje:

kraje arabskie,

wikszo krajw afrykaskich

wikszo krajw azjatyckich

Kultury formalne i nieformalne

Problemy pojawiaj si , gdy przedstawiciele kultury nieformalnych, egalitarnych spotykaj si z przedstawicielami kultur formalnych, gdzie istnieje hierarchia i liczy si status spoeczny

Zarwno jedni, jak i drudzy nie czuj si komfortowo, gdy przychodzi im negocjowa i zaatwia wsplne biznesy

Przykady

Kultury skrajnie nieformalne: Australia, Stany Zjednoczone

Umiarkowanie nieformalne: Kanada, Nowa Zelandia, Dania, Norwegia

Kultury formalne: wikszo krajw europejskich, region Morza rdziemnego, kraje arabskie, Ameryka aciska, wikszo krajw azjatyckich

Kultury o sztywnym i elastycznym podejciu do czasu

(monochroniczne i polichroniczne)

Dla czci kultur czas jest wyznacznikiem

wszystkich dziaa Trzymaj si cile przestrzegania

harmonogramw, punktualnoci i ustalonych terminw

Dla innych kultur czas i przestrzeganie terminw nie s najwaniejsze, licz si przede wszystkim ludzie, ktrzy ich otaczaj

Kultury monochroniczne a polichroniczne

Prowadzi to czsto do konfliktw pomidzy przedstawicielami kultur o odmiennym podejciu do czasu

Ci pierwsi postrzegaj tych drugich jako leniwych, niezdyscyplinowanych a nawet niegrzecznych

Z kolei ci drudzy uwaaj tamtych za arogantw, zniewolonych przez terminy (deadlines)

Przykady

Skrajnie monochroniczne:

nordycka

germaska Europa

Ameryka Pnocna

Japonia

Przykady

Kraje umiarkowanie monochroniczne: Australia Nowa Zelandia Europa rodkowa i Wschodnia Singapur Hong Kong Tajwan Chiny Korea Poudniowa

Przykady

Kraje polichroniczne:

Kraje arabskie

Afryka

Ameryka aciska

Poudniowo-Wschodnia Azja

Kultury ekspresyjne i powcigliwe

W kulturach ekspresyjnych ludzie komunikuj si zupenie inaczej ni w kulturach powcigliwych

Nie ma znaczenia czy jest to komunikacja werbalna czy niewerbalna

Kultury ekspresyjne i powcigliwe

Problemy wynikajce z rnic w komunikacji prowadz do nieudanych negocjacji, promocji i sprzeday produktw na innych rynkach, czy zarzdzania pracownikami

Komunikacja biznesowa ma swoj specyfik a wspomniane rnice w sposobie porozumiewania si mocno ograniczaj jej skuteczno

Przykady

Kultury bardzo ekspresyjne:

kraje basenu Morza rdziemnego,

kraje romaskie

Ameryka aciska

Przykady

Kraje umiarkowanie ekspresyjne:

Stany Zjednoczone

Kanada

Australia,

Nowa Zelandia

Europa Wschodnia i rodkowa

Poudniowa Azja

Przykady

Kultury powcigliwe:

Azja Wschodnia

Azja Poudniowo-Wschodnia

kraje nordyckie

kraje germaskie

Akulturacja

To wszystkie zjawiska towarzyszce kontaktom bezporednim lub porednim przedstawicieli dwch kultur

Prowadz one do zmian wzorcw kulturowych albo jednej, albo drugiej grupy bd obu

Szok kulturowy/stres akulturacyjny

Szok kulturowy to naturaln reakcj jednostki, gdy znajdzie si w nowym rodowisku kulturowym

jest psychologiczn dezorientacj, wywoan przez cigy stres

Przyczyna - dziesitki irytujcych, niezrozumiaych zdarze i sytuacji, ktrych nie mona przyrwna do adnych wczeniejszych dowiadcze

Szok kulturowy/stres akulturacyjny

Jest pogbiany przez barier komunikacyjn, wynikajc z nieznajomoci miejscowego jzyka, zwyczajw, wierze, percepcji rzeczywistoci i priorytetw lokalnej spoecznoci

Pocztkowo drobne incydenty nie wywieraj wikszego wpywu na przybyszu,

ich stopniowa kumulacja sprawia, e jednostka doznaje poczucia nierealnoci sytuacji, w jakiej si znalaza

Symptomy

poczucie wyobcowania, niechci do uczenia si oraz uywania miejscowego jzyka oraz oglnie negatywny stosunek do przedstawicieli lokalnej kultury, nawizywanie kontaktw wycznie z przedstawicielami wasnej kultury,

Symptomy

potrzeba samotnoci i separacji od wszystkiego, co wie si z miejscow kultur, nierzadko traktowanie picia alkoholu lub zaywania narkotykw, jako sposobu na radzenie sobie z zaistnia sytuacj.

Przebieg szoku kulturowego

konfrontacja z nowym otoczeniem lub sytuacj,

nieefektywna komunikacja kulturowa i interpersonalna,

zagroenie dla dobrego samopoczucia psychicznego i emocjonalnego ekspatrianta,

Przebieg szoku kulturowego

potrzeba odpowiedniego zmodyfikowania wasnego zachowania po to, aby uzyska pozytywne wsparcie ze strony nowego otoczenia

rosnce dowiadczenie i zdobywana praktyczna wiedza o nowej kulturze

szok kulturowy moe stanowi dobra okazje do uczenia si nowej kultury

Pozytywne aspekty szoku kulturowego

istotne dowiadczenie midzykulturowe

moliwo zdobycia gruntownej wiedzy,

Szansa na osignicie wysokiego stopnia samowiadomoci oraz rozwoju osobistego

uatwia zrozumienie samego siebie a przez to pozwala na zmian postawy oraz zachowania

Odwrcony szok kulturowy

Ponowny szok kulturowy, gdy powraca si z duszego pobytu za granic do swego macierzystego kraju,

Etapy procesu adaptacji kulturowej U-curve

miesic miodowy,

szok kulturowy,

dostosowanie,

mistrzostwo.

Kategorie ludzi naraonych na szok kulturowy

Uchodcy

Emigranci

Studenci

Naukowcy

Pracownicy kontraktowi ekspatrianci, inpatrianci

Biznesmeni

rda:

R. R. Gesteland, Rnice kulturowe a zachowania w biznesie, Wyd. naukowe PWN, Warszawa 2000,

G. Hofstede, G. J. Hofstede, M. Minkov, Kultury i organizacja, PWE, Warszawa 2011

D. Simpson, Export Marketing of Small and Medium-Sized Enterprises in the South Baltic Region, ed. H. Treder, P. Kulawczuk, Gdask University Press, Gdask 2012, p. 173-185 http://www.ctfsbp.eu/

D. Simpson, Modele analizowania rnorodnoci kulturowej w biznesie midzynarodowym, [w:] Wyzwania gospodarki globalnej, Prace i Materiay Instytutu Handlu Zagranicznego UG, Gdask 2012, s. 585-606

D. Simpson, Uwarunkowania kulturowe jako determinanta stylw przywdztwa, [w:] Zarzdzanie midzykulturowe w jednoczcej si Europie, red. R. Krzykaa-Schaefer, Wyd. WSB w Poznaniu, Pozna 2010,

http://www.ctfsbp.eu/