Gimp Grafika rastrowa (konwersatorium) - pracownik.kul.pl · Istnieją dwa podstawowe formaty przechowywania obrazu przez komputery: grafika wektorowa oraz grafika rastrowa. Grafika

GIMP – Grafika rastrowa – Zjazd 1

Prowadzący: mgr Agnieszka Paradzińska 24listopad 2013

Studia podyplomowe w zakresie Informatyki 1

Gimp – Grafika rastrowa (konwersatorium)

Przed przystąpieniem do omawiania cyfrowego przetwarzania obrazów niezbędne jest zapoznanie się z

kilkoma pojęciami z nim związanymi. Poniżej znajdują się definicje tych najbardziej podstawowych,

potrzebnych do zrozumienia tematyki zajęć.

Obraz cyfrowy, najprościej rzecz ujmując, jest to komputerowa reprezentacja obrazu analogowego.

Istnieją dwa podstawowe formaty przechowywania obrazu przez komputery: grafika wektorowa

oraz grafika rastrowa.

Grafika wektorowa – polega na opisaniu elementów obrazu przy użyciu wzorów matematycznych i

przechowywaniu ich w takiej formie. Rysunki / obrazy składają się z zestawów punktów,

odpowiednio ze sobą połączonych liniami prostymi i krzywymi. Połączone ze sobą proste i krzywe

tworzą obiekty (figury lub bryły geometryczne), te z kolei odpowiednio rozmieszczone w

przestrzeni, tworzą kompozycję, a więc cały obraz. Każdy z obiektów jest niezależną całością w

stosunku do innych obiektów i posiada właściwe dla siebie cechy, takie jak np. kontur, rozmiar,

atrybuty dotyczące wypełnienia, stopień przejrzystości. Zaletą grafiki wektorowej jest jej bezstratna

skalowalność. Używane w pakiecie biurowym MS Office ClipArty są przykładem grafik wektorowych.

Najbardziej znanymi programami do tworzenia tego typu grafik są np. CorelDraw i Adobe Flash.

Grafika rastrowa - Jest to typ grafiki komputerowej, którą zajmować się będziemy na tym kursie,

dlatego też jej definicji poświęcimy trochę więcej miejsca…

W przypadku grafiki rastrowej każdy obraz to siatka bardzo małych kwadratowych lub

prostokątnych obiektów zwanych pikselami, gdzie każdy z pikseli ma swoją określoną pozycję na

przecięciu danej kolumny i rzędu siatki oraz barwę – odcień szarości lub kolor. Obraz

przechowywany jest w pamięci komputera jako zapis informacji o barwie poszczególnych pikseli

siatki. Obraz utworzony w ten sposób nazywa się mapą bitową (lub bitmapą).

Wymiary a Rozdzielczość

Wymiary siatki, a więc maksymalna ilość pikseli w rzędzie (szerokość) oraz w kolumnie (wysokość),

określają wymiary obrazu np. 1920x1080 pikseli. Związany jest z tym jeden z najważniejszych

parametrów obrazu rastrowego – jego rozdzielczość. Mówi ona o tym ile pikseli przypada na

wykorzystywaną jednostkę powierzchni. Głównie jest ona podawana w pikselach na cal (ppi – pixels

per inch lub Dpi – dots per inch) . Oczywiście, im wyższa jest rozdzielczość tym lepsza jakość obrazu.

Należy pamiętać, że rozdzielczość jest wartością stałą – ilość pikseli przypadająca cal obrazu jest

niezmienna, co sprawia, że powiększając obraz rastrowy, uzyskamy efekt powiększenia pikseli.




Wykonaj następujące ćwiczenie.

Ćwiczenie 1.

Otwórz plik o nazwie gimpga-duza.jpg w Przeglądarce fotografii systemu Windows. Powoli

powiększaj obraz obserwując zmiany w jakości obrazu i wielkość pikseli.

Jak widać wraz ze zmianą wielkości obrazu rastrowego zmienia się też wielkość pikseli, co sprawia,

że nadmierne powiększanie gotowych grafik rastrowych jest niewskazane z punktu widzenia

zachowania jakości obrazu. Dlatego też przed rozpoczęciem prac nad projektem graficznym czy

przed zrobieniem zdjęcia aparatem cyfrowym istotne jest prawidłowe ustalenie rozdzielczości

obrazu, który planujemy uzyskać. Należy jednak pamiętać, że za zwiększeniem rozdzielczości, a tym

samym jakości obrazu, idzie zwiększenie rozmiaru pliku, w którym będzie on zapisany. Powinno się

zatem dostosować ustawienia obrazu do jego przeznaczenia, inaczej możemy narazić się na

komplikacje związane z szybkim wyczerpaniem się miejsca na nośniku (karta pamięci, pendrive) lub

problemem z przesłaniem zdjęć pocztą e-mail, gdy pliki obrazów okazują się zbyt duże, lub też w

drugą stronę, gdzie grafika czy zdjęcie nie mogą zostać użyte w projekcie przez zbyt niską jakość.

O jakości i rozdzielczość zdjęć oraz odpowiednich ustawieniach cyfrowego aparatu fotograficznego

opowiemy sobie bardziej szczegółowo w dalszej części kursu. Teraz jednak wróćmy do tematu

parametrów opisujących obrazy rastrowe.

Głębia kolorów

Charakterystycznym dla obrazów rastrowych jest też sposób przechowywania informacji o kolorze

pikseli.




Dla każdego z nich informacja ta zapisywana jest w określonej liczbie bitów (najmniejszych jednostek

informacji używanych przez komputer, przyjmuje wartości 0 lub 1). O tym ile bitów używanych jest

do przechowania informacji o kolorze jednego piksela mówi nam kolejny parametr obrazu

rastrowego – głębia bitowa (zwana też głębią koloru lub piksela, rozdzielczością bitową,

dokładnością bitową). Dla głębi bitowej w praktyce stosuje się zakres od 1 do 39 bitów na jeden

piksel. Im wyższa głębia bitowa tym więcej odcieni kolorów piksel może przyjąć. Na ogół mówi się o

mapach 1- , 8- , 16-, 24- i 32-bitowych.

Głębia 1-bitowa oznacza, że kolor każdego piksela może być opisany przez tylko jedną cyfrę – 0 lub 1

– gdzie 0 oznacza piksel maksymalnie zaciemniony (czerń), a 1 maksymalnie rozjaśniony (biel). Tak

więc obraz jako mapa 1-bitowa będzie zawierał tylko czarne i białe obiekty.

Głębia 8-bitowa to 256 możliwych odcieni obsługiwanego koloru.

Natomiast głębia 24-bitowa to aż 16 777 216 odcieni barwnych powstających z pomieszania

dowolnych odcieni trzech podstawowych kolorów: czerwonego, zielonego i niebieskiego (RGB).

Każdy z nich może przyjąć 256 odcieni (256x256x256 = 16 777 216).

Warto wspomnieć, że ludzkie oko postrzega rzeczywistość właśnie z głębią 24-bitową – jest to tzw.

True Color. W związku z tym głębie kolorystyczne większe niż 24-bitowe nie wnoszą już żadnej

poprawy co do ilości odcieni, umożliwiają natomiast dodawanie do obsługiwanych barw

1 0




dodatkowych efektów – np. 36-bitowa głębie pozwala na obsługę barw True Color oraz dodatkowego

kanału przezroczystości alfa.

Histogram

Mówiąc o kolorach pikseli należy od razu wspomnieć narzędzie informacyjne, niezwykle przydatne

przy wszelkich przekształceniach związanych z barwami, a mianowicie histogram. Można by go, w

najprostszych słowach, opisać, jako wykres częstości występowania poszczególnych wartości

określających jasności pikseli lub ich całych zakresów w obrębie obrazu. Jeżeli popatrzymy na niego

jak na tradycyjny wykres to na osi poziomej znajdują się wartości jasności punktów, od całkowicie

czarnych - po lewej stronie, do intensywnie białych - po prawej. Każdej wartości jasności przypisany

jest słupek o wysokości proporcjonalnej do liczby punktów o tej jasności. Poniższy obraz prezentuje

zdjęcie Nebuli Carina zrobionego przez teleskop Hubble’a oraz histogram tego zdjęcia.

Fot. 1 Carina Nebula i histogram kanałów RGB zdjęcia

[źródło fotografii : http://apod.nasa.gov/apod/ap070425.html]

Dzięki histogramowi wiemy, jakie odcienie danej barwy przeważają na obrazie i możemy podjąć

decyzję o modyfikacji poszczególnych kanałów barw.

Programy

Programy komputerowe umożliwiające pracę z grafiką rastrową to m.in. GIMP, Adobe Photoshop,

Corel Paint Shop Pro, Corel PHOTO-PAINT, a także dobrze znany użytkownikom systemu Microsoft

Windows MS Paint.




Wiemy już jak obrazy, z którymi będziemy pracować są postrzegane i przechowywane przez

komputer. Teraz dowiedzmy się, co to jest i na czym polega cyfrowe przetwarzanie obrazów…

Cyfrowe przetwarzanie obrazów1 (ang. Digital Image Processing, DIP ) jest to dziedzina cyfrowego

przetwarzania sygnałów. Zajmuje się reprezentacją obrazu w postaci cyfrowej oraz

komputerowymi algorytmami przetwarzania i akwizycji obrazów cyfrowych. Przykładem operacji na

obrazie cyfrowym jest segmentacja.

Segmentacja obrazu (ang. image segmentation) to proces podziału obrazu na części określane

jako obszary (regiony), które są jednorodne (homogeniczne) pod względem pewnych wybranych

własności. Obszarami są zbiory pikseli (punktów). Własnościami, które są często wybierane jako

kryteria jednorodności obszarów są: poziom szarości, barwa, tekstura.

Przetwarzanie cyfrowe obrazów obejmuje m.in. operacje:

filtrowania

binaryzacji

transformacji geometrycznej

transformacje pomiędzy przestrzeniami barw (RGB, grayscale, binary, indexed), lub (RGB,

CMYK itd.)

operacje morfologiczne

kodowanie

kompresja

Wszystkie operacje związane z przetwarzaniem obrazów będziemy poznawać w trakcie trwania

naszego kursu.

1 Źródło definicji: http://pl.wikipedia.org/wiki/Cyfrowe_przetwarzanie_obraz%C3%B3w

http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99zyk_angielski




Wstęp - Czyli czym jest GIMP ?

GIMP2 to darmowy program do tworzenia i obróbki grafiki rastrowej. Umożliwia malowanie, usuwanie tła

obrazu (wycinanie), usuwanie obiektów ze zdjęć (klonowanie), zmianę rozmiaru i perspektywy oraz obrót

obrazów, dokonywanie różnych operacji na kolorach, łączenie obrazów poprzez warstwy/maski oraz

konwertowanie różnych formatów plików graficznych. Nie obsługuje standardu CMYK, pozwalając jedynie

na jego symulację. Obsługuje przestrzeń kolorów RGB oraz odcienie szarości.

Nazwa GIMP jest skrótem od GNU Image Manipulation Program, gdzie GNU należy kojarzyć z GNU GPL -

rodzajem licencji wolnego i otwartego oprogramowania , na bazie której dystrybuowany jest ten GIMP.

[więcej informacji o tego typu licencji znajduje się na stronach Wikipedii pod adresem

http://pl.wikipedia.org/wiki/GNU_General_Public_License].

Program ten jest darmowym odpowiednikiem popularnego i cenionego w środowisku grafików

komputerowych, płatnego programu Adobe Photoshop. Pracuje w systemach Linux, Mac OS, Windows.

Kilka słów o instalacji

Aby GIMP działał poprawnie, instalację należy przeprowadzić dwuetapowo.

Pierwszym etapem jest zainstalowanie biblioteki GTK (obecnie GTK+) służącej do wspomagania

rysowania interfejsu graficznego programu. Biblioteka GTK stworzona została na potrzeby

programu GIMP (skąd nazwa - GIMP ToolKit), jednak w późniejszych fazach rozwoju tego projektu

rozszerzono jej funkcjonalność o możliwość programowania obiektowego a do nazwy dodany został

symbol „+”. Aktualne wersje dostępne są pod adresem: http://www.gtk.org .

Drugim etapem jest instalacja samego GIMP-a. Jego aktualna wersja znajduje się na stronie

projektu: http://www.gimp.org .

Programy instalacyjne biblioteki GTK i GIMPa znajdują się w spakowanych archiwach ZIP. Do ich

rozpakowania należy użyć odpowiedniego programu do archiwizacji plików, jak np. WinZip, WinRar,

7-zip czy ZipGenius.

Instalacja nie jest skomplikowana – użytkownik może zainstalować oprogramowanie z opcjami

domyślnymi lub, jeśli chce, ma możliwość zmiany folderu docelowego instalacji, może zdecydować,

czy chce, aby ikony programu znalazły się pulpicie oraz wybrać wersję językową. Po wybraniu

polskiej wersji językowej cały interfejs GIMPa będzie przetłumaczony na język polski. Pliki pomocy

dołączane obecnie dostępne są jednak tylko w języku angielskim.

2 Źródło definicji: Wikipedia [http://pl.wikipedia.org/wiki/GIMP]




Przestrzeń robocza programu

Po zainstalowaniu GIMPa, czas na jego pierwsze uruchomienie.

Po wczytaniu interfejsu programu, widzimy, że jest on podzielony na 3 niezależne okna. Jest to celowy

zabieg umożliwiający łatwe dostosowanie interfejsu do potrzeb konkretnego użytkownika.

Przybornik

Przybornik zawiera podstawowe narzędzie edycji obrazu. Po

nakierowaniu kursora myszy na dowolną ikonę narzędzia program

pokazuje nam jego krótki opis. Po kliknięciu na wybrane narzędzie w

dolnej części Przybornika (niewidocznej na załączonym obok obrazku)

wyświetlone zostają opcje tego narzędzia, które można dowolnie

modyfikować, by uzyskać zamierzony efekt jego wykorzystania.

Podstawowymi narzędziami służącymi do rysowania są:

Pobieranie koloru z obrazu (można pobrać kolor do koloru

pierwszoplanowego lub koloru tła; próbkowanie uśrednione uśrednia wartość pikseli z klikniętego

obszaru)

Wypełnienie kubełkiem - kolorem lub deseniem (można wypełnić kolorem

pierwszoplanowym, kolorem tła lub deseniem; wypełnić tylko podobne kolory do klikniętego lub

wypełnić cały zaznaczony obszar; o tym czy wypełnienie będzie nieprzezroczyste czy częściowo

przezroczyste decyduje suwak Krycie)

Wypełnienie gradientem koloru (można ustawiać kształt gradientu lub sposób

powtarzania kolorów gradientu)

Rysowanie pikselami o ostrych krawędziach (można wybrać rodzaj pędzla; dostępna jest

opcja Wykorzystanie kolorów gradientu; domyślnie maluje kolorem pierwszoplanowym)

Malowanie rozmytymi pociągnięciami pędzla (podobnie jak wyżej)




Wycieranie do tła lub przezroczystości

Aerograf ze zmiennym ciśnieniem

Rysowanie stalówką (można ustalić kształt stalówki)

Pozostałe narzędzia służą do zaznaczania oraz różnego rodzaju przekształceń i modyfikacji tak gabarytów

obiektów, jak i ich kolorystyki.

Edytor obrazów

Jest to obszar, w którym tworzony i edytowany jest projekt. Otwarcie jakiegokolwiek obrazu z pliku

sprawi, że pojawi się on właśnie w tym oknie. Dla każdego otwartego lub tworzonego obrazu otwarte

zostanie osobne okno edytora.

Menu w GIMPie znajduje się u góry okna Edytora obrazów. Dostępne jest również po kliknięciu prawym

klawiszem myszy na obraz.




Podstawowe polecenia:

POLECENIE FUNKCJA

Plik Otwórz Otwieranie obrazu

Plik Zapisz (Zapisz jako…) Zapisywanie obrazu (Zapis do nowego

pliku)

Widok Powiększenie Bliżej Powiększanie obrazu (+)

Widok Powiększenie Dalej Pomniejszanie obrazu (-)

Obraz Skaluj obraz Skalowanie obrazu – zmiana jego

wymiarów

Narzędzia Narzędzia przekształcenia

Kadruj

Kadrowanie – przycinanie brzegów obrazu

lub warstwy

Obraz Spłaszcz obraz Spłaszczenie obrazu

Oczywiście polecenia nadmienione powyżej to jedynie kilka spośród wszystkich dostępnych. Górne Menu

okna edytora zawiera ogromną ilość poleceń i możliwych ustawień – będziemy je poznawać w miarę

wykonywanie ćwiczeń w trakcie kursu.

Okno pomocnicze

Okno to jest w pełni konfigurowalne i może zawierać dowolne zakładki (karty) z listy tzw. Dokowalnych

okien dialogowych (Okna Dokowalne okna dialogowe). Domyślnie zawiera karty Warstwy, Kanałów,

Ścieżki i Cofnięcia.

Dobrą praktyką jest dodawanie zakładek takich funkcji, których nagminnie używamy przy wykonywanym

projekcie. Zaoszczędzi nam to czasu i wysiłku ciągłego ich poszukiwania w obrębie dość rozbudowanego

Menu górnego.

Aby dodać jakąś kartę należy kliknąć symbol , po czym wybrać Dodaj

kartę. Pojawi się lista dostępnych funkcji, które można przypiąć jako

wspomniane karty. Wystarczy wybrać i gotowe.




Nowy projekt

Aby utworzyć nowy projekt należy kliknąć Plik Nowy w menu górnym okna edytora GIMP.

Pojawiające się okno dialogowe oczekuje od użytkownika podania wymiarów obrazu – domyślnie w

pikselach, choć można też podać je w innych jednostkach. Można wybrać tu jedno ze standardowych

ustawień, klikając na listę rozwijaną Szablon lub podać wymiary ręcznie, jeżeli projekt ma być w tej kwestii

niestandardowy.

Można też ustalić orientację projektu – pozioma lub pionowa, a w Opcjach Zaawansowanych również

rozdzielczość obrazu (w pikselach – o Rozdzielczości mówiliśmy na wcześniejszych zajęciach), używany

system kolorystyczny (Przestrzeń kolorów) oraz wypełnienie warstwy tła (kolor pierwszoplanowy, kolor

tła, biały, przezroczysty ). Można też wstawić informacje o projekcie (np. informacje o autorze, udzielanej

licencji, parametrach projektu, itp).

Po zatwierdzeniu wyboru wypełnienie okna edytora zmienia się – w zależności od wybranych parametrów

nowego projektu. Pojawia się przestrzeń robocza o określonym wypełnieniu i rozmiarach. W oknie

pomocniczym, w zakładce Warstwy pojawia się natomiast pierwsza warstwa o nazwie Tło. Jest to nazwa

nadana automatycznie pierwszej warstwie projektu. Oczywiście nazwę tą można edytować i zmienić.




Zakładając, że warstwa ta pozostanie wykorzystywana jako tło przez cały okres tworzenia projektu,

będziemy ją jako taką traktować, a więc wszystkie elementy, które mają pojawić się na obrazie

chcielibyśmy rozłożyć na kolejnych warstwach projektu.

Kolory w GIMPie

Koloru farby używamy malując ołówkiem, pędzlem lub aerografem, a także tworząc tekst oraz wypełniając

obszary za pomocą wiaderka z farbą. Domyślnym kolorem farby w programie GIMP jest czerń zaś

domyślnym kolorem tła jest biel.

Ikona z symbolem zachodzących na siebie kwadratów służących do przywrócenia domyślnych kolorów

farby i tła. Ikona z symbolem podwójnej strzałki służy do zmiany domyślnych kolorów farby i tła [patrz

rysunek powyżej].




Aby zmienić aktywny kolor wystarczy dwukrotnie kliknąć w kwadrat z aktualnym kolorem farby i w oknie

dialogowym wybrać odpowiadający nam kolor. Analogicznie postępujemy z wyborem nowego koloru tła.

Jeżeli chcemy wybrać kolor pierwszoplanowy, lub kolor tła identyczny jak na rysunku w jakimś określonym

punkcie, to wystarczy, że wybierzemy narzędzie Zakraplacz i klikniemy tym narzędziem w interesującą nas

barwę. Aby przyciemnić lub rozjaśnić kolor należy kliknąć przycisk składowej V i zmienić wartość koloru

Wartość. Aby uzyskać kolory pastelowe należy wybrać przycisk składowej S i zmniejszyć nasycenie

kolorów Nasycenie.

Rysowanie i wypełnianie obszarów w GIMPie

Ołówek i pędzel

Aby namalować linię używając tych narzędzi należy wcisnąć lewy klawisz myszy. Ołówek zawsze rysuje

linie o ostrych krawędziach. Aby narysować prostą linię za pomocą tego narzędzia należy kliknąć -

stawiając punkt zaczepu linii, wcisnąć i przytrzymać klawisz Shift, przesunąć kursor w miejscu gdzie ma być

koniec linii i na koniec wcisnąć lewy klawisz myszy.

Parametry:

Przezroczystość - ustala stopień krycia pędzla, im wyższa, tym rysowane linie będą bardziej

kryjące;

Tryb - ustala tryb nakładania - standardowo ustawiona na Zwykły.

Zanikanie - pozwala uzyskać ciekawy efekt, polegający na "wygasaniu" linii podczas malowania.

Aerograf

Aerograf posiada dwa parametry:

Tempo - określa gęstość strumienia farby, wypływającej z dyszy aerografu;

Nacisk - określa prędkość wypływania farby.

Gdy chcesz, by rysowana linia była ciemniejsza po prostu wolniej przeciągaj myszą. Kształt, rozmiar

i parametry krycia aerografu można ustawiać w oknie Opcji narzędzia.

Narzędzie wypełniania

Służy do wypełniania obrazu kolorem farby lub tła, ewentualnie za pomocą wzoru.

Parametry:

Krycie - określa stopień krycia wypełnienia;

Typ wypełnienia – kolorem pierwszoplanowym, kolorem tła, czy deseniem;




Obszar wypełnienia – całość zaznaczonego obszaru czy tylko podobne kolory;

Wypełnienie podobnych kolorów - gdy wypełnia się obszar zawierający różne kolory, parametr

ten umożliwia określić jaki zasięg ma mieć wypełnienie;

Wyszukiwanie podobnych kolorów - gdy jest włączona ta opcja, program wyznacza zasięg

wypełnienia na podstawie połączonych kolorów wszystkich warstw.

W oknie Opcje narzędzi znajduje się lista Tryb zawierająca różne tryby nakładania.

Analogicznie do tego narzędzia działa polecenie Wypełnij znajdujące się w menu Edycji.

Gradienty

Gradienty to płynne przejścia między kilkoma kolorami.

Parametry:

Oprócz parametrów omówionych już przy narzędziach wypełnienia istnieją także:

Gradient i opcje uzupełniające (Przesunięcie, Kształt i Okresowość)- umożliwia wybór jednego z

typów gradientu

Przenikanie - pozwala wypełnić obszary powtarzającym się gradientem;

Nadpróbkowanie adaptywne - pozwala uzyskać bardziej płynne przejście kolorów, poprzez

dodanie do gradientu kolorów pośrednich.

Podobnie jak w pozostałych narzędziach możemy wybrać jeden z trybów nakładania w opcji Tryb oraz

stopień Krycia.

Aby oswoić się z mechanizmem pracy w środowisku programu GIMP i omówionymi funkcjami wykonaj

poniższe ćwiczenia.

Zaznaczenia

Aby zacząć profesjonalnie rysować w programie GIMP należy opanować tematykę zaznaczeń. Zaznaczenia

(inaczej maski) służą do zaznaczania obszarów rysunku.

WAŻNE: Jeżeli obraz posiada zaznaczenie, to wszystkie przekształcenia obrazu (lub warstwy) są

wykonywane w ramach zaznaczenia.

GIMP udostępnia następujące rodzaje zaznaczeń:

Zaznaczenie prostokątne

Zaznaczenie eliptyczne

Zaznaczenie odręczne - przy pomocy myszy rysowany jest kształt zaznaczenia




Zaznaczenie rozmyte (zaznaczanie sąsiadujących obszarów) (zaznacza wszystkie piksele

sąsiadujące z klikniętym, które mają kolor podobny do klikniętego z określoną tolerancją, którą

ustawiamy za pomocą suwaka znajdującego się we właściwościach narzędzia)

Zaznaczenie według koloru - zaznacza wszystkie piksele (nie koniecznie sąsiadujące), które ją

kolor podobny do klikniętego z określoną tolerancją

Nożyczki – za pomocą kliknięć należy utworzyć krzywą zamkniętą, a następnie kliknąć wewnątrz

krzywej w celu uaktywnienia zaznaczenia

Właściwości zaznaczeń (dostępne w opcjach każdego zaznaczenia):

Zaznaczenia można tworzyć w czterech trybach.

tryb normalny - nowo stworzone zaznaczenie jest

zaznaczeniem bieżącym

tryb dodawania - obszar nowo stworzonego zaznaczenia jest

dodawany do obszaru istniejącego zaznaczenia

tryb odejmowania - obszar nowo stworzonego zaznaczenia jest

odejmowany od obszaru istniejącego zaznaczenia

tryb przecinania - tworzy zaznaczenie, które jest częścią

wspólną starego i nowego zaznaczenia

Właściwości:

Wygładzaj - brzegi zaznaczenia są trochę rozmywane, dzięki czemu osiągnięty jest efekt gładkości

brzegów;

Zmiękczaj krawędzie – zaznaczenie będzie rozmyte na brzegach;

Zaokrąglaj rogi – dla zaznaczenia prostokątnego zaokrągla mu rogi o zadany promień;

Powiększaj od środka – środek zaznaczenia znajduje się w miejscu, gdzie zaczęto zaznaczanie

Stały – można ustawić stały rozmiar, proporcje itp. Jeżeli chcemy zaznaczyć kwadrat lub koło,

należy wybrać opcję Stały oraz Proporcje i w polu edycyjnym poniżej wpisać 1:1, zatwierdzając

klawiszem Enter

Ctrl i Shift

Ctrl przed rozpoczęciem rysowania zaznaczenia - tworzona jest różnica zaznaczeń

Shift przed rozpoczęciem rysowania zaznaczenia - tworzona jest suma zaznaczeń

Ctrl + Shift przed rozpoczęciem rysowania zaznaczenia - tworzony jest iloczyn zaznaczeń

Polecenia służące do modyfikacji zaznaczeń znajdują się w menu obrazu Zaznaczenie.

Polecenia służące do modyfikacji zaznaczeń znajdują się w menu obrazu Zaznaczenie.




Wszystko Tworzy zaznaczenie całego rysunku

Nic Usuwa zaznaczenie

Odwróć Tworzy zaznaczenie będące dopełnieniem starego

zaznaczenia

Edytor zaznaczenia

Możemy modyfikować istniejące zaznaczenie -

możemy odwrócić zaznaczenie, a także rysować

wzdłuż zaznaczenia.

Zmiękcz

Zmiękcza zaznaczenie o zadany

promień (efekt, którego dokonamy na

zaznaczonym obszarze będzie

przechodził łagodnie do miejsca, które

nie było zaznaczone)

Wyostrz Wyostrza zmiękczone zaznaczenie

Zmniejsz Zmniejsza zaznaczenie o zadany promień

Powiększ Powiększa zaznaczenie o zadany promień

Obramuj Tworzy zaznaczenie będące obramowaniem starego

zaznaczenia

Zaokrąglenie Zaokrągla rogi przy zaznaczeniach prostokątnych

Zniekształcenie Zniekształca istniejące zaznaczenie

Transformacja zaznaczeń

Narzędzia służące do transformacji zaznaczeń są przedstawione na poniższym rysunku:

Służą one odpowiednio do:

przesuwania zaznaczenia (przy włączonym tym narzędziu możesz też używać klawiszy strzałek z

wciśniętym klawiszem Alt do precyzyjnego przesuwania zaznaczenia)

obracania zaznaczenia

skalowania zaznaczenia

nachylenia zaznaczenia

zmiany perspektywy zaznaczenia

odbijania zaznaczenia poziomo lub pionowo




WAŻNE: Aby przekształcenia dokonywały się dla zaznaczeń, dla wszystkich narzędzi powinien być

wciśnięty guzik znajdujący się we właściwościach narzędzia.

Zapisywanie do kanału

Zapisywanie zaznaczenia do kanału odbywa się za pomocą

polecenia Zaznaczenie Zapisz do kanału. Do zaznaczenia

zapisanego w kanale mamy dostęp na zakładce Kanały okna

dialogowego Warstwy, Kanały, Ścieżki. Po zaznaczeniu

zapisanym w kanale można malować jak po rysunku w skali

szarości. Można też załadować kanał na zaznaczenie. Wtedy w

miejscu, gdzie kanał był pomalowany na czarno, zaznaczenia

nie ma, tam gdzie na biało - zaznaczenie jest, a tam, gdzie na

szaro zaznaczenie jest rozmyte (efekt dokona się częściowo).

Oko przy kanale oznacza, że kanał jest widoczny. Aby ułatwić

sobie malowanie po kanale należy ustawić widoczność kanału i

niewidoczność rysunku (przy rysunku składającym się tylko z

tła) lub widoczność kanału i niewidoczność kanału alfa (jeśli

rysunek składa się z wielu warstw).

Należy pamiętać, że zawsze dokonujemy zamian na rysunku dla elementu zaznaczonego w oknie

pomocniczym (jeśli zaznaczony jest kanał, to dokonujemy zmian kanału).

Poszczególne przyciski na dole okienka oznaczają odpowiednio:

modyfikację atrybutów kanału

nowy kanał

przesunięcie kanału do góry

przesunięcie kanału do dołu

duplikowanie kanału

uzyskanie zaznaczenia na podstawie kanału (z klawiszem Shift zaznaczenie jest dodawane, z Ctrl -

odejmowane, z Shift + Ctrl - tworzony jest iloczyn zaznaczeń)

usunięcie kanału

W celu uzyskania złożonego zaznaczenia można również włączyć szybką maskę (Zaznaczenie Szybka

maska), po której można malować jak po kanale, z tą różnicą, że nie jest nigdzie zapisana. Po wyłączeniu

szybkiej maski tym samym poleceniem widoczne jest zaznaczenie stworzone za jej pomocą.




Warstwy

W programach do edycji obrazów rastrowych, takich jak GIMP, jednym z najważniejszych mechanizmów

pozwalających tworzyć i przetwarzać obrazy jest zastosowanie warstw.

Warstwy można postrzegać, jako folie, każda z innym elementem obrazu, gdzie wszystko inne poza tym

elementem jest przezroczyste. Dzięki temu, w miejscach przezroczystych, widać, co znajduje się w

warstwach położonych pod spodem. Ułożone kolejno na sobie, jak na stosie, warstwy tworzą całą

kompozycję obrazu. Kolejność ułożenia warstw można dowolnie zmieniać, co sprawi, że kompozycja

obrazu ulegnie modyfikacji. Zaletą zastosowania warstw jest przede wszystkim to, że chcąc zmodyfikować

dowolny element obrazu, możemy to zrobić bez obawy, że inne elementy zostaną jakkolwiek naruszone

(oczywiście jeśli element, który chcemy poddać obróbce, znajduje się w osobnej warstwie). Warstwy

możemy też dowolnie przesuwać względem tła i innych warstw, co daje dużo swobody w rozmieszczaniu

komponentów obrazu w jego przestrzeni. Obiektom umieszczonym na warstwach możemy nadawać

stosowne efekty wizualne - dla każdej warstwy osobno. Warstwy mogą się w różnym stopniu przenikać.

Można je łączyć. Jednym słowem, dzięki nim łatwo i szybko można stworzyć ciekawy projekt graficzny i

bardzo łatwo jest go modyfikować w dowolny sposób, aż do uzyskania oczekiwanego efekty końcowego.

Narzędzia do przetwarzania warstw są dostępne w

okienku Warstwy, kanały, ścieżki (jeżeli okienko nie

jest widoczne, należy wybrać polecenie Okna

Ostatnio zamknięte doki Warstwy, kanały, ścieżki).

W oknie są wyświetlone miniaturki warstw i ich nazwy

- dobrze jest nadawać warstwom własne nazwy.

Oko obok warstwy oznacza, że warstwa jest widoczna,

brak oka - niewidoczność warstwy. Można też ustalać

częściową widoczność zaznaczonej warstwy przy

pomocy suwaka Krycie. Przekształcenia wykonywane

na rysunku odbywają się dla warstwy zaznaczonej w

okienku.

Dolne przyciski okienka Warstwy, kanały, ścieżki

oznaczają odpowiednio:

utworzenie nowej warstwy

przesunięcie warstwy o jeden poziom w górę

przesunięcie warstwy o jeden poziom w dół

zduplikowanie warstwy




zakotwiczenie na ostatnio zaznaczoną warstwę oderwanego zaznaczenia

usunięcie warstwy

Jeżeli wkleimy do obrazu skopiowany element, w okienku Warstwy, kanały, ścieżki pojawia się oderwane zaznaczenie, które należy umieścić na warstwie. Można je zakotwiczyć na istniejącej lub na nowej warstwie. Wybierając przycisk utworzenie nowej warstwy tworzymy warstwę, która ma wymiary najmniejszego prostokąta zawierającego wklejony element. Kiedy tworzymy nową warstwę nie mając oderwanego zaznaczenia, ma ona domyślnie wymiary takie jak obraz.

Przykład zamieszczony powyżej pokazuje okno Warstw, Kanałów,…. Widać tu, że obraz składa się z 2

warstw – jedna z nich tworzy tło (i jest to znany nam już z poprzednich zajęć obraz gór). Druga warstwa

zawiera narysowanego ludzika. Nałożone na siebie tworzą całość kompozycji. Jeżeli teraz chcielibyśmy

przesunąć ludzika w inne miejsce zdjęcia gór, wystarczy podświetlić nazwę warstwy w widocznym menu,

wybrać narzędzie Przesunięcie, po czym chwycić w dowolnym miejscu obrazu i przeciągnąć w

odpowiednie miejsce.

Polecenia służące do przetwarzania warstw są dostępne po kliknięciu prawym przyciskiem myszy w oknie

Warstwy, kanały, ścieżki lub w menu kontekstowym rysunku. Poznajmy polecenia:

Połącz w dół Warstwa zaznaczona jest scalana z warstwą

poniżej

Kanał alfa na zaznaczenie Tworzy zaznaczenie na podstawie

nieprzezroczystych pikseli warstwy

Połącz widoczne warstwy Scala widoczne warstwy

Spłaszcz obraz Scala wszystkie widoczne warstwy z tłem,

niewidoczne warstwy usuwa

Inne polecenia dotyczące warstw oraz sposoby dodawania tekstu do obrazów poznamy wykonując

poniższe ćwiczenia.

Kolejne warstwy

Dodawanie kolejnych warstw może odbywać się wielorako, w zależności od okoliczności, ale

podstawowym sposobem jest kliknięcie przycisku Nowej Warstwy, znajdującego się w oknie

pomocniczym Warstwy, Kanały, Ścieżki,…




Pojawi się okno dialogowe dodawania nowej warstwy. Podobnie jak w przypadku tworzenia nowego

projektu, wymagane są od użytkownika podstawowe informacje. Przede wszystkim w zależności od

tego,co będzie zawierać warstwa powinna zostać nadana nazwa – przy obszerniejszych projektach ilość

warstw potrafi być przytłaczająca – dlatego też warto, aby nazwa wskazywała na zawartość dość

dokładnie (może być skrótowo – to użytkownik ma się orientować w zawartości warstw i rozpoznawać je

po nazwach, a nie osoby postronne.). Ustala się też rozmiary (mogą być inne niż tła), oraz typ wypełnienia

(w zależności od zastosowania). Projekt może zawierać dowolną ilość warstw.




WYRÓWNYWANIE WARSTW

Projekty graficzne przeważnie składają się z więcej niż jednego elementu. Jak dało się

zaobserwować podczas wykonywania ćwiczeń w trakcie poprzednich zajęć, dobrą praktyką jest

umieszczanie każdego z elementów projektu w oddzielnej warstwie. Zapewnia to możliwość

swobodnego przemieszczania każdego z elementów w obrębie całości i pozwala modyfikować go

bez obawy, że modyfikacjami tymi zostaną dotknięte inne obiekty.

Odpowiednie rozmieszczenie obiektów w ramach projektu nadaje mu ostateczny ton i charakter.

Świadome łączenie i zestawianie ze sobą składników całości obrazu w celu osiągnięcia

zamierzonego efektu wizualnego i estetycznego oraz swoistego oddziaływania na odbiorcę nosi

nazwę kompozycji. Szerzej będziemy o niej mówić w trakcie zajęć z projektowania graficznego.

Teraz natomiast omówimy dostępne w GIMPie narzędzie, które pozwoli nam w szybki

i zautomatyzowany sposób ułożyć elementy obrazu umieszczone w poszczególnych warstwach

tak, by otrzymać kompozycję spokojną i zharmonizowaną. Narzędziem tym jest Wyrównanie

dostępne w przyborniku - reprezentowane przez ikonę lub w menu Narzędzia

Narzędzia przekształcenia Wyrównaj. Narzędzie to w sposób precyzyjny przesuwa i ustawia

warstwy względem siebie w zaplanowany przez użytkownika sposób.

Poniżej znajduje się opis ustawień narzędzia.

Wyrównywanie zawsze odbywa się względem czegoś. Możliwe

opcje widoczne są po rozwinięciu listy o etykiecie Odniesienie.




Pierwszy obiekt – jeżeli planujemy jednocześnie wyrównać wiele obiektów (w naszym przypadku

można też powiedzieć wiele warstw, ponieważ zakładamy, że każdy z obiektów znajduje się w

osobnej warstwie), wówczas musimy wszystkie je zaznaczyć. Robimy to w następujący sposób:

najpierw wybieramy pierwszy obiekt, potem wciskamy i trzymamy klawisz SHIFT i klikamy na

pozostałe obiekty, których położenie chcemy wyrównać. Musimy w tym przypadku pamiętać,

że kolejność zaznaczania obiektów nie jest bez znaczenia ! Obiekty zostaną rozmieszczone w

takiej kolejności, w jakiej były zaznaczane. Obiekt, na który kliknięto na samym początku

zaznaczania (bez wciśniętego klawisza SHIFT) jest obszarem odniesienia dla przesunięcia

pozostałych zaznaczonych obiektów i wszystkie wyrównywane są do niego. Np. wciśnięcie

przycisku sprawi, że zaznaczone obiekty zostaną wyrównane do dolnej krawędzi obiektu

pierwszego (jego dolna krawędź jest płaszczyzną odniesienia dla wyrównania).

Obraz – wyrównanie odbywa się względem całości obrazu, czyli np. środka lub którejś z krawędzi

naszej przestrzeni roboczej. W tym przypadku, jak i we wszystkich pozostałych, można również

wyrównywać wiele obiektów na raz – wystarczy zaznaczyć je kolejno z wciśniętym klawiszem

SHIFT

Zasady opisane powyżej odnoszą się do wszystkich pozostałych ustawień parametru Odniesienie.

To względem czego ma odbywać się wyrównywanie położenia obiektów leży w gestii

użytkownika. Jak wiemy, np. warstwy mogą mieć różne wymiary i być dowolnie położone w

obrębie obszaru roboczego, a nawet wykraczać poza niego – dlatego też jeżeli chcemy

wyrównywać obiekty względem którejkolwiek z warstw, wystarczy kliknąć na nią w menu

warstw, aby ją aktywować, a później postępować tak samo, jak w przypadkach opisanych

powyżej.

W przypadku wyrównywania wielu obiektów bardzo pomocna jest sekcja Rozmieszczenie w

menu opcji narzędzia.

Zakładając, że chcemy ustawić obrazki o takich samych wymiarach kolejno obok siebie i mają one

stykać się ze sobą bokami, wystarczy, że ustawimy parametr Przesunięcie na szerokość

obrazków. Tzn. jeżeli wszystkie obrazki mają szerokość 110 px to ustawienie parametru

Przesunięcie na 110 i użycie odpowiedniego przycisku przesunięcia w sekcji Rozmieszczenie

sprawi, że ustawią się one kolejno obok siebie (zakładamy, że są już wyrównane w pionie, czyli

można narysować poziomą linię, która przebiegać będzie przez dolną krawędź każdego z nich.)

Jeżeli chcielibyśmy, aby leżały równo obok siebie w równych odstępach, wówczas należy do

szerokości dodać jeszcze szerokość odstępu. Np. jeżeli ww. obrazki mają leżeć obok siebie a




pomiędzy każdym z nim chcemy, aby odstęp wynosił 20 px, wówczas wartość przesunięcia należy

ustawić na 130 (110 px szerokości obrazka + 20 px szer. odstępu).

Sprawa ma się analogicznie w przypadku wyrównywania w pionie.

w celu uzyskania zamierzonych efektów można stosować różne kombinacje wyrównań i

rozmieszczeń.

Desaturacja

Polega na przetworzeniu barw obrazu na

odcienie szarości. Z technicznego punktu

widzenia jest to zmiana wartości każdego z

kolorów RGB na takie same (lub prawie

takie same), czego skutkiem są neutralne

odcienie szarości.

Ćwiczenie 1

Wykonaj projekt 2.1 ze strony 39 podręcznika „GIMP. Praktyczne projekty”. Zaraz po tym jak otworzysz

zdjęcie przejdź do menu Kolory Informacje Histogram i przyjrzyj się po kolei histogramowi każdego z

kanałów, z RGB włącznie. Niech okno histogramu pozostanie otwarte.

Wykonaj projekt i po przekształceniu obrazu w „czarno-biały” jeszcze raz przeanalizuj histogramy. Zwróć

uwagę jak obecnie wyglądają przedstawione na nim wartości? Czy wykresy poszczególnych barw różnią

się od siebie? Jak teraz wygląda wykres RGB?

Barwienie

Polega na zamianie kolorów obrazu w odcienie jednej konkretnej barwy. Można stosować je w stosunku

do całych obrazów, bądź tylko poszczególnych warstw obrazu, napisów, obiektów,….




Automatyczna korekcja kolorów

Jest to funkcja dostępna w oknie Modyfikacji poziomów kolorów (menu Kolory Poziomy). Program

automatycznie dobiera ustawienia tak, by poprawić jakość obrazu, np. przez redukcję poziomu jednego z

kolorów, jeżeli ten przeważa. Dzięki tej funkcji w bardzo łatwy sposób można sprawić, że zdjęcia, których

kolorystyka odbiega od ideału, nabiorą bardziej naturalnego wyglądu.

Ręczna modyfikacja kolorów

Pozwala na dowolne, a przez to bardziej precyzyjne, dobranie ustawień poziomów kolorów obrazu.




Progowanie

Pozwala przetworzyć kolorowy obraz na czarno-biały, ale bez wykorzystania tonów pośrednich (odcieni

szarości)– piksele mogą przyjąć tylko kolor czarny lub biały (w przeciwieństwie do Desaturacji, która

tworzy obraz czarno-biały z wykorzystaniem tonów pośrednich).

W ustawieniach progowania określa się wartość progową jasności piksela, która decyduje o tym, które

piksele obrazu (piksele o jakich wartościach jasności) zostaną przekształcone w piksele czarne, a które w

białe. Piksele, które pierwotnie miały jasność o wartości poniżej ustalonego progu staną się czarne, a te

powyżej tego progu – białe.

Ćwiczenie 6




Wykonaj projekt 2.6 ze strony 50 podręcznika „GIMP. Praktyczne projekty”. Poeksperymentuj z różnymi

ustawieniami wartości progowej.

ROZJAŚNIANIE OBRAZU

Związane z tematem definicje:

Jasność (inaczej luminancja) to miara natężenia oświetlenia padającego w danym kierunku. Opisuje ilość

światła, które przechodzi lub jest emitowane przez określoną powierzchnię. Jest to miara wrażenia

wzrokowego, które odbiera oko ze świecącej powierzchni.

Kontrastowość (inaczej gradacja lub twardość) to cecha charakterystyczna materiałów światłoczułych,

określająca różnice gęstości optycznych, w jakich zostaną odtworzone na obrazie różnice tonalne

fotografowanego obiektu. Zmiana kontrastowości obrazu jest możliwa poprzez elektroniczne

przetwarzanie obrazu. Optymalną jakość obrazu / fotografii uzyskuje się, gdy na obszarze obrazu

występują zarówno czyste biele, jak i głębokie czernie.

Do zmiany opisanych powyżej parametrów służy okno dialogowe Modyfikacja jasności i kontrastu,

dostępne w menu Kolory (KoloryJasność i kontrast) i umieszczone w nim suwaki. Wszelkie zmiany

parametrów możemy na bieżąco obserwować poprzez dostępną opcję podglądu.




(!!!) Aby jednak mieć większą możliwość swobodnych modyfikacji obrazu i aby uzyskać lepsze efekty

rozjaśnienia lub zmiany kontrastu obrazu, można użyć dodatkowych warstw nakładanych na obraz w

kolorach białym lub czarnym oraz efektów modyfikacji współczynnika krycia danej warstwy.

ROZMYCIE I WYOSTRZANIE

Efekty rozmycia i wyostrzania można uzyskać nakładając na obraz odpowiednie filtry . Filtrom poświęcone

jest całe menu znajdujące się w Menu górnym. Są one podzielone na grupy, w zależności od efektu ich

działania. Znajdują się tam oczywiście też te odpowiedzialne na ostrość obrazu (Filtry Rozmycie).

Rozmycie Gaussa

Pierwszym efektem, któremu się przyjrzymy jest Rozmycie Gaussa (Gaussian blur).

Filtr ten pozwala na rozmywanie obrazu zarówno w pionie jak i w poziomie.

Oddziałuje na wszystkie piksele warstwy, która jest aktualnie aktywna, lub na zaznaczeniu w

obrębie warstwy.

Stopień rozmycia można modyfikować poprzez wpisywanie odpowiednich wartości w oknie

dialogowym filtru. Symbol łańcucha pomiędzy wartościami promienia rozmycia pionowego i

poziomego, w ustawieniu domyślnym sprawia, że zmiana jednego z tych ustawień spowoduje

proporcjonalną zmianę drugiego parametru. Aby móc ustawiać te parametry niezależnie, należy

kliknąć widoczny symbol łańcucha.

Dostępne są dwa typy Rozmycia Gassua : IIR G.B. oraz RLE G.B. . Obydwa dają taki sam ostateczny

efekt , ale w zależności od okoliczności jeden z nich może działać szybciej niż drugi .

Pikselizacja

Efekt polegający na zmianie wielkości pikseli w obrębie zaznaczenia lub całej aktywnej warstwy.

Przykładem wykorzystanie jest znany z telewizyjnych ujęć podejrzanych w sprawach sądowych,

którym „zamazano” twarze, by nie podawać ich wizerunku do wiadomości publicznej.

Okno dialogowe pozwala na ustawienia nowej wielkości piksela (oraz, w razie potrzeby

niezależnie od siebie, wysokości i szerokości piksela )

Efekt dostępny w następującym menu: Filtry Rozmycie Pikselizacja

Ćwiczenie 4

Wykonaj projekt 4.2 z podręcznika „GIMP. Praktycznie projekty” (str. 73). Poeksperymentuj z

ustawieniami, aby zaobserwować, jak poszczególne zmiany parametrów oddziaływają na obraz.




Rozmycie w ruchu

Efekt generuje złudzenie poruszania się (lub drgania) obiektów.

Możliwe jest ustalenie typu rozmycia (aby zobaczyć przykładowe efekty typów tego rozmycia

przejdź na stronę http://gimp.wikidot.com/filtry:rozmycie-w-ruchu ). Dostępne typy to: liniowy,

radialny i powiększenie.

Współrzędne środka rozmycia

Parametry rozmycia to: długość (określająca stopień „rozciągnięcia ” kolorystyki każdego z pikseli)

i kąt (kierunek rozmycia).

Wyostrzanie

Jest przeciwieństwem rozmycia. Stosuje się je do obrazów, których jakość wykonania sprawia, że nie są

idealnie wyraźne (czasem jest to spowodowane błędami funkcji Autofocus aparatów cyfrowych). Stan

nieidealnej ostrości zdjęcia określa się jako miękkość fotografii. Filtr Wyostrzanie pomaga zredukować

tego typu „niedociągnięcia”.

Dostępny jest w następującej lokalizacji: Filtry Uwydatnienie Wyostrzanie

Podgląd w oknie dialogowym pozwala na bieżącą obserwację modyfikacji zachodzących podczas

zmian parametru Ostrość

Dobrą praktyką jest dokonanie całej obróbki obrazu tj. wszelkich planowanych modyfikacji

obrazu, przed nałożeniem filtru Wyostrzania. (!!!)

Ponieważ wyostrzanie obrazu może wygenerować dodatkowe szumy (plamki na obszarach

jednolitego koloru, powstałe w wyniku błędów przy przetwarzaniu koloru) zaleca się ewentualną

korekcję kolorów (np. poprzez automatyczną korekcję kolorów ).

http://gimp.wikidot.com/filtry:rozmycie-w-ruchu

Documents

Gimp Grafika rastrowa (konwersatorium) - pracownik.kul.pl · Istnieją dwa podstawowe formaty przechowywania obrazu przez komputery: grafika wektorowa oraz grafika rastrowa. Grafika