Upload
others
View
9
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
RapoRti tRemujoR i politikës monetaRe
2018/i
Banka e shqipërisë
RapoRti i RefeRohet deklaRatës së politikës monetaRe të Bankës së shqipëRisë pëR
gjashtëmujoRin e dytë 2017, miRatuaR me vendim të këshillit mBikëqyRës
nR. 07, datë 07.02.2018.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
2Banka e Shqipërisë
Nëse përdorni të dhëna të këtij publikimi, jeni të lutur të citoni burimin.Botuar nga: Banka e Shqipërisë,Sheshi “Skënderbej”, Nr.1, TiranëTel.: + 355 4 2419301/2/3; + 355 4 2419401/2/3Faks: + 355 4 2419408E-mail: [email protected]
Tirazhi: 270 kopjeShtypur nga Botimet IDEA sh.p.k.
www.bankofalbania.org
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
3 Banka e Shqipërisë
P ë r m b a j t j a
paRathënie 7
fjala e guveRnatoRit 9
1. staBiliteti i çmimeve dhe politika monetaRe e Bankës së shqipëRisë 13
2. amBienti i jashtëm i ekonomisë 172.1. ekonomia botërore 172.2. ecuria e çmimeve të mallrave kryesore në tregjet botërore 212.3. tregjet financiare 22
3. tRegjet financiaRe dhe zhvillimet monetaRe 233.1. zhvillimet në tregjet financiare 233.2. normat e interesit të depozitave dhe kredive dhe kushtet e financimit 263.3. kreditimi i sektorit privat 283.4. financimi i sektorit publik 303.5. ecuria e depozitave dhe e parasë në ekonomi 31
4. inflacioni dhe RRitja ekonomike 344.1. ecuria e inflacionit 344.2. produkti i brendshëm bruto dhe ecuria e kërkesës agregate 364.3. gjendja ciklike e ekonomisë dhe presionet e brendshme inflacioniste 50
shtojca statistikoRe 59
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
4Banka e Shqipërisë
H a p ë s i r a i n f o r m u e s e
p ë r m b a j t j a e t a b e l a v e
2. ambienti i jashtëm i ekonomisëtabelë 1. disa prej treguesve kryesorë makroekonomikë 18tabelë 2. tregues ekonomikë për vendet fqinje 20
4. inflacioni dhe rritja ekonomiketabelë 3. kontributi i kategorive kryesore në inflacionin vjetor 36tabelë 4. tregues të bilancit të pagesave 50
hapësirë informuese 1: ecuria e çmimeve në tregun e banesave 40hapësirë informuese 2: zhvillimet në bilancin e pagesave në tremujorin e tretë të vitit 2017 49hapësirë informative 3: faktorë ciklikë dhe strukturorë që kontribuojnë në inflacionin e ulët në shqipëri 55
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
5 Banka e Shqipërisë
p ë r m b a j t j a e G r a f i k ë v e
1. stabiliteti i çmimeve dhe politika monetare e Bankës së shqipërisëgrafik 1. ecuria e inflacionit 14grafik 2. normat e interesit të instrumenteve kryesore financiare në lekë 15grafik 3. treguesi i përbërë paraprijës i pBB-së (cli) dhe prodhimi industrial i vendeve kryesore dhe inflacioni i vendeve kryesore dhe partnere tregtare 17
2. ambienti i jashtëm i ekonomisëgrafik 4. eurozonë, indeksi i përbërë i prodhimit (pmi) dhe pBB-ja tremujore; tregues të
vrojtimit për biznesin; dhe konsumatorët dhe treguesi i ndjesisë ekonomike (esi) dhe pBB-ja vjetore 19grafik 5. ndryshimet vjetore të çmimeve të mallrave bazë 21grafik 6. normat bazë të interesit të disa bankave qendrore 22grafik 7. ecuria e disa treguesve financiarë në tregjet ndërkombëtare 22grafik 8. operacionet e tregut të hapur të Bsh-së dhe norma e interesit në tregun ndërbankar 23
3. tregjet financiare dhe zhvillimet monetare grafik 9. ecuria e kursit të këmbimit në tregun vendas 24grafik 10. yield-et e letrave me vlerë të qeverisë në tregun primar 25grafik 11. normat e interesit për depozitat e reja 26grafik 12. normat e interesit për kredinë e re 27grafik 13. kushtet e kreditimit për biznese dhe individë 28grafik 14. kredia për sektorin privat sipas monedhës dhe agjentëve ekonomikë 29grafik 15. ecuria e kredisë sipas qëllimit të përdorimit 30grafik 16. deficiti buxhetor dhe instrumentet e financimit të tij dhe mbajtësit kryesorë të borxhit të brendshëm të qeverisë 31grafik 17. ecuria e treguesve monetarë 32grafik 18. ecuria e depozitave në sistemin bankar 32
4. inflacioni dhe rritja ekonomikegrafik 19. inflacioni vjetor dhe objektivi. inflacioni në vendet e rajonit dhe në Be 35grafik 20. kontributet sipas kategorive ushqimore dhe joushqimore në inflacionin vjetor total 35grafik 21. produkti i brendshëm bruto nga ana e prodhimit dhe treguesit e besimit 37grafik 22. kontributet e degëve dhe normat e shfrytëzimit të kapaciteteve në sektorin e shërbimeve 38grafik 23. ecuria e vlerës së shtuar në ndërtim dhe norma e shfrytëzimit të kapaciteteve 39grafik 24. indeksi i çmimit dhe i qirasë së banesave dhe raporti i tyre 40grafik 25. kontributet në ecurinë e vlerës së shtuar në industri dhe norma e shfrytëzimit të kapaciteteve 41grafik 26. treguesi i ndjesisë ekonomike dhe struktura e kërkesës së brendshme 42grafik 27. ecuria e konsumit privat dhe indeksit të besimit konsumator 42grafik 28. tregues të tërthortë sasiorë dhe cilësorë për ecurinë e konsumit privat 43grafik 29. ecuria e formimit bruto të kapitalit fiks, ndryshime vjetore 43grafik 30. tregues afatshkurtër të investimeve për tremujorin e tretë 44grafik 31. orientimi i politikës fiskale 44grafik 32. ecuria e shpenzimeve buxhetore 45grafik 33. ecuria e të ardhurave buxhetore 46grafik 34. kontributi i eksporteve neto në kërkesën agregate 47grafik 35. orientimi i importeve dhe eksporteve sipas kategorive 47grafik 36. ecuria vjetore e çmimit të naftës në tregun Brent, e eksportit të naftës vendase, e indeksit të çmimit të metaleve dhe e eksportit të metaleve vendase 48grafik 37. tregues të gjendjes ciklike të ekonomisë 51grafik 38. ndryshimet vjetore mesatare të sheshuara të produktivitetit e të kostove të
punës për aktivitetet e mbuluara nga statistikat afatshkurtra dhe kostove të prodhimit industrial 52grafik 39. prirjet afatgjata të inflacionit dhe prirjet afatshkurtra 53grafik 40. ecuria e tphi-së sipas kontributeve të përbërësve. kontributi i inflacionit të importuar dhe të brendshëm në atë total vjetor 53grafik 41. pritjet inflacioniste të bizneseve dhe të konsumatorëve dhe të agjentëve financiarë 54grafik 42. ecuria e inflacionit dhe norma bazë 55
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
7 Banka e Shqipërisë
Parathënie
objektivi kryesor i politikës monetare në shqipëri është arritja dhe ruajtja e stabilitetit të çmimeve, e përkufizuar në terma sasiorë si ruajtja e inflacionit rreth nivelit 3%.
nëpërmjet përmbushjes së këtij objektivi, politika monetare nxit rritjen e qëndrueshme dhe afatgjatë të vendit, promovon stabilitetin financiar dhe mbështet mirëqenien e qytetarëve.
politika jonë monetare është gjithnjë e orientuar nga e ardhmja.
në përputhje me parimet e përcaktuara në dokumentin e politikës monetare, Banka e shqipërisë zbaton një politikë monetare konsistente, të balancuar, të kujdesshme, dhe transparente.
Raporti i referohet vendimit të këshillit mbikëqyrës nr.07, datë 07.02.2018. analiza ekonomike, financiare dhe monetare në këtë raport mbështetet mbi të dhënat më të fundit në dispozicion, deri më 25 janar 2018.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
9 Banka e Shqipërisë
Fjala e Guvernatorit
Informacioni i ri i marrë në analizë ka rezultuar përgjithësisht në linjë me pritjet tona. Po ashtu, parashikimet mbi zhvillimet ekonomike dhe monetare në të ardhmen kanë mbetur përgjithësisht të pandryshuara.
Inflacioni shënoi një rritje të lehtë në tremujorin e katërt të vitit 2017, duke ilustruar natyrën afatshkurtër të goditjeve të ofertës, të cilat sollën rënien e tij gjatë tremujorit paraardhës. Rritja e inflacionit total erdhi kryesisht si pasojë e rritjes së inflacionit të kategorive të lidhura me strehimin.
Megjithëse në rritje, inflacioni në vend vijon të mbetet i ulët dhe nën objektivin 3% të Bankës së Shqipërisë. Në aspektin makroekonomik, kjo ecuri pasqyron stadin e zhvillimit ciklik të ekonomisë sonë dhe nivelet e ulëta të inflacionit të importuar.
Ndonëse në rritje, kërkesa agregate mbetet ende e pamjaftueshme për të shfrytëzuar në mënyrë të plotë kapacitetet prodhuese, sikundër ilustrohet nga fakti se norma e papunësisë mbetet mbi nivelin e saj natyral dhe se bizneset raportojnë një shfrytëzim ende jo të plotë të kapaciteteve. Ky fenomen pengon rritjen e pagave, të kostove të prodhimit dhe të marzheve të fitimit, në linjë me objektivin tonë për inflacionin.
Paralelisht me të, vendet partnere tregtare kryesore vijojnë të karakterizohen nga nivele të ulëta inflacioni. Mbiçmimi i kursit të këmbimit gjatë tremujorëve të fundit ka frenuar më tej përcjelljen e tyre në ekonominë vendase.
Analiza e treguesve makroekonomikë sugjeron se ekonomia shqiptare ka vijuar të rritet në gjysmën e dytë të vitit 2017, ndonëse me ritme më të ngadalta se në gjashtëmujorin e parë. Sipas të dhënave të INSTAT-it, prodhimi i brendshëm bruto u rrit me 3.55% në tremujorin e tretë, duke shënuar ngadalësim kundrejt normës mesatare të rritjes prej 3.9% të gjashtëmujorit të parë.
Në këndvështrimin sektorial, rritja ekonomike vijon të mbështetet nga zgjerimi i aktivitetit të sektorit të shërbimeve, ndërkohë që ngadalësimi i saj pasqyron ngadalësimin e aktivitetit në sektorin e ndërtimit dhe për degë të caktuara në atë industrisë. Nga këndvështrimi i kërkesës agregate, rritja ekonomike u mbështet në masën më të madhe nga zgjerimi i konsumit privat, ndërkohë që ngadalësimi i saj pasqyroi ngadalësimin e investimeve dhe kontributin negativ të tregtisë me jashtë. Të dhënat e tërthorta të disponuara sugjerojnë një ecuri të ngjashme ekonomike edhe gjatë tremujorit të katërt.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
10Banka e Shqipërisë
Politika monetare e Bankës së Shqipërisë ka luajtur një rol të rëndësishëm mbështetës në trendin rritës të ekonomisë dhe në forcimin e presioneve të brendshme inflacioniste. Niveli i ulët i normës bazë të interesit, orientimi i tregjeve mbi ecurinë e ardhshme të politikës monetare, si dhe injektimi i vazhdueshëm i likuiditetit në tregun ndërbankar, kanë ulur kostot e financimit të sektorit privat, duke nxitur rritjen e konsumit dhe të investimeve. Paralelisht me të, normat e ulëta të interesit kanë lehtësuar kostot e shërbimit të borxhit, duke përmirësuar shëndetin e bilanceve financiare të sektorit privat, si dhe kanë tentuar të frenojnë presionet mbiçmuese mbi kursin e këmbimit.
Tregjet financiare janë shfaqur përgjithësisht të qeta gjatë gjysmës së dytë të vitit. Normat e interesit të depozitave dhe të kredive në lekë mbeten pranë niveleve të ulëta historike, ndërkohë që luhatjet e yield-eve të letrave me vlerë të qeverisë nuk janë transmetuar në segmente të tjera të tregut financiar. Nga ana tjetër, kursi i këmbimit rezultoi relativisht i qëndrueshëm gjatë tremujorit të katërt, por mbiçmimi i tij erdhi në rënie krahasuar me nivelet e larta të regjistruara në tremujorin e tretë.
Përkundrejt kësaj tabloje pozitive, ecuria e kreditimit vazhdon të mbetet e zbehtë. I pastruar për efektin e kursit të këmbimit, portofoli i kredisë për sektorin privat regjistroi një rritje mesatare vjetore prej 5% në tremujorin e katërt. Sikundër e kemi deklaruar dhe më parë, zgjerimi i kredisë totale vijon të mbështetet në masën më të madhe nga zgjerimi i kredisë në lekë. Portofoli i kësaj të fundit shënoi një rritje mesatare vjetore prej 7.9% në tremujorin e katërt, ndërkohë që kreditimi në valutë u rrit me 2.4%.
Ecuria e ngadaltë e kredisë pasqyron efektin e njëkohshëm të kërkesës së ulët dhe të kushteve të shtrënguara të ofertës. Rritja e qëndrueshme e kreditimit do të kërkojë përmirësimin e kërkesës dhe ofertës. Në këtë kontekst, ndërkohë që projeksionet tona sugjerojnë një rritje të kërkesës në horizontin afatmesëm, Banka e Shqipërisë tërheq vëmendjen në faktin se sektori bankar duhet të jetë më proaktiv në politikat e veta të kreditimit.
Shëndeti financiar i bankave është në përmirësim të vazhdueshëm. Kjo ecuri dëshmohet nga gjendja e qëndrueshme e likuiditetit, nga ecuria pozitive e treguesve të përfitueshmërisë, si dhe nga reduktimi progresiv i kredive me probleme. Raporti i këtyre të fundit ndaj kredive totale zbriti në nivelin 13.2% në muajin dhjetor, në pasqyrim të përmirësimit të aktivitetit ekonomik, të efektit të masave të marra për reduktimin e tyre, si dhe të përpjekjeve të vazhdueshme të bankave e bizneseve për pastrimin dhe ristrukturimin e bilanceve të tyre. Në këtë kontekst, Banka e Shqipërisë gjykon se ka hapësirë të mëtejshme për faktorizimin e reduktimit të rrezikut të kredisë në lehtësimin e politikave të kreditimit nga bankat.
Projeksionet tona për të ardhmen sugjerojnë një vazhdimësi të trendeve pozitive të zhvillimit. Ekonomia shqiptare do të vijojë të rritet gjatë horizontit afatmesëm, e ndihmuar nga përmirësimi i ambientit të huaj dhe nga kushtet e favorshme
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
11 Banka e Shqipërisë
të financimit në vend. Këta faktorë do të amortizojnë një pjesë të efektit të goditjeve specifike në sektorë të caktuar si dhe të reduktimit të stimulit fiskal gjatë vitit 2018. Rritja e mëtejshme e kërkesës agregate dhe shfrytëzimi më i plotë i kapaciteteve prodhuese pritet të krijojnë parakushtet e nevojshme për kthimin e inflacionit në objektiv rreth mesit të vitit 2019.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
13 Banka e Shqipërisë
1. Stabiliteti i çmimeve dhe Politika monetare e bankëS Së ShqiPëriSë
Ecuria e inflacionit ka qenë e luhatshme gjatë vitit 2017. Ai erdhi në rënie gjatë tre tremujorëve të parë të vitit dhe shënoi rritje në tremujorin e katërt. Inflacioni vijoi të mbetet poshtë objektivit të Bankës së Shqipërisë, në pasqyrim të presioneve të ulëta për rritjen e pagave dhe të kostove të prodhimit në vend, si dhe në prani të niveleve të ulëta të inflacionit në vendet partnere dhe të mbiçmimit të kursit të këmbimit.
Parashikimet tona tregojnë se ekonomia shqiptare do të vazhdojë të rritet, ndër të tjera e mbështetur nga politika monetare akomoduese dhe kushtet e favorshme financiare të krijuara prej saj. Rritja e mëtejshme e ekonomisë dhe pritjet për një kurs këmbimi më të qëndrueshëm do të mundësojnë kthimin e saj në ekuilibër dhe do të krijojnë kushtet e nevojshme për kthimin e inflacionit në objektiv, brenda vitit 2019. Në këto rrethana, qëndrimi aktual i politikës monetare vlerësohet të jetë i përshtatshëm.
Zhvillimet ekonomike e financiare të gjashtëmujorit të dytë të vitit 2017 kanë qenë përgjithësisht pozitive. Kërkesa, prodhimi dhe punësimi janë rritur, besimi i agjentëve ekonomikë vijon të qëndrojë mbi mesataren e tij afatgjatë, tregjet financiare janë të qeta dhe normat e interesit mbeten të ulëta. Megjithatë, ritmi i rritjes ekonomike është ngadalësuar në krahasim me gjysmën e parë të vitit dhe inflacioni vijon të mbetet nën objektiv. Presionet inflacioniste kanë ardhur në rritje, por mbeten të pamjaftueshme për të siguruar kthimin e qëndrueshëm të inflacionit në objektiv.
Informacioni i ri i analizuar në këtë raport konfirmon vlerësimet tona të mëparshme mbi zhvillimet aktuale të ekonomisë e të inflacionit dhe nuk sjell ndryshime të ndjeshme në trajektoret e pritura të treguesve në të ardhmen.
Inflacioni shënoi vlerën 1.8% në muajin dhjetor 2017. Inflacioni mesatar i vitit 2017 rezultoi në nivelin 2.0%, në rritje nga vlera 1.3% në vitin 2016. Inflacioni shfaqi një prirje ngadalësuese përgjatë tre tremujorëve të parë dhe një rritje të lehtë në tremujorin e katërt.1 Rritja e inflacionit në tremujorin e fundit të vitit reflektoi kontributin e shtuar të inflacionit të çmimeve të ushqimeve, të inflacionit të çmimeve të qirasë dhe të inflacionit të çmimeve të mallrave afatgjatë. Kategoritë e tjera të shportës së konsumit dhanë kontribute të qëndrueshme në inflacion.
1 Inflacioni mesatar vjetor gjatë katër tremujorëve të vitit 2017 ishte përkatësisht 2.4%, 2.0%, 1.7% dhe 1.8%.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
14Banka e Shqipërisë
Normat e ulëta të inflacionit vijojnë të pasqyrojnë presionet e dobëta inflacioniste nga ambienti i jashtëm dhe i brendshëm:
− Ekonomitë partnere tregtare janë karakterizuar nga norma të ulëta inflacioni të çmimeve të konsumit dhe të lëndëve të para. Po ashtu, mbiçmimi i kursit të këmbimit ka dobësuar më tej presionet e jashtme inflacioniste, duke sjellë një kontribut të ulët të inflacionit të importuar në vend. Prirja mbiçmuese e kursit të këmbimit në tregun e brendshëm valutor është zbehur disi gjatë muajve të fundit, por kjo ka sjellë vetëm një reduktim të lehtë të efektit dezinflacionist që vjen nga tregtia me jashtë.
− Presionet e brendshme inflacioniste kanë ardhur në rritje, por kjo rritje është ende e pamjaftueshme
për të kthyer inflacionin në objektiv. Ekonomia vijon të operojë nën potencial: ndonëse në përmirësim, shkalla e papunësisë është sipër nivelit të saj optimal, ndërsa norma e shfrytëzimit të kapaciteteve mbetet poshtë mesatares së saj historike. Pritjet inflacioniste afatmesme janë shfaqur relativisht të qëndrueshme, pavarësisht goditjeve të ofertës, të cilat kanë sjellë luhatje të inflacionit gjatë dy viteve të fundit. Në të kundërt, pritjet afatshkurtra vijojnë të mbeten të luhatshme dhe subjekt i goditjeve të vazhdueshme të kërkesës dhe ofertës.
Të dhënat e INSTAT-it tregojnë se ekonomia shqiptare u rrit me 3.55% në tremujorin e tretë të vitit, duke shënuar një ngadalësim kundrejt normës 3.9% të rritjes të shënuar në gjashtëmujorin e parë. Ky ngadalësim erdhi nga ulja e ritmit të rritjes së investimeve, nga zgjerimi i bilancit negativ të tregtisë me jashtë, si dhe nga tkurrja e stimulit fiskal. Nga ana tjetër, konsumi privat vijon të rritet, duke dhënë dhe kontributin kryesor në zgjerimin e aktivitetit ekonomik. Informacioni i pjesshëm i disponuar sugjeron për ruajtjen e këtyre tendencave edhe gjatë tremujorit të fundit të vitit.
Informacioni i ri dhe përditësimi i parashikimeve sugjeron se rritja e kërkesës agregate do të mundësojë një shfrytëzim më të plotë të kapaciteteve prodhuese në periudhën e ardhshme. Kthimi i ekonomisë në ekuilibër, reduktimi i presioneve dezinflacioniste nga tregtia me jashtë dhe ankorimi më i mirë i pritjeve inflacioniste afatmesme, do të krijojnë premisa për forcimin e presioneve të përgjithshme inflacioniste. Banka e Shqipërisë parashikon se inflacioni mesatar vjetor do të luhatet rreth nivelit 2.2% gjatë vitit 2018 dhe do të kthehet në objektiv brenda vitit 2019.
Skenari bazë i zhvillimeve makroekonomike kërkon ruajtjen e kahut stimulues të politikës monetare. Kjo politikë, e transmetuar nëpërmjet nivelit minimal të normës bazë të interesit, furnizimit të tregut me likuiditetin e nevojshëm, si dhe komunikimit të kursit të ardhshëm të politikës monetare, ka reduktuar
Gra�k 1. Ecuria e in�acionit
Burimi: Banka e Shqipërisë, INSTAT.
0.0
0.5
1.0
1.5
2.0
2.5
3.0
3.5
4.0
4.5
5.0
2013 2014 2015 2016 2017
Ndryshimi vjetor i in�acionit (%)Mesatare rrëshqitëse e in�acionitNorma bazë
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
15 Banka e Shqipërisë
normat e interesit dhe primet e rrezikut në tregjet financiare. Gjithashtu, politika monetare stimuluese ka ndihmuar në frenimin e presioneve mbiçmuese në kursin e këmbimit.
Politika monetare stimuluese ka ndihmuar nxitjen e aktivitetit ekonomik, ka lehtësuar barrën e shërbimit të borxhit për bizneset shqiptare, si dhe ka ndihmuar stabilitetin financiar nëpërmjet nxitjes së reduktimit të kredive me probleme dhe lehtësimit të ristrukturimit të kredive.
Kostot e financimit janë të favorshme për rritjen e konsumit dhe të investimeve. Ato kanë mbështetur financimin e individëve për konsum e blerje banese, si dhe financimin e bizneseve për investim. Portofoli i kredisë në lekë u rrit mesatarisht me 9.5% gjatë vitit 2017, ose 2 pikë përqindje më tepër nga rritja e vitit 2016. Pesha e këtij portofoli ka ardhur në rritje gjatë viteve të fundit, duke përfaqësuar tashmë rreth 47.1% të kredisë totale ose 1.3 pikë përqindjeje më shumë se një vit më parë.
Më gjithë ecurinë pozitive, financimi i sektorit privat vazhdon të rritet me norma të moderuara, në reflektim të kërkesës ende të dobët, si dhe të kushteve ende të shtrënguara të kreditimit. Zgjerimi i mëtejshëm i aktivitetit ekonomik pritet të sjellë rritjen e kërkesës cilësore për kredi. Përballë kësaj kërkese, oferta e kredisë bankare duhet të përmirësohet më tej. Sistemi bankar mbetet i shëndetshëm, i mirëkapitalizuar dhe në gjendje për të përballuar me likuiditet nevojat e një ekonomie në rritje. Rreziku i kredisë ka ardhur në rënie gjatë tremujorëve të fundit: raporti i kredive me probleme ndaj totalit të kredisë zbriti në 13.2% në fund të vitit 2017, ose 5 pikë përqindje poshtë nivelit të shënuar në fundin e vitit 2016. Ulja e këtij rreziku, falë përmirësimit të gjendjes financiare të bizneseve dhe masave të marra për adresimin e kredive me probleme, është një hap pozitiv i cili duhet të ndiqet më me konseguencë nga industria bankare.
Gra�k 2. Normat e interesit të instrumenteve kryesore �nanciare në lekë
Burimi: Banka e Shqipërisë.
0.0
1.0
2.0
3.0
4.0
5.0
6.0
7.0
200620072008200920102011201220132014201520162017
Interesi mesatar i depozitaveme afat të reja në Lek
nivel mesatar historikinteres mesatar i depozitavenë lek (mesatare rrëshqitëse 3m)
%
0.0
2.0
4.0
6.0
8.0
10.0
12.0
14.0
16.0
200620072008200920102011201220132014201520162017
Interesi mesatar i kredisë së re në Lek
nivel mesatar historikinteres mesatar i ponderuarkredi (mesatare rrëshqitëse 6m)
%
0.0
1.0
2.0
3.0
4.0
5.0
6.0
7.0
8.0
9.0
10.0
200620072008200920102011201220132014201520162017
Yield mesatar 12-mujor i bonove të thesarit
yield 12-mujor i bonove të thesaritnivel mesatar historik
%
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
16Banka e Shqipërisë
Balanca e rreziqeve rreth parashikimeve afatmesme mbetet e zhvendosur në kahun e poshtëm, kryesisht e lidhur me pasiguritë në ambientin e jashtëm, me fortësinë e tendencave mbiçmuese të kursit të këmbimit dhe me shpejtësinë e rikuperimit të kredisë bankare.
Në bazë të informacionit të disponuar, Banka e Shqipërisë vlerëson se qëndrimi aktual i politikës monetare mbetet i përshtatshëm për përmbushjen e objektivit tonë dhe se intensiteti i stimulit monetar nuk do të zbehet përpara tremujorit të katërt të vitit 2018. Edhe më tej, politika monetare do të vazhdojë të mbetet në kahun stimulues gjatë gjithë horizontit afatmesëm, për të siguruar konvergimin e qëndrueshëm të inflacionit në objektiv.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
17 Banka e Shqipërisë
2. ambienti i jaShtëm i ekonomiSë
Ekonomia botërore ka vijuar të rritet me ritme të qëndrueshme edhe gjatë gjysmës së dytë të vitit 2017, ndërkohë që normat e inflacionit vijojnë të luhaten në nivele të ulëta. Tregjet financiare botërore janë likuide me norma interesi dhe prime rreziku të ulëta, në reflektim të politikave monetare lehtësuese.
Parashikimet për ekonominë botërore janë pozitive. Rritja ekonomike pritet të përshpejtohet më tej gjatë vitit 2018. Po ashtu, parashikimet flasin për rritje graduale të inflacionit në afat të mesëm, të mbështetur nga zgjerimi i aktivitetit ekonomik.
Rreziqet ndaj këtij parashikimi janë të balancuara. Megjithatë, tensionet gjeopolitike dhe reagimi i tregjeve ndaj normalizimit të pritur të politikës monetare nga bankat kryesore qendrore, mbeten faktorë kryesorë rreziku në afatin e shkurtër e të mesëm.
2.1. ekonomia botërore
Ekonomia botërore vijon të karakterizohet nga forcimi i rritjes ekonomike. Treguesit e tërthortë ekonomikë kanë regjistruar rritje në tremujorin e fundit, duke sugjeruar një përshpejtim të mëtejshëm të rritjes në gjysmën e dytë të vitit. Treguesi i përbërë botëror i prodhimit dhe i ekonomisë,2 si dhe treguesi
2 The global composite output PMI dhe Global manufacturing PMI, Markit, tetor, nëntor dhe dhjetor 2017.
Gra�k 3. Treguesi i përbërë paraprijës i PBB-së (CLI) dhe Prodhimi Industrial* i vendeve kryesore** (majtas) dhe in�acioni i vendeve kryesore dhe partnere
tregtarë (djathtas)
* Prodhimi industrial është mesatare rrëshqitëse 3-mujore e ndryshimit mujor, ndërkohë që trendi afatgjatë i CLI është 100. ** Vendet e OBZHE (OECD) dhe Brazil, Kinë, Rusi, Indi dhe Afrikë e Jugut.
Burimi: OBZHE (OECD).
-4.0%
-3.0%
-2.0%
-1.0%
0.0%
1.0%
2.0%
3.0%
93
95
98
100
102
105
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
Prodhimi industrial OECDCLI OECD
-3.6%
-1.8%
0.0%
1.8%
3.6%
5.4%
7.2%
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
Hun
dred
s
Greqi ItaliEurozona OECD
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
18Banka e Shqipërisë
paraprijës i PBB-së, kanë shënuar vlera mbi mesataret e tyre afatgjata në këto muaj. Parashikimet e OBZHE-së të publikuara në muajin nëntor dhe ato të FMN-së të muajit janar, kanë rishikuar për lart rritjen e PBB-së botërore për vitet 2017 dhe 2018. Nga ana tjetër, inflacioni ka regjistruar rritje të lehtë në muajin nëntor, ndërsa presionet inflacioniste vijojnë të mbeten përgjithësisht të ulëta.3
EkoNoMIA E SHBA-SëSipas të dhënave paraprake, ekonomia e SHBA-së vijoi të rritet në tremujorin e fundit të vitit, por me ritme lehtësisht më të ngadalta se një tremujor më parë. Komponentët e kërkesës që kontribuuan në rritje ishin shpenzimet konsumatore, shpenzimet qeveritare, investimet jorezidenciale dhe eksportet. Megjithatë, thuajse të gjithë këta komponentë kanë zvogëluar kontributin e tyre në rritjen ekonomike, duke iu bashkuar efektit negativ të rritjes së shpejtë të importeve. Për periudhën në vazhdim, pritet që ekonomia të vijojë të rritet, e mbështetur nga shpenzimet e investimet private, të cilat do të përfitojnë nga paketa e re fiskale e miratuar në vend4. Punësimi vijoi të rritet, ndërsa norma e papunësisë mbeti e pandryshuar, në 4.1% në fund të vitit 2017.
Norma vjetore e inflacionit shënoi rritje, duke arritur në 2.1% në muajin dhjetor, me normën e inflacionit bazë gjithashtu në rritje. Kjo normë (1.8% në muajin dhjetor) qëndron afër nivelit të dëshiruar nga Rezerva Federale, e cila mori një tjetër masë shtrënguese të politikës monetare, duke rritur normën bazë të interesit me 0.25 pikë përqindje në muajin dhjetor.
Tabelë 1. Disa prej treguesve kryesorë makroekonomikë
ShtetetNdryshimi i PBB-së
T3-2017Norma e papunësisë
(%)Norma vjetore
e inflacionitTremujor Vjetor Nëntor 20017 Dhjetor 2017
ShBA 0.8† 2.5† 4.1‡ 2.1Eurozonë 0.6 2.6 8.7 1.4Gjermani 0.8 2.8 3.6 1.6Francë 0.5 2.2 9.2 1.2Mbretëri e Bashkuar 0.4 1.5 4.2 3.0
Burimi: Eurostat dhe institutet statistikore përkatëse.†- T4 2017, ‡- dhjetor 2017.
EkoNoMIA E EuRozoNëSEkonomia e Eurozonës ka forcuar ritmin e rritjes në tremujorin e tretë. PBB-ja e saj u rrit me 2.6%, nga 2.4% dhe 2.1% respektivisht në tremujorin e dytë dhe të parë. Rritja ekonomike ka bazë të gjerë dhe ka qenë e pranishme në shumicën e shteteve. Faktorët kryesorë që kontribuuan ishin kërkesa e brendshme dhe ecuria
3 Inflacioni vjetor i vendeve OBZHE (OECD) në muajin nëntor rezultoi 2.4%, ndërsa mesatarja e 11 muajve shënon 2.2%.
4 Kjo paketë siguron taksa më të ulëta për bizneset dhe individët, duke krijuar një kërkesë të brendshme të shtuar. Megjithatë, këto masa pritet të ndikojnë negativisht në buxhetin e shtetit, duke tkurrur shpenzimet qeveritare.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
19 Banka e Shqipërisë
pozitive e eksporteve neto. Treguesit paraprakë5 të zhvillimeve ekonomike si edhe treguesit e besimit shfaqen në rritje në tremujorin e fundit, duke konfirmuar momentin pozitiv të ekonomisë në Eurozonë.
Projeksionet e muajit dhjetor6 për rritjen ekonomike të viteve 2017 dhe 2018 janë rishikuar për lart krahasuar me ato të muajit shtator. Kushtet e favorshme të financimit dhe përmirësimi i treguesve të punësimit kanë mbështetur dhe pritet të forcojnë rritjen e konsumit dhe gjallërimin e investimeve. Inflacioni shënoi 1.4% në muajin dhjetor, ndërsa mesatarja e tij për vitin 2017 vlerësohet 1.5%, nga 0.2% vitin e kaluar. Presionet inflacioniste gjykohen të përmbajtura, për sa kohë që inflacioni bazë vijon të jetë afër nivelit 1%.
Ekonomitë e vendeve partnere tregtare të Shqipërisë, italia dhe Greqia, shënuan rritje pozitive në tremujorin e tretë të vitit. Ekonomia italiane ka vijuar tendencën rritëse, duke u mbështetur në rritjen e fortë të investimeve, bashkë me rritjen e konsumit privat dhe eksporteve neto. Edhe në Greqi, investimet janë rritur me ritme të shpejta, duke tejkaluar efektin negativ të tkurrjes së konsumit dhe rritjes së fortë të importeve. Inflacioni ka shënuar vlera të ulëta, por pozitive në të dy vendet (1.0%). Çmimet e energjisë dhe të ushqimeve kanë mbështetur vlerat pozitive, por inflacioni bazë ka qëndruar në nivele të ulëta.
EkoNoMITë E RAjoNIT7
Ekonomitë e vendeve të rajonit kanë përshpejtuar ritmin e rritjes ekonomike në tremujorin e tretë të vitit. Rritja duket se është e bazuar në kërkesën e brendshme,
5 Treguesi i ndjesisë ekonomike (ESI) dhe treguesi i besimit të biznesit (BCI) për Eurozonën tetor, nëntor dhe dhjetor 2017.
6 ECB Survey of Professional Forecasters, dhjetor 2017.7 Vendet kryesore partnere tregtare, joanëtare të BE-së.
Gra�k 4. Eurozonë, indeksi i përbërë i prodhimit (PMI) dhe PBB-ja tremujore (majtas), tregues të vrojtimit për biznesin dhe konsumatorët (në mes) dhe treguesi i
ndjesisë ekonomike (ESI) dhe PBB-ja vjetore (djathtas)
Burimi: Markit, Eurostat, KE.
-2.5
-2
-1.5
-1
-0.5
0
0.5
1
1.5
01/10
04/11
08/12
12/13
04/15
08/16
12/17
25
35
45
55
65
PBB Eurozonë (t.m.t)Indeksi PMI Eurozonë
-5.0
-3.0
-1.0
1.0
3.0
-41
-31
-21
-11
-1
9
01/10
04/11
08/12
12/13
04/15
08/16
12/17
Besimi konsumatorBesimi biznesi (djathtas)
65
70
75
80
85
90
95
100
105
110
115
-6
-4
-2
0
2
4
201020112012201320142015201620172017
Eu PBB (v.m.v)ESI (treguesi i ndjesisë ekonomike)
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
20Banka e Shqipërisë
me kontribut pozitiv nga shpenzimet konsumatore dhe investimet, por edhe në ecurinë e përmirësuar të eksporteve. Punësimi ka shfaqur shenja përmirësimi, por norma e papunësisë vijon të qëndrojë mbi nivelin e saj natyror. Ecuria pozitive e ekonomisë është përkthyer vetëm pjesërisht në presione inflacioniste. Normat e inflacionit kanë lëvizur në kahe të ndryshme në vende të ndryshme dhe ndikimi nga çmimet e mallrave bazë ka qenë i vogël. Rajoni pritet të përjetojë zhvillime pozitive në periudhën në vazhdim, duke përfituar nga kërkesa e brendshme e qëndrueshme, nga përmirësimi i ekonomive partnere tregtare dhe nga qëndrueshmëria politike.
Ekonomia e turqisë përmirësoi ndjeshëm ritmin e rritjes në tremujorin e tretë të vitit, duke arritur shifra dyshifrore. Rritja është ushqyer nga përshpejtimi i ndjeshëm i shpenzimeve konsumatore dhe i investimeve, të cilat janë mbështetur nga një skemë e garancive shtetërore të kredive të korporatave. Eksportet gjithashtu shënuan rritje, por kjo rritje u tejkalua nga rritja e shpejtë e importeve, duke frenuar lehtësisht shpejtësinë e rritjes ekonomike. Aktiviteti ekonomik në Serbi ka shënuar rritje më të lartë në tremujorin e tretë të vitit, i mbështetur nga rritja e investimeve dhe konsumi i brendshëm. Importet kanë ndjekur një trajektore rritëse, me norma rritjeje vjetore dyshifrore, duke ndikuar negativisht në rritjen agregate. Në ndarjen sektoriale, prodhimi industrial dhe shërbimet kanë kontribuar pozitivisht, ndërsa prodhimi bujqësor është tkurrur, si pasojë e kushteve të këqija klimatike. Pas një tremujori me rritje negative, ekonomia e maqedonisë u rrit me terma lehtësisht pozitivë në tremujorin e tretë të vitit. Rritja ekonomike u mbështet nga shpenzimet konsumatore dhe nga rritja e ndjeshme e eksporteve neto, me kontribut si nga rritja e eksporteve ashtu edhe nga tkurrja e importeve. Ngërçi politik ka ndikuar në tkurrjen e shpenzimeve qeveritare dhe investimeve, të cilat janë zvogëluar në këtë tremujor. Ekonomia e kosovës ka vijuar të rritet me ritme të shpejta edhe në tremujorin e tretë të vitit, e mbështetur nga investimet dhe rritja e fortë e eksporteve neto, kryesisht ato të sektorit minerar. Shpenzimet konsumatore e ato qeveritare kanë njohur një ngadalësim, të ndikuara nga pasiguritë në situatën politike.
Tabelë 2. Tregues ekonomikë për vendet fqinje
Vendet Ndryshimi vjetor i PBB-së Inflacioni vjetor Norma e papunësisëT3 - 2017 Dhjetor 2017 T3 - 2017
Itali 1.7 1.0 11.0*Greqi 1.3 1.0 20.7†Maqedoni 0.2 2.4 22.1Serbi 2.1 3.0 12.9Turqi 11.1 11.9 10.3†Kosovë 4.4 0.5 30.2Shqipëri 3.5 1.8 13.6
Burimi: Institutet statistikore përkatëse.Shënim: *Vlera për muajin nëntor 2017; †Vlera për muajin tetor 2017.
Normat e inflacionit kanë ndjekur trajektore të ndryshme në rajon. Në Serbi, inflacioni shënoi një rritje të lehtë në muajin dhjetor, por qëndron në vlera më të ulëta se një tremujor më parë. Çmimi i prodhimeve bujqësore është rritur si pasojë e faktorëve klimatikë, duke kompensuar rënien e çmimit të energjisë.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
21 Banka e Shqipërisë
Inflacioni bazë vijon të qëndrojë në nivele të ulëta. Inflacioni në Turqi ka shënuar një zvogëlim në muajin dhjetor, por në terma tremujorë qëndron më lart se në tremujorin e tretë. Çmimet e ushqimeve vazhdojnë të jenë kontribuuesi kryesor në normat e larta të inflacionit. Gjithashtu, edhe inflacioni bazë vijon të jetë në terma dyshifrorë. Inflacioni në Kosovë ka shënuar rënie në muajt e fundit të vitit, ndërsa në Maqedoni ka ndjekur një trajektore rritëse, si pasojë e rritjes së inflacionit bazë dhe çmimit të ushqimeve.
2.2. ecuria e çmimeve të mallrave kryeSore në treGjet botërore
Çmimet në tregjet botërore kanë njohur një periudhë stabilizimi në muajt e fundit të vitit 2017. Kjo gjë është dëshmuar nga ecuria e ndryshimit të indekseve kryesore, të cilët kanë lëvizur drejt zeros.
Pasi njohën një rritje të shpejtë në 2017-ën, indeksi i energjisë dhe ai i metaleve e mineraleve, kanë ndjekur një trajektore ngadalësuese të rritjes vjetore në tremujorin e katërt. Çmimet e energjisë kanë reaguar pas shtimit të ofertës së naftës si nga vendet e OPEK-ut dhe nga ato jashtë saj. Çmimi i naftës Brent ngadalësoi ritmin e rritjes në dhjetor, duke shënuar 64.4 usd/fuçi. Çmimet e metaleve kanë ngadalësuar prirjen rritëse si pasojë e tkurrjes së investimeve në vendet në zhvillim, kryesisht në Kinë.
Çmimet e ushqimeve, të cilat janë tkurrur gjatë gjithë vitit, kanë filluar të ngadalësojnë ritmin zvogëlues në fundin e vitit, duke reflektuar pritshmërinë për tkurrje të ofertës si pasojë e kushteve klimatike të vështira në disa nga vendet prodhuese të drithërave. Parashikimet për indekset për vitin 2018 tregojnë për norma rritjeje të lehta negative për çmimet e metaleve dhe pozitive për çmimet e ushqimeve dhe të naftës.
Gra�k 5. Ndryshimet vjetore të çmimeve të mallrave bazë
Burimi: EIA, FMN, llogaritje të sta�t.
-80
-40
0
40
80
01/11
05/11
09/11
01/12
05/12
09/12
01/13
05/13
09/13
01/14
05/14
09/14
01/15
05/15
09/15
01/16
05/16
09/16
01/17
05/17
09/17
Ndryshimet vjetore të çmimit të naftës dhe të kursit të këmbimit
Çmimi i naftës jashtëKursi USD/LekÇmimi i naftës në vend
%
-60
-40
-20
0
20
40
60
80
2013M01
2013M04
2013M07
2013M10
2014M01
2014M04
2014M07
2014M10
2015M01
2015M04
2015M07
2015M10
2016M01
2016M04
2016M07
2016M10
2017M01
2017M04
2017M07
2017M10
Ndryshimi vjetor i indekseve të çmimeve të mallrave bazë
EnergjiUshqimeMetale dhe Minerale
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
22Banka e Shqipërisë
2.3. treGjet Financiare
Gjatë këtij tremujori, Banka e Anglisë dhe FED-i kanë rritur me nga 0.25 pikë përqindje normat bazë të interesit, duke i çuar ato në respektivisht 0.50% dhe 1.5%. Bankat e tjera kryesore qendrore nuk i kanë ndryshuar ato: norma bazë e BQE-së mbetet 0.0% dhe ajo e Bankës së Japonisë -0.1%
Tregjet financiare ndërkombëtare vijojnë të karakterizohen nga një ecuri e qetë dhe pozitive. Normat e interesit të instrumenteve të tregut të parasë në Eurozonë nuk kanë ndryshuar, duke mbetur në nivele të ulëta. Primet e rrezikut sovran kanë rënë ndjeshëm. Diferencat e interesave të titujve shtetërorë ndaj obligacioneve të Gjermanisë janë zvogëluar. Ndërkohë, normat e interesit për obligacionet e
bizneseve8 në ekonomitë kryesore të zhvilluara kanë regjistruar rritje të lehta, ndikuar nga dinamika pozitive e treguesve kryesorë të ekonomisë, si dhe përmirësimi i pritjeve për të ardhmen.
Në tregjet valutore, gjatë këtij tremujori, euro ka mbetur përgjithësisht e pandryshuar ndaj dollarit amerikan, ndonëse në terma vjetorë ajo qëndron në terren pozitiv. Në muajin dhjetor, euro shkëmbehej me 1.184 dollarë amerikanë, duke shënuar një mbiçmim prej 12.0% nga viti i kaluar.
8 FTSE Global Bond Index Series.
Gra�k 6. Normat bazë të interesit të disa bankave qendrore
Burimi: Bankat qendrore (BQE, Fed, BJ dhe BA).
(1.00)
-
1.00
2.00
3.00
4.00
5.00
6.00
7.00
02/07
04/08
06/09
09/10
11/11
02/13
04/14
07/15
09/16
12/17
BQE FEDBoJ Banka e Anglisë
Gra�k 7. Ecuria e disa treguesve �nanciarë në tregjet ndërkombëtare
Burimi: Bloomberg, Reuters dhe Eurostat.
-0.5%
0.0%
0.5%
1.0%
1.5%
2.0%
2.5%
01/10
01/11
01/12
12/12
12/13
12/14
12/15
12/16
12/17
Euribor dhe Libor
Euribor-3mLibor Usd-3m
0%
10%
20%
30%
40%
0.0%
2.0%
4.0%
6.0%
8.0%
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
Obligacione AAA ItaliSpanjëGreqi (djathtas)
1.00
1.05
1.10
1.15
1.20
1.25
1.30
1.35
1.40
1.45
2012-012012-072013-012013-072014-012014-072015-012015-072016-012016-072017-012017-072018-01
Kursi i këmbimit Eur/Usd në treg ndërkombëtar
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
23 Banka e Shqipërisë
3. treGjet Financiare dhe zhvillimet monetare
Tregjet financiare janë karakterizuar nga norma të ulëta interesi dhe nga prime të përmbajtura rreziku në gjashtëmujorin e dytë të vitit, ndërkohë që mbiçmimi i kursit të këmbimit erdhi në ngadalësim gjatë tremujorit të katërt.
Tendenca rritëse e yield-eve të letrave me vlerë të qeverisë nuk është transmetuar në segmentet e tjera të tregut financiar. Normat e interesit të kredisë dhe të depozitave në lekë mbeten pranë niveleve minimale historike.
Edhe pse normat e interesit të kredive vijojnë të luhaten në nivele të ulëta, aktiviteti kreditues vijon të shfaqë norma të moderuara rritjeje. kjo ecuri diktohet nga kërkesa e ulët për kredi dhe nga kushtet ende të shtrënguara të kreditimit të aplikuara nga bankat. zgjerimi i ofertës monetare mbetet në nivele të ulëta, ndërkohë që tendenca e zhvendosjes së kursimeve drejt afateve më të gjata të maturimit apo drejt instrumenteve alternative të tregut financiar, si letrat me vlerë të qeverisë, vijon ende.
3.1. zhvillimet në treGjet Financiare
TREgu NdëRBANkARNormat e interesit të tregut ndërbankar kanë vijuar të luhaten afër normës bazë të interesit edhe gjatë tremujorit të katërt. Diferenca e tyre nga norma bazë është minimale, në linjë me objektivin operacional të politikës monetare të Bankës së Shqipërisë. Treguesit e luhatshmërisë në këtë treg kanë qenë afër
Gra�k 8. Operacionet e tregut të hapur të BSH (majtas) dhe norma e interesit në tregun ndërbankar (djathtas)
Burimi: Banka e Shqipërisë.
0
10
20
30
40
50
60
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
Repo 7-ditoreRepo 1-mujoreRepo 3-mujore
mld
0.0
2.0
4.0
6.0
8.0
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
Norma ditore e interesitNorma javore e interesitNorma bazë
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
24Banka e Shqipërisë
nivelit të tremujorit të kaluar9. Transaksionet kryesore vijojnë të jenë ato me maturitet ditor dhe javor, por krahas tyre janë shtuar edhe shkëmbimet 2- apo 3-ditore.
Banka e Shqipërisë ka vijuar të ofrojë likuiditet me anë të instrumentit të saj kryesor, repos 7-ditore. Krahas saj, janë rritur injektimet e likuiditetit nëpërmjet marrëveshjeve repo me maturitet 3-mujor. Shuma e injektuar ka qenë më e madhe se ajo e tremujorit të kaluar dhe normat e interesit në ankandet e zhvilluara së fundi janë rritur, por ato mbeten gjithsesi shumë pranë normës bazë.
TREgu I BRENdSHëM vAluToRMonedha vendase ka vijuar të mbiçmohet kundrejt monedhave të partnerëve kryesorë tregtarë në tremujorin e fundit, por me një ritëm më të përmbajtur. Pavarësisht mbiçmimit modest të lekut ndaj euros, mbiçmimi i tij ndaj dollarit amerikan, e si rrjedhojë edhe ndaj lirës turke e renminbit kinez, mbetet i qenësishëm. Kursi nominal efektiv i këmbimit, KNEK, shënoi një mbiçmim vjetor prej rreth 4.5% në tremujorin e katërt, në rënie kundrejt maksimumit prej 5.3% në tremujorin e tretë. Për të njëjtën periudhë, kursi real efektiv i këmbimit KREK, u mbiçmua me 4.2%, nga 5.0% që shënonte në tremujorin e tretë. Indeksi real qëndron shumë pranë atij nominal që prej muajit shkurt të këtij viti, duke reflektuar diferencën e ulët mes inflacionit në vend dhe atij të vendeve partnere.
kursi eur/lek ka shfaqur luhatshmëri të ulët gjatë tremujorit të katërt të vitit 2017, duke qëndruar brenda intervalit të ngushtë 132.7-133.9 lekë/euro. Edhe efekti sezonal i muajit dhjetor rezultoi disi më i zbehtë në krahasim me
9 Devijimi standard i normave ditore dhe javore të interesit në tregun ndërbankar në tremujorin e katërt ishte respektivisht 0.043 dhe 0.027, nga 0.035 dhe 0.031 një tremujor më parë.
Gra�k 9. Ecuria e kursit të këmbimit në tregun vendas
Burimi: Banka e Shqipërisë.
-0.08
-0.06
-0.04
-0.02
0
0.02
0.04
0.06
12/11
12/12
12/13
12/14
12/15
12/16
12/17
KNEKKREK
Ndryshimet vjetore të indekseveKNEK dhe KREK
85
90
95
100
105
110
115
120
125
130
135
140
126
128
130
132
134
136
138
140
142
144
11/12
11/13
11/14
11/15
11/16
11/17
Euro/Lek (majtas)USD/Lek (djathtas)
Kursi i këmbimit në tregun vendas
-0.25
-0.2
-0.15
-0.1
-0.05
0 0.05
usd/lek
eur/lek
cny/lek
trl/lek
KNEK
KREK
T4 '17/T4 '16T4 '17/T3 '17
ndryshim, %
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
25 Banka e Shqipërisë
zhvillimet e viteve të kaluara10 . Thellimi i deficitit tregtar të mallrave në tremujorin e katërt diktoi një rritje të kërkesës për valutë. Nga ana tjetër, oferta për valutë ka vijuar të jetë e pranishme ashtu si edhe në tremujorët e kaluar, çka ka sjellë dhe qëndrueshmëri të kursit eur/lek. Ndërkohë, mbiçmimi vjetor i lekut kundrejt euros në tremujorin e katërt rezultoi mesatarisht 1.9%, në rënie nga mbiçmimi prej 2.9% i shënuar në tremujorin e tretë.
Ecuria e kursit usd/lek vijon të ndjekë kursin eur/usd në tregjet ndërkombëtare, ku zhvillimet pozitive të ekonomisë së Eurozonës ishin shkaqet kryesore të forcimit të euros kundrejt dollarit amerikan. Kursi usd/lek shënoi mesatarisht nivelin e 113.5 lekë/dollar në tremujorin e katërt, ose 10.0% më lirë se në të njëjtën periudhë të vitit të kaluar. Nënçmimi i dollarit u shfaq edhe brenda tremujorit, veçanërisht në muajin dhjetor, ku një dollar u këmbye mesatarisht me 112.6 lekë.
Në javët e para të muajit janar është vërejtur prapësimi i mbiçmimit sezonal të fundvitit dhe kthimi i kursit eur/lek pranë nivelit 134 lekë/eur. Ndërkohë, dollari amerikan ka vijuar të nënçmohet, sikurse edhe në tregun ndërkombëtar.
TREgu PRIMARYield-et e bonove dhe të obligacioneve të thesarit në tregun primar, kanë vijuar të rriten edhe në tremujorin e fundit të vitit 2017. Ecuria e yield-eve ka qenë e ngjashme me tremujorin e kaluar dhe është përcaktuar kryesisht nga rritja e yield-it të kërkuar në ankand nga bankat, ndërkohë që huamarrja e brendshme e qeverisë ishte më e ulët se shuma e planifikuar. Nga ana tjetër, situata e mirë e likuiditetit të qeverisë i ka mundësuar asaj një sjellje përzgjedhëse në ankande, duke kontribuar kështu në zbutjen e presioneve rritëse mbi yield-et.
10 Mbiçmimi mujor i lekut ndaj euros në muajin dhjetor shënoi vetëm 0.2% në vitin 2017, nga 0.7% dhe 0.5% që shënoi përkatësisht në vitet 2016 dhe 2015.
Gra�k 10. Yield-et e letrave me vlerë të qeverisë në tregun primar*
* Në gra�k janë përfshirë ankandet e kryera deri në datë 29 dhjetor 2017.Burimi: Banka e Shqipërisë.
0.0%
1.5%
3.0%
4.5%
6.0%
7.5%
9.0%
0 2 4 6 8 10
Kurba e yield-eve
T4 17 T3 17
T4 16
0.0%
2.0%
4.0%
6.0%
8.0%
10.0%
12.0%
01/10
04/11
08/12
12/13
04/15
08/16
12/17
Yield-et në tregun primar
12-mujore 2-vjeçare 5-vjeçare
7-vjeçare 10-vjeçare
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
26Banka e Shqipërisë
Pjerrësia e kurbës së yield-eve në tregun primar nuk ka ndryshuar në këto dy tremujorë. Analiza e kurbës së yield-eve tregon se lëvizjet e interesave kanë qenë uniforme, duke dëshmuar kështu për prime të pandryshuara rreziku lidhur me orientimin e politikës monetare dhe fiskale në të ardhmen.
Interesi mesatar për bonot e thesarit 12-mujore u rrit në 2.77% në fundin e muajit dhjetor, nga 2.34% që shënonte në muajin shtator. Ecuria e yield-eve të obligacioneve ka qenë afërsisht e njëjtë me bonot e thesarit. Ashtu si në segmentin e bonove, edhe këtu oferta e bankave ka ndikuar në kahun rritës të yield-eve. Yield-i i obligacionit 2-vjeçar u rrit në 3.25% në ankandin e muajit dhjetor, nga 2.89% në muajin shtator. Në ankandet e kryera në javët e para të muajit janar, yield-et e letrave me vlerë të qeverisë janë luhatur në masë të përmbajtur kundrejt ankandeve paraardhëse.
3.2. normat e intereSit të dePozitave dhe kredive dhe kuShtet e Financimit
Normat e interesit për depozitat dhe kreditë e reja janë luhatur në nivelet më të ulëta të tyre edhe gjatë tremujorit të katërt të vitit 2017. Gjendja e përshtatshme e likuiditetit në sistemin bankar ka mundësuar ruajtjen e normave në këto nivele, në linjë me politikën monetare lehtësuese të ndjekur nga Banka e Shqipërisë. Luhatjet e yield-eve gjatë vitit të fundit nuk kanë pasur ndikim të dukshëm në normat e interesit të kredisë.
Interesi mesatar për depozitat e reja me afat në lekë rezultoi mesatarisht 0.9% në tremujorin e katërt, duke qëndruar kështu pranë nivelit mesatar të tij në dy vitet e fundit. Në dy tremujorët e fundit është vërejtur një rritje e lehtë e normave të interesit për depozitat me afat maturimi mbi një vit, rritje e cila është balancuar nga norma marzhinalisht më të ulëta për depozitat me maturitet afatshkurtër.
Gra�k 11. Normat e interesit për depozitat e reja
Burimi: Banka e Shqipërisë.
0.0
1.0
2.0
3.0
4.0
5.0
6.0
7.0
8.0
9.0
12/2009
12/2010
12/2011
12/2012
12/2013
12/2014
12/2015
12/2016
12/2017
Deri në 12 muaj2-5 vjetTotal
Interesi për depozitat me afat në lekë, %
0.0
0.5
1.0
1.5
2.0
2.5
3.0
3.5
4.0
12/2009
12/2010
12/2011
12/2012
12/2013
12/2014
12/2015
12/2016
12/2017
Diferenca e interesit të depozitavenë lekë kundrejt euro
Interesi i depozitave në euro
Interesi për depozitat me afat në euro, %
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
27 Banka e Shqipërisë
Norma mesatare e interesit për depozitat e reja me afat në euro rezultoi 0.2%, duke qëndruar edhe ajo në nivelin mesatar të dy viteve të fundit. Diferenca mes normave të interesit të depozitave në monedhën vendase dhe atyre në euro mbetet kështu në nivelin minimal të saj, prej 0.7 pikë përqindje.
Norma mesatare e interesit për kreditë e reja në lekë rezultoi mesatarisht 6.8% në tremujorin e katërt të vitit, duke qenë lehtësisht nën mesataren e dy tremujorëve të mëparshëm.11 Një dinamikë e tillë është diktuar, më së shumti, nga ecuria rënëse e normave të interesit për kreditë për biznese, norma mesatare e të cilave është luhatur rreth nivelit 6.7% në tre tremujorët e fundit të vitit 2017. Kjo tendencë rënëse është vënë re si në kreditë për investime ashtu dhe në ato për mbështetje me likuiditet. Ndërkohë, edhe normat e interesit të kredive për individë u reduktuan gjatë tremujorit të katërt, duke zbritur në 7.0%, nga 7.3% që ishin në tremujorin e tretë. Kjo rënie ishte e pranishme si në kredinë konsumatore, ashtu edhe në atë hipotekare.
Interesi mesatar për kredinë e re në euro ka mbetur në nivele më të ulëta se ato të vërejtura në pjesën e parë të vitit dhe gjatë vitit 2016. Ai shënoi 4.3% në tremujorin e katërt të vitit, me një rritje të lehtë kundrejt tremujorit të tretë të tij. Sipas qëllimit të përdorimit, rritja ka qenë e pranishme në normat e interesit të kredive për likuiditet dhe të atyre për investime të bizneseve, ndërkohë që kanë mbetur të pandryshuara normat e interesit për kreditë konsumatore dhe hipotekare të individëve. Diferenca e normës mesatare të kredisë në lekë kundrejt asaj në euro u ul në 2.4 pikë përqindje në këtë tremujor, por në terma mesatarë ajo mbetet pranë nivelit të vitit të kaluar.
Rënia e kostove të kredisë (interesave dhe komisioneve) nuk është ndjekur me të njëjtin ritëm nga lehtësimi i kushteve të tjera të kredisë. Kështu, sipas të dhënave 11 Norma mesatare e interesit të kredisë për tremujorin e dytë të vitit është pastruar nga efekti i
një kredie dhënë në muajin prill me normë veçanërisht të ulët.
Gra�k 12. Normat e interesit për kredinë e re
Burimi: Banka e Shqipërisë.
0.0
2.0
4.0
6.0
8.0
10.0
12.0
14.0
16.0
18.0
12/2009
12/2010
12/2011
12/2012
12/2013
12/2014
12/2015
12/2016
12/2017
Hipotekare InvestimeLikuiditet Konsumatore
Interesipër kreditë në lekë, %
-1.0
-
1.0
2.0
3.0
4.0
5.0
6.0
7.0
8.0
9.0
12/2009
12/2010
12/2011
12/2012
12/2013
12/2014
12/2015
12/2016
12/2017
Diferenca e interesit të kredive nëlekë kundrejt euroInteresi i kredive në euroEuribor 12-mujor
Interesi për kreditë në euro, %(mesatare rrëshqitëse 6-m)(mesatare rrëshqitëse 6-m)
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
28Banka e Shqipërisë
të Vrojtimit të Aktivitetit Kreditues, standardet e kreditimit janë lehtësuar për individët, por kanë vepruar në kahun shtrëngues për bizneset, duke frenuar rritjen e kreditimit për këta të fundit gjatë të njëjtës periudhë.
Vrojtimi i Aktivitetit Kreditues për tremujorin e katërt tregoi se bankat kanë shtrënguar disa nga kushtet joçmim të kredisë për bizneset. Bankat kanë ulur madhësinë maksimale të kredisë, kanë forcuar më tej kërkesat e tyre për kolateral dhe kanë lënë të pandryshuar maturitetin maksimal të kredisë. Sa i takon kredisë për individë, bankat i kanë mbajtur përgjithësisht të pandryshuara kushtet joçmim të aplikuara. Ndryshime pozitive marzhinale janë raportuar për raportin këst/të ardhura dhe për kërkesat për kolateral, ndërkohë që madhësia dhe maturiteti maksimal i kredive për individë kanë qëndruar të pandryshuar.
3.3. kreditimi i Sektorit Privat12
Aktiviteti kreditues i tremujorit të katërt ka shfaqur një ngadalësim, por duke mbetur gjithsesi pranë niveleve të moderuara të rritjes së shfaqur edhe gjatë pjesës tjetër të vitit. Kredia për sektorin privat shënoi rritje mesatare vjetore prej 3.2% në tremujorin e katërt, duke arritur nivelin 36.4% të PBB-së në fund të vitit.
Ecuria e kredisë vijon të ndikohet nga kërkesa ende e kufizuar e bizneseve, si dhe nga standardet relativisht të shtrënguara të kreditimit për këtë segment. Kjo ecuri ka reflektuar gjithashtu mbiçmimin e monedhës vendase ndaj monedhave kryesore, euro dhe usd. E rregulluar për efektin e kursit të këmbimit, rritja e portofolit të kredisë për sektorin privat luhatet rreth normës 5%.13
12 Të dhënat e kredisë janë të rregulluara për kreditë e nxjerra jashtë bilancit.13 Zhvillimet në kredi në fund të vitit janë ndikuar ndjeshëm edhe nga shitja e kredive me
probleme. Duke shmangur ndikimin e këtij faktori, norma e rritjes vjetore të kredisë për vitin 2017 rezulton rreth vlerës 6%.
Gra�k 13. Kushtet e kreditimit për biznese (majtas) dhe individë (djathtas), balancë neto përgjigjesh
*Shënim: mesatare aritmetike e balancave neto të komponentëve përkatës.Burimi: Vrojtimi i aktivitetit kreditues, Banka e Shqipërisë.
-25
-20
-15
-10
-5
0
5
10
15
T1-14T2-14T3-14T4-14T1-15T2-15T3-15T4-15T1-16T2-16T3-16T4-16T1-17T2-17T3-17T4-17
madhësia e kredisëkërkesat për kolateralmaturiteti i kredisëkushte joçmim, mesatare*
-10
-5
0
5
10
15
20
25
T1-14T2-14T3-14T4-14T1-15T2-15T3-15T4-15T1-16T2-16T3-16T4-16T1-17T2-17T3-17T4-17
madhësia e kredisëkërkesat për kolateralmaturiteti i kredisëraporti këst/të ardhurakushte joçmim, mesatare*
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
29 Banka e Shqipërisë
Raporti i kredive me probleme ndaj totalit ka shënuar rënie të mëtejshme gjatë kësaj periudhe. Në fund të muajit dhjetor, ky raport zbriti në 13.2%, ose 5 pikë përqindje më pak se në të njëjtën periudhë të një viti më parë, duke shënuar nivelin më të ulët të shtatë viteve të fundit. Rënia e vazhdueshme e tij pasqyron përmirësimin e ambientit ekonomik, efektet e masave të ndërmarra nga Banka e Shqipërisë për trajtimin e kredive me probleme, si dhe përpjekjet e bankave për ristrukturimin e kredive dhe pastrimin e bilancit të tyre.
Zhvillimet në terma të monedhës konfirmojnë ecurinë pozitive të kredisë në lekë. Kjo kredi shënoi një rritje vjetore mesatare prej 8% gjatë tremujorit të katërt, duke qenë gjithsesi disi më e ulët se një tremujor më parë. Ky ngadalësim është i përqendruar në fund të tremujorit dhe reflekton pjesërisht efektin e bazës së lartë krahasuese të një viti më parë. Nga ana tjetër, kredia në valutë shënon një rritje vjetore dukshëm më të ulët. E rregulluar për efektin e kursit të këmbimit, rritja vjetore e saj gjatë tremujorit të katërt luhatet rreth vlerës mesatare 3%.
Kredia për biznese regjistroi një rritje mesatare vjetore prej 1.5% gjatë tremujorit të katërt. Në një analizë më të detajuar, vihet re se portofoli i kredisë për likuiditet ndaj bizneseve u reduktua me 1.1% gjatë vitit 2017. Në të kundërt, portofoli i kredisë për investime u rrit me 3.7% gjatë kësaj periudhe.
Rritja e ngadaltë e kredisë për biznese pasqyron si kërkesën e ulët dhe ofertën e shtrënguar për të. Sipas rezultateve të Vrojtimit të Aktivitetit Kreditues, rezulton se oferta e bankave mbetet e shtrënguar si pasojë e perceptimit të tyre për rrezikun e lartë të kredisë, si në nivel makro ashtu edhe në nivel sektori ekonomik. Po sipas të njëjtit vrojtim, kërkesa e bizneseve për financim mbetet e ulët si pasojë e përdorimit të fondeve të veta nga ana e bizneseve. Ky konstatim mbështetet edhe nga rritja e lartë e depozitave të bizneseve gjatë vitit 2017, rritje e cila rezultoi në nivelin mesatar vjetor prej 19%.
Gra�k 14. Kredia për sektorin privat sipas monedhës dhe agjentëve ekonomikë
Burimi: Banka e Shqipërisë
2013M12
2014M04
2014M08
2014M12
2015M04
2015M08
2015M12
2016M04
2016M08
2016M12
2017M04
2017M08
2017M12
Ndryshime vjetore
Kredi për sektorin privatKredi në lekë
2013M12
2014M04
2014M08
2014M12
2015M04
2015M08
2015M12
2016M04
2016M08
2016M12
2017M04
2017M08
2017M12
Ndryshime vjetore
Kredi për sektorin privatKredi për biznese
Kredi në valutë Kredi për individë
-10%
-5%
0%
5%
10%
15%
-6%
-4%
-2%
0
2%
4%
6%
8%
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
30Banka e Shqipërisë
Zgjerimi i kredisë për sektorin privat mbështetet nga rritja e qëndrueshme e kredisë për individë. Kjo kredi është nxitur jo vetëm nga kërkesa e individëve për financim, por dhe nga kushtet e përmirësuara të kreditimit në këtë segment. Në terma vjetorë, kredia për individë shënoi rritje mesatare me rreth 6.9% në tremujorin e fundit. Kredia për konsum vijon të shfaqë rritje të qëndrueshme. Portofoli i saj në fund të vitit rezulton mesatarisht 12.9% më i lartë se një vit më parë. Ky portofol dominohet nga monedha vendase (84%), por pesha e tij ndaj totalit mbetet e ulët (rreth 10%). Kredia hipotekare ka shfaqur rritje vjetore lehtësisht më të lartë se në tremujorin e kaluar, me 4.6%. Pesha e këtij portofoli në kredinë totale arriti në 21%, me një rrije të lehtë kundrejt fundit të vitit 2016.
3.4. Financimi i Sektorit Publik14
Ndryshe nga gjashtëmujori i parë, profili i huamarrjes së qeverisë në gjysmën e dytë të vitit u mbështet më shumë tek burimet e huaja të financimit dhe më pak tek ato të brendshme. Huamarrja në tregun primar të letrave me vlerë u rrit me vetëm 2.2 miliardë lekë në gjashtëmujorin e dytë të vitit, duke çuar huamarrjen e brendshme për vitin 2017 në nivelin e 16.4 miliardë lekëve, nga 20.6 miliardë lekë e programuar. Nga ana tjetër, huamarrja neto e huaj arriti në 29.1 miliardë lekë në fund të muajit nëntor, duke u shtuar me 22.7 miliardë lekë nga fundi i qershorit, kryesisht si pasojë e fondeve të disbursuara në kuadër të mbështetjes buxhetore nga Banka Botërore.
14 Të dhënat për huamarrjen në tregun e brendshëm të letrave me vlerë i përkasin muajit dhjetor, ndërsa ato mbi instrumentet e tjera të financimit të deficitit i përkasin 11-mujorit, bazuar në të dhënat e publikuara nga Ministria e Financave dhe Ekonomisë.
Gra�k 15. Ecuria e kredisë sipas qëllimit të përdorimit
Burimi: Banka e Shqipërisë
-5%
0
5%
10%
15%
2013M12
2014M04
2014M08
2014M12
2015M04
2015M08
2015M12
2016M04
2016M08
2016M12
2017M04
2017M08
2017M12
Ndryshime vjetore
Kredi për likuiditet Kredi për investimeKredi për konsum Kredi për banesa
-6
-4
-2
0
2
4
6
8
10
12
14
2013T42014T12014T22014T32014T42015T12015T22015T32015T42016T12016T22016T32016T42017T12017T22017T32017T4
mili
ardë
lekë
kredi për banesa Kredi për konsumkredi për investime Kredi për likuiditet
�uks neto tremujor
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
31 Banka e Shqipërisë
Në terma të zotëruesve, portofoli i letrave me vlerë të qeverisë vijon të ruajë strukturë pothuajse të njëjtë me një vit më parë, duke u mbështetur në masën më të madhe, rreth 58%, tek sistemi bankar. Nga ana tjetër, individët kanë qenë më aktivë në tregun primar e atë sekondar të letrave me vlerë, duke zotëruar rreth 25.3% të totalit të borxhit të brendshëm të qeverisë, nga 24.8 në fund të vitit 2016.
3.5. ecuria e dePozitave dhe e ParaSë në ekonomi
Treguesi i parasë së gjerë, agregati M3, shënoi një normë mesatare rritjeje vjetore prej 1.1% në tremujorin e katërt, krahasuar me normën 2.1% të shënuar në tremujorin e tretë. Ecuria e këtij treguesi reflekton krijimin e ngadaltë të parasë në ekonomi, ndryshimet strukturore në mbajtjen e parasë,15 si edhe efektin e mbiçmimit të monedhës. Zhvendosja e depozitave drejt maturiteteve mbi dy vjet, të cilat nuk përfshihen në llogaritjen e agregatëve monetarë, ka vijuar edhe gjatë tremujorit të katërt.
Agregati në lekë, M2, shënoi rritje vjetore me 1% gjatë kësaj periudhe, të njëjtë me tremujorin e tretë të vitit. Zgjerimi i këtij treguesi mbështetet kryesisht nga kreditimi i ekonomisë në monedhë vendase. Megjithatë, ecuria e tij në kahun e pasivit vijon të kufizohet nga zhvendosja e depozitave drejt maturiteteve mbi dy vjet, e cila ka prekur në një masë të gjerë depozitat në monedhën vendase.Treguesi i parasë likuide, agregati M1, ka shfaqur një normë mesatare rritjeje vjetore prej 7.5% në tremujorin e katërt. Raporti i parasë jashtë bankave ndaj agregatit M2 është rritur në 35.9%, duke reflektuar sjelljen sezonale të fundvitit, si dhe ndryshimet strukturore në M2.
15 Shih Banka e Shqipërisë, Raporti Tremujor i Politikës Monetare 2016/II: Hapësirë informuese 4: Ndryshimet strukturore në paranë në ekonomi, faqe 34.
Gra�k 16. De�citi buxhetor dhe instrumentet e �nancimit të tij, në miliardë lekë (kumulative) dhe mbajtësit kryesorë të borxhit të brendshëm të qeverisë
Burimi: Ministria e Financave, Banka e Shqipërisë.
-60-40
-20
0
20
40
60
80
100
2011M03
2011M12
2012M09
2013M06
2014M03
2014M12
2015M09
2016M06
2017M03
2017M11
Huamarrje e brendshme Huamarrje e jashtmeTë ardhura nga privatizimet Të tjeraEurobond De�citi buxhetor
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
BSh Bankat tregtare Individë Të tjerë
Dhjetor-14 Dhjetor-15Dhjetor-16 Dhjetor-17
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
32Banka e Shqipërisë
Depozitat në sistemin bankar shënuan rritje mesatare vjetore me rreth 2.3% në tremujorin e katërt, krahasuar me normën prej 3.5% tre muaj më parë16. Stoku i depozitave u zgjerua me 10.2 miliardë lekë nga fundi i muajit shtator, ku rritja e depozitave në lekë kompensoi tkurrjen e lehtë të depozitave në valutë. Megjithatë, rritja e depozitave nga një vit më parë është mbështetur gjerësisht nga depozitat në valutë. I rregulluar për efektin e kursit të këmbimit, stoku i tyre regjistroi një rritje rreth vlerës mesatare prej 4.1% vit mbi vit.
Depozitat në lekë, për tremujorin e katërt, u rritën me 11 miliardë lekë ose mesatarisht me 1.9% në terma vjetorë. Krahas krijimit të ulët të parasë në lekë,
16 Analiza mbështetet në totalin e depozitave, përfshirë ato mbi dy vjet.
Gra�k 17. Ecuria e treguesve monetarë
Burimi: Banka e Shqipërisë.
-10%
-5%
0%
5%
10%
15%
2013M12
2014M6
2014M12
2015M6
2015M12
2016M6
2016M12
2017M6
2017M12
kontribute vjetore
Pretendime neto ndaj qeverisëMjete valutore netoKredia për ekonominëTë tjera netoNë rritjen e M3
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
-5%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
2013M12
2014M6
2014M12
2015M6
2015M12
2016M6
2016M12
2017M6
2017M12
ndryshime vjetore (%)
PJB/M2 (BD)M1M2
Gra�k 18. Ecuria e depozitave në sistemin bankar
Burimi: Banka e Shqipërisë.
-100
-50
0
50
100
150
2010M12
2011M06
2011M12
2012M6
2012M12
2013M6
2013M12
2014M6
2014M12
2015M6
2015M12
2016M6
2016M12
2017M6
2017M12
Ndryshime vjetore të depozitave (në mld lekë)
Depozita me afat mbi 2 vjet
Depozita me afat nën 2 vjetDepozita pa afat
Ndryshime neto
10%
20%
30%
40%
50%
-5%
0%
5%
10%
15%
20%
2012M12
2013M6
2013M12
2014M6
2014M12
2015M6
2015M12
2016M6
2016M12
2017M6
2017M12
Ndryshime vjetore të depozitave sipas monedhës
Depozita në lekëDepozita në valutëDepozita pa afat/depozita total (bd)
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
33 Banka e Shqipërisë
kjo ecuri ka reflektuar zhvendosjen e kursimeve në lekë, nga depozitat bankare drejt instrumenteve alternative që ofrojnë norma interesi më të larta, si letrat me vlerë të qeverisë.17 Tendenca e zhvendosjes drejt instrumenteve më fitimprurëse ka prekur gjerësisht edhe strukturën e depozitave në lekë. Depozitat në këtë monedhë janë zhvendosur nga depozita me afat maturimi nën dy vjet në ato mbi dy vjet.
Ecuria e depozitave në terma të strukturës vijon të evidentojë njëkohësisht zhvendosjen e depozitave drejt atyre pa afat. Kjo prirje mbetet më e theksuar për depozitat në valutë dhe në një masë më të ulët për depozitat në lekë. Depozitat pa afat në fund të vitit përbëjnë rreth 41.9% të stokut total të depozitave në sistemin bankar. Zhvillimet sipas agjentëve ekonomikë konfirmojnë ecurinë e mirë të depozitave të individëve në tremujorin e fundit, ndërsa depozitat e bizneseve shënuan një rritje të moderuar gjatë kësaj periudhe.
17 Portofoli i letrave me vlerë të qeverisë në zotërim të individëve u rrit me 6.7 miliardë lekë gjatë vitit 2017.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
34Banka e Shqipërisë
4. inFlacioni dhe rritja ekonomike
Inflacioni mesatar i tremujorit të katërt rezultoi 1.8%, duke qëndruar disi më lart vlerës së tremujorit paraardhës dhe pranë parashikimit për të. Ecuria e inflacionit vjetor vijoi të përcaktohet nga ecuria e çmimeve të ushqimeve dhe e çmimit të qirasë.
Nga pikëpamja makroekonomike, presionet e brendshme inflacioniste kanë vijuar të jenë të ulëta, në prani të kapaciteteve të lira në tregun e prodhimit dhe të punës, si edhe në pasqyrim të rritjes së moderuar të pagave. Nga ana tjetër, presionet inflacioniste nga çmimet e huaja u forcuan lehtë, për shkak të dinamikës së ngadalësuar të mbiçmimit të kursit të këmbimit.
Rritja ekonomike ndoqi trajektoren e pritur në ngadalësim, duke arritur në 3.55% në tremujorin e tretë të vitit 2017. Ashtu siç pritej, rritja e kërkesës agregate u mbështet kryesisht nga zgjerimi i konsumit privat, ndërkohë që ngadalësimi i normës së rritjes u përcaktua nga ngadalësimi i investimeve dhe kontributi negativ i eksporteve neto. Nga ana e prodhimit, zgjerimi i rritjes ekonomike u mbështet kryesisht nga aktivitetet e shërbimeve, ndërkohë që sektori i ndërtimit dha një kontribut dukshëm më të ulët sesa një tremujor më parë. Të dhënat e disponuara sugjerojnë një rritje ekonomike në ngadalësim të mëtejshëm gjatë tremujorit të fundit të vitit 2017.
Ekonomia e vendit pritet të ndjekë një trajektore rritëse të qëndrueshme për periudhën në vazhdim, duke konverguar gradualisht drejt potencialit të saj. ky proces pritet të rrisë presionet e brendshme inflacioniste dhe të ndihmojë në kthimin e inflacionit në objektiv gjatë vitit 2019.
4.1. ecuria e inFlacionit
Inflacioni mesatar vjetor i tremujorit të katërt rezultoi 1.8%, duke lëvizur në drejtimin e pritur dhe duke qëndruar 0.1 pikë përqindje më lart se një tremujor më parë. Zhvillimet e këtij tremujori tregojnë se ngadalësimi i inflacionit në tremujorin e tretë të vitit u ndikua kryesisht nga faktorë të përkohshëm të ofertës. Megjithatë, ambienti ekonomik vazhdon të karakterizohet nga presione të ulëta inflacioniste, në prani të kapaciteteve të pashfrytëzuara të prodhimit dhe të mbiçmimit të kursit të këmbimit. Nivele të ulëta inflacioni vërehen dhe tek vendet kryesore partnere tregtare, duke përforcuar presionet e ulëta inflacioniste në ambientin ekonomik.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
35 Banka e Shqipërisë
Niveli dhe luhatjet e inflacionit vijojnë të reflektojnë në pjesën më të madhe ecurinë e çmimeve të ushqimeve të papërpunuara. Kontributi i kësaj kategorie në inflacionin e muajit dhjetor ishte dukshëm më i ulët nga ai i muajve të tjerë të tremujorit18, ndërkohë që kontributi i kategorive të tjera shënoi rritje. Kategoritë “Strehim-qira” dhe “Mallra konsumi joushqimor” kompensuan rënien e kontributit të kategorisë së mallrave ushqimore.
Kategoritë e ushqimeve vazhdojnë të ruajnë peshën kryesore në formimin e inflacionit total (rreth 70%). Megjithatë, kontributi i tyre vazhdoi të bjerë edhe gjatë tremujorit të katërt19. Peshën kryesore në rënie e dha kategoria “ushqime të përpunuara”, kontributi i së cilës u pakësua nga 0.2 në 0.0 pikë përqindje. Ecuria e çmimeve të drithërave, ka drejtuar inflacionin në rënie të kësaj kategorie në krahasim me zhvillimet e fillimvitit. Megjithatë, kontributi i kësaj kategorie ndryshoi kahun e lëvizjes në muajin dhjetor, duke shfaqur shenja rritjeje të inflacionit. Krahasuar me tremujorin e kaluar, kontributi mesatar i kategorisë “ushqime të papërpunuara” shënoi rritje, por muaji dhjetor shënoi një lëvizje në kah të kundërt me tendencën e tremujorit.20
Kontributi pozitiv i kategorisë “mallra të konsumit joushqimor” ruajti pothuajse të njëjtën vlerë (0.2 pikë përqindje) me një tremujor më parë. Brenda kësaj kategorie, kontributet e lëndëve djegëse patën 18 Grupi i mallrave ushqimore në dy muajt e tjerë përbënte më shumë se 80% të normës totale
të inflacionit. Në muajin dhjetor, ky kontribut u reduktua në 60%.19 Nga 1.4 pikë përqindje në tremujorin e tretë, në 1.3 pikë përqindje në tremujorin e katërt.20 Kontributi i saj ra nga 1.5 pikë përqindje, në 1 pikë përqindje.
Gra�k 19. In�acioni vjetor dhe objektivi (majtas). In�acioni në vendet e rajonit dhe në BE (djathtas)
Burimi: INSTAT, www.tradingseconomics.com dhe llogaritje të Bankës së Shqipërisë.
-1.0
-0.5
0.0
0.5
1.0
1.5
2.0
2.5
3.0
20
15T1
20
15T2
20
15T3
20
15T4
20
16T1
20
16T2
20
16T3
20
16T4
20
17T1
20
17T2
20
17T3
20
17T4
Shqipëria Vendet e rajonit BE
0%
1%
2%
3%
4%
5%
2010M01
2010M06
2010M11
2011M04
2011M09
2012M02
2012M07
2012M12
2013M05
2013M10
2014M03
2014M08
2015M01
2015M06
2015M11
2016M04
2016M09
2017M02
2017M07
2017M12
In�acioni vjetor In�acioni mes. me bazë vjetore Objektivi
Gra�k 20. Kontributet sipas kategorive ushqimore dhe joushqimore në in�acionin vjetor total
Burimi: INSTAT dhe llogaritje të Bankës së Shqipërisë.
-1
0
1
2
3
4
5
10_T01
10_T04
11_T03
12_T02
13_T01
13_T04
14_T03
15_T02
16_T01
16_T04
17_T03
Kontributi i grupit "ushqimor”Kontributi i grupit "joushqimor"Total
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
36Banka e Shqipërisë
luhatje të çmimeve, të cilat në mesataren e tremujorit rezultuan me ndikim të ulët në kontributin e kësaj kategorie.
Kontribut më të lartë shënuan kategoritë “Strehim-qira” dhe “mallra konsumi afatgjatë”. Kategoria e parë shënoi rritje të kontributit si pasojë e rritjes së çmimit të qirave gjatë periudhës nëntor-dhjetor. Kontributi i kategorisë së dytë ndonëse u kthye në kahun pozitiv, mbeti i neglizhueshëm gjatë tremujorit të fundit të vitit. Kategoritë “Shërbime” dhe ”mallra e shërbime me çmime të rregulluara” vazhdojnë të ruajnë kontribute të ulëta në inflacionin total.
Tabelë 3. Kontributi i kategorive kryesore në inflacionin vjetor (në pikë përqindje)*
T4:15 T1:16 T2:16 T3:16 T4:16 T1:17 T2:17 T3:17 T4:17Ushqime të përpunuara (pp) 0.0 -0.4 0.1 0.4 0.6 0.6 0.5 0.2 0.0Bukë dhe drithëra (pp) -0.1 -0.2 -0.1 0.0 0.1 0.1 0.0 0.0 0.0Alkool dhe duhan (pp) 0.2 0.1 0.1 0.1 0.1 0.1 0.0 0.0 0.0Ushqime të papërpunuara (pp) 2.6 1.5 0.9 1.2 0.9 1.3 1.1 1.2 1.3Fruta (pp) 0.9 0.7 0.6 0.4 0.2 0.3 0.3 0.5 0.6Perime (pp) 1.7 0.8 0.3 0.8 0.6 0.9 0.7 0.7 0.6Shërbime (pp) 0.0 -0.1 0.0 0.2 0.2 0.2 0.2 0.1 0.1Mallra me çmime të rregulluara (pp) 0.0 0.1 0.1 0.1 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0Lëndë djegëse dhe energji (pp) -0.1 0.0 0.1 0.1 0.1 0.0 0.0 0.0 0.0Strehim (pp) -0.2 -0.2 0.0 0.0 0.0 0.0 0.1 0.1 0.2Mallra konsumi joushqimor -0.3 -0.3 -0.3 -0.1 0.1 0.3 0.2 0.2 0.2Mallra konsumi afatgjatë (pp) 0.0 0.1 0.1 0.1 0.1 0.0 -0.1 -0.1 0.0Indeksi i çmimeve të konsumit (ndryshim vjetor %) 2.1 0.7 0.7 1.9 1.9 2.4 2.0 1.7 1.8
Burimi: INSTAT dhe Banka e Shqipërisë. *Në tabelë janë paraqitur disa nga grupet kryesore të kategorive.
4.2. Produkti i brendShëm bruto dhe ecuria e kërkeSëS aGreGate
Sipas të dhënave të INSTAT-it, Produkti i Brendshëm Bruto (PBB) rezultoi me një rritje reale vjetore prej 3.55% në tremujorin e tretë të vitit 2017. Kjo normë rritjeje rezultoi 0.5 pikë përqindje më e ulët se ajo e tremujorit të mëparshëm.
4.2.1. Prodhimi SiPaS Sektorëve21
Rritja ekonomike në tremujorin e tretë të vitit 2017 u mbështet në masën më të madhe nga sektori i shërbimeve. Përshpejtimi i aktivitetit në këtë sektor pasqyroi kryesisht rritjen e vlerës së shtuar të degëve të “Tregtisë, hoteleve e restoranteve dhe transportit” dhe “Administratës publike, arsimit dhe shëndetësisë”. Me gjithë performancën e përmirësuar të sektorit të shërbimeve, ngadalësimi i rritjes ekonomike në tremujorin e tretë i atribuohet rritjes më të ngadaltë të sektorit prodhues. ky ngadalësim erdhi si rezultat i kontributeve
21 Ecuria e PBB-së dhe e vlerës së shtuar bruto sipas sektorëve trajtohet në terma të ndryshimeve vjetore reale. Analiza mbështetet në të dhënat më të fundit të PBB-së sipas metodës së prodhimit për tremujorin e tretë të vitit 2017, të publikuara nga INSTAT-i në datën 29 dhjetor të vitit 2017. Diferencat midis normave të rritjes së sektorëve të këtij publikimi dhe atyre të analizuara në Raportin e Politikës Monetare 2017/IV janë rezultat i rishikimit të serive.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
37 Banka e Shqipërisë
më të ulëta të “Ndërtimit” dhe të “Bujqësisë”, ndërkohë që “Industria” dha një kontribut negativ.
Treguesit e tërthortë paraprijës sugjerojnë se sektori i shërbimeve dhe aktiviteti ndërtues do të vazhdojnë të gjenerojnë kontributet më të larta për rritjen ekonomike në tremujorin e katërt.
Sektori i shërbimeve kontribuoi me 2.4 pikë përqindje në rritjen ekonomike të tremujorit të tretë, nga 1.1 pikë përqindje një tremujor më parë. Ndërkohë, rritja më e ngadaltë e vlerës së shtuar të sektorit prodhues, me 1.6% nga 6.0% në tremujorin e mëparshëm, u përkthye në një kontribut rreth 0.6 pikë përqindje për rritjen ekonomike. Në këtë sektor, aktiviteti ndërtues vazhdon të ndikojë në masën më të madhe rritjen ekonomike (+0.7 pikë përqindje), ndonëse me një kontribut më të ulët se në tremujorin e mëparshëm (+1.9 pikë përqindje). Nga ana tjetër, aktiviteti i lidhur me bujqësinë, pyjet dhe peshkimin dha një kontribut minimal në rritjen ekonomike prej rreth 0.1 pikësh përqindjeje, në një kohë që tkurrja e vlerës së shtuar të industrisë e ndikoi ecurinë vjetore të PBB-së në kahun rënës me 0.1 pikë përqindje. Për sa i takon, komponentit të taksave neto, kontributi i tij në rritjen ekonomike rezultoi rreth 0.6 pikë përqindje nga 0.3 pikë përqindje në tremujorin e mëparshëm22.
Vlera e shtuar e sektorit të shërbimeve përshpejtoi ritmin e rritjes vjetore në 4.9% në tremujorin e tretë, pas rritjes me 2.5% të shënuar një tremujor më parë. Dinamika më e shpejtë e shërbimeve u përcaktua në masën më të madhe nga rritja e vazhduar e vlerës së shtuar në degët “Tregti, hotele e restorante dhe transport” dhe “Administrata publike, arsimi dhe shëndetësia”. Degët e mësipërme kontribuuan me përkatësisht 1.9 dhe 1.8 pikë përqindje në rritjen e vlerës së shtuar të shërbimeve. Një ecuri më të përmirësuar shfaqën edhe
22 Ky komponent reflektoi tërësisht rritjen e zërit të taksave mbi produktet.
Gra�k 21. Produkti i brendshëm bruto nga ana e prodhimit dhe treguesit e besimit
*Të dhënat janë gjysmë përfundimtare. **Një vlerësim i parë.Burimi: INSTAT dhe Banka e Shqipërisë.
-5
-3
-1
1
3
5
7
2011 T1
2011 T3
2012 T1
2012 T3
2013 T1
2013 T3
2014 T1
2014 T3
2015* T1
2015* T3
2016** T1
2016** T3
2017** T1
2017** T3
Kontributet e aktiviteteve ekonomike në rritjen vjetore të PBB
Bujqësia, pyjet dhe peshkimi IndustriaNdërtimi ShërbimetTaksat minus subvencionet
-30
-15
0
15
30
2011 T1
2011 T4
2012 T3
2013 T2
2014 T1
2014 T4
2015 T3
2016 T2
2017 T1
2017 T4
Diferencë nga mesatarja afatgjatë
Treguesi i besimit në industriTreguesi i besimit në ndërtimTreguesi i besimit në shërbimeTreguesi i besimit në tregti
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
38Banka e Shqipërisë
“Aktivitetet profesionale dhe shërbimet administrative”, të cilat kontribuuan me 0.4 pikë përqindje për ecurinë e sektorit.23 Degët e shërbimeve të tjera dhe të informacionit e komunikacionit gjeneruan rritje të vlerës së shtuar me ritme më të larta se mesataret përkatëse historike. Megjithatë, kontributet e tyre në sektorin e shërbimeve llogariten të ulëta, respektivisht 0.3 dhe 0.2 pikë përqindje. Për sa i takon vlerës së shtuar të aktiviteteve financiare dhe të sigurimit, ajo vijoi të ngadalësojë rritjen në 6.7% nga 10.6% një tremujor më parë, duke gjeneruar një kontribut më të ulët me rreth 0.3 pikë përqindje. Ndërkohë, dega e pasurive të paluajtshme24 dha një kontribut pothuajse të papërfillshëm në rritjen e sektorit të shërbimeve.
Të dhënat e disponuara sugjerojnë për vijim të rritjes së sektorit të shërbimeve edhe në tremujorin e katërt të vitit 2017, në reflektim të përmirësimit të besimit në shërbime. Nga ana tjetër, rënia e treguesit të besimit në tregti dhe rënia e shkallës së shfrytëzimit të kapaciteteve në aktivitetet e shërbimeve sinjalizon një dinamikë më të ngadaltë rritëse të sektorit në tremujorin e katërt.
Sektori i ndërtimit ngadalësoi ndjeshëm ecurinë rritëse në tremujorin e tretë. Vlera e shtuar e ndërtimit u rrit me 7.6% në terma vjetorë, pas rritjes së lartë me 22.9% të shënuar në tremujorin e mëparshëm.25 Rritja më e ngadaltë e ndërtimit
23 Megjithatë, rritja vjetore e vlerës së shtuar të kësaj dege me 3.4% mbetet ndjeshëm nën ritmin mesatar historik.
24 Vlera e shtuar e kësaj dege shënoi një rënie të lehtë vjetore rreth 0.4%, pas rritjes me 0.9% një tremujor më parë.
25 Dinamika më e ngadaltë e sektorit është në një linjë edhe me zhvillimet e dëshmuara si nga indeksi i shitjeve neto në vëllim, ashtu edhe vëllimi i prodhimit në ndërtim. Në tremujorin në analizë, treguesi i shitjeve neto në vëllim për ndërtimin u rrit me 19.0% në terma vjetorë, pas rritjes me 33.8% në tremujorin e mëparshëm. Gjithashtu, vëllimi i prodhimit në ndërtim shënoi rritje vjetore më të ngadaltë, në 18.6% nga 32.9% të shënuar një tremujor më parë.
Gra�k 22. Kontributet e degëve dhe normat e shfrytëzimit të kapaciteteve në sektorin e shërbimeve
*Të dhënat janë gjysmë përfundimtare. **Një vlerësim i parë.Burimi: INSTAT dhe Banka e Shqipërisë.
-6
-3
0
3
6
9
2011 T1
2011 T3
2012 T1
2012 T3
2013 T1
2013 T3
2014 T1
2014 T3
2015* T1
2015* T3
2016** T1
2016** T3
2017** T1
2017** T3
Ndryshimet vjetore (%) dhe kontributet (pikë përqindje)
Tregti, hotele e restorante, transportiInformacioni, komunikacioniAktivitetet �nanciare dhe të sigurimitPasuritë e paluajtshmeAktivitete profesionale, shërbime administrativeAdministrata publike, arsimi, shëndetësiaShërbimet e tjeraVlera e shtuar e shërbimeve
64
68
72
76
80
84
88
2011 T2
2011 T4
2012 T2
2012 T4
2013 T2
2013 T4
2014 T2
2014 T4
2015 T2
2015 T4
2016 T2
2016 T4
2017 T2
2017 T4
%, norma e shfrytëzimit të kapaciteteve
TregtiaShërbimet pa tregtinë
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
39 Banka e Shqipërisë
vlerësohet të ketë reflektuar një zgjerim më të ulët të investimeve publike,26 si edhe zbutjen e efektit pozitiv në rritje, të ardhur nga investimet e huaja në sektorin energjetik. Treguesi paraprijës i vlerës së përafërt të lejeve të ndërtimit shënoi rritje më të ulët në tremujorin e tretë, e lidhur kjo kryesisht me tkurrjen e kategorisë së punimeve inxhinierike. Ndërkohë, ky tregues rezultoi i rritur për kategoritë e ndërtimeve për qëllime banimi dhe ndërtesave të tjera, ndonëse me ritme më të ngadalta se në tremujorin e dytë. 27
Performanca e sektorit të ndërtimit pritet të mbetet pozitive edhe gjatë tremujorit të katërt, ndonëse me ritme më të ulëta. Rritja e numrit të lejeve të ndërtimit të akorduara dhe shfrytëzimi i kapaciteteve prodhuese me një normë lehtësisht më të lartë se një vit më parë sugjerojnë për vazhdim të rritjes në aktivitetin ndërtues. Ndërkohë, niveli më i ulët i vlerësuar i investimeve publike dhe rënia e treguesit të besimit në ndërtim sinjalizojnë se rritja e sektorit do të jetë më e zbutur në tremujorin e fundit të vitit 2017.
26 Rritja vjetore e shpenzimeve kapitale buxhetore të pushtetit qendror në tremujorin e tretë rezultoi ndjeshëm më e zbutur krahasuar me zgjerimin e shënuar në tremujorin e dytë të vitit 2017. Në tremujorin e tretë, këto shpenzime shënuan rritje vjetore me 6.1%, pas rritjes me 71% një tremujor më parë.
27 Për sa i takon lejeve të ndërtimit të akorduara në total, numri i tyre vazhdoi të rritet në tremujorin e tretë duke qenë 310, nga 197 leje një tremujor më parë dhe nga 145 leje gjatë tremujorit të tretë të një viti më parë. Ky numër lejesh vazhdon të mbetet nën mesataren historike të tij. Pavarësisht se numri i lejeve të akorduara për ndërtesa për qëllime banimi është më i madh (rreth 208 leje), rritje ka shënuar edhe numri i lejeve të akorduara për ndërtesa të tjera (si hotele, ndërtesa për zyra, ndërtesa industriale e të tjera), në 102 leje nga 76 leje në tremujorin e mëparshëm.
Gra�k 23. Ecuria e vlerës së shtuar në ndërtim dhe norma e shfrytëzimit të kapaciteteve
Burimi: INSTAT dhe Banka e Shqipërisë.
20
30
40
50
60
70
80
90
-35
-25
-15
-5
5
15
25
35
2010 T1
2010 T4
2011 T3
2012 T2
2013 T1
2013 T4
2014 T3
2015 T2
2016 T1
2016 T4
2017 T3
Vlera e shtuar në ndërtim (ndryshime vjetore në %, në terma realë)Norma e shfrytëzimit të kapaciteteve (b.d., në %)
-60
-45
-30
-15
0
0
40
80
120
160
2008 T4
2009 T4
2010 T4
2011 T4
2012 T4
2013 T4
2014 T4
2015 T4
2016 T4
2017 T4
Numri i akorduar i lejeve të ndërtimit (shumë rrëshqitëse me 4 terma, indeks 2008=100)Kontratat porositëse (mesatare rrëshqitëseme 4 terma, b.d.)
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
40Banka e Shqipërisë
hapësiRë infoRmuese 1: ecuRia e çmimeve në tRegun e Banesavei
gjatë tremujorit të katërt, indeksi i çmimit të shitjes së banesave dhe indeksi i qirasë kanë vijuar të njëjtën prirje rënëse si tremujorin e kaluar. indeksi i çmimit të banesave, i cili regjistroi rënie përgjatë tre tremujorëve të parë, ra me 1.4% në tremujorin e fundit të vitit. indeksi i qirasë së banesave, pas rënies me 5.3% në tremujorin e tretë, regjistroi rënie më të lehtë me 2.1% në tremujorit e katërt. gjatë vitit 2017, raporti i indeksit të çmimeve ndaj qirasë të banesave qëndron mesatarisht nën nivelin e shënuar gjatë vitit 2016ii.
I Analiza e çmimit dhe e qirasë së banesave bazohet vetëm në informacionin mbi çmimet dhe qiratë në qytetin e Tiranës.
II Ecuria e këtij raporti përmbledh në një tregues të vetëm dinamikën e përgjithshme të çmimit të tregut të banesave dhe përdoret si sinjalizues i “flluskave” të çmimit të banesave.
Gra�k 24. Indeksi i çmimit dhe i qirasë së banesave dhe raporti i tyre
Burimi: Banka e Shqipërisë.
-20
-15
-10
-5
0
5
10
15
20
T1-10
T4-10
T3-11
T2-12
T1-13
T4-13
T3-14
T2-15
T1-16
T4-16
T3-17
Indeksi i çmimitIndeksi i qirasë
mes.rr.e ndryshimeve
0.0
0.5
1.0
1.5
2.0
2.5
3.0
T1-02
T4-03
T3-05
T2-07
T1-09
T4-10
T3-12
T2-14
T1-16
T4-17
Raporti IÇB/IQB (mes.rr. 4-tremujore)
mesatare 2007 - 2017
Sektori i industrisë shënoi rënie në tremujorin në analizë, duke ndërprerë dinamikën pozitive të tre tremujorëve të mëparshëm. Vlera e shtuar e sektorit ra me 1.1% në terma vjetorë, pas rritjes me 5.7% një tremujor më parë. Me gjithë përmirësimin e aktivitetit të degës së “Industrisë përpunuese”, performanca e sektorit të industrisë u përcaktua nga tkurrja e vlerës së shtuar të “Industrisë nxjerrëse, energjisë, ujit dhe trajtimit të mbetjeve”. Më konkretisht, rritja vjetore me 10.0% e vlerës së shtuar në industrinë përpunuese28, u përkthye në një kontribut pozitiv rreth 5.3 pikë përqindje në ecurinë e sektorit industrial. Ndërkohë, vlera e shtuar e gjeneruar nga dega “Industri nxjerrëse, energji, uji dhe trajtimi i mbetjeve” rezultoi rreth 13.7% më e ulët se në të njëjtën periudhë të një viti më parë. Si rrjedhojë, aktiviteti i kësaj dege e ndikoi ecurinë e sektorit industrial në kahun rënës me 6.5 pikë përqindje. Kontraktimi i vlerës së shtuar
28 Zhvillimet në këtë degë të industrisë janë ndikuar pozitivisht nga rritja e eksporteve të nëndegëve të industrisë përpunuese të lidhura me produktet metalike dhe ato me bazë metalike, si edhe të industrive tekstile, veshjeve, lëkurëve dhe këpucëve.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
41 Banka e Shqipërisë
në këtë degë pasqyroi kryesisht tkurrjen e prodhimit të energjisë elektrike dhe në një masë më të vogël frenimin e aktivitetit të lidhur me industrinë nxjerrëse.29
Niveli më i ulët i treguesit të besimit dhe i normës së shfrytëzimit të kapaciteteve në industri sugjerojnë se zhvillimet në këtë sektor do të mbeten në kahun rënës edhe gjatë tremujorit të katërt të vitit. Megjithatë, ecuria rritëse e disa prej grupeve të eksporteve të produkteve industriale30 japin sinjale për një rënie më të zbutur të industrisë krahasuar me dinamikën e shfaqur në tremujorin e tretë.
4.2.2. kërkeSa aGreGate
kërkesa agregate shfaqi norma më të ngadalta rritjeje gjatë tremujorit të tretë të vitit 2017. ky ngadalësim erdhi si pasojë e kontributit pozitiv por në rënie të investimeve dhe e kontributit negativ të eksporteve neto. Nga ana tjetër, konsumi i popullatës shënoi një rritje më të shpejtë krahasuar me gjysmën e parë të vitit.
Informacionet nga tregues të tërthortë sugjerojnë një dinamikë të ngadalësuar rritjeje në tremujorin e katërt, kryesisht në reflektim të ngadalësimit të mëtejshëm të investimeve dhe të thellimit të deficitit të eksporteve reale neto.
Kërkesa e brendshme u zgjerua me 3.5% në terma vjetorë në tremujorin e tretë të vitit 2017, normë kjo më e ngadaltë krahasuar me gjysmën e parë të vitit (rritja mesatare vjetore e kërkesës së brendshme për gjysmën e parë të vitit
29 Indeksi i prodhimit në vëllim për degën “Energji elektrike, furnizimi me gaz, avull dhe ajër të kondicionuar” thelloi rënien në tremujorin e tretë të vitit 2017, me 31.0%. Ndërkohë, ky indeks prodhimi për industrinë nxjerrëse ngadalësoi ndjeshëm rritjen në 2.7%, pas rritjes mesatare vjetore me 32.1% në gjysmën e parë të vitit 2017. Gjithashtu, kjo industri njohu frenim të ritmeve të rritjes vjetore të shitjeve neto në vëllim në tremujorin e tretë, në 0.8% nga 28.4% në gjysmën e parë të vitit. Duke qenë një industri e orientuar gjerësisht nga eksportet, rënia e eksporteve të disa produkteve kryesore të lidhura me industrinë nxjerrëse vlerësohet të ketë ndikuar performancën e degës.
30 Të lidhura si me industrinë përpunuese, ashtu edhe me atë nxjerrëse.
Gra�k 25. Kontributet në ecurinë e vlerës së shtuar në industri dhe norma e shfrytëzimit të kapaciteteve
*Të dhënat janë gjysmë përfundimtare. **Një vlerësim i parë.Burimi: INSTAT dhe Banka e Shqipërisë.
-20
-10
0
10
20
30
2011 T1
2011 T3
2012 T1
2012 T3
2013 T1
2013 T3
2014 T1
2014 T3
2015* T1
2015* T3
2016** T1
2016** T3
2017** T1
2017** T3
Ndryshimet vjetore (%) dhe kontributet (pikë përqindje)
Industria nxjerrëse, energjia, ujidhe trajtimi i mbetjeveIndustria përpunueseIndustria
60
64
68
72
76
80
2011 T1
2011 T3
2012 T1
2012 T3
2013 T1
2013 T3
2014 T1
2014 T3
2015 T1
2015 T3
2016 T1
2016 T3
2017 T1
2017 T3
%
Norma e shfrytëzimit të kapaciteteve
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
42Banka e Shqipërisë
rezultoi 4.6%). Reduktimi i normave të rritjes lidhet kryesisht me një zgjerim më të ngadaltë të investimeve, si pasojë e frenimit të ritmit të rritjes së investimeve publike dhe e një kontributi më të ulët të investimeve private.
Tregues paraprijës dhe të tërthortë sugjerojnë për nivele të ngjashme të rritjes së kërkesës së brendshme edhe gjatë tremujorit të katërt. Konsumi i popullatës pritet të japë një kontribut lehtësisht më të lartë, ndërkohë që investimet pritet të pakësojnë edhe më tej ndikimin e tyre në rritje.
konsumi privat përshpejtoi normën rritëse në 3.3% në tremujorin e tretë, pasi ishte rritur përkatësisht me 2% dhe 2.4% në tremujorin e parë dhe të dytë të vitit. Kjo rritje është mbështetur nga rritja e punësimit dhe e pagave, si dhe nga kushtet e lehtësuara financiare dhe nga përmirësimi i besimit konsumator.
Gra�k 26. Treguesi i ndjesisë ekonomike dhe struktura e kërkesës së brendshme
Burimi: INSTAT dhe Banka e Shqipërisë.
-16-14-12-10-8-6-4-202468101214
6065707580859095
100105110115120125130135
2011T3
2012T2
2013T1
2013T4
2014T3
2015T2
2016T1
2016T4
2017T3
Treguesi i ndjesisë ekonomike (bm)Kërkesa e brendshme, vmv (bd)
mesatarja a-gj=100
-3.0
-2.0
-1.0
0.0
1.0
2.0
3.0
4.0
5.0
6.0
2015T1
2015T2
2015T3
2015T4
2016T1
2016T2
2016T3
2016T4
2017T1
2017T2
2017T3
Formimi bruto i kapitalit �ksKonsumi publikKonsumi privatKërkesa e brendshme, vmv
Kontribute në p.p. në rritjen vjetore të kërkesës së brendshme
Gra�k 27. Ecuria e konsumit privat dhe indeksit të besimit konsumator
Burimi: INSTAT dhe Banka e Shqipërisë.
-6
-4
-2
0
2
4
6
8
10
2010T1
2010T4
2011T3
2012T2
2013T1
2013T4
2014T3
2015T2
2016T1
2016T4
2017T3
Konsumi privatmes. rrëshqitëse 4 T
ndryshime vjetore
-5
-3
-1
1
3
5
-20-15-10-505
10152025
2014T1
2014T4
2015T3
2016T2
2017T1
2017T4
Balanca të ardhura/shpenzimeBlerje të mëdhaSituata ekonomike_pritjeSituata �nanciare_pritjeTBK
Ndryshim nga mesatarja afatgjatë
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
43 Banka e Shqipërisë
Rritja e konsumit privat pritet të ketë vijuar edhe në tremujorin e katërt të vitit. Kështu, treguesit e besimit në sektorin e shërbimeve dhe të tregtisë qëndrojnë mbi mesataren historike përkatëse, duke sugjeruar për kërkesë konsumatore në rritje. Besimi konsumator, pavarësisht një rënieje të lehtë në tremujorin e katërt, vijon të qëndrojë dukshëm mbi mesataren historike prej pesë tremujorësh. Tregues indirektë sasiorë që mbështesin rritjen e shpenzimeve konsumatore janë rritja e importit të mallrave ushqimore, rritja e importit të automjeteve, rritja e të ardhurave nga tatimi mbi vlerën e shtuar dhe rritja e kredisë dhënë individëve.
Rritja e investimeve në ekonomi u ngadalësua në 3.8% në tremujorin e tretë, në krahasim me rritjen mesatare prej 13% në gjashtëmujorin e parë të vitit 2017. Vlerësime indirekte sugjerojnë se formimi bruto i kapitalit u mbështet më tepër nga investimet publike sesa ato private. Të dhëna të tërthorta sugjerojnë se ngadalësimi i investimeve private u regjistrua si në kategorinë e investimeve në makineri dhe pajisje, ,ashtu edhe në atë të investimeve në ndërtim31.
Rritja e investimeve pritet të ketë qenë e pranishme edhe në tremujorin e katërt të vitit 2017 e nxitur kryesisht nga komponenti privat i tyre. Treguesit indirektë sasiorë që sugjerojnë rritje të investimeve këtë tremujor janë rritja e importit të makinerive dhe pajisjeve, si dhe rritja e importit të materialeve që përdoren në ndërtim. Ambienti makroekonomik
31 Të dhënat e tërthorta janë importi i makinerive dhe pajisjeve, dhe vlera e shtuar në sektorin e ndërtimit. Importi i makinerive dhe pajisjeve regjistroi rritje me 2.9% në tremujorin e tretë, pothuaj sa rritja e gjashtëmujorit të parë të vitit 2017. Vlera e shtuar nga sektori i ndërtimit u rrit mesatarisht me 8%, në ngadalësim në krahasim me rritjen 19% në gjashtëmujorin e parë të vitit.
Gra�k 28. Tregues të tërthortë sasiorë (majtas) dhe cilësorë (djathtas) për ecurinë e konsumit privat
Burimi: INSTAT dhe Banka e Shqipërisë.
-15
-10
-5
0
5
10
15
2012T1
2012T3
2013T1
2013T3
2014T1
2014T3
2015T1
2015T3
2016T1
2016T3
2017T1
2017T3
Konsumi privatImporti i mallrave ushqimoreKredi konsumatore
ndryshime vjetore, në %
-5-4-3-2-101234
-10-8-6-4-202468
2011T1
2011T4
2012T3
2013T2
2014T1
2014T4
2015T3
2016T2
2017T1
2017T4
Konsum privatBesimi në sektorin e tregtisë (bm)Besimi konsumator (bd)
mes.rr. ndryshim nga mes.a-gj
Gra�k 29. Ecuria e formimit bruto të kapitalit �ks
Burimi: INSTAT.
-20
-15
-10
-5
0
5
10
15
20
2011T1
2011T3
2012T1
2012T3
2013T1
2013T3
2014T1
2014T3
2015T1
2015T3
2016T1
2016T3
2017T1
2017T3
Formimi bruto i kapitalit4T mesatare rrëshqitëse
ndryshime vjetore në %
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
44Banka e Shqipërisë
mbetet mbështetës për rritjen e tyre. Treguesit nga vrojtimet për nivelin e besimit në ekonomi dhe trendi përmirësues i gjendjes financiare mbështesin prirjen e bizneseve për realizimin e investimeve. Rritja vjetore e kredisë bankare dhënë për qëllime investimi ka vijuar të jetë në nivele të ulëta por pozitive gjatë këtij tremujori, duke përbërë një faktor tjetër mbështetës të investimeve në ekonomi.
këRkESA E SEkToRIT PuBlIk dHE PolITIkA fISkAlE32
Ngadalësimi i ritmit të konsolidimit ka sjellë një kontribut pozitiv të politikës fiskale në rritjen ekonomike të vitit 2017. Deri në fund të muajit nëntor, ky stimul është materializuar në një impuls pozitiv fiskal prej 1.8 pikësh përqindjeje të PBB-së. Suficiti primar gjatë kësaj periudhe ishte 19.1 miliardë lekë, ose
32 Të dhënat fiskale të publikuara nga Ministria e Financave dhe Ekonomisë për 11-mujorin janë paraprake.
Gra�k 30. Tregues afatshkurtër të investimeve për tremujorin e tretë
Burimi: INSTAT dhe Banka e Shqipërisë.
-60
-40
-20
0
20
40
60
80
-30
-20
-10
0
10
20
30
40
2013T3
2014T1
2014T3
2015T1
2015T3
2016T1
2016T3
2017T1
2017T3
InvestimeImporti i materialeve të ndërtimitShpenzime publike kapitale (bd)
-25
-20
-15
-10
-5
0
5
10
15
202013T1
2013T3
2014T1
2014T3
2015T1
2015T3
2016T1
2016T3
2017T1
2017T3
InvestimeGjendja �nanciare e bizneseve, VBB, dif nga mesKredi për investime, vmv
Gra�k 31. Orientimi i politikës �skale*
* Në mungesë të treguesve �skalë të korrektuar për ciklet e biznesit, stimuli �skal përafrohet nga diferenca e shumës së de�citeve primare të krijuara brenda një viti �skal ndaj PBB-së, krahasuar me një
vit më parë. Vlerat pozitive interpretohen si ndikim pozitiv i politikës �skale në rritjen ekonomike dhe e kundërta për ato negative.
Burimi: Ministria e Financave, INSTAT, llogaritje të sta�t të Bankës së Shqipërisë.
-6-5-4-3-2-101234
T1 '11
T4 '11
T3 '12
T2 '13
T1 '14
T4 '14
T3 '15
T2 '16
T1 '17
11M '17
Orientimi i politikës �skale
-6
-4
-2
0
2
4
6
8
3M '11
12M '11
9M '12
6M '13
3M '14
12M '14
9M '15
6M '16
3M '17
11M '17
De�cit buxhetor / PBB, në %
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
45 Banka e Shqipërisë
përafërsisht 1.3% e PBB-së, ndërkohë suficiti primar i të njëjtës periudhë të vitit 2016 ishte në nivelin 42.7 miliardë lekë ose afërsisht 3.1% e PBB-së.
Megjithatë, ky stimul nuk ishte i njëtrajtshëm gjatë vitit; ai ishte më i fortë dhe më i përqendruar në gjysmën e parë të vitit, në pasqyrim të efektit të bazës së ulët të investimeve publike dhe të suficitit buxhetor të regjistruar në të njëjtën periudhë të vitit 2016 dhe më i ngadaltë në tremujorin e tretë.
Në mënyrë të ngjashme me deficitin, edhe ritmika e realizimit të shpenzimeve buxhetore nuk ka qenë uniforme përgjatë vitit. Kështu, ritmet e larta të shpenzimeve buxhetore të shënuara në dy tremujorët e parë janë ngadalësuar në tremujorin e tretë dhe të katërt.
Pavarësisht kësaj sjelljeje, shpenzimet publike vlerësohen të kenë mbështetur rritjen e kërkesës agregate, si në formën e konsumit publik ashtu edhe të formimit bruto të kapitalit fiks për vitin 2017. Bazuar në planin e Ministrisë së Financave për vitin 2018, kontributi pozitiv i këtyre dy komponentëve në rritjen e kërkesës agregate projektohet të vijojë edhe përgjatë këtij viti, ndonëse më i moderuar nga një vit më parë.
Shpenzimet buxhetore të muajve tetor-nëntor kanë shfaqur ritme rritjeje vjetore të ngjashme me ato të tremujorit të tretë, prej rreth 7.3%, por të ngadalësuara krahasuar me ato të gjysmës së parë të vitit. Profili i rritjes së tyre ka qenë i ndryshëm nga ai i tre tremujorëve të parë të vitit. Kështu, ndryshe nga pjesa e parë e vitit, ku rritja e shpenzimeve u formua në masën më të madhe nga shpenzimet kapitale e ato nga pushteti lokal, gjatë muajve tetor-nëntor spikati kontributi i lartë i shpenzimeve në formën e huadhënies neto për sektorin energjetik (me rreth 3 pikë përqindjeje). Zërat e tjerë që kanë mbështetur rritjen e shpenzimeve gjatë kësaj periudhe ishin shpenzimet për sigurime sociale (me
Gra�k 32. Ecuria e shpenzimeve buxhetore
Burimi: Ministria e Financave.
-10
-5
0
5
10
15
-100
-50
0
50
100
150
T1 '11
T4 '11
T3 '12
T2 '13
T1 '14
T4 '14
T3 '15
T2 '16
T1 '17
Tet-Nënt '17
Shp. kapitale Pushteti lokalShp. korrente,(bd)
-20
-10
0
10
20
30
40
Ndryshim vjetor, në % Ndryshim vjetor, në %50
T1 '11
T4 '11
T3 '12
T2 '13
T1 '14
T4 '14
T3 '15
T2 '16
T1 '17
Tet-Nënt '17
Korrente KapitaleTë tjera Shpenzime
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
46Banka e Shqipërisë
rreth 2.4 pikë përqindjeje),33 shpenzimet kapitale (1.7 pikë përqindjeje) dhe ato për personelin (1.6 pikë përqindjeje), duke kompensuar efektin negativ të shpenzimeve për pushtetin lokal e ato për interesa mbi borxhin publik.
Për 11 muajt e parë të vitit 2017, shpenzimet u rritën me rreth 11.5% në terma vjetorë. Për të njëjtën periudhë kohore, dy kategoritë kryesore të shpenzimeve, korrente e kapitale, shënuan rritje përkatësisht me 8.4% dhe 30.4%.
Të ardhurat buxhetore gjatë periudhës tetor-nëntor ngadalësuan ritmin e rritjes vjetore në 0.8%, nga 7.2% mesatarisht në tre tremujorët e parë të vitit. Dinamika e të ardhurave gjatë vitit 2017 është përcaktuar nga ecuria e të ardhurave nga taksat nacionale dhe ato nga pushteti lokal.
Ndryshe nga tremujori i parë dhe i dytë i vitit 2017, ku rritja e të ardhurave u formua mesatarisht me rreth 52% nga të ardhurat e pushtetit lokal e ato nga taksat nacionale, gjatë periudhës tetor-nëntor këto dy zëra amortizuan rritjen e totalit të të ardhurave me rreth 1.3 pikë përqindjeje34. Nga ana tjetër, të ardhurat që mbartin peshën më të lartë tek totali, ato nga TVSh-ja dhe sigurimet sociale, gjatë muajve tetor e nëntor kanë ruajtur masë të njëjtë kontributi, rreth 3.6 pp, me tre tremujorët e parë të vitit në rritjen e të ardhurave buxhetore.
Të ardhurat e realizuara në 11 muajt e parë të vitit 2017 u rritën me rreth 6% në terma vjetore, ku rritja e tyre përgjatë gjithë vitit ka vijuar të drejtohet nga 33 Kontributi i lartë i këtij zëri shpjegohet me peshën relativisht të lartë që ka ky në totalin e
shpenzimeve, me rreth 36%. 34 Në dy tremujorët e parë, të ardhurat nga taksat nacionale u rritën me ritme mjaft të larta, si
pasojë e të ardhurave të akumuluara në bazë të ligjit 81/2016 “Për rivlerësimin e pasurive të paluajtshme”, i cili ishte në fuqi deri në fund të muajit maj. Kjo masë ligjore mundësonte personat fizikë e juridikë të rivlerësonin pasuritë e paluajtshme përkatësisht në masën 2% e 3% të bazës së tatueshme, nga 15% që përcakton ligji aktual. Kjo masë krahas shtesës që solli në rritjen e të ardhurave nga taksat nacionale (të ardhurat nga rivlerësimi u klasifikuan tek taksat nacionale), u shoqërua në të njëjtën kohë me pakësim të të ardhurave personale për të ardhurat e lidhura me shitjen e pasurive të paluajtshme.
Gra�k 33. Ecuria e të ardhurave buxhetore
Burimi: Ministria e Financave.
-10
-5
0
5
10
15
20
T1 '11
T4 '11
T3 '12
T2 '13
T1 '14
T4 '14
T3 '15
T2 '16
T1 '17
Tet-Nën '17
Tatimore kontrb. Jo-tatimore kontrb.Kontr.grante Ndryshim vjetor të ardhura,
në %
Ndryshim vjetor, në % Ndryshim vjetor, në %
-20
-10
0
10
20
30
40
50
60
T1 '11
T4 '11
T3 '12
T2 '13
T1 '14
T4 '14
T3 '15
T2 '16
T1 '17
Tet-Nën '17
TVSh Taksa kombëtareTat.ardhura personale
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
47 Banka e Shqipërisë
zërat tatimorë, duke kompensuar dhe efektin negativ të komponentit jotatimor.Përmirësimi i ritmit të rritjes së të ardhurave personale nga gjysma e parë e vitit, përveç efektit të lidhur me ndryshimet ligjore, sinjalizon kushte të përmirësuara në tregun e punës. Një tablo e ngjashme me tregun e punës ilustrohet në tërësi për vitin 2017 edhe për zhvillimet në kërkesën agregate, e lidhur kjo me dinamikën e zërave tatimorë që përafrojnë ecurinë e aktivitetit ekonomik në vend, në kushtet kur politika tatimore ka mbetur pothuajse e pandryshuar që prej vitit 2015.
këRkESA E HuAj dHE TREgTIA E jASHTMEDeficiti real tregtar në mallra dhe shërbime u zgjerua me 6.5% në tremujorin e tretë të vitit 2017. Përcaktuesi kryesor në këtë zhvillim ka qenë rritja vjetore e importeve reale me rreth 9.6% dhe veçanërisht rritja e importit real të mallrave me rreth 8.6%. Në të njëjtin drejtim ka ecur edhe importi i shërbimit, i cili u zgjerua në terma realë vjetorë me 11.2%. Në rastin e eksporteve, pavarësisht rritjes së lartë prej 11.4%, ecuria nuk ka qenë e mjaftueshme për të kompensuar ose tejkaluar ndikimin e importeve. Ndikimi kryesor në rritjen e eksporteve ka buruar nga rritja e eksportit të shërbimeve me rreth 14.3%. Nga ana tjetër, eksporti i mallrave u pakësua me rreth 1.1%.
Dinamika në terma realë rezultoi tërësisht e ndryshme krahasuar me ecurinë e deficitit në terma nominalë (në terma nominalë, deficiti u ngushtua me 11.6%). Shkak për këtë ka qenë niveli i lartë i deflatorëve të eksportit (si të mallrave, ashtu edhe të shërbimeve), duke u përkthyer në një rritje reale mjaft më të ulët krahasuar me atë nominale. Nga ana tjetër, deflatorët e importit kanë rezultuar negativë duke ngjitur rritjen reale mbi nivelin e asaj nominale.
Gra�k 34. Kontributi i eksporteve neto në kërkesën agregate (në pikë përqindje).
Burimi: INSTAT dhe Banka e Shqipërisë.
-10
-8
-6
-4
-2
0
2
4
6
8
2014T1
2014T2
2014T3
2014T4
2015T1
2015T2
2015T3
2015T4
2016T1
2016T2
2016T3
2016T4
2017T1
2017T2
2017T3
Eksporte (kontribut në pp)Importe (kontribut në pp)Eksporte reale neto ndaj kërkesës agregate (në pp)
Gra�k 35. Orientimi i importeve dhe eksporteve sipas kategorive (vlera në milionë lekë)
Burimi: INSTAT.
020000400006000080000
100000120000
Eksporte
201520162017
020000400006000080000
100000120000140000
Importe
201520162017
Ushqim, pije duhan
Minerale, lëndë djegëse, energji
elektrike
Makineri, pajisje dhe
pjesë këmbimi
Materiale ndërtimi dhe
metale
Lëkurë dhe artikuj prej
lëkure
Prodhime druri dhe letre
Produkte kimike dhe plastike
Të tjera
Tekstile dhe këpucë
Ushqim, pije duhan
Minerale, lëndë djegëse, energji
elektrike
Makineri, pajisje dhe
pjesë këmbimi
Materiale ndërtimi dhe
metale
Lëkurë dhe artikuj prej
lëkure
Prodhime druri dhe letre
Produkte kimike dhe plastike
Të tjera
Tekstile dhe këpucë
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
48Banka e Shqipërisë
Të dhënat mbi ecurinë e eksporteve dhe importeve të mallrave për vitin 2017 përfshijnë statistikat për tremujorin e katërt të vitit. Deficiti tregtar në mallra në këtë periudhë u zgjerua me rreth 13.5% në terma vjetorë, ndikuar kryesisht nga përshpejtimi i importeve. Nga ana tjetër, edhe eksportet kanë vazhduar të shfaqin tendenca rritjeje të shpejtë, por nuk kanë qenë në gjendje të kompensojnë efektin e importeve.
Eksporti i mallrave në vlerë u zgjerua me rreth 8.8% në nivel vjetor gjatë tremujorit të katërt të vitit 2017, një normë kjo më e ngadaltë krahasuar me tremujorin e mëparshëm (rritja shënonte 13.0%). Ndikimet kryesore kanë ardhur nga kategoritë “Tekstile dhe këpucë” si dhe “Materiale ndërtimi dhe metale”. Kontribute pozitive më të ulëta kanë ardhur edhe nga kategoritë “Ushqime, pije, duhan” dhe “Makineri, pajisje, pjesë këmbimi”. Nga ana tjetër, zvogëlimi i vlerave të eksportuara për kategorinë “Minerale, lëndë djegëse, energji elektrike” ka vazhduar edhe gjatë këtij tremujori. Veçanërisht i lartë ka qenë ndikimi në dhjetor për shkak të efektit bazë të vitit të kaluar.
Aktiviteti importues rezultoi me një rritje prej 11.5% në terma vjetorë gjatë tremujorit të katërt të vitit, normë kjo e përshpejtuar krahasuar me tremujorin e mëparshëm. Ndikimi kryesor ka ardhur nga kategoria “Minerale, lëndë djegëse, energji elektrike”. Kjo për shkak të rritjes së lartë të importeve si të energjisë elektrike, ashtu edhe të lëndës djegëse. Gjithashtu, ndikime në rritje kanë ardhur edhe nga kategoritë e tjera.
Për sa i përket gjithë vitit 2017, deficiti tregtar shënoi një zgjerim prej 5.2% (normë kjo më e ngadaltë krahasuar me vitin 2016 kur deficiti u zgjerua me 11.4%). Me gjithë performancën e mirë të eksporteve, në fund ndikimi i importeve rezultoi vendimtar në përcaktimin e tendencës së deficitit. Veçanërisht në gjysmën e dytë të vitit 2017, rritja e importeve ka qenë edhe më e lartë për shkak të prurjeve të gjera të energjisë elektrike në kushtet e vështirësive të
Gra�k 36. Ecuria vjetore e çmimit të naftës në tregun Brent, e eksportit të naftës vendase (majtas), e indeksit të çmimit të metaleve dhe e eksportit të
metaleve vendase (djathtas)
Burimi: INSTAT, FMN, EIA, London Metal Exchange, Marketindex, Cameco.
-100
-50
0
50
100
150
200
2011:T1
2011:T4
2012:T3
2013:T2
2014:T1
2014:T4
2015:T3
2016:T2
2017:T1
2017:T4
%
Eksporti i naftës bruto (vlerë)Çmimi i naftës për fuçi
-60-40-20
020406080
100120140
2011:T1
2011:T4
2012:T3
2013:T2
2014:T1
2014:T4
2015:T3
2016:T2
2017:T1
2017:T4
%
Eksporti i metaleve (vlerë)Indeksi i çmimit të metaleve
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
49 Banka e Shqipërisë
prodhimit vendas. Në mungesë të këtyre flukseve importuese, gjendja do të kishte qenë e ndryshme.
Eksportet janë zgjeruar me rreth 12.0% në terma vjetorë gjatë vitit. Kontributet e larta lidhen me kategoritë “Tekstile dhe këpucë” dhe “Materiale ndërtimi dhe metale”, të ndihmuar edhe nga kategoria “Ushqime, pije, duhan”. Për sa i përket eksporteve të mineraleve dhe lëndës djegëse, me gjithë zgjerimin e shpejtë gjatë fillimit të vitit, në tërësi ato u pakësuan me rreth 7.5% përgjatë gjithë 2017-ës. Ndikimi kryesor lidhet me performancën e eksporteve të lëndës djegëse dhe energjisë dhe në shkallë më të ulët me mineralet.
Gjatë gjithë vitit 2017, importet janë zgjeruar me 8.1% në terma vjetorë, normë kjo më e lartë krahasuar me vitin 2016. Ndikimet kryesore kanë ardhur nga importet e lëndës djegëse dhe energjisë elektrike, por përgjithësisht rritja e importeve ka rezultuar me bazë të gjerë gjatë vitit të kaluar.
Sipas orientimit gjeografik, vendet e Bashkimit Evropian dhe veçanërisht Italia mbeten partnerët kryesorë tregtarë si në terma të eksporteve ashtu edhe në terma të importeve. Viti 2017, dëshmoi për një rritje të përpjesëve të vendeve fqinje, fillimisht për shkak të eksporteve më të larta të lëndës djegëse dhe më pas për shkak të eksportit të materialeve të ndërtimit dhe ushqimeve. Rritja e eksporteve të ushqimeve kryesisht të përpunuara ka ndikuar edhe në rritjen e peshave për disa destinacione më të largëta si Suedia dhe Estonia. Në terma të importeve, është vënë re një rritje e peshave respektive të Zvicrës, Serbisë dhe Rusisë, kryesisht për shkak të dërgesave më të larta të lëndës djegëse, energjisë elektrike dhe drithërave (në rastin e Serbisë dhe Rusisë).
hapësiRë infoRmuese 2: zhvillimet në Bilancin e pagesave në tRemujoRin e tRetë të vitit 2017
pozicioni neto i llogarisë korrente regjistroi një deficit prej 133.1 milionë eurosh në tremujorin e tretë të vitit 2017, duke u ngushtuar me rreth 10.5% në nivel vjetor. ai u vlerësua në nivelin 4.6% ndaj pBB-së nominale, rreth 1.0 pikë përqindjeje më ulët se në të njëjti tremujor të një viti më parë. përcaktues në këtë dinamikë ka qenë zgjerimi i eksporteve të mallrave dhe të shërbimeve me rreth 19.8% në nivel vjetor, ndikuar në masë të madhe nga zgjerimi në terma vjetorë i eksportit të shërbimeve me 22.8%. gjithashtu, eksporti i mallrave u zgjerua me rreth 6.5%. importi i përgjithshëm u zgjerua me rreth 10.9% në terma vjetorë me kontribute kryesore nga importi i mallrave i zgjeruar me rreth 10.0% krahasuar me një vit më parë. gjithashtu, importi i shërbimeve është rritur me 12.6%. Remitancat neto u zgjeruan me rreth 3.9%. për sa i përket llogarisë së të ardhurave parësore, teprica pozitive rezultoi 28.4 milionë euro, ndërkohë që një vit më parë shënonte 52.0 milionë euro. ndikimi kryesor në këtë dinamikë lidhet me zhvillimet në llogarinë e të ardhurave nga investimet.
në rastin e llogarisë financiare, flukset hyrëse të investimeve direkte neto u zgjeruan në terma vjetorë me 1.1%. për sa i përket financimit të deficitit korrent
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
50Banka e Shqipërisë
sipas profilit të flukseve, kanë qenë flukset joborxhkrijuese ato me kontribut kryesor. mjetet e rezervës janë zgjeruar me 37.6 milionë euro.
Tabelë 4. Tregues të bilancit të pagesave (të dhëna në milionë euro)
Llogaria korrente (në mil euro) T1 '16 T2 '16 T3'16 T4'16 T1'17 T2'17 T3'17-197.7 -287.7 -148.6 -177.6 -150.4 -236.3 -133.1
vmv (%) -5.6 148.7 -44.4 -39.0 -24.0 -17.9 -10.5/ PBB-së (%) -8.3 -10.3 -5.6 -6.2 -5.8 -7.7 -4.6Mallra dhe shërbime -403.3 -555.1 -410.9 -436.9 -311.8 -486.1 -373.7vmv (%) 8.2 54.0 -13.7 -22.6 -22.7 -12.4 -9.1Eksporte, f.o.b. 608.5 717.2 926.8 857.0 773.2 894.2 1110.1vmv (%) 2.5 1.6 18.1 19.9 27.1 24.7 19.8Importe, f.o.b. 1011.9 1272.3 1337.6 1293.8 1085.0 1380.3 1483.7vmv (%) 4.7 19.3 6.0 1.1 7.2 8.5 10.9Udhëtime neto 67.3 72.8 153.1 95.7 75.6 80.1 180.9Të ardhura parësore 36.5 50.6 52.0 34.9 -7.6 36.4 28.4Kredi 89.3 116.3 97.6 105.5 79.6 122.9 94.4Debi 52.8 65.7 45.6 70.6 87.2 86.5 65.9Të ardhura neto nga Investimet Direkte -15.6 -36.2 -18.3 -26.8 -55.0 -62.8 -41.0Të ardhura dytësore 169.1 216.8 210.3 224.4 169.0 213.4 212.2Kredi 205.0 250.1 250.7 255.4 198.3 242.2 236.7Debi 35.9 33.2 40.5 31.0 29.3 28.7 24.5Dërgesa nga emigrantët -neto 135.7 153.8 159.6 165.4 135.1 162.7 165.8vmv (%) -4.2 -4.8 14.2 7.4 -0.5 5.7 3.9Llogaria kapitale 6.6 7.2 3.1 49.4 23.8 25.3 30.4Huamarrje neto/Huadhënie neto -191.2 -280.5 -145.5 -128.2 -126.6 -211.1 -102.6Llogaria financiare -139.1 -267.1 -91.0 -119.4 -290.7 -198.1 -186.8vmv (%) -6.0 65.5 -18.0 -38.9 109.0 -25.8 105.2/ PBB-së (%) -5.8 -9.6 -3.4 -4.2 -11.2 -6.4 -6.4Investime direkte -126.4 -250.9 -302.4 -256.7 -201.3 -217.6 -305.7vmv (%) -50.2 27.7 21.9 113.9 59.2 -13.3 1.1Investime portofoli 111.1 -5.7 5.7 114.1 -137.5 -21.6 31.2Derivativë financiarë 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0Investime të tjera -74.2 -10.5 261.7 -130.1 39.4 117.3 50.1Mjetet e rezervës -49.6 0.0 -56.1 153.3 8.6 -76.2 37.6Gabime dhe harresa 52.1 13.4 54.5 8.9 -164.1 13.0 -84.2
Burimi: Banka e Shqipërisë.
4.3. Gjendja ciklike e ekonomiSë dhe PreSionet e brendShme inFlacioniSte
Ekonomia shqiptare është në një fazë pozitive zhvillimi. Ndonëse në ngadalësim, rritja ekonomike e tremujorit të tretë e ka sjellë ekonominë shqiptare më afër potencialit të saj. ky fakt ilustrohet nga rënia e mëtejshme e normës së papunësisë, por tendenca drejt reduktimit të normës së shfrytëzimit të kapaciteteve sugjeron se ekonomia shqiptare karakterizohet ende nga kapacitete të pashfrytëzuara prodhimi.
Prania e këtyre kapaciteteve mban të ulëta presionet e brendshme inflacioniste, sikundër pasqyrohet në ecurinë e inflacionit bazë. Paralelisht me të, edhe presionet e huaja inflacioniste janë të ulëta, në përgjigje të inflacionit të ulët në partnerët tanë tregtarë dhe të mbiçmimit të kursit të këmbimit.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
51 Banka e Shqipërisë
kthimi i pritur i ekonomisë në ekuilibër në horizontin afatmesëm, si dhe shtimi i presioneve të huaja inflacioniste, pritet të krijojnë parakushtet për kthimin e inflacionit në objektiv brenda vitit 2019.
Analizat tona sugjerojnë se ekonomia shqiptare vazhdon të shfaqë shenja të përmirësimit ciklik, por ajo vijon, po ashtu, të karakterizohet nga prania e kapaciteteve të lira në tregjet e punës dhe të kapitalit.
tregu i punës regjistroi zhvillime pozitive në tremujorin e tretë të vitit 2017. Punësimi shënoi rritje me 1.9% në terma vjetorë dhe 1.4% në terma tremujorë.35 Këto dinamika rezultojnë më të ngadalta36 se rritja e punësimit në tremujorin e mëparshëm, përkatësisht me 3.4% në terma vjetorë dhe me 1.8% në terma tremujorë. Me gjithë prirjen ngadalësuese të punësimit, shkalla e papunësisë ra me 0.3 pikë përqindje gjatë tremujorit të tretë, duke qëndruar në 13.6%. Kjo normë shënoi rënie edhe kundrejt të njëjtës periudhë të një viti më parë, me 1.1 pikë përqindje. Me gjithë përdorimin në shkallë më të lartë të faktorit punë, shkalla e papunësisë mbetet mbi nivelin e saj optimal dhe frenon rritjen e pagave në ekonomi.
Nga ana tjetër, sipas të dhënave të vrojtimit të besimit të biznesit, norma e shfrytëzimit të kapaciteteve rezultoi rreth nivelit mesatar 68.1%37 në tremujorin e katërt të vitit 2017. Treguesi shënoi rënie me 2.7 pikë përqindje krahasuar me tremujorin e mëparshëm dhe me 3.7 pikë përqindje kundrejt nivelit të shënuar të njëjtën periudhë të një viti më parë. Kjo dinamikë thelloi hendekun e normës
35 Analiza e punësimit dhe e papunësisë mbështetet në të dhënat e Anketës Tremujore të Forcave të Punës dhe i referohet treguesve për popullsinë 15 vjeç e lart.
36 Ngadalësimi i rritjes së punësimit në terma vjetorë reflekton në një masë edhe krahasimin me një bazë më të lartë në tremujorin e tretë të një viti më parë.
37 Që prej tremujorit të parë të vitit 2017, treguesi i normës së shfrytëzimit të kapaciteteve analizohet i rregulluar për sezonalitet.
Gra�k 37. Tregues të gjendjes ciklike të ekonomisë*
* Hendeku i prodhimit është mesatare e disa matjeve mbi të cilën është aplikuar metoda e mesatares lëvizëse. Hendeku i normës së shfrytëzimit të kapaciteteve është llogaritur si devijim i vlerës aktuale nga
mesatarja përkatëse historike për secilin prej sektorëve të vrojtimit të besimit të biznesit. Më pas, hendeqet e sektorëve janë peshuar me peshat e tyre si në treguesin e ndjesisë ekonomike, dhe së fundmi është zbatuar metoda e mesatares lëvizëse me katër terma. Hendeku i shkallës së papunësisë vlerësohet si
mesatare e hendeqeve të papunësisë sipas 3 metodave, të cilat vlerësojnë normën ekuilibër të papunësisë (NAIRU dhe NAWRU). Hendeku i papunësisë është i shprehur si diferencë e shkallës ekuilibër të papunë-sisë me shkallën faktike të papunësisë dhe më pas zbatohet metoda e mesatares lëvizëse me katër terma.
Burimi: INSTAT dhe vlerësime të Bankës së Shqipërisë.
-4-3-2-1012345
2009 T1
2010 T2
2011 T3
2012 T4
2014 T1
2015 T2
2016 T3
2017 T4
In�acioni bazë (në %)Hendeku i prodhimit (në % të potencialit)
-4
-3
-2
-1
0
1
2
2010 T1
2011 T2
2012 T3
2013 T4
2015 T1
2016 T2
2017 T3
%
Hendeku i shkallës së shfrytëzimit të kapaciteteveHendeku i shkallës së papunësisë
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
52Banka e Shqipërisë
së shfrytëzimit të kapaciteteve nga mesatarja historike e saj, duke sinjalizuar praninë e kapaciteteve të lira në ekonomi.38
treguesi i kostove të punës për njësi39 vijoi të ndjekë një trend ngadalësues në tremujorin e tretë të vitit 2017. Ky tregues vlerësohet të ketë shënuar rënie të lehtë vjetore me 0.5% në tremujorin në analizë, pas rënies me 0.1% një tremujor më parë. Tendenca e kostove të punës për njësi reflektoi përmirësimin më të shpejtë të produktivitetit të punës krahasuar me rritjen e pagës mesatare reale për aktivitetet e mbuluara nga statistikat afatshkurtra.40 Pavarësisht përmirësimit të shënuar në tregun e punës, presionet e brendshme inflacioniste mbeten të ulëta. Nga ana tjetër, çmimet e prodhimit industrial shënuan rritje vjetore me
2.0% në tremujorin e tretë, pas rritjes me 1.4% një tremujor më parë, duke ilustruar rritjen e kostos së mallrave të ndërmjetme në prodhim.
Tendenca përmirësuese e treguesve ciklikë të ekonomisë dhe frenimi i mbiçmimit të kursit të këmbimit patën një pasqyrim të kufizuar, por të qëndrueshëm, në prirjen afatmesme të inflacionit në gjysmën e dytë të vitit. inflacioni bazë dhe ai i mallrave të patregtueshme të shportës së IÇK-së rezultuan përkatësisht 0.6% dhe 0.9% në tremujorin e fundit të vitit. Nga ana tjetër, inflacioni jobazë dhe ai i artikujve të tregtueshëm të shportës së IÇK-së mbetën përafërsisht në të njëjtat nivele me ato të tremujorit paraardhës, ose përkatësisht 4.8% dhe 2.4%.
38 Treguesi i normës së shfrytëzimit të kapaciteteve gjenerohet nga të dhënat e vrojtimit të besimit të biznesit. Ky tregues për ekonominë llogaritet si mesatare e peshuar e shkallës së shfrytëzimit të kapaciteteve të sektorëve përkatës: industri, ndërtim, shërbime dhe tregti; sipas peshave të zbatuara tek treguesi i ndjesisë ekonomike. Vlerësimi i hendekut të normës së shfrytëzimit të kapaciteteve mbetet i ndjeshëm ndaj përcaktimit të nivelit optimal të shfrytëzimit të kapaciteteve në një ekonomi. Si rrjedhojë, vlerësimi i intensitetit të presioneve inflacioniste, të cilat burojnë nga zhvillimet në kërkesë, duke iu referuar vetëm treguesit të shkallës së shfrytëzimit të kapaciteteve duhet konsideruar me kujdes.
39 Treguesit përafrues të produktivitetit të punës, të kostove të punës për njësi të prodhuar dhe të pagës mesatare sipas aktiviteteve të statistikave afatshkurtra llogariten nga Banka e Shqipërisë, duke përdorur të dhënat e Statistikave Afatshkurtra (SASH, INSTAT, T3 2017). Në përllogaritjen e tyre përfshihen: indeksi i numrit të të punësuarve, i shitjeve neto në vëllim dhe i fondit të pagave për aktivitetet e mbuluara nga anketa e SASh. Normat e raportuara të rritjes janë në terma realë dhe i referohen mesatares rrëshqitëse me katër terma të ndryshimeve vjetore të treguesit. Diferencat e normave të rritjes në këtë raport me Raportin e mëparshëm të Politikës Monetare reflektojnë procesin e rishikimit të serive nga INSTAT-i.
40 Statistikat afatshkurtra mbulojnë aktivitetet në fushat e “Industrisë” (05 – 33), “Energjisë elektrike” (35), “Furnizimit me ujë, trajtimit dhe menaxhimit të mbetjeve”(36 – 39), “Ndërtimit” (41, 42, 43), “Tregtisë me pakicë dhe shumicë, e riparimit të automjeteve dhe motoçikletave” (45), “Tregtisë me shumicë, përveç automjeteve dhe motoçikletave” (46), “Transportit dhe magazinimit, përfshirë edhe Aktivitetin postar dhe korrier” (49 – 53), “Akomodimi dhe shërbimi ushqimor, përfshi vetëm Hotelet” (55.1), “Informacioni dhe komunikacioni”(58, 61, 62), “Aktivitete të arkitekturës dhe inxhinierike” (71) dhe “Agjenci udhëtimi”(79).
Gra�k 38. Ndryshimet vjetore mesatare të sheshuara të produktivitetit e të kostove të punës
për aktivitetet e mbuluara nga statistikat afatshkurtra dhe kostove të prodhimit industrial*
*Mbi ndryshimet vjetore të treguesve, janë zbatuar mesataret lëvizëse me 4 terma, për të zbutur luhatjet e rastit.
Burimi: INSTAT dhe vlerësime të Bankës së Shqipërisë.
-5.0
-2.5
0.0
2.5
5.0
-20
-10
0
10
20
2011 T1
2011 T3
2012 T1
2012 T3
2013 T1
2013 T3
2014 T1
2014 T3
2015 T1
2015 T3
2016 T1
2016 T3
2017 T1
2017 T3
Produktiviteti i punësKosto e punës për njësiIndeksi i fondit të pagaveIndeksi i çmimeve të prodhimit industrial të produkteve për tregun vendas (b.d.)
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
53 Banka e Shqipërisë
treguesi i presioneve të huaja (tPh)41, ecuria e të cilit është një përafrues i presioneve të huaja inflacioniste dhe shpjegon në një masë të madhe inflacionin e artikujve të tregtueshëm të shportës, u zgjerua mesatarisht me 0.6% në terma vjetorë gjatë tremujorit të katërt të vitit 2017. Një tremujor më parë, ai u luhat në territor negativ (-1.7%).
Kthesa në dinamikë është e lidhur si me një ndikim më të lartë nga ana e çmimeve të huaja, ashtu edhe me një mbiçmim më të ngadaltë të kursit të
41 Është një tregues përafrues mbi presionet e huaja inflacioniste, i cili agregon në një të vetëm informacionin nga Indekset e çmimeve të huaja (IÇH) jashtë, me atë që vjen nga zhvillimet në kursin e këmbimit në terma nominalë efektivë (KNEK). TPHI llogaritet si rritje vjetore e indeksit të çmimeve të huaja dhe indeksit KNEK për periudhën përkatëse. TPHI-ja vlerësohet që ndikon me jo më shumë se 5 muaj vonesë inflacionin vendas. IÇH-ja llogaritet mbi vlerat e inflacionit të kategorisë “Ushqim, pije, duhan” dhe të disa “Mallrave joushqimore”, për shtetet nga të cilat Shqipëria importon më shumë sipas kategorive të mësipërme, peshuar me peshat e importeve përkatëse.
Gra�k 39. Prirjet afatgjata të in acionit (majtas) dhe prirjet afatshkurtra (djathtas)
Burimi: INSTAT dhe vlerësime të Bankës së Shqipërisë.
-1.00.01.02.03.04.05.06.07.08.09.0
10.011.012.013.0
10_T1
11_T2
12_T3
13_T4
15_T1
16_T2
17_T3
In acioni jobazëIn acioni i tregtueshëm
-2.0-1.5-1.0-0.50.00.51.01.52.02.53.03.54.0
10_T1
11_T2
12_T3
13_T4
15_T1
16_T2
17_T3
In acioni bazëIn acioni i patregtueshëm neto
Gra�k 40. Ecuria e TPHI sipas kontributeve të përbërësve (majtas). Kontributi i in�acionit të importuar dhe të brendshëm në atë total vjetor (djathtas)
Burimi: INSTAT dhe vlerësime të Bankës së Shqipërisë.
-1.5
-0.5
0.5
1.5
2.5
3.5
4.5
5.5
10_T1
10_T4
11_T3
12_T2
13_T1
13_T4
14_T3
15_T2
16_T1
16_T4
17_T3
In�acioni i importuarIn�acioni i brendshëmIn�acioni totalTPHI (rr.v, %)
-8-6-4-202468
1012
2011T1
2011T4
2012T3
2013T2
2014T1
2014T4
2015T3
2016T2
2017T1
2017T4
KNEK (rr.v, %)Çmimet e huaja të mallrave (rr.v, %)
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
54Banka e Shqipërisë
këmbimit. Zgjerimi vjetor i indeksit të “çmimeve të huaja” u përshpejtua, duke arritur në 5.2% gjatë tremujorit të fundit. Nga ana tjetër, mbiçmimi i kursit nominal efektiv të këmbimit (KNEK) gjatë të njëjtës periudhë (4.4%), ka vijuar të frenojë përçimin e këtyre efekteve te indeksi i përgjithshëm, por në një masë më të ulët sesa në tremujorin e kaluar.
Zhvillimet në treguesit e mësipërm u materializuan edhe në treguesin përafrues të inflacionit të importuar, sipas përqasjes së IÇK-së, gjatë tremujorit në analizë. Kontributi tij në inflacionin total rezultoi mjaft i përafërt me atë tremujorit të kaluar (rreth 1 pikë përqindje), ndonëse sipas muajve ai pati luhatje.
PRITjET PëR INflAcIoNIN42
Pritjet e agjentëve ekonomikë për inflacionin janë rishikuar në drejtime të ndryshme gjatë tremujorit të katërt të vitit 2017.
Bazuar në matjet nga vrojtimet, konsumatorët kanë rishikuar për lart pritjet për inflacionin pas një viti, bizneset i kanë mbajtur të pandryshuara, ndërsa agjentët financiarë i kanë rishikuar për poshtë. Konsumatorët presin që inflacioni pas një viti të jetë 1.7%, një rritje kjo me rreth 0.2 pikë përqindje krahasuar me nivelin e pritur në tremujorin e tretë. Pritjet inflacioniste të bizneseve vijojnë të jenë më pak të luhatshme sesa pritjet e konsumatorëve dhe të agjentëve financiarë. Në tremujorin e katërt, ashtu sikurse një tremujor më parë, ata presin që inflacioni pas një viti të jetë 1.5%. Pritjet e agjentëve financiarë janë rishikuar për poshtë për të tre horizontet e pyetur. Ata presin që inflacioni të jetë 2.2, 2.4 dhe 2.6% përkatësisht pas një, dy dhe tri vitesh. Këto norma janë rreth 0.2 pikë përqindje nën nivelin e pritjeve në tremujorin e tretë.
42 Analiza mbi pritjet inflacioniste bazohet në rezutatet e vrojtimit të besimit të bizneseve dhe të konsumatorëve, si dhe në vrojtimin e pritjeve të agjentëve financiarë.
Gra�k 41. Pritjet in�acioniste të bizneseve dhe të konsumatorëve (majtas) dhe të agjentëve �nanciarë (djathtas), ndryshime vjetore në përqindje
Burimi: INSTAT dhe vlerësime të Bankës së Shqipërisë.
0.0
0.5
1.0
1.5
2.0
2.5
3.0
3.5
4.0
4.5
T1-09
T2-10
T3-11
T4-12
T1-14
T2-15
T3-16
T4-17
In�acioni aktual zyrtarBizneseKonsumatorë
0
0.5
1
1.5
2
2.5
3
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
In�acioni aktual zyrtarPritjet e agjentëve pas 1, 2 dhe 3 vitesh
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
55 Banka e Shqipërisë
hapësiRë infoRmative 3: faktoRë ciklikë dhe stRuktuRoRë që kontRiBuojnë në inflacionin e ulët në shqipëRi
inflacioni në shqipëri ka qenë përgjithësisht i ulët gjatë viteve të fundit. këto tendenca u shfaqën fillimisht në vitin 2012, kur inflacioni zbriti në 2.0% nga 3.5% një vit më parë. vështirësitë ekonomike që pasuan krizën financiare botërore dhe atë të borxheve publike në vende të caktuara të Be-së, dhanë ndikimet e tyre edhe në shqipëri, duke u përkthyer në presione më të dobëta inflacioniste. me gjithë përmirësimin ciklik të ekonomisë gjatë viteve të fundit, inflacioni ka pasur një rritje relativisht të ngadaltë dhe ka mbetur poshtë objektivit afatmesëm të Bankës së shqipërisë.
prej vitit 2013, inflacioni rezulton rreth 1.75%, kundrejt nivelit 3% të periudhës paraardhëse.
divergjenca midis përmirësimit të aktivitetit ekonomik dhe ecurisë së inflacionit ka nxitur një proces të fokusuar analize në Bankën e shqipërisë, për të kuptuar shkaqet e këtij fenomeni, tashmë jo vetëm shqiptar. kjo hapësirë informuese jep në mënyrë të përmbledhur rezultatet kryesore të analizës ekonomike dhe empirike të këtij procesi, i cili nën formatin e një projekti kërkimor titullohet: “faktorët përcaktues të inflacionit të ulët në shqipëri”i. ky projekt synon qartësimin e faktorëve që mbajnë inflacionin në nivele të ulëta, për të vlerësuar më tej implikimet e tyre mbi parashikimet tona dhe mbi qëndrimin e politikës monetare.
inflacioni i ulët, një fenomen botërorinflacioni i ulët është një fenomen tashmë botërorii. pas krizës së fundit financiare dhe ekonomike, bankat qendrore kanë gjeneruar stimuj masivë monetarë, të cilët shërbyen për të nxitur kërkesën agregate dhe për të mbështetur rritjen ekonomike, por kanë qenë më pak efektivë në kthimin e inflacionit në nivelet e synuara. persistenca e inflacionit të ulët dhe plogështia e tij ndaj rritjes ekonomike dhe përmirësimit të punësimit ka qenë në fokus të analizave të bankave qendrore dhe të sferave akademike. konsensusi i këtyre analizave është se politika monetare ka qenë dhe mbetet efektive për të stimuluar kërkesën agregate dhe për të garantuar stabilitetin e çmimeve në afatin e mesëm e të gjatë. megjithatë, faktorë specifikë të tregut të punës dhe fenomeni i globalizimit kanë sjellë vonesa të paparashikuara në transmetimin e saj në inflacion. kështu, goditjet nga luhatjet e çmimeve të huaja, mundësia e një hendeku më të madh në tregun e punës, si dhe një marrëdhënie në ndryshim midis hendekut të prodhimit dhe inflacionit, vlerësohen si faktorë potencialë që kanë ulur reagimin e inflacionit kundrejt përmirësimit ciklik.
një pjesë e faktorëve të mësipërm që mbajnë inflacionin në nivele të ulëta kanë natyrë ciklike dhe një pjesë tjetër më strukturore. ndikimi i tyre mund të shtrihet nga një horizont afatshkurtër në një më afatgjatë.
faktorët e inflacionit të ulët në shqipërisi një ekonomi e vogël dhe e hapur, me lidhje të rëndësishme ekonomike me vende të Be-së, shqipëria nuk mund të mbetej imune kundrejt zhvillimeve ekonomike globale. nga viti 2013, vit i cili shënoi nivelin më të ulët të rritjes ekonomike, sfondi makroekonomik rezulton relativisht mbështetës
Gra�k 42. Ecuria e in�acionit dhe norma bazë
Burimi: INSTAT, BSh dhe vlerësime të autorëve.
3.0 %
1.75%
5.2 %
1.25%
0.0
1.0
2.0
3.0
4.0
5.0
6.0
7.0
8.0
9.0
01_T1
02_T3
04_T1
05_T3
07_T1
08_T3
10_T1
11_T3
13_T1
14_T3
16_T1
17_T3
In�acion_vjetorMesatare 2001-2012Mesatare 2013-2017Norma bazë e interesit
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
56Banka e Shqipërisë
për rimëkëmbjen e ekonomisë së vendit. ky vlerësim është konfirmuar nga përmirësimi ciklik, sidomos pas vitit 2015 e në vijim, ku ekonomia e vendit vlerësohet të ketë shënuar një rritje reale prej mesatarisht 3.6% dhe norma e papunësisë ka ardhur në rënie duke shënuar vlerën 13.6% në tremujorin e tretë 2017. norma e shfrytëzimit të kapaciteteve i është afruar mesatares historike dhe treguesit e besimit janë përmirësuar. Rritja ekonomike ka reflektuar, ndër të tjera: rimëkëmbjen globale, të konfirmuar nga institucionet ndërkombëtare; efektet e politikës monetare stimuluese për aktivitetin ekonomik; rritjen e stimulit fiskal gjatë vitit 2017; nivelin e lartë të investimeve të huaja direkte; dhe, përmirësimin e përgjithshëm të klimës në ekonomi.
pavarësisht këtij përshpejtimi në aktivitetin ekonomik, dinamika e inflacionit ka mbetur më e zbehtë nga sa pritej, duke bërë që normat e inflacionit të qëndrojnë nën nivelin e synuar nga Banka e shqipërisë.
analiza e kësaj divergjence ka treguar se një pjesë e faktorëve kanë natyrë dhe burime të ngjashme me përcaktuesit e inflacionit të ulët në evropë dhe në rajon, ndërkohë që disa të tjerë lidhen me specifika të ekonomisë së vendit. këta faktorë janë me natyrë ciklike ose strukturore. krahasuar me faktorët ciklikë, ata strukturorë kanë efekte më të ngadalta, por afatgjata në ekonomi. Bazuar në studimin në fjalë faktorët mund të përmblidhen si më poshtë:
• Faktorikryesorqëshpjegonecurinëeulëttëinflacionitështëshfrytëzimijoiplotë – dhe për një kohë të gjatë – i kapaciteteve prodhuese të ekonomisë. kjo dobësi ciklike ka sjellë rënie të produktivitetit të punës dhe të marzheve të fitimit për bizneset, duke reduktuar ndjeshëm hapësirat për rritje pagash. për rrjedhim presionet e brendshme inflacioniste kanë mbetur të ulëta.
• Presionetëdobëtainflacionistekanëburuaredhengaspecifikatereagimitciklik dhe strukturor të tregut të punës.− së pari, prania për një kohë të gjatë e normave të larta të papunësisë ka bërë që lidhja ndërmjet inflacionit dhe hendekut të prodhimit, apo ndërmjet inflacionit dhe normës së papunësisë, e njohur në literaturën ekonomike edhe si kurba e phillips-it, të mos jetë e qëndrueshme në kohë. pas vitit 2011, pjerrësia e kësaj kurbe verifikon një ndryshim strukturor, duke u bërë më e sheshtë. një zhvillim i tillë e ka bazën jo vetëm në praninë e jolineariteteve në këto lidhje të nxitura nga pasojat strukturore të krizës, por edhe në një reagim të dobët historik të rritjes së pagave kundrejt normës së papunësisë. ky reagim është bërë më i dobët në post-krizë, duke treguar se me gjithë rënien e normës së papunësisë dhe ngushtimit të hendekut të papunësisë, rritjet në paga kanë qenë më të moderuara se më parë.
përfundimet e vlerësimeve tona në lidhje me përqasje të ndryshme të kurbës së phillips-it janë në linjë me ato të konkluduara në studime për ekonomi të zhvilluara, në evropë dhe më gjerë. ato tregojnë se, megjithëse marrëdhënia ndërmjet inflacionit dhe normës së papunësisë apo hendekut të prodhimit është dobësuar pas krizës, ajo është përsëri e pranishme, duke ofruar një mekanizëm për kontrollin e presioneve inflacioniste në afat të gjatë.
− së dyti, një analizë më e detajuar e tregut të punës, sugjeron se ky i fundit mund të ketë kapacitete të lira më të larta se ato të sugjeruara nga kategoria e “të papunëve”. të tillë mund të jenë: personat e kategorisë “të dekurajuar”, “të punësuar me kohë të pjesshme” dhe “të vetë-punësuar”. potencialisht, këto kategori mund të shtojnë ofertën e punës dhe të
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
57 Banka e Shqipërisë
dobësojnë fuqinë negociuese të punë-kërkuesve në vendosjen e pagave.− së treti, tregu i punës ka njohur zhvillime pozitive strukturore gjatë viteve të fundit, kryesisht të lidhur me rritjen e shkallës së pjesëmarrjes së femrave në forcën e punës. ky zhvillim, në prani të hendekut gjinor në paga, mund të ketë dobësuar gjithashtu procesin e negocimit për paga më të larta, e për pasojë, edhe presionet e brendshme inflacioniste prej tyre.
• Nëpranitëperiudhëssëzgjaturtëdobësisëciklikedhetëpasiguriveekonomike, pritjet për inflacionin kanë forcuar komponentin e tyre adaptiv pas vitit 2013, fenomen ky i pranishëm edhe në ekonomi të zhvilluara. forcimi natyrës adaptive rrit mundësinë që pritjet inflacioniste të mbeten të zhvendosura më gjatë në kahun e poshtëm të objektivit të inflacionit, duke penguar transmetimin e politikës monetare lehtësuese tek normat reale të interesit, e më tej tek nxitja e konsumit dhe e investimeve.
faktorët e mësipërm e kanë shtrirë efektin në një horizont afatmesëm, duke ndikuar në nivelin e ulët të inflacionit në vend, pavarësisht përmirësimit ciklik.
paralelisht me to, identifikohen edhe faktorë të tjerë, me ndikim më të kufizuar në kohë, të origjinuar kryesisht nga krahu i ofertës, të cilët kanë dhënë goditje të qenësishme për poshtë në inflacion.
• Nëtermatëbrendshëm,inflacioninëvendkaparaqiturvarësitëlartënga luhatjet e çmimeve të ushqimeve, kryesisht të papërpunuara.
• Nëtermatëjashtëm,veçanërishtpasvitit2015,janëverifikuarkontributetë ulëta dhe reduktuese nga inflacioni i importuar. çmimet e huaja të lëndëve të para dhe bazë kanë qenë të ulëta, ndërkohë që mbiçmimi i zgjatur i kursit të këmbimit ka dobësuar më tej presionet e jashtme inflacioniste.
studimi tregon se niveli i ulët i inflacionit, poshtë parashikimeve dhe ende nën objektivat e bankave qendrore nuk përbën një fenomen të izoluar vetëm për shqipërinë, por zhvillim evropian dhe rajonal. hendeku ndërmjet niveleve mesatare të çmimeve në shqipëri kundrejt atij të vendeve të Be-së dhe vendeve kandidate ka ardhur në ngushtim, por ende i konsiderueshëm, kryesisht tek shërbimet.
ky studim i shërben si kuptimit të drejtë të fenomenit të inflacionit të ulët në shqipëri, ashtu edhe parashikimeve të ardhshme. ai konkludon se politika monetare akomoduese e Bankës së shqipërisë po transmetohet, por efektet e saj të plota mbi inflacionin tentojnë të ngadalësohen nga faktorët e mësipërm.
I Projekt studimor me temë: “Faktorët përcaktues të inflacionit të ulët në Shqipëri” (dhjetor 2017). Autorë: E. Çeliku; E. Kristo; I. Metani; E. Çela; G. Hashorva, Departamenti i Politikës Monetare, Banka e Shqipërisë. Projekti është në proces pune dhe pjesë të tij do të publikohen së afërmi në trajtën e artikujve dhe të studimeve të Bankës së Shqipërisë.
II Mateo Ciccarelli and Chiara Osbat (2017), “Low inflation in the euro area: causes and consequences”, No. 181, Occasional Paper Series, ECB, https://www.ecb.europa.eu//pub/pdf/scpops/ecbop181.en.pdf;
European Central Bank, “Domestic and global drivers of inflation in the euro area”, Article, Economic Bulletin, Issue 4 / 2017;
Vitor Constancio (2017), “Understanding and overcoming low inflation”, Remarks at the Conference on “Understanding inflation: lessons from the past, lessons for the future?”, Frankfurt am Main, September 2017;
S. Bhatnagar, A.K.Cormier, K. Hess, P. de Leon - Manlagnit, E. Martin, V. Rai, R. St – Cyr, S. Sarker (2017), “Low Inflation in Advanced Economies: Facts and Drivers”, Staff Analytical Note, International Economic Analysis Department, Bank of Canada, https://www.bankofcanada.ca/wp-content/uploads/2017/10/san2017-16.pdf.
fQ STATISTIcAl APPENdIxTREGUES TË PËRGjITHSHËM MAKROEKONOMIKË 60 MAIN MACROECONOMIC INDICATORS1. ZHVILLIMET MONETARE DHE NORMAT E INTERESIT 60 MONETARY DEVELOPMENTS AND INTEREST RATES 1.
2. PRODHIMI I BRENDSHËM BRUTO, INDEKSET E ÇMIMEVE DHE TREGU I PUNËS 60 GROSS DOMESTIC PRODUCT, PRICE INDExES AND LABOR
MARKET 2.
3. BILANCI I PAGESAVE, REZERVA DHE KURSI I KËMBIMIT 61 BALANCE OF PAYMENTS, RESERVES AND ExCHANGE RATE 3.
4. BILANCI FISKAL, STOKU I BORxHIT TË BRENDSHËM DHE BORxHI I jASHTËM 61 FISCAL BALANCE, DOMESTIC DEBT STOCK AND ExTERNAL
DEBT 4.
1 SEKTORI FINANCIAR 62 FINANCIAL SECTOR 1 1-1 Bilanci sektorial i Bankës së Shqipërisë 62 Sectoral balance sheet of Bank of Albania 1-11-2 Paraqitja monetare e Bankës së Shqipërisë 63 Monetary survey of Bank of Albania 1-21-3.a Bilanci sektorial i bankave paradepozituese/ Mjetet 64 Sectoral balance sheet of deposit money banks/ Assets 1-3.a1-3.b Bilanci sektorial i bankave paradepozituese/ Detyrimet 65 Sectoral balance sheet of deposit money banks/ Liabilities 1-3.b1-4 Paraqitja monetare e bankave paradepozituese 66 Monetary survey of deposit money banks 1-41-5 Bilanci sektorial i shoqërive të kursim-kreditit 67 Sectoral balance sheet of savings and loan associations 1-51-6 Paraqitja monetare e korporatave të tjera depozituese 68 Monetary survey of other depository corporations 1-61-7 Paraqitja monetare e korporatave depozituese 69 Monetary survey of depository corporations 1-71-8.a Agregatët monetarë dhe përbërësit e tyre 70 Monetary aggregates and their components 1-8.a1-8.b Kundërpartitë e agregatëve monetarë 71 Counterparts of monetary aggregates 1-8.b1-9 Depozitat në lekë sipas sektorëve 72 Lek denominated deposits by sectors 1-91-10 Depozitat në valutë sipas sektorëve 72 Foreign currency denominated deposits by sectors 1-101-11 Kredia për ekonominë sipas sektorit 73 Credit to economy by sector 1-111-12 Huatë e korporatave jofinanciare sipas aktivitetit ekonomik (NVE - Rev.2) 74 Loans of non-financial corporations by
economic activity (Nace - Rev.2) 1-121-13a Huatë e korporatave jofinanciare private sipas qëllimit të përdorimit dhe monedhës 75 Private non-financial corporations loans by purpose and currency
1-13a1-13b Huatë e korporatave jofinanciare publike sipas qëllimit të përdorimit dhe monedhës 76 Public non-financial corporations loans by purpose and currency
1-13b1-14 Huatë e Individëve dhe Institucioneve jo me qëllim fitimi që u shërbejnë individëve sipas qëllimit të përdorimit dhe monedhës 77 Households + Non-profit institutions serving households loans by
purpose and currency 1-141-15 Huatë sipas rretheve 78 Loans by districts 1-151-16 Normat e interesit të Bankës së Shqipërisë 79 Bank of Albania interest rates 1-161-17 Normat e interesit për depozitat e reja të korporatave jo-financiare, individëve dhe institucioneve jo me qëllim fitimi që u shërbejnë individëve sipas monedhave
80 Interest rates on new deposits of non-financial corporations, households and NPISH by currency 1-17
1-18 Normat e interesit për huatë e reja të korporatave jo-financiare, individëve dhe institucioneve jo me qëllim fitimi që u shërbejnë individëve sipas monedhave
81 Interest rates on new loans of non-financial corporations, households and NPISH by currency 1-18
1-18a Normat e interesit për huatë e reja të korporatave jofinanciare private sipas qëllimit të përdorimit dhe monedhës 82 Interest rates on new loans of private non-financial corporations by
purpose and currency 1-18aby purpose and currency 1-18b 1-18b Normat e interesit për huatë e reja të individëve dhe institucioneve jo me qëllim fitimi që u shërbejnë individëve, sipas qëllimit të përdorimit dhe monedhës
83 Interest rates on new loans of households and NPISH by purpose and currency 1-18b
1-19 Normat e interesit për bonot e thesarit sipas afatit 84 Maturity breakdown of Treausury bills yields 1-191-20 Sistemi i pagesave ndërbankare 85 Interbank payment system 1-201-21 Shpërndarja rajonale e terminaleve të ATM & POS 85 Number of ATM & POS terminals by region 1-211-22 Numri i llogarive të klientëve në banka 85 Number of customers accounts with banks 1-22
85 2 SEKTORI I jASHTËM 86 ExTERNAL SECTOR 2 2-1 Bilanci i Pagesave 86 Balance of payments 2-12-2 Kurset e këmbimit të lekut kundrejt monedhave kryesore 87 Exchange rate 2-22-3 Eksporti sipas grup mallrave 87 Export by commodity groups 2-32-4 Importi sipas grup mallrave 88 Import by commodity groups 2-42-5 Borxhi i jashtëm bruto 88 Gross external debt 2-5
883 SEKTORI FISKAL 89 FISCAL SECTOR 33-1 Treguesit fiskalë sipas buxhetit të konsoliduar 89 Fiscal indicators regarding consolidated budget 3-13-2 Stoku i borxhit të brendshëm sipas instrumenteve 90 Domestic debt stock by instruments 3-2
904 SEKTORI REAL 91 REAL SECTOR 44-1 Prodhimi i brendshëm bruto sipas klasifikimit të aktivitetit ekonomik, (Metoda e Prodhimit NVE Rev 2) 91 Gross domestic product by economic activities, (Production
Method NACE Rev 2) 4-14-2 Indeksi i çmimeve të prodhimit dhe indeksi i kushtimit në ndërtim (për banesa) 92 Producer price index and construction cost index 4-2
(for dwellings)4-3 Indeksi i çmimeve të konsumit 93 Consumer price index 4-34-4 Punësimi, papunësia dhe pagat 94 Employment, unemployment and wages 4-4
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
60Banka e Shqipërisë
tReg
ues
të
pëRg
jith
shëm
ma
kRo
eko
no
mik
ë1.
zh
vill
imet
mo
net
aRe
dh
e n
oRm
at e
inte
Resi
tn
ë m
iliar
dë le
kë, p
ërve
ç ra
steve
kur
shë
nohe
t ndr
yshe
, fun
d pe
riudh
e
ma
in m
ac
Roec
on
om
ic in
dic
ato
Rsm
on
eta
Ry d
evel
opm
ents
an
d in
teRe
st R
ates
1.
in b
illio
ns a
ll, u
nles
s ot
herw
ise
indi
cate
d, e
nd o
f per
iod
Agre
gatë
t mon
etar
ë /
Mon
etar
y ag
greg
ates
Dep
ozita
t 2 /
Dep
osits
2Kr
edia
3 /
Cre
dit 3
Nor
mat
e in
tere
sit 1
2m /
12m
inte
rest
rate
s (%
)N
orm
a e
mar
rëve
shje
s së
rib
lerje
jes
njëj
avor
e 5
/ W
eekly
re
purc
hase
agr
eem
ent r
ate
5M
1M
2M
3D
epoz
ita 4
/ D
epos
its 4
Hua
4 /
Loan
s 4
Bono
The
sari
5 /
T. B
ills 5
12
34
56
78
9
2014
353.
372
2.4
1,19
5.1
977.
456
0.0
1.9
2 7
.66
3.3
3 2
.25
201
5 1
384.
172
3.0
1,21
6.2
985.
654
6.8
1.3
5 7
.77
2.4
0 1
.75
2016
435.
473
6.9
1,26
3.5
1,01
4.0
547.
2 0
.80
5.8
9 2
.92
1.2
5
2017
461.
673
8.9
1,26
6.9
1,00
1.8
550.
3 0
.75
5.9
8 2
.63
1.2
5
Burim
i: Ba
nka
e Sh
qipë
risë.
Sour
ce: B
ank
of A
lban
ia.
2. p
Rod
him
i i B
Ren
dsh
ëm B
Ruto
, in
dek
set
e ç
mim
eve
dh
e tR
egu
i pu
nës
gRo
ss d
om
esti
c p
Rod
uc
t, p
Ric
e in
dex
es a
nd
la
BoR
ma
Rket
2.
Rritj
a re
ale
vjet
ore
e PB
B m
e çm
ime
kons
tant
e 6
(%)/
Ann
ual
real
gro
wth
of G
DP
at c
onsta
nt
pric
es 6
(%)
Me
çmim
e ko
rrent
e, n
ë m
ilion
ë le
kë 7
/ At
cur
rent
pric
es, i
n m
illion
ALL
7
Ndr
yshi
met
vje
tore
të In
deks
it të
Çm
imev
e të
kon
sum
it (%
) / Y
early
cha
nges
in C
PI (%
)
Treg
u i p
unës
8 /
Labo
r mar
ket 8
Prod
ukti
Bren
dshë
m B
ruto
(P
BB) /
Gro
ss d
omes
tic
prod
uct (
GD
P)
Paga
t e të
pun
ësua
rve,
ne
to /
Com
pens
atio
n of
em
ploy
ees,
net
Të A
rdhu
ra n
ga p
ro-
na, n
eto
/ Pr
oper
ty
inco
me,
net
Të A
rdhu
rat K
ombë
tare
Br
uto
/ G
ross
Nat
iona
l In
com
eSh
kalla
e p
unës
imit
/ Em
ploy
-m
ent r
ate
(%)
Shka
lla e
pap
unës
isë /
U
nem
ploy
men
t rat
e (%
)
12
34
5=2+
3+4
67
8
2014
1.8
1,39
5,30
4.6
1,22
4.9
-17,
930.
91,
378,
598.
70.
750
.517
.9
2015
2.2
1,42
7,79
9.0
3,40
5.4
-17,
189.
61,
414,
014.
82.
052
.917
.5
2016
2.2
55.9
15.6
2017
1.8
Burim
i: IN
STAT
.So
urce
: IN
STAT
.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
61 Banka e Shqipërisë
3. B
ilan
ci i
pa
ges
ave
9 , R
ezeR
va d
he
kuRs
i i k
ëmBi
mit
n
ë m
ilion
ë eu
ro, p
ërve
ç ra
steve
kur
shë
nohe
t ndr
yshe
Bala
nc
e o
f pa
ymen
ts 9 ,
Res
eRve
s a
nd
exc
ha
ng
e Ra
te 3
.in
mill
ions
eu
R, u
nles
s ot
herw
ise
indi
cate
d
Bila
nci i
llog
arisë
ko
rrent
e /
Cur
rent
ac
coun
t
In
vesti
met
dire
kte n
eto
/ D
irect
inve
stmen
ts,
net
Reze
rvat
val
utor
e (st
ok)/
Res
erve
s (st
ock)
Reze
rvat
në
mua
j im
porte
/ R
eser
ves
in
mon
ths
of im
port
Kurs
i i k
ëmbi
mit
/ Ex
chan
ge ra
te
Nga
të c
ilat:
Bila
nci t
regt
ar /
O
f whi
ch:T
rade
bal
ance
(3-4
)
Nga
të c
ilat:
Rem
i-ta
ncat
/ O
f whi
ch:
Rem
ittan
ces
Mes
atar
e e
periu
dhës
/ P
erio
d av
erag
e
Eksp
orti
/ Ex
port
Impo
rti /
Impo
rtAL
L / E
UR
ALL /
USD
12
34
56
78
910
2014
-1,0
76.3
-2,2
15.6
931.
73,
147.
359
1.9
-811
.52,
191.
75.
614
0.0
105.
5
2015
-883
.6-2
,298
.977
1.1
3,07
0.1
597.
1-8
18.4
2,88
0.0
7.6
139.
712
6.0
2016
-811
.7-2
,602
.871
3.7
3,31
6.5
614.
5-9
36.5
2,94
5.0
7.2
137.
412
4.1
2017
2,99
5.9
13
4.2
119.
1
Burim
i: Ba
nka
e Sh
qipë
risë.
Sour
ce: B
ank
of A
lban
ia.
4. B
ilan
ci f
iska
l, s
toku
i Bo
Rxh
it t
ë BR
end
shëm
dh
e Bo
Rxh
i i ja
shtë
mn
ë m
iliar
dë le
këfi
sca
l Ba
lan
ce,
do
mes
tic
deB
t st
oc
k a
nd
ext
eRn
al
deB
t 4.
in b
illio
ns a
ll
Të
Ard
hura
/
Reve
nue
Sh
penz
ime
/ Ex
pen-
ditu
re
D
efic
iti /
Def
icit
St
oku
i bor
xhit
të Q
ever
isë Q
ëndr
ore
/ C
entra
l gov
ernm
ent d
ebt s
tock
Nga
të c
ilat:
Të a
rdhu
ra ta
ti-m
ore
/Of w
hich
: Tax
reve
nue
Shpe
nzim
e ka
pita
le /
C
apita
l exp
endi
ture
Fina
ncim
i br
ends
hëm
/
Dom
estic
fina
ncin
gFi
nanc
im i
huaj
/
Fore
ign
finan
cing
Stok
u i b
orxh
it të
bre
ndsh
ëm /
D
omes
tic d
ebt s
tock
Stok
u i b
orxh
it të
jash
tëm
/
Exte
rnal
deb
t sto
ck
12
34
56
78
9
2014
366.
733
5.9
438.
860
.7-7
2.1
42.2
29.9
564.
741
2.4
2015
379.
234
2.3
437.
463
.1-5
8.2
-6.4
64.6
551.
449
0.9
2016
407.
036
9.9
433.
759
.5-2
6.7
9.2
17.5
561.
150
4.6
2017
430.
439
8.6
461.
468
.5-3
1.0
1.9
29.1
577.
151
0.3
Burim
i: M
inist
ria e
Fin
anca
ve d
he E
kono
misë
, sip
as p
ublik
imev
e "S
tatis
tikat
fisk
ale
muj
ore,
viti
201
7" d
he B
ulet
ini s
tatis
tikor
i bo
rxhi
t, 31
dh
jeto
r 201
7.Pu
blik
imi '
Stat
istik
a fis
kale
jana
r - D
hjet
or 2
017'
tabe
lat:
Treg
uesit
fisk
alë
sipas
bux
hetit
të k
onso
lidua
r (Vj
etor
).Sh
ënim
e:1)
Për
ditë
suar
të d
hëna
t për
Dhj
etor
201
5 sip
as E
SA 2
010.
2) P
ërfsh
ihen
vet
ëm ll
ogar
itë d
he d
epoz
itat q
ë ja
në p
jesë
e p
aras
ë së
gje
rë.
3) P
ërfa
qëso
n kr
edin
ë pë
r eko
nom
inë.
4) N
orm
a m
esat
are
e po
nder
uar v
jeto
re e
dep
ozita
ve d
he h
uave
të re
ja 1
2 m
ujor
e në
lekë
për
sist
emin
ban
kar.
5) T
ë dh
ënat
i re
fero
hen
norm
ës n
ë fu
nd të
per
iudh
ës.
6) B
urim
i: IN
STAT
faqj
a w
eb d
t. 05
.03.
2018
: Tem
at /
Eko
nom
i dhe
Fin
ancë
/ L
loga
ritë
Kom
bëta
re (G
DP)
/ L
loga
ritë
Kom
bëta
re V
jeto
re /
Pr
odhi
mi i
bre
ndsh
ëm b
ruto
sip
as m
etod
ës s
ë pr
odhi
mit,
201
0-20
15 (2
015
Gjy
sëm
fina
le)
7) B
urim
i: IN
STAT
faqj
a w
eb d
t. 05
.03.
2018
: Tem
at /
Eko
nom
i dhe
Fin
ancë
/ L
loga
ritë
Kom
bëta
re (G
DP)
/ L
loga
ritë
Kom
bëta
re V
jeto
re /
Ka
limi n
ga P
BB n
ë të
ard
hura
t kom
bëta
re b
ruto
, 201
0-20
15 (2
015
Gjy
sëm
fina
le)
8) B
urim
i: IN
STAT
faqj
a w
eb d
t. 05
.03.
2018
: Tem
at /
Tre
gu i
Punë
s dh
e A
rsim
i / P
unës
imi d
he p
apun
ësia
/ D
atab
aza
Stat
istik
ore:
Shk
alla
e
punë
simit
2007
– 2
016
(gru
pmos
ha 1
5-64
vje
ç); S
hkal
la e
pap
unës
isë 2
007
- 201
6 (g
rupm
osha
15-
64 v
jeç)
9) ja
në ri
shik
uar t
ë dh
ënat
për
vite
t 201
3-20
16.
Sour
ce: M
inist
ry o
f Fin
ance
and
Eco
nom
y, a
ccor
ding
to "F
iscal
sta
tistic
s m
onth
ly, y
ear 2
017
and
"Deb
t Sta
tistic
al B
ulle
tin
Dec
embe
r 31,
201
7", p
ublic
atio
ns.
Pub
licat
ion
'Fisc
al s
tatis
tics
janu
ary
- Dic
embe
r 201
7' ta
ble:
Con
solid
ated
gen
eral
bud
get (
Ann
ual).
Fo
otno
te:
1) R
evise
d th
e da
ta o
f Dec
embe
r 201
5 ac
cord
ing
to E
SA 2
010.
2) D
epos
its in
clud
ed in
bro
ad m
oney
.3)
Cre
dit t
o ec
onom
y.4)
The
ann
ual w
eigh
ted
aver
age
rate
of t
he 1
2 m
onth
s ne
w d
epos
its a
nd lo
ans
in A
LL fo
r the
ban
king
sys
tem
.5)
End
of p
erio
d da
ta.
6) S
ourc
e: IN
STAT
web
site
dt.
05.0
3.20
18: T
hem
es /
Eco
nom
y an
d Fi
nanc
e /
Nat
iona
l Acc
ount
s (G
DP)
/ A
nnua
l N
atio
nal A
ccou
nts,
Gro
ss d
omes
tic p
rodu
ct b
y pr
oduc
tion
appr
oach
, 201
0-20
15 (2
015
Sem
i Fin
al)
7) S
ourc
e: IN
STAT
web
site
dt.
05.0
3.20
18: T
hem
es /
Eco
nom
y an
d Fi
nanc
e /
Nat
iona
l Acc
ount
s (G
DP)
/ A
nnua
l N
atio
nal A
ccou
nts,
Tra
nsiti
on fr
om G
DP
to g
ross
nat
iona
l inc
ome,
201
0-20
15 (2
015
Sem
i Fin
al)
8) S
ourc
e: IN
STAT
web
site
dt.
05.0
3.20
18: T
hem
es /
Lab
or M
arke
t and
Edu
catio
n /
Em
ploy
men
t and
Une
mpl
oym
ent /
St
atist
ical
Dat
abas
e: E
mpl
oym
ent r
ate
2007
- 20
16 (a
ge g
roup
15-
64 y
ears
), U
nem
ploy
men
t rat
e 20
07 -
2016
(age
gro
up
15-6
4 ye
ars).
9) D
ata
are
revi
sed
for p
erio
d 20
13-2
016.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
62Banka e Shqipërisë
1 s
ekto
Ri f
ina
nc
iaR
1-1
Bila
nc
i sek
toRi
al
i Ba
nkë
s së
sh
qip
ëRis
ën
ë m
ilion
ë le
kë, f
und
periu
dhe
fin
an
cia
l se
cto
R 1
sec
toRa
l Ba
lan
ce
shee
t o
f Ba
nk
of
alB
an
ia 1
-1in
mill
ions
all
, end
of p
erio
d
Tota
li i m
jete
ve
/ To
tal a
sset
s (2
+ 3+
4+
5+
8+ 1
2+ 1
3+
14)
Ari m
onet
ar
dhe
mba
jtjet
e
SDR*
/ M
on-
etar
y go
ld a
nd
SDR
hold
ings
Arka
në
valu
të
/ Fo
reig
n cu
rrenc
y D
epoz
ita*/
D
epos
its*
Letra
t me
vlerë
të
ndr
yshm
e ng
a ak
sione
t / S
ecu-
ritie
s ot
her t
han
shar
es (6
+7)
Hua
të /
Loan
s (9
+ 10
+ 11
)
D
eriv
atet
fin
anci
are
/ Fi
nanc
ial
deriv
ativ
es
Lloga
ri të
ar
këtu
eshm
e /
Rece
ivab
le
acco
unts
Mje
te
jofin
anci
are*
/
Non
finan
cial
as
sets*
Jore
zide
ntë
/
Non
resid
ents
Qev
eria
Q
ëndr
ore
/ C
entra
l G
over
nmen
t
Qev
eria
Qën
dror
e /
Cen
tral G
over
n-m
ent
Korp
orat
a të
tjer
a de
pozi
tues
e /
O
ther
dep
osito
ry
corp
orat
ions
Sekto
rë të
tjer
ë re
zide
ntë
/
Oth
er re
siden
t se
ctor
s
12
34
56
78
910
1112
1314
2015
/12
516,
357.
930
,578
.884
.993
,147
.132
3,67
9.0
270,
453.
653
,225
.514
,641
.1_
12,9
87.1
1,65
4.0
27.7
32,7
41.6
21,4
57.8
2016
/12
524,
730.
827
,211
.852
.010
4,62
2.9
315,
112.
726
1,87
7.5
53,2
35.2
31,6
60.3
_29
,934
.41,
725.
915
.825
,094
.120
,961
.2
2017
/12
532,
927.
025
,725
.324
.316
1,61
7.3
259,
537.
820
6,81
8.9
52,7
18.8
41,5
91.0
_39
,871
.31,
719.
811
.723
,844
.920
,574
.7
2017
/07
492,
061.
429
,514
.226
.511
2,93
2.1
271,
228.
021
7,45
7.9
53,7
70.1
33,8
26.5
_32
,108
.91,
717.
713
.823
,807
.920
,712
.6
0850
0,13
9.3
28,3
02.0
61.7
118,
749.
726
6,62
3.0
212,
450.
854
,172
.341
,170
.8_
39,4
52.1
1,71
8.7
17.5
24,5
38.9
20,6
75.7
0951
0,16
0.6
28,3
65.1
25.6
130,
613.
726
7,86
8.0
214,
573.
953
,294
.238
,854
.7_
37,1
35.5
1,71
9.2
14.9
23,7
78.3
20,6
40.3
1052
4,16
2.0
26,4
03.5
134.
414
3,60
0.7
265,
319.
921
0,73
8.3
54,5
81.7
43,4
29.0
_41
,708
.01,
721.
013
.824
,657
.620
,603
.1
1151
7,49
8.6
26,0
06.5
21.5
142,
274.
926
2,43
1.5
208,
909.
453
,522
.142
,414
.7_
40,6
92.9
1,72
1.8
13.1
23,7
70.0
20,5
66.4
1253
2,92
7.0
25,7
25.3
24.3
161,
617.
325
9,53
7.8
206,
818.
952
,718
.841
,591
.0_
39,8
71.3
1,71
9.8
11.7
23,8
44.9
20,5
74.7
Det
yrim
et
tota
le /
Tot
al
liabi
lities
(2+
3+ 4
+10+
14
+ 15
+ 16
)
Para
ja n
ë qa
rkul
lim /
C
urre
ncy
in
circ
ulat
ion
Dep
ozita
të
për
fshira
në
par
anë
e gj
erë
/
Dep
osits
in
clud
ed in
br
oad
mon
ey
Dep
ozita
të
papë
rfshi
ra n
ë pa
ranë
e g
jerë
/
Dep
osits
ex
clud
ed fr
om
broa
d m
oney
(5
+ 6+
7+ 8
+9)
Hua
të /
Lo
ans
(11+
12
+13)
Llo
gari
të
pagu
eshm
e /
Oth
er
acco
unts
pay-
able
Alok
imi i
SD
R /
SDR
allo
catio
n
Aksio
ne d
he
instr
umen
te
të tj
erë
të
kapi
talit
/
Shar
es a
nd
othe
r equ
ity
Jore
zide
ntët
/
Non
resi-
dent
s
Qev
eria
Q
ëndr
ore
/ C
entra
l G
over
nmen
t
Korp
orat
a të
tjer
a de
pozi
tues
e /
Oth
er
depo
sitor
y co
rpor
atio
ns
Korp
orat
a të
tjer
a jo
finan
ciar
e /
Oth
er
nonf
inan
cial
co
rpor
atio
ns
Sek
torë
të
tjer
ë re
zide
ntë
/
Oth
er re
si-de
nt s
ecto
rs
Jore
zide
ntët
/
Non
resi-
dent
s
Qev
eria
Q
ëndr
ore
/ C
entra
l G
over
nmen
t
Korp
orat
a të
tje
ra d
epoz
itues
e /
Oth
er d
epos
i-to
ry c
orpo
ratio
ns
12
34
56
78
910
1112
1314
1516
2015
/12
516,
357.
923
9,21
8.1
1,78
7.9
201,
585.
631
,826
.226
,340
.814
2,96
6.8
87.4
364.
41,
809.
61,
809.
6_
_46
1.3
8,10
4.4
63,3
91.1
2016
/12
524,
730.
825
8,84
8.0
3,18
3.2
191,
379.
719
,860
.918
,975
.115
2,34
9.7
72.1
121.
931
4.2
314.
2_
_1,
164.
67,
981.
261
,859
.9
2017
/12
532,
927.
027
4,71
1.8
3,89
9.2
200,
513.
919
,350
.934
,384
.314
6,63
2.1
66.7
79.9
115.
611
5.6
__
463.
87,
340.
545
,882
.2
2017
/07
492,
061.
426
3,42
7.2
4,32
9.9
168,
001.
819
,378
.532
,490
.811
5,96
5.3
71.6
95.5
155.
915
5.9
__
505.
17,
413.
548
,228
.1
0850
0,13
9.3
266,
608.
54,
374.
617
2,42
7.1
19,3
67.9
33,3
19.9
119,
580.
373
.885
.213
5.9
135.
9_
_1,
030.
67,
400.
748
,162
.0
0951
0,16
0.6
265,
508.
13,
565.
418
3,65
8.1
19,3
47.6
42,2
22.5
121,
933.
773
.780
.513
6.7
136.
7_
_76
1.2
7,44
1.2
49,0
89.9
1052
4,16
2.0
265,
665.
04,
177.
819
5,92
1.5
19,3
72.7
55,1
58.0
121,
238.
172
.879
.911
8.0
118.
0_
_1,
148.
37,
489.
249
,642
.2
1151
7,49
8.6
267,
608.
43,
871.
218
9,73
4.4
19,3
61.8
46,9
61.6
123,
258.
872
.379
.911
7.0
117.
0_
_33
7.1
7,43
7.2
48,3
93.3
1253
2,92
7.0
274,
711.
83,
899.
220
0,51
3.9
19,3
50.9
34,3
84.3
146,
632.
166
.779
.911
5.6
115.
6_
_46
3.8
7,34
0.5
45,8
82.2
Burim
i: Ba
nka
e Sh
qipë
risë
* Pë
r per
iudh
ën D
hjet
or 2
015-
Prill
2016
ësh
të b
ërë
rikla
sifik
im i
arit
jo m
onet
ar n
ga z
ëri "
Dep
ozita
" në
zërin
"Mje
te jo
fina
ncia
re".
Sour
ce: B
ank
of A
lban
ia.
*The
dat
a of
Dec
embe
r 201
5-Ap
ril 2
016
refle
ct a
recl
assif
icat
ion
of n
on-m
onet
ary
gold
from
“D
epos
its "t
o " N
on-fin
anci
al a
sset
s".
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
63 Banka e Shqipërisë
1-2
paRa
qit
ja m
on
eta
Re e
Ba
nkë
s së
sh
qip
ëRis
ën
ë m
ilion
ë le
kë, f
und
periu
dhe
m
on
eta
Ry s
uRv
ey o
f Ba
nk
of
alB
an
ia 1
-2in
mill
ions
all
, end
of p
erio
d
Mje
te v
alut
ore
neto
*/ N
et
fore
ign
asse
ts*
(2-3
)
M
jete
t e
bren
dshm
e /
Dom
estic
as
sets
(5+
8+
9+ 1
0+ 1
1+
12)
Pr
eten
dim
e ne
to
ndaj
Qev
erisë
Q
ëndr
ore
/ N
et
clai
ms
on C
entra
l G
over
nmen
t (6-
7)
Pret
endi
me
ndaj
ko
rpor
atav
e të
tje
ra d
epoz
itues
e /
C
laim
s on
oth
er d
e-po
sitor
y co
rpor
atio
ns
Pret
endi
me
ndaj
ko
rpor
atav
e të
tjer
a fin
anci
are
/ C
laim
s on
oth
er fi
nanc
ial
corp
orat
ions
Pret
endi
me
ndaj
ko
rpor
atav
e jo
finan
ciar
e pu
blik
e /
Cla
ims
on p
ublic
no
nfin
anci
al c
orpo
-ra
tions
Pret
endi
me
ndaj
ko
rpor
atav
e të
tje
ra jo
finan
ciar
e /
Cla
ims
on o
ther
no
nfin
anci
al c
orpo
-ra
tions
Pret
endi
me
ndaj
se
ktorë
ve të
tjer
ë re
zide
ntë
/ C
laim
s on
oth
er re
siden
t se
ctor
s
Pret
endi
me
ndaj
jo
rezi
dent
ëve/
C
laim
s on
no
nres
iden
ts
Min
us:
Det
yrim
e nd
aj
jore
zide
ntëv
e /
Le
ss: L
iabi
lities
to
nonr
esid
ents
Pre
tend
ime
ndaj
Q
ever
isë Q
ëndr
ore
/ C
laim
s on
Cen
tral
Gov
ernm
ent
Min
us: D
etyr
ime
ndaj
Qev
erisë
Q
ëndr
ore
/ Le
ss:Li
-ab
ilitie
s to
Cen
tral
Gov
ernm
ent
12
34
56
78
910
1112
2015
/12
363,
088.
040
5,07
9.5
41,9
91.5
63,3
94.2
48,7
52.0
75,1
43.9
26,3
91.9
12,9
87.1
__
_1,
655.
1
2016
/12
389,
612.
741
8,56
2.1
28,9
49.4
65,9
15.7
34,2
55.6
53,2
79.9
19,0
24.3
29,9
34.4
__
_1,
725.
7
2017
/12
390,
687.
641
7,60
5.4
26,9
17.8
59,9
98.0
18,4
06.7
52,8
39.5
34,4
32.8
39,8
71.3
__
_1,
720.
0
2017
/07
356,
196.
038
3,42
7.3
27,2
31.3
55,1
28.5
21,3
01.1
53,8
26.9
32,5
25.8
32,1
08.9
__
_1,
718.
5
0835
5,96
3.7
383,
655.
727
,692
.062
,096
.620
,925
.254
,278
.933
,353
.839
,452
.1_
__
1,71
9.4
0936
9,54
5.9
396,
946.
627
,400
.749
,967
.311
,111
.253
,371
.642
,260
.437
,135
.5_
__
1,72
0.6
1037
7,18
8.7
405,
084.
627
,895
.942
,928
.2-5
02.1
54,7
07.6
55,2
09.7
41,7
08.0
__
_1,
722.
2
1137
3,54
9.3
400,
578.
227
,028
.949
,030
.06,
613.
953
,611
.046
,997
.140
,692
.9_
__
1,72
3.2
1239
0,68
7.6
417,
605.
426
,917
.859
,998
.018
,406
.752
,839
.534
,432
.839
,871
.3_
__
1,72
0.0
Baz
a m
onet
are
/ M
onet
ary
base
(1
4+ 1
5+ 1
6)
Dep
ozita
të p
apër
fshira
në
par
anë
e gj
erë
/
Dep
osits
exc
lude
d fro
m
broa
d m
oney
Hua
të /
Lo
ans
Lloga
ri të
pag
uesh
me
/
Oth
er a
ccou
nts
paya
ble
Të
tjera
net
o /
Oth
er it
ems
net
Aks
ione
dhe
instr
umen
te të
tje
rë të
kap
italit
/ Sh
ares
an
d ot
her e
quity
Par
aja
në q
arku
llim
/ C
urre
ncy
in
circ
ulat
ion
Det
yrim
e nd
aj k
orpo
rata
ve të
tje
ra d
epoz
itues
e /
Liabi
lities
to
othe
r dep
osito
ry c
orpo
ratio
ns
Dep
ozita
të p
ërfsh
ira n
ë pa
ranë
e g
jerë
/ D
epos
its
incl
uded
in b
road
mon
ey
13 1
4 1
5 1
6 17
18
19
20
21
2015
/12
383,
972.
823
9,21
8.1
142,
966.
81,
787.
945
1.8
_34
.2-2
1,36
7.7
63,3
91.1
2016
/12
414,
380.
925
8,84
8.0
152,
349.
73,
183.
219
4.0
_47
.2-2
0,95
3.6
61,8
59.9
2017
/12
425,
243.
127
4,71
1.8
146,
632.
13,
899.
214
6.6
_96
.8-2
0,68
3.2
45,8
82.2
2017
/07
383,
722.
526
3,42
7.2
115,
965.
34,
329.
916
7.1
_29
.0-2
0,82
2.2
48,2
28.1
0839
0,56
3.4
266,
608.
511
9,58
0.3
4,37
4.6
159.
0_
49.6
-20,
873.
748
,162
.0
0939
1,00
7.3
265,
508.
112
1,93
3.7
3,56
5.4
154.
3_
94.3
-20,
832.
549
,089
.9
1039
1,08
0.9
265,
665.
012
1,23
8.1
4,17
7.8
152.
8_
24.4
-20,
783.
349
,642
.2
1139
4,73
8.4
267,
608.
412
3,25
8.8
3,87
1.2
152.
3_
36.8
-20,
741.
548
,393
.3
1242
5,24
3.1
274,
711.
814
6,63
2.1
3,89
9.2
146.
6_
96.8
-20,
683.
245
,882
.2
Burim
i: Ba
nka
e Sh
qipë
risë.
* Pë
r per
iudh
ën D
hjet
or 2
015-
Prill
2016
ësh
të b
ërë
rikla
sifik
im i
arit
jo m
onet
ar n
ga z
ëri "
Dep
ozita
" në
zërin
"Mje
te jo
fina
ncia
re".
Sour
ce: B
ank
of A
lban
ia.
* Th
e da
ta o
f Dec
embe
r 201
5-A
pril
2016
refle
ct a
recl
assif
icat
ion
of n
on-m
onet
ary
gold
from
“D
epos
its "t
o " N
on-fi
nanc
ial a
sset
s".
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
64Banka e Shqipërisë
1-3.
a B
ilan
ci s
ekto
Ria
l i B
an
kave
pa
Rad
epo
zitu
ese/
mje
tet
në
mili
onë
lekë
, fun
d pe
riudh
ese
cto
Ral
Bala
nc
e sh
eet
of
dep
osi
t m
on
ey B
an
ks/
ass
ets
1-3.
ain
mill
ions
all
, end
of p
erio
d
Tota
li i m
jete
ve /
To
tal a
sset
s (2
+ 3+
4+
8+
12+
22+
25+
26+
27)
Arka
në
lekë
/
Nat
iona
l cu
rrenc
yAr
ka n
ë va
lutë
/
Fore
ign
curre
ncy
Dep
ozita
/
Dep
osits
(5+
6+ 7
)
Letra
me
vlerë
të
ndr
yshm
e ng
a ak
sione
t / S
ecur
ities
ot
hers
than
sha
res
(9+
10+
11)
Nga
të c
ilat /
of
whi
ch:
Jore
zide
ntët
/
Non
resid
ents
Bank
a Q
ëndr
ore
/ C
entra
l Ban
kBa
nkat
par
adep
ozitu
ese
/ D
epos
it m
oney
ban
ksJo
rezi
dent
ët /
N
onre
siden
tsQ
ever
ia Q
ëndr
ore/
Cen
tral G
over
nmen
tKo
rpor
ata
të tj
era
jofin
anci
are
/
Oth
er n
onfin
anci
al c
orpo
ratio
ns
12
34
56
78
910
11
2015
/12
1,36
5,62
7.6
8,61
0.0
10,6
50.1
301,
970.
914
7,56
3.2
144,
219.
210
,188
.537
8,35
6.7
313,
429.
5_
2016
/12
1,44
6,04
8.9
9,42
4.8
13,6
85.4
302,
582.
214
0,17
4.5
151,
994.
310
,413
.542
6,17
8.2
64,9
27.3
333,
995.
314
0.7
2017
/12
1,46
3,35
9.1
9,54
9.2
12,7
16.3
328,
023.
217
1,80
1.5
146,
853.
29,
368.
541
6,71
3.2
74,2
40.4
342,
472.
9_
2017
/07
1,43
1,03
2.1
10,3
84.9
16,7
59.5
305,
270.
317
7,32
4.8
120,
402.
67,
542.
940
9,57
1.4
69,4
75.2
340,
096.
1_
081,
441,
680.
311
,016
.918
,336
.130
7,49
4.7
180,
441.
412
0,40
1.3
6,65
2.0
405,
789.
268
,069
.733
7,71
9.6
_
091,
449,
287.
910
,925
.313
,120
.830
9,46
9.8
176,
616.
412
7,67
3.7
5,17
9.8
411,
842.
871
,081
.634
0,76
1.2
_
101,
456,
000.
511
,019
.214
,439
.931
4,89
1.4
186,
052.
812
2,24
9.7
6,58
8.9
416,
840.
776
,018
.834
0,82
1.9
_
111,
461,
881.
712
,529
.213
,689
.631
6,46
4.7
185,
453.
612
4,53
4.4
6,47
6.7
422,
259.
579
,920
.934
2,33
8.6
_
121,
463,
359.
19,
549.
212
,716
.332
8,02
3.2
171,
801.
514
6,85
3.2
9,36
8.5
416,
713.
274
,240
.434
2,47
2.9
_
Hua
të /
Loan
s (1
3+ 1
4+ 1
5+
16+
17+
18+
19+
20+
21)
A
ksio
ne d
he
instr
umen
te të
tje
rë të
kap
italit
/ Sh
ares
and
ot
her e
quity
(2
3+ 2
4)
Der
ivat
et
finan
ciar
e /
Fina
ncia
l de
rivat
ives
Lloga
ri të
Ar
këtu
eshm
e /
Oth
er
acco
unts
rece
ivab
le
Mje
te
jofin
anci
are
/ N
onfin
an-
cial
ass
ets
Jore
zide
ntët
/
Non
resi-
dent
s
Bank
a Q
ëndr
ore
/ C
entra
l Ba
nk
Bank
at p
a-ra
depo
zitu
ese
/ D
epos
it m
oney
ban
ks
Korp
orat
a të
tjer
a fin
anci
are
/
Oth
er fi
nanc
ial
corp
orat
ions
Qev
eria
Q
ëndr
ore
/ C
entra
l G
over
nmen
t
Qev
eria
lo-
kale
/ Lo
cal
gove
rnm
ent
Korp
orat
a jo
finan
ciar
e pu
blik
e /
Publ
ic
nonf
inan
cial
co
rpor
atio
ns
Korp
orat
a të
tje
ra jo
finan
c-ia
re /
Oth
er
nonf
inan
cial
co
rpor
atio
ns
Sek
torë
të
tjerë
rezi
dent
ë /
Oth
er re
si-de
nt s
ecto
rs
Jore
zide
ntët
/
Non
resi-
dent
s Re
zide
ntë
/
Resid
ents
1213
1415
1617
1819
2021
2223
2425
2627
2015
/12
613,
283.
468
,177
.5_
3,70
0.1
9,53
7.7
1,09
9.5
887.
727
,500
.534
6,21
0.1
156,
170.
47,
223.
36,
529.
969
3.4
_8,
114.
237
,418
.9
2016
/12
637,
885.
394
,431
.0_
2,56
1.2
8,68
7.6
947.
584
5.5
26,8
63.9
343,
070.
316
0,47
8.3
8,02
3.0
7,19
2.2
830.
8_
8,88
6.8
39,3
83.1
2017
/12
631,
258.
484
,104
.3_
2,77
0.3
7,94
4.7
2,12
9.2
787.
729
,515
.433
4,76
2.8
169,
244.
07,
948.
87,
093.
485
5.4
85.0
11,9
17.1
45,1
48.1
2017
/07
631,
323.
291
,232
.8_
1,58
8.8
8,74
0.1
799.
379
6.9
28,9
04.8
333,
886.
916
5,37
3.7
7,83
8.1
6,96
1.4
876.
7_
9,18
2.7
40,7
02.0
0864
1,23
6.3
96,8
88.6
_1,
558.
38,
391.
880
1.3
794.
529
,290
.733
6,19
1.1
167,
320.
17,
952.
17,
074.
887
7.3
_9,
011.
840
,843
.3
0964
5,94
7.4
95,9
83.1
_2,
105.
28,
210.
72,
140.
380
9.6
29,4
31.3
339,
280.
216
7,98
7.0
8,08
1.5
7,22
5.2
856.
3_
8,87
8.6
41,0
21.6
1063
8,82
7.8
90,0
12.5
_2,
222.
48,
252.
02,
137.
479
7.0
29,4
85.9
337,
696.
416
8,22
4.1
8,11
0.6
7,25
4.7
856.
086
.59,
324.
442
,459
.9
1163
7,16
3.8
86,5
32.2
_2,
235.
98,
285.
42,
138.
679
6.0
29,5
60.0
338,
531.
516
9,08
4.2
8,17
8.9
7,32
2.7
856.
285
.98,
888.
642
,621
.4
1263
1,25
8.4
84,1
04.3
_2,
770.
37,
944.
72,
129.
278
7.7
29,5
15.4
334,
762.
816
9,24
4.0
7,94
8.8
7,09
3.4
855.
485
.011
,917
.145
,148
.1 B
urim
i: Ba
nka
e Sh
qipë
risë
Sour
ce: B
ank
of A
lban
ia.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
65 Banka e Shqipërisë
1-3.
B Bi
lan
ci s
ekto
Ria
l i B
an
kave
pa
Rad
epo
zitu
ese/
det
yRim
etn
ë m
ilion
ë le
kë, f
und
periu
dhe
sec
toRa
l Ba
lan
ce
shee
t o
f d
epo
sit
mo
ney
Ba
nks
/ lia
Bilit
ies
1-3.
Bin
mill
ions
all
, end
of p
erio
d
Det
yrim
et
tota
le /
Tot
al
liabi
lities
(2+
8+ 1
7+ 2
0+
29+
30)
Dep
ozita
të
përfs
hira
në
para
në e
gje
rë
/ D
epos
its in
-cl
uded
in b
road
m
oney
(3+
4+
5+ 6
+ 7)
D
epoz
ita të
pap
ërf-
shira
në
para
në e
gj
erë
/ D
epos
its
not i
nclu
ded
in
broa
d m
oney
(9+
10+
11+
12+
13+
14+
15+
16)
Korp
orat
a të
tje
ra fi
nanc
-ia
re /
Oth
er
finan
cial
co
rpor
atio
ns
Qev
eria
lo
kale
/
Loca
l Gov
-er
nmen
ts
Korp
orat
a jo
finan
ciar
e pu
blik
e /
Pub-
lic n
onfin
anci
al
corp
orat
ions
Korp
orat
a të
tje
ra jo
finan
c-ia
re /
Oth
er
nonf
inan
cial
co
rpor
atio
ns
Sekto
rë
të tj
erë
rezi
dent
ë /
O
ther
resi-
dent
sec
tors
Jore
zide
ntët
/
Non
resi-
dent
s
Bank
a e
Shqi
përis
ë /
Bank
of
Alba
nia
Korp
orat
a të
tjer
a de
pozi
tues
e /
Oth
er
depo
sitor
y co
rpor
atio
ns
Qev
eria
Q
ëndr
ore
/ C
entra
l G
over
nmen
t
Korp
orat
a të
tje
ra fi
nanc
-ia
re /
Oth
er
finan
cial
co
rpor
atio
ns
Korp
orat
a jo
finan
ciar
e pu
blik
e /
Pub-
lic n
onfin
anci
al
corp
orat
ions
Korp
orat
a të
tje
ra jo
finan
c-ia
re /
Oth
er
nonf
inan
cial
co
rpor
atio
ns
Sekto
rë
të tj
erë
rezi
dent
ë /
O
ther
resi-
dent
sec
tors
12
34
56
78
910
1112
1314
1516
2015
/12
1,36
5,62
7.6
980,
027.
712
,861
.51,
713.
214
,537
.711
3,24
5.2
837,
670.
111
2,21
5.7
16,6
93.7
1,89
2.8
11,9
14.9
6,74
9.8
1,13
6.9
285.
77,
853.
965
,688
.1
2016
/12
1,44
6,04
8.9
1,00
5,97
8.9
11,9
97.6
2,29
2.5
13,1
54.1
136,
885.
484
1,64
9.4
138,
410.
114
,902
.535
6.2
13,7
71.4
9,27
7.4
938.
933
8.3
8,10
6.7
90,7
18.7
2017
/12
1,46
3,35
9.1
991,
689.
215
,044
.31,
499.
412
,992
.014
2,52
6.8
819,
626.
716
4,69
7.1
15,7
72.6
1,06
2.2
13,0
09.9
8,25
5.4
1,72
2.5
318.
47,
396.
311
7,15
9.8
2017
/07
1,43
1,03
2.1
984,
450.
112
,847
.71,
281.
112
,286
.013
8,02
2.5
820,
012.
814
9,68
3.8
15,8
21.2
4,61
5.3
10,7
80.4
9,58
6.2
1,02
6.8
281.
47,
782.
099
,790
.5
081,
441,
680.
398
4,97
2.8
13,9
18.1
1,33
8.1
12,2
78.0
138,
804.
681
8,63
4.0
151,
653.
613
,244
.01,
198.
79,
396.
18,
622.
31,
130.
227
8.1
7,28
8.7
110,
495.
6
091,
449,
287.
998
7,77
8.6
14,2
15.5
1,34
3.5
12,4
86.4
142,
072.
681
7,66
0.7
156,
959.
513
,232
.45,
897.
88,
048.
28,
424.
11,
083.
927
8.4
7,78
4.8
112,
209.
8
101,
456,
000.
598
5,33
0.7
14,4
40.7
1,45
1.5
13,7
31.2
140,
518.
681
5,18
8.7
159,
117.
113
,874
.21,
370.
210
,377
.08,
885.
61,
154.
529
8.4
7,49
3.1
115,
664.
2
111,
461,
881.
798
8,27
7.6
14,3
61.9
1,57
6.9
14,7
54.3
143,
094.
781
4,48
9.7
159,
919.
414
,147
.41,
770.
311
,189
.48,
855.
91,
256.
626
9.2
7,20
2.3
115,
228.
3
121,
463,
359.
199
1,68
9.2
15,0
44.3
1,49
9.4
12,9
92.0
142,
526.
881
9,62
6.7
164,
697.
215
,772
.61,
062.
213
,009
.98,
255.
41,
722.
531
8.4
7,39
6.3
117,
159.
8
Letra
t me
vlerë
të
ndr
yshm
e ng
a ak
sione
t (1
8+19
)
Hua
të /
Loan
s (2
1+ 2
2+ 2
3+
24+
25+
26+
27+
28)
Llog
ari t
ë pa
gues
hme
/ O
ther
ac
coun
ts pa
y-ab
le
Aksio
ne d
he
instr
umen
te të
tje
rë të
kap
italit
/ Sh
ares
and
ot
her e
quity
Korp
orat
a të
tje
ra jo
finan
c-ia
re /
Oth
er
nonf
inan
cial
co
rpor
atio
ns
Sek
torë
të
tjerë
rezi
dent
ë /
Oth
er re
si-de
nt s
ecto
rs
Jore
zide
ntët
/
Non
resi-
dent
s Ba
nka
Qën
dror
e /
Cen
tral B
ank
Korp
orat
a të
tjer
a de
pozi
tues
e /
O
ther
dep
osito
ry
corp
orat
ions
Qev
eria
Q
ëndr
ore
/ C
entra
l G
over
nmen
t
Korp
orat
a të
tjer
a fin
anci
are
/
Oth
er fi
nanc
ial
corp
orat
ions
Korp
orat
a të
tje
ra jo
finan
c-ia
re /
Oth
er
nonf
inan
cial
co
rpor
atio
ns
Sek
torë
të
tjerë
rezi
dent
ë /
Oth
er re
si-de
nt s
ecto
rs
Der
ivat
et
finan
ciar
e /
Fina
ncia
l de
rivat
ives
1718
1920
2122
2324
2526
2728
2930
2015
/12
4,28
4.9
108.
84,
176.
141
,248
.721
,589
.712
,987
.74,
096.
575
0.0
1,79
7.3
_27
.5_
92,7
58.2
135,
092.
4
2016
/12
5,22
4.5
108.
65,
115.
959
,407
.623
,590
.429
,943
.23,
450.
563
5.6
1,76
0.8
_27
.1_
92,5
12.8
144,
514.
9
2017
/12
6,25
8.0
160.
36,
097.
769
,800
.123
,962
.539
,875
.52,
774.
752
4.6
2,63
6.1
_26
.7_
73,9
40.8
156,
973.
7
2017
/07
6,36
0.6
109.
26,
251.
460
,551
.623
,435
.832
,322
.91,
839.
354
0.2
2,38
6.7
_26
.7_
80,7
22.1
149,
264.
0
086,
368.
216
0.1
6,20
8.1
67,0
91.3
22,2
95.6
39,4
53.4
2,31
6.0
615.
52,
384.
0_
26.8
_80
,655
.115
0,93
9.2
096,
376.
915
9.4
6,21
7.5
65,2
09.0
21,9
07.0
37,1
38.1
3,15
1.9
586.
52,
398.
7_
26.8
_80
,311
.015
2,65
2.8
106,
421.
117
0.5
6,25
0.6
68,4
12.4
21,6
02.5
41,7
09.4
2,89
7.8
578.
71,
597.
2_
26.8
_81
,531
.315
5,18
7.8
116,
438.
916
9.3
6,26
9.6
69,5
05.5
22,8
92.4
40,7
19.2
3,13
7.9
567.
02,
162.
2_
26.8
_81
,479
.515
6,26
0.7
126,
258.
016
0.3
6,09
7.7
69,8
00.1
23,9
62.5
39,8
75.5
2,77
4.7
524.
62,
636.
1_
26.7
_73
,940
.815
6,97
3.7
Bur
imi:
Bank
a e
Shqi
përis
ë So
urce
: Ban
k of
Alb
ania
.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
66Banka e Shqipërisë
1-4
paRa
qit
ja m
on
eta
Re e
Ba
nka
ve p
aRa
dep
ozi
tues
en
ë m
ilion
ë le
kë, f
und
periu
dhe
mo
net
aRy
su
Rvey
of
dep
osi
t m
on
ey B
an
ks 1
-4in
mill
ions
all
, end
of p
erio
d
Mje
tet v
alut
ore
neto
/ N
et
fore
ign
asse
ts (2
- 3)
Mje
tet e
br
ends
hme
/
Dom
estic
ass
ets
(5+
6+ 9
+ 10
+ 11
+ 12
+ 13
)
Pre
ten-
dim
e nd
aj
jore
zide
ntëv
e /
Cla
ims
on
nonr
esid
ents
Min
us:
Det
yrim
e nd
aj
jore
zide
ntëv
e /
Le
ss: L
iabi
lities
to
nonr
esid
ents
Pre
tend
ime
ndaj
Ba
nkës
Qën
-dr
ore
/ C
laim
s on
Cen
tral B
ank
Pre
tend
imet
net
o nd
aj Q
ever
isë
Qën
dror
e /
Net
cl
aim
s on
Cen
-tra
l Gov
ernm
ent
(7-8
)
P
rete
ndim
e nd
aj
korp
orat
ave
të
tjera
fina
ncia
re
/ C
laim
s on
ot
her f
inan
cial
co
rpor
atio
ns
Pre
tend
imet
nda
j qe
veris
ë lo
kale
/
Cla
ims
on lo
cal
gove
rnm
ents
Pre
tend
imet
nd
aj k
orpo
rata
ve
jofin
anci
are
publ
ike
/ C
laim
s on
pu
blic
non
finan
cial
co
rpor
atio
ns
Pre
tend
imet
nda
j ko
rpor
atav
e të
tje
ra jo
finan
ciar
e /
Cla
ims
on o
th-
er n
onfin
anci
al
corp
orat
ions
Pre
tend
ime
ndaj
se
ktorë
ve të
tje
rë re
zide
ntë
/
Cla
ims
on o
ther
re
siden
t sec
tors
Pre
tend
imet
nda
j Q
ever
isë Q
ën-
dror
e /
Cla
ims
on C
entra
l G
over
nmen
t
Min
us: D
etyr
ime
ndaj
Qev
erisë
Q
ëndr
ore
/ Le
ss:
Liabi
lities
to C
en-
tral G
over
nmen
t
12
34
56
78
910
1112
13
2015
/12
251,
483.
729
7,84
7.9
46,3
64.2
999,
103.
915
2,82
9.2
305,
274.
931
4,52
9.0
9,25
4.0
10,2
31.1
887.
727
,500
.534
6,21
0.1
156,
170.
4
2016
/12
307,
272.
234
7,52
5.2
40,2
53.0
1,02
4,60
8.8
161,
419.
132
2,27
2.7
334,
942.
912
,670
.29,
518.
484
5.5
26,8
63.9
343,
211.
016
0,47
8.3
2017
/12
309,
767.
535
0,04
0.7
40,2
73.2
1,03
2,09
0.5
156,
402.
333
2,57
8.2
344,
602.
112
,023
.98,
800.
178
7.7
29,5
15.4
334,
762.
816
9,24
4.0
2017
/07
320,
244.
636
1,75
3.6
41,5
09.1
997,
683.
713
0,78
7.5
328,
317.
234
0,89
5.5
12,5
78.3
9,61
6.7
796.
928
,904
.833
3,88
6.9
165,
373.
7
0833
2,67
7.5
370,
810.
638
,133
.11,
000,
996.
813
1,41
8.1
326,
713.
333
8,52
0.8
11,8
07.6
9,26
9.1
794.
529
,290
.733
6,19
1.1
167,
320.
1
0932
7,18
2.6
364,
027.
236
,844
.61,
016,
500.
313
8,59
8.9
331,
326.
434
2,90
1.5
11,5
75.1
9,06
7.0
809.
629
,431
.333
9,28
0.2
167,
987.
0
1033
5,18
0.7
373,
865.
138
,684
.41,
009,
069.
313
3,26
8.8
330,
489.
034
2,95
9.3
12,4
70.3
9,10
8.0
797.
029
,485
.933
7,69
6.4
168,
224.
1
1133
2,24
9.8
373,
004.
940
,755
.11,
015,
047.
113
7,06
3.6
330,
870.
234
4,47
7.2
13,6
07.0
9,14
1.6
796.
029
,560
.033
8,53
1.5
169,
084.
2
1230
9,76
7.5
350,
040.
740
,273
.21,
032,
090.
515
6,40
2.3
332,
578.
234
4,60
2.1
12,0
23.9
8,80
0.1
787.
729
,515
.433
4,76
2.8
169,
244.
0
Det
yrim
e nd
aj
Bank
ës Q
ëndr
ore
/ Lia
biliti
es to
C
entra
l Ban
k
Dep
ozita
të
përfs
hira
në
para
në
e gj
erë
/ D
epos
its
incl
uded
in b
road
m
oney
(16+
17)
Dep
ozita
të p
a pë
rf-sh
ira n
ë pa
ranë
e
gjer
ë /
Dep
osits
not
in
clud
ed in
bro
ad
mon
ey
Letra
me
vlerë
të
ndr
yshm
e ng
a ak
sione
t / S
ecur
ities
ot
hers
than
sha
res
Hua
të /
Loan
sAk
sione
dhe
in
strum
ente
të tj
erë
të k
apita
lit /
Shar
es
and
othe
r equ
ity
Nga
të c
ilat:
Reze
rva
rivle
resim
i /
Of w
hich
: Val
uatio
n ad
justm
ent
Det
yrim
e të
tjer
a ne
to /
Oth
er n
et
liabi
lities
Axh
ustim
i i
kons
olid
imit
/ C
on-
solid
atio
n ad
justm
ent
Dep
ozita
të tr
ansfe
r-ue
shm
e /
Tran
sfer-
able
dep
osits
Dep
ozita
të tj
era
/
Oth
er d
epos
its
1415
1617
1819
2021
2223
24
2015
/12
14,8
80.5
980,
027.
728
3,95
2.8
696,
075.
074
,964
.54,
284.
91,
824.
813
5,09
2.4
5,51
2.7
37,3
90.0
2,12
2.7
2016
/12
30,2
99.4
1,00
5,97
8.9
351,
219.
865
4,75
9.1
100,
102.
65,
224.
51,
787.
914
4,51
4.9
4,93
7.4
39,7
25.5
4,24
7.2
2017
/12
40,9
37.7
991,
689.
236
3,79
0.4
627,
898.
812
6,59
7.0
6,25
8.0
2,66
2.8
156,
973.
7-1
,907
.513
,093
.63,
645.
8
2017
/07
36,9
38.1
984,
450.
135
1,46
3.7
632,
986.
410
8,88
0.7
6,36
0.6
2,41
3.4
149,
264.
0-6
42.1
26,1
33.4
3,48
8.1
0840
,652
.098
4,97
2.8
353,
764.
563
1,20
8.3
119,
192.
66,
368.
22,
410.
815
0,93
9.2
-667
.225
,636
.93,
501.
8
0943
,035
.998
7,77
8.6
351,
144.
163
6,63
4.6
121,
356.
96,
376.
92,
425.
515
2,65
2.8
-452
.826
,141
.23,
915.
2
1043
,079
.698
5,33
0.7
354,
975.
563
0,35
5.2
124,
610.
26,
421.
11,
624.
015
5,18
7.8
-173
.523
,533
.34,
463.
5
1142
,489
.598
8,27
7.6
358,
023.
163
0,25
4.4
123,
956.
46,
438.
92,
189.
015
6,26
0.7
-775
.222
,070
.25,
614.
7
1240
,937
.799
1,68
9.2
363,
790.
462
7,89
8.8
126,
597.
06,
258.
02,
662.
815
6,97
3.7
-1,9
07.5
13,0
93.6
3,64
5.8
Burim
i: Ba
nka
e Sh
qipë
risë.
Sour
ce: B
ank
of A
lban
ia.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
67 Banka e Shqipërisë
1-5
Bila
nc
i sek
toRi
al
i sh
oq
ëRiv
e të
ku
Rsim
-kRe
dit
itn
ë m
ilion
ë le
kë, f
und
periu
dhe
sec
toRa
l Ba
lan
ce
shee
t o
f sa
vin
gs
an
d lo
an
ass
oc
iati
on
s 1-
5in
mill
ions
all
, end
of p
erio
d
Tota
li i m
jete
ve /
To
tal a
sset
s (2
+ 3+
4+
7+ 8
+ 11
+ 12
)
Mon
edha
dhe
ka
rtëm
oned
ha n
ë le
kë
/ N
otes
and
coi
ns in
na
tiona
l cur
renc
y
Mon
edha
dhe
ka
rtëm
oned
ha n
ë va
lutë
/
Not
es a
nd c
oins
in
fore
ign
curre
ncy
Dep
ozita
/
Dep
osits
(5
+ 6)
Letra
me
vlerë
/
Secu
ritie
sH
uatë
/ Lo
ans
(9+1
0)
M
jete
të tj
era
/ O
ther
fina
n-ci
al a
sset
s
Mje
te
jofin
anci
are
/
Non
finan
cial
as
sets
Bank
at p
arad
e-po
zitu
ese
/ D
epos
it m
oney
ban
ks
Kor
pora
tat e
tjer
a fin
an-
ciar
e /
Oth
er fi
nanc
ial
corp
orat
ions
Sekto
rë të
tjer
ë re
zide
ntë
/ O
ther
re
siden
t sec
tors
Korp
orat
at e
tjer
a jo
finan
-ci
are
/ O
ther
non
finan
-ci
al c
orpo
ratio
ns
12
34
56
78
910
1112
2015
/IV
6,67
3.1
6.6
0.0
1,72
6.3
283.
11,
443.
29.
94,
833.
54,
833.
5_
72.4
24.4
2016
/IV
6,83
0.2
8.1
0.0
938.
265
6.8
281.
415
2.3
5,51
9.8
5,51
9.8
_13
6.7
75.1
2017
/IV
8,44
5.2
6.6
0.1
1,71
5.4
1,21
6.6
498.
815
9.9
6,30
6.1
6,30
6.1
_28
.722
8.3
2017
/I7,
369.
77.
90.
01,
092.
374
0.2
352.
114
5.1
5,89
4.7
5,89
4.7
_14
7.0
82.8
2017
/II
7,68
5.4
9.1
0.1
1,19
5.7
743.
245
2.5
143.
76,
011.
76,
011.
7_
128.
319
6.9
2017
/III
8,12
9.8
10.8
0.0
1,50
8.6
1,04
7.2
461.
412
6.4
6,15
5.0
6,15
5.0
_12
4.4
204.
5
2017
/IV
8,44
5.2
6.6
0.1
1,71
5.4
1,21
6.6
498.
815
9.9
6,30
6.1
6,30
6.1
_28
.722
8.3
Det
yrim
et
tota
le /
Tot
al
liabi
lities
(2+
5+ 8
+ 12
+ 13
)
Dep
ozita
të p
ërfsh
ira
në p
aran
ë e
gjer
ë /
Dep
osits
incl
uded
in
bro
ad m
oney
(3
+ 4)
D
epoz
ita të
pa
përfs
hira
në
para
në e
gje
rë /
D
epos
its e
xclu
ded
from
bro
ad m
oney
(6
+ 7)
Hua
të /
Loan
s (9
+ 10
+ 11
)
Det
yrim
e të
tje
ra /
Oth
er
liabi
lities
Aksio
ne d
he
instr
umen
te të
tjer
ë të
kap
italit
/ Sh
ares
an
d ot
her e
quity
Sekto
rë të
tjer
ë re
zide
ntë
/
Oth
er re
siden
t se
ctor
s
Korp
orat
at e
tjer
a jo
finan
ciar
e /
O
ther
non
finan
cial
co
rpor
atio
ns
Sekto
rë të
tjer
ë re
zide
ntë
/
Oth
er re
siden
t se
ctor
s
Korp
orat
at e
tjer
a jo
finan
ciar
e /
O
ther
non
finan
cial
co
rpor
atio
ns
Korp
orat
at e
tjer
a fin
anci
are
/ O
ther
fin
anci
al c
orpo
-ra
tions
Bank
at p
a-ra
depo
zitu
ese
/ D
epos
it m
oney
ban
ks
Qev
eria
që
ndro
re
/ C
entra
l G
over
nmen
t
12
34
56
78
910
1112
13
2015
/IV
6,67
3.1
3,75
8.3
3,75
8.3
_15
2.6
152.
6_
1,59
5.1
1,31
7.7
277.
4_
148.
71,
018.
4
2016
/IV
6,83
0.2
4,88
4.4
4,88
4.4
_12
3.7
123.
7_
557.
618
2.4
375.
2_
284.
997
9.6
2017
/IV
8,44
5.2
6,16
2.5
6,16
2.5
_11
4.9
114.
9_
761.
3-
761.
3_
141.
51,
264.
9
2017
/I7,
369.
75,
191.
35,
191.
3_
107.
110
7.1
_73
8.0
59.8
678.
2_
310.
61,
022.
7
2017
/II
7,68
5.4
5,37
6.2
5,37
6.2
_10
3.2
103.
2_
813.
135
.677
7.5
_19
8.1
1,19
4.8
2017
/III
8,12
9.8
5,81
4.6
5,81
4.6
_10
2.9
102.
9_
764.
1-
764.
1_
206.
11,
242.
1
2017
/IV
8,44
5.2
6,16
2.5
6,16
2.5
_11
4.9
114.
9_
761.
3-
761.
3_
141.
51,
264.
9
Burim
i: Ba
nka
e Sh
qipë
risë.
Sour
ce: B
ank
of A
lban
ia.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
68Banka e Shqipërisë
1-6
paRa
qit
ja m
on
eta
Re e
ko
Rpo
Rata
ve t
ë tj
eRa
dep
ozi
tues
en
ë m
ilion
ë le
kë, f
und
periu
dhe
mo
net
aRy
su
Rvey
of
oth
eR d
epo
sito
Ry c
oRp
oRa
tio
ns
1-6
in m
illio
ns a
ll, e
nd o
f per
iod
Mje
tet
valu
tore
net
o /
Net
fore
ign
asse
ts (2
-3)
M
jete
t e
bren
dshm
e /
Dom
estic
as
sets
(5+
6+
9+ 1
0+ 1
1+
12+
13)
Pre
tend
ime
ndaj
Ban
kës
Qën
dror
e /
C
laim
s on
C
entra
l Ban
k
Pre
tend
imet
net
o nd
aj Q
ever
isë
Qën
dror
e /
Net
cl
aim
s on
Cen
-tra
l Gov
ernm
ent
(7- 8
)
Pre
tend
ime
ndaj
ko
rpor
atav
e të
tjer
a fin
anci
are
/ C
laim
s on
oth
er fi
nanc
ial
corp
orat
ions
Pre
tend
imet
nd
aj q
ever
isë
loka
le /
C
laim
s on
lo
cal g
over
n-m
ent
Pre
tend
imet
nda
j ko
rpor
atav
e jo
fi-na
ncia
re p
ublik
e /
Cla
ims
on p
ub-
lic n
onfin
anci
al
corp
orat
ions
Pre
tend
imet
nda
j ko
rpor
atav
e të
tje
ra jo
finan
ciar
e /
Cla
ims
on o
th-
er n
onfin
anci
al
corp
orat
ions
Pre
tend
ime
ndaj
sek
torë
ve
të tj
erë
rezi
dent
ë /
C
laim
s on
oth
er
resid
ent s
ecto
rs
Pre
ten-
dim
e nd
aj
jore
zide
ntëv
e /
Cla
ims
on
nonr
esid
ents
Min
us:
Det
yrim
e nd
aj
jore
zide
ntëv
e /
Le
ss: L
iabi
lities
to
nonr
esid
ents
Pre
tend
imet
nda
j Q
ever
isë Q
ëndr
ore
/ C
laim
s on
Cen
tral
Gov
ernm
ent
Min
us: D
etyr
ime
ndaj
Q
ever
isë Q
ëndr
ore
/
Less
: Lia
biliti
es to
Cen
tral
Gov
ernm
ent
12
34
56
78
910
1112
13
2015
/12
251,
483.
729
7,84
8.0
46,3
64.2
1,00
5,39
7.1
152,
835.
830
5,28
4.8
314,
538.
99,
254.
011
,674
.388
7.7
27,5
00.5
346,
210.
116
1,00
3.9
2016
/12
307,
272.
234
7,52
5.2
40,2
53.0
1,03
0,57
0.3
161,
427.
232
2,42
4.9
335,
095.
112
,670
.29,
799.
884
5.5
26,8
63.9
343,
211.
016
5,99
8.0
2017
/12
309,
767.
635
0,04
0.8
40,2
73.2
1,03
9,06
1.9
156,
409.
033
2,73
8.1
344,
762.
012
,023
.99,
298.
978
7.7
29,5
15.4
334,
762.
817
5,55
0.1
2017
/07
320,
244.
736
1,75
3.7
41,5
09.1
1,00
4,30
0.7
130,
796.
632
8,46
0.9
341,
039.
112
,578
.310
,069
.379
6.9
28,9
04.8
333,
886.
917
1,38
5.4
0833
2,67
7.6
370,
810.
738
,133
.11,
007,
613.
813
1,42
7.2
326,
856.
933
8,66
4.5
11,8
07.6
9,72
1.6
794.
529
,290
.733
6,19
1.1
173,
331.
9
0932
7,18
2.6
364,
027.
236
,844
.61,
023,
253.
913
8,60
9.7
331,
452.
834
3,02
7.9
11,5
75.1
9,52
8.4
809.
629
,431
.333
9,28
0.2
174,
141.
9
1033
5,18
0.7
373,
865.
138
,684
.41,
015,
822.
913
3,27
9.7
330,
615.
434
3,08
5.7
12,4
70.3
9,56
9.4
797.
029
,485
.933
7,69
6.4
174,
379.
1
1133
2,24
9.8
373,
004.
940
,755
.11,
021,
800.
713
7,07
4.4
330,
996.
634
4,60
3.6
13,6
07.0
9,60
3.0
796.
029
,560
.033
8,53
1.5
175,
239.
2
1230
9,76
7.6
350,
040.
840
,273
.21,
039,
061.
915
6,40
9.0
332,
738.
134
4,76
2.0
12,0
23.9
9,29
8.9
787.
729
,515
.433
4,76
2.8
175,
550.
1
Det
yrim
e nd
aj
Bank
ës Q
ëndr
ore
/
Liabi
lities
to C
entra
l Ba
nk
Dep
ozita
të p
ërfsh
ira
në p
aran
ë e
gjer
ë /
D
epos
its in
clud
ed in
br
oad
mon
ey (1
6+ 1
7)
D
epoz
ita të
pa
përf-
shira
në
para
në e
gj
erë
/ D
epos
its n
ot
incl
uded
in b
road
m
oney
Hua
të /
Lo
ans
Aksio
ne d
he
instr
umen
te të
tjer
ë të
kap
italit
/ Sh
ares
an
d ot
her e
quity
D
etyr
ime
të tj
era
neto
/ O
ther
net
lia
biliti
es
Axh
ustim
i i
kons
olid
imit
/ C
on-
solid
atio
n ad
justm
ent
Dep
ozita
të
trans
feru
eshm
e /
Tr
ansfe
rabl
e de
posit
s
Dep
ozita
të
tjera
/ O
ther
de
posit
s
Letra
me
vlerë
të n
drys
hme
nga
aksio
net /
Sec
uriti
es
othe
rs th
an s
hare
s
Nga
të c
ilat:
Reze
rva
rivle
resim
i / O
f whi
ch:
Valu
atio
n ad
justm
ent
1415
1617
1819
2021
2223
24
2015
/12
14,8
80.5
983,
786.
028
3,95
2.8
699,
833.
375
,117
.14,
284.
93,
142.
513
6,11
0.8
5,51
2.7
37,4
41.9
2,11
7.1
2016
/12
30,2
99.4
1,01
0,86
3.3
351,
219.
865
9,64
3.5
100,
226.
35,
224.
51,
970.
414
5,49
4.5
4,93
7.4
39,7
98.6
3,96
5.6
2017
/12
40,9
37.7
997,
851.
736
3,79
0.4
634,
061.
312
6,71
1.9
6,25
8.0
2,66
2.8
158,
238.
6-1
,907
.512
,978
.13,
190.
5
2017
/07
36,9
38.1
989,
826.
335
1,46
3.7
638,
362.
610
8,98
3.9
6,36
0.6
2,44
9.0
150,
458.
8-6
42.1
26,0
06.4
3,52
2.3
0840
,652
.099
0,34
9.0
353,
764.
563
6,58
4.5
119,
295.
86,
368.
22,
446.
515
2,13
4.0
-667
.225
,509
.83,
536.
1
0943
,035
.999
3,59
3.2
351,
144.
164
2,44
9.2
121,
459.
86,
376.
92,
425.
515
3,89
4.9
-452
.826
,018
.43,
632.
1
1043
,079
.699
1,14
5.3
354,
975.
563
6,16
9.8
124,
713.
16,
421.
11,
624.
015
6,42
9.9
-173
.523
,410
.44,
180.
4
1142
,489
.599
4,09
2.2
358,
023.
163
6,06
9.0
124,
059.
36,
438.
92,
189.
015
7,50
2.8
-775
.221
,947
.45,
331.
6
1240
,937
.799
7,85
1.7
363,
790.
463
4,06
1.3
126,
711.
96,
258.
02,
662.
815
8,23
8.6
-1,9
07.5
12,9
78.1
3,19
0.5
Burim
i: Ba
nka
e Sh
qipë
risë.
Sour
ce: B
ank
of A
lban
ia.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
69 Banka e Shqipërisë
1-7
paRa
qit
ja m
on
eta
Re e
ko
Rpo
Rata
ve d
epo
zitu
ese
në
mili
onë
lekë
, fun
d pe
riudh
em
on
eta
Ry s
uRv
ey o
f d
epo
sito
Ry c
oRp
oRa
tio
ns
1-7
in m
illio
ns a
ll, e
nd o
f per
iod
Mje
tet
valu
tore
net
o /
Net
fore
ign
asse
ts (2
-3)
Mje
tet e
br
ends
hme
/ D
omes
tic
asse
ts (5
+ 8)
Pre
ten-
dim
e nd
aj
jore
zide
ntëv
e /
Cla
ims
on
nonr
esid
ents
Min
us:
Det
yrim
e nd
aj
jore
zide
ntëv
e /
Less
: Lia
biliti
es to
no
nres
iden
ts
Pre
tend
imet
net
o nd
aj Q
ever
isë
Qën
dror
e /
Net
cl
aim
s on
Cen
-tra
l Gov
ernm
ent
(6- 7
)
Pre
tend
ime
ndaj
sek
torë
ve
të tj
erë
/
Cla
ims
on
othe
r sec
tors
(9
+ 10
+ 11
+ 12
+ 13
)
Pre
tend
imet
nda
j Q
ever
isë Q
ëndr
ore
/ C
laim
s on
Cen
tral
Gov
ernm
ent
Min
us: D
etyr
ime
ndaj
Qev
erisë
Q
ëndr
ore
/ Le
ss:
Liabi
lities
to C
entra
l G
over
nmen
t
Pre
tend
ime
ndaj
ko
rpor
atav
e të
tjer
a fin
anci
are
/ C
laim
s on
oth
er fi
nanc
ial
corp
orat
ions
Pre
tend
imet
nd
aj q
ever
isë
loka
le /
C
laim
s on
loca
l go
vern
men
t
Pre
tend
imet
nda
j kor
-po
rata
ve jo
finan
ciar
e pu
blik
e /
Cla
ims
on
publ
ic n
onfin
anci
al
corp
orat
ions
Pre
tend
imet
nda
j ko
rpor
atav
e të
tjer
a jo
finan
ciar
e /
Cla
ims
on o
ther
non
finan
cial
co
rpor
atio
ns
Pre
tend
ime
ndaj
se
ktorë
ve të
tje
rë re
zide
ntë
/
Cla
ims
on o
ther
re
siden
t sec
tors
12
34
56
78
910
1112
13
2015
/12
614,
571.
770
2,92
7.4
88,3
55.7
902,
968.
435
4,03
6.8
389,
682.
735
,645
.954
8,93
1.6
11,6
74.3
887.
727
,500
.534
6,21
0.1
162,
659.
0
2016
/12
696,
885.
076
6,08
7.4
69,2
02.4
905,
124.
535
6,68
0.5
388,
375.
031
,694
.554
8,44
4.0
9,79
9.8
845.
526
,863
.934
3,21
1.0
167,
723.
8
2017
/12
700,
455.
176
7,64
6.2
67,1
91.1
902,
779.
735
1,14
4.8
397,
601.
546
,456
.755
1,63
4.9
9,29
8.9
787.
729
,515
.433
4,76
2.8
177,
270.
1
2017
/07
676,
440.
774
5,18
1.0
68,7
40.3
896,
523.
734
9,76
2.0
394,
866.
045
,104
.154
6,76
1.8
10,0
69.3
796.
928
,904
.833
3,88
6.9
173,
103.
9
0868
8,64
1.3
754,
466.
465
,825
.189
8,83
1.1
347,
782.
139
2,94
3.4
45,1
61.3
551,
049.
09,
721.
679
4.5
29,2
90.7
336,
191.
117
5,05
1.2
0969
6,72
8.5
760,
973.
864
,245
.389
7,47
6.0
342,
564.
039
6,39
9.5
53,8
35.5
554,
912.
09,
528.
480
9.6
29,4
31.3
339,
280.
217
5,86
2.5
1071
2,36
9.4
778,
949.
766
,580
.388
3,76
3.4
330,
113.
339
7,79
3.4
67,6
80.0
553,
650.
09,
569.
479
7.0
29,4
85.9
337,
696.
417
6,10
1.3
1170
5,79
9.1
773,
583.
167
,784
.089
3,06
3.4
337,
610.
539
8,21
4.6
60,6
04.1
555,
452.
99,
603.
079
6.0
29,5
60.0
338,
531.
517
6,96
2.4
1270
0,45
5.1
767,
646.
267
,191
.190
2,77
9.7
351,
144.
839
7,60
1.5
46,4
56.7
551,
634.
99,
298.
978
7.7
29,5
15.4
334,
762.
817
7,27
0.1
Det
yrim
et
e pa
rasë
së
gjer
ë /
Broa
d m
oney
liab
ilitie
s (1
5+16
)
D
epoz
ita të
pë
rfshi
ra n
ë pa
ranë
e
gjer
ë /
Dep
osits
in
clud
ed in
bro
ad
mon
ey (1
7+ 1
8)
D
epoz
ita të
pa
përfs
hira
në
para
në
e gj
erë
/ D
epos
its
excl
uded
from
br
oad
mon
ey
Hua
të /
Lo
ans
Lloga
ri të
pa
gues
hme
/ O
ther
ac
coun
ts pa
y-ab
le
Ak
sione
dhe
instr
u-m
ente
të tj
erë
të
kapi
talit
/ Sh
ares
an
d ot
her e
quity
N
ga te
cila
t: re
zerv
a riv
lere
simi
/ O
f whi
ch: v
alu-
atio
n ad
justm
ent
Det
yrim
e të
tje
ra n
eto
/
Oth
er li
abili
ties
net
Axh
ustim
i i
kons
olid
imit
/
Con
solid
atio
n ad
justm
ent
Par
aja
jash
të k
orpo
-ra
tave
dep
ozitu
ese
/ M
oney
out
side
de-
posit
ory
corp
orat
ions
Dep
ozita
të
trans
feru
eshm
e /
Tran
sfera
ble
depo
sits
Dep
ozita
të
tjera
/ O
ther
de
posit
s
Letra
me
vlerë
të
ndr
yshm
e ng
a ak
sione
t / S
ecur
ities
ot
hers
than
sha
res
1415
1617
1819
2021
2223
2425
26
2015
/12
1,21
6,17
5.3
230,
601.
598
5,57
3.9
283,
990.
670
1,58
3.3
75,5
68.9
4,28
4.9
3,14
2.5
34.2
199,
501.
936
,251
.418
,191
.364
1.1
2016
/12
1,26
3,46
1.6
249,
415.
11,
014,
046.
535
1,28
3.5
662,
763.
110
0,42
0.3
5,22
4.5
1,97
0.4
47.2
207,
354.
434
,325
.922
,810
.672
0.4
2017
/12
1,26
6,90
6.9
265,
156.
01,
001,
750.
936
3,83
4.7
637,
916.
212
6,85
8.6
6,25
8.0
2,66
2.8
96.8
204,
120.
711
,497
.4-4
,514
.684
5.4
2017
/07
1,24
7,18
9.5
253,
033.
399
4,15
6.3
351,
517.
064
2,63
9.3
109,
151.
06,
360.
62,
449.
029
.019
8,68
6.9
15,2
96.2
8,70
6.5
392.
0
081,
250,
306.
125
5,58
2.5
994,
723.
635
3,81
7.9
640,
905.
711
9,45
4.8
6,36
8.2
2,44
6.5
49.6
200,
296.
015
,105
.78,
172.
237
9.0
091,
251,
730.
725
4,57
2.1
997,
158.
635
1,19
7.2
645,
961.
412
1,61
4.0
6,37
6.9
2,42
5.5
94.3
202,
984.
816
,212
.18,
817.
916
0.5
101,
249,
958.
225
4,63
5.0
995,
323.
135
5,07
3.4
640,
249.
812
4,86
5.9
6,42
1.1
1,62
4.0
24.4
206,
072.
117
,041
.66,
807.
435
9.9
111,
253,
031.
825
5,06
8.4
997,
963.
435
8,07
6.2
639,
887.
212
4,21
1.6
6,43
8.9
2,18
9.0
36.8
205,
896.
115
,131
.26,
537.
452
1.0
121,
266,
906.
926
5,15
6.0
1,00
1,75
0.9
363,
834.
763
7,91
6.2
126,
858.
66,
258.
02,
662.
896
.820
4,12
0.7
11,4
97.4
-4,5
14.6
845.
4Bu
rimi:
Bank
a e
Shqi
përis
ë. S
ourc
e: B
ank
of A
lban
ia.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
70Banka e Shqipërisë
1-8.
a a
gRe
gat
ët m
on
eta
Rë d
he
pëRB
ëRës
it e
tyR
e m
on
eta
Ry a
gg
Reg
ates
an
d t
hei
R c
om
pon
ents
1-8
.a
M
3 (2
+7)
M2
(3+6
)
Dep
ozita
t në
valu
të /
Dep
os-
its in
fore
ign
curre
ncy
M1
(4+5
)
D
epoz
itat m
e af
at n
ë le
kë
/ Ti
me
depo
sits
in n
atio
nal
curre
ncy
Para
ja ja
shtë
kor
pora
tave
dep
ozitu
ese
/
Cur
renc
y ou
tside
dep
osito
ry c
orpo
ratio
nsLlo
gari
rrjed
hëse
dhe
dep
ozita
t pa
afat
në
lekë
/ C
urre
nt
acco
unts
and
non-
term
dep
osits
in n
atio
nal c
urre
ncy
12
34
56
7
G
jend
ja n
ë fu
nd të
per
iudh
ës (n
ë m
ilion
ë Le
kë)/
Sto
ck a
t end
of p
erio
d (in
milli
ons
ALL)
2015
/12
1,21
6,17
5.3
722,
954.
138
4,10
6.9
230,
601.
515
3,50
5.5
338,
847.
249
3,22
1.2
2016
/12
1,26
3,46
1.6
736,
950.
443
5,43
8.7
249,
415.
118
6,02
3.6
301,
511.
752
6,51
1.2
2017
/12
1,26
6,90
6.9
738,
900.
046
1,55
0.1
265,
156.
019
6,39
4.1
277,
349.
952
8,00
6.9
2017
/07
1,24
7,18
9.5
726,
655.
843
8,37
7.8
253,
033.
318
5,34
4.5
288,
278.
052
0,53
3.8
081,
250,
306.
172
0,55
8.0
438,
290.
825
5,58
2.5
182,
708.
328
2,26
7.2
529,
748.
1
091,
251,
730.
772
1,20
2.6
438,
641.
225
4,57
2.1
184,
069.
128
2,56
1.5
530,
528.
1
101,
249,
958.
272
0,75
0.8
441,
268.
625
4,63
5.0
186,
633.
627
9,48
2.3
529,
207.
3
111,
253,
031.
872
3,02
2.7
444,
572.
925
5,06
8.4
189,
504.
527
8,44
9.8
530,
009.
1
121,
266,
906.
973
8,90
0.0
461,
550.
126
5,15
6.0
196,
394.
127
7,34
9.9
528,
006.
9
N
drys
him
i vje
tor n
ë pë
rqin
dje
/ An
nual
per
cent
age
chan
ges
2015
/12
1.8
0.1
8.7
5.9
13.2
-8.2
4.3
2016
/12
3.9
1.9
13.4
8.2
21.2
-11.
06.
7
2017
/12
0.3
0.3
6.0
6.3
5.6
-8.0
0.3
2017
/07
2.9
1.3
10.2
8.2
13.0
-9.9
5.3
081.
71.
08.
88.
29.
5-9
.12.
6
091.
70.
78.
17.
88.
4-8
.92.
9
101.
71.
28.
27.
98.
6-8
.12.
5
111.
61.
68.
57.
79.
5-7
.81.
5
120.
30.
36.
06.
35.
6-8
.00.
3Bu
rimi :
Bank
a e
Shqi
përis
ë.So
urce
: Ban
k of
Alb
ania
.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
71 Banka e Shqipërisë
1-8.
B ku
nd
ëRpa
Rtit
ë e
ag
Reg
atëv
e m
on
eta
Rëc
ou
nte
Rpa
Rts
of
mo
net
aRy
ag
gRe
gat
es 1
-8.B
M
jete
t val
utor
e ne
to /
Net
For
eign
Ass
ets
Mje
tet e
bre
ndsh
me
/ D
omes
tic a
sset
s (3
+4)
Të
tjera
net
o /
Oth
er it
ems
net
Pre
tend
imet
nda
j Qev
erisë
Qën
dror
e ne
to /
N
et c
laim
s on
Cen
tral G
over
nmen
t Pr
eten
dim
e nd
aj s
ekto
rëve
të tj
erë*
/ C
laim
s on
ot
her s
ecto
rs *
1
2
3
4
5
G
jend
ja n
ë fu
nd të
per
iudh
ës (m
ilion
ë Le
kë)/
Sto
ck a
t end
of p
erio
d (in
milli
ons
ALL)
2015
/12
614,
571.
790
2,96
8.4
354,
036.
854
8,93
1.6
18,1
91.3
2016
/12
696,
885.
090
5,12
4.5
356,
680.
554
8,44
4.0
22,8
10.6
2017
/12
700,
455.
190
2,77
9.7
351,
144.
855
1,63
4.9
(4,5
14.6
)
2017
/07
676,
440.
789
6,52
3.7
349,
762.
054
6,76
1.8
8,70
6.5
0868
8,64
1.3
898,
831.
134
7,78
2.1
551,
049.
08,
172.
2
0969
6,72
8.5
897,
476.
034
2,56
4.0
554,
912.
08,
817.
9
1071
2,36
9.4
883,
763.
433
0,11
3.3
553,
650.
06,
807.
4
1170
5,79
9.1
893,
063.
433
7,61
0.5
555,
452.
96,
537.
4
1270
0,45
5.1
902,
779.
735
1,14
4.8
551,
634.
9(4
,514
.6)
Ndr
yshi
mi v
jeto
r në
përq
indj
e/ A
nnua
l per
cent
age
chan
ges
Mje
tet v
alut
ore
neto
/ N
et fo
reig
n as
sets
Mje
tet e
bre
ndsh
me
/ D
omes
tic a
sset
s P
rete
ndim
et n
daj Q
ever
isë Q
ëndr
ore
neto
/
Net
cla
ims
on C
entra
l Gov
ernm
ent
Pret
endi
me
ndaj
sek
torë
ve të
tjer
ë*/
Cla
ims
on o
ther
sec
tors
*
1
2
3
4
2015
/12
17.1
-4.8
-8.3
-2.4
2016
/12
13.4
0.2
0.7
-0.1
2017
/12
0.5
-0.3
-1.6
0.6
2017
/07
3.3
3.4
10.6
-0.7
080.
83.
39.
3-0
.1
091.
52.
96.
60.
8
103.
70.
50.
70.
3
112.
30.
71.
60.
2
120.
5-0
.3-1
.60.
6
Bur
imi:
Bank
a e
Shqi
përis
ë *
Përfs
hin
kred
inë
për e
kono
min
ë dh
e pr
eten
dim
e të
tjer
a nd
aj s
ekto
rëve
mba
jtës
së p
aras
ë së
gje
rë.
Sour
ce: B
ank
of A
lban
ia.
* In
clud
e cr
edit
to e
cono
my
and
othe
r cla
ims
on b
road
mon
ey h
oldi
ng s
ecto
rs.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
72Banka e Shqipërisë
1-9
dep
ozi
tat
në
lekë
sip
as
sekt
oRë
ve*
në
mili
onë
lekë
, fun
d pe
riudh
e le
k d
eno
min
ated
dep
osi
ts B
y se
cto
Rs*
1-9
in m
illio
ns a
ll, e
nd o
f per
iod
Tota
li i
depo
zita
ve /
To
tal d
epos
its
(2+
8)
Llog
ari r
rjedh
ëse
dhe
depo
zita
pa
afat
/ C
urre
nt
acco
unt a
nd s
ight
de
posit
s (3
+ 4+
5+
6+ 7
)
D
epoz
itat m
e af
at /
Tim
e de
posit
s (9
+ 10
+ 11
+ 12
+ 13
)
Qev
eria
lo
kale
/ Lo
cal
gove
rnm
ent
Korp
orat
at jo
finan
-ci
are
publ
ike
/
Publ
ic n
onfin
anci
al
corp
orat
ions
Kor
pora
ta të
tje
ra fi
nanc
iare
/
Oth
er fi
nanc
ial
corp
orat
ions
Kor
pora
ta të
tjer
a jo
finan
ciar
e /
O
ther
non
finan
cial
co
rpor
atio
ns
Sekto
rë të
tjer
ë re
zide
ntë
/
Oth
er re
siden
t se
ctor
s
Qev
eria
lo
kale
/ Lo
cal
gove
rnm
ent
Korp
orat
at
jofin
anci
are
publ
ike
/ Pu
blic
no
nfin
anci
al
corp
orat
ions
Kor
pora
ta të
tje
ra fi
nanc
iare
/
Oth
er fi
nanc
ial
corp
orat
ions
Korp
orat
a të
tjer
a jo
finan
ciar
e /
O
ther
non
finan
cial
co
rpor
atio
ns
Sekto
rë të
tjer
ë re
zide
ntë
/
Oth
er re
siden
t se
ctor
s
12
34
56
78
910
1112
13
2015
/12
492,
352.
715
3,50
5.5
1,47
3.8
8,32
9.0
1,97
9.5
39,8
48.3
101,
874.
933
8,84
7.2
29.9
793.
05,
575.
98,
723.
432
3,72
5.0
2016
/12
487,
535.
318
6,02
3.6
1,90
7.5
6,78
6.0
2,07
1.0
46,0
51.0
129,
208.
130
1,51
1.7
18.9
976.
87,
553.
46,
502.
228
6,46
0.4
2017
/12
473,
744.
119
6,39
4.1
1,34
4.4
8,65
6.7
2,52
4.8
48,9
79.3
134,
889.
027
7,34
9.9
15.2
705.
29,
282.
19,
062.
425
8,28
5.1
2017
/07
473,
622.
518
5,34
4.5
1,20
6.7
7,57
1.3
2,77
6.1
44,9
02.5
128,
888.
028
8,27
8.0
15.1
975.
28,
618.
97,
812.
927
0,85
5.9
0846
4,97
5.5
182,
708.
31,
214.
57,
542.
32,
626.
944
,920
.212
6,40
4.4
282,
267.
215
.196
7.9
9,18
7.5
7,85
2.1
264,
244.
6
0946
6,63
0.6
184,
069.
11,
259.
07,
961.
62,
135.
445
,918
.112
6,79
5.1
282,
561.
515
.195
8.9
8,80
1.8
11,1
81.7
261,
604.
1
1046
6,11
5.8
186,
633.
61,
336.
09,
414.
82,
485.
645
,538
.712
7,85
8.4
279,
482.
315
.172
0.1
8,71
7.2
10,2
58.6
259,
771.
2
1146
7,95
4.3
189,
504.
51,
443.
89,
977.
92,
623.
746
,415
.912
9,04
3.3
278,
449.
815
.11,
011.
08,
408.
010
,184
.525
8,83
1.2
1247
3,74
4.1
196,
394.
11,
344.
48,
656.
72,
524.
848
,979
.313
4,88
9.0
277,
349.
915
.270
5.2
9,28
2.1
9,06
2.4
258,
285.
1
1-10
dep
ozi
tat
në
valu
të s
ipa
s se
kto
Rëve
*n
ë m
ilion
ë le
kë, f
und
periu
dhe
foRe
ign
cu
RRen
cy
den
om
inat
ed d
epo
sits
By
sec
toRs
* 1-
10in
mill
ions
all
, end
of p
erio
d
Tota
li i
depo
zita
ve /
To
tal d
epos
its
(2+
8)
Llog
ari r
rjedh
ëse
dhe
depo
zita
pa
afat
/ C
urre
nt
acco
unt a
nd s
ight
de
posit
s (3
+ 4+
5+
6+ 7
)
D
epoz
itat m
e af
at /
Tim
e de
posit
s (9
+ 10
+ 11
+ 12
+ 13
)
Qev
eria
lo
kale
/ Lo
cal
gove
rnm
ent
Korp
orat
at jo
finan
-ci
are
publ
ike
/
Publ
ic n
onfin
anci
al
corp
orat
ions
Kor
pora
ta të
tje
ra fi
nanc
iare
/
Oth
er fi
nanc
ial
corp
orat
ions
Kor
pora
ta të
tjer
a jo
finan
ciar
e /
O
ther
non
finan
cial
co
rpor
atio
ns
Sekto
rë të
tjer
ë re
zide
ntë/
O
ther
resid
ent
sect
ors
Qev
eria
lo
kale
/ Lo
cal
gove
rnm
ent
Korp
orat
at
jofin
anci
are
publ
ike
/ Pu
blic
no
nfin
anci
al
corp
orat
ions
Kor
pora
ta të
tje
ra fi
nanc
iare
/
Oth
er fi
nanc
ial
corp
orat
ions
Korp
orat
a të
tjer
a jo
finan
ciar
e /
O
ther
non
finan
cial
co
rpor
atio
ns
Sekto
rë të
tjer
ë re
zide
ntë
/
Oth
er re
siden
t se
ctor
s
1
2 3
4
5
6
7
8
9
1011
1213
2015
/12
493,
221.
219
3,91
8.3
209.
53,
444.
22,
797.
152
,976
.413
4,49
1.1
299,
302.
9_
1,97
1.5
4,26
0.2
11,6
97.2
281,
374.
0
2016
/12
526,
511.
225
0,12
2.0
366.
12,
999.
41,
815.
473
,326
.417
1,61
4.8
276,
389.
2_
2,39
1.9
3,69
8.7
11,0
05.7
259,
292.
9
2017
/12
528,
006.
926
7,41
3.0
139.
82,
086.
33,
756.
974
,187
.318
7,24
2.7
260,
593.
8_
1,54
3.8
3,33
6.9
10,2
97.9
245,
415.
2
2017
/07
520,
533.
825
7,22
0.0
59.4
1,96
8.3
2,23
2.4
73,3
66.1
179,
593.
926
3,31
3.7
_1,
771.
23,
498.
411
,941
.124
6,10
3.2
0852
9,74
8.1
265,
848.
310
8.6
1,99
2.5
3,03
0.5
75,6
90.7
185,
026.
126
3,89
9.8
_1,
775.
33,
395.
610
,341
.624
8,38
7.3
0953
0,52
8.1
263,
816.
469
.41,
756.
92,
680.
473
,778
.118
5,53
1.5
266,
711.
7_
1,80
9.0
4,11
1.4
11,1
94.7
249,
596.
6
1052
9,20
7.3
265,
973.
910
0.5
2,03
9.7
4,18
0.0
74,8
36.5
184,
817.
326
3,23
3.4
_1,
556.
53,
139.
29,
884.
824
8,65
3.0
1153
0,00
9.1
267,
024.
711
8.0
2,21
1.7
4,04
3.4
75,4
52.9
185,
198.
626
2,98
4.4
_1,
553.
83,
106.
411
,041
.424
7,28
2.8
1252
8,00
6.9
267,
413.
013
9.8
2,08
6.3
3,75
6.9
74,1
87.3
187,
242.
726
0,59
3.8
_1,
543.
83,
336.
910
,297
.924
5,41
5.2
Bur
imi:
Bank
a e
Shqi
përis
ë *
Për
fshih
en v
etëm
llog
aritë
dhe
dep
ozita
t që
janë
pje
së e
par
asë
së g
jerë
. So
urce
: Ban
k of
Alb
ania
* D
epos
its in
clud
ed in
bro
ad m
oney
.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
73 Banka e Shqipërisë
1-11
kRe
dia
pëR
eko
no
min
ë si
pas
sekt
oRi
t *
në
mili
onë
lekë
, fun
d pe
riudh
ec
Red
it t
o e
co
no
my
By s
ecto
R *
1-11
in m
illio
ns a
ll, e
nd o
f per
iod
Tota
li i k
redi
së
/ To
tal c
redi
t (2
+ 8)
Kred
ia n
ë le
kë /
C
redi
t in
natio
nal
curre
ncy
(3+
4+
5+ 6
+ 7)
Kr
edia
në
valu
të /
C
redi
t in
fore
ign
curre
ncy
(9+
10+
11+
12+
13)
Qev
eria
lo
kale
/ Lo
cal
gove
rnm
ent
Korp
orat
at jo
finan
-ci
are
publ
ike
/
Publ
ic n
onfin
anci
al
corp
orat
ions
Korp
orat
a të
tjer
a jo
finan
ciar
e /
O
ther
non
finan
cial
co
rpor
atio
ns
Korp
orat
a të
tje
ra fi
nanc
iare
/
Oth
er fi
nanc
ial
corp
orat
ions
Sekto
rë të
tjer
ë re
zide
ntë
/
Oth
er re
siden
t se
ctor
s
Qev
eria
lo
kale
/ Lo
cal
gove
rnm
ent
Korp
orat
at jo
finan
-ci
are
publ
ike
/
Publ
ic n
onfin
anci
al
corp
orat
ions
Korp
orat
a të
tjer
a jo
finan
ciar
e /
O
ther
non
finan
cial
co
rpor
atio
ns
Korp
orat
a të
tje
ra fi
nanc
iare
/
Oth
er fi
nanc
ial
corp
orat
ions
Sekto
rë të
tjer
ë re
zide
ntë
/
Oth
er re
siden
t se
ctor
s
12
34
56
78
910
1112
13
2015
/12
546,
793.
924
0,78
3.9
887.
722
,406
.912
2,16
6.0
5,03
6.2
90,2
87.1
306,
010.
0_
5,09
3.6
224,
044.
14,
501.
572
,370
.8
2016
/12
547,
191.
225
9,54
7.5
845.
523
,993
.913
1,74
3.5
4,24
2.3
98,7
22.3
287,
643.
7_
2,87
0.0
211,
326.
74,
445.
369
,001
.6
2017
/12
550,
280.
427
3,25
8.3
787.
724
,453
.513
6,07
5.7
3,52
2.3
108,
419.
127
7,02
2.2
_5,
061.
919
8,68
7.2
4,42
2.3
68,8
50.7
2017
/07
545,
431.
726
8,22
9.3
796.
924
,111
.513
5,08
1.1
3,98
4.1
104,
255.
727
7,20
2.4
_4,
793.
419
8,80
5.8
4,75
6.0
68,8
47.3
0854
9,71
8.6
268,
654.
979
4.5
24,3
82.4
134,
203.
63,
726.
810
5,54
7.7
281,
063.
6_
4,90
8.2
201,
987.
54,
665.
069
,502
.9
0955
3,59
2.9
272,
300.
280
9.6
24,4
73.7
136,
964.
63,
632.
810
6,41
9.5
281,
292.
7_
4,95
7.6
202,
315.
64,
577.
969
,441
.6
1055
2,33
1.5
272,
376.
479
7.0
24,5
27.3
136,
560.
03,
488.
010
7,00
4.1
279,
955.
0_
4,95
8.6
201,
136.
44,
764.
169
,096
.0
1155
4,13
3.9
273,
136.
079
6.0
24,4
58.9
136,
697.
83,
522.
310
7,66
1.1
280,
997.
8_
5,10
1.1
201,
833.
74,
763.
169
,299
.9
1255
0,28
0.4
273,
258.
378
7.7
24,4
53.5
136,
075.
73,
522.
310
8,41
9.1
277,
022.
2_
5,06
1.9
198,
687.
24,
422.
368
,850
.7
Bur
imi:
Bank
a e
Shqi
përis
ë *
Kre
dia
dhën
ë ng
a ko
rpor
atat
dep
ozitu
ese
(Ban
ka q
ëndr
ore,
ban
kat p
arad
epoz
itues
e dh
e sh
oqër
itë e
kur
sim-kr
editi
t).
Sour
ce: B
ank
of A
lban
ia *
Cre
dit g
rant
ed b
y de
posit
ory
corp
orat
ions
(Cen
tral b
ank,
dep
osit
mon
ey b
anks
and
sav
ings
and
loan
ass
ocia
tions
).
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
74Banka e Shqipërisë
1-12
hu
atë
e ko
Rpo
Rata
ve jo
fin
an
cia
Re s
ipa
s
akt
ivit
etit
eko
no
mik
(nve
- Re
v.2)
*n
ë m
ilion
ë le
kë, f
und
periu
dhe
loa
ns
of
no
n-f
ina
nc
ial
co
Rpo
Rati
on
s By
ec
on
om
ic a
cti
vity
(na
ce
- Rev
.2) *
1-1
2 in
mill
ions
all
, end
of p
erio
d
Tota
li i h
uave
për
kor
pora
tat
jofin
anci
are
/ To
tal l
oans
to
non-
finan
cial
cor
pora
tions
(2+
3+
4+ 5
+ 6+
7+
8+ 9
+ 10
+ 11
+ 12
+ 13
+ 14
+ 15
+ 16
+ 17
+ 18
+ 19
+ 20
+ 21
+ 22
)
Bujq
ësia
, Py
jet,
Pesh
kim
i /
Agric
ultu
re,
fore
stry
and
fishi
ng
Indu
stria
nx
jerrë
se /
M
inin
g an
d qu
arry
ing
Indu
stria
pë
rpun
uese
/
Man
ufac
turin
g
Ener
gjia
ele
ktrik
e,
furn
izim
i me
gaz,
avu
ll dh
e aj
ër i
kond
icio
nuar
/
Elec
trici
ty, g
as, s
team
an
d ai
r con
ditio
ning
su
pply
Furn
izim
i me
ujë,
akti
vite
te
të tr
ajtim
it dh
e m
enax
him
it të
mbe
turin
ave,
mbe
tjeve
/
Wat
er s
uppl
y; s
ewer
age,
w
aste
man
agem
ent a
nd
rem
edia
tion
activ
ities
Ndë
rtim
i /
Con
struc
tion
Tre
gtia
me
shum
icë
dhe
me
paki
cë; R
ipar
imi i
aut
om-
jete
ve d
he m
otoç
ikle
tave
/
Who
lesa
le a
nd re
tail
trade
; re
pair
of m
otor
veh
icle
s an
d m
otor
cycl
es
Tran
spor
ti dh
e m
agaz
inim
i /
Tran
spor
tatio
n an
d sto
rage
Akom
odim
i dhe
sh
ërbi
mi u
shqi
mor
/
Acco
mm
odat
ion
and
food
ser
vice
ac
tiviti
es
Info
rmac
ioni
dhe
ko
mun
ikac
ioni
/
Info
rmat
ion
and
com
mun
icat
ion
12
34
56
78
910
11
2016
/12
369,
934.
25,
192.
17,
201.
759
,213
.848
,950
.317
9.1
46,9
75.4
125,
804.
87,
373.
113
,314
.74,
523.
6
2017
/12
364,
278.
35,
360.
07,
725.
954
,119
.652
,664
.823
4.6
46,3
68.6
119,
800.
17,
806.
313
,550
.53,
872.
0
2017
/07
362,
791.
64,
941.
97,
237.
259
,095
.150
,956
.418
2.6
44,9
63.3
120,
871.
57,
408.
913
,285
.84,
121.
4
0836
5,48
1.7
4,96
6.4
7,53
8.0
58,4
61.0
51,0
57.5
180.
446
,313
.411
9,90
5.6
7,39
6.8
13,9
49.0
3,96
7.3
0936
8,71
1.5
5,35
8.3
7,59
6.8
57,1
15.1
51,9
13.0
178.
547
,677
.511
9,95
9.4
7,69
7.3
13,9
11.6
3,95
2.6
1036
7,18
2.3
5,44
1.8
7,44
3.0
55,0
91.8
52,3
52.6
177.
746
,906
.112
1,12
0.3
7,57
3.9
14,3
17.8
3,75
9.5
1136
8,09
1.5
5,41
5.9
7,94
9.2
55,2
91.4
52,7
48.8
155.
747
,675
.912
1,55
8.7
7,68
6.9
14,4
26.3
3,93
7.5
1236
4,27
8.3
5,36
0.0
7,72
5.9
54,1
19.6
52,6
64.8
234.
646
,368
.611
9,80
0.1
7,80
6.3
13,5
50.5
3,87
2.0
Aktiv
itete
fin
anci
are
dhe
të s
igur
imit
/ Fi
nanc
ial
and
insu
ranc
e ac
tiviti
es
Aktiv
itete
të
pasu
rive
të
palu
ajtë
shm
e /
Real
esta
te
activ
ities
Aktiv
itete
pro
fesio
-na
le, s
hken
core
dhe
te
knik
e /
Prof
essio
n-al
, sci
entif
ic a
nd
tech
nica
l act
iviti
es
Shër
bim
e ad
min
istra
-tiv
e dh
e m
bësh
tetë
se
/ Ad
min
istra
tive
and
supp
ort s
ervi
ce
activ
ities
Adm
inist
rimi p
ublik
dhe
mbr
o-jtj
a; S
igur
imi s
ocia
l i d
etyr
ue-
shëm
/ P
ublic
adm
inist
ratio
n an
d de
fenc
e; c
ompu
lsory
so
cial
sec
urity
Arsim
i /
Educ
atio
n
Shën
detë
sia d
he
aktiv
itete
të p
unës
so
cial
e /
Hum
an
heal
th a
nd s
ocia
l w
ork
activ
ities
Arte
, arg
ëtim
dh
e çl
odhj
e /
Arts,
ent
er-
tain
men
t and
re
crea
tion
Aktiv
itete
të
tjera
shë
rbim
i /
Oth
er s
er-
vice
act
iviti
es
Aktiv
itete
të fa
milj
eve
si pu
nëdh
ënës
; Ak
tivite
te të
pro
dhim
it të
mal
lrave
e
shër
bim
eve
të fa
milj
eve
për p
ërd.
e v
et
/ Ac
tiviti
es o
f hou
seho
lds
as e
mpl
oyer
s;
undi
ffere
ntia
ted
good
s- an
d se
rvic
es-p
ro-
duci
ng a
ctiv
ities
of H
h fo
r ow
n us
e
Aktiv
itete
të o
rgan
izat
-av
e dh
e or
gani
zmav
e nd
ërko
mbë
tare
/
Activ
ities
of e
xtra
terri
to-
rial o
rgan
isatio
ns a
nd
bodi
es
1213
1415
1617
1819
2021
22
2016
/12
1,66
1.2
4,91
9.9
879.
844
4.8
1,62
2.4
5,58
2.7
2,84
4.6
5,17
0.5
24,2
75.7
3,66
5.7
138.
5
2017
/12
2,77
9.0
4,17
8.1
823.
539
0.9
1,65
9.6
5,68
5.1
3,76
5.9
2,99
2.4
28,1
33.6
2,11
8.1
249.
7
2017
/07
2,47
2.9
4,32
8.2
811.
740
8.1
1,32
1.9
5,52
3.1
4,27
0.7
3,86
2.8
24,0
85.5
2,33
5.9
306.
7
082,
567.
24,
308.
679
5.4
394.
21,
506.
05,
553.
74,
233.
33,
950.
025
,994
.12,
045.
939
8.0
092,
464.
84,
351.
779
8.7
403.
81,
646.
35,
492.
64,
281.
83,
926.
627
,554
.02,
050.
538
0.8
102,
737.
24,
278.
379
1.5
399.
51,
651.
65,
386.
24,
236.
53,
897.
927
,231
.72,
016.
437
1.2
112,
791.
94,
204.
381
6.5
392.
51,
593.
55,
338.
34,
147.
73,
127.
726
,415
.82,
049.
736
7.5
122,
779.
04,
178.
182
3.5
390.
91,
659.
65,
685.
13,
765.
92,
992.
428
,133
.62,
118.
124
9.7
Bur
imi:
Bank
a e
Shqi
përis
ë *
Të
dhën
at e
hua
ve p
ërfsh
ijnë
inte
resa
t e p
ërllo
garit
ur.
Sour
ce: B
ank
of A
lban
ia
* D
ata
on lo
ans
incl
ude
accr
ued
inte
rests
.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
75 Banka e Shqipërisë
1-13
a h
uat
ë e
koRp
oRa
tave
jofi
na
nc
iaRe
pRi
vate
sip
as
qël
limit
të
pëRd
oRi
mit
d
he
mo
ned
hës
*n
ë m
ilion
ë le
kë, f
und
periu
dhe
pRiv
ate
no
n-f
ina
nc
ial
co
Rpo
Rati
on
s lo
an
s By
pu
Rpo
se a
nd
cu
RRen
cy*
1-1
3ain
mill
ions
all
, end
of p
erio
d
Hua
të p
ër k
orpo
rata
t jof
inan
ciar
e pr
ivat
e /
Pr
ivat
e no
n-fin
anci
al c
orpo
ratio
ns lo
ans
(2+
9+ 1
6+ 2
3)N
ë le
kë /
In A
LL (3
+ 4+
5+
6+
7+ 8
)O
vërd
raft
/ O
verd
raft
Kapi
tal q
arku
llues
/
Wor
king
cap
ital
Hua
për
çel
je b
izne
si /
Loan
s fo
r sta
rting
up
a bu
sines
sBl
erje
paj
isjes
h /
Mac
hin-
erie
s an
d ap
plia
nces
Pa
suri
të p
alua
jtshm
e /
Re
al e
state
Hua
për
inve
stim
e në
instr
umen
-ta
fina
ncia
re /
Loan
s fo
r inv
est-
men
ts in
fina
ncia
l ins
trum
ents
12
34
56
78
2015
/12
346,
210.
112
2,16
6.0
33,1
75.9
29,9
80.8
2,26
4.1
27,0
67.2
29,5
38.4
139.
7
2016
/12
343,
070.
313
1,74
3.5
35,6
50.4
30,5
92.0
3,73
0.4
32,4
31.8
29,2
20.0
119.
1
2017
/12
334,
762.
913
6,07
5.7
39,6
29.6
29,0
91.1
4,75
9.9
34,1
69.1
28,1
95.1
231.
0
2017
/07
333,
886.
813
5,08
1.0
38,6
23.2
28,4
84.8
4,14
3.5
33,7
31.2
29,8
75.4
222.
9
0833
6,19
1.0
134,
203.
538
,682
.628
,402
.04,
147.
633
,584
.829
,162
.522
4.0
0933
9,28
0.2
136,
964.
639
,425
.429
,221
.54,
831.
134
,143
.729
,117
.722
5.1
1033
7,69
6.4
136,
560.
039
,515
.028
,396
.54,
870.
834
,544
.429
,008
.422
5.0
1133
8,53
1.5
136,
697.
839
,387
.928
,581
.54,
773.
034
,861
.428
,867
.522
6.6
1233
4,76
2.9
136,
075.
739
,629
.629
,091
.14,
759.
934
,169
.128
,195
.123
1.0
N
ë do
llarë
am
erik
anë
/ In
USD
(1
0+ 1
1+ 1
2+ 1
3+ 1
4+ 1
5)O
vërd
raft
/ O
verd
raft
Kapi
tal q
arku
llues
/ W
orki
ng
capi
tal
Hua
për
çel
je b
izne
si /
Loan
s fo
r sta
rting
up
a bu
sines
sBl
erje
paj
isjes
h /
Mac
hine
ries
and
appl
ianc
es
Pasu
ri të
pal
uajts
hme
/
Real
esta
teH
ua p
ër in
vesti
me
në in
strum
enta
fina
ncia
re/
Lo
ans
for i
nves
tmen
ts in
fina
ncia
l ins
trum
ents
910
1112
1314
15
2015
/12
38,4
07.9
19,7
60.0
7,35
9.7
1,17
1.3
7,13
5.9
2,98
1.1
_
2016
/12
32,7
38.4
16,5
42.3
6,19
6.1
597.
76,
846.
02,
556.
2_
2017
/12
19,9
92.0
9,76
3.7
3,28
3.5
_3,
536.
83,
408.
0
2017
/07
20,8
00.8
10,4
18.0
4,48
3.4
17.1
3,20
2.4
2,67
9.9
_
0820
,129
.910
,215
.14,
124.
017
.03,
110.
22,
663.
7_
0919
,270
.09,
739.
33,
540.
34.
03,
138.
32,
848.
1_
1019
,931
.810
,049
.73,
502.
5_
3,41
3.5
2,96
6.1
_
1120
,415
.210
,153
.13,
503.
1_
3,57
5.3
3,18
3.6
_
1219
,992
.09,
763.
73,
283.
5_
3,53
6.8
3,40
8.0
_
N
ë eu
ro /
In E
UR
(17+
18
+ 19
+ 20
+ 21
+ 22
)H
ua n
ë m
oned
ha të
tjer
a /
In
oth
er c
urre
ncie
sO
vërd
raft
/
Ove
rdra
ftKa
pita
l qar
kullu
es /
W
orki
ng c
apita
lH
ua p
ër ç
elje
biz
nesi
/ Lo
ans
for s
tarti
ng u
p a
busin
ess
Bler
je p
ajisj
esh
/ M
achi
nerie
s an
d ap
plia
nces
Pa
suri
të p
alua
jtshm
e /
Real
esta
teH
ua p
ër in
vesti
me
në in
strum
enta
fina
ncia
re /
Lo
ans
for i
nves
tmen
ts in
fina
ncia
l ins
trum
ents
1617
1819
2021
2223
2015
/12
185,
611.
043
,026
.925
,260
.313
0.8
61,0
81.4
56,1
11.7
_25
.2
2016
/12
178,
567.
640
,229
.624
,731
.147
5.2
60,1
86.1
52,9
45.6
_20
.8
2017
/12
178,
694.
047
,301
.719
,315
.91,
462.
159
,304
.051
,155
.115
5.2
1.2
2017
/07
178,
003.
445
,307
.621
,005
.21,
079.
959
,051
.551
,451
.510
7.7
1.6
0818
1,85
6.5
47,1
63.0
21,3
24.8
1,20
2.7
59,7
90.6
52,2
68.6
106.
91.
1
0918
3,04
4.5
47,0
36.5
21,0
48.9
1,21
0.0
61,0
08.1
52,5
70.9
170.
21.
2
1018
1,20
3.4
46,1
55.0
21,2
58.6
1,26
6.2
60,0
09.9
52,3
47.8
166.
01.
2
1118
1,41
7.3
45,2
63.9
21,6
44.7
1,35
3.2
60,5
82.5
52,4
10.6
162.
61.
2
1217
8,69
4.0
47,3
01.7
19,3
15.9
1,46
2.1
59,3
04.0
51,1
55.1
155.
21.
2
Bur
imi:
Bank
a e
Shqi
përis
ë *
Të
dhën
at e
hua
ve p
ërfsh
ijnë
inte
resa
t e p
ërllo
garit
ur.
Sour
ce: B
ank
of A
lban
ia.
* D
ata
on lo
ans
incl
ude
accr
ued
inte
rests
.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
76Banka e Shqipërisë
1-13
B h
uat
ë e
koRp
oRa
tave
jofi
na
nc
iaRe
pu
Blik
e si
pas
qël
limit
të
pëRd
oRi
mit
dh
e m
on
edh
ës *
në
mili
onë
lekë
, fun
d pe
riudh
e
puBl
ic n
on
-fin
an
cia
l c
oRp
oRa
tio
ns
loa
ns
By p
uRp
ose
an
d c
uRR
enc
y *
1-13
Bin
mill
ions
all
, end
of p
erio
d
H
uatë
për
kor
pora
tat j
ofin
anci
are
publ
ike
/
Publ
ic n
on-fi
nanc
ial c
orpo
ratio
ns lo
ans
(2+
8+ 1
4+ 2
0)
N
ë le
kë /
In A
LL (3
+ 4+
5+
6+ 7
)O
vërd
raft
/ O
verd
raft
Kapi
tal q
arku
llues
/ W
orki
ng
capi
tal
Bler
je p
ajisj
esh
/ M
achi
nerie
s an
d ap
plia
nces
Pa
suri
të p
alua
jtshm
e /
Real
es
tate
Hua
të tj
era
/
Oth
er lo
ans
12
34
56
7
2015
/12
27,5
00.5
22,4
06.9
21,0
28.1
11.0
1,31
3.5
54.3
0.0
2016
/12
26,8
63.9
23,9
93.9
21,8
95.9
286.
41,
107.
570
4.0
0.0
2017
/12
29,5
15.4
24,4
53.5
22,0
03.3
287.
790
1.8
1,26
0.6
0.0
2017
/07
28,9
04.8
24,1
11.5
21,7
12.4
290.
198
6.1
1,12
2.9
0.0
0829
,290
.724
,382
.522
,001
.829
0.9
969.
91,
119.
90.
0
0929
,431
.324
,473
.721
,952
.828
8.2
953.
31,
279.
40.
0
1029
,485
.924
,527
.322
,029
.728
9.4
934.
61,
273.
70.
0
1129
,560
.024
,458
.921
,983
.729
0.0
918.
31,
266.
80.
0
1229
,515
.424
,453
.522
,003
.328
7.7
901.
81,
260.
60.
0
N
ë do
llarë
am
erik
anë
/ In
USD
(9+
10+
11+
12+
13)
Ovë
rdra
ft /
Ove
rdra
ftKa
pita
l qar
kullu
es /
Wor
king
cap
ital
Bler
je p
ajisj
esh
/ M
achi
nerie
s an
d ap
plia
nces
Pa
suri
të p
alua
jtshm
e /
Real
esta
teH
ua të
tjer
a /
Oth
er lo
ans
89
1011
1213
2015
/12
0.1
0.1
__
_0.
0
2016
/12
0.1
0.1
__
_0.
0
2017
/12
0.1
0.1
__
_0.
0
2017
/07
0.1
0.1
__
_0.
0
080.
10.
1_
__
0.0
090.
10.
1_
__
0.0
100.
10.
1_
__
0.0
110.
10.
1_
__
0.0
120.
10.
1_
__
0.0
Në
euro
/ In
EU
R (1
5+
16+
17+
18+
19)
Ovë
rdra
ft /
Ove
rdra
ftKa
pita
l qar
kullu
es /
Wor
king
cap
ital
Bler
je p
ajisj
esh
/ M
achi
nerie
s an
d ap
plia
nces
Pa
suri
të p
alua
jtshm
e /
Real
esta
teH
ua të
tjer
a /
Oth
er lo
ans
Hua
në
mon
edha
të tj
era
/ In
oth
er c
urre
ncie
s
1415
1617
1819
20
2015
/12
5,09
3.5
5,09
3.5
__
_0.
00.
0
2016
/12
2,86
9.9
2,86
9.9
__
_0.
00.
0
2017
/12
5,06
1.8
5,06
1.8
__
_0.
00.
0
2017
/07
4,79
3.2
4,79
3.2
__
_0.
00.
0
084,
908.
14,
908.
1_
__
0.0
0.0
094,
957.
54,
957.
4_
__
0.0
0.0
104,
958.
54,
958.
5_
__
0.0
0.0
115,
101.
05,
101.
0_
__
0.0
0.0
125,
061.
85,
061.
8_
__
0.0
0.0
Bur
imi:
Bank
a e
Shqi
përis
ë *
Të d
hëna
t e h
uave
për
fshijn
ë in
tere
sat e
për
lloga
ritur
. So
urce
: Ban
k of
Alb
ania
.*D
ata
on lo
ans
incl
ude
accr
ued
inte
rests
.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
77 Banka e Shqipërisë
1-14
hu
atë
e in
div
idëv
e d
he
inst
itu
cio
nev
e jo
me
qël
lim f
itim
i që
u s
hëR
Bejn
ë in
div
idëv
e si
pas
qël
limit
të
pëRd
oRi
mit
dh
e m
on
edh
ës*
në
mili
onë
lekë
, fun
d pe
riudh
e
ho
use
ho
lds
+ n
on
-pRo
fit
inst
itu
tio
ns
seRv
ing
h
ou
seh
old
s lo
an
s By
pu
Rpo
se a
nd
cu
RRen
cy*
1-1
4in
mill
ions
all
, end
of p
erio
d
Hua
të p
ër In
divi
dët d
he In
stitu
cion
et jo
me
qëllim
fitim
i që
u s
hërb
ejnë
indi
vidë
ve /
Hou
seho
lds
+ N
on-p
rofit
in
stitu
tions
ser
ving
hou
seho
lds
loan
s (2
+ 9+
16+
23)
Në
lekë
/ In
ALL
(3+
4+ 5
+ 6+
7)
nga
të c
ilat:
për t
ë ve
tëpu
nësu
arit
/ of
whi
ch: s
ole
prop
rieto
rshi
ps;
partn
ersh
ips
with
out l
egal
sta
tus
Ovë
rdra
ft /
Ove
rdra
ftM
allra
jo të
qën
drue
-sh
ëm /
Non
dura
ble
good
sM
allra
të q
ëndr
uesh
ëm
/ D
urab
le g
oods
Hua
për
ble
rje b
ane-
sash
/ Lo
ans
for h
ouse
pu
rcha
se
Hua
për
qël
lime
të
tjera
/ Lo
ans
for o
ther
pu
rpos
es
12
34
56
78
2015
/12
156,
170.
483
,799
.67,
339.
616
,624
.111
,465
.142
,427
.55,
943.
42,
008.
4
2016
/12
160,
478.
491
,476
.66,
649.
919
,511
.212
,735
.546
,701
.95,
878.
11,
787.
3
2017
/12
169,
243.
910
0,39
3.2
6,41
7.5
22,9
55.8
14,3
22.4
50,5
53.6
6,14
3.9
2,48
1.3
2017
/07
165,
373.
796
,526
.36,
893.
021
,551
.013
,792
.348
,296
.05,
994.
11,
863.
6
0816
7,32
0.2
97,8
17.2
6,81
0.9
21,8
71.6
13,9
62.6
48,6
33.3
6,53
8.9
2,44
2.0
0916
7,98
7.1
98,5
45.4
6,85
0.9
22,1
16.5
14,0
34.8
49,3
83.2
6,16
0.0
2,44
6.5
1016
8,22
4.2
99,1
28.2
6,73
8.6
22,5
81.9
14,1
00.8
49,6
02.2
6,10
4.7
2,42
9.9
1116
9,08
4.3
99,7
84.4
6,73
6.9
22,7
13.3
14,2
24.7
49,9
77.8
6,13
1.7
2,44
2.5
1216
9,24
3.9
100,
393.
26,
417.
522
,955
.814
,322
.450
,553
.66,
143.
92,
481.
3
Në
dolla
rë a
mer
ikan
ë /
In U
SD
(10+
11+
12+
13+
14)
Ovë
rdra
ft /
Ove
rdra
ftM
allra
jo të
qën
drue
shëm
/
Non
dura
ble
good
sM
allra
të q
ëndr
uesh
ëm /
D
urab
le g
oods
Hua
për
ble
rje b
anes
ash
/
Loan
s fo
r hou
se p
urch
ase
Hua
për
qël
lime
të tj
era
/ Lo
ans
for o
ther
pur
pose
sng
a të
cila
t: pë
r të
vetë
punë
suar
it /
of
whi
ch: s
ole
prop
rieto
rshi
ps; p
artn
ersh
ips
with
out l
egal
sta
tus
9
1011
1213
1415
2015
/12
1,46
6.2
103.
913
3.3
160.
079
8.8
270.
218
2.9
2016
/12
1,17
4.5
134.
010
2.2
167.
461
1.9
159.
113
6.1
2017
/12
1,59
5.9
1,01
6.7
74.9
103.
434
2.7
58.1
38.1
2017
/07
777.
516
5.5
80.5
97.4
373.
061
.141
.2
0881
4.3
211.
675
.410
2.1
365.
559
.840
.4
0981
9.6
215.
980
.499
.336
4.5
59.6
40.3
101,
264.
766
8.9
74.2
101.
336
0.9
59.4
40.3
111,
686.
31,
098.
272
.010
1.6
356.
757
.939
.2
121,
595.
91,
016.
774
.910
3.4
342.
758
.138
.1
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
78Banka e Shqipërisë
N
ë eu
ro /
In E
UR
(17+
18+
19+
20
+ 21
)
nga
të c
ilat:
për t
ë ve
tëpu
nësu
arit
/ of
w
hich
: sol
e pr
oprie
tors
hips
; par
tner
ship
s w
ithou
t leg
al s
tatu
sO
vërd
raft
/
Ove
rdra
ftM
allra
jo të
qën
drue
shëm
/
Non
dura
ble
good
sM
allra
të q
ëndr
uesh
ëm /
D
urab
le g
oods
Hua
për
ble
rje b
anes
ash
/
Loan
s fo
r hou
se p
urch
ase
Hua
për
qël
lime
të tj
era
/ Lo
ans
for o
ther
pur
pose
sH
ua n
ë m
oned
ha të
tjer
a /
In
othe
r cur
renc
ies
1617
1819
2021
2223
2015
/12
70,5
78.5
1,99
2.4
1,69
9.4
4,41
7.0
58,8
88.4
3,58
1.3
802.
632
6.1
2016
/12
67,5
52.2
1,14
6.8
1,57
4.7
4,56
4.6
56,3
56.4
3,90
9.7
574.
127
5.1
2017
/12
67,0
39.9
993.
71,
854.
34,
539.
555
,819
.63,
832.
860
8.7
214.
9
2017
/07
67,8
33.2
1,12
5.9
1,61
3.9
4,56
3.6
55,8
42.9
4,68
6.9
586.
623
6.7
0868
,456
.81,
117.
51,
657.
04,
611.
256
,179
.44,
891.
772
5.7
231.
9
0968
,391
.81,
081.
91,
605.
14,
629.
857
,157
.23,
917.
971
9.8
230.
2
1067
,608
.879
5.8
1,86
2.8
4,55
1.6
56,6
47.9
3,75
0.7
676.
722
2.6
1167
,393
.582
1.8
1,90
7.7
4,47
7.1
56,3
00.0
3,88
7.0
660.
222
0.1
1267
,039
.999
3.7
1,85
4.3
4,53
9.5
55,8
19.6
3,83
2.8
608.
721
4.9
Bur
imi:
Bank
a e
Shqi
përis
ë *
Të
dhën
at e
hua
ve p
ërfsh
ijnë
inte
resa
t e p
ërllo
garit
ur.
Sour
ce: B
ank
of A
lban
ia.
* D
ata
on lo
ans
incl
ude
accr
ued
inte
rests
.
1-15
hu
atë
sipa
s RR
eth
eve*
në
mili
onë
lekë
, fun
d pe
riudh
elo
an
s By
dis
tRic
ts*
1-15
in m
illio
ns a
ll, e
nd o
f per
iod
To
tali
i kre
disë
/ T
otal
loan
s (2
+ 3+
4+
5+
6+ 7
+ 8+
9+
10 )
Tira
në /
Tira
na
Dur
rës
/ D
urrë
s E
lbas
an /
Elb
asan
S
hkod
ër /
Shk
odra
K
orçë
/ K
orca
V
lorë
/ V
lora
F
ier /
Fie
r Le
zhë
/ Le
zha
Të
tjera
/ O
ther
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
2015
/IV
545,
106.
040
1,55
1.2
37,4
05.3
15,6
47.9
11,4
17.2
7,35
7.5
12,6
19.8
13,2
83.5
6,52
4.4
39,2
99.3
2016
/IV
543,
454.
339
8,44
7.6
38,7
02.4
14,8
46.5
11,0
97.3
7,58
9.7
12,3
62.0
13,7
53.0
6,17
8.6
40,4
77.3
2017
/IV
547,
154.
140
6,41
2.0
37,1
59.1
14,2
80.8
11,3
08.1
8,22
8.5
11,8
69.5
12,0
27.4
5,83
8.9
40,0
29.9
2017
/I54
4,01
8.0
400,
100.
337
,656
.614
,965
.311
,008
.77,
426.
812
,417
.813
,608
.16,
372.
640
,461
.8
2017
/II
538,
854.
739
6,03
1.8
36,2
50.5
14,2
90.6
11,4
91.0
7,77
2.7
12,6
85.4
13,4
07.8
6,56
1.0
40,3
63.8
2017
/III
549,
964.
440
6,22
9.2
37,2
90.2
14,5
25.1
11,7
66.0
8,06
9.9
12,1
56.5
13,1
85.5
6,59
9.6
40,1
42.4
2017
/IV
547,
154.
140
6,41
2.0
37,1
59.1
14,2
80.8
11,3
08.1
8,22
8.5
11,8
69.5
12,0
27.4
5,83
8.9
40,0
29.9
Bur
imi:
Bank
a e
Shqi
përis
ë *
Të d
hëna
t e h
uasë
për
fshijn
ë in
tere
sat e
për
lloga
ritur
. S
ourc
e: B
ank
of A
lban
ia
*Dat
a on
loan
s in
clud
e ac
crue
d in
tere
sts.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
79 Banka e Shqipërisë
1-16
no
Rmat
e in
teRe
sit
të B
an
kës
së s
hq
ipëR
isë*
në
përq
indj
e Ba
nk
of
alB
an
ia in
teRe
st R
ates
* 1-
16in
per
cent
age
Dep
ozita
një
dito
re /
Ove
rnig
ht d
epos
itM
arrë
vesh
je ri
bler
jeje
një
javo
re /
Wee
kly re
purc
hase
agr
eem
ent
Kred
ia n
jëdi
tore
/ O
vern
ight
cre
dit
Kred
ia p
ër m
bësh
tetje
me
likui
dite
t**
/ Liq
uidi
ty s
uppo
rting
loan
**
Vler
a /
Leve
lN
drys
him
i / C
hang
e Vl
era
/ Le
vel
Ndr
yshi
mi /
Cha
nge
Vler
a /
Leve
lN
drys
him
i / C
hang
e Vl
era
/ Le
vel
Ndr
yshi
mi /
Cha
nge
12
34
56
78
2004
29/0
43.
25_
6.25
_8.
75_
12.2
5_
12/0
53.
00-0
.25
6.00
-0.2
58.
50-0
.25
12.0
0-0
.25
24/0
62.
75-0
.25
5.75
-0.2
58.
25-0
.25
11.7
5-0
.25
28/0
72.
50-0
.25
5.50
-0.2
58.
00-0
.25
11.5
0-0
.25
04/1
12.
25-0
.25
5.25
-0.2
57.
75-0
.25
11.2
5-0
.25
2005
31/0
32.
00-0
.25
5.00
-0.2
57.
50-0
.25
11.0
0-0
.25
27/0
73.
251.
255.
00_
6.75
-0.7
511
.00
_
2006
12/0
73.
500.
255.
250.
257.
000.
2511
.25
0.25
30/1
13.
750.
255.
500.
257.
250.
2511
.50
0.25
2007
28/0
64.
000.
255.
750.
257.
500.
2511
.75
0.25
27/0
94.
250.
256.
000.
257.
750.
2512
.00
0.25
30/1
14.
500.
256.
250.
258.
000.
2512
.25
0.25
2008
24/1
24.
50_
6.25
_7.
00-1
.00
12.2
5_
2009
28/0
14.
50_
6.25
_7.
00_
12.2
5_
29/0
14.
00-0
.50
5.75
-0.5
06.
50-0
.50
11.7
5-0
.50
28/1
03.
50-0
.50
5.25
-0.5
06.
00-0
.50
11.2
5-0
.50
2010
29/0
73.
25-0
.25
5.00
-0.2
55.
75-0
.25
11.0
0-0
.25
2011
03/0
13.
25_
5.00
_6.
751.
0011
.00
_
24/0
33.
500.
255.
250.
257.
000.
2511
.25
0.25
30/0
93.
25-0
.25
5.00
-0.2
56.
75-0
.25
11.0
0-0
.25
01/1
23.
00-0
.25
4.75
-0.2
56.
50-0
.25
10.7
5-0
.25
2012
26/0
12.
75-0
.25
4.50
-0.2
56.
25-0
.25
10.5
0-0
.25
29/0
32.
50-0
.25
4.25
-0.2
56.
00-0
.25
10.2
5-0
.25
10/0
52.
50_
4.25
_6.
00_
8.25
-0.2
0
25/0
72.
25-0
.25
4.00
-0.2
55.
75-0
.25
8.00
-0.2
5
2013
31/0
12.
00-0
.25
3.75
-0.2
55.
50-0
.25
7.75
-0.2
5
01/0
81.
75-0
.25
3.50
-0.2
55.
25-0
.25
7.50
-0.2
5
02/1
21.
50-0
.25
3.25
-0.2
55.
00-0
.25
7.25
-0.2
5
16/1
21.
25-0
.25
3.00
-0.2
54.
75-0
.25
7.00
-0.2
5
2014
27/0
21.
00-0
.25
2.75
-0.2
54.
50-0
.25
6.75
-0.2
5
02/0
60.
75-0
.25
2.50
-0.2
54.
25-0
.25
6.50
-0.2
5
27/1
10.
50-0
.25
2.25
-0.2
54.
00-0
.25
6.25
-0.2
5
2015
29/0
10.
25-0
.25
2.00
-0.2
53.
75-0
.25
6.00
-0.2
505
/11
0.00
-0.2
51.
75-0
.25
3.50
-0.2
55.
75-0
.25
2016
06/0
40.
250.
251.
50-0
.25
2.75
-0.7
55.
50-0
.25
05/0
50.
25_
1.25
-0.2
52.
25-0
.50
5.25
-0.2
5
Burim
i: Ba
nka
e Sh
qipë
risë
*T
abel
a pa
raqe
t ndr
yshi
min
e n
orm
ave
bazë
të in
tere
sit s
ipas
ven
dim
it të
pol
itikë
s m
onet
are.
** M
e hy
rjen
në fu
qi të
ven
dim
it nr
. 16
datë
13.
03.2
012,
për
mira
timin
e rr
egul
lore
s "P
ër k
redi
në p
ër m
bësh
tetje
me
likui
dite
t", in
strum
enti
"Kre
dia
Lom
bard
" do
të p
asoh
et n
ga "K
redi
a pë
r mbë
shte
tje m
e lik
uidi
tet".
Sour
ce: B
ank
of A
lban
ia*
The
tabl
e pr
esen
ts th
e ch
ange
of k
ey in
tere
st ra
tes
acco
rdin
g to
the
mon
etar
y po
licy
deci
sions
on
inte
rest
rate
s.**
Upo
n th
e en
try in
to fo
rce
of D
ecisi
on N
o. 1
6, d
ated
13
Mar
ch 2
012,
on
the
appr
oval
of t
he R
egul
atio
n “O
n th
e liq
uidi
ty s
uppo
rting
loan
”,
the
instr
umen
t "Lo
mba
rd L
oan"
will
be fo
llow
ed b
y th
e "Li
quid
ity s
uppo
rting
loan
".
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
80Banka e Shqipërisë
1-17
no
Rmat
e in
teRe
sit
pëR
dep
ozi
tat
e Re
ja t
ë ko
Rpo
Rata
ve jo
-fi
na
nc
iaRe
, in
div
idëv
e d
he
inst
itu
cio
nev
e jo
me
qël
lim f
itim
i që
u
shëR
Bejn
ë in
div
idëv
e si
pas
mo
ned
hav
e *
në
përq
indj
e
inte
Rest
Rat
es o
n n
ew d
epo
sits
of
no
n-f
ina
nc
ial
co
Rpo
Rati
on
s,
ho
use
ho
lds
an
d n
pish
By
cu
RRen
cy
* 1-
17in
per
cent
age
N
ë le
kë /
In A
LLLlo
gari
rrjed
hëse
/ C
urre
nt a
ccou
nts
Dep
ozita
pa
afat
/ D
eman
d de
posit
s1
muj
ore
/ 1
mon
ths
3 m
ujor
e /
3 m
onth
s6
muj
ore
/ 6
mon
ths
12 m
ujor
e /
12 m
onth
s24
muj
ore
/ 24
mon
ths
2015
0.05
_1.
440.
741.
121.
352.
38
2016
0.04
0.36
0.40
0.35
0.68
0.80
1.76
2017
0.10
0.28
0.86
0.28
0.65
0.75
1.48
2017
/07
0.09
0.29
0.92
0.24
0.49
0.69
1.46
080.
090.
270.
750.
260.
810.
561.
45
090.
100.
310.
680.
340.
690.
741.
61
100.
100.
220.
770.
300.
540.
811.
49
110.
100.
240.
870.
260.
610.
741.
52
120.
090.
340.
820.
290.
560.
801.
63
N
ë do
llarë
am
erik
anë
/ In
USD
2015
0.04
_0.
240.
200.
330.
461.
06
2016
0.02
0.13
0.23
0.15
0.31
0.45
0.73
2017
0.01
0.13
0.23
0.12
0.29
0.39
0.83
2017
/07
0.02
0.08
0.27
0.12
0.25
0.58
0.79
080.
020.
080.
250.
090.
190.
170.
36
090.
010.
100.
260.
130.
280.
541.
07
100.
020.
170.
250.
140.
220.
521.
27
110.
020.
210.
250.
110.
420.
421.
31
120.
010.
180.
230.
120.
430.
681.
00
N
ë Eu
ro /
In E
UR
2015
0.05
_0.
160.
130.
220.
350.
77
2016
0.04
0.11
0.09
0.06
0.12
0.19
0.56
2017
0.04
0.07
0.13
0.05
0.09
0.15
0.44
2017
/07
0.04
0.06
0.19
0.05
0.07
0.13
0.37
080.
040.
060.
090.
080.
100.
180.
44
090.
040.
050.
050.
050.
090.
170.
43
100.
040.
060.
070.
040.
100.
130.
58
110.
040.
050.
040.
040.
070.
120.
41
120.
020.
070.
060.
060.
070.
150.
50 B
urim
i: Ba
nka
e Sh
qipë
risë
* N
orm
at v
jeto
re p
ërfa
qëso
jnë
norm
at m
esat
are
të p
onde
ruar
a vj
etor
e, n
dërs
a no
rmat
muj
ore
përfa
qëso
jnë
norm
at m
esat
are
të
pond
erua
ra m
ujor
e.
Sour
ce: B
ank
of A
lban
ia.
* Ye
arly
dat
a pr
esen
t the
ann
ual w
eigh
ted
aver
age
rate
, whi
le th
e m
onth
ly d
ata
pres
ent t
he m
onth
ly w
eigh
ted
aver
age
rate
.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
81 Banka e Shqipërisë
1-18
no
Rmat
e in
teRe
sit
pëR
hu
atë
e Re
ja t
ë ko
Rpo
Rata
ve jo
-fin
an
cia
Re, i
nd
ivid
ëve
dh
e in
stit
uc
ion
eve
jo m
e q
ëllim
fit
imi q
ë u
sh
ëRBe
jnë
ind
ivid
ëve
sipa
s m
on
edh
ave*
në
përq
indj
e
inte
Rest
Rat
es o
n n
ew l
oa
ns
of
no
n-f
ina
nc
ial
co
Rpo
Rati
on
s, h
ou
seh
old
s a
nd
npi
sh B
y c
uRR
enc
y* 1
-18
in p
erce
ntag
e
N
ë le
kë /
In A
LL
Der
i në
6 m
uaj /
Up
to 6
mon
ths
6 m
uaj -
1 v
it /
6 m
onth
s - 1
yea
r1-
3 vj
et /
1-3
yea
rs 3
- 5
vjet
/ 3
- 5
year
sM
bi 5
vje
t / O
ver 5
yea
rs
2015
8.91
7.77
9.24
8.83
6.92
2016
9.52
5.89
8.29
8.04
5.90
2017
8.18
5.98
7.77
7.64
5.90
2017
/07
8.22
7.06
7.82
8.05
6.03
089.
246.
027.
666.
976.
01
096.
526.
518.
587.
755.
71
107.
396.
656.
926.
765.
89
117.
736.
008.
337.
905.
77
128.
126.
797.
487.
335.
80
N
ë do
llarë
am
erik
anë
/ In
USD
2015
4.84
5.18
5.66
6.07
4.58
2016
4.89
5.43
6.25
7.07
5.45
2017
5.09
5.92
5.04
4.91
6.59
2017
/07
4.25
5.68
5.33
5.74
6.48
087.
675.
778.
91_
6.67
098.
955.
97_
4.95
7.00
104.
213.
984.
91_
7.00
117.
144.
83_
4.74
6.61
124.
904.
055.
304.
887.
00
N
ë Eu
ro /
In E
UR
2015
6.64
5.71
6.52
5.79
5.21
2016
6.09
4.75
4.83
5.09
4.58
2017
4.54
4.28
4.25
4.53
4.40
2017
/07
3.99
3.81
3.72
4.19
4.12
084.
704.
274.
174.
454.
27
094.
114.
104.
124.
823.
69
104.
194.
364.
554.
064.
44
114.
174.
244.
804.
164.
12
124.
153.
794.
114.
304.
81
Bur
imi:
Bank
a e
Shqi
përis
ë
* N
orm
at v
jeto
re p
ërfa
qëso
jnë
norm
at m
esat
are
të p
onde
ruar
a vj
etor
e, n
dërs
a no
rmat
muj
ore
përfa
qëso
jnë
norm
at m
esat
are
të p
onde
ruar
a m
ujor
e.
Sour
ce: B
ank
of A
lban
ia.
* Ye
arly
dat
a pr
esen
t the
ann
ual w
eigh
ted
aver
age
rate
, whi
le th
e m
onth
ly d
ata
pres
ent t
he m
onth
ly w
eigh
ted
aver
age
rate
.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
82Banka e Shqipërisë
1-18
a n
oRm
at e
inte
Resi
t pë
R h
uat
ë e
Reja
të
koRp
oRa
tave
jofi
na
nc
iaRe
pRi
vate
sip
as
qël
limit
të
pëRd
oRi
mit
dh
e m
on
edh
ës *
në
përq
indj
e
inte
Rest
Rat
es o
n n
ew l
oa
ns
of
pRiv
ate
no
n-f
ina
nc
ial
co
Rpo
Rati
on
s By
pu
Rpo
se a
nd
cu
RRen
cy
* 1-
18a
in p
erce
ntag
e
N
orm
a e
inte
resit
e h
uave
të re
ja p
ër
korp
orat
a jo
finan
ciar
e pr
ivat
e /
Aver
age
mon
thly
inte
rest
rate
s of
new
loan
s to
pr
ivat
e no
n-fin
anci
al c
orpo
ratio
ns
Ovë
rdra
ft /
Ove
rdra
ftKa
pita
l qar
kullu
es /
Wor
k-in
g ca
pita
lH
ua p
ër ç
elje
biz
nesi
/ Lo
ans
for s
tarti
ng u
p a
busin
ess
Bler
je p
ajisj
esh
/ M
achi
nerie
s an
d ap
plia
nces
Pa
suri
të p
alua
jtshm
e /
Re
al e
state
Hua
për
inve
stim
e në
instr
umen
ta fi
nanc
iare
/
Loan
s fo
r inv
estm
ents
in fi
nanc
ial i
nstru
men
ts
Në
lekë
/ In
ALL
2015
/12
8.17
8.30
7.22
7.99
9.98
6.98
_
2016
/12
7.41
8.77
6.05
7.47
6.52
6.04
_
2017
/12
7.26
7.07
7.94
_6.
345.
813.
00
2017
/07
7.02
7.49
6.85
6.11
5.55
6.01
_
086.
977.
197.
18_
6.03
5.17
_
096.
066.
965.
226.
955.
545.
20_
106.
346.
905.
365.
895.
944.
90_
116.
696.
927.
116.
005.
096.
67_
127.
267.
077.
946.
345.
813.
00
Në
dolla
rë a
mer
ikan
ë /
In U
SD
2015
/12
5.51
4.94
6.99
2.50
7.20
6.75
_
2016
/12
5.69
5.59
5.73
_6.
726.
25_
2017
/12
4.82
4.75
7.08
_4.
405.
31_
2017
/07
4.69
4.48
5.92
_5.
747.
00_
087.
027.
045.
86_
_7.
00_
096.
185.
627.
65_
4.40
5.47
_
104.
494.
17_
_4.
897.
00_
116.
046.
735.
27_
4.40
5.50
_
124.
824.
757.
084.
405.
31_
Në
Euro
/ In
EU
R
2015
/12
6.33
6.06
6.54
7.50
6.43
6.40
_
2016
/12
5.00
4.86
5.96
5.21
4.81
4.90
_
2017
/12
4.37
3.89
4.79
5.52
5.06
5.22
_
2017
/07
4.04
3.88
3.34
5.50
4.27
4.73
_
084.
514.
464.
625.
504.
384.
67_
093.
883.
733.
605.
503.
884.
12_
104.
424.
364.
685.
504.
564.
25_
114.
244.
114.
405.
504.
354.
25_
124.
373.
894.
795.
525.
065.
22_
Bur
imi:
Bank
a e
Shqi
përis
ë *
Nor
mat
muj
ore
përfa
qëso
jnë
norm
at m
esat
are
të p
onde
ruar
a m
ujor
e.
Sour
ce: B
ank
of A
lban
ia.
* M
onth
ly d
ata
pres
ent t
he m
onth
ly w
eigh
ted
aver
age
rate
.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
83 Banka e Shqipërisë
1-18
B n
oRm
at e
inte
Resi
t pë
R h
uat
ë e
Reja
të
ind
ivid
ëve
dh
e in
stit
uc
ion
eve
jo m
e q
ëllim
fit
imi q
ë u
sh
ëRBe
jnë
ind
ivid
ëve,
si
pas
qël
limit
të
pëRd
oRi
mit
dh
e m
on
edh
ës *
n
ë pë
rqin
dje
inte
Rest
Rat
es o
n n
ew l
oa
ns
of
ho
use
ho
lds
an
d n
pish
By
pu
Rpo
se a
nd
cu
RRen
cy
* 1-
18B
in p
erce
ntag
e
Nor
ma
e in
tere
sit e
hua
ve të
reja
për
indi
-vi
dët d
he in
stitu
cion
et jo
me
qëllim
fitim
i që
u sh
ërbe
jnë
indi
vidë
ve /
Ave
rage
mon
thly
in
tere
st ra
tes
of n
ew lo
ans
to h
ouse
hold
s an
d N
PISH
Ove
rdra
ft /
O
verd
raft
Mal
lra jo
të q
ëndr
uesh
ëm /
Con
sum
ing
of n
on d
urab
le
good
sM
allra
të q
ëndr
uesh
ëm /
Con
-su
min
g of
dur
able
goo
dsH
ua p
ër b
lerje
ban
esas
h /
Lo
ans
for h
ouse
pur
chas
eH
ua p
ër q
ëllim
e të
tjer
a /
Loan
s fo
r oth
er p
urpo
ses
ng
a të
cila
t: pë
r të
vetë
punë
suar
it /
of
whi
ch: s
ole
prop
rieto
rshi
ps;p
artn
ersh
ips
with
out l
egal
sta
tus
Në
lekë
/ In
ALL
2015
/12
8.63
14.1
59.
059.
615.
079.
088.
05
2016
/12
7.30
11.0
58.
298.
213.
848.
267.
34
2017
/12
6.78
11.7
97.
697.
603.
827.
837.
87
2017
/07
7.47
11.2
68.
017.
533.
858.
397.
52
087.
2410
.92
7.78
7.51
4.30
10.8
29.
80
097.
1611
.09
7.85
7.73
4.05
10.4
610
.04
107.
0610
.20
7.85
6.96
4.16
10.4
69.
24
117.
0211
.60
7.91
7.58
3.77
8.68
8.46
126.
7811
.79
7.69
7.60
3.82
7.83
7.87
Në
dolla
rë a
mer
ikan
ë /
In U
SD
2015
/12
6.93
7.27
6.80
7.15
6.50
__
2016
/12
7.40
10.9
04.
943.
00_
__
2017
/12
4.85
7.60
2.58
2.15
_7.
00_
2017
/07
4.55
8.16
4.54
_4.
00_
_
086.
689.
174.
375.
00_
__
095.
998.
555.
40_
__
_
106.
957.
19_
3.12
__
_
115.
246.
853.
094.
033.
00_
_
124.
857.
602.
582.
157.
00_
Në
Euro
/ In
EU
R
2015
/12
5.34
6.07
6.00
5.99
4.59
5.73
_
2016
/12
3.50
5.71
4.21
4.22
2.98
4.58
5.04
2017
/12
3.73
6.79
3.09
4.64
2.99
5.10
6.30
2017
/07
3.73
5.71
3.83
4.75
3.08
5.86
6.00
083.
769.
364.
193.
983.
343.
585.
00
093.
769.
013.
943.
963.
026.
933.
50
103.
898.
122.
775.
043.
256.
336.
00
113.
948.
053.
303.
983.
096.
116.
00
123.
736.
793.
094.
642.
995.
106.
30
Bur
imi:
Bank
a e
Shqi
përis
ë *
Nor
mat
muj
ore
përfa
qëso
jnë
norm
at m
esat
are
të p
onde
ruar
a m
ujor
e.
Sour
ce: B
ank
of A
lban
ia.
* M
onth
ly d
ata
pres
ent t
he m
onth
ly w
eigh
ted
aver
age
rate
.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
84Banka e Shqipërisë
1-19 noRmat e inteResit pëR Bonot e thesaRit sipas afatit *në përqindje
matuRity BReakdown of tReausuRy Bills yields * 1-19
in percentage
Normat e interesit për bonot e thesarit / Maturity breakdown of Treausury bill yields
3 mujor / 3 months 6 mujor / 6 months 12 mujor /12 months
2009/12 6.30 7.52 9.14
2010/12 5.29 6.41 7.09
2011/12 5.31 6.23 6.95
2012/12 5.03 5.65 6.37
2013/12 3.40 3.54 3.66
2014/12 3.15 3.16 3.33
2015/01 3.23 3.23 3.50
02 3.19 3.23 3.58
03 3.11 3.25 3.59
04 3.00 3.14 3.50
05 2.90 3.11 3.42
06 2.79 3.04 3.29
07 2.71 2.97 3.24
08 2.66 2.90 3.22
09 2.61 2.87 3.21
10 2.57 2.82 3.18
11 _ 2.82 2.97
12 _ 2.46 2.40
2016/01 1.45 1.99 2.10
02 _ 1.36 1.78
03 _ 1.26 1.63
04 0.90 1.15 1.52
05 _ 0.99 1.35
06 _ 0.95 1.28
07 0.88 0.94 1.29
08 _ 0.86 1.46
09 _ 0.90 1.60
10 1.22 0.90 1.94
11 _ 1.57 2.47
12 2.00 2.92
2017/01 1.22 2.25 3.20
02 _ 2.01 2.93
03 _ 1.70 2.25
04 _ 1.52 1.79
05 _ 1.54 1.98
06 _ _ 2.04
07 _ 1.54 2.12
08 _ 1.65 2.20
09 _ _ 2.31
10 _ 1.82 2.46
11 _ 2.04 2.54
12 _ _ 2.63
Burimi: Banka e Shqipërisë * Përfaqësojnë normat mesatare të ponderuara të periudhës.
Source: Bank of Albania. * Weighted average interest rates.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
85 Banka e Shqipërisë
1-20 sistemi i pagesave ndëRBankaRe inteRBank payment system 1-20
Volumi i transaksioneve / Volume of transactions Vlera e transaksioneve (në milionë lekë) / Value of transactions (in milions ALL)
AIPS AECH AIPS AECH
1 2 3 4
Totali i periudhës / Total of period
2015 123,578 466,708 6,329,598 84,405
2016 122,550 508,935 7,676,910 90,137
2017 125,641 553,433 8,472,615 97,779
Flukse mujore / Monthly flows
2017/07 10,192 46,214 639,639 8,301
08 11,154 43,366 700,269 8,079
09 10,367 43,607 635,363 7,894
10 10,648 48,877 651,182 8,422
11 9,612 46,336 755,969 8,017
12 11,910 65,669 714,776 11,318
1-21 shpëRndaRja Rajonale e teRminaleve të atm & posfund periudhe
numBeR of atm & pos teRminals By Region 1-21
end of period
Shpërndarja rajonale e ATM / Number of ATM by regions
Total (2+ 3+ 4+ 5+ 6+ 7)
Tirana Shkodra Korça Gjirokastra Elbasani Lushnja
1 2 3 4 5 6 7
2015 826 469 93 54 53 44 113
2016 800 472 78 68 45 36 101
2017 747 456 75 59 42 32 83
Shpërndarja rajonale e terminaleve POS / Number of POS terminals by regions
2015 6,689 5,331 320 146 211 222 459
2016 7,111 5,823 343 180 241 164 360
2017 7,294 6,269 320 138 173 137 257
1-22 numRi i llogaRive të klientëve në Bankafund periudhe
numBeR of customeRs accounts with Banks 1-22
end of period
Llogaritë totale /
Total accounts (2+5)
Llogari rezidente / Resident accounts
Llogari jo rezidente / Non resident accounts (6+7)
Individë / Individuals
(3+4)Kompani / Com-
panies Individë / Individuals Kompani / Companies
1 2 3 4 5 6 7
2015 3,307,663 3,287,990 3,094,995 192,995 19,673 18,347 1,326
2016 3,477,985 3,449,267 3,238,440 210,827 28,718 26,154 2,564
2017 3,141,739 3,109,886 2,922,314 187,572 31,853 30,045 1,808Burimi: Banka e Shqipërisë. Source: Bank of Albania.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
86Banka e Shqipërisë
2 s
ekto
Ri i
jash
tëm
2-1
Bila
nc
i i p
ag
esav
e 1
në
mili
onë
euro
exte
Rna
l se
cto
R 2
Bala
nc
e o
f pa
ymen
ts 1
2-1
in m
illio
ns e
uR
Llo
garia
kor
rent
e /
Cur
rent
ac
coun
t (2+
5+
8+11
) M
allra
t / G
oods
(3
-4)
Kred
i /
Cre
dit
Deb
i /
Deb
itSh
ërbi
met
/
Serv
ices
(6-7
)Kr
edi /
C
redi
tD
ebi /
D
ebit
Të a
rdhu
ra p
arës
ore
/
Prim
ary
inco
me
(9-1
0)Kr
edi /
C
redi
tD
ebi /
D
ebit
Të a
rdhu
ra d
ytës
ore
/ Se
c-on
dary
inco
me
(12-
13)
Kred
i /
Cre
dit
Deb
i /
Deb
itLlo
garia
kap
itale
/
Cap
ital a
ccou
nt
12
34
56
78
910
1112
1314
2014
-107
6.3
-221
5.6
931.
731
47.3
323.
218
81.4
1558
.291
.533
6.5
245.
072
4.6
851.
712
7.1
86.7
2015
-883
.6-2
298.
977
1.1
3070
.152
4.7
2028
.015
03.3
122.
237
5.7
253.
576
8.4
921.
515
3.1
125.
7
2016
-811
.7-2
602.
871
3.7
3316
.579
6.6
2395
.715
99.1
174.
140
8.7
234.
682
0.5
961.
214
0.7
66.2
2016
/IV
-177
.6-6
66.5
221.
388
7.8
229.
663
5.6
406.
034
.910
5.5
70.6
224.
425
5.4
31.0
49.4
2017
/I-1
50.4
-587
.118
1.3
768.
427
5.4
591.
931
6.5
-7.6
79.6
87.2
169.
019
8.3
29.3
23.8
2017
/II
-236
.3-6
95.3
216.
491
1.7
209.
167
7.8
468.
636
.412
2.9
86.5
213.
424
2.2
28.7
25.3
2017
/III
-133
.1-7
53.8
183.
893
7.6
380.
192
6.3
546.
128
.494
.465
.921
2.2
236.
724
.530
.4
Lloga
ria
finan
ciar
e /
Fi
nanc
ial
acco
unt (
16+
19+
22- 2
8)
G
abim
e dh
e ha
rresa
net
o /
N
et e
rrors
and
om
issio
ns
Mje
te e
reze
rvës
dh
e të
lidh
ura
me
to /
Res
erve
ass
ets
and
rela
ted
Item
s (2
7-28
)
Inve
stim
et d
irekte
/
Dire
ct in
vestm
ent
(17-
18)
Inve
stim
e po
rtofo
li /
Po
rtfol
io in
vestm
ent
(20-
21)
Inve
stim
e të
tjer
a*/
O
ther
inve
stmen
t*
(23-
24)
Mje
te /
As
sets
Det
yrim
e /
Lia
biliti
esM
jete
/
Asse
tsD
etyr
ime
/
Liabi
lities
Mje
te /
As
sets
Det
yrim
e**/
Lia
biliti
es**
Mje
tet e
re
zerv
ës /
Re
serv
e as
sets
Kred
i dhe
hua
nga
FM
N /
C
redi
t and
loan
s fro
m
the
IMF
15
1617
1819
2021
2223
2425
2627
28
2014
-103
1.7
-811
.557
.786
9.2
122.
113
0.2
8.1
-295
.8-3
5.3
260.
555
.150
.797
.246
.5
2015
-122
5.3
-818
.471
.989
0.4
-230
.1-1
80.6
49.5
-86.
821
6.2
303.
014
2.2
519.
660
9.5
89.9
2016
-664
.2-9
36.5
6.1
942.
522
5.2
206.
5-1
8.8
187.
420
1.5
14.0
128.
9-9
2.8
47.7
140.
4
2016
/ IV
-272
.7-2
56.7
-20.
323
6.4
114.
111
3.1
-1.0
-130
.2-1
89.7
-59.
58.
915
3.4
153.
3-0
.2
2017
/ I
-299
.3-2
01.3
-22.
317
8.9
-137
.5-1
50.0
-12.
511
1.1
165.
754
.6-1
64.1
-63.
18.
671
.7
2017
/ II
-121
.9-2
17.6
-18.
619
8.9
-21.
6-1
3.3
8.3
117.
196
.1-2
1.0
13.0
-76.
1-7
6.2
-0.2
2017
/ III
-224
.4-3
05.7
-7.0
298.
831
.232
.41.
149
.282
.132
.9-8
4.2
38.5
37.6
-0.9
Burim
i: Ba
nka
e Sh
qipë
risë.
* N
ë ka
tego
rinë
22 p
ërfsh
ihen
edh
e de
rivat
ivat
fina
ncia
rë.
** N
uk p
ërfsh
ihet
zër
i 28.
1) ja
në ri
shik
uar t
ë dh
ënat
nga
viti
201
3-20
16 d
he tr
emuj
ori i
par
ë 20
17
Sour
ce: B
ank
of A
lban
ia.
* O
ther
inve
stmen
t (22
) inc
lude
fina
ncia
l der
ivat
ives
.**
Exc
ludi
ng C
redi
t and
Loa
ns fr
om th
e IM
F 28
.1)
Dat
a ar
e re
vise
d fo
r the
per
iod
2013
- 201
6 an
d th
e fir
st qu
arte
r 201
7.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
87 Banka e Shqipërisë
2-2
kuRs
et e
këm
Bim
it t
ë le
kut
kun
dRe
jt m
on
edh
ave
kRye
soRe
lekë
për
një
si të
mon
edhë
s së
hua
jex
ch
an
ge
Rate
2-2
all
per
uni
t of f
orei
gn c
urre
ncie
s
Mon
edha
t kry
esor
e /
M
ain
fore
ign
curre
ncie
s
Mes
atar
ja e
per
iudh
ës/
Aver
age
of p
erio
dFu
ndi i
per
iudh
ës /
End
of p
erio
d
Dol
lari
amer
ikan
/
US
dolla
r (U
SD)
Mon
edha
evr
opi-
ane
/ Eu
rope
an
curre
ncy
(EU
R)
Poun
d-i b
ritan
ik
/ Br
itish
pou
nd
sterli
ng (G
BP)
Fran
ga z
vice
rane
/
Swiss
Fra
nc
(CH
F)
Jeni
Japo
nez
/
Japa
nese
yen
(per
10
0) (J
PY)
Dol
lari
Kana
dez
/
Can
adia
n do
llar
(CAD
)D
olla
ri am
erik
an
/ U
S D
olla
r (U
SD)
Mon
edha
evr
opi-
ane
/ Eu
rope
an
curre
ncy
(EU
R)
Poun
d-i b
ritan
ik
/ Br
itish
pou
nd
sterli
ng (G
BP)
Fran
ga z
vice
rane
/
Swiss
fran
c (C
HF)
Jeni
Japo
nez
/
Japa
nese
yen
(per
10
0) (J
PY)
Dol
lari
Kana
dez
/
Can
adia
n do
llar
(CAD
)
12
34
56
78
910
1112
2015
125.
9613
9.74
192.
5413
1.09
104.
1298
.72
125.
7913
7.28
186.
5912
6.74
104.
5090
.53
2016
124.
1413
7.36
168.
1712
6.02
114.
4193
.68
128.
1713
5.23
157.
5612
6.05
109.
7595
.09
2017
119.
1013
4.15
153.
2012
0.91
106.
1891
.74
111.
1013
2.95
149.
9511
3.94
98.7
488
.64
2017
/07
115.
2413
2.57
149.
6511
9.95
102.
4490
.58
113.
3913
2.98
148.
5111
6.86
102.
5790
.92
0811
2.23
132.
5314
5.54
116.
3010
2.16
89.0
311
2.29
133.
5014
4.73
116.
4610
1.55
88.9
2
0911
2.10
133.
5514
9.29
116.
4710
1.26
91.3
211
3.37
133.
7015
1.45
116.
7010
0.79
91.2
3
1011
3.74
133.
6615
0.15
115.
8310
0.70
90.3
411
4.71
133.
4215
1.62
114.
8210
1.21
89.3
1
1111
4.01
133.
4915
0.46
114.
8010
0.84
89.3
311
2.97
133.
6415
1.99
114.
6710
0.53
87.5
7
1211
2.56
133.
2515
0.81
114.
0499
.71
88.2
011
1.10
132.
9514
9.95
113.
9498
.74
88.6
4
Burim
i: Ba
nka
e Sh
qipë
risë.
Sour
ce: B
ank
of A
lban
ia.
2-3
eksp
oRt
i sip
as
gRu
p m
all
Rave
*n
ë m
ilion
ë le
këex
poRt
By
co
mm
od
ity
gRo
ups
* 2-
3in
mill
ions
all
Gjit
hsej
/ T
otal
(2+
3+ 4
+ 5+
6+
7+
8+ 9
+ 10
)
Ush
qim
, pije
duh
an
/ Fo
od, b
ever
ages
, to
bacc
o
Min
eral
e, lë
ndë
djeg
ëse,
en
er. e
lek.
/ M
iner
als,
fu
els,
ele
ctric
ity
Prod
ukte
kim
ike
dhe
plas
tike
/ C
hem
ical
an
d pl
astic
pro
duct
s
Lëku
re d
he a
rtiku
j pre
j lëk
ure
/ Le
athe
r and
oth
er le
athe
r m
anuf
actu
res
Prod
him
e dr
uri d
he le
tre /
W
ood
man
ufac
ture
s an
d ar
ticle
s of
pap
er
Teks
tile d
he k
ë-pu
cë /
Tex
tile
and
foot
wea
r
Mat
eria
le n
dërti
mi d
he
met
ale
/ C
onstr
uctio
n m
ater
ials
and
met
als
Mak
iner
i, pa
jisje
dhe
pje
së
këm
bim
i / M
achi
nerie
s, e
quip
-m
ents
and
spar
e pa
rtsTë
tjer
a /
O
ther
s
12
34
56
78
910
2015
243,
183.
021
,066
.364
,505
.13,
961.
32,
897.
38,
336.
490
,091
.035
,279
.510
,789
.06,
256.
9
2016
243,
496.
925
,347
.046
,562
.94,
358.
02,
596.
57,
764.
210
6,60
7.7
31,8
90.8
11,2
72.3
7,09
7.5
2017
272,
979.
630
,080
.543
,087
.94,
730.
22,
966.
08,
308.
611
7,38
1.9
43,8
02.4
15,0
78.9
7,54
3.3
2017
/07
24,7
36.8
2,52
9.8
3,09
4.6
398.
232
0.3
750.
311
,920
.43,
633.
71,
328.
476
1.3
0818
,454
.02,
029.
53,
331.
546
6.3
129.
850
7.6
7,17
9.6
3,34
5.7
890.
757
3.4
0924
,076
.22,
196.
73,
528.
244
1.7
265.
982
2.0
10,6
70.9
3,86
6.6
1,63
0.6
653.
7
1024
,821
.93,
640.
43,
313.
438
9.1
248.
781
6.0
10,1
58.8
4,15
1.7
1,42
8.2
675.
6
1125
,406
.43,
484.
53,
768.
143
8.0
222.
886
6.3
10,2
49.6
4,04
7.3
1,63
3.1
696.
8
1221
,985
.22,
561.
83,
165.
032
2.7
267.
283
8.5
9,31
6.5
3,69
0.6
1,19
2.9
629.
9
Burim
i: IN
STAT
.*
Eksp
orte
t jan
ë në
vle
rën
F.O.B
.Të
dhë
nat v
jeto
re s
ipas
tabe
lës
"Tre
gtia
e ja
shtm
e sip
as p
rodu
kteve
(201
3-20
17)"
në fa
qen
e in
tern
etit
të IN
STAT
.Të
dhë
nat m
ujor
e sip
as "D
atab
aza
Stat
istik
ore"
tabe
la "I
mpo
rt /
Eks
port
sipas
gru
pmal
lrave
200
5-01
- 20
17-1
2" n
ë fa
qen
e in
tern
etit
të IN
STAT
, da
të 1
2.03
.201
8.
Sour
ce: I
NST
AT.
* Ex
ports
are
val
ued
in F.
O.B
. A
nnua
l dat
a as
of t
able
"For
eign
trad
e ac
cord
ing
to th
e pr
oduc
ts (2
013-
2017
), IN
STAT
web
pag
e.M
onth
ly d
ata
as o
f "St
atist
ical
Dat
abas
e", t
able
"Im
port
/ E
xpor
t by
grou
p of
com
mod
ities
200
5-01
- 20
17-1
2", I
NST
AT
web
pag
e on
12.
03.2
018.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
88Banka e Shqipërisë
2-4
impo
Rti s
ipa
s g
Rup
ma
llRa
ve*
në
mili
onë
lekë
impo
Rt B
y c
om
mo
dit
y g
Rou
ps*
2-4
in m
illio
ns a
ll
Gjit
hsej
/ T
otal
(2+
3+ 4
+ 5+
6+
7+
8+ 9
+ 10
)
Ush
qim
, pije
duh
an
/ Fo
od, b
ever
ages
, to
bacc
o
Min
eral
e, lë
ndë
djeg
ëse,
en
er. e
lek.
/ M
iner
als,
fu
els,
ele
ctric
ity
Prod
ukte
kim
ike
dhe
plas
tike
/ C
hem
ical
an
d pl
astic
pro
duct
s
Lëku
re d
he a
rtiku
j pre
j lë
kure
/ Le
athe
r and
oth
-er
leat
her m
anuf
actu
res
Prod
him
e dr
uri d
he le
tre
/ W
ood
man
ufac
ture
s an
d ar
ticle
s of
pap
er
Teks
tile d
he k
ëpuc
ë /
Text
ile a
nd
foot
wea
r
Mat
eria
le n
dërti
mi d
he
met
ale
/ C
onstr
uctio
n m
ater
ials
and
met
als
Mak
iner
i, pa
jisje
dhe
pje
së
këm
bim
i / M
achi
nerie
s, e
quip
-m
ents
and
spar
e pa
rtsTë
tjer
a /
Oth
ers
12
34
56
78
910
2015
544,
616.
296
,896
.660
,164
.574
,925
.915
,915
.721
,736
.169
,299
.667
,540
.811
7,29
1.0
20,8
46.0
2016
579,
247.
810
0,36
4.9
49,8
41.6
80,0
08.0
17,3
78.4
23,3
56.7
79,9
70.8
76,0
02.0
130,
953.
521
,372
.0
2017
626,
170.
510
6,73
7.8
65,9
62.6
86,8
87.2
18,9
82.8
23,6
89.5
87,1
18.9
76,6
20.5
134,
058.
926
,112
.3
2017
/07
54,8
85.1
9,50
6.3
4,60
3.5
7,60
9.2
1,88
9.2
2,33
5.3
7,50
9.2
6,98
1.2
12,2
06.8
2,24
4.5
0849
,386
.510
,257
.37,
364.
76,
445.
891
7.5
1,83
0.2
4,83
3.8
5,64
2.2
10,3
71.0
1,72
4.0
0953
,380
.88,
675.
27,
430.
06,
977.
31,
363.
22,
282.
37,
326.
66,
199.
611
,392
.61,
733.
9
1057
,547
.98,
753.
17,
170.
57,
551.
21,
723.
52,
093.
98,
636.
57,
021.
812
,265
.52,
331.
9
1154
,660
.68,
968.
55,
604.
57,
133.
21,
797.
92,
217.
18,
324.
76,
516.
211
,304
.92,
793.
5
1260
,804
.69,
719.
48,
566.
47,
757.
11,
669.
71,
923.
37,
716.
65,
598.
414
,383
.53,
470.
3
Burim
i: IN
STAT
.*
Impo
rtet j
anë
në v
lerë
n C
.I.F.
Të d
hëna
t vje
tore
sip
as ta
belë
s "T
regt
ia e
jash
tme
sipas
pro
dukte
ve (2
013-
2017
)" në
faqe
n e
inte
rnet
it të
INST
AT.
Të d
hëna
t muj
ore
sipas
"Dat
abaz
a St
atist
ikor
e" ta
bela
"Im
port
/ E
xpor
t sip
as g
rupm
allra
ve 2
005-
01 -
2017
-12"
në
faqe
n e
inte
rnet
it të
IN
STAT
, dat
ë 12
.03.
2018
.
Sour
ce: I
NST
AT.
* Im
ports
are
val
ued
in C
.I.F.
Ann
ual d
ata
as o
f tab
le "F
orei
gn tr
ade
acco
rdin
g to
the
prod
ucts
(201
3-20
17),
INST
AT w
eb p
age.
Mon
thly
dat
a as
of "
Stat
istic
al D
atab
ase"
, tab
le "
Impo
rt /
Exp
ort b
y gr
oup
of c
omm
oditi
es 2
005-
01 -
2017
-12"
, IN
STAT
web
pa
ge o
n 12
.03.
2018
.
2-5
BoRx
hi i
jash
tëm
BRu
ton
ë m
ilion
ë eu
rog
Ross
ext
eRn
al
deB
t 2-
5in
mill
ions
eur
Borx
hi i
jash
tëm
br
uto
/ G
ross
ex
tern
al d
ebt
(2+
5+ 8
+ 11
+ 14
)
Qev
eria
e
përg
jiths
hme
/
Gen
eral
Gov
ern-
men
t (3+
4)
Ba
nka
Qën
dror
e /
C
entra
l Ban
k (6
+ 7)
Ko
rpor
ata
Dep
ozitu
ese,
me
përja
shtim
të B
ankë
s Q
ëndr
ore
/ D
epos
it-tak
ing
corp
orat
ions
, ex
cept
Cen
tral B
ank
(9+
10)
Se
ktorë
të tj
erë
/ O
ther
sec
-to
rs (1
2+13
)
In
vesti
mi D
irekt:
H
uatë
Ndë
rkom
pani
/D
irect
Inve
stmen
t: In
terc
ompa
ny
Lend
ing
Afat
shku
rtër /
Sh
ort-te
rmAf
atgj
atë
/
Long
-term
Afat
shku
rtër /
Sh
ort-te
rmAf
atgj
atë
/
Long
-term
Afat
shku
rtër /
Sh
ort-te
rmAf
atgj
atë
/
Long
-term
Afat
shku
rtër /
Sh
ort-te
rmAf
atgj
atë
/
Long
-term
12
34
56
78
910
1112
1314
2014
6,92
7.5
2,64
7.6
_2,
647.
676
.7_
76.7
1,25
0.7
1,10
1.5
149.
21,
325.
433
5.8
989.
61,
627.
0
2015
*7,
634.
33,
260.
4_
3,26
0.4
75.8
_75
.81,
281.
51,
126.
815
4.7
1,27
5.7
328.
394
7.4
1,74
1.0
2016
*7,
881.
53,
401.
0_
3,40
1.0
63.3
_63
.31,
349.
91,
220.
312
9.6
1,27
6.9
340.
593
6.4
1,79
0.5
2016
/ IV
7,88
1.5
3,40
1.0
_3,
401.
063
.3_
63.3
1,34
9.9
1,22
0.3
129.
61,
276.
934
0.5
936.
41,
790.
5
2017
/ I
7,97
7.2
3,47
7.6
_3,
477.
662
.1_
62.1
1,36
2.6
1,23
7.9
124.
71,
305.
636
4.3
941.
31,
769.
3
2017
/ II
7,85
4.7
3,39
9.3
_3,
399.
359
.4_
59.4
1,35
5.9
1,23
0.9
125.
01,
292.
537
1.4
921.
11,
747.
7
2017
/ III
7,83
3.4
3,42
9.4
_3,
429.
457
.4_
57.4
1,36
2.1
1,23
7.7
124.
41,
256.
435
1.4
905.
11,
728.
1
Burim
i: Ba
nka
e Sh
qipë
risë.
Për d
etaj
e re
fero
huni
tek
"Shp
jegu
es p
ër n
drys
him
et n
ë sta
tistik
at e
sek
torit
të ja
shtë
m s
ipas
BPM
6 (Q
ersh
or 2
014)
".*
janë
rish
ikua
r të
dhën
at p
ër v
itin
2015
dhe
201
6.
Sour
ce: B
ank
of A
lban
ia.
For d
etai
ls re
fer t
o: "C
omm
enta
ry fo
r cha
nges
in th
e pu
blic
atio
n of
ext
erna
l sec
tor s
tatis
tics
acco
rdin
g to
BPM
6 (ju
ne 2
014)
"*
Dat
a ar
e re
vise
d fo
r the
yea
r 201
5 an
d 20
16.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
89 Banka e Shqipërisë
3 se
kto
Ri f
iska
l3-
1 tR
egu
esit
fis
kalë
sip
as
Buxh
etit
të
kon
solid
ua
R*n
ë m
ilion
ë le
kë, f
und
periu
dhe,
të d
hëna
pro
gres
ive
fisc
al
sec
toR
3fi
sca
l in
dic
ato
Rs R
ega
Rdin
g c
on
solid
ated
Bu
dg
et*
3-1
in m
illio
ns a
ll, e
nd o
f per
iod,
pro
gres
sive
dat
a
Tot
ali i
të a
rdhu
rave
/
Tota
l rev
enue
(2+
3+ 4
)
To
tali
i shp
enzi
mev
e /
Tota
l exp
endi
ture
(6
+ 7+
8)
Def
iciti
/ C
ash
bala
nce
Fina
ncim
i i d
efic
itit /
Def
icit
finan
cing
Të
ardh
ura
nga
ndih
mat
/ G
rant
sTë
ard
hura
tatim
ore
/ Ta
x re
venu
eTë
ard
hura
jo
tatim
ore
/ N
on ta
x re
venu
e
Shpe
nzim
et k
oren
te
/ C
urre
nt e
xpen
-di
ture
s
Shpe
nzim
e ka
pita
le
/ C
apita
l exp
en-
ditu
res
Shpe
nzim
e të
tjer
a /
Oth
er e
xpen
di-
ture
**
Fina
ncim
i i b
rend
-sh
ëm /
Dom
estic
fin
anci
ngFi
nanc
imi i
hua
j /
Fore
ign
finan
cing
12
34
56
78
910
11
2015
379,
206
11,2
1534
2,30
825
,683
437,
408
350,
752
63,0
5923
,597
.0-5
8,20
2-6
,403
64,6
05
2016
407,
021
14,6
3936
9,88
422
,498
433,
697
368,
720
59,4
785,
499.
0-2
6,67
69,
176
17,5
00
2017
430,
397
11,0
8539
8,62
920
,683
461,
410
382,
287
68,4
5510
,667
.3-3
1,01
21,
899
29,1
13
2017
/07
248,
610
4,08
723
0,75
313
,769
247,
392
213,
420
30,7
963,
175.
81,
218
-7,7
206,
502
0828
4,87
55,
051
264,
724
15,1
0128
4,98
224
5,87
135
,126
3,98
5.0
-107
-7,2
667,
373
0932
0,07
15,
607
298,
042
16,4
2232
2,60
327
6,63
941
,336
4,62
7.6
-2,5
31-1
4,67
517
,206
1035
6,37
57,
096
331,
392
17,8
8735
9,88
330
8,55
646
,511
4,81
5.5
-3,5
08-2
3,16
126
,669
1139
0,44
58,
384
362,
857
19,2
0439
9,47
834
1,40
951
,365
6,70
3.9
-9,0
33-2
0,08
929
,123
1243
0,39
711
,085
398,
629
20,6
8346
1,41
038
2,28
768
,455
10,6
67.3
-31,
012
1,89
929
,113
Burim
i: M
inist
ria e
Fin
anca
ve d
he E
kono
misë
* Të
dhë
nat j
anë
sipas
pub
likim
eve
në fa
qen
e in
tern
etit
të M
inist
risë
së F
inan
cave
dhe
Eko
nom
isë n
ë da
tën
05.0
3.20
18:
Rapo
rtim
e /
Pro
gram
imi e
kono
mik
o-fis
kal /
Rap
orte
dhe
sta
tistik
a fis
kale
muj
ore
/ S
tatis
tika
fiska
le m
ujor
e:Pu
blik
imi "
Stat
istik
a fis
kale
jana
r - D
hjet
or 2
017"
tabe
lat:
'-Tre
gues
it fis
kalë
sip
as b
uxhe
tit të
kon
solid
uar 2
017
(Pro
gres
iv p
ër ç
do m
uaj)
Treg
uesit
fisk
alë
sipas
bux
hetit
të k
onso
lidua
r (Vj
etor
) në
mili
ard
Lek
Shën
ime:
** N
ë ko
lonë
n "S
hpen
zim
e të
tjer
a" ja
në p
ërfsh
irë z
ërat
: Fo
ndi R
ezer
vë, K
ontig
jenc
a /
Det
yrim
et e
Pra
pam
betu
ra /
Tra
nsfe
rta të
Tje
ra /
Fon
d Sh
pron
ësim
i / H
uadh
ënie
net
o -ja
nar -
Dhj
etor
201
7
Sour
ce: M
inist
ry o
f Fin
ance
and
Eco
nom
y*
Dat
a as
of M
inist
ry o
f Fin
ance
and
Eco
nom
y w
eb p
age
publ
icat
ions
on
05.0
3.20
18:
Rep
orts
/ E
cono
mic
Fisc
al p
rogr
am /
Mon
thly
repo
rts a
nd fi
scal
sta
tistic
s /
Mon
thly
fisc
al s
tatis
tics:
Pu
blic
atio
n "F
iscal
indi
cato
rs ja
nuar
y - D
icem
ber 2
017"
tabl
es:
'-Con
solid
ated
gen
eral
bud
get 2
017
(cum
ulat
ive
each
mon
th)
"Con
solid
ated
gen
eral
bud
get (
Ann
ual)"
in b
illion
lek.
Not
es:
** In
the
colu
mn
"Oth
er e
xpen
ses"
are
incl
uded
voi
ces:
Res
erve
Fun
d, C
ontin
genc
y /
Arre
ars
/ O
ther
Tra
nsfe
rs /
Exp
ropr
iatio
n Fu
nd /
Net
Len
ding
-janu
ary
- Dic
embe
r 201
7
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
90Banka e Shqipërisë
3-2
sto
ku i
BoRx
hit
të
BRen
dsh
ëm s
ipa
s in
stRu
men
teve
1
në
mili
onë
lekë
, fun
d pe
riudh
e, të
dhë
na p
rogr
esiv
ed
om
esti
c d
eBt
sto
ck
By in
stRu
men
ts1
3-2
in m
illio
ns a
ll, e
nd o
f per
iod,
pro
gres
sive
dat
a
Stok
u i b
orxh
it të
bre
ndsh
ëm /
D
omes
tic d
ebt s
tock
(2
+ 9)
Borx
hi i
Qev
erisë
Qën
dror
e Bu
xhet
ore
/ Bu
dget
ary
Cen
tral
Gov
ernm
ent D
ebt (
3+ 4
+ 5+
6+
7+
8)
Bo
rxhi
i ga
rant
uar /
Pub
licly
gu
aran
teed
deb
t
Bono
The
sari
/
Trea
sury
bills
Obl
igac
ione
dy
vjeç
are
/ 2
year
s N
ote
Obl
igac
ione
tre
vjeç
are
/ 3
year
s N
ote
Obl
igac
ione
pes
ë vj
eçar
e /
5 ye
ars
Not
eO
blig
acio
ne s
htat
ë vj
eçar
e /
7 ye
ars
Not
eO
blig
acio
ne d
hjet
ë vj
eçar
e /
10 y
ears
Not
eG
aran
ci T
reg.
Bren
d. /
Dom
es-
tic G
uara
ntee
s
12
34
56
78
9
2015
551,
374
520,
935
223,
824
80,9
8336
,677
90,8
5154
,927
33,6
7330
,439
2016
561,
120
530,
834
209,
409
83,6
7428
,920
98,4
2863
,232
47,1
7330
,286
2017
577,
056
546,
939
195,
047
95,4
7424
,673
103,
120
71,6
6956
,956
30,1
17
2017
/I57
2,44
654
2,09
421
0,64
589
,734
27,7
8798
,460
65,7
3249
,736
30,3
52
2017
/II
574,
845
544,
755
201,
234
91,3
8729
,217
99,6
2769
,553
53,7
3630
,090
2017
/III
574,
544
544,
371
201,
454
88,9
5426
,673
100,
627
71,0
5355
,610
30,1
72
2017
/IV
577,
056
546,
939
195,
047
95,4
7424
,673
103,
120
71,6
6956
,956
30,1
17
Burim
i: M
inist
ria e
Fin
anca
ve d
he E
kono
misë
Të d
hëna
t jan
ë sip
as in
form
acio
nit t
ë pu
blik
uar n
ë fa
qen
e in
tern
etit
të M
FE n
ë 05
.03.
2018
Rapo
rtim
e /
Bor
xhi /
Tre
gues
it e
borx
hit:
-Treg
uesit
e b
orxh
it 3
muj
ori I
-rë 2
017
-Treg
uesit
e b
orxh
it 6
muj
ori I
-rë 2
017
- Bul
etin
i sta
tistik
or i
borx
hit;
shta
tor 3
0, 2
017
- Bul
etin
i sta
tistik
or i
borx
hit,
dhje
tor 3
1, 2
017
Shën
ime:
1) N
uk p
ërfsh
ihet
rivle
rësim
i i v
alut
ës d
he g
aran
citë
e b
rend
shm
e2)
Bor
xhi i
bre
ndsh
ëm i
Qev
erisë
Qën
dror
e Bu
xhet
ore
përfs
hin
vetë
m le
tra m
e vle
rë të
bor
xhit
dhe
nuk
ka k
redi
të m
arra
në
tregu
n e
bren
dshë
m3)
Bor
xhi i
bre
ndsh
ëm i
gara
ntua
r ësh
të a
fatsh
kurtë
r
Sour
ce: M
inist
ry o
f Fin
ance
and
Eco
nom
yD
ata
are
as o
f MoF
E w
eb p
age
info
rmat
ion
on 0
5.03
.201
8Re
ports
/ D
ebt /
Deb
t Ind
icat
ors:
-D
ebt I
ndic
ator
s as
of M
arch
31,
201
7-D
ebt I
ndic
ator
s as
of j
une
30, 2
017
- Deb
t Sta
tistic
al B
ulle
tin; S
epte
mbe
r 30,
201
7- D
ebt S
tatis
tical
Bul
letin
, Dec
embe
r 31,
201
7N
otes
: 1
) For
eign
Exc
hang
e Re
serv
e Ev
alua
tion
and
dom
estic
gua
rant
ies
are
not i
nclu
ded
2) B
udge
tary
Cen
tral G
over
nmen
t Dom
estic
deb
t sta
ted
in th
is ta
ble
com
prise
s on
ly o
f deb
t sec
uriti
es
and
ther
e ar
e no
loan
instr
umen
ts do
mes
tical
ly c
ontra
cted
.3)
Dom
estic
gua
rant
eed
debt
is s
hort
term
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
91 Banka e Shqipërisë
4 se
kto
Ri R
eal
4-1
pRo
dh
imi i
BRe
nd
shëm
BRu
to s
ipa
s kl
asi
fiki
mit
të
akt
ivit
etit
eko
no
mik
, (m
eto
da
e
pRo
dh
imit
nve
Rev
2)
2012
– 2
015,
me
çmim
e ko
rren
te, n
ë m
ilion
ë le
kë
Rea
l se
cto
R 4
gRo
ss d
om
esti
c p
Rod
uc
t By
ec
on
om
ic a
cti
vit
ies,
(p
Rod
uc
tio
n m
eth
od
na
ce
Rev
2) 4
-120
12 -
2015
at c
urre
nt p
rices
, in
mill
ions
all
Kodi
NVE
Rev
.2Ak
tivite
ti ek
onom
ikVi
tet /
Yea
rsEc
onom
ic a
ctiv
ities
Cod
eN
ace
Rev.
220
1220
1320
14*
2015
**
A101
-03
Bujq
ësia
, pyj
et d
he p
eshk
imi
250
,126
2
64,1
40
278
,924
2
86,4
58
Agric
ultu
re, f
ores
try a
nd fi
shin
g
A205
-09
Indu
stria
nxj
errë
se 6
0,19
5 6
6,51
6 6
9,78
4 4
6,70
7 M
inin
g an
d qu
arry
ing
A310
-33
Indu
stria
për
punu
ese
61,
502
68,
310
74,
311
81,
205
Man
ufac
turin
g
A435
Ener
gjia
ele
ktrik
e, g
azi,
avul
li dh
e fu
rniz
imi m
e aj
ër të
kon
dici
onua
r 2
2,29
8 2
7,79
5 2
5,85
0 3
6,85
3 El
ectri
city
, gas
, ste
am a
nd a
ir co
nditi
onin
g su
pply
A536
-39
Furn
izim
i me
ujë,
akti
vite
tet e
traj
timit
dhe
men
axhi
mit
të m
betu
rinav
e, m
betje
ve 9
,673
9
,841
1
0,00
1 1
0,03
6 W
ater
sup
ply;
sew
erag
e, w
aste
man
agem
ent a
nd re
med
iatio
n ac
tiviti
es
A641
-43
Ndë
rtim
i 1
51,7
93
138
,878
1
20,1
68
128
,228
C
onstr
uctio
n
A745
-47
Treg
tia m
e sh
umic
ë dh
e m
e pa
kicë
; rip
arim
i i a
utom
jete
ve d
he m
otor
cikle
tave
143
,570
1
47,9
32
154
,867
1
56,7
16
Who
lesa
le a
nd re
tail
trade
; rep
air o
f mot
or v
ehic
les
and
mot
orcy
cles
A849
-53
Tran
spor
ti dh
e m
agaz
inim
i 5
6,16
9 4
2,56
9 4
1,91
5 4
3,88
4 Tr
ansp
orta
tion
and
stora
ge
A955
-56
Akom
odim
i dhe
shë
rbim
i ush
qim
or 2
4,53
3 2
3,21
4 2
4,43
2 2
6,04
4 Ac
com
mod
atio
n an
d fo
od s
ervi
ce a
ctiv
ities
A10
58-6
3In
form
acio
ni d
he k
omun
ikac
ioni
4
1,73
5 3
7,80
7 3
9,01
5 4
0,90
7 In
form
atio
n an
d co
mm
unic
atio
n
A11
64-6
6Ak
tivite
te fi
nanc
iare
dhe
të s
igur
imit
32,
133
30,
359
35,
160
38,
975
Fina
ncia
l and
insu
ranc
e ac
tiviti
es
A12
68Ak
tivite
te të
pas
uriv
e të
pal
uajts
hme
79,
883
85,
843
85,
701
85,
548
Real
esta
te a
ctiv
ities
A13
69-7
5Ak
tivite
te p
rofe
siona
le, s
hken
core
dhe
tekn
ike
28,
268
29,
453
35,
977
38,
496
Prof
essio
nal,
scie
ntifi
c an
d te
chni
cal a
ctiv
ities
A14
77-8
2Sh
ërbi
me
adm
inist
rativ
e dh
e m
bësh
tetë
se
23,
578
29,
000
35,
064
40,
185
Adm
inist
rativ
e an
d su
ppor
t ser
vice
act
iviti
es
A15
84Ad
min
istrim
pub
lik d
he m
broj
tja; s
igur
imi s
ocia
l i d
etyr
uesh
ëm 5
3,71
6 5
4,08
6 5
7,14
9 5
9,26
6 Pu
blic
adm
inist
ratio
n an
d de
fenc
e; c
ompu
lsory
soc
ial s
ecur
ity
A16
85Ar
simim
i 5
7,69
4 6
0,87
3 5
9,78
8 6
1,12
6 Ed
ucat
ion
A17
86-8
8Sh
ënde
tësia
dhe
akti
vite
te të
pun
ës s
ocia
le 3
3,25
5 3
4,98
4 3
7,56
3 3
8,04
2 H
uman
hea
lth a
nd s
ocia
l wor
k ac
tiviti
es
A18
90-9
3Ar
te, a
rgët
im d
he ç
lodh
je 1
1,80
9 1
1,33
1 1
6,63
6 1
6,68
9 Ar
ts, e
nter
tain
men
t and
recr
eatio
n
A19
94-9
8Ak
tivite
te të
tjer
a sh
ërbi
mi;
12,
818
14,
767
15,
537
17,
854
Oth
er s
ervi
ce a
ctiv
ities
Vler
a e
Shtu
ar B
ruto
me
çmim
e ba
zë1,
154,
747
1,17
7,69
81,
217,
843
1,25
3,21
9G
VA a
t bas
ic p
rices
Taks
a ne
to m
bi p
rodu
ktet
178
,064
1
72,3
54
177
,461
1
74,5
80
Net
taxe
s on
pro
duct
s
PBB
ME
ÇM
IMET
E T
REG
UT
1,33
2,81
11,
350,
053
1,39
5,30
51,
427,
799
GD
P at
mar
ket p
rices
Burim
i: IN
STAT
.Të
dhë
nat j
anë
sipas
tabe
lave
në
faqe
n e
inte
rnet
it të
INST
AT n
ë da
tën
05.0
3.20
18.
- Dat
abaz
a St
atist
ikor
e /
Llo
garit
ë Ko
mbë
tare
/ T
regu
esit
Vjet
orë
/ P
BB s
ipas
met
odës
së
pr
odhi
mit
/Tr
egue
sit s
ipas
akti
vite
tit e
kono
mik
199
6 - 2
015
- Llo
garit
ë Ko
mbë
tare
Vje
tore
(Met
oda
e pr
odhi
mit)
. Rez
ulta
tet s
ipas
kla
sifik
imit
NVE
Rev
2, n
ë ni
vel A
19
(INST
AT).
Shën
ime:
-* 2
014
Fina
le**
201
5 G
jysë
m-fi
nale
Sour
ce: I
NST
AT.
Dat
a as
of I
NST
AT w
eb p
age
tabl
es o
n 05
.03.
2018
.- S
tatis
tical
Dat
abas
e /
Nat
iona
l Acc
ount
/ Y
early
indi
cato
rs /
GD
P by
pro
duct
ion
appr
oach
/ In
dica
tors
by
econ
omic
act
iviti
es 1
996
- 201
5 A
nnua
l Nat
iona
l Acc
ount
s (P
rodu
ctio
n A
ppro
ach)
. Res
ults
as o
f NA
CE
Rev
2 cl
assif
icat
ion,
at A
19
leve
l (IN
STAT
).N
otes
:- *
201
4 Fi
nal d
ata
-**
2015
Sem
ifina
l dat
a.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
92Banka e Shqipërisë
4-2
ind
eksi
i ç
mim
eve
të p
Rod
him
it d
he
ind
eksi
i ku
shti
mit
në
nd
ëRti
m (p
ëR B
an
esa
)in
deks
pRo
du
ceR
pRi
ce
ind
ex a
nd
co
nst
Ruc
tio
n c
ost
ind
ex 4
-2
(fo
R d
wel
ling
s)in
dex
IÇP
Inde
ksi T
otal
1
/ PP
I Tot
al In
dex
1 20
10=1
00
Inde
kset
e ç
mim
eve
të p
rodh
imit
duke
për
jash
tuar
ndë
rtim
in*
/ Pr
oduc
er p
rice
inde
x, e
xclu
ding
con
struc
tion
*In
deks
i i k
usht
imit
në n
dërti
m (p
ër b
anes
a) /
Con
struc
tion
cost
inde
x (fo
r dw
ellin
gs)
Indu
stria
nxj
errë
se /
M
inin
g an
d qu
arry
ing
Indu
stria
për
punu
ese
/
Man
ufac
turin
g En
ergj
ia e
lektr
ike,
gaz
, avu
ll dh
e aj
ër i
kond
icio
nuar
/El
ectri
city
,gas
, ste
am a
nd a
ir co
nditi
onin
g
Furn
izim
i me
ujë,
akti
vite
te të
traj
timit
dhe
men
ax-
him
it të
mbe
turin
ave,
mbe
tjeve
/W
ater
sup
ply,
tre
atm
ent a
ctiv
ities
and
was
te m
anag
emen
t
Inde
ksi i
kus
htim
it në
ndë
rtim
(për
ban
esa)
2 /
Con
struc
tion
cost
inde
x T1
/ 2
011=
100
(for d
wel
lings
)2 Q
I /
2011
=100
Ndr
yshi
met
vje
tore
të in
deks
it të
kus
htim
it në
nd
ërtim
(për
ban
esa)
3 / A
nnua
l cha
nges
of
the
cons
truct
ion
cost
inde
x (fo
r dw
ellin
gs) 3
12
34
56
7
2015
100.
791
.610
4.7
99.4
103.
310
2.3
0.31
2016
99.3
90.5
103.
999
.099
.110
2.3
0.03
2017
101.
910
3.6
105.
899
.099
.510
3.0
0.70
2017
/I10
2.3
106.
410
5.9
99.1
98.7
102.
90.
94
2017
/II
101.
199
.910
5.5
99.0
99.5
103.
00.
76
2017
/III
101.
110
0.0
105.
599
.099
.710
3.1
0.51
2017
/IV
102.
810
8.3
106.
199
.010
0.3
103.
20.
44*
Inde
ksi i
Çm
imev
e të
Pro
dhim
it, ll
ogar
itur n
ga IN
STAT
, ësh
të m
bësh
tetu
r në
Nom
enkla
turë
n e
Akti
vite
teve
Eko
nom
ike,
NVE
Re
v 2.
me
periu
dhë
refe
rues
es 2
010=
100
-Të d
hëna
t tre
muj
ore
të IÇ
P sip
as p
ublik
imit
"Inde
ksi i
Çm
imev
e të
Pro
dhim
it", I
NST
AT.
-INST
AT p
ublik
on In
deks
in e
çm
imev
e të
pro
dhim
it (IÇ
P) m
bësh
tetu
r në
NVE
Rev
2. I
ÇP
ësht
ë in
deks
me
periu
dhë
bazë
viti
n 20
10 (2
010=
100)
. Met
oda
e llo
garit
jes
së In
deks
it ës
htë
met
oda
zinx
hir.
(INST
AT).
1) T
ë dh
ënat
vje
tore
të IÇ
P pë
rfaqë
sojn
ë in
deks
e m
esat
are
vjet
ore.
2) D
uke
fillu
ar n
ga T
1 20
11, I
NST
AT-i
lloga
rit IK
N (p
ër b
anes
a) m
e sh
portë
n e
re të
mat
eria
leve
dhe
shp
enzi
mev
e dh
e m
e pe
riudh
ë ba
zë T
1 20
11=1
00.
3) N
drys
him
i për
të d
hëna
t vje
tore
për
faqë
son
ndry
shim
in e
çm
imit
të in
deks
eve
mes
atar
e vj
etor
e të
viti
t kor
rent
me
vitin
e
mëp
arsh
ëm, n
dërs
a nd
rysh
imi v
jeto
r për
të d
hëna
t tre
muj
ore
të in
deks
it m
at n
drys
him
in e
çm
imit
të tr
emuj
orit
kore
nt m
e tre
muj
orin
e n
jëjtë
të v
itit t
ë m
ëpar
shëm
.
Sour
ce: I
NST
AT.
* Pr
oduc
tion
Pric
e In
dex
by IN
STAT
, is
base
d on
thë
Nom
encl
atur
e of
Eco
nom
ic A
ctiv
itys,
NA
CE
Rev
2. w
ith th
ë re
fere
nce
erio
d 20
10=1
02
- Qua
terly
dat
a of
PPI
acc
ordi
ng to
"Pro
duce
r Pric
e In
dex"
pub
licat
ion,
INST
AT.
-INST
AT, p
ublis
h th
e Pr
oduc
er P
rice
Inde
x (P
PI),
base
d on
the
NA
CE
Rev.
2. P
PI b
ase
year
inde
x is
the
year
201
0 (2
010=
100)
. Cal
cula
tion'
s m
etho
d us
ed in
com
pilin
g of
this
inde
x is
chai
n - i
ndex
. (IN
STAT
).
1) P
PI a
nnua
l dat
a re
pres
ent y
early
ave
rage
inde
xes.
2) S
tarti
ng fr
om Q
1 20
11, I
NST
AT c
alcu
late
s C
CI (
for d
wel
lings
) ref
errin
g to
the
new
bas
ket o
f mat
eria
ls an
d ex
pend
iture
s, w
ith b
ase
perio
d Q
1 20
11=1
00.
3) A
nnua
l dat
a ch
ange
repr
esen
ts pr
ice
chan
ges
of a
nnua
l ave
rage
inde
xes
of th
e cu
rrent
yea
r with
the
prev
ious
one
, whi
le th
e an
nual
ch
ange
for q
uarte
rly d
ata
mea
sure
s th
e pr
ice
chan
ges
of th
e cu
rrent
qua
rter w
ith th
e sa
me
quar
ter o
f the
pre
viou
s ye
ar.
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
93 Banka e Shqipërisë
4-3
ind
eksi
i ç
mim
eve
të k
on
sum
itc
on
sum
eR p
Ric
e in
dex
4-3
IÇK
1 To
tali
dh-
jeto
r 201
5=10
0 /
CPI
1 To
tal D
ecem
ber
2015
=100
Ush
qim
e dh
e pi
je
jo-a
lkool
ike
/ Fo
od
and
non-
alco
holic
be
vera
ges
Pije
alko
olik
e dh
e du
han
/ Al
coho
lic
beve
rage
s an
d to
bacc
o
Vesh
je d
he
këpu
cë /
C
loth
ing
and
foot
wea
r
Qira
, ujë
lënd
ë dj
egës
e dh
e en
erg-
ji /
Rent
, wat
er,
fuel
and
pow
er
Mob
ilje,
paj
isje
shtë
pie
dhe
mirë
m-
bajtj
e e
shtë
pisë
/
Furn
iture
hou
seho
ld
and
mai
nten
ance
Shën
deti
/
Med
ical
car
eTr
ansp
orti
/
Tran
spor
tKo
mun
ikim
i /
Com
mun
i-ca
tion
Argë
tim d
he
kultu
rë /
Re
crea
tion
and
cultu
re
Shër
bim
i ar
simor
/
Educ
atio
n se
rvic
e
Hot
ele,
kaf
ene
dhe
resto
rant
e /
Hot
els,
co
ffee-
hous
e an
d re
staur
ants
Mal
lra d
he s
hërb
ime
të n
drys
hme
/
Goo
ds a
nd v
ario
us
serv
ices
12
34
56
78
910
1112
13
2015
100.
0410
0.02
99.1
210
0.15
100.
5799
.49
101.
0510
1.06
100.
6199
.52
96.6
799
.34
100.
15
2016
101.
3210
3.27
100.
9499
.07
100.
6210
0.23
100.
1098
.14
100.
1810
0.91
100.
1610
0.04
101.
18
2017
103.
3310
7.31
101.
6397
.98
101.
6299
.81
100.
1510
0.04
100.
4610
2.40
100.
8610
0.16
103.
37
2017
/07
102.
2710
5.14
101.
6496
.36
101.
3699
.44
100.
0999
.73
100.
4810
0.58
100.
7010
0.07
103.
42
0810
2.69
106.
1810
1.60
96.0
110
1.38
99.5
110
0.04
100.
2110
0.48
100.
3110
0.70
100.
0910
3.40
0910
3.06
106.
6610
1.56
98.2
910
1.52
99.4
299
.98
100.
3110
0.44
102.
4810
0.92
100.
1110
3.41
1010
3.10
106.
5110
1.52
99.9
010
1.60
99.4
899
.97
100.
0210
0.43
103.
3510
1.26
100.
1210
3.40
1110
2.95
105.
6810
1.73
100.
2310
2.02
99.7
010
0.39
101.
3010
0.66
101.
7910
1.26
100.
1710
3.38
1210
4.01
107.
5310
1.83
101.
5110
3.07
100.
2010
0.28
101.
2310
0.85
102.
2510
1.33
100.
5710
3.50
N
drys
him
et v
jeto
re të
inde
ksit
të ç
mim
eve
të k
onsu
mit
sipas
gru
peve
kry
esor
e 2
(në
%) /
Yea
r on
year
con
sum
er p
rice
inde
x, m
ain
grou
ps (i
n %
)
Infla
cion
i m
esat
ar
vjet
or3 /
An-
nual
ave
rage
in
flatio
n 3
IÇ
K To
tali
/
CPI
tota
l
Ush
qim
e dh
e pi
je
jo-a
lkool
ike
/ Fo
od
and
non-
alco
holic
be
vera
ges
Pije
alko
olik
e dh
e du
han
/ Al
coho
lic
beve
rage
s an
d to
bacc
o
Vesh
je d
he
këpu
cë /
C
loth
ing
and
foot
wea
r
Qira
, ujë
lë
ndë
djeg
ëse
dhe
ener
gji /
Re
nt, w
ater
, fu
el a
nd
pow
er
Mob
ilim
, paj
isje
shtë
pie
dhe
mirë
m-
bajtj
e e
shtë
pisë
/
Furn
iture
hou
seho
ld
and
mai
nten
ance
Shën
deti
/
Med
ical
car
eTr
ansp
orti
/
Tran
spor
tKo
mun
ikim
i /
Com
mun
i-ca
tion
Argë
tim d
he
kultu
rë /
Re
crea
tion
and
cultu
re
Shër
bim
i ar
simor
/
Educ
atio
n se
rvic
e
Hot
ele,
kaf
ene
dhe
resto
rant
e /
Hot
els,
cof
-fe
e-ho
use
and
resta
uran
ts
Mal
lra d
he s
hërb
ime
të n
drys
hme
/
Goo
ds a
nd v
ario
us
serv
ices
12
34
56
78
910
1112
1314
2015
1.96
5.09
3.28
-3.2
3-1
.96
0.58
-0.9
3-0
.64
-1.0
51.
134.
791.
06-0
.24
1.90
2016
2.18
4.57
1.31
0.91
0.89
0.19
0.18
-0.8
10.
622.
330.
700.
053.
281.
28
2017
1.80
2.83
0.51
0.59
2.15
0.01
0.09
2.05
0.23
-0.0
80.
630.
510.
221.
99
2017
/07
2.02
4.67
0.68
-1.7
51.
07-1
.05
-0.0
50.
370.
58-1
.09
0.67
0.01
3.38
2.05
081.
573.
300.
70-2
.14
1.14
-0.9
40.
050.
440.
61-1
.09
0.67
0.03
3.00
2.02
091.
583.
480.
63-1
.61
1.08
-0.8
3-0
.16
0.84
-0.0
70.
751.
040.
050.
142.
00
101.
874.
020.
40-0
.43
1.10
-0.1
50.
010.
42-0
.05
2.13
0.87
0.02
0.25
2.03
111.
683.
740.
87-0
.39
0.56
-0.5
00.
151.
85-0
.01
0.85
0.54
0.16
0.30
2.02
121.
802.
830.
510.
592.
150.
010.
092.
050.
23-0
.08
0.63
0.51
0.22
1.99
Burim
i: IN
STAT
. 1)
Të
dhën
at v
jeto
re të
Inde
ksit
të Ç
mim
eve
të K
onsu
mit
janë
Inde
kse
mes
atar
e vj
etor
e të
çm
imev
e të
kon
sum
it sip
as g
rupe
ve
krye
sore
, ndë
rsa
të d
hëna
t muj
ore
pasq
yroj
në in
deks
in e
çm
imev
e të
kon
sum
it.2)
Të
dhën
at v
jeto
re m
atin
var
iaci
onin
e in
deks
eve
të m
uajit
dhj
etor
të v
itit n
me
inde
ksin
e m
uajit
dhj
etor
të v
itit n
-1, n
dërs
a të
dh
ënat
muj
ore
mat
in n
drys
him
et v
jeto
re të
inde
ksev
e, n
ë pë
rqin
dje.
3) E
shtë
mes
atar
ja a
ritm
etik
e e
thje
shtë
e in
flaci
onev
e vj
etor
e të
dym
bëdh
jetë
mua
jve
të fu
ndit
(llog
aritj
e e
B.Sh
).
Sour
ce: I
NST
AT
1) T
he C
onsu
mer
Pric
e In
dex
year
ly d
ata
(for t
his
and
cons
ecut
ive
year
s), re
pres
ent y
early
ave
rage
con
sum
er p
rice
inde
xes
by m
ain
grou
ps,
whi
le m
onth
ly d
ata
repr
esen
t con
sum
er p
rice
Inde
x.
2) Y
early
dat
a m
easu
re th
e va
riatio
n of
Dec
embe
r ind
ex o
f yea
r n w
ith D
ecem
ber i
ndex
of y
ear n
-1 w
hile
, mon
thly
dat
a m
easu
re y
early
in
dex
chan
ges
in p
erce
ntag
e.
3) S
impl
e ar
ithm
etic
ave
rage
of a
nnua
l inf
latio
n of
late
st tw
elve
mon
ths
(cal
cula
tion
of B
oA).
Raporti tremujor i politikës monetare, 2018/I
94Banka e Shqipërisë
4-4
pun
ësim
i, pa
pun
ësia
dh
e pa
gat
1
në
mijë
, ose
në
rast
të k
undë
rt, s
ikur
se p
ërca
ktoh
etem
plo
ymen
t, u
nem
plo
ymen
t a
nd
wa
ges
1 4-
4in
thou
sand
s, u
nles
s ot
herw
ise
indi
cate
d
Të p
unës
uar s
ipas
sek
torë
ve 2;
3 /
Empl
oyed
by
sect
ors
2;3
Punë
kërk
ues
të p
apun
ë të
regj
is-tru
ar 2
/ Re
giste
red
jobs
eeke
rs 2
Paga
t 3 (n
ë Le
kë) /
Wag
es 3
(in A
LL)
Në
sekto
rin s
htet
ëror
/
In p
ublic
sec
tor
Në
sekto
rin p
rivat
jo-b
ujqë
sor /
In
non
agr
icul
tura
l priv
ate
sect
orN
ë se
ktorin
priv
at b
ujqë
sor /
In
agr
icul
tura
l priv
ate
sect
orPa
ga m
esat
are
muj
ore
në s
ekto
rin s
htet
ëror
/
Aver
age
mon
thly
wag
e in
pub
lic s
ecto
r Pa
ga m
inim
ale
e m
iratu
ar /
Ap
prov
ed m
inim
um m
onth
ly w
age
12
34
56
2014
164
319
443
142
53,0
2522
,000
2015
164
360
448
149
54,0
0022
,000
2016
165
412
466
120
54,4
8822
,000
2017
/I16
444
745
696
56,5
0022
,000
2017
/II
165
470
456
9260
,500
24,0
00
2017
/III
165
482
457
8660
,650
24,0
00
2017
/IV
164
501
457
8561
,600
24,0
00
Burim
i: IN
STAT
.
1
Të d
hëna
t jan
ë sip
as in
form
acio
nit t
ë pu
blik
uar n
ë fa
qen
e in
tern
etit
të IN
STAT
në
datë
n 12
.03.
2018
. - D
atab
aza
Stat
istik
ore
/ T
regu
i pu
nës
/ T
ë dh
ëna
adm
inist
rativ
e të
treg
ut të
pun
ës /
Tre
gues
it Vj
etor
. - D
atab
aza
Stat
istik
ore
/ T
regu
i pu
nës
/ T
ë dh
ëna
adm
inist
rativ
e të
treg
ut të
pun
ës /
Tre
gues
it 3
muj
orë.
- Dat
abaz
a St
atist
ikor
e /
Pag
at d
he K
osto
e P
unës
.
-Tem
at /
Tre
gu i
Punë
s dh
e A
rsim
i/ P
agat
/ P
aga
mes
atar
e m
ujor
e dh
e Pa
ga m
inim
ale
e m
iratu
ar
2.
Mes
atar
e vj
etor
e (të
dhë
nat v
jeto
re)
3 Të
dhë
na a
dmin
istra
tive
(të d
hëna
t vje
tore
)
Sour
ce: I
NST
AT1
The
data
are
afte
r the
info
rmat
ions
pub
lishe
d in
INST
AT w
eb p
age
on 1
2.03
.201
8.-S
tatis
tical
Dat
abas
e /
Lab
or M
arke
t / A
dmin
istra
tive
labo
r mar
ket d
ata
/ A
nnua
l Ind
icat
ors.
-Sta
tistic
al D
atab
ase
/ L
abor
Mar
ket /
Adm
inist
rativ
e la
bor m
arke
t dat
a /
Qua
rterly
Indi
cato
rs .
-Sta
tistic
al D
atab
ase
/ S
alar
ies
and
Labo
r Cos
ts .
-The
mes
/ L
abou
r Mar
ket a
nd E
duca
tion
/ W
ages
Ave
rage
mon
thly
wag
e in
pub
lic s
ecto
r and
app
rove
d m
inim
um w
age
2 A
nnua
l ave
rge
(ann
ual d
ata)
3 A
dmin
istra
tive
data
(ann
ual d
ata)