RAČUNARSKA GRAFIKA

PODELA PROGRAMA ZA CRTANJE I SLIKE

Programi za obradu crteža se prema nameni dele na:

- programe za tehničko crtanje i izradu složenih crteža (AutoCAD)

- programe za grafički dizajn (Corel Draw)

Prema načinu rada dele se na:

- programe za crtanje (draw)

- programe za slikanje (paint)

Programi za crtanje ili vektorski programi zasnovani su na predstavljanju u računaru linija od kojih je crtež sastavljen. Predstavnici su AutoCAD i CorelDraw

Programi za slikanje ili programi za retuširanje (rasterski, bitmapirani programi) zasnovani su na predstavljanju u računaru svake pojedine tačke od kojih je slika sastavljena. Predstavnici su Paint i Corel PHOTO PAINT

PREDSTAVLJANJE CRTEŽA I SLIKA U RAČUNARU

Postoje dva osnovna načina za predstavljanje crteža i slika:

• vektorski • rasterski

Kod programa koji predstavljaju slike vektorski (draw programi) pamte se linije od kojih je slika sastavljena i njihovi atributi (debljina, vrsta linije, boja a kod zatvorenih kontura i boja unutrašnjosti). Količina podataka koju treba zapamtiti zavisi od složenosti slike

Kod programa koji predstavljaju slike rasterski (paint programi) površina slike je izdeljena u mrežu pravouganika ili kvadrata (raster). Ovi osnovni elementi mreže zovu se pikseli. Svaki piksel ima svoje atribute, a to su: njegovo mesto, boja i intenzitet boje (svetla). Količina podataka koju treba zapamtiti ne zavisi od složenosti slike, ved od broja piksela i broja boja koje svaki piksel može da ima.

Primeri rasterske i vektorske slike

Rasterska grafika (bitmapa)

Kvalitet jedne rasterske slike određuje ukupan broj piksela (rezolucija) kao i broj vrednosti za svaki pojedinačni piksel (dubina boje).

Mana je što slika gubi svoju oštrinu sa menjanjem rezolucije i dimenzija

Najčešde se koriste za fotografije

Uvedani prikaz rešetke i piksela Izobličenje pri povedanju rezolucije

Rasterska RGB slika, svaki piksel ima svoju R, G i B vrednost koja se meri u %

Formati boje

Svaki piksel slike čuva se u memoriji posebno i može mu se pridružiti 1, 2, 3 ili 4 bajta:

1B = 256 boja (28 = 256)

2B = 65.536 boja (216 = 65.536) High Color – 16 bita

3B = 16,7 miliona boja (224) True Color – 24 bita

4B = 4,3 milijardi boja (232) True Color – 32 bita

Postoje dva osnovna modela predstavljanja boja:

dodavanjem - aditivni model

CMYK (Cyan Magenta Yellow Black) RGB (Red Green Blue)

oduzimanjem- subtraktivni model

Vektorska grafika

Vektorska grafika je način prikazivanja slike pomodu geometrijskih oblika kao što su tačke, linije, krive i poligoni, a koji su zasnovani na matematičkim jednačinama.

• datoteke su mnogo manje u odnosu na rastersku grafiku

• vektorske slike karakteriše izuzetna oštrina i pravilnost koja se ne menja sa menjanjem rezolucije i dimenzija slike.

• koristi u izradi logotipa, štampanih materijala, web stranica i sl

• sve informacije su zapamdene i mogu se kasnije mjenjati, to znači da pomeranje, razmeravanje, okretanje i popunjavanje itd. ne smanjuje kvalitet crteža kao kod rasterske slike

Primeri vektorske grafike u formi logotipa

KOMPRESIJA SLIKA

Kompresiji slika se pristupa iz više razloga, a pre svega zbog

- smanjenja zauzeda prostora

- olakšavanja komunikacije

smanjenja opteredenja komunikacionih linija

skradenja trajanja prenosa podataka

Metodi kompresije se dele na dve osnovne kategorije:

• metodi kompresije bez gubitka informacija

• metodi kompresije sa gubitkom informacija

Kompresija bez gubitka

• počivaju na opštim algoritmima za kompresiju podataka

• najbolje rezultate daju ako slike imaju vede površine koje su jednobojne ili popunjene nekim jednostavnim uzorcima(linijski crteži, ilustracije, stripovi, uzorci ekrana, ...)

• nisu efikasni u slučaju slika sa puno prelaza tonova (fotografije, intenzivno šarene slike)

Neki od formata za zapisivanje slika:

• BMP

• GIF

• TIFF

• PNG

Kompresija sa gubitkom

• Počivaju na specifičnim algoritmima koji su projektovani upravo za rad sa slikama

• Opisuju delove slike nekim matematičkim modelom sa izabranom preciznošdu aproksimacije

• Preciznost aproksimacije se obično može konfigurisati (veda preciznost – manja kompresija, i obrnuto)

• Koriste se nesavršenosti ljudskog oka

Neki od formata slika koji imaju kompresiju sa gubitkom:

• JPG ili JPEG

• MPEG

Način na koji je neka slika ili crtež snimljena u datoteku primenom neke tehnike (bez kompresije ili sa kompresijom podataka) zove se format slike

BMP (bitmap)

• čuva se svaki piksel slike pojedinačno sa odgovarajudim brojem bajtova

• nema nikakve kompresije pa su datoteke jako velike

• nema gubitaka podataka o elementima slike

GIF (Graphics Interchange Format)

• niz istih piksela skladišti se kao jedan simbol pomnožen sa brojem njegovih ponavljanja

• datoteke su manje u odnosu na BMP

• nema gubitaka podataka o elementima slike

• ograničen je na paletu od 256 boja

• postoji mogudnost čuvanja više slika u jednoj datoteci (GIF animacija)

• najčešde korišdeni format za web

TIFF (Tagged Image File Format)

• koristi isti algoritam kompresije kao GIF

• datoteke su u proseku upola manje nego bez kompresije (ali vede u odnosu na JPEG)

• ranije se mnogo koristio za čuvanje skeniranih fotografija a danas u pripremi dokumenata za štampu

PNG (Portable Network Graphics)

• sadrži automatsko podešavanje svim platformama i efekte promenljive providnosti

• nema gubitaka podataka

• kompresija je 10% do 30% bolja od GIF-a

• datoteke su nekoliko puta vede u odnosu na JPEG

• nema gubitaka podataka

• problem je što ga ne podržavaju svi browser-i

JPG ili JPEG (Joint Photographers Experts Group)

• standard kompresije sa gubicima

• zasnovan na osobini oka da bolje detektuje površine i oblike nego varijacije u boji, zasenčenja i detalje u pokretu

• mogude je birati stepen kompresije

• najbolje rezultate daje kod kompresije fotografija

• koristi se za prikaz fotografija na web-u (ali nikako za dizajn web stranica)