Upload
others
View
3
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Reststromen Bundel
2
Innovation Friday 2017
Innovation Friday 2017
3Reststromen Bundel
Voorwoord
Vanuit het ABN AMRO Innovation Centre hosten we maandelijks Innovation Friday, ons ‘open huis’. We nodigen
experts en ondernemers uit om hun verhaal met onze klanten en ons netwerk te delen en te vertellen over
onze eigen visie op het thema. Elke maand staat een ander thema centraal. De hoofdthema’s van 2017 zijn:
Blockchain, Open Banking, Kunstmatige Intelligentie en de Circulaire Economie. Deze maand staat de Circulaire
Economie en de transformatie van reststromen naar kasstromen, ofwel producten, centraal. Nu leek het ons
leuk om de koplopers die hier mee bezig zijn een extra podium te geven en onze klanten en netwerk daarmee te
inspireren. Vandaar deze speciale uitgave: de Innovation Friday Reststromen Bundel.
In deze Reststromen Bundel doen (circulaire) ondernemers en bedrijven, van jonge startup tot grote corporates,
hun verhaal. Zij vertellen hoe zij van een reststroom een product hebben gemaakt. In de bundel vind je de
reststromen op alfabetische volgorde, dus als jij een reststroom hebt, zoek hem op en ontdek de (upcycle)
mogelijkheden! De mogelijkheden houden natuurlijk niet op bij deze bundel. De circulaire economie is een
enorme bron van creativiteit en ontsluit dagelijks nieuwe inspiratie en kansen.
In de bundel staan ook verschillende interviews om de wereld rondom reststromen nader te ervaren. Er zijn
inmiddels veel bedrijven, instanties en organisaties bezig om bedrijven te helpen om te ontdekken dat hun
reststromen niet per se afval, of een kostenpost hoeven te zijn. Ze kunnen zelfs wat waard zijn. Dit heeft zowel
ecologisch áls economisch een waardevolle impact.
De circulaire economie is voor ABN AMRO een belangrijk thema. Wij proberen zelf het goede voorbeeld te geven
alsmede onze klanten te begeleiden in hun circulaire reis op verschillende vlakken. Het circulaire paviljoen, Circl,
naast ons hoofdkantoor en onze corporate bank ambitie om tegen 2020 €1miljard circulaire assets te financieren
zijn hier mooie voorbeelden van. In het interview met Céline Pessers en Erwin van Baar lees je meer over onze
eigen upcycle activiteiten. Tevens kunnen onze eerdere publicaties onder andere: Alles van Waarde, De Cirkel is
Rond en Toekomstbestendig Vastgoed Bouwen je handvatten geven om de circulaire economie verder te leren
kennen en te ontdekken.
Graag wil ik mijn waardering en respect tonen aan alle circulaire ondernemers die écht doen in de plaats van
praten en die de échte circulaire koplopers zijn en hun nek vooruit steken. Verder wil ik iedereen die heeft
bijgedragen aan deze bundel hiervoor danken en wens ik lezers van de bundel veel inspiratie en leesplezier toe!
Alexa Krayenhoff Innovation Manager Circular Economy
Oktober 2017
Reststromen Bundel
Circular Experience door Studio Rap
Kunst gemaakt met de houtresten van de bouw van het geraamte van Circl, geconstrueerd met robotechnologie
4Innovation Friday 2017
DUO InterviewCéline PessersFacility Management, ABN AMROErwin van BaarProcurement, ABN AMRO
Maakt ABN AMRO gebruik van reststromen?
Jazeker! In Circl hebben we via ‘urban mining’ sloopmateriaal
een tweede leven geven. Zo is de hardhouten vloer gemaakt
van hout uit gesloopte gebouwen en zijn kozijnen en
trapleuningen één op één hergebruikt. Voor isolatiemateriaal
zijn oude spijkerbroeken gebruikt, en de wanden beneden zijn
gestuukt met een pasta van afgeschreven bedrijfskleding. Zo
is Circl een proeftuin voor circulaire bouw en inrichting, die we
momenteel vertalen naar een nieuwe werkwijze voor ál onze
kantoren. Een paar voorbeelden hoe ABN AMRO verder haar
reststromen gebruikt:
• Als het een beetje meezit kunnen bezoekers in Circl
binnenkort hun handen wassen met zeep die is gemaakt van de
sinaasappelschillen uit onze bedrijfsrestaurants
• Op energiegebied wordt restwarmte gebruikt voor onze
kantoren
• We verwerken ons oude papier in papieren handdoeken voor
onze kantoren
• De eerste meubels gemaakt van onze oude bedrijfskleding
zijn in productie – en we willen hiermee opschalen richting
toekomstige werkplekken
• Op ons koffiedik worden oesterzwammen gekweekt voor
tijdens de lunch
• Ons volgende project: tafelbladen en binnenwanden van
koffiebekers. De techniek is er, nu nog zorgen dat onze
medewerkers die 18 miljoen bekers per jaar netjes in de juiste
bak gooien!
Experimenteren jullie veel?
Ja, we ontdekken dat door te experimenteren we laagdrempelig
ervaring op kunnen doen met nieuwe producten en technieken.
Zo werken we momenteel aan een experiment met circulaire
plafondplaten. Wat als we de traditionele plafond-producent
laten samenwerken met een startup die plaatmateriaal maakt
uit reststromen? Met meer dan 200 kantoren hebben we een
mooie proeftuin, én een interessante schaal om successen
breder uit te rollen.
Hoe kunnen partijen weten wat jullie zoeken?
Anders dan bij bijvoorbeeld de overheid, hebben wij
geen landelijk aanbestedingsplatform zoals Tenderned tot
onze beschikking waar iedereen op kan reageren. Door
marktoriëntaties en veel te communiceren over wat wij doen
en welke doelen wij nastreven, willen wij toch een groot publiek
bereiken. Dit doen we in gesprekken met leveranciers, maar
ook tijdens bijeenkomsten en in publicaties. Jammer als we
net dat ene mooie initiatief missen. Dus ook een oproep aan
marktpartijen: Wees zichtbaar en laat vooral zien hoe je waarde
kunt toevoegen in de keten.
5Reststromen Bundel
Is duurzaamheid een belangrijke factor bij het selecteren
van leveranciers?
Zeker. Door een goede selectie vooraf willen we allereerst
voorkomen dat leveranciers mensenrechten schenden, het
milieu vervuilen of arbeidsrechten negeren. Dit kan een risico
vormen voor ABN AMRO, bijvoorbeeld reputatieschade of
de continuïteit in levering van diensten of producten. De
uiteindelijke keuze voor een leverancier is altijd gebaseerd
op een goede mix van kwaliteit en prijs. In het kwalitatieve
aspect zit nu een andere focus. Duurzaamheid wordt hierin nog
nadrukkelijker meegenomen. Standaarden als FIRA, BREEAM,
Cradle-to-Cradle en de circulaire ambities helpen ons daarbij.
Niet alleen om risico’s te beheersen, maar ook om een
duurzame impact te maken. Dit kunnen wij niet alleen.
Is een leverancier bereid om gezamenlijk te innoveren met
partijen in de keten? Bijvoorbeeld om tot producten te komen
uit restmaterialen, om Co2 neutraal te produceren of om
het eigenaarschap te verplaatsen naar de producent. Waarbij
onze Sustainable Finance Desk meekijkt naar mogelijke
financieringsoplossingen. Co-creatie dus op vele vlakken!
In 2017 heeft ABN AMRO de Green Deal Circulair Inkopen
verlengd. Hiermee hebben wij afgesproken om circulariteit
binnen ABN AMRO te verhogen en informatie uit te wisselen
met andere ondernemingen die duurzaamheid nastreven.
Wat zijn de grootste learnings tot nu toe?
Een belangrijke les is dat transparantie een voorwaarde is voor
circulair zakendoen. De meest indrukwekkende brochures
worden door leveranciers geproduceerd over hun circulaire
product aanbod. Maar helaas: omdat er nog geen standaard in
de markt is, blijft het een flinke klus om te doorgronden hoe
circulair een product werkelijk is. Bovendien is het met name
voor reststromen lastig te achterhalen welke toxische stoffen
erin zitten. Om meer inzicht te verwerven zijn er verschillende
digitale meetinstrumenten op de markt, waar we dan ook druk
mee aan het experimenteren zijn.
Wat heeft het opgeleverd? Ook naar de toekomst gekeken?
Ten eerste: veel enthousiasme bij klanten, leveranciers en
collega’s. Circl heeft een aardige mindset verandering teweeg
gebracht en ons op het spoor gebracht van nieuwe vormen van
samenwerking in de keten.
Maar ook intern: als bank kunnen we voor marktpartijen
behalve financier ook kennisbank, launching customer en
proeftuin zijn. Daarmee helpen we de markt én onze eigen
organisatie. Slim omgaan met reststromen en ketens sluiten
zal op de lange termijn absoluut kostenbesparend zijn, daar
zijn we van overtuigd. En dat is goed voor onze klanten, onze
aandeelhouder én onze planeet.
6Innovation Friday 2017
PLANQDe drie innovatieve jonge ondernemers Joris, Anton en Dennis
van designstudio PLANQ, ontwerpen en realiseren meubelen
en producten door zoveel mogelijk gebruik te maken van
afvalstromen en hernieuwbare materialen.
In hun projecten proberen zij niet alleen materialen een nieuw
leven te geven, maar vooral een milieubewustzijn te creëren.
Zo wordt bijvoorbeeld overstock kleding opnieuw ingezet in
hoogwaardige winkelinterieurs van modehuizen maar ook oude
houten gymzaalvloeren worden hergebruikt in meubels van een
sport faculteit.
“Het mooiste is om een project ‘closed-loop’ te kunnen
uitvoeren en leftovers door innovatief materiaal gebruik weer tot
een echt hoogwaardig design product te kunnen maken, waarbij
niet alleen gedacht wordt aan de toepassing van nu, maar ook
die na zijn levensduur.” – Dennis Teeuw’
Naast de custom made projecten is PLANQ het meubellabel
Rezign gestart.
In de meubellijn zijn producten te vinden als stoelen, tafels,
barkrukken en interieurproducten, gemaakt uit vlas, hennep,
jute koffiezakken en afvaltextiel. Een stoelkuipje is aan het
einde van de levensduur weer circulair terug te nemen en te
hergebruiken om weer nieuwe producten mee te vormen of zelf
mee te kunnen 3D-printen. ‘reshaping the future anno 2017’.
Op hun website www.planqproducts.com zijn projecten
te vinden waarin te zien is wat voor afvalstromen PLANQ
allemaal omzet naar nieuwe designtoepassingen. Zo is er
tijdens de Dutch Susatainable Fashion Week in Circl van oude
ABN-AMRO bedrijfskleding een ‘backdropwall’ gemaakt voor
de modeshow. Na dit één dag durende evenement is de wand
weer gedemonteerd en is het binnenkort misschien weer terug
te vinden binnen het ABN-AMRO kantoor als stoel.
Designstudio PLANQ
Binairstraat 15, 1033 MN, Amsterdam www.
planqproducts.com
Dennis Teeuw
+31 6 53 49 50 69
ABN-AMRO Bedrijfskleding Designmeubilair & Interieurproducten
7Reststromen Bundel
WIENEKE VAN GEMERENLokale, duurzame materialen en een eigen signatuur mede
dankzij een uniek interieuronderdeel. Dat zijn voor mij
belangrijke ingrediënten voor een geslaagd project. Inspiratie
hiervoor vind ik in de meest uiteenlopende zaken: hergebruikte
materialen, aangeboden meubilair op Marktplaats of
bijvoorbeeld restmaterialen afkomstig uit het productieproces
van de opdrachtgever.
Door deze aanpak krijgt het interieurontwerp een even speelse
als unieke extra laag die ook nog eens duurzaam is. In feite ben
ik al ontwerpend bezig om afgedankte materialen te upcyclen
tot bijzondere blikvangers.
Voorbeeld 1:
Deze 10 meter lange bank prijkt in het raamkozijn van de
lobby van Conscious Hotel Vondelpark. Ik bekleedde de bank
met ruim 200 op Marktplaats gevonden borduurwerkjes. De
herkenbaarheid en de knusse associatie met kruissteekwerkjes
zorgen voor een tijdloos huiskamergevoel met een knipoog.
Precies wat deze hotellobby nodig had!
Voorbeeld 2:
In Conscious Hotel The Tire Station worden hotellobby en
aangrenzende eco-patisserie Sticky Fingers met elkaar
verbonden door een patchwork wandinstallatie van afgedankt
meubilair die zich maar liefst 16 meter uitstrekt. Buurtbewoners
hebben hier een mooi steentje aan bijgedragen: gedurende
een aantal maanden konden ze wekelijks afgedankt meubilair
inleveren dat zo een karakteristiek plekje in de installatie
veroverde. Een unieke, creatieve manier om de buurt bij de
bouw te betrekken.
Wieneke van Gemeren
Concept & Design
www.wienekevangemeren.com
Afgedankte MeubelsNieuw Interieur
8Innovation Friday 2017
FRUITLEATHER ROTTERDAMElk jaar wordt er wereldwijd 1.3 miljard ton voedsel
weggegooid. 30% van ‘s werelds landbouwgrond wordt
gebruikt om voedsel te produceren dat sowieso verspild
zal worden. Het ontwerpduo Fruitleather Rotterdam zet dat
afgedankt fruit om in duurzaam leer-achtig materiaal dat sterk
genoeg is om te worden gebruikt voor schoenen, handtassen
en andere producten.
Weleven in een wereld waarin grondstoffen aan de ene kant
elke dag schaarser worden, terwijl ze aan de andere kant
weg worden gegooid. Wat als we fruitafval niet zouden zien
als restproduct maar als waardevol uitgangsmateriaal? Dat is
precies wat Fruitleather Rotterdam doet; zij ontwikkelt een
nieuw, milieuvriendelijk maakproces dat afgedankt fruit omzet in
duurzaam leer-achtig materiaal.
Je kunt Fruitleather Rotterdam bereiken via:
Www.fruitleather.nl
Afgedankt Fruit Leerachtig Materiaal
9Reststromen Bundel
DENIMTEXis een circulaire wand- en plafonddecoratie, gemaakt van
afgeschreven textiel. Textiel wordt met technieken als rafelen
of vervezelen bewerkt tot een basisgrondstof. Daarna worden
de vezels gemengd met een biobased lijm. Hiermee ontstaat
een soort textielstuc: een unieke decoratieve, geluidwerende
en duurzame wandbekleding die geschikt is voor verschillende
toepassingen.
Per jaar belanden in Nederland zo’n 1,2 miljoen afgedankte
kledingstukken in de verbrandingsoven en dat is zonde.
Kledingzaken maar ook kringloopwinkels en de inzamelaars
voor goede doelen voeren veel overbodige kleding af.
Met Denimtex kunnen wij een deel hiervan redden van
de verbrandingsoven en doormiddel van een vervezelproces
verwerken tot een prachtig product. Naast de textielstuc
voor aan de wand is er ook de optie om van de vezels een
bijpassend viltdoek te laten maken voor bijvoorbeeld het
bekleden van tribunes.
Textiele afvalstromen krijgen met ‘Denimtex’ een circulaire
functie. Het past in elk interieur en bevorderd door zijn
geluiddempend en vochtregulerend effect een prettige
verblijfsomgeving. Naast het basispallet aan kleuren, kun je
ook kiezen voor een wandafwerking naar eigen samenstelling.
Om zo’n unieke wandafwerking te creëren kun je denken
aan het recyclen van bedrijfskleding, matrassen maar ook
hoteltextiel. Op deze wijze creëer je een duurzame circulaire
bedrijfsomgeving! Het maatwerk voor bedrijfsafvalstromen is
mogelijk voor projecten vanaf 100 M2 (100 kilo textiel). Voor
kleinere projecten is het op dit moment (nog) niet mogelijk
om maatwerk te leveren maar verwijzen wij door naar het
Denimtex basisassortiment.
www.denimtex.nl
https://www.facebook.com/denimtex/
Afgeschreven TextielTextiele Wandbekleding
10Innovation Friday 2017
OKKEHOUTSloop-, rest- en snoeihout krijgt een tweede leven bij
OKKEHOUT. Van 4m lange (zelfdragende) tafel tot fietsbalk en
van achtpersoons palletbank tot stamtafeltje; het zijn stuk voor
stuk ambachtelijke, duurzame meubels die door (her)gebruik
van materialen levenslang meegaan.
Hoe dat precies in zijn werk gaat? Het begint bij het doel; een
simpele, open tafel bijvoorbeeld, voor een goede prijs. En dan
begint het echte werk: de mannen van OKKEHOUT kijken naar
alle gebruikelijke onderdelen voor een tafel en schrappen de
niet-essentiële dingen, om tot een kenmerkend open ontwerp
te komen.
‘Het grenen blad is gemaakt van planken die gebruikt zijn in de bouw van
locomotieven en hier een tweede leven krijgen. De planken hebben sporen
van gebruik, je kan zien dat er een regenbuitje overheen is gegaan, her en der
hebben ze een likje zon gehad en soms heeft ergens een spijker of schroef
gezeten.’, verteld Okke.
Dat alles proberen ze niet te verbergen, maar juist zo veel
mogelijk te etaleren. OKKEHOUT gebruikt lijnolie om de kleuren
te versterken en bijenwas van stadsimker BijBouna om de vlam
in het hout er uit te laten knallen.
Je kunt OKKEHOUT bereiken via:
www.okkehout.nl
Afvalhout Nieuwe Meubels
11Reststromen Bundel
HERSONo waste
Herso staat voor eindeloos (her)gebruik. Voor unieke producten
met een lage footprint. Vanuit de gedachte dat hout nooit afval
kan zijn, maken wij circulaire vloeren, meubels en interieurs.
Noem ons idealisten. Dat mag. Maar we zijn ook realistisch.
Alles wat we maken, moet kwalitatief hoogstaand zijn. Er goed
uitzien. Bij ons komt idealisme en realisme samen.
In co-creatie met projectinrichters, architecten, aannemers en
particulieren maken wij waar wat we beloven. Van ontwerp tot
eindproduct.
Onze kracht en idealen komen samen in onze No Waste vloer.
Duurzaam
De No Waste vloer wordt volledig gemaakt van afvalhout en
eerder gebruikt hout. Zo hebben we voor de vloer in Circl,
het circulair paviljoen van de ABN AMRO in Amsterdam, hout
gebruikt uit de voetbalkantine van Top Oss, de werktafel van
oma Rietje en sloopwerken van New Horizon. Herso heeft op
haar afvalhout het FSC Recycled keurmerk. De lijmtechniek die
we gebruiken is door onszelf ontwikkeld en de lijm is biologisch
afbreekbaar. De No Waste vloer kan daarmee gebruikt worden
als magnifieke blikvanger in BREEAM projecten.
Uniek
Herso staat voor eindeloos (her)gebruik. De samenstelling
van het hout dat wij verwerken is dus nooit hetzelfde. Iedere
No Waste vloer vertelt daardoor zijn eigen verhaal. Het is een
magnifieke vloer met een geheel eigen karakter.
Ook uw eigen afvalhout kan door Herso in uw nieuwe vloer
worden verwerkt.
www.herso.nl
Afvalhout Vloeren
12Innovation Friday 2017
InterviewLars CramaCommercieel Directeur BlueCity
Wat is het doel van BlueCity?
BlueCity is een broedplaats voor innovatieve bedrijven die hun
reststromen op elkaar aansluiten, waardevolle producten maken
van elkaars ‘afval’ en zo een voorbeeldstad voor de circulaire
economie realiseren. Ons doel is om haalbare en schaalbare
circulaire business modellen te ontwikkelen. En die te helpen
groeien tot de omvang die nodig is om écht impact te hebben.
Waarom spreken de onderwerpen circulariteit &
reststromen jou aan?
De lineaire economie heeft zijn tijd gehad. Zowel vanuit
ecologisch, sociaal als economisch perspectief. Wat mij
aanspreekt aan de circulaire economie is dat het uitnodigt tot
systeemdenken en samenwerken. Starten vanuit reststromen
is erg tastbaar en daarmee een mooie manier om met
circulariteit aan de slag te gaan.
Is reststromen upcyclen over 10 jaar de gewoonste zaak?
Ja, met de kanttekening dat we over 10 jaar hopelijk vele
systemische veranderingen in productontwikkeling hebben
doorgevoerd, die upcycling overbodig maken.
Wat is jouw droom voor BlueCity?
BlueCity010 stelt zich ten doel om 50 duurzame ondernemers
te huisvesten. Daarnaast sluiten steeds meer gevestigde
bedrijven zich aan als partner om samen te innoveren.
Mijn droom is dat we uit de vele experimenten binnen ons
ecosysteem, schaalbare impact realiseren en een voorbeeld zijn
voor andere BlueCities wereldwijd.
13Reststromen Bundel
InterviewMichael AvramidisEigenaarde AfvalMarkt
Hoe zijn jullie op het idee gekomen een afval markt te
beginnen?
Afval is big business! Ik werkte bij een gerenommeerd
afvalmanagementbureau en zag dat men (te) veel verdiende op
de afvalstromen van klanten. Kortom; ik probeer ondernemers
transparantie te bieden, zodat ze de intrinsieke (markt)waarde
voor hun afvalstromen krijgen.
Welke doelgroep hebben jullie?
Alleen (grotere) bedrijven.
Welke reststromen worden het meest verhandeld via jullie?
Karton, kunststoffen, hout en afgewerkte olie en soms krijg ik
leuke exoten, zoals 500k liter wodka of een schip vol gebruikt
frituurvet.
Is het nog steeds nieuw voor bedrijven dat hun reststromen
geld waard kunnen zijn?
Ik merk de laatste tijd een omgekeerde trend: elke ondernemer
denkt dat-ie een klein goud mijntje in zn vuilnisbak heeft zitten.
Als er een vrachtwagen voor moet komen rijden en er netto
geld bij moet, is de reactie als snel “Ho eens even vriend....”.
14Innovation Friday 2017
ECOWINGSEcowings maakt stoere, professionele laptoptassentassen
van hergebruikt rubber. Door het upcyclen van afgedankte
rubber binnenbanden van vrachtwagens, die normaliter op de
afvalhoop in India terecht komen, krijgt rubber een tweede
leven. De afvalberg wordt verkleind door het rubber uit de
vuilnisstroom van India te halen en de locale bevolking wordt
geïnspireerd tot milieuvriendelijk produceren.
Het hergebruikte rubber van de vrachtautobanden maakt elke
laptoptas uniek. Elke band heeft een reizend verleden achter
de rug. Het heeft duizenden kilometers afgelegd door alle
seizoenen van India. Wadend door rivieren en watervallen,
rijdend door zand en stenen en balancerend op smalle verlaten
weggetjes hoog in het Himalaya gebergte. De wegdek
omstandigheden die zich laten zien in het rubber, geven iedere
tas een uniek uiterlijk.
Ecowings is in 2011 ontstaan in India. Met een team van
innovatieve designers en gedreven ambachtslieden worden
de producten ontwikkeld. De laptoptassen zijn professioneel,
sterk, ambachtelijk en handgemaakt. Een duurzaam alternatief
voor iedere professional met een laptop.
www.ecowings.nl
Autobanden Laptoptassen
15Reststromen Bundel
REFILDe Nederlandse 3D print startup ‘Refil’ gaat de strijd met
plastic afval aan. Ze produceren 100% gerecycled 3D printer
filament, dat van oude auto dashboards is gemaakt. Refil biedt
makers een duurzaam alternatief met een prachtig verhaal, van
autodashboard naar 3d geprinte prothese. Het product wordt
verkocht via resellers wereldwijd en in eigen webshop
(www.refil.nl).
Het productieproces van Refilament is zowel eenvoudig als
uniek: auto dashboards worden eerst verzameld, gereinigd
en versnipperd tot kleine plastic snippers. Vervolgens worden
deze snippers gefilterd, gesmolten en geëxtrudeerd tot 1.75
mm en 2.85 mm diameter draden. Dit verse refilament wordt
uiteindelijk op kartonnen spoelen gewikkeld (tevens gerecycled)
waarna het in elke FDM printer kan worden gebruikt.
Refilament heeft dezelfde kwaliteit als gewoon filament uit het
premium segment. Het valt dan ook in dezelfde prijsklasse.
Refilament wordt verkocht op kartonnen spoelen die elk zo’n
750 gram bevatten. Dashboard Black refilament is te koop voor
€29,- per rol. Er is genoeg plastic afval en elk soort plastic heeft
weer unieke eigenschappen. Daarom heeft Refil inmiddels
een ruim aanbod van verschillende kleuren en soorten plastic
gemaakt van bijvoorbeeld koelkasten, pet flessen en yoghurt
bekers.
Refil is opgericht door het, in Rotterdam gevestigde,
ontwerpbureau: Better Future Factory, opgericht in 2012 door
vijf alumni van de Technische Universiteit Delft. Inmiddels
wordt het team versterkt door nog meer enthousiastelingen
en is het een multidisciplinair ontwerp- en ingenieursbureau.
Zij helpen bedrijven wereldwijd te innoveren op het gebied van
plastic recycling en hebben zich gespecialiseerd in de circulaire
economie.
www.refil.nl
Auto Dashboards 3D Print Filament
16Innovation Friday 2017
VERDRAAIDGOEDIn Nederland wordt jaarlijks zo’n 50 miljoen ton afval
geproduceerd. Op het gebied van recycling van dit afval doen
we in Nederland al aardig ons best. Maar als het gaat om direct
hergebruik gebeurt er eigenlijk nog maar weinig. VerdraaidGoed
brengt hier verandering in, zij verkleint met haar producten
de afvalberg, doordat restmateriaal te gebruiken als directe
grondstof.
VerdraaidGoed is dé partner voor zakelijke upcycling. Zij zet
waardeloos materiaal op een sociale manier weer om in nieuwe
producten. De afval-innovaties van VerdraaidGoed dragen bij aan
een circulaire economie, verkleinen de afvalberg en vergroten
het bewustzijn rondom afval.
Je kunt VerdraaidGoed bereiken via:
www.verdraaidgoed.nl
Bedrijfsreststromen Tassen, Notitieboekjes Circulaire Carrier Seat
17Reststromen Bundel
WE BEAT THE MOUNTAINWe Beat The Mountain ontwikkelde samen met
Vandebouwplaats de ‘Circulaire Carrier Seat’ op basis van de
carriers van Vanderlande, die wereldwijd worden gebruikt voor
de bagageafhandeling op luchthavens. We combineerden in dit
ontwerp twee reststromen van twee organisaties. De carrier is
opnieuw vormgegeven tot zitting om het de functionaliteit van
een comfortabele bank te geven. Het houten design frame is
resthout wat afkomstig is van de bouwplaatsen van Van Hattum
en Blankevoort.
Als extra voor de klant London Heathrow, maakte No Waste
Decoration kussen met de Corporate identity kleuren
van London Heathrow van hergebruikte materialen uit de
woonbranche.
De Carriers vervoeren gemiddeld voor 30.000 passagiers hun
bagage gedurende hun levenscyclus. Met dit functionele maar
ook eigenzinnig ontwerp kunnen de carriers weer voor vele
jaren mee en creëerde we door samen te werken een zeer
duurzaam object voor de openbare ruimte. En hebben door
deze mooie samenwerking alle cirkels kunnen sluiten.
Inmiddels zijn de eerste 10 zijn verkocht waarvan 4 aan London
Heatrow. Sociaal rendement: Productie door mensen met een
achterstand tot de arbeidsmarkt.
Voor meer informatie:
www.webeatthemountain.com
Carriers, Resthout, Reststalen Circulaire Carrier Seat
18Innovation Friday 2017
SPIREAUXSpirulina ontstond miljoenen jaren geleden, en staat
tegenwoordig bekend als een vegetarisch product dat
milieutechnisch gezien een geweldig proteïne-rijk alternatief is
voor sojabonen en vlees.
Tim van Koolwijk, founder van Spireaux, kweekt al een paar
jaar spirulina. Niet alleen omdat het barstensvol proteïne zit,
maar vooral omdat hij gelooft dat het een oplossing is voor
het voedselprobleem in de wereld. Ten eerste omdat spirulina
makkelijk te kweken is; dit oer-algje heeft een minimum aan
land en water nodig om te groeien. Ten tweede: spirulina zet
co2 om in zuurstof.
Met de kweek van spirulina slaat Spireaux twee vliegen in
één klap: het bedrijf kan super-efficiënt eiwitten kweken - op
willekeurig welke locatie.
Het doel van Spireaux: in Nederland én in ontwikkelingslanden
co2-neutrale algen op ons bord te krijgen.
Je kunt Spireaux bereiken via:
www.spireaux.com
Co2 Spirulina Algen Waarde/Functionaliteit Behoud
19Reststromen Bundel
SNEWEr is inmiddels genoeg geschreven en gezegd over de
e-waste problemen en het grondstoffentekort. Dat besef
is doorgedrongen: het tij moet keren. Wij geloven dat door
het toepassen van circulaire systemen, we dit probleem
kunnen aanpakken. In de circulaire economie wordt de hele
productieketen bekeken om uitval van diverse stromen aan
producten en grondstoffen te voorkomen. Wij passen dit al
jarenlang toe op de ICT markt en hebben ons gespecialiseerd in
de levenscyclusverlenging.
Dit doen wij middels ons 3® concept, wat staat voor Recollect,
Reuse en Recycle. Even in het kort: het is een inzamelsysteem
dat filtert op bruikbaarheid om producten vervolgens in te zetten
voor hergebruik en pas als laatste optie wordt gerecycled tot
grondstoffen.
Een mooi praktijkvoorbeeld is onze samenwerking met een
telecom operator, waar wij de gehele retourstroom van telecom
apparatuur verzorgen. We hebben een systeem opgezet voor
gecentraliseerde inzameling van economisch afgeschreven
telecom en IT apparatuur. Na gedetailleerde inventarisatie,
verzorgen we ook het repair en revisie onderdeel. Onze
klant heeft samen met ons geleerd hoe deze samenwerking
naadloos aansluit op ons circulaire proces, zonder dat zij daar
enige moeite voor hoeven te doen.
Het proces begint met het herwaarderen van een product. Vaak
is er technische en cosmetische revisie nodig maar uiteindelijk
is het product weer 100% werkend. Nadat onze revisie
medewerkers klaar zijn, is het apparaat weer perfect ‘as new’.
Onze klanten maken hier veelal gebruik van om apparatuur zo
lang mogelijk in de levenscyclus te houden en de waarde ervan
te behouden.
Benieuwd hoe wij dit ook voor u kunnen invullen? Neem dan
vrijblijvend contact met ons op. Wij helpen u graag!
Martijn van Engelen
Directeur SNEW
088 024 7900
http://reuse.snew.eu
Einde Levenscyclus ApparatuurWaarde/Functionaliteit Behoud
20Innovation Friday 2017
NEW HORIZON URBAN MINING & REXEL
Bij de renovatie, transformatie en sloop van gebouwen komen
veel basis elektra installatiedelen vrij, zoals kabelgoten,
ladderbanen, wandgootsystemen, schakelapparatuur en
verdeelkasten etc. Deze materialen worden in de lineaire
economie laagwaardig gerecycled. Deels worden elementen als
metaal afgevoerd en deels verdwijnt het zelfs in het bouw- en
sloopafval.
Een groot deel van de materialen is, mits zorgvuldig
gedemonteerd, direct opnieuw toepasbaar. Het oogsten en
op een juiste manier distribueren is de oplossing. Samen met
partner Rexel leveren we deze materialen op een ‘hybride
manier’ terug aan de markt. Dat betekent concreet dat delen
van normale bestellingen worden geleverd in de vorm van
materialen uit urban mining.
www.newhorizon.nl
www.rexel.nl
Elektra-installatiedelen Elektra-installatiedelen Refurbished Products & Parts
21Reststromen Bundel
SNEWAls telecom groothandel, gespecialiseerd in circulaire
processen, krijgen we vaak partijen van gebruikte ICT
apparatuur aangeboden. Bij binnenkomst filteren we deze
apparatuur op herbruikbaarheid. Zo kijken we eerst of het
volledige product opnieuw ingezet kan worden. Het is fijn als dit
kan maar ook fijn als dat niet kan.
Doordat er bepaalde onderdelen nog wel functioneren en
andere niet, kunnen we de goede onderdelen hergebruiken
als Service Parts (lees ook: reserveonderdelen). Dit is een
belangrijk onderdeel van levenscyclusverlenging. Dit zijn
meestal de onderdelen van producten die economisch
zijn afgeschreven. Fabrikanten hebben deze productlijnen
meestal niet meer in productie, laat staan dat ze daar nog
reserveonderdelen van hebben. Terwijl hier in de praktijk veel
vraag naar is! Het is immers goedkoper om een product langer
mee te laten gaan dan een nieuwe aan te schaffen. Een auto
gooit u toch ook niet weg omdat de dynamo stuk is?
In de circulaire economie zijn deze Service Parts van groot
belang omdat deze ervoor zorgen dat de levenscyclus van
producten verlengd kunnen worden. Deze service bieden we
voornamelijk aan de B2B markt, waar functionele communicatie
apparatuur niet meer weg te denken is. Doordat we al ruim 30
jaar actief zijn in de telecom markt, bezitten we enorm veel,
gespecialiseerde kennis en hebben we een grote voorraad
van spare parts waarmee we u kunnen blijven ondersteunen.
Hiermee bedienen wij de tweedehands markt, waar de
leverancier de nieuwe markt bediend.
Een goedkope én duurzame oplossing om uw apparatuur te
behouden. Klinkt goed, toch? Neem gerust vrijblijvend contact
met ons op om erachter te komen wat we voor u kunnen
betekenen.
Martijn van Engelen
Directeur SNEW
088 024 7900
http://reuse.snew.eu
Gebruikte ICT ApparatuurRefurbished Products & Parts
22Innovation Friday 2017
SNEWSNEW kun je misschien wel het beste vergelijken met de auto
branche: daar wordt voor 95 procent hergebruikt. Wij zetten
onderdelen van Telecom en IT producten grondstoffen circulair
in, door deze optimaal te hergebruiken en niet te verbruiken. bij
ons kunt u ook terecht voor al uw service parts en het inruilen
van uw verouderde elektronica apparatuur waar u een goede
prijs voor krijgt. Ook neemt SNEW end-of-life ICT apparatuur
bij u in en verwerkt deze in een circulair proces: deze worden
ingezameld, gereviseerd en verkoop klaar gemaakt voor
een tweede levenscyclus. Aan het eind van de tweede
levenscyclus krijgen wij deze apparatuur retour om wederom in
te zetten voor een derde levenscyclus in ontwikkelingslanden
zoals Bangladesh, om hen ook daar toegang te geven tot
communicatie middelen en dus een digitale toekomst.
Daar begint onze globaliserende aanpak voor het wereldwijde
E-waste probleem en deze buigen wij om in een duurzaam
verdienmodel. De voornaamste uitdaging met betrekking tot
Afrika ligt in het gebrek van service levels voor ICT apparatuur.
Deze gaan wij introduceren middels ons project genaamd
1We SNEW (zie hiervoor: http://reuse.snew.eu/). De start is
het verschepen van complete mobiele ICT leerwerkshops
waarin wij hen daar gaan voorzien van de benodigde kennis en
trainingen om vervolgens zelf ICT apparatuur te onderhouden.
Apparatuur dat niet meer ingezet kan worden, komt retour
via ons naar de EU om verantwoord gerecycled te worden tot
grondstof.
Bent u een bedrijf en wilt u hieruit deel maken? Aarzel dan niet
en bel of mail naar ons.
Martijn van Engelen
Directeur SNEW
088 024 7900
http://reuse.snew.eu
Gebruikte ICT Producten Refurbished ICT Producten
Reststromen Bundel 23Reststromen Bundel
Reststromen De Feiten
• De United Nations schat dat er per jaar zo’n $52 miljard aan edele metalen, waaronder koper, ijzer, zilver en goud op
afvalhopen eindigt. Wat een opportunity!
• Er wordt wereldwijd per jaar ongeveer 41,8 miljoen ton elektronisch afval wordt geproduceerd. De schatting is dat per jaar
maar ongeveer 6.8 miljoen van dit elektronisch afval wordt gerecycled, ofwel ongeveer 16%.
• Er wordt per jaar zo’n 60 miljard ton aan materialen gemijnd, waar uiteindelijk maar 7% van hergebruikt wordt.
• Ongeveer 1/3 van al het voedsel geproduceerd voor consumptie gaat jaarlijks verloren, met name rondom fruit en groente is er
veel verspilling.
• Als je de voedsel consumptie van landen zou vergelijken en ‘food waste’ een land zou zijn, dan zouden zij de 3e grootste
producent van broeikasgassen zijn.
• In Nederland gooien we per persoon ongeveer 489 kilo per jaar aan afval weg.
• De bouw/vastgoed sector is verantwoordelijk voor 40% van het Nederlands afval.
• In Nederland worden per jaar zo’n 600.000 wasmachines weggegooid en maar 10% recyclet.
• In Nederland worden er elk jaar zo’n 1 miljoen fietsen weggegooid.
• In Nederland gooien we samen elk jaar ongeveer 135 miljoen kilo kleding weg.
• In Nederland houden we gemiddeld 12 tot 20 min. een plastic tasje vast. Daarna gooien wij deze in de prullenbak.
• Gemiddeld laat elke Nederlander 3 telefoon toestellen ergens ongebruikt in een la liggen.
• 5% van Nederlands afval bestaat uit luiers.
• De recycling van textiel geeft de hoogste CO2-besparing van alle recyclebare afvalstromen. De recycling van 1 kg textiel
bespaart een uitstoot van 3,4 kg CO2. Dat staat gelijk aan 18 km autorijden.
• Schattingen over zwerfafval in Nederland lopen inmiddels uiteen van 50 tot 300 miljoen kilo per jaar.
• De CO2-uitstoot van de zestien grootste schepen staat gelijk aan die van alle auto’s wereldwijd.
• Er wordt jaarlijks 4.700.000.000 kilogram plastic in de oceaan gedumpt, meer dan 12 miljoen kilo per dag.
• In de Grote Oceaan drijft een plastic massa die ongeveer 34 keer zo groot is als Nederland.
Bronnen: United Nations, Ecofys, Circle Economy, Ellen MacArthur Foundation, IKEA, ABN AMRO, Rova, CBS, Staatsbosbeheer,
Volkskrant, Nieuwe Revu, Daily Mail, Plastic Soup Foundation.
24Innovation Friday 2017
KARTENTSinds 2015 bestormen wij de festivalcampings met onze
kartonnen, waterdichte KarTent. Oorspronkelijk was deze
ontworpen als recyclebaar alternatief voor de ‘gewone tent’, die
nogal eens wordt achtergelaten door festivalgangers. Door de
tent vooropgezet aan te bieden en hen het leven zo makkelijk
mogelijk te maken proberen we festivalgangers te verleiden
gebruik te maken van ons recyclebare alternatief.
Maar naast recyclen proberen we nu om de KarTent een 2e
leven te geven. Na afloop van het festival wordt het materiaal
van de KarTent verzameld. Nu gaat dat direct naar het oud
papier, waar het gerecycled wordt. We hebben nu onder andere
een krukje ontwikkeld dat gestanst kan worden uit de oude
tenten. Deze kunnen we aan festivalgangers aanbieden naast
onze kartenten.
Verder kijken we met derde partijen of ook hun (kartonnen)
producten mogelijk geschikt zijn om uit oude KarTenten te
maken, waardoor ons aanbod steeds uitbreid. Zo kan de tent
niet alleen gerecycled worden, maar geven we het materiaal in
zijn huidige vorm een extra levenscyclus.
KarTent 020-7865553
www.kartent.com
Gebruikte KarTenten Campinggadgets Bammetjesbier
25Reststromen Bundel
INSTOCKInstock wil met hun restaurants, producten en catering opnieuw
waarde geven aan onverkochte producten en voedselverspilling
tegengaan. Bovendien wil Instock mensen bewuster maken van
het probleem en hoe ze hier zelf aan bij kunnen dragen. Instock
is een sociale onderneming en 100% van de winst wordt
ingezet om onze missie na te streven.
Brood staat na zuivel op de tweede plek als meest verspilde
producten. Dit komt neer op zo’n 380 miljoen kilo brood per jaar
dat ons bord niet haalt. Samen met de lokale Brouwerij Troost
is het Instock gelukt om onverkocht brood als ingrediënt voor
bier te gebruiken. Dit nieuwe speciaalbier heeft de toepasselijke
naam Bammetjes Bier en smaakt als een frisse Weizen.
Hiermee krijgt Pieper Bier, het vorig jaar gelanceerde Pale Ale
biertje van geredde aardappels, een zomers zusje. En om de
cirkel nog ronder te maken, maken we ook nog Granola van het
overgebleven bierbostel!
www.instock.nl
Geredde Boterhammen Bammetjesbier
26Innovation Friday 2017
WASTEBOARDSWasteBoards is een nieuw skateboardmerk uit Amsterdam
dat skateboards maakt van plastic afval doppen. De doppen
worden ingezameld door skateboarders, bezoekers van
muziekevenementen, schoolkinderen, bedrijven, noem maar op.
Elk WasteBoard is handgemaakt en gebakken in een oven. En
elk design is anders omdat geen doppenpatroon hetzelfde is.
In 2015 ontwikkelde WasteBoards hun eerste prototype
skateboard in samenwerking met de Hogeschool van
Amsterdam. Dit resulteerde in hun eerste cruiser board “Squid”.
Het koste behoorlijk wat tijd en moeite om tot een foutloze
productiemethode te komen en het innovatieve design, dat
gebaseerd is op gesmolten plastic doppen, te behouden.
Door samen te werken met event organisatie Apenkooi, het
Ministerie van I&M, gemeente Amsterdam en stadsdeel West,
én partners Plastic Whale en KNGF kregen ze een constante
aanvoer van plastic doppen en bereikte hun verhaal een groter
publiek.
Afgelopen jaar hebben ze op locatie skateboards gebakken van
ingezamelde doppen met hun mobiele WasteBoards Bakery. Zo
bezochten ze grote muziekfestivals zoals DGTL, Open Air, Solar,
BuitenWesten en verschillende gemeentelijke evenementen.
In September gaat de WasteBoards Bakery zelfs de grens over
naar België voor de After Summer Beach Clean Up van Ecover.
Maar bij Wasteboards hebben ze nog grotere dromen. Vandaag
bakken ze skateboards in hun fabriekje in Amsterdam. Maar
volgend jaar willen ze hun tweede WasteBoards Bakery openen
ergens anders op de wereld, zoals in de favelas in Rio de
Janeiro of in de sloppenwijken van Delhi. Zo zorgen ze voor
bekendheid voor het plasticprobleem terwijl ze economische
waarde creëren op lokaal niveau. Door een WasteBoard te
kopen steun je dan een lokale community.
www.wasteboards.com
HDPE Doppen Skateboards Kalkhennepblokken
27Reststromen Bundel
ECO-MAKELAARHennep wordt al vele duizenden jaren verbouwd, terwijl ook
bouwen met kalkhennep al heel lang gedaan wordt. Echter door
verbod op de hennepteelt in het midden van de vorige eeuw
is bouwen met dit hernieuwbare materiaal in de vergetelheid
geraakt. Daar willen andere partijen en Eco-Makelaar een
verandering in gaan aanbrengen.
Bij de teelt van de hennep blijft hennephout als een reststroom
over, die nuttig hergebruikt kan worden door het mixen van
het hennephout met kalk, natuurlijke bindmiddelen en water.
Sommige partijen verwerken het materiaal op de bouwplaats,
andere partijen maken prefabpanelen, terwijl Eco-Makelaar
hiervan kalkhennepblokken gaat maken. Uiteindelijk vormen
deze kalkhennepblokken een biobased bouwsysteem of zelfs
een boogconstructie.
Bouwen met kalkhennep heeft goede isolerende,
vochtregulerende en brandwerende eigenschappen. Zodoende
kan een comfortabel en energiezuinig gebouw gerealiseerd
worden.
Bouwsysteem is vrij van schimmels, toxische stoffen en VOC’s
en levert dus een bijdrage aan een gezonder binnenklimaat.
Daarnaast zijn blokken gemaakt van hernieuwbare materialen,
maar zijn tevens afbreekbaar. Kalk mag terug in het milieu en
hennephout breekt af in de natuur.
Eco-Makelaar heeft voor de ontwikkeling van het bouwsysteem
met de kalkhennepblokken en het doen van testen een subsidie
verkregen. Met meerdere partijen uit de bouwketen, van
architect tot aannemer en afbouwer, werkt men samen richting
marktintroductie. De opdrachtgever veel keus in afwerking, van
leemstuc tot spuitkurk of nieuw product uit de U.K.
Contactpersoon:
Richard de la Roy
0623948928
HennephoutKalkhennepblokken
28Innovation Friday 2017
NEW HORIZON URBAN MININGBij renovaties, transformaties en sloop van gebouwen komt
relatief veel hout vrij. Dit hout wordt grotendeels laagwaardig
verwerkt (recycling in laagwaardige producten of verbranding).
Dat is zonde. Zonde van de waarde die hiermee verloren gaat
en natuurlijk een verspilling van materialen.
Wij oogsten het hout uit gebouwen en gebruiken dat in nieuwe
toepassingen.
De range aan producten is groot, maar is in alle gevallen
hoogwaardig. Als voorbeeld vloer- en wandafwerkingen van
sloophout.
www.newhorizon.nl
Hout Uit Gebouw(del)en Vloer- En Wandafwerking HumVi
29Reststromen Bundel
VITENS N.V.Vitens is een publiek waterbedrijf en produceert naast 350
miljoen m3 drinkwater ook 60.000 ton aan restproducten
die vrijkomen bij de zuivering van drinkwater, zoals ijzer bij
de beluchting, kalk bij de ontharding, en humuszuur bij de
ontkleuring van drinkwater. Deze restproducten werden
hergebruikt, maar de netto afvoerkosten was zeer kostbaar: 1,8
mln euro in 2011. In 2012 heeft Vitens de ambitie in gang gezet
om deze reststromen als waardevolle grondstoffen in te zetten
in de circulaire economie met als doel kosten neutraal.
Een van deze stromen is humuszuur, een natuurlijke stof
wat vrijkomt bij de ontkleuring van drinkwater. In 2013 is een
technologie ontwikkeld om de reststroom van de ontkleuring
om te zetten in een waardevol product, genaamd HumVi.
Hiermee is Vitens een van de grootste humuszuurproducenten
van Europa geworden. Humuszuren zorgen voor een verhoogde
opbrengst van gewassen en vermindert het gebruik van
pesticiden en meststoffen, zoals fosfor, wat direct voordeel
biedt aan de boer. Ondergronds wordt het grondwater
verbeterd door verminderde uitspoeling en door bevordering
van de lokale biodiversiteit. Deze win-win situatie integreert
duurzaamheid door de keten en draag bij aan de circulaire
economie.
Daarnaast zijn toepassingen ontwikkeld voor de
diervoedersector en is Vitens nu naast drinkwaterbedrijf ook
diervoeder producent. De ontwikkeling van humuszuur naar
HumVi heeft ervoor gezorgd dat kosten omgezet zijn in netto
opbrengsten, verbinding met onze stakeholders, en veel
nationale en internationale aandacht zoals de benoeming als
eerste nationaal circulair icoon.
Alexander Laarman
06 10885687
www.vitens.nl
Youtube: Water as source for the circular economy
HumuszuurHumVi
Circulaire Vergaderstoel
30Innovation Friday 2017
InterviewChristian van Maaren Co-Founder Excess Materials Exchange
Wat is een Excess Materials Exchange?
Excess Materials Exchange is een gefaciliteerde, digitale
marktplaats waar wij actief bedrijven helpen met de koop-
en verkoop van hun overtollige materialen. Wij zijn in die
zin een datingsite voor materialen. We zoeken actief naar
matches tussen vraag en aanbod en tussen materialen en de
hoogwaardigste manier ze opnieuw in te zetten.
Sinds wanneer zijn jullie actief in Nederland?
Wij zijn nu een jaar marktonderzoek en productontwikkeling
aan het doen en beginnen in november met een pilot waarin
we ons platform in de Nederlandse context gaan testen en
daadwerkelijk reststromen gaan matchen
Welke reststromen kunnen op jullie platform verhandeld
worden?
Wij zien hierin met name dat de meeste innovatie zit in
het maken van verbindingen tussen verschillende sectoren en
industrieën. Een voorbeeld hiervan is bijvoorbeeld koffiedik. Dit
zal in de koffie industrie altijd afval blijven, echter is het voor de
champignon industrie feedstock voor hun productie. Maar dit
is slechts één voorbeeld van velen. Om de matches te maken
hebben we 8 ecosysteem partners om ons heen verzameld die
ons helpen met hun expertise. Dit zijn: ABN AMRO Bank, ABN
AMRO Lease, Stibbe, EY, AMS, CBS, YES!Delft en Climate KIC.
Daarnaast zijn we nu actief op zoek naar minimaal 10 bedrijven
om daadwerkelijk materialen mee te gaan uitwisselen.
Gebruiken jullie nieuwe technologieën?
Het vinden van die matches wordt versneld door onze AI
assisted software. De AI koppelt niet alleen vraag en aanbod,
maar maakt ook grote hoeveelheden (wetenschappelijke) data
beschikbaar op een bruikbare manier. Wij beschermen de data
van bedrijven met Zero Knowledge Blockchain.
31Reststromen Bundel
DENIMX® BVDenimX® heeft als doel het slim upcyclen van textiele
reststromen tot nieuwe, aantrekkelijke producten met
een duurzame story. In de circulaire stoel combineren wij
afgedankte blauwe jeans en witte katoenen handdoekrollen
met een bio-based kunststof zodat een duurzaam én circulair
composietmateriaal ontstaat. Dit composiet wordt geperst in de
gewenste 3-dimensionale vorm.
De stoel is multifunctioneel te gebruiken als vergader-,
overleg-, kantine- of eetkamerstoel, stapelbaar, makkelijk
schoon te houden en kent natuurlijk een fantastische circulaire
story. Na de levensduur van het product kan het materiaal
worden teruggenomen waarna door middel van verhitting de
kunststof tussen de vezels uit wordt geperst en teruggevoerd
in het oorspronkelijk productieproces. Op deze wijze is een
circulair proces gecreëerd waarbij gebruik wordt gemaakt van
textielvezels die anders grotendeels in de verbrandingsoven
zouden zijn beland.
DenimX® BV
Bergerstraat 37, 6226 BA Maastricht
www.denimx.nl
Marc Meijers
06-53531688
Jeans En HanddoekrollenCirculaire Vergaderstoel
32Innovation Friday 2017
THE CALCITE FACTORY/ AQUAMINERALS
De basis van dit initiatief ligt alweer zes jaar terug, toen WML
experimenteerde met het vervangen van hun entzand door
(groeve)calciet. Toen dit succesvol bleek, is een gezamenlijk
TKI-project opgestart met Brabant Water, Waternet, WML,
KWR en Dunea. Na laboratoriumtesten bij KWR, toonde
Waternet aan dat entmateriaal van calcietpellets ook op
praktijkschaal prima functioneert. Sterker nog, we zien een
efficiënter kristallisatieproces (en dus lager entgebruik en
kalkslibproductie) vergeleken met traditioneel zand.
In het Britse Advanced Minerals werd een investeerder en
technologie-leverancier gevonden, en Waternet ging lokaal aan
de slag voor vergunningen, een geschikte locatie etc. Daarna
ging het snel. Eind 2016 begon de bouw en in april van dit jaar
was de fabriek een feit.
Vandaag de dag… De fabriek draait inmiddels naar volle
tevredenheid en belevert al meerdere productielocaties van
nieuw entmateriaal. Er zijn meer drinkwaterbedrijven die hierop
over willen gaan, maar dit vraagt nog wat tijd. Wel zien we nu
bij de huidige afnemers een grote besparing op het gebruik
van ent materiaal, wat wel op kan lopen tot 80 %, Kortom er is
niet alleen een circulair product geïntroduceerd, maar ook een
functioneel beter product.
Aquaminerals, Postbus 1072
3430 BB Nieuwegein
www.aquaminerals.com/nl
Ronny Theune
Commercieel operationeel manager 030-60 69 594
06- 11 03 24 75
Kalkkorrels Calciet Entmateriaal Circulaire Baksteen
33Reststromen Bundel
NEW HORIZON URBAN MININGBij de ontmanteling van gebouwen komt in verschillende
stromen keramisch materiaal vrij. Het gaat dan om bakstenen,
dakpannen, sanitair etc..
In een lineair model wordt dit materiaal gerecycled en verwerkt
in fundatie voor wegen.
Het materiaal is, in combinatie met het bij sloop van gebouwen
vrijkomende glas, te verwerken in een nieuw bouwmateriaal;
Een circulaire baksteen.
De steen voldoet aan alle daarvoor geldende criteria en is
bovendien niet duurder dan de stenen waarmee in de lineaire
markt wordt gewerkt.
www.newhorizon.nl
Keramisch Materiaal GebouwenCirculaire Baksteen
34Innovation Friday 2017
TRIBOOCirculaire inrichting die beweging brengt!
Hoe bijzonder is het als je op een oude koelkast zit? Dat maakt
TRIBOO mogelijk. TRIBOO is een circulaire supply chain. We
maken van afval via upcycling technieken mooie producten van
topkwaliteit, die passen bij de identiteit van onze klanten.
Upcycling wil zeggen dat van afval weer grondstoffen worden
gemaakt, waaruit vervolgens producten worden gevormd die
meer waarde hebben dan het oorspronkelijke afval. Daarbij
streven we ernaar het product uit slechts één soort materiaal
te laten bestaan. Ook ontwerpen we onze producten modulair,
waardoor het weer gemakkelijk uit elkaar te halen is. Zo maak je
recyclen eenvoudig.
Met ons upcyclingsproces kunnen wij afvalstromen omvormen
tot spraakmakende inrichtingen en producten. Zo gebruiken
we het binnenwerk van oude koelkasten en veranderen dit
‘afval’ in grondstof. Dankzij innovatieve technieken zoals
robotic 3d printing en innovatieve extruders, kunnen we hier
prachtige vormen van maken. Bijvoorbeeld lampen, kapstokken,
bloembakken en stoelen. En nog veel meer. Want van afval kan
je alles maken, mits je bereid bent om er anders naar te kijken.
Het is verboden om deze producten weg te gooien. Want wij
kunnen bij het einde van de gebruiksduur het product volledig
hergebruiken. Als je geen lamp meer nodig hebt, maken wij er
een stoel van, of een tafel.
TRIBOO gebruikt vergelijkbare processen om andere
afvalstromen te upcyclen. Denk hierbij aan cellulose, oud papier,
textiel en glas.
Meer informatie op:
www.triboo.nl
Martijn Vinke
0657106273
Koelkast Meubilair Hygiënepapier
35Reststromen Bundel
WEPA NEDERLANDSamen gaan we voor circulair!
Wij helpen organisaties bij het realiseren van hun circulaire
ambities door afvalstromen zoals koffiebekers en oud papier,
in te zetten als grondstof in ons productieproces. Dit doen wij
binnen ons innovatieplatform Future Lab by Satino.
Met Future Lab by Satino creëren we unieke
kringloopconcepten in co-creatie met onze klanten.
Afvalstromen uit jouw organisatie zoals gebruikt kantoorpapier
en koffiebekers worden ingezameld door je afvaldienstverlener.
Vervolgens worden deze aan ons geleverd waarna wij ze
als grondstof verwerken tot nieuw, duurzaam toilet- en
handdoekpapier. Dit leveren we vervolgens – veelal via je
bestaande leverancier – aan je terug. Hierdoor maken we het
sluiten van de kringloop tastbaar en creëren we bewustwording
en een duurzame beleving bij je medewerkers en bezoekers.
Heeft jouw organisatie circulaire ambities en wil je een concrete
bijdrage leveren aan de realisatie hiervan?
Ik ga graag met je in gesprek over de manier waarop we jouw
kantoorpapier, koffiebekers of andere (papier)afvalstromen
circulair kunnen maken. Ik nodig je uit om - onder het genot van
een circulair kopje koffie – te bespreken wat de mogelijkheden
zijn voor jouw bedrijf!
Matthijs Wijnands
Accountmanager Washroom / Future Lab pioneer
06-13300767
www.Futurelab-bysatino.nl
KoffiebekerHygiënepapier
36Innovation Friday 2017
MOONEN PACKAGING B.V.Hoe duurzaam is uw beker eigenlijk?
Stack-it is een zorgeloos koffiebeker kringloopconcept voor
uw bedrijf. Stack-it bekers worden gemaakt uit het restafval
van de rietsuikerwinning en hebben een plantaardige coating.
Bovendien leveren de gebruikte bekers biogas en compost op.
Zo ontstaat een 100% biologische kringloop. We gebruiken
wat de natuur ons geeft en geven de natuur wat we hebben
gebruikt.
Stack-it betekent ontzorging voor de ondernemer. De
composteerbare- bekers, roerstaafjes en afvalzakken worden
verstrekt in bruikleen, net als het speciale inzamelsysteem.
Door de bekers gestapeld in te zamelen is het volume van
afval veel kleiner. Vervolgens worden de bekers opgehaald en
worden ze voor 100% verwerkt tot compost en biogas.
Een prachtige cyclus als pareltje in
het MVO-beleid.
Stack-it: the natural loop
www.stack-it.nl
Zjody Hermans, Business Marketeer z.hermans@
moonenpackaging.com
Koffiebekers Biogas & Compost Oesterzwammen
37Reststromen Bundel
CONTAINING MUSHROOMSContaining Mushrooms kweekt oesterzwammen op koffiedik
in zeecontainers. Samen met bedrijven worden kringlopen
gemaakt: koffiedik wordt opgehaald en oesterzwammen
geleverd om in lunch menu’s van de bedrijfsrestaurants te
worden verwerkt.
Veel bedrijven zijn zich bewust van het feit dat koffiedik
weggooien een vorm van verspilling is en dat er meer
mee zou kunnen gebeuren. Containing Mushrooms is een
van de weinige bedrijven die hiervoor een hoogwaardige
oplossing biedt: het kweken van eiwitrijk voedsel. Door de
oesterzwammen terug te leveren ontstaat een speciale band
en grote betrokkenheid tussen het bedrijf en Containing
Mushrooms, de oesterzwammen zijn ten slotte geteeld op de
eigen koffie.
Een belangrijk voordeel van het gebruik van koffiedik is dat het
niet gepasteuriseerd hoeft te worden, zoals gebruikelijk bij het
kweken op stro. Dit resulteert in een extra energiebesparing.
Ook het ‘afval’ van de kwekerij, het met de oesterzwam
doorgroeide koffiedik is geschikt voor hergebruik: als compost
voor tuin en moestuin.
Het gebruik van zeecontainers is in eerste instantie de
makkelijkste optie: verplaatsbaar, schaalbaar. Toch kijkt
Containing Mushrooms naar meerdere mogelijkheden om
het kweken van voedsel in een stedelijke omgeving mogelijk
te maken: bouwen met panelen in een loods, in een kelder
in Amsterdam Oost, in een voormalige passagiersbrug van
Schiphol. Organisaties die ook oesterzwammen willen telen op
koffiedik kunnen contact opnemen voor advies.
www.containingmushrooms.nl
https://www.facebook.com/containingmushrooms/
KoffiedikOesterzwammen
38Innovation Friday 2017
GRO MUSHROOMS BVGRO Mushroom heeft als filosofie “Turn waste into taste”.
Ons “Circulair” model waarbij koffiedik wordt opgehaald uit
de Nederlandse Foodservice & Retail met als partners de
groothandels, om vervolgens Oesterzwammen op te kweken
bij onze kweker in Noord Brabant. (Gemert)
Deze Oesterzwammen worden weer gebruikt als vers of in
producten die door of voor ons zijn ontwikkeld in samenspraak
met de betreffende partners of chefs. Deze producten worden
weer terug verkocht aan de klanten waar we de koffiedik van
hebben opgehaald. Dit maakt het model circulair.
Zie het model hiernaast om te zien hoe GRO werkt.
Het assortiment dat we momenteel aanbieden:
- Verse Oesterzwammen
- Frituur en oven producten:
GRO Oesterzwam Kroketten
GRO Bitterballen
- Burgers: (Vers of Vries)
GRO Oesterzwam burger
- Bladerdeeg product:
GRO Ragoutbroodje
- Krupi chips. Kroepoek chips gemaakt van Oesterzwammen en
is 100% Vegan.
Momenteel zijn wij bezig met de voorbereidingen voor de
lancering van de Blended Burger®, waarbij 50% van het
vleesaandeel wordt vervangen door onze op koffiedik geteelde
Oesterzwammen. Dit heeft als voordeel dat wij een wezenlijke
bijdrage kunnen leveren in de verschuiving van dierlijk eiwit naar
meer plantaardige eiwitten. Deze filosofie zou gezien de Global
trend en het lokale initiatief van GPA (Green Protein Alliances),
goed passen in de gehele plant based transitie.
In de link tref je een recent interview aan in het sector rapport
van ABN AMRO Juli J.l.
https://insights.abnamro.nl/2017/07/ons-circu-laire-model-kan-je-op-meer-plekken-in-de-bestaan-de-economie-implementeren/
GRO Mushrooms BV
Nieuwe Hemweg 2
1013 BG Amsterdam
www.Gro-holland.com
+31 (0)6 40705121
Koffiedik Oesterzwammen & Producten Oesterzwammen
39Reststromen Bundel
ROTTERZWAMPaddenstoelen uit Rotterdam? Tuurlijk! Rotterzwam kweekt
oesterzwammen op koffiedik en koffieschilletjes - restproducten
die normaal worden weggegooid. Van afvalreductie naar lokale
voedselproductie, met maximaal gebruik van reststromen en
geweldige oesterzwammen bovendien.
Dat is de blauwe economie ten voeten uit. Oesterzwammen
zijn voor RotterZwam echter niet het eindstation. Nadat het
substraat is uitgewerkt, wint RotterZwam enzymen uit het
paddenstoelenmycelium. Deze enzymen zijn een grondstof
voor onder andere bioplastics, biobrandstoffen en biovergisters.
En het beetje restant dat dan nog overblijft? Dat composteert
RotterZwam met behulp van compostwormen tot eerste klas
compost – dat weer gebruikt wordt om BlueCity groen te
maken.
Je kunt RotterZwam bereiken via:
www.rotterzwam.nl
Koffiedik & KoffieschilletjesOesterzwammen
40Innovation Friday 2017
REWRAPWij zijn reWrap. Wij wijden ons aan het maken van mooie en
stijlvolle producten met een positieve impact. Daarom werken
we volgens het Cradle to Cradle principe. In ons geval betekent
dit dat al onze producten van natuurlijke materialen gemaakt zijn
en volledig biologisch afbreekbaar zijn.
De boomtas is een unieke, volledige biologisch afbreekbare
designer tas, geheel gemaakt van materialen van bomen. De
tas combineert een volledig duurzaam ontwerp met kwaliteit,
schoonheid en elegantie.
Omdat de boomtas wordt gemaakt van natuurlijke materialen,
is hij volledig biologisch afbreekbaar, maar zal alleen vergaan als
je hem composteert.
De buitenkant van de tas wordt gemaakt van het restafval van
de kokosnoot, de buitenschil, wat verzameld wordt en met
natuurlijk zongedroogd rubber wordt samengeperst tot het
frame van de tas.
1) Gemaakt uit boom. Bijna alle materialen komen van
bomen: kokosnoot draad, natuurlijk rubber, walnotenhout,
houtpulp. Maar natuurlijk zijn er geen bomen omgehakt voor de
productie van onze tas.
2) Duurzaam en functioneel. De boomtas is niet alleen mooi,
hij is ook sterk, waterafstotend en licht gewicht.
3) Minimalistisch ontwerp. Het ontwerp is elegant en simpel.
Het resultaat is een tas in een unieke stijl en voorkomen.
4) Volledig biologisch afbreekbaar. Omdat de boomtas
gemaakt is van boom materialen is hij volledig biologisch
afbreekbaar. Maar natuurlijk breekt hij alleen af wanneer je hem
composteert.
5) Sociaal. De boomtas wordt gemaakt in een kleine werkplaats
in Amsterdam waar werk geboden wordt aan mensen met een
handicap naar de arbeidsmarkt.
reWrap
www.rewrap.eu, Erica Bol
[email protected], 06 44 58 48 43
Kokosnoot Schil Tas Kromme Groente Soep
41Reststromen Bundel
KROMKOMMERTe krom, te klein te dik.. te gek! Kromkommer redt samen
met een Krommunity van telers, winkels, restaurants en fans
kromme groente van de verspilling en verandert de manier
waarop mensen kijken naar kwaliteit van groente en fruit. Dat
doet Kromkommer met toffe campagnes en met de lekkerste
soep van kromme groente.
Deze zijn verkrijgbaar in de smaken Bietensoep, Courgettesoep,
Pastinaaksoep, Wortelsoep, Koelesoep, Pompoensoep,
Tomatensoep met Rozemarijn en Tomatensoep met
Snoeptomaatjes.
De soepen zijn te koop bij zo’n 200 winkels en te proeven in
vele (bedrijfs)restaurants. Maak met Kromkommer van krom
het nieuwe recht en sluit je aan bij de Krommunity:
www.kromkommer.com
Kromme GroenteKromme Groente Soep
42Innovation Friday 2017
DE COÖPERATIEVE BETUWSE FRUITMOTOR
Krenkelaar is fruit dat er niet helemaal gaaf uitziet vanwege een
vlekje of plekje, maar wel perfect op smaak is. Dit fruit wordt
niet verkocht in de supermarkt en dus moet de teler het als
restfruit van de hand doen. Dat moet anders, vindt u niet?
Betuwse Krenkelaar geeft een smakelijke bestemming
aan het restfruit uit onze streek. De Betuwse Krenkelaar
heeft een superkwaliteit Appelcider (met 6,5% alcohol) en
AppelsprankelTM (zonder alcohol), met een heerlijke smaak en
mooie maatschappelijke afdronk.
Hoe we dat doen? In de Coöperatieve Betuwse Fruitmotor
werken fruitttelers, fruitverwerkers en afnemers samen aan
innovatieve en lekkere streekproducten, die gemaakt worden
in de Betuwe van Betuws restfruit, en voor een eerlijke prijs
verkocht worden. De fruitteler investeert zijn extra opbrengst
in bijenhagen en bloemranden die aantrekkelijk zijn voor wilde
bijen. Dat is goed nieuws voor de biodiversiteit - en ook voor
ons, omdat ze het Betuws landschap verfraaien. Zo creëren we
werkgelegenheid in onze streek en behouden we met elkaar
het mooie Betuwse fruitlandschap.
Wil je mee doen, ons steunen of Betuwse Krenkelaar afnemen?
Laat het ons weten via www.defruitmotor.nl
Tot cider,
Peter van Luttervelt (06 537 164 26)
Henri Holster (06 162 744 50)
Hilde Engels (06 546 357 71)
Lelijke Appels Appelcider En Lidmaatschappen Recyclebare Beursstand
43Reststromen Bundel
ECOR GLOBAL EN AVERY DENNISONAvery Denisson heeft in ECOR een partner gevonden om
Liner afval (stickervel zonder stickers) om te vormen tot een
beursstand voor meermalig gebruik. De Liner, de achterkant
van de labels die Avery Dennisson wereldwijd verkoopt, zijn
met ECOR-technologie omgevormd tot de panelen waarmee de
beursstand gebouwd is.
ECOR gebruikt een schoon upcycling proces met alléén water,
druk en warmte om afval en restvezels structurele panelen
te maken. Met behulp van een community of designers and
craftsmen worden hier circulaire producten van gemaakt die
aan het einde van de gebruiksduur weer input kunnen zijn om
panelen te maken en zo iedere keer opnieuw de materiaalcirkel
kunnen sluiten.
Met de beursstand wil Avery Dennison een markt voor
duurzame producten en oplossingen binnen de labelsector
creëren. Zij dragen hun klanten hiermee een oplossing aan voor
het verwerken van hun label afval. Naast klanten kunnen ook
eigen medewerkers leren hoe zij zich beter kunnen aanpassen
voor een verantwoordelijke bedrijfsvoering.
Na zijn lancering op de Label EXPO in Brussel zal de beursstand
op verschillende beurzen en congressen dienstdoen.
Uiteindelijk zullen de panelen gerecycled worden voor een
nieuwe waardevolle toepassing.
Benieuwd hoe u met de ECOR-technologie uw reststromen
kan upcyclen? In het nieuw geopende ECOR Resource Center
in Venlo kunt u met ECOR werken aan de ontwikkeling van
panelen uit uw reststroom.
Neem hiervoor contact op met:
Rian Jacobs
+31 (0)773745439.
Liner AfvalRecyclebare Beursstand
44Innovation Friday 2017
DE LEKKERE MANDe Lekkere Man heeft als missie om mannenvlees weer op de
kaart te zetten!
Voor de consumptie van boter, kaas en eieren wordt
onvermijdelijk mannenvlees (haan, bok en stier) geproduceerd.
Omdat de mannen van de melk- en legrassen weinig vlees
aanzetten, zijn ze binnen ons huidige systeem niet rendabel om
in leven te houden, laat staan een goed leven te geven en te
verwerken tot een smakelijk eindproduct. Dit terwijl de mannen
wel heerlijk van smaak zijn.
Er zijn een aantal eigenwijze boeren met een groot hart die,
tegen alle economische logica in, besluiten om hun mannen
een goed leven te geven. Zij geven de dames die melk en
eieren produceren een waardig leven en gunnen de broertjes
en zonen hetzelfde. Wij ondersteunen dit en ambiëren om met
onze inspanningen een stabiele afzet voor deze boeren op te
bouwen.
De Lekkere Man:
1) zet dit levende ‘restproduct’ om in heerlijke verkoopbare
producten met duidelijke meerwaarde, van charcuterie tot
bitterbal.
2) verzorgt catering met een hoofdrol voor de mannen. Hierbij
denken we minstens zo lang na over onze presentatie als onze
recepturen. Samen vertellen zij het verhaal.
3) helpt iedereen die met mannenvlees aan de slag wil. Als
schakel tussen vraag en aanbod helpen we je in je zoektocht
naar de juist doelgroep, concept en communicatie. Of helpen je
hands-on met het organiseren van activiteiten!
Het Lekkere Man team:
Jorn Verhoof
Anne Reijnders
Lizette van Dijk
06- 83 657 657
www.delekkereman.nl
www.facebook.com/delekkereman
Mannenvlees Producten, Catering & Concepten Goud
45Reststromen Bundel
CLOSING THE LOOPClosing the Loop maakt het gebruik van mobiele
telefoons duurzamer en zelfs ‘circulair’. Het richt zich op
ontwikkelingslanden én op het Westen.
Closing the Loop BV bestaat sinds 2014 en zet inzamelprojecten
op voor afvaltelefoons. Deze worden gerecycled en omgezet
in schoon, urban mined en conflict-vrij goud! Closing the Loop
werkt in ontwikkelingslanden, waar de aanpak leidt tot schone
inkomsten, afvalreductie en minder vervuiling.
Closing the Loop maakt deze positieve impact ook beschikbaar
voor Europese bedrijven en organisaties, via de ‘One for One’
dienst (zie deze korte animatie: https://www.youtube.com/
watch?v=sgSqi8P5CeE).
De dienst kan de negatieve impact van mobiele telefoongebruik
op het milieu beperken. Closing the Loop recyclet afgedankte
Afrikaanse telefoons namens zijn klanten, waarbij de
vrijgekomen grondstoffen dienen ter compensatie van
het grondstofverbruik van een nieuwe telefoon. Daarnaast
verlengt Closing the Loop de levensduur van overtollige
bedrijfstelefoons.
Al met al biedt One for One bedrijven een praktische en
tastbare eerste stap naar circulaire bedrijfsvoering. Closing
the Loop werkt ook hard om providers en producenten van
mobieltjes bij haar aanpak te betrekken.
www.closingtheloop.eu
Mobiele TelefoonsGoud
46Innovation Friday 2017
InterviewRob Oud, Inspirator bij CAD & Company Group & Co-Founder LLMNT materialenpaspoort
Wat is een materialenpaspoort?
Een materialenpaspoort geeft inzicht in de grondstoffen en
materialen van gebouwen, zodat deze hergebruikt kunnen
worden. In plaats van een gebouw te slopen worden de
kostbare materialen in een gebouw hergebruikt. Hierbij is het
van belang dat je inzicht hebt in de materialen die geoogst
kunnen worden. Dit kan door de materialen van het gebouw
te inventariseren. Deze inventarisatie noemen wij het
materialenpaspoort en dit is een belangrijk onderdeel van een
circulaire economie.
Hoe is het idee ontstaan deze voor Circl te bouwen?
De bouw van Circl als circulair gebouw is een duidelijke en
vooral bewuste keuze geweest van ABN AMRO. Bij een circulair
gebouw is een materialenpaspoort een essentieel onderdeel.
ABN AMRO heeft aan de Architekten Cie gevraagd om een
materialenpaspoort te ontwikkelen voor Circl. De Architekten
Cie heeft alle kennis in huis voor het inventariseren van
materialen en componenten. Zij zochten een technologiepartner
om de verzamelde gegevens op een gebruiksvriendelijke en
effectieve manier te ontsluiten. CAD & Company heeft het
materialenpaspoort ontsloten via het gebouwen platform
BLDNG360.NL
Gaan andere partijen ook gebruik van LLMNT kunnen
maken?
Het materialenpaspoort, binnen ABN AMRO bekend als
LLMNT, gaat ook ingezet worden voor andere partijen. ABN
AMRO hanteert hierbij het “right to copy” principe. Hierbij staat
het delen van kennis voorop. Zowel ABN AMRO als Architekten
Cie en CAD & Company zijn Kennedy’s van Madaster.
Madaster is een publieke online bibliotheek van materialen
in de gebouwde omgeving . Het materialenpaspoort wordt
gepubliceerd op Madaster, zodat het landelijke kadaster voor
materialen gevuld wordt.
Hoe kan je met een materialenpaspoort reststromen
inzichtelijk maken?
Met het materialenpaspoort heb je eenvoudig toegang tot jouw
gebouwen en kun je zien welke materialen beschikbaar zijn.
Omdat de materialen voorzien worden van een levensduur
kun je nauwkeurig de reststromen in beeld brengen en
beoordelen of je materialen kan hergebruiken. Een prachtige
case is het Blue Fountain Hotel in Las Vegas. Dit gebouw is
na een faillissement verkocht door de bank. Uiteindelijk bleek
de waarde van het aanwezige staal in het gebouw vele malen
hoger te zijn dan de vraagprijs van de bank. Dit kan voorkomen
worden door een materialenpaspoort op te stellen waarbij
de waarde van een gebouw direct inzichtelijk is. Hiermee
heb je ook inzicht in reststromen en voorkom je sloop en
het weggooien van materialen voorkomen. Met behulp van
een materialenpaspoort geef je materialen een identiteit en
daarmee letterlijk een waarde.
47Reststromen Bundel
InterviewSander KreftEigenaar en ontwikkelaar AlleKringloopwinkels.nl
Wat doet Allekringloopwinkels.nl?
AlleKringloopwinkels.nl is een platform waarop alle
kringloopwinkels in Nederland en België te vinden zijn. Ons
platform heeft als doel de liefhebbers van kringloopwinkels
te kunnen voorzien van adressen, contactgegevens en
openingstijden op één overzichtelijke website. Op deze manier
ontdekken bezoekers van de website ook weer leuke nieuwe
winkels.
Hoe dragen kringloopwinkels bij aan de circulaire
economie?
Een kringloopwinkel is een mooi voorbeeld van een circulaire
economie. Mensen die ongebruikte meubels, boeken,
servies, elektronica e.d. over hebben kunnen deze spullen
naar een kringloopwinkel in de buurt brengen. De winkels
nemen de spullen die geschikt zijn voor verkoop in. Deze
worden vervolgens gesorteerd, schoongemaakt, opgeknapt
en eventueel gerepareerd en belanden uiteindelijk met
een prijskaartje in de showroom van de winkel. Vervolgens
worden de artikelen verkocht aan de bezoekers die de winkel
rondstruinen op zoek naar leuke tweedehands spullen. Op deze
manier dragen de oorspronkelijke eigenaar, de kringloopwinkel
en de nieuwe eigenaar bij aan de circulaire economie.
Zijn het aantal kringloopwinkels de afgelopen jaren in
Nederland hard gegroeid?
Er komen steeds meer kringloopwinkels bij in Nederland.
Elke maand vragen gemiddeld vijf nieuwe kringloopwinkels
of ze bij ons op de website vermeld kunnen worden. In alle
hoeken van Nederland worden kringloopwinkels opgezet. Van
kleine schuren in een achtertuin van woonhuizen tot grote
kringloopwarenhuizen in winkelcentrums van steden. Natuurlijk
verdwijnen er ook elke maand wel een aantal winkels, omdat
de eigenaren ermee stoppen bijvoorbeeld, maar ondanks dat
zien we het aantal actieve kringloopwinkels op onze website elk
jaar weer groeien.
Zien jullie kringloopwinkels in de toekomst hun waren ook
online verkopen of ligt jullie kracht in de fysieke winkel?
Sommige kringloopwinkels maken al gebruik van een
online marktplaats om de mooiste, leukste of meest unieke
artikelen uit de showroom online aan te bieden. Een enkele
kringloopwinkel heeft haar eigen webshop. Maar de fysieke
kringloopwinkel zal niet snel verdwijnen. Daarvoor zijn er in
Nederland gelukkig te veel liefhebbers die graag een dagje
kringlopen en soms zelfs meerdere winkels achter elkaar
bezoeken. Bezoek maar eens een kringloopwinkel in een grote
stad op een zaterdagmiddag en je zult verbaasd staan hoe druk
het er is!
48Innovation Friday 2017
N+P GROUP BVNiet-recyclebaar bedrijfsafval is een reststroom die voortkomt
uit gesorteerd bedrijfsafval. Nadat alle recyclables eruit gehaald
zijn blijft er een reststroom over die bestaat onder andere uit
verschillende soorten plastic, textiel, rubber, hout en papier.
Deze reststroom eindigt in veel landen op de stort of wordt
verbrand. Door N+P wordt dit materiaal, wat RDF (Refuse
Derived Fuel) wordt genoemd, ingezet in waste-to-energy
centrales om warmte en elektriciteit op te wekken maar het
wordt ook opgewerkt tot een hogere kwaliteit alternatieve
brandstof, SRF (Solid Recovered Fuel). SRF kan gedeeltelijk
ingezet worden als vervanger van fossiele brandstoffen.
Daarnaast wordt deze reststroom ook gebruikt als grondstof
om een alternatieve brandstof te produceren die steenkool 1
op 1 kan vervangen, dit product noemen we Subcoal®. N+P
bewerkt het materiaal door het, onder andere, te drogen en
uiteindelijk in pellets te persen. Hierdoor krijgt het materiaal
eigenschappen die zowel chemisch als fysisch vergelijkbaar
zijn met de eigenschappen van steenkool. Subcoal® wordt in
grote industriële installaties zoals cementovens, kalkovens,
elektriciteitscentrales en hoogovens toegepast als brandstof.
Doordat het uit 50% biomassa bestaat bespaart de industrie
niet alleen op brandstofkosten maar reduceert zij hiermee ook
haar emissies.
www.np-recycling.nl
www.subcoal-international.com
Niet-recyclebaar Bedrijfsafval Subcoal® Bouwschotten
49Reststromen Bundel
ECOR EUROPE EN SCHIPHOL GROUPSchiphol heeft in ECOR een partner gevonden om de circulaire
ambities van de organisatie verder uit te bouwen. Gezamenlijk
is een circulair bouwschot ontwikkeld uit Miscanthus
(olifantsgras) en lege drankkartonnen uit de terminals.
Miscanthus is een gewas dat rondom het vliegveld wordt
verbouwd om ganzen te weren en CO2 af te vangen. De twee
materiaalstromen zijn gecombineerd en met ECOR-technologie
omgevormd tot de Schiphol-ECOR Alloy. Van dit materiaal
worden de bouwschotten gemaakt die de reizigers afschermen
van de bouwwerkzaamheden op de luchthaven.
ECOR gebruikt een schoon upcycling proces met alléén
water, druk en warmte om van afval- en restvezels structurele
panelen te maken. Door met natuurlijke vezels te werken
is het product vrij van giftige stoffen en Cradle2Cradle te
certificeren. De circulaire bouwschotten kunnen aan het einde
van de gebruiksduur opnieuw gebruikt worden, bij ernstige
beschadigingen zijn zij input voor het maken van nieuwe
bouwschotten. Zo wordt iedere keer opnieuw de technische
materiaalcirkel gesloten. Indien niet voor hergebruik gekozen
wordt, kunnen de panelen veilig in de biocyclus worden
afgebroken.
Met de ontwikkeling van de bouwschotten neemt Schiphol
een serieuze stap in circulair bouwen. Momenteel wordt
de Schiphol-ECOR Alloy doorontwikkeld zodat deze als
bouwmateriaal in de nieuw te bouwen terminal toegepast kan
worden.
Benieuwd hoe u met de ECOR-technologie uw reststromen
kan upcyclen? In het nieuw geopende ECOR Resource Center
in Venlo kunt u met ECOR werken aan de ontwikkeling van
panelen uit uw reststroom.
Neem hiervoor contact op met:
Navied Tavakolly
+31 (0)773745439
Olifantsgras & DrankverpakkingenBouwschotten
50Innovation Friday 2017
SUSTAINABLE PLANET SOLUTIONS BVSPS is een jong en innovatief bedrijf. Wij zijn een team van
professionals met vele jaren ervaring met afvalrecycling in het
algemeen en met verwerking van organische afvalstromen in
het bijzonder. Onze kennis van en ervaring met compostering
en anaerobe vergisting is ongeëvenaard. SPS heeft deze
technologieën doorontwikkeld om deze ook voor afgelegen
en/of kleinere gemeenten, maar ook de winkelcentra,
restaurants en kantoren beschikbaar te maken, zodat
recyclingdoelstellingen kunnen worden gerealiseerd..
Onze containerized droge en natte anaerobe vergistings- en
composteringsunits zijn ontwikkeld en gebouwd voor de
verwerking van kleine hoeveelheden organisch afval (startend
vanaf 1 ton per dag) onder alle (weer) omstandigheden. We
hebben bijna twee decennia van onderzoek en ontwikkeling
geïnvesteerd in het creëren van innovatieve procestechnologie
die resulteren in een betrouwbare, goedkope en innovatieve
verwerking van organisch afval.
Een standaardoplossing is gewoon geen optie als u een
optimaal presterende duurzame installatie wilt hebben.
Een van de redenen hiervoor is dat elk project zijn eigen
randvoorwaarden heeft op het gebied van bodemgesteldheid,
klimaat, wetgeving, afvalsamenstelling en producteisen
(biogas resp. compostkwaliteit). SPS voert daarom een
analyse uit van alle relevante aspecten om het gewenste
projectresultaat eenduidig vast te leggen. Dit stelt ons in staat
om op basis van de lokale factoren en omstandigheden onze
recyclingsprocessen compleet en optimaal te ontwerpen en
te bouwen om zo tot een succesvolle projectafhandeling te
komen.
Sustainable Planet Solutions
Den Sliem 13, 7141 JE Groenlo
The Netherlands
Paul Oostelbos
+31 621 523 559
www.sustainableplanetsolutions.nl
Organisch Afval Biogas En/Of Compost Isolatiemateriaal Métisse
51Reststromen Bundel
VRK ISOLATIEHet afgelopen decennium is de kwaliteit van de textiel blijven
dalen. Deze “wegwerp” kleren die voor een lage prijs worden
verkocht, zijn dan ook al weer snel terug te vinden in de
kledingcontainers. Het is echter vaak onmogelijk om hiervoor
een tweede eigenaar te vinden.
In 2005 starten Vernooij Textile Recyclers en Le Relais met de
ontwikkeling van een isolatiemateriaal van oude kleding wat
in 2007 als het product Métisse de Franse markt betreedt.
Drie jaar later wordt Métisse door VRK Isolatie in Nederland en
België geïntroduceerd. VRK ontstaat door een samenwerking
tussen Vernooij Textile recyclers (kledingsorteerbedrijf), het
Franse Le Relais (kleding inzameling en sortering) en Stichting
KICI (kledinginzameling). In januari 2015 is KICI na een fusie
met Humana omgedoopt tot Sympany. Inmiddels verkoopt VRK
Métisse isolatie in heel veel Europese landen.
Métisse isolatie bestaat voor 90% uit gerecyclede
katoenvezels. Oude kleding die verkregen wordt door
inzameling en niet meer te gebruiken is als kleding wordt
vervezelt en verwerkt tot een hoogwaardig isolatieproduct. De
kledinginzameling en -sortering wordt gedaan door mensen met
een achterstand op de arbeidsmarkt. Dit maakt Métisse dan
ook een milieu- en mensvriendelijk product.
Métisse isolatie heeft vele voordelen ten opzichte van de
traditionele isolatiematerialen. Zo zorgen de lange vezels
van katoen er bijvoorbeeld voor dat geluidsgolven goed
geabsorbeerd worden. De akoestische eigenschappen zijn
dan ook zo goed dat Métisse isolatie uitermate geschikt
is om geluidsoverlast drastisch te reduceren en nagalm te
verminderen. Het materiaal is zonder irritatie te verwerken
(jeukt niet), vormvast, flexibel en sterk.
www.vrk-isolatie.nl
www.facebook.com/VRK-katoen-isolatie-
1426433311019508/
Oude KledingIsolatiemateriaal Métisse
52Innovation Friday 2017
INTERFACEErvaren tapijttegels een tweede leven geven
Tapijttegels die worden vervangen of oude monstertegels
kunnen een tweede leven krijgen nadat ze zijn uitgesorteerd.
Door samen te werken met een sociale werkplaats worden
niet alleen een inspirerende vloer gecreëerd, maar ontstaat
ook werkgelegenheid voor mensen met een achterstand op de
arbeidsmarkt. Op deze manier is zo’n inspirerende vloer met
ervaring niet alleen circulair maar ook inclusief.
De gebruiksduur van een tapijttegel op deze manier te
verlengen is op deze manier niet alleen duurzaam in de zin dat
de vloer een lage milieu voetprint heeft, maar wordt het ook
een sociale vloer.
Hergebruik binnen het het ReEntry programma van Interface
verlengt de gebruiksduur van de tapijttegel, maakt de voetprint
van de vloeroplossing kleiner en houdt de cirkel klein.
Op deze manier draagt Interface bij aan het creëren van Positive
Spaces!
Meer informatie:
http://www.interface.com/EU/nl-NL/campaign/
positive-spaces/positive-spaces-nl_NL
[email protected] 033-2775800
Oude Tapijttegels Inspirerende Inclusieve Vloeren Marmerlook Tegels
53Reststromen Bundel
NEW MARBLENew Marble is een compleet nieuw materiaal dat echt op
marmer lijkt. New Marble tegels zijn voor 100% gemaakt van
oude plastic PET flessen, volledig gecertificeerd en daardoor
veilig om binnenshuis te gebruiken. Voor elke m2 worden 302
weggegooide flessen gebruikt en de tegels zelf zijn ook 100%
recyclebaar. New Marble is de beste tegel voor een nieuwe
circulaire wereld!
De tegels kunnen gebruikt worden op muren en wanden,
en kunnen gewoon aangebracht worden met conventionele
tegellijm en kit. Ze zijn 50% lichter dan reguliere tegels en
voelen door de isolerende werking van plastic aangenaam
warm aan: perfect voor in badkamers en andere oppervlakken
die je vaak aanraakt.
New Marble is handgemaakt door mensen in Nederland met
een afstand tot de arbeidsmarkt. Want een echt duurzaam
product moet zowel goed zijn voor mens en milieu. Onze missie
is om samen het plastic afval te verminderen, tegel voor tegel.
Daan Levy, CEO
www.newmarble.nl
Oude PET FlessenMarmerlook Tegels
54Innovation Friday 2017
ENVELOPEBOOK AMSTERDAMEnvelopeBook verzamelt affiches, enveloppen en briefpapier.
Vaak zijn deze huisstijlmaterialen over na een re-branding,
logoverandering of verhuizing van een organisatie. Het papier
is niet meer bruikbaar omdat er een oud logo of verkeerd
adres op staat. De missie van EnvelopeBook is goed –blanco-
papier uit de recyclestroom halen en hergebruiken tot nieuwe
papierproducten.
In plaats het af te voeren en te recyclen, hergebruikt
EnvelopeBook het papier direct tot design notebooks,
circulaire kantoorartikelen en (relatie)geschenken. Dit wil
zeggen; het papier wordt zo efficiënt mogelijk versneden en in
eindproducten verwerkt. Anders dan bij een recyclingproces
komt aan hergebruik geen druppel water te pas. Hierdoor
behoudt het papier zijn originele kwaliteit en wordt per kilo
12,5 liter water en 20% nieuwe vezels bespaard. Omdat
EnvelopeBook lokaal werkt, worden logistieke bewegingen
beperkt.
Eindproducten worden geleverd aan elk bedrijf dat circulaire
papierproducten wil inzetten, het is extra mooi als bij
een organisatie oud papier beschikbaar is en zij dit laten
hergebruiken tot producten voor eigen gebruik. Bovendien
kunnen de producten op maat worden gemaakt door deze te
voorzien van logo’s en een specifieke boodschap.
EnvelopeBook bestaat sinds 2010 en is gevestigd in
Amsterdam. Zij werken samen met lokale grafische bedrijven
en waar mogelijk met sociale werkplaatsen. Sinds 2010 heeft
EnvelopeBook onder andere papier van ABN AMRO, Google
Nederland, RAI Amsterdam, Universiteit van Amsterdam,
MEEUS en Nationale Nederlanden hergebruikt.
www.envelopebook.com
020 - 6426206
INSTA,FB,TW, LI: envelopebook
Oud (Kantoor)papier Notebooks & Relatiegeschenken Design Meubels
55Reststromen Bundel
CARTONI DESIGNCartoni Design ontwerpt en produceert meubels gemaakt van
gerecycled karton en speelt daarmee in op de toenemende
vraag naar circulaire en duurzame oplossingen voor de interieur
branch.
Wij werken met het karton van Smurfit Kappa wat wordt
geproduceerd uit gerecycled materiaal, aangezien de papier
vezel zich niet onbeperkt laat recyclen wordt er altijd 14%
nieuwe houtvezel toegevoegd. Deze vezel komt uit duurzaam
beheerde bossen waarbij er 33% meer wordt gepland dan
gerooid, hierdoor blijven deze productie bossen in omvang
toenemen. momenteel is er in Europa 44.000 km2 productie
bos, dit is bij elkaar goed voor de opslag 10% van de totale
CO2 uit stoot in Europa. Kortom een prachtige grondstof om
mee te werken.
In Nederland lopen we voorop in het inzamelen van oud
papier, echter zijn er een aantal papier soorten die nooit
gerecycled worden, denk hier bij aan: waardepapieren, behang,
schuurpapier en WC papier. Voor de laatste twee soorten
hebben we inmiddels ook een oplossing gevonden. Van oude
schuurschijven van de Design Academy in Eindhoven maken
we klokken onder de naam Hands of Time, en in Samenwerking
met het Hoogheemraadschap Noord Holland zijn we bezig met
het recyclen van gebruikt WC papier. Dit wordt uit rioolwater
gefilterd voordat het de waterzuivering installatie ingaat. Uit het
WC papier wordt een cellulose gewonnen waar een composiet
van gemaakt wordt. Dit passen wij weer toe in onze meubels.
www.cartoni.design
www.facebook.com/cartonidesign/
www.instagram.com/cartoni_design/
www.twitter.com/Cartoni_Design
Oud PapierDesign Meubels
56Innovation Friday 2017
InterviewMichel BaarsDirecteur/eigenaar New Horizon Urban Mining B.V.
Hoe ben je op het idee gekomen te gaan oogsten ipv
slopen?
Ik ben op het idee gekomen omdat ik een mis-match zie
tussen een stroom grondstoffen die vrijkomt uit de bebouwde
omgeving en een stroom die gevraagd wordt. Opdrachtgevers
van renovaties, transformaties, sloop en nieuwbouw moeten
betalen om ‘afval’ af te voeren en betalen ook weer om
grondstoffen aan te schaffen. Naar mijn idee moet er veel meer
1:1 hergebruikt kunnen worden en is het in meerdere opzichte
zonde (verspilling van geld, energie, emissie etc..) om alleen
maar via de lange down-cycling route tot ‘hergebruik’ te komen.
Verbaasde de enorme opportunity die oogsten brengt jou?
De omvang van de kans verbaasde me niet, maar ik heb
wel ervaren hoe belangrijk het is om ‘te doen’. Te laten zien
dat je begonnen bent en niet alleen een visie en een mooi
verhaal komt vertellen. Dat het belangrijk is heel transparant
en open te werken, andere verbindingen te durven maken en
onvoorwaardelijk kennis te delen.
Wat zijn je grootste obstakels geweest om in deze
traditionele markt door te breken?
Het is cruciaal in mijn ogen dat we de verandering naar
een circulaire economie baseren op business. Dus niet op
verbieden, maar op verleiden.
Wanneer wordt oogsten mainstream?
Oogsten wordt mainstream als de vraag naar Urban Mining
materiaal consistent wordt en omvangrijk. Die vraag bepaalt
namelijk de waarde(ring) en dus de beweging.
57Reststromen Bundel
InterviewPetran van HeelSectorbanker BouwABN AMRO
Sinds wanneer is men in de bouw anders naar reststromen
gaan kijken?
Dat durf ik zo niet te zeggen. De bouw is meer reactief
dan proactief. Dat gegeven biedt eigenlijk volop kansen.
De reststromen gaan vooral als gruis onder de weg, of
als brandstof naar de biomassa centrale. Er werd pas
anders gekeken toen stortkosten omhoog gingen, aan
duurzaamheidseisen voldaan moest worden en regelgeving
voor scheiden verplicht werd. Maar scheiden is pas een eerste
stap in anders kijken naar reststromen, daarna begint het echte
werk pas; wat ga je met die reststroom doen?!
Wat vind jij het mooiste upcycle voorbeeld in de
bouwsector?
Dan kijk ik toch naar ons paviljoen Circl. Daar hebben we
16.000 spijkerbroeken van medewerkers naar het plafond
‘omhoog’ geupcycled. Er is akoestische isolatie van de jeans
stof gemaakt. Niet alleen ziet het er erg gaaf uit, het gaat op
deze manier nog jaren bijdragen aan een beter binnen milieu
in plaats van achter in een kast te verstoffen. Maar de echte
winst zit hem hier eigenlijk in de ‘bewustwording’ van ABN
AMRO medewerkers, bewustwording voor Circl en de circulaire
economie. Dit voorbeeld maakt het tastbaar en zichtbaar.
Daarmee maakt dit upcycle voorbeeld het verschil.
Voor welke bouw reststromen zijn er nog creatieve geesten
met vindingrijke oplossingen nodig?
De grootste bouw reststroom is beton. Dat is tevens het
materiaal dat in productie, oa vanwege de winning van
basismateriaal cement., heel veel CO2 produceert. Beton
is goed voor het grootste deel van de CO2 productie van
een bouwproject. Als we dat beton nou ‘gewoon’ kunnen
terugbrengen naar cement, water, zand en grind kan
het allemaal weer het proces in, in elke andere vorm of
samenstelling. Bij voorkeur zo in de beton-3D printer.....
Hoe snel verwacht jij dat het kapitaliseren van reststromen
‘gewoon’ wordt in deze sector?
Ik verwacht dat er maar weinig sectoren zijn waar het zomaar
‘gewoon’ gaat worden. In de visie van de overheid zijn we in
2030 voor de helft circulair. Voordat je een project kan bouwen
is er een lange voorbereidingstijd nodig. Als je dus in 2030
een bouwvergunning wil aanvragen met 50% circulair, moet
je daar echt al jaren vantevoren rekening mee houden. Dát
zal de concrete vraag zijn, en dat zal partijen gaan prikkelen
om aanbod te creëren en dus kritisch te kijken van welke
rest-stroom een kas-stroom wordt.
58Innovation Friday 2017
COMMUNITY PLASTICSPlastic? Zonde om weg te gooien! Community Plastics recyclet
het (Rotterdams) huishoudelijk plastic uit de wijk tot nieuwe
producten voor Rotterdamse wijken: eivormige nestkastjes
bijvoorbeeld, in de prachtigste (knal)kleuren.
Plastic blijkt een fantastisch materiaal te zijn dat zich opvallend
goed laat hergebruiken. Dat is dan ook precies wat Community
Plastics doet. En door het proces klein te houden en de
wijkbewoners er direct in te betrekken, maakt zij Community
Plastic inzichtelijk en vooral relevant: met het eigen plastic
ontstaat een bouwmateriaal om de eigen woonomgeving in te
richten: de ultieme bottom-up recycling en co-creatie.
Je kunt Community Plastics bereiken via:
www.communityplastics.nl
Oud Rotterdams Plastic Nestkastjes & Plasticproducten Alternatieve Brandstof
59Reststromen Bundel
N+P GROUP BVPapier rejects is een reststroom uit de papierindustrie. Oud
papier bevat veel vervuiling bestaande uit een aanzienlijke
hoeveelheid (niet- recyclebaar) kunststof.
Dit kunststof, wat niet gebruikt kan worden bij het recyclen van
papier, wordt afgescheiden tijdens het recyclingproces. Deze
rejects zijn zeer geschikt om ingezet te worden als alternatieve
brandstof in waste-to-energy centrales, maar het kan ook
worden opgewerkt tot een hoogwaardige brandstof zoals SRF.
www.np-recycling.nl
Papier RejectsAlternatieve Brandstof
60Innovation Friday 2017
EVERUSE. CIRCULAIRE ISOLATIElke Nederlander gooit jaarlijks 70 kilo papier en karton weg. Dat
is zonde van alle grondstoffen en energie. Dat moet slimmer
kunnen. Stel je eens voor dat oud papier geen afval wordt, maar
een circulair product dat je nooit meer weggooit. Dat is
EverUse. Een circulair isolatiemateriaal dat wordt gemaakt van
papierafval en oneindig opnieuw gebruikt kan worden. Met elk
EverUse product dat u koopt, maken we de afvalberg kleiner en
het comfort in onze gebouwen groter.
Wij zagen hoeveel papier er jaarlijks wordt weggegooid en
stelde ons de vraag: wat als oud papier geen afval wordt, maar
een circulair product dat je nooit meer weggooit? Daarom
hebben we vijf jaar geïnvesteerd om een circulaire isolatiemat
op de markt te brengen. En dat is gelukt.
EverUse heeft het Cradle to Cradle certificaat ontvangen.
Zowel het product als de fabriek voldoen aan de hoge eisen die
worden gesteld aan duurzame producenten. Hiermee sluit het
product aan bij de toenemende vraag naar circulaire producten.
Daarnaast voldoet ons product ook aan de hoge eisen die
worden gesteld aan bouwmaterialen. Onze producten hebben
alle strenge testen doorstaan en scoren marktconform voor
thermische isolatie en brandveiligheid. Op geluidsabsorptie
scoren ze zelfs beter dan andere isolatieproducten.
Onze fabriek is ingericht om elke mat volledig te hergebruiken.
Meestal kunnen de platen na de gebruiksduur direct in een
ander gebouw worden gebruikt. Zo niet, dan nemen wij de
producten terug en worden het nieuwe matten. Er wordt nooit
meer iets weggegooid.
Meer informatie op:
www.communityplastics.nl
Papierafval Isolatiemateriaal Grondstof
61Reststromen Bundel
N+P GROUP BVPapierslib is een reststroom uit de papierindustrie. Vezels in
papier en karton kunnen ongeveer vijf keer gerecycled worden,
afhankelijk van het type papier dat wordt geproduceerd. Daarna
zijn de vezels ongeschikt voor recycling en worden ze tijdens
het productieproces afgescheiden als papierslib.
Dit slib is een waardevolle bron voor vele industrieën, als
alternatieve brandstof of als grondstof. Zo wordt papierslib in de
keramische industrie ingezet als grondstof in de kleimix voor de
productie van binnenmuurstenen. De aanwezige vezels in het
papierslib branden uit en zorgen, naast extra energie in de oven,
voor vormen van microporiën die bijdragen aan de isolerende
werking van de steen. Het aanwezige calcium in papierslib bindt
en capteert zwavel die anders in het bakproces als emissie zou
zijn vrijgekomen.
www.np-recycling.nl
PapierslibGrondstof
62Innovation Friday 2017
REDESIGN FACTORY B.V.Tijdens de Dutch Design Week in 2012 heb ik ruim 250 x een
4 minuten Jip & Janneke pitch gegeven over de komst van de
circulaire economie voor jong en oud design minnend publiek.
Mijn bijdrage: onze oude piano uit 1895 die niet onherstelbaar
was; ik heb er een presentatiesysteem van gemaakt. Een goed
voorbeeld van hergebruik, refurbishing, upcycling en redesign,
maar het is slechts 1 product en moeilijk opschaalbaar.
Ik ben gaan zoeken naar een reststroom die wereldwijd en
dagelijks op ons pad zit en belandde bij het (polypropyleen)
dopje van een petfles. Mijn uitdaging: wat kan ik ontwerpen
en in eigen beheer maken van deze reststroom zodat het nooit
meer afval wordt? Lego is een sprankelend voorbeeld; “heb je
wel eens iemand Lego zien weggooien?”
Maar Lego bestaat al voor kinderen en ik ben dus een eigen
variant gaan ontwerpen voor volwassenen: BB BRICKS.
Het resultaat heb ik geëxposeerd tijdens de Dutch Design Week
in 2013 en trok veel belangstelling uit binnen- en buitenland.
In 2016 kreeg ik de vraag van MVO Nederland of ik een
circulaire stekkerdoos kon maken voor hun nieuwe
kantoorwerkplekken. Dat was niet voor dovemans oren en
ik ben met m’n BB Bricks aan de slag gegaan. Binnen 1
week was een Oplaadpunt geboren! Iedere dag ‘pluggen’ de
medewerkers van MVO NL hun laptop en smartphone nu in een
circulaire stekkerdoos.
Bas Luiting
www.redesignfactory.nl
Petflesdopjes Oplaadpunt BB Bricks Afgeprijsde Producten
63Reststromen Bundel
NOFOODWASTEDNoFoodWasted gaat voedselverspilling binnen 5 jaar met 50%
verminderen. Ambitieus? Misschien. Maar met innovatieve
oplossingen waar iedereen van profiteert, maken wij van
voedselverspilling een keuze.
Vanuit het platform NoFoodWasted is de Afgeprijsd-app
ontwikkeld: een app die voedselverspilling in supermarkten
verminderd, door supermarktondernemers en consumenten
met elkaar te verbinden. Supermarkten zetten de producten die
tegen hun houdbaarheidsdatum lopen en daarom Afgeprijsd zijn
in de app en de consument kan deze producten thuis al zien.
Ze kunnen aangeven of en wanneer ze een push-bericht willen
ontvangen waarmee deze producten gecommuniceerd worden.
Zo kunnen ze hun boodschappenlijstje er op aanpassen en deze
producten van de vuilnisbak redden.
NoFoodWasted is de enige die voedselverspilling bij
supermarkten op deze schaal aanpakt. De Afgeprijsd-app zorgt
voor minder derving in de supermarkt, voor minder belasting
voor het milieu en de consument kan producten met korting
kopen. Dat noemen wij een win-win-win!
Intussen doen er 190 franchise supermarkten van 11 ketens
mee. NoFoodWasted bereikt dagelijks meer dan 40.000
consumenten en inspireert hen om de strijd aan te gaan tegen
voedselverspilling. Daarnaast won NoFoodWasted Present
Your Startup 2016 en werd zij uitgeroepen tot NRC Startup
met de meeste impact. Maar hier houdt het natuurlijk niet op.
Voedselverspilling is niet alleen een probleem in Nederland,
maar wereldwijd. Daarom wordt de Afgeprijsd-app binnenkort
ook gelanceerd in Duitsland en het Verenigd Koninkrijk.
Daarnaast kunnen binnenkort ook restaurants gebruik maken
van het platform om hun verspilling te verminderen.
Voedselverspilling is een probleem van iedereen, dus we gaan
het samen oplossen: minder verspillen, meer besparen!
www.nofoodwasted.com
Producten Tegen HoudbaarheidsdatumAfgeprijsde Producten
64Innovation Friday 2017
NERDALIZEBij Nerdalize is het onze missie om heel Nederland van
gratis warmte te voorzien. Hoe we dat gaan doen? Ken je
die grote datacenters, waar de servers van bedrijven dag en
nacht draaien. Alle warmte die de servers daar genereren,
gaat verloren. Sterker nog, er is zelfs energie nodig om die
warmte weg te koelen! Zonde! Daarom hebben we een server
gebouwd die gewoon in huis kan worden opgenomen en zo het
huis gratis verwarmt. Dat scheelt de bewoners al snel €300 per
jaar!
Ook voor de onderzoekers die met onze cloud servers rekenen
is dit goed nieuws. Doordat wij geen duur datacenter hoeven te
bouwen, kunnen zij niet alleen duurzaam, maar ook ruim 50%
goedkoper rekenen.
Nerdalize lost dus twee grote problemen op: we helpen
huishoudens besparen op hun energierekening en we
verduurzamen datacenters. Het energieverbruik van datacenters
groeit wereldwijd razendsnel en samen stoten ze nu al meer
CO2 uit dan de luchtvaartindustrie. Wanneer iedereen straks
doucht met bijvoorbeeld de warmte die geproduceerd wordt
door berekeningen voor medicijnenonderzoek, kunnen we in
één klap allebei deze problemen op lossen. Per huis besparen
we dan maar liefst 3 ton CO2 per jaar, ofwel 1/3 van de CO2
uitstoot van een huishouden.
Iedereen een jaarlijkse besparing van € 300 op hun
energierekening. 50% goedkoper rekenen voor bedrijven en
onderzoekers. Én 3 ton CO2 besparing per huishouden per jaar.
Een win-win-win situatie.
www.nerdalize.com
Restwarmte Computerservers Warm Douchewater Zeep
65Reststromen Bundel
Sinaasappelschil, Koffiedik Zeep
BEEBLUEOnze stijgende wereldwijde consumptie van koffie en verse
jus d’orange levert alleen al in Nederland jaarlijks 134 miljoen
kilo koffiedik en 250 miljoen kilo sinaasappelschillen op. Het
merendeel hiervan gaat bij het restafval. Hoe kun je deze
prachtige natuurlijke reststroom verwaarden als grondstof in
plaats van het te ontwaarden als afval? In zeep!
BeeBlue ontwikkelt ‘SOOP’, vanuit de ambitie om reststromen
in te zetten als volwaardige grondstof voor zeep. Waarom? Om
geur, kleur, natuurlijke scrub en reinigende werking voor je huid
van koffiedik en citrus optimaal te benutten. En om reststromen
meerwaarde te geven. En om een commercieel alternatief te
bieden voor de veelgebruikte niet-natuurlijke ingrediënten in het
overgrote deel van de bestaande zeepproducten. Want SOOP
bevat noch chemische toevoegingen noch plastic.
Voor de productie van SOOP onderzoeken we samenwerking
met het lokale Amsterdamse werkleerbedrijf, zodat de circulaire
productontwikkeling ook maatschappelijke meerwaarde biedt in
de vorm van sociale werkgelegenheid.
Afval is ons nieuwe goud. Door de cirkel van afval naar
grondstof rond te maken, wordt de circulaire economie
zichtbaar, tastbaar en haalbaar. SOOP, op onze toekomst!
www.wearebeeblue.com
Robert-Willem Dol
06-46641438
66Innovation Friday 2017
Grondstof
KEESKEES wil een verschil maken, letterlijk. De producten die KEES
maakt – en verkoopt – zijn een middel; geen doel op zich.
KEES vindt dat wij met z’n allen veel te veel afval produceren,
niet alleen de troep die we in de container gooien, maar
ook mensen die soms door hun eigen schuld, soms door
omstandigheden en soms door een genetisch ongelukje in het
afvoerputje van onze maatschappij terecht komen.
KEES gelooft niet in afval. KEES gelooft in mensen, in kansen
en in mogelijkheden. KEES schopt tegen heilige huisjes, duwt,
trekt en als het niet linksom kan, gaat KEES wel rechtsom. Door
met afvalmateriaal te werken, houdt KEES de productiekosten
laag en kan KEES zijn producten voor een betaalbare prijs
aanbieden. Dat is van essentieel belang, want KEES vindt dat
duurzaamheid inclusief is en niet exclusief. Dat handgemaakt,
duurzaam design hand in hand kan gaan met de ‘reguliere’
economie. Dat het één het ander niet uitsluit. En KEES sluit
iedereen in.
KEES ontwerpt en produceert alles zelf, transparant, met
de hand, zonder subsidies, derdengelden en zonder puur
winstoogmerk. Maar met passie, een grote Rotterdamse mond
en humor.
Je kunt KEES bereiken via:
www.keesencocreatief.nl
(Spijker)stoffen Jurken & Tassen
67Reststromen Bundel
N+P GROUP BVSteenwolgranulaat is een reststroom die afkomstig is uit de
glastuinbouw. Het materiaal bestaat uit geshredderd basalt
substraat uit de substraatmatten waar bijvoorbeeld tomaten
en komkommers op gekweekt worden. Steenwol wordt in de
glastuinbouw ingezet als hoogwaardig product voor precising
growing. Dit resulteert in efficiënter gebruik van oppervlakte
zodat er meer opbrengst per m² wordt gegenereerd. De
substraatmatten gaan ongeveer een jaar mee, waarna ze
worden ingezameld. Na inzameling worden de matten ontdaan
van organische verontreinigingen en folies, om vervolgens
versnipperd te worden tot een fijne grondstof. Dit noemen we
steenwolgranulaat.
Steenwolgranulaat wordt in de keramische industrie gebruikt
als een alternatieve grondstof om binnenmuurstenen te
produceren waardoor het gebruik van primaire grondstoffen
zoals klei wordt teruggedrongen.
Daarnaast biedt het gebruik van steenwol in keramische
processen andere voordelen, zoals efficiëntere droging van de
keramische producten en een sterkere ongebakken steen wat
resulteert in minder productieverlies.
www.np-recycling.nl
SteenwolgranulaatGrondstof
68Innovation Friday 2017
Tomaten Kopjes/Kontjes Tomatensoep Tapijttegels
DE VERSPILLINGSFABRIEKGroente afwijzen om hun looks da’s toch krom?
Kilo’s aan smaakvolle kopjes en kontjes van tomaten belanden
dagelijks bij de versnijder in de kliko. De opdrachtgever is alleen
geïnteresseerd in het middendeel van de tomaat. De kopjes en
kontjes passen niet in het schoonheidsideaal van hun product.
Zonde! Over de smaak en houdbaarheid valt zeker niet te
twisten, die is dik in orde! De meeste smaak zit juist in het
vruchtvlees – de kontjes en kopjes- van de tomaat. Perfect om
een smaakvolle soep, saus of spread van te maken.
Soep van geredde groenten
De Verspillingsfabriek redt deze tomaten en maakt er weer de
lekkerste soep, saus of spread van. Zo gaan grondstoffen niet
verloren en krijgt groenten weer het bestaansrecht waarvoor
die ook bestemd was: als voeding voor de mens. De bereiding
van de soepen, sauzen en spreads gebeurt ook nog eens door
verspild talent. Dat zijn onze krachten met een afstand tot de
arbeidsmarkt. Want talent verspillen is ook zonde!
Voedselverspilling in cijfers
Voedselverspilling is een probleem. 4 miljoen wordt er jaarlijks
in Nederland aan eten weggegooid terwijl anderen honger
leiden. Land, energie en waardevolle producten die verloren
gaan. Van de verspilde producten bestaat 40% uit groenten.
Wij konden voedselverspilling niet meer aanzien en richtte
De Verspillingsfabriek op. Van reststromen van groenten
maken wij weer smaakvolle producten. Wij stoppen pas als
voedselverspilling verleden tijd is.
Zet voedselverspilling op de kaart
Red mee! Ga voor producten van De Verspillingsfabriek en help
voedselverspilling te verminderen. De soepen zijn te verkrijgen
bij Sligro en Bidfood.
De Verspillingsfabriek
www.deverspillingsfabriek.nl
69Reststromen Bundel
VisnettenTapijttegels
INTERFACEVan weggegooide visnetten tapijt maken.
Aan de basis van het Net-Works-programma lag een behoefte
om op een betere manier zaken te doen; circulair én inclusief.
Door nauw samen te werken creëren Interface en ZSL een
solide zakelijke oplossing die een positief langetermijneffect
heeft op de ecosystemen in zoet en zout water, terwijl er
tegelijkertijd financiële kansen zijn voor enkele van de armste
mensen ter wereld.
Dankzij Net-Works kunnen vissersdorpen in
ontwikkelingslanden afvalnetten terug verkopen via een
wereldwijde toeleveringsketen. Interface ontvangt volledig
gerecycled nylon en de plaatselijke gemeenschap profiteert
van een duurzame beloningsstructuur waarmee hun natuurlijke
omgeving wordt beschermd.
Dankzij Net-Works kunnen plaatselijke bewoners weggegooide
visnetten verzamelen die voor veel problemen zorgen in het
mariene ecosysteem. Ze worden dan terugverkocht via een
wereldwijde toeleveringsketen, zodat deze verwoestende,
kapotte visnetten een tweede leven krijgen als prachtige,
duurzame tapijttegels.
Het Net-Works-initiatief, dat ontstaan is uit een op het oog
onwaarschijnlijk samenwerkingsverband, toont aan dat
wanneer het bedrijfsleven, milieubeschermingsorganisaties en
gemeenschappen samen innoveren, dit kan leiden tot positieve
en duurzame veranderingen.
Net-Works draagt volgens Sustainia dan ook bij aan meerdere
van de Sustainable Development Goals, waaronder SDG8
Fatsoenlijke banen en economische groei, SDG12, Duurzame
consumptie en productie, SDG14, Bescherming van zeeën en
oceanen en SDG17, Partnerschappen voor de doelen.
Op deze manier draagt Interface bij op meerdere manieren bij
aan het creëren van Positive Spaces!
[email protected] 033-2775800
net-works.com/lang/nl/
www.youtube.com/watch?v=2DxFJDUVIyg
www.globalopportunityexplorer.org/
solutions/making-carpet-tiles-from-old-fishing-nets
www.interface.com/EU/nl-NL/campaign/
positive-spaces/positive-spaces-nl_NL
70Innovation Friday 2017
Wijnkurken Kurkgranulaat / -poeder Kaasspread
DE EKERMeestal eindigt het leven van de wijnkurk op een afvalberg of
in een verbrandingsoven. Eerste oogst van een kurkeik is pas
mogelijk na 25 jaar, voor een goede wijnkurk duurt het zelfs
50 jaar. Daarna is oogst iedere 10 jaar mogelijk. Waardevolle
grondstof, die wij meestal direct na openen van fles wijn of
champagne direct weggooien. Zonde!
De Eker start binnenkort met upcycling van de wijnkurken. Wij
willen een positieve bijdrage leveren aan de totstandkoming
en instandhouding van de gehele kurkketen. Tevens slaan wij
door de upcycling circa 1,83 ton C0-2 op bij iedere 1000 kg. aan
wijnkurken. Door kurken te gaan inzamelen, deze te verkleinen
tot kurkgranulaat en / of poeder, vervolgens nieuwe producten
te maken, van grondstof tot halffabrikaat of een eindproduct
kunnen wij de kurkketen sluiten. Bij het ontwerp van nieuwe
producten houden wij rekening met de juiste samenstelling
om hergebruik mogelijk te maken en zo een bijdrage te leveren
binnen de circulaire economie.
Voor het verkleinen van de wijnkurken tot kurkpoeder werkt
De Eker samen met studenten van Fontys – GreenTechLab
aan ontwikkeling van een machine. Daarnaast hebben
wij een Kennisvoucher ontvangen voor onderzoek naar
meerdere biobinders voor nieuwe kurkproducten. Team van
De Eker voert op dit moment gesprekken met verschillende
marktpartijen, zoals architecten, designers, interieurontwerpers,
scheepbouwers en afbouwers. Marktintroductie is op korte
termijn mogelijk, er lopen testen bij leverancier van een binder.
Wij geven wijnkurken een nieuwe bestemming, doen jullie
mee?!
De Eker
Richard de la Roy
0623948928
71Reststromen Bundel
AND CHEESETRADEBij supermarkten en op distributiecentra is er veel “waste” op
het gebied van voedsel. AND Cheesetrade heeft de oplossing
voorhanden om een deel van deze voedselverspilling tegen te
gaan.
Wij kunnen de kaas & boter die bij supermarkten en DC’s
overblijft ophalen en verwerken tot (h)eerlijke kaasspread. Dit
product kan dan opnieuw, eventueel onder private label, in het
(circulaire) schap komen van de betreffende supermarkt. Dit
alles onder het herkenningszegel NO FOOD TO WASTE.
Het is de bedoeling samen met andere bedrijven gebruik
te maken van dit logo om de circulaire food producten een
herkenning te geven. Door de koop van circulaire producten
draagt een ieder in de keten direct of indirect bij aan het
tegengaan van voedselverspilling.
Onze missie is uiteindelijk de Retail een circulair food
assortiment/schap te kunnen bieden
AND Cheesetrade
Tijnjedijk 91, 8936 AC Leeuwarden www.
andcheesetrade.nl
Algemeen Directeur: Dhr. D.J.C. Bakker (rechts)
Zijstroom KaasKaasspread
72Innovation Friday 2017
ColofonAuteur en organisatie: Alexa KrayenhoffRedactie: Romee Dorsteen en Stevenie RoseboomVormgeving en opmaak: Yaïra OffringaDruk: MediaservicesBeeld: Eigen inbreng ondernemers, geïnterviewden en stockfoto’s.
DisclaimerDe Reststromen bundel is een initiatief van ABN AMRO. Deze Reststromen bundel is bedoeld als podium voor circulaire ondernemingen en als inspiratie voor andere ondernemingen. Wij danken alle bedrijven die bijgedragen hebben aan deze bundel. Deze bedrijven hebben zich via een inschrijving aangemeld die open stond voor iedereen. Hun verhaal is 100% hun eigen verhaal. ABN AMRO heeft geen invloed gehad op de inhoud. Ook heeft ABN AMRO de informatie niet geverifieerd.
Dit document is samengesteld door ABN AMRO. Het heeft uitsluitend als doel om financiële en algemene informatie te verstrekken over de economie. ABN AMRO behoudt zich alle rechten voor met betrekking tot de informatie in het document en het document wordt uitsluitend aan u verstrekt voor uw informatie. Het is niet toegestaan dit document (geheel of deels) te kopiëren, distribueren, door te geven aan een derde of om het voor enig ander doel te gebruiken dan hier boven bedoeld. Dit document is informatief bedoeld en vormt geen aanbieding van effecten aan het publiek, of een uitnodiging om een aanbod te doen.
U mag niet om welke reden dan ook vertrouwen op de informatie, meningen, beramingen, en aannames in dit document noch dat het compleet, accuraat of juist is. Er wordt geen garantie gegeven, uitdrukkelijk of stilzwijgend, door of uit naam van ABN AMRO, haar directeuren, functionarissen, vertegenwoordigers, gelieerde partijen, groepsmaatschappijen of werknemers met betrekking tot de juistheid of volledigheid van de informatie in dit document, en geen enkele aansprakelijkheid wordt geaccepteerd voor enig verlies als direct of indirect gevolg van het gebruik van deze informatie. De opvattingen en meningen opgenomen hierin kunnen op enig moment aan verandering onderhevig zijn en ABN AMRO heeft geen enkele verplichting om de informatie in dit document na de datum hiervan te herzien.
Voordat u in enig product van ABN AMRO investeert, dient u zich te informeren over de verschillende financiële en andere risico’s, alsmede mogelijke beperkingen voor u en uw investeringen als gevolg van toepasselijke wetgeving en regels. Indien u, na lezing van dit document, overweegt een investering te doen in een product, raadt ABN AMRO aan om een dergelijke investering met uw relatiemanager of persoonlijke adviseur te bespreken om nader te bezien of het relevante product – met inachtneming van alle mogelijke risico’s – past bij uw investeringen. De waarde van beleggingen kan fluctueren.
In het verleden behaalde resultaten bieden geen garanties voor de toekomst. ABN AMRO behoudt zich het recht voor wijzigingen in dit materiaal aan te brengen.
Alle rechten voorbehouden
Céline PessersManager Circulaire Economie Facility [email protected]
Erwin van BaarProcurement (Circulair Inkopen)[email protected]
Hein BrekelmansHoofd Sustainable Finance [email protected]
Jan RaesStrategy & Sustainability AdvisoryJan. [email protected]
Niina PussinenBusiness Development Manager [email protected]
Sander van WijkHoofd Sector [email protected]
Contactpersonen ABN AMRO
Reststromen Bundel73
Reststromen Bundel
Mocht je niet in onze Reststromen Bundel staan maar ons wel graag willen laten weten wat je doet? Of wil je in een eventuele volgende editie opgenomen worden? Mail dan je verhaal (Reststroom, Kasstroom, max 250 woorden en 2 foto’s) naar [email protected] ovv ‘Reststromen Bundel’.