1
2
3
Draen Gorjanski
Reforma zdravstva
Prirunik za neznalice, politiare i ministre
4
Autor i urednik: Draen Gorjanski ([email protected])
Lektura: prof. dr. sc. Sanda Ham
Fotografije: ako drugaije nije navedeno - One dollar photo fotografija Majke Tereze: https://goyodelarosa.wordpress.com
Nakladnici: Studio HS Internet d. o. o., Osijek Zaklada Slagalica, www.zaklada-slagalica.hr
Za nakladnike: Tibor Santo, dipl. oec., Draen Gorjanski
Tisak: Studio HS Internet d. o. o., Osijek
ISBN: 9789537630676
Ova je publikacija izdana uz potporu Zaklade Slagalica. Sadraj knjige is-kljuiva je odgovornost autora, i ne moe se ni pod kojim okolnostima smat-rati da odraava stav Zaklade Slagalica.
Autor je ovlateni doktor Hrvatskog zavoda za zdravstveno osiguranje. Svi izneseni stavovi i izreena miljenja iskljuivo su osobna gledita i promilja-nja autora i nisu slubeni stavovi Hrvatskog zavoda za zdravstveno osiguranje.
Svaki je dio knjige kao i cijelu knjigu doputeno prenositi, navoditi, dijeliti, umnaati i sluiti se njome na bilo koji nain i bilo kojim sredstvima i bez pismenog doputenja autora.
Knjigu moete besplatno preuzeti na adresi: www.zaklada-slagalica.hr (Fond Hipokrat) Na istoj adresi moete besplatno preuzeti i sljedee radove istog autora: Je li hrvatski zdravstveni sustav sustav? Korupcija u hrvatskom zdravstvu (Gorjanski D. Gajski L. karii N. Sla-
doljev S. Marui M.) Nacrt Zakona o zatiti prijavitelja nepravilnosti (Gorjanski D. Korotaj R.
Markasovi Z. Miunovi S. Zima P. anonimni sur.) Autor i lektorica knjige odrekli su se svojih naknada u korist Fonda Hipokrat.
Pokrovitelj izdanja je Grad Osijek.
5
Fond Hipokrat - Zaklada Slagalica
Osijek, 2015.
6
The collective principle asserts that... no society
can legitimately call itself civilised if a sick person
is denied medical aid because of lack of means.
Aneurin Bevan, In Place of Feara
Naelo zajednitva potvrujeda se nijedno
drutvo ne moe uistinu nazivati civiliziranim ukoli-
ko je bolesniku uskraena medicinska pomo zbog
nedostatka sredstava.
Aneurin Bevan, Umjesto straha
a Aneurin Bevan (15. studeni 1897. 6. srpanj 1960.) Ministar zdravlja Velike Britani-je od 1945. do 1951. Predvodio je utemeljenje Nacionalne zdravstvene slube (Nati-onal Health Service) koja je omoguila svim Britancima, ali i drugim osobama koje se zateknu na tlu Velike Britanije, besplatnu zdravstvenu skrb. Izvor: Wikipedija.
7
Sadraj OSVRTI............................................................................................. 9 PREDGOVOR................................................................................. 11 I. UVODNA ZNANJA ....................................................................... 13 1. to je javno zdravstvo? ............................................................... 14 2. Zbog ega je javno zdravstvo vano?.......................................... 15 3. Javno zdravstvo kao sustav......................................................... 17 4. Uzroci potekoa......................................................................... 19 II. POTEKOE ZBOG LOE GRAE ZDRAVSTVA...................... 21 5. Necjelovitost ................................................................................ 22 6. Monopol privatnog u javnom zdravstvu........................................ 25 7. Naopakost grae ......................................................................... 26 8. Nepovezanost dijelova ................................................................ 27 9. Prevelik broj bolnica .................................................................... 29 10. Brojno nepotrebno nemedicinsko osoblje .................................. 32 11. Nazonost lijenika nedoraslih lijenikom pozivu ..................... 32 III. POTEKOE ZBOG LOEG NAINA RADA............................ 35 12. Stranako rukovoenje .............................................................. 36 13. Pogrean nain plaanja ........................................................... 37 14. Korupcija ................................................................................... 40 15. Doputanje sukoba interesa ...................................................... 42 16. Mijeanje javnog i privatnog....................................................... 44 17. Nepotrebna zdravstvena potronja ............................................ 47 18. Liste ekanja ............................................................................. 49 IV. POTEKOE ZBOG POGRENOG CILJA............................... 51 19. Pojava negativnih zdravstvenih ciljeva....................................... 52 20. Svjetonazorske zablude ili pohlepa?.......................................... 54 V. REFORMA ZDRAVSTVA............................................................ 57 21. to je to - reforma zdravstva?.................................................... 58 22. Kakvo zdravstvo prieljkujemo?................................................. 59 23. Jasno odreivanje cilja .............................................................. 61 24. Stjecanje cjelovitosti regeneracija zdravstva ........................... 61 25. Odvajanje od privatnog.............................................................. 65 26. Reforma bolnikog sustava........................................................ 66
8
27. Reforma primarne zatite .......................................................... 70 28. Novi tehnoloki ustroj................................................................. 73 29. Uvoenje klinikih postupnika.................................................... 74 30. Neprofitnost kao temeljni nain rada.......................................... 75 31. Nova (stara) moralnost u zdravstvu ........................................... 78 32. Razumno plaanje u zdravstvu................................................. 81 33. Novi nain rukovoenja ............................................................. 82 34. Potpuna transparentnost ........................................................... 83 35. Poticanje inovacija..................................................................... 84 36. Suzbijanje korupcije................................................................... 85 VI. TROKOVI I UTEDE ............................................................... 89 37. Trokovi reforme........................................................................ 90 38. Utede koje reforma donosi ....................................................... 91 39. Loe strane reforme................................................................... 92 40. Dobre strane reforme................................................................. 92 VII. POSTOJI LI SVIJETLA BUDUNOST? .................................... 95 41. EU gorostas nesvjestan svoje moi ........................................ 96 42. Umjesto zakljuka...................................................................... 97 VIII. KAZALO................................................................................... 98 IX. LITERATURA............................................................................. 99
9
Osvrti
oktor Draen Gorjanski jedan je od vodeih strunjaka na podruju reforme zdravstva, ali se nametnuo i kao strunjak u (raz)otkrivanju svih skrivenih oblika i vrsta korupcije u
tom, za graane prevanom i vjerojatno najosjetljivijem dijelu drutvenog ivota. Kompetentnost, kritika dijagnoza problema i ukazivanje na mogue putove izlaza iz slijepe ulice u kojoj se nae zdravstvo danas nalazi, prisutni su i u ovom njegovom najnovijem djelu. Knjiga je, iako se bavi sloenim problemima, jednostavno pisana, tako da je svatko moe razumjeti, a da pri tome ne izgubi na teorijskoj kvaliteti i misaonoj izazovnosti. Autor je elio, i u tomu je ini se po svemu uspio pokazati i naglasiti vrijednosnu razliku izmeu tzv. javnog i privatnog tj. trinog zdravstva. Oba imaju mjesto u ovom drutvu, ali se ne smiju mijeati; privatna zdravstvena zatita ne moe ni ne smije isisavati javni novac i profitirati na raun javnih financija. A javno zdravstvo mora biti na usluzi i jednako dostupno svim graanima suk-ladno proklamiranim drutvenim ciljevima i zadaama, bez nepotrebnog rasipanja novca zarad servisiranja privatnih zdravstvenih interesa.
Maestralnom je lakoom dr. Gorjanski uao u bit problema, a to moe samo onaj tko je znalac materije i tko ima graanske hrabrosti javno artikuli-rati brojne negativnosti i promaaje od kojih boluje na zdravstveni sustav. Kao znanstvenik i kao strunjak, ali i kao ovjek kojem je stalo do opeg dobra, dr. Gorjanski postao je prepoznatljiv i izvan hrvatskih granica, ali nekako kao da se najmanji interes za njegov rad pokazuje upravo u naoj sredini. Meutim, on se na to ne obazire, ustrajno pie i objavljuje, aktivis-tiki angairano djeluje s moda pomalo naivnim, ali time plemenitijim uvje-renjem da je put istine dugaak, ali poput pravde ipak dostian.
Jaroslav Pecnik, prof. filozofije Visoko evaneosko uilite Osijek
DDDD
10
va knjiga Dr Draena Gorjanskog predstavlja anatomiju i fiziologiju hrvatskog modela javnoga zdravstva jer objanja-va koji su mu ciljevi, zbog ega je vaan za svakog lana
drutva, te kuda ga vode neznalice, politiari i ministri. Ona pridonosi razu-mijevanju pojava i dogaanja u tom prevanom sustavu ijim unitavanjem nestaje najvaniji dio socijalne drave. I to pred naim oima! Na djelu je apsolutna demokratska mo neznalica, politiara i ministara, s jedne stra-ne, te nemo lijenike profesije, s druge!
