Upload
others
View
1
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
1 Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com
Rang 4
Freagraí Aonad 1 Mé féin
1. (a) fabhra (b) scuab (c) aghaidh (d) ceann (e) gruaig
2.
4.
5. (a) mala (b) gruaig
6. (a) smig (b) ceann (c) aghaidh (d) fabhra
Briathar Aimsir chaite
can chan
seas sheas
íoc d'íoc
fan d'fhan
scuab scuab
aghaidhceann
fabhra
mala éadan
gruaig
smig
3.
(a) Breathnadóireacht an mhúinteora(b) Breathnadóireacht an mhúinteora
s m i g f
í o c r c c a n
u u e b
s e a s a g h a i d h
b i n r m
g n é a d a n
l
a
1. 2.
8.
5. 6.
3.
10.
9.
4.
7.
Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com 2
Rang 4
Freagraí Aonad 2 Sa bhaile
1.
3. (a) folcadán (b) tuáille
Can Íoc Seas Fan Scuab
mé Chan mé D'íoc mé Sheas mé D'fhan mé Scuab mé
tú Chan tú D'íoc tú Sheas tú D'fhan tú Scuab tú
sé Chan sé D'íoc sé Sheas sé D'fhan sé Scuab sé
sí Chan sí D'íoc sí Sheas sí D'fhan sí Scuab sí
5. (a) Scuab mé an t-urlár do Mhamaí inné. (b) D’íoc mé an siopadóir as na milseáin a cheannaigh mé. (c) Chan Máiréad amhrán deas ag an gceolchoirm anuraidh.
cithfholcadh
tuáille
folcadán
scáthán
gallúnach
cófra cógas
2.s c á t h á n
e
o
m
c ó f r a c ó g a s
a
c i t h f h o l c a d h
o
l
f o l c a d á n
t u á i l l e
h
a
4.
3 Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com
Rang 4
Freagraí Aonad 3 Slite beatha
1. (a) Is múinteoir mé. (b) Is feirmeoir mé. (c) Isfiaclóirmé. (d) Is fear an phoist mé.
2. (a) fiaclóir (b) múinteoir (c) feirmeoir (d) sroich (e) dochtúir (f) ceird
3.
4.
5. (a) Shéid an ghaoth an crann. (b) Ghoid an gadaí an gluaisteán. (c) Chaith Ciarán an liathróid chuig Máire. (d) Lig Mamaí an madra amach as an teach.
6. (a) feirmeoir (b) ceird
Briathar Aimsir chaite
caith chaith
goid ghoid
séid shéid
sroich shroich
lig lig
(a) Breathnadóireacht an mhúinteora(b) Breathnadóireacht an mhúinteora
s
f i a c l ó i r
i
m ú i n t e o i r
e
b
f e i r m e o i r
a
d o c h t ú i r
h
f e a r a n p h o i s t
1.
2.
4.
3.
5.
Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com 4
Rang 4
Freagraí Aonad 4 Bia
1.
Caith Sroich Lig Goid Séid
mé Chaith mé Shroich mé Lig mé Ghoid mé Shéid mé
tú Chaith tú Shroich tú Lig tú Ghoid tú Shéid tú
sé Chaith sé Shroich sé Lig sé Ghoid sé Shéid sé
sí Chaith sí Shroich sí Lig sí Ghoid sí Shéid sí
2. Breathnadóireacht an mhúinteora
3.
4.
(a) bialann(b) sceallóga(c) ordú(d) burgar(e) caife
b u r g a r r e o b
d g h o i d s f b i
s c í g d t u p i a
s c e a l l ó g a g
h a n i a d g h c a
r i o r d ú f f h s
o f m e d r ó n l t
i e l t g d é h á a
c b i a l a n n r f
h í g s h é i d h é
t c h a i t h c g b
5. burgar agus sceallóga
6. (a) caife (b) shéid (c) burgar (d) ordú
5 Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com
Rang 4
Freagraí Aonad 5 Scoil
1. (a) cuardaigh (b) brostaigh (c) maraigh (d) crián
2. (a) scriosán (b) cás pinn (c) triomaigh (d) maraigh
3.
4.
5. (a) Chríochnaigh mé m’obair bhaile go luath aréir. (b) Mharaigh Seán an damhán alla san fholcadán. (c) Thriomaigh Máire na soithí dá máthair inné. (d) Chuardaigh Ciarán don liathróid a bhí caillte. (e) Bhrostaigh mé ar scoil ar maidin.
6. Is rialóir mé. Breathnadóireacht an mhúinteora
Briathar Aimsir chaite
críochnaigh chríochnaigh
cuardaigh chuardaigh
triomaigh thriomaigh
maraigh mharaigh
brostaigh bhrostaigh
(a) Breathnadóireacht an mhúinteora(b) Breathnadóireacht an mhúinteora
s c r i o s á n
á
s p
p e b
i a i
c r i á n n o
i n n r
a l ó
l u i
c ó i p l e a b h a r
i i
r d
h
e
1. 2.
3.
4.
5. 6.
7.
Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com 6
Rang 4
Freagraí Aonad 6 Slite beatha
1. (a) rúnaí (b) siúinéir (c) leictreoir (d) siopadóir (e) bainisteoir bainc (f) pluiméir 2.
Críochnaigh Cuardaigh Triomaigh Maraigh Brostaigh
mé Chríochnaigh mé Chuardaigh mé Thriomaigh mé Mharaigh mé Bhrostaigh mé
tú Chríochnaigh tú Chuardaigh tú Thriomaigh tú Mharaigh tú Bhrostaigh tú
sé Chríochnaigh sé Chuardaigh sé Thriomaigh sé Mharaigh sé Bhrostaigh sé
sí Chríochnaigh sí Chuardaigh sí Thriomaigh sí Mharaigh sí Bhrostaigh sí
4. (a) burgar (b) éadan (c) scriosán
5. (a) Is siúinéir mé. (b) Is leictreoir mé. (c) Is siopadóir mé.
a
t
p l u i m é i r l
r s e
b a i n i s t e o i r b a i n c
r ú n a í o c
e p t
a r
d e
ó o
i i
r r
3.
7 Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com
Rang 4
Freagraí Aonad 7 An aimsir
1. (a) toirneach (b) gaofar (c) tintreach (d) cuimhnigh
2. (a) stoirm (b) toirneach
3.
4.
5. (a) stoirm (b) toirneach
6. (a) clocha sneachta (b) stoirm (c) tintreach
Briathar Aimsir chaite
cuimhnigh chuimhnigh
deisigh dheisigh
maisigh mhaisigh
ísligh d'ísligh
imir d'imir
(a) Breathnadóireacht an mhúinteora(b) Breathnadóireacht an mhúinteora
d
t i n t r e a c h
g a o f a r
s p l a n c t h i n t r í
h
c l o c h a s n e a c h t a
i
m
s
s t o i r m
t o i r n e a c h
Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com 8
Rang 4
Freagraí Aonad 8 Teilifís
1. (a) callairí (b) seinnteoir dvd (c) aeróg (d) eolaí teilifíse (e) seinnteoir fístéipe
Cuimhnigh Deisigh Maisigh Ísligh Imir
mé Chuimhnigh mé Dheisigh mé Mhaisigh mé D'ísligh mé D'imir mé
tú Chuimhnigh tú Dheisigh tú Mhaisigh tú D'ísligh tú D'imir tú
sé Chuimhnigh sé Dheisigh sé Mhaisigh sé D'ísligh sé D'imir sé
sí Chuimhnigh sí Dheisigh sí Mhaisigh sí D'ísligh sí D'imir sí
5. callairí, mhaisigh, dheisigh
6. (a) mhaisigh (b) crián
7. (a) callairí (b) bealach (c) fuaim (d) dheisigh
2. (a) fuaim (b) bealach (c) dheisigh
3.
4.
s
a e r ó g
i
n
n
e o l a í t e i l i f í s e
e
o
f u a i m
c a l l a i r í
d
v
d
9 Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com
Rang 4
Freagraí Aonad 9 Dul siar
1. (a) Is cóipleabhar mé. (b) Isfiaclóirmé.
2. D’éirigh mé go luath maidin inné. Scuab mé m’fhiacla agus d’ith mé mo bhricfeasta. Bhrostaigh mé go dtí an bus. Shroich mé an scoil ag a naoi a chlog. Thóg mé amach mo chóipleabhar agus thosaigh mé ag obair.
3.
4. (a) Mhaisigh Seán an seomra don chóisir. (b) Bhrostaigh Síle go dtí an scoil mar bhí sí mall. (c) Scuab Ciarán an t-urlár don mhúinteoir.
5. (a) sheas (b) d’fhan (c) chaith (d) lig (e) chuardaigh (f) dheisigh (g) thriomaigh (h) d’imir (i) chuimhnigh (j) d’ísligh
g
a
o
f
é a d a n
f r
s b i
c ó i p l e a b h a r
á a c
t c l
h h ó
á l i
n á a e r ó g
r
1.
2.
3.
5.
6.
7.
4.
Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com 10
Rang 4
Freagraí Aonad 10 An Geimhreadh
1. (a) séasúr (b) scuabann (c) dorcha (d) ag cur (e) Geimhreadh (f) sneachta (g) íocann (h) fuar (i) fanann
2. Breathnadóireacht an mhúinteora fanann, canann, íocann
3.
Can Íoc Seas Fan Scuab
mé Canaim Íocaim Seasaim Fanaim Scuabaim
tú Canann tú Íocann tú Seasann tú Fanann tú Scuabann tú
sé Canann sé Íocann sé Seasann sé Fanann sé Scuabann sé
sí Canann sí Íocann sí Seasann sí Fanann sí Scuabann sí
5. (a) fanann (b) fuar (c) scuabann (d) sioc
6. Breathnadóireacht an mhúinteora
4.
s s e a s a n n r a o
d i e s n e a c h t a
s o d o r c h a f í p
é c r m o í o c a n n
a d s h p b n c f g h
s u f a n a n n u t i
ú g e i m h r e a d h
r r a g c u r c r ó t
g c a n a n n e d p o
s é s c u a b a n n m
11 Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com
Rang 4
Freagraí Aonad 11 Éadaí
1. (a) slipéir (b) fallaing sheomra (c) veist (d) léine oíche (e) fo-éadaí
2. slipéir, codladh, fo-éadaí, ligeann
3.
4.
5. (a) Caithim (b) Sroicheann (c) Séideann
6. (a) séideann (b) fallaing sheomra (c) codladh
s l i p é i r
a
f o é a d a í
a
í
c o d l a d h
l é i n e o í c h e
c
f a l l a i n g s h e o m r a
v e i s t
Caith Goid Séid Sroich Lig
mé Caithim Goidim Séidim Sroichim Ligim
tú Caitheann tú Goideann tú Séideann tú Sroicheann tú Ligeann tú
sé Caitheann sé Goideann sé Séideann sé Sroicheann sé Ligeann sé
sí Caitheann sí Goideann sí Séideann sí Sroicheann sí Ligeann sí
Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com 12
Rang 4
Freagraí Aonad 12 Oíche Shamhna
1.
Críochnaigh Maraigh Cuardaigh Brostaigh Triomaigh
mé Críochnaím Maraím Cuardaím Brostaím Triomaím
tú Críochnaíonn tú Maraíonn tú Cuardaíonn tú Brostaíonn tú Triomaíonn tú
sé Críochnaíonn sé Maraíonn sé Cuardaíonn sé Brostaíonn sé Triomaíonn sé
sí Críochnaíonn sí Maraíonn sí Cuardaíonn sí Brostaíonn sí Triomaíonn sí
6. (a) Ceannaíonn Mamaí an bia ar an Satharn. (b) Ullmhaím an dinnéar gach tráthnóna. (c) Rothaíonn sí go dtí an siopa.
2. (a) cailleach (b) cuardaíonn (c) taibhse (d) cnónna (e) gléasta (f) críochnaíonn (g) ag bailiú
3.
4. (a) ceannaíonn (b) ullmhaíonn (c) gortaíonn (d) rothaíonn (e) tosaíonn (f) gortaíonn
(a) cailleach •
(b) bairínbreac•
(c) taibhse •
(d) cnónna •
o
í
c
t i n e c h n á m h
c a i l l e a c h
g l é a s t a
h
a g b a i l i ú
m
t a i b h s e
b a i r í n b r e a c
c n ó n n a
5.
1.
2.
4.
5.
6.
7.
3.
13 Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com
Rang 4
Freagraí Aonad 13 An Geimhreadh
1. (a) fear sneachta (b) ag sciáil (c) leac oighir (d) ag sleamhnú
2. (a) ag sciáil (b) ag cur seaca (c) fear sneachta (d) ag sleamhnú
3.
4.
5. (a) Maisím an teach ag an Nollaig. (b) Imríonn Seán peil ag am lóin. (c) Deisíonn Ciarán an rothar nuair atá sé briste.
6. Breathnadóireacht an mhúinteora cuimhním, imir, deisigh, íslíonn
f e a r s n e a c h t a
b í r á t o h l á m n s
r l i a t h r ó i d í s
a g s c i á i l g s t n
t d g o u n s e g d o e
b í a e s r t u l m o a
á a g c u r s e a c a c
n l p s e l p h o e l h
f e d n s h e d b b s t
a g s l e a m h n ú h a
l e a c o i g h i r t f
Cuimhnigh Deisigh Maisigh Ísligh Imir
mé Cuimhním Deisím Maisím Íslím Imrím
tú Cuimhníonn tú Deisíonn tú Maisíonn tú Íslíonn tú Imríonn tú
sé Cuimhníonn sé Deisíonn sé Maisíonn sé Íslíonn sé Imríonn sé
sí Cuimhníonn sí Deisíonn sí Maisíonn sí Íslíonn sí Imríonn sí
Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com 14
Rang 4
Freagraí Aonad 14 Caitheamh aimsire
1. (a) Is foireann mé. (b) Is leath ama mé. (c) Is liathróid mé. (d) Is peil Ghaelach mé.
2. (a) liathróid (b) imreoirí (c) marcáil (d) leath ama (e) agaibh (f) acu (g) scór (h) foireann
3.f m
o a
p i m r e o i r í
e r c
i e á
l e a t h a m a i
g n l
h n
a
e
l i a t h r ó i d
a
s c ó r
h
4. (a) agam (b) agat (c) aige (d) aici (e) againn (f) agaibh (g) acu
5. (a) Tá an liathróid acu. (b) “An bhfuil airgead agaibh?” arsa Mamaí. (c) “Tá ár ngruaig scuabtha againn,” arsa na cailíní.
6. Breathnadóireacht an mhúinteora
15 Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com
Rang 4
Freagraí Aonad 15 Siopadóireacht
1. (a) oifiganphoist (b) búistéir (c) poitigéir (d) siopa troscáin (e) nuachtánaí (f) ollmhargadh
2.
3. (a) orm (b) ort (c) air (d) uirthi (e) orainn (f) oraibh (g) orthu
4. (a) orthu (b) orainn (c) orm (d) uirthi
5. (a) poitigéir (b) oraibh
n á t o m b s i o p a
u h l m n ú o p a o t
a p o i t i g é i r r
c b r c d s e f g t o
h h a l l t m n o h s
t p i r s é t u a u c
á l b g f i e d b c á
n l h h o r a i n n i
a s f g h p o c c m n
í ó p t e f í d d l b
o l l m h a r g a d h
Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com 16
Rang 4
Freagraí Aonad 16 Mé féin
1. croim • • ainn scor • • eann gual • • nach muin • • éal cloig • • eál
2.
gualainn
giall
cloigeann
muineál
3.s
g i a l l c
u f o
c a é r
r c l o i g e a n n
o a s a
i i ó c
m u i n e á l g h
é n
a
l
4. (a) liom (b) leat (c) leis (d) léi (e) linn (f) libh (g) leo
5. (a) ceann (b) croiméal (c) féasóg
6. (a) linn (b) leo (c) libh
1.
2.
3.
5.
4.
6.
17 Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com
Rang 4
Freagraí Aonad 17 An Nollaig
1.
3. (a) dom (b) duit (c) dó (d) di (e) dúinn (f) daoibh (g) dóibh
4. (a) dóibh (b) dúinn (c) daoibh agam
5. (a) Íosaf (b) Muire (c) Leanbh Íosa
2.
stábla
Leanbh Íosa
Muire
réalt
Íosaf
mainséar
L e a n b h Í o s a
Í o s a f
r é a l t
s t á b l a
m a i n s é a r
M u i r e
g
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com 18
Rang 4
Freagraí Aonad 18 Dul siar
1. (a) cailleach (b) réalt (c) nuachtánaí
2.
3. (a) Fanaim (b) Sroicheann (c) Deisíonn
4. (a) seasann (b) fanann (c) caitheann (d) ligeann (e) cuardaíonn (f) deisíonn (g) triomaíonn (h) imríonn
5. Nuacht Scor Fan Caill Brost Sroich Ré
nach ann ánaí aíonn each alt eann
s
c
o
r
f n
r c o n a
é a i u c
a n g e i m h r e a d h
l l e c
t l a h
e n t
f o é a d a í n á
c n
h a
í
19 Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com
Rang 4
Freagraí Aonad 19 Sa bhaile
1. (a) buncleapacha (b) dallóga (c) vardrús (d) leaba (e) páipéar balla (f) lampa
2.
3.
(a) Breathnadóireacht an mhúinteora (b) Breathnadóireacht an mhúinteora
4. Breathnadóireacht an mhúinteora
5. (a) scuabfaidh (b) gallúnach (c) lampa (d) folcadán
Briathar Aimsir fháistineach
can canfaidh
seas seasfaidh
íoc íocfaidh
fan fanfaidh
scuab scuabfaidh
s
b u n c l e a p a c h a
o
l a m p a
r
l e a b a
c
o
v a r d r ú s
d a l l ó g a
a
c u i r t í n í
p á i p é a r b a l l a
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com 20
Rang 4
Freagraí Aonad 20 Tinneas
1. Breathnadóireacht an mhúinteora
(a) Breathnadóireacht an mhúinteora (b) Breathnadóireacht an mhúinteora
4. Breathnadóireacht an mhúinteora
5. (a) scuabfaidh (b) gallúnach (c) lampa (d) folcadán
Caith Goid Séid Sroich Lig
mé Caithfidhmé Goidfidhmé Séidfidhmé Sroichfidhmé Ligfidhmé
tú Caithfidhtú Goidfidhtú Séidfidhtú Sroichfidhtú Ligfidhtú
sé Caithfidhsé Goidfidhsé Séidfidhsé Sroichfidhsé Ligfidhsé
sí Caithfidhsí Goidfidhsí Séidfidhsí Sroichfidhsí Ligfidhsí
5. (a) tinn (b)pian (c)fliú
6. (a) dallóg (b) cuirtíní (c) ligfidh (d) tinneas cinn
7. (a) tinneas cinn (b) scornach tinn
2.
4.
déid • • fidh
slagh • • eadh
caith • • dán
fl • • an
séid • • iú
pi • • fidh
3. e f l s é i d f i d h t
c s r o i c h f i d h i
a t s l á l r e s a b n
i i e i r b a d p í s n
t n é g s a ó é t m l e
h n í f ó f l i ú b a a
f g o i d f i d h c g s
i a d d á d n e g m h c
d l o h p r e a s d d i
h ú p i a n í d c b á n
s c o r n a c h t i n n
21 Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com
Rang 4
Freagraí Aonad 21 Bia
1. (a) piorra (b) oráiste (c) pluma (d) líomóid (e) banana
2. críochnóidh, cuardóidh, brostóidh, triomóidh
3.
4.
5. (a) Críochnóidh (b) Triomóidh (c) Cuardóidh
6. (a) ordú (b) biachlár (c) úll
t
l í o m ó i d
r
o r á i s t e
h
p i o r r a
ú l l í
u
m
b a n a n a
Críochnaigh Maraigh Cuardaigh Brostaigh Triomaigh
mé Críochnóidh mé Maróidh mé Cuardóidh mé Brostóidh mé Triomóidh mé
tú Críochnóidh tú Maróidh tú Cuardóidh tú Brostóidh tú Triomóidh tú
sé Críochnóidh sé Maróidh sé Cuardóidh sé Brostóidh sé Triomóidh sé
sí Críochnóidh sí Maróidh sí Cuardóidh sí Brostóidh sí Triomóidh sí
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com 22
Rang 4
Freagraí Aonad 22 Tinneas
1. (a) altra (b) x-ghathú (c) otharcharr (d) dochtúir (e) instealladh
2. (a) tinneas cinn (b) ospidéal (c) ísleoidh
3.
Cuimhnigh Deisigh Maisigh Ísligh Imir
mé Cuimhneoidh mé Deiseoidh mé Maiseoidh mé Ísleoidh mé Imreoidh mé
tú Cuimhneoidh tú Deiseoidh tú Maiseoidh tú Ísleoidh tú Imreoidh tú
sé Cuimhneoidh sé Deiseoidh sé Maiseoidh sé Ísleoidh sé Imreoidh sé
sí Cuimhneoidh sí Deiseoidh sí Maiseoidh sí Ísleoidh sí Imreoidh sí
5. (a) Bhí déideadh orm. (b) Thuganfiaclóirinstealladhdom. (c) Bhí an phian níos fearr ansin.
4.
b u i d é a l i
o e n
c i s
h x g h a t h ú
t h e
ú i a
i s l
r a l t r a
a
d
o t h a r c h a r r
1. 2. 3.
5.
4.
6.
7.
23 Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com
Rang 4
Freagraí Aonad 23 Scoil
1. leith • • rar
ceath • • óir
bior • • ear
cúig • • reas
2. (a) Seomra na gcótaí (b) Páirc imeartha (c) Seomra ranga
3. (a) leithreas (b) triúr (c) ceathrar (d) pasáiste
4.
5. (a) duine amháin (b) beirt (c) triúr (d) ceathrar (e) cúigear
6. (a) cúigear (b) fear amháin
d a h b c o d e b f p p
u p a s á i s t e l á á
i g l h i f l m i e m i
n t l n o i p s r i n r
e r a t u g a b t t o c
a i s c d e f g l h t i
m ú e c ú i g e a r m m
h r o l m n o p r e e e
á s m t u a b c d a g a
i m r l i h g f e s h r
n n a n a g c ó t a í t
s c e a t h r a r o h h
l t o i r v n a n g h a
Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com 24
Rang 4
Freagraí Aonad 24 An tEarrach
1. (a) bláthanna (b) seisear (c) ag bláthú (d) an tEarrach (e) planda (f) naonúr (g) uan (h) geal (i) seachtar
2. Daite: Feabhra Márta Aibreán
3.
4. (a) seisear (b) seachtar (c) ochtar (d) naonúr (e) deichniúr
5. (a) Tá seisear i mo chlann. (b) Tá deichniúr ag obair sa siopa.
6. uan Breathnadóireacht an mhúinteora
u a n
p l a n d a
a g b l á t h ú
e
g e a l
r
r
a g f á s
c
b l á t h a n n a
25 Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com
Rang 4
Freagraí Aonad 25 Teilifís
1. Breathnadóireacht an mhúinteora
2. (a) níos luaithe (b) sobaldráma (c) aeróg (d) callairí (e) mall (f) cúrsaí reatha (g) cén uair (h) luath (i) níos moille
3.
4. (a) luath (b) níos moille (c) mall (d) níos luaithe
5. (a) luaithe (b) moille
6. (a) fuaim (b) luath (c) sobaldráma
c
c l á r c a i n t e
c l á r f á i s n é i s e
r
c ú r s a í r e a t h a
ó
c
s o b a l d r á m a
c l á r f i a d h ú l r a
r
e
c l á r r é a l t a c h t a
c
l u a t h
t
a
Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com 26
Rang 4
Freagraí Aonad 26 An tEarrach
1. níos • • báistí
agcur • • glanadh
ag • • teo
níos • • fás
ag • • faide
níos • • fuaire
2. nóinín Breathnadóireacht an mhúinteora
3.
4. (a) te (b) níos fuaire (c) fuar (d) níos teo
5. (a) teo (b) fuaire
6. Breathnadóireacht an mhúinteora
b a d r o p t g e c
f g a r f é a r d a
h c g g c e p o í r
s u g n ó i n í n r
e r l g f u a r t i
ú b a r t p u g e n
i á n t e r s l o í
t i a c n m t a c o
m s d a g f á s h s
d t h s a r t í t t
n í o s f u a i r e
n í o s f a i d e o
27 Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com
Rang 4
Freagraí Aonad 27 Dul siar
1. (a) bláth (b) cuirtíní (c) oráiste Breathnadóireacht an mhúinteora
2.
3. (a) Imreoimid (b) Caithfidh (c) Triomóidh
4. (a) seasfaidh (b) fanfaidh (c) caithfidh (d)ligfidh (e) cuardóidh (f) deiseoidh (g) triomóidh (h) imreoidh (i) cuimhneoidh (j) ísleoidh (k) íocfaidh (l)sroichfidh (m) maróidh (n) scuabfaidh
p
s l a g h d á n b
i l
r á
o c l á r c a i n t e
r i h
á m
i e
i n s t e a l l a d h
t r
e c u i r t í n í
h
a
Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com 28
Rang 4
Freagraí Aonad 28 Crainn & bláthanna
1. (a) duilleog (b)planda (c)crann (d)fiaile (e)géag (f)síol
2.
(a) Breathnadóireacht an mhúinteora (b) Breathnadóireacht an mhúinteora
4. Gorm: cuir dún ceannaigh Dearg: abair clois ith faigh
5. (a) Dúirt Seán go raibh sé ag dul go dtí an siopa. (b) Rinne mé m’obair bhaile inné. (c) Chuala mé an scéal ar an raidió.
d é i p d d é a n f i
s p l a n d a s h g ó
h c m í r f a i g h a
s o c l o i s i s c b
h a b f g é ú o p l a
t á g h f s s ó t g i
c b n m i b í l r é r
r ó s s a a o t r a p
a d d u i l l e o g ú
n s n b l r g f d r i
n f b c e á g b e i r
Briathar Aimsir chaite
abair dúirt
beir rug
clois chuala
déan rinne
faigh fuair
3.
29 Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com
Rang 4
Freagraí Aonad 29 Éadaí
1. (a) cuaráin (b) brístí gearra (c) spéaclaí gréine (d) culaith fhliuch (e) culaith shnámha (f) hata gréine (g) t-léine
2. (a) Cuaráin. Breathnadóireacht an mhúinteora (b) Hata gréine. Breathnadóireacht an mhúinteora (c) Spéaclaí gréine. Breathnadóireacht an mhúinteora (d) Culaith fhliuch/shnámha. Breathnadóireacht an mhúinteora
3.
4. (a) Chuala (b) Fuair (c) Rug
5. (a) fallaing sheomra (b) spéaclaí gréine (c) slipéir (d) cuaráin
Abair Beir Clois Déan Faigh
mé Dúirt mé Rug mé Chuala mé Rinne mé Fuair mé
tú Dúirt tú Rug tú Chuala tú Rinne tú Fuair tú
sé Dúirt sé Rug sé Chuala sé Rinne sé Fuair sé
sí Dúirt sí Rug sí Chuala sí Rinne sí Fuair sí
Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com 30
Rang 4
Freagraí Aonad 30 Crainn & bláthanna
1. (a) beith (b) saileach (c) fuinseog (d) lus an chromchinn (e) dair (f) cloigín gorm (g) cam an ime
2.
3.
l
f u i n s e o g
s
c a m a n i m e
n
c l o i g í n g o r m
b e i t h
r
o
m
s a i l e a c h
h
d a i r
n
n
(a) Breathnadóireacht an mhúinteora (b) Breathnadóireacht an mhúinteora
4. Daite: fuinseog saileach cloigín gorm rós dair cam an ime
5. (a) bláth (b) saileach (c) cloigín gorm (d) duilleog (e) déanann (f) beir
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Briathar Aimsir láithreach
abair deir
beir beireann
clois cloiseann
déan déanann
faigh faigheann
31 Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com
Rang 4
Freagraí Aonad 31 Aimsir
4.
5. (a) Chonaic (b) bhí / chuaigh (c) Chuaigh
Feic Ith Tabhair Tar Téigh
mé Chonaic mé D'ith mé Thug mé Tháinig mé Chuaigh mé
tú Chonaic tú D'ith tú Thug tú Tháinig tú Chuaigh tú
sé Chonaic sé D'ith sé Thug sé Tháinig sé Chuaigh sé
sí Chonaic sí D'ith sí Thug sí Tháinig sí Chuaigh sí
1. cneas • • igh
tabh • • bhránta
té • • air
do • • allach
scam • • ta
2.
Réamhaisnéis an lae
Lá breá samhraidh atá ann inniu. Beidh tréimhsí gréine ann ar maidin ach
ansin beidh sé scamallach agus dobhránta. Beidh sé geal amárach agus
cneasta. Beidh an ghrian ag soilsiú an lá ar fad!
a
i
m
s
i
d a r
c n e a s t a o g b
c b s h
a h o r
t r é i m h s í g r é i n e
a á l á
l n s
l t i
g e a l a ú
c
h
3.
Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com 32
Rang 4
Freagraí Aonad 32 Laethanta saoire
1. Breathnadóireacht an mhúinteora
4.
2. (a) thar • • leán
(b) eit • • taistil
(c) mála • • saoire
(d) laethanta• • lear
l
a
a n t a e r f o r t
t
h
a
e i t l e á n
t
m á l a t a i s t i l
p a s
a g p a c á i l
o
i
t h a r l e a r
e
3.
Briathar Aimsir chaite
feic chonaic
ith d'ith
tabhair thug
tar tháinig
téigh chuaigh
(a) Breathnadóireacht an mhúinteora (b) Breathnadóireacht an mhúinteora
5. Daite: chonaic d’ith dúirt chuaigh thug
6. (a) chonaic (b) ag pacáil
33 Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com
Rang 4
Freagraí Aonad 33 Siopadóireacht
1. (a) ag íoc (b) custaiméir (c) ag roghnú (d) tagann, tugann (e) feiceann (f) itheann
4.
5. (a) Ithim (b) Téann (c) Tagann
Feic Ith Tabhair Tar Téigh
mé Feicim Ithim Tugaim Tagaim Téim
tú Feiceann tú Itheann tú Tugann tú Tagann tú Téann tú
sé Feiceann sé Itheann sé Tugann sé Tagann sé Téann sé
sí Feiceann sí Itheann sí Tugann sí Tagann sí Téann sí
2. (a) agin • • ach
(b) agrogh • • ol
(c) agceann • • nú
(d) agdí • • dóireacht
(e) agsiopa • • íor
3. a
g
s
i
a g r o g h n ú
p
a g c e a n n a c h
a g d í o l
ó
a g i n í o r
r
e
c u s t a i m é i r
a g í o c
h
t
Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com 34
Rang 4
Freagraí Aonad 34 Laethanta saoire
1. (a) an fharraige (b) ag snámh (c) spád (d) caisleán gainimh (e) an trá (f) buicéad (g) gaineamh 2.
g
a
c a i s l e á n
n
i b
m u
a n f h a r r a i g e
g c s
s é p
g a i n e a m h a n t r á
á d d
m
h
3. 8 = ocht 11 = aon déag 1 = aon 9 = naoi 10 = deich 7 = seacht 6 = sé 15 = cúig déag 13 = trí déag 14 = ceathair déag 12 = dó dhéag 2 = dó
4. Lá breá samhraidh a bhí ann. Bhí sé an-te, níos teo ná an lá roimhe. Dúirt Mamaí go raibh
sí ag dul go dtí an trá. Dúirt mise go raibh mé ag dul freisin. Chuireamar buicéad agus
spád sa charr. Thiomáin Mamaí go dtí an trá. Bhí a lán daoine ar an trá ach ní raibh ach
beirt san uisce. D’imríomar sa ghaineamh agus thógamar caisleán gainimh. Bhí an-spórt againn.
1.
2.
3.
5.
7.
4.
6.
35 Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com
Rang 4
Freagraí Aonad 35 Caitheamh aimsire
1. (a) leadóg (b) iascaireacht (c) marcaíocht (d) cispheil (e) dreapadóireacht (f) iománaíocht
2. i
o i l
m a é
m l á s i
a e n c c t
d r e a p a d ó i r e a c h t
c d í s i e
a ó o p r o
í g c h e i
o h e a r
c t i c e
h l h a
t t c
h
t
3. 18=ochtdéag 20=fiche 10=deich 15=cúigdéag 16 = sé déag 13 = trí déag 12 = dó dhéag 14 = ceathair déag 11 = aon déag 19 = naoi déag 17 = seacht déag
4. (a) iascaireacht (b) iománaíocht (c) dreapadóireacht
Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com 36
Rang 4
Freagraí Aonad 36 Dul siar
1. (a) níos teo (b) mall (c) níos luaithe (d) fuar (e) bláth (f) geal
2. (a) seachtar (b) triúr (c) duine amháin (d) ochtar (e) cúigear (f) deichniúr (g) seisear (h) beirt
3. ‘ag’ ‘ar’ agam orm agat ort aige air aici uirthi againn orainn agaibh oraibh acu orthu
4. (a) orthu (b) againn (c) oraibh (d) aici
Briathra Aimsir chaite Aimsir láithreach Aimsir fháistineach
déan Rinne Déanann Déanfaidh
abair Dúirt Deir Déarfaidh
feic Chonaic Feiceann Feicfidh
dún Dhún Dúnann Dúnfaidh
caith Chaith Caitheann Caithfidh
brostaigh Bhrostaigh Brostaíonn Brostóidh
deisigh Dheisigh Deisíonn Deiseoidh