UNIVERZITET U TRAVNIKUFAKULTET ZA TEHNIKE STUDIJEGRAEVINA

Raunarski programi za obradu slika(seminarski rad iz predmeta: MULTIMEDIJA, OBLIKOVANJE I PRIMJENA)

Profesor: prof.dr. Nikola MrvacMentor: asis. Aldin Obuina Student: Adan Mujiiasis.Aljo Deli

Travnik, juli 2015.Sadraj1.0 UVOD12.0 PROGRAMI ZA OBRADU SLIKA22.1. GIMP(GNU Image Manipulation Program)22.2. Pixia32.3. Photoscape42.4.Photoshop52.5. Corel PaintShop Photo62.6.ACDSee72.7.IrfanView72.8. Paint.NET82.9.Photo Pos Pro92.10. MyPaint93.0 OSNOVI DIGITALNE OBRADE SLIKE103.1. TA PREDSTAVLJA DIGITALNA OBRADA SLIKE?103.1.1. REPREZENTACIJA I MODELOVANJE SLIKE113.1.2. POBOLJANJE SLIKE123.1.3. RESTAURACIJA SLIKE123.1.4. KOMPRESIJA SLIKE123.1.5 ANALIZA SLIKE133.1.6. REKONSTRUKCIJA SLIKE IZ PROJEKCIJA133.1.7. TERMINOLOGIJA I PREDSTAVLJANJE SLIKE143.1.8.ELEMENTI SISTEMA ZA OBRADU SLIKE144.0 ZAKLJUAK155.0 LITERATURA16

1.0 UVOD

Odabir programa za obradu slike ovisi o vie faktora. Kao prvo, programi za obradu slike dijele se na one koji obrauju bitmape (ili rasterske slike, koje su nainjene od takica -pixela) i oni koji obrauju vektorske slike (koje su opisane pomou krivulja), pa je zbog toga prilikom odabira vano znati kakvu vrstu slika elite obraivati. Na primjer, fotografije nainjene digitalnim fotoaparatima ili skenirane slike su bitmape.Sljedee o emu treba voditi rauna je funkcionalnost koja se oekuje od programa za obradu slike.Oekivana funkcionalnost ovisi o tome u koju se svrhu obrauje slika - izrauju li se grafiki elementi za web stranice, obrauju li se fotografije za porodini fotoalbum i slino.Programi za obradu slike koriste se za unoenje slike u raunar pomou odgovarajueg ureaja(skener,digitalni fotoaparat,itd) i njihovu obradu.Ovi programi imaju dio naredbi slian naredbama programa za obradu crtea, ai logika i nain koritenja ovih naredbi slini su kao kod programa za obradu crtea. Oni koji se profesionalno bave obradom slike vjerojatno e odabrati neki od kvalitetnih profesionalnih programa od proizvoaa kao to su toAdobe (Photoshop ili Illustrator),Macromedia(Freehand ili Fireworks) iliCorel(CorelDRAW Graphics Suite).Prilikom odabira vano je i za koju se raunalnu platformu nabavlja program (na primjer, nabavlja li se program za MS Windows ili Macintosh platformu). Postoji vrlo mali broj kvalitetnih programa za obradu slike,a koji bi ujedno bili i besplatni, a neki od njih su: Gimp ;Pixia ;Photoscape ;Photoshop ;Corel PaintShop ; ACDSee ;IrfanView ; PaintNET; Photo Pos Pro ;MyPaint . U nastavku rada saznat emo neto malo vie o svim ovim programima, koja je njihova uloga i na koji nain funkcioniu.

Bottom of Form

2.0PROGRAMI ZA OBRADU SLIKA

2.1.GIMP(GNU Image Manipulation Program)

Gimp je popularni open-source editor slika. Gimpje jedan od najmonijih besplatnihprograma za obradu i kreiranje slika. Prva verzija izdata je jo davne 1996. Tokom godina ovaj program se razvio u najbogatiji alat za profesionalnu obradu slika i fotografija, a mnogi fotografi i dizajneri su u njemu nali besplatnu alternativu, skupim programima za ovu namjenu.Originalno je napisan za Linux platformu (gdje je dobio popularan naziv "Photoshop za Linux") i mada postoji i njegova verzija koja radi na Windows platformi, njegovo je korisniko suelje pomalo nezgrapno i zbunjujue za korisnike Windowsa, to je moda i njegov najvei nedostatak. Na Windowsima radi stabilno bez ikakvih potekoa, pa se GIMP esto smatra besplatnim Photoshopom. Gimp je izuzetno kvalitetan program za obradu slike koji se moe koristiti na niz naina: kao jednostavan program za crtanje, kao program za profesionalnu obradu slike, kaoimage renderer, kao konverter grafikih formata i slino. Ureivanje fotografija ovim programom je mogue preko raznovrsnih alata: kist (Brush), zrani kist (Airbrush), olovka (Pencil), ostale vrste kistova i uzoraka, alati za rotaciju slika, viestruki Redo i Undo, podrka za animacije, odabiranje oblika elementa (pravougaonik, elipsa, slobodni, fuzzy, inteligentni , poligonalni, itd.). Programom moete obraditi brojne ekstenzije slika: BMP, GIF, JPEG, MNG, PCX, PDF, PSD, PNG, SVG, TIF, TGA, XPM, i mnoge druge, ukljuujui konvertiranje tih formata fotografija.GIMP podrava i obradu RAW datoteka,uz pomo UFRaw dodatka, koje je mogue preuzeti. Ovaj dodatak podrava Canon, Nikon, Sony, Fuji, Olympus, Pentax and Minolta RAWdatoteke. Kao i GIMP i ovaj dodatak je besplatan i mogue je pokrenuti zasebno ili u samom programu.GIMP suelje (slika 1.) je vrlo slino suelju Photoshopa, s lijeve strane se nalazi alatna traka i svojstva odabranog alata, dok se s desne strane nalaze slojevi, brushevi, kanali, putanje i sl. U sredini je glavni prozor preko kojeg se vri ureivanje slika.GIMP je mogue koristiti u multi-window modu u kojem se otvara zasebni prozor za svaku od sekcija, tako da su alati i alatne trake otvoreni u svom prozoru.Najnovija verzija GIMP-a 2.8 podrava single-window mod, u kojem se alati i alatne trake mogu posloiti oko glavnog prozora za obradu slike. Ovaj mod je mnogo ugodniji za koritenje jer omoguava lake snalaenje.

Slika br.1; Gimp suelje

2.2.PixiaPixia je zanimljiv i kvalitetan program za obradu bitmapa koji posjedujemnoge napredne opcije (poput neogranienog brojalayera).Ukljuuje posebne kistove, opcije za viestruki layers, mogunost maskiranja, vektorski bitmapski bazirani alati za crtanje, boje i tonove, podeavanje osvjetljenja, undo,odnosno vraanje mnogo poteza unatrag i ponovni redo. Alatne ikone su pregledno dizajnirane, a prelazom mia preko njih dobivate kratni opis pojedine (slika br.2.)Slika br.2; Prikaz alata u programu PixiaProgram je napisan za MS Windows platformu ipostavlja relativno skromne hardverske zahtjeve.Program je kompatibilan sa starijim Windowsima, ali isto tako i sa Vistom i Windows 7. Nedostatak ovog programa je pomalo nedoraeno i neugledno korisniko suelje. Pixia ima samo 6.5 MB za download,a pri samoj instalaciji program vas pita koje slikovne fajlove elite asocirati sa njim. Vrlo je profesionalna i odlina je besplatna alternativa Photoshop-u. Ovaj program potie iz Japana i ima vrlo brojan i zanimljiv krug korisnika.

2.3.PhotoscapePhotoscape je jedan od najomiljenijihbesplatnih programa za slike. Pretrpan je mogunostima dok je s druge strane jednostavan za koritenje. Photoscape ima vie "modova" ukljuujui preglednik, editor, konverter formata slika, preimenovanje slikovnih fajlova, automatsko obraivanje slika (batch processor), pregled izgleda ispisa fotografije,screen captureodnosnoprint screenopcija ijo dosta toga. Ostavlja svestran dojam nakon upotrebe, s tim da vas suelje nee zbuniti kod potrebe za jednostavnijimureivanjem slika. Uz najpoznatije foto formate kao to su JPEG, PNG ili animirani GIF, podrava i RAW format. Ugraeni su predloci za stripove i kolae slika, a od alata tu je popularnired-eye removalza uklanjanje crvenih oiju na fotografijama, podeavanje svijetla ili sjena i kontrasta slike. Program ima dosta drugaije suelje (slika br.3) od vodeeg Photoshop-a, ali se zato obrada moe izvesti paraleno u tabovima to je velik plus za Photoscape. Nekome e u poetku biti teko naviknuti se na takav izgled editora, no u veini sluajeva to kasnije ide brzo. U zadnje dvije godine programu su nadodane dodatne opcije kao to je korekcija svijetla, filteri, promjena veliine (rezolucije slike), crtanje slika, podeavanje balansa crne i bijele itd.slika br.3; Prikaz suelja kod Photoscape-a

2.4.PhotoshopPhotoshop CS5poznate tvrtkeAdobemoete besplatno probati ali se licenca za trajno koritenje plaa. Razlog tome to je program nakrcan mogunostima za ureivanje, njegova ukupna veliina je skoro 1 GB. Adobe Photoshop je softver namijenjen za rastersko obraivanje digitalnih fotografija. Trenutno je vodei grafiki alat i namijenjen je za koritenje na Microsoft Windows i Apple operativnim sistemima. Kompanija zasluna za Photoshop se zove Adobe Systems.Koriste ga fotografi, umjetnici, dizajneri. Svaka slika koju vidite u asopisu ili na plakatu je "fotoopirana" odnosno prola kroz Adobeov Photoshop. Upravo ta profesionalnost kod obrade fotografija ga je postavila na mjesto broj jedan. Instalacija je standardna, suelje je napredano za poetnike. Photoshop nije nimalo slian dobrom staromWindows Paintu na kojeg smo svi navikli. Glavne karakteristike ovog programa su filteri i lee s kojima moete doslovno na raunalu stvoriti sliku u digitalnom obliku koju ste prethodno zamislili u glavi. Do takve upotrebe vas dijele alati i opcije kao to su:MiniBridgesuelje,Automatic Lens Correctionza automatizirane poslove koji su prije bili mogui za odraditi samo manualno,Content Aware Fillza programsko popunjavanje dijelova slike susjednim pikselima obraenim u prikladnoj boji i tonu. High Dynamic Range(HDR) je tehnika za procesiranje slika u veem rasponu osvjetljenja izmeu najsvjetlijih i najtamnijih dijelova fotografije.Intelligent selectionje trik koji, kako mu i ime kae, inteligentno odabire podruje i pomouRefineomoguava retuiranje (preradu) iskljuivog objekta poput perja, oblaka, kose itd. AdobePhotoshopima tradiciju meu programima za obradu slika ve 20 godina a meu novo pridolim mogunostima tu suMixer Brush, to je doslovno prevedenokist-mjea za kombiniranje boja, poboljani3Dalati. Prva verzija ovog profesionalnog alata je izala u februaru 1990. godine i to samo na Mac OS platformi. Korisnici Windowsa su tek s verzijom Photoshop 2.5, koja je izala u novembru 1992. godine, dobili pristup ovom programu.

2.5.Corel PaintShop PhotoPosljednje izdanje stavlja ovajprogram za ureivanje slikau klasu sa Adobeovim Photoshopom. PaintShop prua opcije brzog online dijeljenja slika kao i otvaranje projekata u HD rezoluciji. Ukljuuje jo i WebSite X5 za izradu websajtova u 5 koraka kao i Corel KTP kolekciju sa 24 filtera za postizanje specijalnih efektata na slici. Retuiranje (prerada) slika koje su prethodnouhvaeneiz HD videa uz kombinovanje fotografije i video projekta, je Corelova integracija multimedije u jednom jedinom programu. Za dijeljene ureenih slika potreban je Facebook, Flick ili Youtube korisniki raun, uvanje je na nain da se dokumentispre na CD/DVD; slanje direktno komprimiranih slika putem e-maila je ono to Corel PaintShop Photo ini obaveznim izborom. Organizacija je slina kao i ona koju imaju ostali programi za obradu slika, a ukljuuje: thumbnails odnosno pretpreglede fotografija za brzo selektiranje, pretragu, ocjenjivanje, tagove, primjenjivanje napravljenih postavka na sve ili neke od slika.slika br 4.;Corel Paintshop Photo2.6.ACDSeeACDSee Proje profesionalno dizajnirani program za obradu slika, esto koriten kao pregledik.Interface(slika br.5)mu je podjeljen na 4 dijela: sredina za kompletan predpregled galerije slika, na lijevoj strani navigacija i vei pregled odabrane fotografije, i desna strana s opcijamaprograma za retuiranje (preradu). Moda nema puno opcija za modificiranje slika, ali preglednost i organiziranost koje ima ACDSee pruaju brzo upadanje u shemu programa za manje iskusne korisnike. Svakako ga treba isprobati.

Slika br.5.; Prikaz suelja kod ACDSee programa

2.7.IrfanViewIrfanView (slika br.6.) je freeware preglednik slika, koju uz pregled moe i editati, konvertati ili pokretati multimedijalne sadraje. Tako uz slikovne, sadri podrku za video ili muzike datoteke (Flash, Ogg, MPEG,MIDI, mp3). Modificiranje slika prate standardne opcije za obradu: svjetlost, kontrast, gamma level, rotacijafotografije, zamjena ili ispunjavanje bojom, gumica, dodavanje teksta, mjerenje udaljenosti, islino. Program moe primati slike sa skenera, a opcija za stvaranje vlastitogscreensaverau oblikuslideshowauz popratnu muziku je takoer tu. IrfanView je stvorio mladi student informatike porijeklom iz BiH a zauzeo je mjesto meu omiljenim editorima (preglednicima) u svijetu kao simpatianprogram za ureivanje slika. Slika br.6; Logo IrfanView-a

2.8.Paint.NETPaint.NETje editor za slike s alatima za izrezivanje (crop), rotaciju i mjenjanje veliine slika, podeavanje boja, stvaranje kolaa fotografija, itd. Neogranien je brojRedoiUndoopcije za razliku od klasinog Painta, ija je Paint.NET zapravo besplatna zamjena, kod kojega je to ogranieno na 3 prethodna poteza. Prema nekim sajtovima specijaliziranim za fotografije, u dvoboju Paint.NET protiv GIMP-a pobjeuje upravo ovaj program za obradu slika jer su mu suelje (interface) i jednostavnost glavne prednosti to pogoduje poetnicima. Veliki je plus bristart-up,zapravo pokretanje aplikacije, a rijee se dogodi da se blokira, odnosno zamrzne, to moe unititi neiji cjelodnevni trud na fotografiji.

2.9.Photo Pos ProPhoto Pos Prose prije naplaivao, ali je sada besplatan za download. Mona je aplikacija s brojnim mogunostima za prosjenog korisnika. Korisnino suelje (interface) sadri najee koritene tool-ove a ukljuuje i savjet dana, bitne karakteristike koje ovaj program za obradu slika preporuuje. Nedostatak je to je taj isti interface predetaljan pa stvara nejasnoe i program nema kratice na tastaturi. Kod obrade fotografija veliki je plus posveenostRed Eye Reductionalatu, odnosno micanju crvenih oiju na slikama. Photo Pos Pro sadri datoteke raznoraznih oblika, tekstura, uzoraka, ablona, to je odlino zaureivanje kreativnih fotografija.

2.10.MyPaintMyPaintje jo jedna open-source aplikacija za ureivanje slika s brojnim kistovima i olovkama za crtanje, ugljenom, paletama i podlogama, a moete stvoriti i osobne crtae alate. Jednostavan i besplatan za download,MyPaintje uvrten u kategorijuprogrami za obradu slika,slini onom koji dolazi uz Windows. Poboljanja u odnosu na spomenuti su: fullscreencrtaa ploa u namjeri bolje preglednosti, bezbroj pregledno kategoriziranih kistova, bolji odabir boja sa promjenama svjetloe i zasienja, ureivanje zumiranih slika do ak 30x u nekim sluajevima i jo monogo toga.

3.0 OSNOVI DIGITALNE OBRADE SLIKE

3.1.TA PREDSTAVLJA DIGITALNA OBRADA SLIKE?

Digitalna obrada slike predstavlja skup metoda za obradu slike pomou raunara. Slike koje se obrauju mogu imati razliito porijeklo. Osim sa kamere, kao najeeg ulaza u sistem za obradu slike, slike mogu poticati sa satelita i drugih letjelica, ureaja za medicinsku dijagnostiku, telekomunikacionih ureaja za prenos, memorijskih medijuma za skladitenje, radara, sonara i drugih ureaja. U najveem broju sluajeva ulazna slika u sistem za obradu slike potie iz vidljivog dijela spektra, mada u nekim sluajevima predstavlja dvodimenzionalni signal iz nevidljivog dijela elektromagnetskog spektra. Zbog toga se u irem smislu, termin digitalna obrada slike koristi i za obradu bilo kakvih dvodimenzionalnih podataka. Izlazni signal iz sistema za digitalnu obradu slike je najee nova slika koja se prikazuje na video monitoru. Osim toga, izlazni podaci mogu biti prikazani i u obliku fotografije ili filma, a u nekim primjenama i u vidu numerikih podataka. Digitalna obrada slike vodi porijeklo iz ranih dvadesetih godina ovog vijeka. Naime, prva primjena digitalne obrade slike bila je za kodovanje slika koje su prenoene kablovskom vezom preko Atlantskog okeana i rekonstruisane na prijemnoj strani. Uvoenjem elementarnih tehnika digitalne obrade slike znatno je skraen proces prenosa slike i popravljen kvalitet. Mada je u kasnijem periodu dolo do znatnog napretka u tehnikama prenosa i rekonstrukcije slike, tek je sa usavravanjem raunarske opremei poetkom istraivanja svemira dolo do naglog razvoja digitalne obrade slike. Naime, 1964. god. digitalni raunar je prvi put iskoriten za popravku kvaliteta slika Mjeseca, dobijenih sa svemirske sonde Ranger 7. Poslije toga, digitalna obrada slike je postala nezaobilazan dio obrade podataka sa raznih satelita i sondi za istraivanje svemira.Zbog toga je digitalna obrada slike godinama bila sinonim za veoma skupu i visoku tehnologiju i kao takva dostupna samo malom broju istraivakih laboratorija u svijetu. Meutim, sa naglim razvojem elektronike i raunarske tehnike, a posebno mikroprocesora i integrisanih digitalnih procesora signala, digitalna obrada slike poela je da prodire i u mnoge druge oblasti, gdje ranije nije mogla biti koritena zbog visoke cijene. Tako se npr, digitalna obrada slike intenzivno koristi u medicini za obradu i popravku kvaliteta rendgenskih i ultrazvunih slika, za trodimenzionalnu rekonstrukciju organa u tomografiji i nuklearnoj magnetskoj rezonansi, itd. Druge vaneprimjene digitalna obrada slike je nala u fizici, astronomiji, biologiji, kriminalistici, metalurgiji, geologiji, pa ak i u arheologiji i rekonstrukciji umetnikih djela. U posljednjih desetak godina digitalna obrada slike je nala primjene i u filmu, televiziji, proizvodnji muzikih spotova i reklama, robotici, kontroli proizvoda u industriji, sistemima za automatsko upravljanje, itd. Iako su ulazni i izlazni signali iz sistema za obradu slike veoma raznovrsni, kao i njihove primjene, mnogi algoritmi za obradu su isti iako se koriste u veoma razliitim oblastima. Zbog toga se svi metodi koji se koriste u digitalnoj obradi slike mogu svrstati u svega est oblasti: -metodi za reprezentaciju slike, -metodi za poboljanje slike,- metodi za restauraciju slike, -metodi za kompresiju slike, -metodi za analizu slike ,-metodi za rekonstrukciju slike iz projekcija.

3.1.1. REPREZENTACIJA I MODELOVANJE SLIKEOsnovni problem reprezentacije slike je karakterizacija veliine koju predstavlja jedan element slike, koji se krae naziva piksel ili pel. Slika, zavisno od porijekla, moe predstavljati osvjetljenost objekata na sceni (ako je dobijena kamerom osvjetljenom na vidljivi deio spektra), apsorpcione karakteristike tkiva (kod rendgenskog snimanja), temperaturu objekata na sceni (kod infracrvenih kamera), refleksione karakteristike tkiva (kod ultrazvunih snimaka), itd. Vaan problem reprezentacije slike je vjernost kojom slika opisuje posmatranu fiziku pojavu. Vjernost reprezentacije zavisi od kvaliteta senzora koji se koristi u kameri,ali i od procesa prostorne i amplitudske diskretizacije (tj. odabiranja i A/D konverzije). Reprezentacija slike se bavi i raznim postupcima transformacije slike, koji se koriste za bolji opis sadraja slike, popravku njenog kvaliteta, kompresiju sadraja, itd. U uskoj vezi sa problemima reprezentacije slike su i postupci modelovanja slike. Slika se najee modeluje statistiki pomou statistikih karakteristika prvog i drugog reda. Pri tome se esto koristi pretpostavka o stacionarnosti slike, mada ova pretpostavka nije uvijek ispunjena. Mnogo vii nivo modelovanja se koristi u analizi slike, gdje se smatra da je slika sainjena od vie objekata, a model definie veze objekata na sceni. Poseban problem predstavljareprezentacija i modelovanje sekvenci slika, gdje se kao promjenljiva pojavljuje i vrijeme, odnosno, radi se o funkciji u trodimenzionalnom prostoru.

3.1.2. POBOLJANJE SLIKEKod metoda za poboljanje slike osnovni cilj je da se promjene neke karakteristike slike tako da ona bude pogodnija za prikaz na monitoru ili za dalju analizu. U principu se poboljanjem ne popravlja informacioni sadraj slike, ve se olakava koritenje postojeih informacija. Metodi za poboljanje slike su brojni, jer mnogo zavise od uslova pod kojima je slika dobijena, kao i od primjene poboljane slike. Zbog toga su mnogi postupciza poboljanje slike interaktivni ili adaptivni. Najei metodi za poboljanje slike su: poboljanje kontrasta, eliminacija uma, izotravanje slike, bojenje slike, itd. Kod nekih metoda svaki piksel slike se tretira nezavisno od ostalih, a u nekim drugim se pikseli tretiraju zavisno od svoje okoline. Za metode poboljanja slike je karakteristino da su najee veoma jednostavni tako da se mogu izvravati i u realnom vremenu.

3.1.3. RESTAURACIJA SLIKERestauracija slike se takoe koristi da bi se poboljao kvalitet slike, ali u sluajevima kada je degradacija slike poznata ili kada se moe formirati model degradacije. Tipini primjeri restauracijeodnose se na korekciju geometrijskih izoblienja optikog djela kamere, uklanjanje uma iji je statistiki model poznat, korekciju smanjene otrine slike usljed pokreta ili defokusiranja kamere, itd. Za razliku od prethodno pomenutih metoda za poboljanje slike, metodi restauracijesu mnogo kompleksniji i obino se ne izvravaju u realnom vremenu.

3.1.4. KOMPRESIJA SLIKESlika sadri ogromnu koliinu podataka. Na primjer, jedna standardna filmska slika, ije su dimenzije 24 mm 36 mm, ima oko 107 elemenata, ako je rezolucija filma 0.01 mm. Jedna standardna digitalna slika rezolucije 512 512 piksela ima oko 256 000elemenata. Ako se svaki piksel predstavi sa 8 bita, za predstavljanje takve slike potrebno je 256 kB. Jo vea koliina podataka javlja se kod sekvenci slika. TV sekvenca, ije je trajanje 1 s, zahteva oko 10 MB. Prenos ovako velikih koliina podataka telekomunikacionim kanalima predstavlja ozbiljan problem. Slini su problemi ako sliku ili video signal treba zapamtiti na nekom memorijskom medijumu. Da bi prenos i uskladitenje slika bio tehniki mogu i ekonomski isplativ, potrebno je primjeniti neke tehnike kompresije, kojima se smanjuje broj bita potreban za reprezentaciju slike. S obzirom na znaaj i potrebu za kompresijom podataka u slici, razvijen je veliki broj metoda kompresije. Jedna grupa metoda kompresije redukuje broj bita za reprezentaciju slike bez ikakvog gubitka informacija. Druga grupa metoda kompresije vri kompresiju uz gubitak beznaajne koliina informacija. Naravno, stepen kompresije ove druge grupe metoda znatno je vei. Za kompresiju podataka kod sekvenci slika takoe je razvijen veliki broj metoda, koje omoguavaju vrlo veliki stepen kompresije ime je omogueno uskladitenje i prenos video signala u digitalnoj formi.

3.1.5 ANALIZA SLIKEAnaliza slike se sprovodi radi utvrivanja kvantitativnih karakteristika objekata na slici i njihovih meusobnih odnosa. Jednostavni primjeri analize slike su nadzor automatskih proizvodnih linija u industriji, automatska analiza slika u biomedicini, itd. Sloeniji primjeri analizeukljuuju i prepoznavanje oblika i koriste se u robotici i u irokoj oblasti poznatoj pod nazivom mainski ili vjetaki vid (engl. computer vision). Analiza slike se sastoji iz vie postupaka koji u izvjesnoj mjeri oponaaju proces percepcije (opaanja) kod oveka. U ovu grupu postupaka spadaju postupci za izdvajanje ivica, postupci segmentacije, postupci za identifikaciju objekata na sceni, itd.

3.1.6. REKONSTRUKCIJA SLIKE IZ PROJEKCIJARekonstrukcija slike iz projekcija je posebna grupa postupaka restauracije kojima se rekonstruie dvodimenzionalni (ili viedimenzionalni) objekat iz vie jednodimenzionalnih (ili dvodimenzionalnih) projekcija. Ova grupa tehnika je najveu primjenu nala u medicinskim ureajima (razne vrste skenera).

3.1.7. TERMINOLOGIJA I PREDSTAVLJANJE SLIKEU daljem izlaganju e se pod terminom monohromna slika (crno-bijela ili siva slika) podrazumijevati kontinualna funkcija f xy ,koja predstavlja dvodimenzionalnu raspodjelu intenziteta, a gde x i y predstavljaju prostorne koordinate. Digitalna monohromna slika predstavlja sliku f xy , kod koje su diskretizovane i prostorne koordinate i intenzitet. Zbog toga digitalna slika ima konaan broj piksela i moe se predstaviti matricom iji indeksi vrsta i kolona oznaavaju poloaj posmatrane take u slici, a vrijednost elementa matrice predstavlja nivo sivog te take. Za razliku od uobiajenog Dekartovog pravouglogkoordinatnog sistema , u obradi slike mnogo se ee koristi koordinatni sistem koji vodi porijeklo iz televizije. Lahko se moe primjetiti da se koordinatni sistem za sliku razlikuje od Dekartovog po poloaju koordinatnog poetka, koji je u gornjem levom uglu, kao i po tome to su koordinatne ose zamijenile svoje uloge. Osim toga, ordinatna, x-osa, je usmjerena nadole. Koordinate piksela digitalne slike su cijeli brojevi m i n, a koordinatni poetak odgovara taki [0,0].

3.1.8.ELEMENTI SISTEMA ZA OBRADU SLIKEMada struktura sistema za digitalnu obradu slike u znaajnoj mjeri zavisi od njegove namjene, osnovne komponente sistema su u veini sluajeva povezane . Osnovnu komponentu sistema predstavlja raunar koji vri obradu slike. Raunar je spregnut sa ostalim djelovima sistema od kojih su najvaniji: memorija, video monitor, kamera sa ureajem za digitalizaciju, ulazni ureaji, izlazni ureaji i ureaji za komunikaciju sa operaterom. Memorija slui za trajno uskladitenje digitalnih slika u matrinom formatu. U praksi se kao memorijski medijumi najee koriste magnetski medijumi (disk, diskete, i znatno ree traka), zatim optiki diskovi (CD-ROM i digitalni optiki disk). Poto je u veini sistema za digitalnu obradu slike potrebno prikazati obraenu sliku operateru sistema, za tu svrhu se koristi poseban video monitor visoke rezolucije sa ekranom veih dimenzija. Raunarski sistem takoer treba da ima jo jedan manji monitor loijih karakteristika preko koga operater komunicira sa raunarom. Kamera sa ureajem za digitalizaciju predstavlja osnovni ureaj za unos digitalnih slika u raunar. Treba napomenuti da danas postoje i kamere sa ugraenim A/D konvertorom, koje kao izlaz direktno daju digitalni signal. Ipak, kod veine savremenih sistema jo uvijek se koriste kamere sa analognim izlazom koji je kompatibilan sa nekim TV standardom, dok dio za digitalizaciju slike predstavlja komponentu sistema za obradu slike. Ostali ulazni ureaji slue za alternativne naine unoenja slika u raunar. To su prije svega, razne vrste skenera, analogni video rekorderi, digitalni video rekorderi, nestandardne kamere, konvertorifilmske slike u TV sliku, senzori medicinskih ureaja, itd. Naravno, slika se moe unijeti u raunar i u digitalnom obliku pomou izmjenljivih memorijskih medijuma, kao i preko lokalne raunarske mree ili Interneta. Izlazni ureaji takoer mogu biti veoma raznovrsni. Najvaniji meu njima su ureaji za izradu vrstih kopija slike, kao to su razni laserski ili ink-det tampai (crno beli ili u boji), video printeri za izradu fotografija, ureaji za izradu slajdova, analogni video rekorderi, digitalni video rekorderi, ureaji za snimanje na analogni optiki disk, itd. Najei ureaji za komunikaciju raunara sa operaterom su raunarski monitor, tastatura i mi. Znatno rijee se koriste dojstik, grafika tabla i slini ureaji.

4.0 ZAKLJUAK

Razvojem raunarskih sistema i hardvera, praktino je onemogueno da se danas preko nove discipline , tzv. Multimedija, prepliu telekomunikacije, raunari, video-tehnika.Tendencija je da se u budunosti, preko jednog kompjuterskog sistema sve ovo efikasno objedini. Uopteno posmatrano, sliku moemo predstaviti kao dvodimezionalnu analognu funkciju f (x , y). Za zaspisivanje slike u digitalnom obliku prvo vrimo njenu digitalizaciju. Danas imamo veliki broj programa koji slue za obradu slike, u zavisnosti od programa do programa , postoje i oni koji su besplatni i dostupni svima , i irom svijeta. Svi ovi programi se meusobno razlikuju po nainu obrade slika, po pristupanosti, zatim po sloenosti funkcija i slino. Neki od poznatijih programa koji se koriste za obradu slika su Gimp ; Pixia ; Photoscape ; Photoshop ; Corel PaintShop ; ACDSee ; IrfanView ; PaintNET ; Photo Pos Pro ; MyPaint . U ovom seminarskom radu sam objasnila na kojem principu rade programi za obradu podataka, kako se koriste, i kako doi do njih .Svaki dan se stvaraju novi programi za obradu slika, i ima ih sve vie i vie, i prilikom odabira programa za obradu slike, ipak treba uzeti u obzir sve prednosti koje nudi jedan program.

5.0 LITERATURA1. http://www.carnet.hr/referalni/obrazovni/orpp/softver/obradaslike.html2. http://www.vidi-vishe.com/gimp-besplatni-program-za-obradu-slika/3. http://elektronika.jazbina.com/stari%20sajt/44%20-%20DOSlike/Dosl1.pdf4. http://program-za-slike.blogspot.com/

PRILOZISlika br.1; Gimp suelje Slika br.2; Prikaz alata u programu PixiaSlika br.3; Prikaz suelja kod Photoscape-aSlika br.4; Corel Paintshop PhotoSlika br.5; Prikaz suelja kod ACDSee programaSlika br.6; Logo irfanView-a

1