Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

PROGRAM ZAJĘĆ

WYKŁADY I ĆWICZENIA

I ROK

WYDZIAŁ FIZJOTERAPII

STUDIA DRUGIEGO STOPNIA

W TRYBIE DZIENNYM

I WIECZOROWYM

Łódź 2006 r.

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

1

REDAKCJA:

prof. dr hab. n. med. Jurek Olszewski

dr hab. n. med. Jolanta Kujawa

mgr inż. Barbara Zbrzezna

mgr Anna Stobiecka

Opracowanie programów:

prof. dr hab. n. med. Krzysztof Buczyłko

prof. dr hab. n. med. Andrzej Lewiński

prof. dr hab. n. med. Andrzej Buczyński

dr hab. n. med. prof. nadzw. Tomasz Ferenc

prof. dr hab. n. med. Józef Kocur

dr hab. n. med. prof. nadzw. Jan Czernicki

dr hab. n. med. prof. nadzw. Czesław Jeśman

dr n. human. Piotr Winczewski

prof. dr hab. n. med. Julita Chojnowska-Jezierska

dr hab. n. med. prof. nadzw. Jarosław Berent

dr hab. n. med. prof. nadzw. Anna Jegier

prof. dr hab. n. med. Romuald Holly

prof. dr hab. n. med. Grażyna Broniarczyk-Dyła

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

2

Przedmioty str

Metody badawcze i metodologia badań …………….............................................. 3

Kliniczne podstawy fizjoterapii w endokrynologii ....................................…......... 6

Demografia i epidemiologia ………....................................................................... 9

Podstawy genetyki ................................................................................................. 13

Psychologia kliniczna i psychoterapia .................................................................... 17

Dydaktyka fizjoterapii ............................................................................................ 23

Socjologia niepełnosprawności i rehabilitacji ..…………...................................... 27

Filozofia …….......................................................................................................... 31

Historia rehabilitacji ………………....................................................................... 34

Bioetyka ...…........................................................................................................... 39

Pedagogika specjalna .............................................................................................. 42

Farmakologia …………..………………………………………………………… 49

Zagadnienia prawne ................................................................................................ 56

Aktywność ruchowa i adaptacyjna ………............................................................. 62

Zdrowie społeczne zawodowe ................................................................................ 68

Ekonomia i systemy ochrony zdrowia .................................................................... 71

Kliniczne podstawy fizjoterapii w dermatologii ..................................................... 74

Arteterapia ……………………………………………………………………….. 77

Metodologia pracy magisterskiej…………………………………………………. 81

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

3

METODY BADAWCZE I METODOLOGIA BADAŃ Rozliczenie godzinowe:

Liczba godzin Rok studiów Semestr łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

I I 60 20 40 - Egzamin Cele dydaktyczne: W wyniku realizacji programu nauczania student: objaśni podstawowe zasady metodologiczne umożliwiające poprawne przeprowadzenie naukowego postępowania badawczego, umie poprawnie określić fazy postępowania naukowego, zna metody, techniki i narzędzia badawcze. Oceni poprawność metodologiczną badania naukowego. Przedstawi – potrafi rozwiązać, typowe dla nauk medycznych problemy badawcze i zna zasady pisania prezentacji i prac naukowych ,kwalifikacyjnych ( magisterskich). Treści programowe: Wykłady (po 2 godz.) Tematy: 1. Istota i pojęcie metodologii oraz elementy wiedzy o nauce i poznaniu naukowym. Definicja metodologii. Podział i zadania metodologii ogólnej i metodologii szczegółowej. Pojęcie nauki. Cechy i zasady poznania naukowego. Cele badań naukowych. Prawa nauki. Prawidłowości w nauce. Teoria naukowa. 2. Pojęcie, istota i zasady badań naukowych. Cele i funkcje badań naukowych. Zadania badań naukowych. Procesy poznania myślowego: Analiza i synteza; Dedukcja i indukcja; Porównywanie i przeciwstawianie, uogólnienie i wnioskowanie; Poznanie empiryczne. Rodzaje wyjaśnień naukowych : genetyczne, funkcjonalne, teleologiczno-funkcjonalne i logiczne.

3. Typy badań naukowych i procedury badawcze. Rodzaje badań i ich zadania: badania podstawowe, stosowane, diagnostyczne, weryfikacyjne, kompleksowe, przyczynkarskie i heurystyczne. Procedury badawcze : diagnostyczne, eksperymentalne itp.

4. Geneza i znaczenie metod badawczych. Istota pojęcia metoda badawcza. Cechy metod badawczych. Rodzaje metod badawczych i ich zadania: Metoda obserwacyjna, eksperymentalna; monograficzna; badań dokumentów, metoda indywidualnych przypadków, sondażu diagnostycznego, analizy i krytyki piśmiennictwa; analizy i konstrukcji logicznej; metody statystyczne; metody symulacji komputerowej i metody heurystyczne. 5. Techniki badań naukowych i narzędzia badawcze. Rodzaje i zadania technik badawczych : Obserwacja; Wywiad; Ankietowanie; Badanie dokumentów; Techniki socjometryczne. Narzędzia badawcze: Arkusz obserwacji; Kwestionariusz ankiety, kwestionariusz wywiadu, Test. 6. Organizacja i etapy badań naukowych. Formułowanie i uzasadnianie problemu badawczego. Fazy działania: faza określania, poszukiwań i decyzji. Przedstawienie przedmiotu badań, tematu pracy; Określenie tez

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

4

(pytań problemowych, problemów szczegółowych). Dobór metod, technik i narzędzi badawczych. Uporządkowanie wyników badań, ich kontrola i analiza. Problem kwalifikacji badań i powtarzalność wyników rehabilitacji i fizjoterapii. 7. Rodzaje prac naukowych i charakterystyka układu treści pracy kwalifikacyjnej. Referaty naukowe, artykuły i komunikaty naukowe, dzieła i rozprawy naukowe. Istota i znaczenie prac kwalifikacyjnych, koncepcja pracy i układ treści. Gromadzenie i opracowanie bibliografii. 8. EBM – Medycyna oparta na dowodach cz. I Ocena wiarygodności doniesień naukowych. Ocena reprezentatywności grup pacjentów. Randomizacja. Maskowanie : pojedynczo , podwójnie i potrójnie ślepa próba. Intention-to –treat analysis , Pierwszo-I drugorzędowe punkty końcowe. Rodzaje badań : badania kliniczno- kontrolne, badania kohortowe. 9. EBM – Medycyna oparta na dowodach cz.II Co kryje się za określeniem „ evidence- based medicine „? Parametry wykorzystywane w opisach badań klinicznych. Parametry oceniające ryzyko interwencji: RR; RRR; ARR; NNT; NNH. 10. Rodzaje wiedzy medycznej i zasady etyki w nauce. Model biomedyczny zakładający materialistyczne i deterministyczne rozumienie świata. Zdrowie w tym modelu sprowadza się do sprawności systemu biologicznego. Model aksjomedyczny , inaczej biopsychospołeczny zakłada iż osoba ludzka jest czymś więcej niż jedynie ciałem lub organizmem biologicznym – jest to istota która czuje, myśli, współdziała, a więc tworzy i działa w świecie wartości. Podstawowe zasady etyki w nauce. Problemy prawne badań i eksperymentów eksperymentów naukach biomedycznych.

Ćwiczenia (po 4 godz.) Tematy: 1. Wprowadzenie do pisania pracy magisterskiej. Rodzaje prac promocyjnych i ich ocena , rodzaje publikacji . Prace zespołowe , wspólne, zbiorowe , dydaktyczne , komentarze. 2. Fazy działania przy pisaniu prac magisterskich. Omówienie poszczególnych faz. Faza określania (diagnozy). Faza poszukiwań. Faza decyzji. 3. Zastosowanie metod badawczych. cz. I Metody przetwarzania materiałów (analiza i synteza, wyłączanie i włączanie cech, indukcja i dedukcja , ujęcia ilościowe i jakościowe ) 4. Zastosowanie metod badawczych cz. II Metody systematyzowania wyników (interpretowanie, wnioskowanie, dowodzenie, definiowanie i hipoteza).

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

5

5. Semestralny podział procesu pisania pracy magisterskiej. Przedyskutowanie tematu pracy, uzasadnienie wyboru i sposobu realizacji tematu. Sporządzenie czasowego planu pracy. Pomoc przy gromadzeniu literatury. 6. Dalsze etapy realizacji pracy. Omówienie metod zbierania materiałów badawczych. Omówienie technik i narzędzi badawczych zastosowanych w pracy magisterskiej. 7. Przedstawienie schematów prac. Sprawdzian z opanowania materiału dotyczącego zasad pisania pracy i układu pracy. 8. Samodzielne opracowanie artykułów naukowych. Cz. I Samodzielny wybór przez studentów artykułów naukowych i opracowanie ich pod kątem metodologicznym. 9. Samodzielnie opracowanie artykułów naukowych cz. II. Prezentacja przez studenta wybranych artykułów naukowych. 10. Opracowanie rozprawy promocyjnej. Wymagania ogólne. Omówienie danych dotyczących materiałów ilustracyjnych, załączników, aneksu, wykresów , schematów, rysunków, fotografii. Rola promotora . Omówienie trybu i zasad egzaminu końcowego ( obrony pracy ). Literatura:

1. Apanowicz J.: Metodologia nauk. Toruń 2003. 2. Brzeziński J.: Metodologia badań psychologicznych. PWN Warszawa 2002. 3. Daniłowicz P., Sawiński Z. i współ.: Podręcznik socjologicznych badań

ankietowych. Warszawa 1992. 4. Lutyńska K.: Wywiad kwestionariuszowy „ Polska Akademia Nauk Instytut

Filozofii i Socjologii , Ossolineum Wrocław 1984. 5. Majchrzak J., Mendel T.: Metodyka pisania prac magisterskich i dyplomowych.

Poznań 1999. 6. Pilch T., Bauman T.: Zasady badań pedagogicznych – Strategie ilościowe i

jakościowe, Wydawnictwo Akademickie „Żak” Warszawa 2001.

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

6

KLINICZNE PODSTAWY FIZJOTERAPII W ENDOKRYNOLOGII Rozliczenie godzinowe:

Rok studiów Semestr Liczba godzin

łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

I II 44 16 28 - Egzamin Cele dydaktyczne: Cel nauczania przedmiotu - opanowanie wiedzy na temat anatomii, fizjologii i patofizjologii układu wydzielania wewnętrznego, ze szczególnym uwzględnieniem tych jednostek klinicznych, które istotnie wpływają na jakość życia pacjentów. Nabycie umiejętności postępowania fizjoterapeuty w stanach wiążących się z zaburzeniami czynności gruczołów wydzielania wewnętrznego lub metabolizmu obwodowego hormonów. Treści programowe: Wykłady (2 godz.) Tematy: 1. Wprowadzenie do endokrynologii. Anatomia i fizjologia gruczołów wydzielania wewnętrznego, podstawowe pojęcia, mechanizm działania hormonów i zasady regulacji.

2. Układ podwzgórzowo-przysadkowy Struktura i czynność układu podwzgórzowo-przysadkowego. Testy diagnostyczne służące do określenia prawidłowości wydzielania hormonów. 3. Tarczyca Gruczoł tarczowy – anatomia i fizjologia, synteza hormonów tarczycy, metabolizm obwodowy hormonów tarczycy, zaburzenia czynności tarczycy pierwotne i wtórne, przykłady jednostek klinicznych. Podstawy fizjoterapii w tyreologii. 4. Nadnercza Gruczoły nadnerczowe – budowa, czynność i regulacja wydzielania hormonów, steroidogeneza, synteza katecholamin, zaburzenia czynności kory nadnerczy pierwotne i wtórne, zaburzenia czynności rdzenia nadnerczy, przykłady jednostek klinicznych. Podstawy fizjoterapii w chorobach będących następstwem zaburzeń czynności kory i rdzenia nadnerczy. Podstawy fizjoterapii w jatrogennym zespole Cuschinga.

5. Choroby endokrynne u dzieci Omówienie podstawowych zaburzeń rozwojowych, wole, wrodzona niedoczynność tarczycy, wrodzony przerost nadnerczy, niskorosłość. Omówienie podstaw fizjoterapii w zaburzeniach endokrynnych u dzieci, odrębności w stosunku do fizjoterapii osób dorosłych.

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

7

6. Gospodarka wapniowo-fosforanowa Omówienie roli parathormonu, kalcytoniny, aktywnych metabolitów wit. D3, wapnia i fosforanów w regulacji gospodarki wapniowo-fosforanowej. Kliniczne podstawy fizjoterapii w zaburzeniach gospodarki wapniowo-fosforanowej.

7. Zaburzenia odżywiania Otyłość, zespół metaboliczny, anorexia nervosa, bulimia - epidemiologia, patogeneza, dignostyka, leczenie i powikłania. Patogeneza cukrzycy. Podstawy fizjoterapii w stanach wynikających z zaburzeń odżywiania. Rola fizjoterapii w cukrzycy.

8. Zmiany endokrynologiczne w przebiegu starzenia. Osteoporoza Podstawy fizjoterapii w zaburzeniach endokrynologicznych związanych z procesem starzenia, ze szczególnym uwzględnieniem osteoporozy.

Ćwiczenia (po 4 godz.)

Tematy: 1. Choroby podwzgórza i przysadki: zaburzenia czynności, guzy – epidemiologia, patogeneza, diagnostyka, leczenie. Podstawy fizjoterapii u pacjentów z guzami okolicy podwzgórzowo-przysadkowej i u chorych z niedoczynnościa przysadki.

2. Zaburzenia czynności tarczycy: (epidemiologia, patogeneza, diagnostyka i leczenie): nadczynność tarczycy ze szczególnym uwzględnieniem symptomatologii, niedoczynność tarczycy - zasady substytucji hormonów tarczycy. Rola fizjoterapii u pacjentów z zaburzeniami czynności tarczycy.

Wole i nowotwory tarczycy: wole miąższowe, guzkowe, nowotwory łagodne i raki tarczycy (epidemiologia, diagnostyka i leczenie). Badanie palpacyjne gruczołu tarczowego, niepokojące cechy guzków tarczycy w badaniu klinicznym. Zapalenia tarczycy. Leczenie chirurgiczne chorób tarczycy. Leczenie 131I w chorobach tarczycy. Podstawy fizjoterapii u chorych leczonych z powodu nowotworów złośliwych gruczołu tarczowego

3. Choroby kory i rdzenia nadnerczy: choroba Addisona, zespoły Cushinga, choroba Conna, pheochromocytoma – epidemiologia, objawy kliniczne, diagnostyka, leczenie. Endokrynologiczne przyczyny nadciśnienia tętniczego. Ostre stany zagrożenia życia wynikające z zaburzeń czynności kory i rdzenia nadnerczy. Podstawy fizjoterapii u pacjentów z nadciśnieniem tętniczym z przyczyn endokrynologicznych.

4. Zaburzenia odżywiania: Epidemiologia otyłości na świecie i w Polsce. Diagnostyka i podział otyłości. Cele i metody leczenia otyłości.Anorexia nervosa – definicja, epidemiologia, patogeneza, objawy, leczenie, rokowanie. Podstawy fizjoterapii u pacjentów z zaburzeniami odżywiania.

Cukrzyca: część wewnątrzwydzielnicza trzustki, fizjologia wydzielania insuliny, cukrzyca typu 1 oraz typu 2. Hormony hiperglikemizujące. Śpiączki cukrzycowe i stany hipoglikemii. Podstawy fizjoterapia u pacjentów z cukrzycą.

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

8

5. Gospodarka wapniowo-fosforanowa Nadczynność a niedoczynność przytarczyc – obraz kliniczny. Pierwotna i wtórna nadczynnośc przytarczyc, trzeciorzedowa nadczynnośc przytarczyc, rzekoma nadczynność i niedoczynność przytarczyc. Podstawy fizjoterapii w zapobieganiu utracie masy kostnej.

6. Osteoporoza –klasyfikacja, patogeneza, zasady rozpoznawania, wskazania do wykonania badań densytometrycznych. Osteoporoza wtórna. Wpływ osteoporozy na jakość życia pacjentów. Leczenie osteoporozy farmakologiczne i niefarmakologiczne. Podstawy fizjoterapii w leczeniu powikłań osteoporozy.

7. Zaburzenia czynności gonad. Menopauza Dojrzewanie płciowe i jego zaburzenia, cykl płciowy kobiety, menopauza, hormonalna terapia zastępcza, hipogonadyzm męski. Kliniczne podstawy fizjoterapii u kobiet w wieku pomenopauzalnym i u mężczyzn w okresie andropauzy. Literatura:

1. Pawlikowski M. red. Marek Pawlikowski, Zarys endokrynologii klinicznej, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 1996.

2. Pawlikowski M., red. Marek Pawlikowski, Zaburzenia hormonalne, PZWL, Warszawa 2003,

3. Romer T., red. Tomasz Romer, Endokrynologia kliniczna dla ginekologa, internisty i pediatry, wyd. Springer PWN; Warszawa 1998.

4. Lewiński Andrzej, red. Greenspan i Gardner, redakcja naukowa wydania polskiego, Endokrynologia ogólna i kliniczna, wyd. Czelej, Lublin, 2004.

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

9

DEMOGRAFIA I EPIDEMIOLOGIA Rozliczenie godzinowe:

Liczba godzin Rok studiów Semestr łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

I II 46 14 32 - Egzamin Cele dydaktyczne: Celem nauczania przedmiotu jest przygotowanie studentów Wydziału Fizjoterapii w zakresie szeroko rozumianej ochrony i profilaktyki zdrowia. W trakcie prowadzonych zajęć studenci zapoznają się z kluczowymi zagadnieniami z zakresu demografii, higieny i epidemiologii. Nauczą się metod pomiaru stanu zdrowia zbiorowości oraz poznają podstawowe zagadnienia z zakresu epidemiologii chorób cywilizacyjnych i chorób zakaźnych oraz znaczenia badań przesiewowych w profilaktyce niepełnosprawności. Naucza się oceny skali określonych problemów niepełnosprawności w ujęciu demograficznym i epidemiologicznym. Treści programowe: Wykłady: (po 2 godz.) Tematy:

1. Cele i metody prowadzenia badań epidemiologicznych i demograficznych Aktualna sytuacja zdrowotna społeczeństwa w świetle danych demograficznych i epidemiologicznych. Podstawy prognozowania. Epidemiologia jako dziedzina nauki o zdrowiu człowieka. Podstawowe definicje i pojęcia demograficzne i epidemiologiczne.

2. Pomiar stanu zdrowia zbiorowości Definicja zdrowia i choroby. Miary częstości chorób. Cele i metody badań epidemiologicznych. Zasady i sposoby przeprowadzania badań prospektywnych i retrospektywnych. Korzystanie z dostępnych źródeł informacji.

3. Typy badań epidemiologicznych Obserwacje i eksperymenty. Epidemiologia obserwacyjna. Epidemiologia eksperymentalna. Potencjalne błędy w badaniach epidemiologicznych. Podstawowe wiadomości ze statystyki.

4. Epidemiologia oraz zasady profilaktyki chorób i niepełnosprawności. Przyczynowość w epidemiologii. Koncepcja przyczynowości. Ustalanie przyczyny choroby. Istota profilaktyki. Poziomy profilaktyki. Badania przesiewowe.

5. Epidemiologia wybranych chorób cywilizacyjnych Profilaktyka i epidemiologia wybranych chorób cywilizacyjnych. Ochrona sanitarno – przeciwepidemiczna społeczeństwa. Rola i znaczenie szczepień ochronnych. Problem bioterroryzmu. Główne zagrożenia zdrowotne. Kierunki działań wychowawczo – zdrowotnych. Ocena skali chorób wybranych problemów niepełnosprawności w ujęciu demograficznym i epidemiologicznym.

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

10

6. Epidemiologia chorób zakaźnych Wybrane zagadnienia z epidemiologii chorób zakaźnych. Czynniki zagrożenia epidemiami. Epidemia i endemia. Łańcuch epidemiczny. Drogi szerzenia się chorób zakaźnych. Choroby zakaźne szczególnie niebezpieczne. Dochodzenie epidemiologiczne.

7. Podstawowe pojęcia i zagadnienia w zakresie higieny ogólnej Definicje i pojęcia w zakresie higieny. Higiena pracy. Hałas i wibracja. Wpływ pola elektromagnetycznego na organizm człowieka. Zasady higieny osobistej i ubioru. Wpływ czynników środowiskowych na organizm. Choroby zawodowe. Ćwiczenia: (po 2 godz.) Tematy: 1. Demografia i jej znaczenie dla innych dziedzin nauki Definicja i zakres demografii. Badania demograficzne. Charakterystyka metod i zasad analizy demograficznej. Wykorzystanie danych statystycznych dla potrzeb demografii 2. Ochrona sanitarno – higieniczna i przeciwepidemiczna populacji Epidemiologia w ujęciu historycznym. Epidemiologia współczesna. Definicja i zakres epidemiologii. Dokonania epidemiologii. Rola i znaczenie szczepień ochronnych. Likwidacja ogniska choroby zakaźnej. Opracowanie schematu postępowania w celu likwidacji ogniska chorób zakaźnych.

3. Pomiar stanu zdrowia zbiorowości Definicja zdrowia i choroby. Miary częstości chorób. Korzystanie z dostępnych źródeł informacji. Metody standaryzacji współczynników. Analiza porównawcza występowania chorób. Normy prawne dotyczące chorób zakaźnych. Obliczanie i szacowanie ryzyka względnego. 4. Typy badań epidemiologicznych i ich znaczenie dla oceny stanu zdrowia populacji Obserwacje i eksperymenty. Epidemiologia obserwacyjna. Badania przekrojowe. Epidemiologia eksperymentalna. Losowe badania kontrolowane. Próby terenowe. Potencjalne błędy w badaniach epidemiologicznych. Sporządzanie projektu badania kliniczno – kontrolnego i badania kohortowego.

5. Analiza przyczynowości w epidemiologii Koncepcja przyczynowości. Czynniki w przyczynowości. Ustalanie przyczyny choroby. Wiarygodność i zgodność badań. Zależność dawka – efekt. Wybór badania. Ocena dowodu badań.

6. Epidemiologia i zasady profilaktyki Istota profilaktyki. Poziomy profilaktyki. Prowadzenie i zaplanowanie praktyczne modelu badań przesiewowych – screening. Ocena skali wybranych problemów niepełnosprawności w ujęciu demograficznym i epidemiologicznym.

7. Epidemiologia chorób zakaźnych Pojęcia epidemiologiczne. Opis praktyczny stosowanych pojęć. Łańcuch infekcji. Opis łańcucha epidemicznego. Praktyczny opis dochodzenia epidemiologicznego.

8. Epidemiologia kliniczna jej praktyczne znaczenie Definicja normy i nieprawidłowości. Nieprawidłowości związane z chorobą. Testy diagnostyczne – praktyczne ich zastosowanie. Naturalna historia choroby i jej prognoza. Profilaktyka w praktyce klinicznej.

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

11

9. Epidemiologia środowiskowa i medycyny pracy Środowisko a zdrowie. Ekspozycja i dawka. Zależność dawka – efekt, dawka – odpowiedź. Ocena ryzyka i zarządzanie ryzykiem. Planowanie opieki zdrowotnej i jej ocena. Określenie problemu zdrowotnego. Monitorowanie. Epidemiologia a polityka społeczna i zdrowotna.

10. Epidemiologiczna i sanitarno – higieniczna ocena powietrza Skład chemiczny powietrza atmosferycznego i jego wpływ na organizm ludzki. Wpływ zmian ciśnienia i wilgotności na organizm. Badanie praktyczne ruchu powietrza. Metody ochrony powietrza przed zanieczyszczeniami.

11. Epidemiologiczna i sanitarno – higieniczna ocena oświetlenia Rodzaje oświetlenia. Oznaczanie współczynnika świetlnego oraz kąta padania światła dla wybranych miejsc. Sporządzanie odpowiedniego sprawozdania. Ocena skutków epidemiologicznych. 12. Hałas i wibracje Wpływ hałasu i wibracji na zdolności umysłowe i fizyczne człowieka. Pomiar poziomu hałasu. Pomiar poziomu drgań. 13. Epidemiologiczna i higieniczna ocena jakości wody Znaczenie wody dla życia i zdrowia ludzi. Rodzaje wód i metody oceny ich przydatności. Wymagania jakościowe stawiane wodzie przeznaczonej do picia. Praktyczne badanie jakości wody. Ocena skutków epidemiologicznych jakości wody 14. Epidemiologiczna i higieniczna ocena jakości żywności Definicja i podział środków spożywczych. Metody konserwacji żywności. Badanie praktyczne środków spożywczych. Ocena epidemiologiczna zagrożeń związanych z jakością żywności 15. Podstawowe zagadnienia z zakresu higieny środowiskowej Higiena i profilaktyka zagrożeń związanych z WZW i AIDS. 16. Epidemiologia służby zdrowia, polityka zdrowotna. Planowanie opieki zdrowotnej. Monitoring wyników. Cykl planowania. Epidemiologia a polityka społeczna i zdrowotna. Polityka zdrowotna w praktyce. Wiedza epidemiologiczna o specyficznych chorobach. Planowanie badań demograficznych i epidemiologicznych.

Literatura obowiązkowa: 1. Beagichole R., Bonita R.: Podstawy epidemiologii. IMP. Łódż. 2003 2. Buczyński A.: Higiena. Wydawnictwo WSHE. Łódż. 2000 3. Buczyński A.: Epidemiologia. Wydawnictwo WSHE. Łódż. 2000 4. Jędrychowski W.: Podstawy epidemiologii. Wydawnictwo Collegium Med. UJ.

Kraków. 1995. 5. Marcinkowski J.T.: Podstawy higieny. Wydawnictwo VOLUMED.

Wrocław.1997. 6. Zaborowski L i wsp. Przewodnik do ćwiczeń z higieny. Skrypt AM. Gdańsk.1995.

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

12

Literatura dodatkowa: 1. Korczak C.: Ochrona zdrowia. PZWL. Warszawa. 1990. 2. Indulski T.: Zdrowie publiczne. IMP. Łódż. 2002. 3. Marcinkowski T.: Higiena, profilaktyka i organizacja w zawodach medycznych.

Wydawnictwo PZWL. Warszawa. 2003.

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

13

PODSTAWY GENETYKI Rozliczenie godzinowe:

Liczba godzin Rok studiów Semestr łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

I I 30 10 20 - Egzamin Cele dydaktyczne: Przedmiot podstawy genetyki powinien stworzyć szerokie spojrzenie studentów fizjoterapii na problemy genetyki ogólnej i genetyki człowieka (genetyka medyczna). W wyniku realizacji programu nauczania student opanuje podstawowe pojęcia i prawa genetyki ogólnej. Przedstawi budowę i funkcję genów u Prokariota i Eukariota oraz procesy realizacji informacji genetycznej w komórce. W zakresie genetyki człowieka student przedstawi ogólne cechy dziedziczenia jednogenowego autosomalnego dominującego, recesywnego i sprzężonego z płcią oraz cechy uwarunkowane wieloczynnikowo. Przedstawi dziedziczenie układu grupowego ABO i czynnika Rh. Student potrafi ułożyć prawidłowy kariogram człowieka i zapisać kariotypy podstawowych zespołów chromosomopatii somatycznych i płciowych. Pozna rodzaje testów cytogenetycznych na mutagenność. Student zapozna się z wybranymi chorobami genetycznymi w różnych specjalnościach klinicznych. Omówi aspekty genetyczne wrodzonych wad rozwojowych i cech dysmorficznych oraz zaburzeń w rozwoju cielesno-płciowym. Zapozna się z podstawowymi technikami badawczymi stosowanymi w genetyce medycznej. Pozna problemy psychologiczne i etyczne w genetyce człowieka. Zrozumienie genetyczne uwarunkowania uzdolnień ruchowych. Treści programowe: Wykłady (po 2 godz.) Tematy: 1. Molekularne i genetyczne podłoże chorób nowotworowych.

Zagadnienia: protoonkogeny i geny supresorowe (antyonkogeny); onkoproteiny; mechanizmy aktywacji protoonkogenów; wirusy onkogenne DNA i RNA; zaburzenia cyklu komórkowego a proces kancerogenezy; procesy kancerogenezy chemicznej; nowotwory dziedziczne; cytogenetyka nowotworów.

2. Zespoły zaburzeń rozwoju cielesno-płciowego uwarunkowane genetycznie. Zagadnienia: pojęcia płci; geny biorące udział w determinacji płci i rozwoju wewnętrznych i zewnętrznych narządów płciowych; geny odwrócenia płci; zaburzenia rozwoju cielesno-płciowego związane z aberracjami chromosomowymi; zespół czystej i mieszanej dysgenezji gonad; obojnactwo rzekome: męskie, żeńskie; obojnactwo prawdziwe; genetyczne aspekty niepowodzeń rozrodu.

3. Diagnostyka prenatalna wad rozwojowych oraz chorób uwarunkowanych

genetycznie. Poradnictwo genetyczne i etyczne problemy genetyki. Zagadnienia: etiologia wrodzonych wad rozwojowych; podział wrodzonych wad rozwojowych; czynniki teratogenne; embriopatie polekowe; wskazania do diagnostyki prenatalnej; metody diagnostyki prenatalnej; cele i zadania poradni genetycznej; wskazania do skierowania do poradni genetycznej; etyka a genetyka medyczna; konwencje i obowiązujące dokumenty prawne związane z genetyka medyczną.

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

14

4. Terapia genowa i jej perspektywy. Wybrane zagadnienia z biotechnologii.

Zagadnienia: strategie terapii genowej; rodzaje terapii genowej; metody wprowadzania genów do komórek; wektory wirusowe (DNA, RNA), wektory fizyko-chemiczne; próby terapii genowej u ludzi: choroby układu krążenia, mukowiscydoza, hipercholesterolemia rodzinna, AIDS; podstawowe strategie terapii genowej w nowotworach złośliwych; główne cele badań biotechnologicznych; klonowanie terapeutyczne; klonowanie tkanek i narządów.

5. Choroby genetyczne w wybranych specjalnościach klinicznych. Zagadnienia: molekularne i genetyczne podstawy wybranych chorób neurologicznych i narządów zmysłów: choroba Hungtingtona, choroba Alzheimera, choroba Parkinsona; padaczki uwarunkowane genetycznie; stwardnienie rozsiane, rdzeniowy zanik mięśni, dystrofia miotoniczna; dystrofia mięśniowa Duchenne’a, zespół łamliwego chromosomu X, dziedziczna postać głuchoty, ślepota na barwy; najczęstsze choroby monogenowe zawierające w swym obrazie klinicznym upośledzenie umysłowe; aspekty genetyczne schizofrenii.

Ćwiczenia (po 4 godz.) Ćwiczenie 1 Temat 1: Cytogenetyka cz. I - (4 godz.)

1. Omówienie regulaminu ćwiczeń i prelekcja wstępna 2. Metody uzyskiwania chromosomów 3. Metody wybarwiania prążkowego chromosomów (G, Q, R, C) 4. Układanie prawidłowego kariogramu człowieka

Temat 2: Cytogenetyka cz. II - (4 godz.) 1. Prelekcja wstępna 2. Zespoły trisomii autosomów:

- zespół Downa - zespół Pataua - zespół Edwardsa

3. Analiza kariogramów ww. chromosomopatii 4. Aberracje struktury chromosomów somatycznych:

- rodzaje aberracji strukturalnych - przykłady zapisów aberracji strukturalnych

5. Kariotypy mozaikowe Ćwiczenie 2. Temat 1: Cytogenetyka cz. III - (4 godz.)

1. Prelekcja wstępna 2. Zespoły chromosomopatii płciowych:

- zespół Turnera - zespół Klinefeltera - zespoły: 47,XXX, 47,XYY

3. Analiza kariogramów ww. chromosomopatii Temat 2: Cytogenetyka cz. IV - (4 godz.)

Prelekcja wstępna Zespoły delecji:

- zespół Cri du chat - zespół Wolfa-Hirschhorna

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

15

Zespoły mikrodelecji: - zespół Pradera-Williego - zespół Angelmana

Cytogenetyka interfazalna: - heterochromatyna płciowa w komórkach interfazowych - technika fluorescencyjnej hybrydyzacji in situ (FISH)

Ćwiczenie 3. Temat 1: Dziedziczenie mendlowskie cz.I - (4 godz.)

Prelekcja wstępna Dziedziczenie jednej cechy Dziedziczenie dwóch cech niezależnych Dziedziczenie dwóch cech sprzężonych ze sobą Wykonywanie krzyżówek na dziedziczenie ww. cech

Temat 2: Dziedziczenie mendlowskie cz. II - (4 godz.)

1. Prelekcja wstępna 2. Dziedziczenie cech sprzężonych z płcią 3. Dziedziczenie ukladu grupowego krwi ABO, MN, Sese 4. Dziedziczenie czynnika Rh 5. Dziedziczenie genomu mitochondrialnego (dziedziczenie niemendlowskie) 6. Wykonywanie krzyżówek

Ćwiczenie 4. Temat 1: Dziedziczenie jednogenowe i sprzężone z płcią - (4 godz.)

1. Zapis i analiza rodowodów 2. Ogólne cechy dziedziczenia autosomalnego u ludzi:

- dominującego - recesywnego

3. Dziedziczenie cech recesywnych i dominujących sprzężonych z płcią 4. Określanie ryzyka zachorowania na choroby jednogenowe w rodzinach

Temat 2: Cytogenetyczne monitorowanie skutków skażeń chemicznych i promieniowania jonizującego (4 godz.)

1. Test aberracji strukturalnych chromosomów 2. Test mikrojądrowy 3. Test wymian chromatyd siostrzanych (SCE) 4. Analiza i interpretacja wyników w/w testów

Ćwiczenie 5. Temat 1: Genetycznie uwarunkowane wrodzone wady rozwojowe - (4 godz.)

Podstawowe pojęcia stosowane w dysmorfologii Postępowanie diagnostyczne u dzieci z wrodzonymi wadami rozwojowymi Metody laboratoryjne stosowane w diagnostyce wrodzonych wad rozwojowych Prezentacja wybranych zespołów dysmorficznych (przeźrocza)

Temat 2: Kolokwium (pisemne) 2 godz.

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

16

Literatura: 1. Connor M., Ferguson-Smith M., Podstawy genetyki medycznej. yd. Lekarskie

PZWL, Warszawa 1991, 1998. 2. Drewa G., Ferenc T., Podstawy genetyki dla studentów i lekarzy. Red. Wyd.

Medyczne Urban & Partner. Wrocław 2003. 3. Friedman J.M.,. Dil F.L, Haydn, M.R.., McGillivary B.C., Limon J., Genetyka..

Wyd. I polskie, Red. Wyd. Medyczne Urban & Partner. Wrocław 1997. 4. Jorde L.B., Carem J.C., Bamshad M.J., White R.L., Genetyka medyczna, Red.

nauk. wyd. polskiego, J. Wojcierowski. Wyd. Czelej Sp. z.o.o., Lublin 2003. 5. Mazurczak T., Zastosowanie biologii w medycynie a godność osoby ludzkiej –

aspekty etyczne i prawne, Red. T. Mazurczak. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2004.

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

17

PSYCHOLOGIA KLINICZNA I PSYCHOTERAPIA Rozliczenie godzin:

Liczba godzin Rok studiów

Semestr łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

I II 60 20 40 - Zaliczenie z oceną

Cele dydaktyczne: Pogłębienie już posiadanej wiedzy ogólnej i szczegółowej w zakresie psychologii klinicznej, opanowanie podstawowych wiadomości dotyczących poszczególnych kierunków psychoterapii i metod dotyczących tej dyscypliny; przyswojenie podstawowych zasad i praw w zakresie komunikacji interpersonalnej oraz ukazanie możliwości wykorzystania tej wiedzy i umiejętności w życiu zawodowym, społecznym i indywidualnym; nabycie umiejętności wykorzystania zdobytej wiedzy w toku dalszych studiów i przyszłej pracy. Treści programowe: Wykłady (po 2 godz.) Tematy: Wykład 1. Przedmiot psychologii klinicznej: - definicje, - krótki rys historyczny, - współczesność (psychologia lekarska, medycyna behawioralna, psychologia medyczna, psychologia zdrowia). Wykład 2. Problematyka upośledzenia umysłowego: – problemy definicyjne, - klasyfikacje, - etiologia i epidemiologia. Wykład 3. Psychorehabilitacja i fizjoterapia w rehabilitacji osób upośledzonych umysłowo: - upośledzeni w stopniu lekkim; - upośledzeni w stopniu umiarkowanym; - upośledzeni w stopniu znacznym; - upośledzeni w stopniu głębokim. Wykład 4. Teoria stresu: - stres biologiczny; - stres psychologiczny; - wybrane problemy radzenia sobie ze stresem (doping); - zespół wypalenia zawodowego.

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

18

Wykład 5. Choroba jako stresujące wydarzenie życiowe – pacjent w szpitalu: - sytuacja przyjęcia do szpitala; - postawy chorego i jego otoczenia; - psychologiczne konsekwencje choroby i niepełnosprawności; - problemy w rehabilitacji osób w wieku podeszłym. Wykład 6. Podstawy suicydologii: - przegląd podstawowych teorii; - przyczyny i uwarunkowania; - mechanizmy; - zróżnicowanie geopolityczne zjawiska. Wykład 7. Podstawy uzależnień: - problemy nozologiczne; - przegląd teorii; - etiologia i epidemiologia zjawiska. Wykład 8. Współczesne kierunki psychoterapii. - klasyczna terapia głębinowa;

psychoterapia dynamiczna; psychoterapia Rogersowska

Wykład 9. Współczesne kierunki psychoterapii (cd.)

psychoterapia Pawłowowska; psychoterapia behawioralna; psychoterapia antropologiczna;

- stanowiska eklektyczne – syntetyzujące i integrujące. Wykład 10. Metody psychoterapii - psychoterapia racjonalna; - psychoterapia oparta na sugestii – hipnoza; - psychoterapia abreaktywna (odreagowująca); - psychoterapia oparta na farmakologii; - psychoterapia treningowa; - psychoterapia korektywna interpersonalnie. Ćwiczenia (po 2 godz.) Tematy: Ćwiczenie 1. Pojęcie zdrowia psychicznego i sytuacji trudnych – reakcja na chorobe i pobyt pacjenta w szpitalu: - rozwiązania ustawowe; - zdrowie psychiczne w koncepcji WHO; - teorie zdrowia psychicznego; - czynniki rozwijające i degradujące poczucie zdrowia psychicznego.

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

19

Ćwiczenie 2. Symptomatologia zaburzeń i dysfunkcji psychicznych: - zaburzenia świadomości; - zaburzenia spostrzegania; - zaburzenia czynności intelektualnych; - zaburzenia uczuć i motywacji. Ćwiczenie 3. Zaburzenia odżywiania się: - zaburzenia obrazu własnego ciała; - anoreksja nervosa (jadłowstręt psychiczny); - bulimia (żarłoczność psychiczna). Ćwiczenie 4. Zaburzenia nerwicowe (cz I): - charakterystyka ogólna: cechy i objawy wspólne; - zespoły lękowe: zespół lęku napadowego, zespół lęku uogólnionego, zespoły lęku fobicznego; - zespoły histeryczne; - zespół natręctw. Ćwiczenie 5. Zaburzenia nerwicowe (cz. II): - zespół neurasteniczny; - zespół hipochondryczny; - ostra reakcja na stres; - reakcje dezadaptacyjne; - zespół stresu pourazowego. Ćwiczenie 6. Zaburzenia osobowości (cz. I): - charakterystyka ogólna – cechy i objawy wspólne; - osobowość paranoiczna; - osobowość schizoidalna; - osobowość dyssocjalna. Ćwiczenie 7. Zaburzenia osobowości (cz.II): - osobowość chwiejna emocjonalnie: a/ typ impulsywny, b/ typ borderline (z pogranicza); - osobowość histrioniczna; - osobowość anankastyczna; - 0sobowość lękliwa (unikająca); - osobowość zależna; - trwałe zmiany zosobowości nie wynikające z uszkodzenia mózgu ani choroby mózgu a/ trwała zmiana osobowości po katastrofach (po przeżyciu sytuacji ekstremalnej), b/ trwała zmiana osobowości po chorobie psychicznej. Ćwiczenie 8. Zespoły uzależnienia (cz. I): - obraz kliniczny działania syntetycznych substancji psychoaktywnych; - amfetamina; - metyloamfetamina, fenmetrazyna, metylfenidat) (warsztat: prezentacja ww. środków).

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

20

Ćwiczenie 9. Zespoły uzależnienia – charakterystyka objawów i cech istotnych (cz. II): - typ morfinowy (opium, morfina i jej pochodne, petydyna, metadon, dekstromoramid); - typ barbituranowy (barbiturany, glutetemid, meprobamat, chlordiazepoksyd); - typ alkoholowy i nikotynowy; - typ kokainowy; - typ haszyszowy (marihuana, haszysz); - typ cat; - typ substancji halucynogennych (np. psylocybina, pejotl, meskalina). Ćwiczenie 10. Zespoły uzależnienia (cz. III): - osobowościowe, społeczne i biologiczne uwarunkowania narkomanii wśród młodzieży; - zmiany zachowań/osobowości związane z uzależnieniem od środków psychoaktywnych; - zróżnicowanie modeli używania środków uzależniających; - geopolityczne i społeczne uwarunkowania rynków narkotykowych; - kryminalizacja posiadania środków uzależniających. Ćwiczenie 11. Dehumanizacja stosunków międzyludzkich: - pojęcie i funkcje dehumanizacji stosunków międzyludzkich; - humanistyczne stosunki interpersonalne a dehumanizacja; - techniki dehumanizacji. Ćwiczenie 12. Agresja i przemoc w rodzinie: - teoria agresji; - techniki agresji - przemoc w rodzinie; Ćwiczenie 13. Rozmowa i wywiad; - Trudności początkującego terapeuty - Praktyczna nauka prowadzenia „Rozmowy” (ćwiczenia w diadzie); - Praktyczna nauka zbierania „Wywiadu” (ćwiczenia w diadzie); - Opis „przypadku” wykonany samodzielnie przez studentów Ćwiczenie 14. Komunikacja interpersonalna:

komunikacja jako proces wymiany; komunikacja werbalna i niewerbalna;

Warsztaty: „Głuchy telefon”, „Gazeta”, „Krecik” Ćwiczenie 15. Bariery komunikacji

nadawca-odbiorca-wiadomość mowa ciała

Warsztaty: mimika, pozycja ciała, układy dynamiczne – ćwiczenia w diadach Ćwiczenie 16. Aktywne słuchanie

słuchanie i słyszenie; Warsztaty: „Parafraza”, „Odzwierciedlenie”, „Prowadzenie”

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

21

Ćwiczenie 17. Analiza transakcyjna

podobieństwo i niezgodność porozumiewania się; podobieństwo, dopełnianie; niezgodność porozumiewania się

Warsztaty: gry – „wszystko przez ciebie”, „tak, ale”, „moje lepsze niż twoje”. Ćwiczenie 18. Porozumiewanie się ludzi w instytucjach - autorytarny wzorzec komunikacji; - współpracujący wzorzec komunikacji;

Warsztaty: zasady – grzeczności, aprobaty, skromności, zgodności, kooperacji, ironii, ciekawości Ćwiczenie 19. Treningi relaksacyjne: Warsztaty: ćwiczenia oddechowe, trening. wg. metody Jacobsona w modyfikacji Morrisa, wyciszanie aktywności umysłowej, techniki oddechowe Ćwiczenie 20. Etyka interwencji: - badania, psychoterapia a etyka; - zadawanie cierpień i oszukiwanie a odkrycia; Literatura:

1. Bilikiewicz A., Strzyżewski W.: Psychiatria. Podręcznik dla studentów medycyny, PZWL, Warszawa 1992.

2. Baran – Furga H., Steinbarth – Chmielewska K.: Uzależnienia – obraz kliniczny i leczenie. Wyd. Lek. PZWL, Warszawa 1999.

3. Bazine S.: Psychotripic drug directory. Quay Books, Organon, 2000 4. Berne E.: W co grają ludzie, PWN, Warszawa 1987. 5. Beverley H.: Bądź asertywny. Wyd. Ravi, Łódź 1995. 6. Cekiera Cz.: Ryzyko uzależnień. TN KUL, Lublin 1994 7. Chełpa S., Witkowski T.: Psychologia konfliktu. WSiP, Warszawa 1995. 8. Cialdini R.: Wywieranie wpływu na ludzi. GWP, Gdańsk 1998. 9. Crane R. D.: Podstawy terapii małżeństw. GWP, Gdańsk 2001. 10. Dimoff T., Carper S.: Jak rozpoznać czy dziecko sięga po narkotyk. ELMA Books,

Warszawa 2000. 11. Eicher J.: Sztuka komunikowania się. Wyd. Ravi, Łódź 1995 r. 12. Ellis A.: Terapia krótkoterminowa. GWP, Gdańsk 2001. 13. Falicki Z.: Zespoły psychopatologiczne w medycynie. Stan chorego somatycznie. ,

PZWL, Warszawa 1998. 14. Juczyński Z.: Narkomania. PZWL, Warszawa 2002. 15. Hall S.C., Lindzey G.: Teorie osobowości., PWN, Warszawa 1990. 16. Hołyst B., Staniszewski M., Bińczycka – Anholcer B. /red./.: Samobójstwo.,

Polskie Towarzystwo Higieny Psychicznej, Warszawa 2002. 17. Hulek A. /red./: Rewalidacja dzieci i młodzieży niepełnosprawnej w rodzinie.

PWN, Warszawa 1998.

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

22

18. Jarosz M.: Psychologia i Psychopatologia życia codziennego. , PZWL, Warszawa 1995.

19. ICD – 10. Klasyfikacja Zaburzeń Psychicznych i Zaburzeń Zachowania w ICD-10. Opisy kliniczne i wskazówki diagnostyczne. Uniw. Wyd. Med. „Vesalius”, IPiN, Kraków-Warszawa 1997 r.

20. Jędrzejczak M.: Zagrożenia narkomanią w środowisku wojskowym – czynniki ryzyka i możliwości zapobiegania., Przegląd Wojskowo – Medyczny, WAM 2001, Suplement 2, vol. 43.

21. Kaplan H. I., Sadock B. J.: Psychiatria Kliniczna. Urban & Partner, Wrocław 1995.

22. Kenrick D.T., Neuberg S.L., Cialdini R.B.: Psychologia społeczna., GWP, Gdańsk 2002.

23. Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD – 10. Badawcze kryteria diagnostyczne., Instytut Psychiatrii i Neurologii, Kraków – Warszawa 1998.

24. Kondas O.: Psychologia kliniczna., PWN, Warszawa 1992. 25. Leder S., Brykczyński C. /red./.: Psychiatryczne i psychologiczne aspekty praktyki

medycznej. Wybrane zagadnienia psychiatrii konsultacyjnej. Biblioteka Psychiatrii Polskiej, Kraków 1999.

26. Lindsay P.H., Norman D.A.: Procesy przetwarzania informacji u człowieka. Wprowadzenie do psychologii., PWN, Warszawa 1997.

27. Meder J.: Rehabilitacja przewlekle chorych psychicznie., Biblioteka Psychiatrii Polskiej, Kraków 2000.

28. Nęcki Z.: Komunikacja międzyludzka. Wyd. Profesjonalnej Szkoły Biznesu, Kraków 1996.

29. Polkowski I.: Praca rewalidacyjna z dziećmi upośledzonymi umysłowo w szkole życia., WsiP, Warszawa 1998.

30. Ratajczyk Z.: Psychologiczna problematyka wsparcia społecznego i pomocy. UŚ, Katowice 1994.

31. Rosenhan D. L., Seligman M. E. P.: Psychopatologia. PTP, Warszawa 1994 r. 32. Rydzyński Z.: Psychiatria. Podręcznik dla studentów psychologii., Wyd. UŁ,

Łódź. 33. Rydzyński Z.: Psychiatria. Podręcznik dla studentów psychologii., Wyd. UŁ, Łódź

1996. 34. Scully J. H.: Psychiatria. Urban & Partner, Wrocław 1998. 35. Shepherd G.: Rehabilitacja w psychiatrii. Towarzystwo Amici di Tworki.

Pruszków 1999. 36. Strelau J.: Psychologia. Podręcznik Akademicki. T 1-2, GWP Gdańsk 2002 r. 37. Terelak J. Stres psychologiczny. Bydgoszcz 1995 38. Thiel E.: Komunikacja niewerbalna. Wyd. Astrum, Wrocław 1997. 39. Tobiasz Adamczyk B., Szafraniec K., Bajka J.: Zachowania w chorobie. Opis

przebiegu choroby z perspektywy pacjenta. Collegium Medicum UJ, Kraków 1999.

40. Zimbardo P., Ruch C.L.: Psychologia i życie. PWN, Warszawa 2000.t. 1 – 3.

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

23

DYDAKTYKA FIZJOTERAPII Rozliczenie godzinowe:

Liczba godzin Rok studiów Semestr łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

I I 60 20 40 - Egzamin Cele dydaktyczne: Zapoznanie z podstawowymi zagadnieniami fizjoterapii z godnie z zasadami dydaktyki szkoły wyższej. Nauczenie prawidłowego zastosowania kinezyterapii, fizykoterapii w kompleksowej fizjoterapii. Przedstawienie fizjoterapii jako składowej kompleksowo rozumianej rehabilitacji. Zdobycie umiejętności praktycznych w kształceniu z uwzględnieniem doskonalenia zawodowego i kształcenia podyplomowego. Treści programowe: Wykłady (po 2 godz.) Tematy: Wykład 1

1.Dydaktyka jako nauka ; - przedmiot i zagadnienia dydaktyki - dydaktyka ogólna i szczegółowa fizjoterapii - uczenie się, nauczanie, wychowanie

2.Współczesne systemy dydaktyczne - dydaktyka innowacyjna ( Klub Rzymski) - dydaktyka sprawcza ( instrumentalna ) - zasady nauczania ( poglądowość, przystępność, świadome i aktywne uczestnictwo,

systematyczność, wiązanie nauki z praktyką ) Wykład 2

1. Cele kształcenia ogólnego i zawodowego 2. Metody , środki i formy organizacyjne kształcenia:

- metody oparte na obserwacji i oparte na słowie ( werbalne ) - metody oparte na działalności praktycznej - metody gier dydaktycznych - środki dydaktyczne ( wzrokowo-słuchowe i masowej komunikacji )

Wykład 3

Metodyczne podstawy fizjoterapii: - nauki medyczne – medycyna – rehabilitacja- kultura fizyczna – fizjoterapia - rehabilitacja jako proces medyczno – społeczny - cele i zadania fizjoterapii

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

24

Wykład 4 Zależność zdrowie- choroba, choroby przewlekłe, niepełnosprawność

- epidemiologia niepełnosprawności, osoby niepełnosprawne w UE: niepełnosprawny – pełnoprawny obywatel Europy

- zależność socjalna - metody postępowania w rehabilitacji - miejsce i rola fizjoterapii w procesie rehabilitacji

Wykład 5 Ogólne zasady fizjoterapii

- formy fizjoterapii - środki fizjoterapii - metody fizjoterapii - organizacja rehabilitacji i fizjoterapii - zespół rehabilitacyjny i zasady współdziałania

Wykład 6 Plastyczność ośrodkowego układu nerwowego (OUN) jako potencjał rehabilitacyjny.

- plastyczność rozwojowa - plastyczność pamięciowa - plastyczność kompensacyjna - plastyczność neuronalna - rola układu nerwowego w procesach kompensacji, adaptacji i regeneracji

Wykład 7 Czynniki fizykalne stosowane w fizjoterapii

- podstawowe mechanizmy działania bodźców - reakcja miejscowa oraz ogólna na bodźce fizykalne na różnych poziomach układu

nerwowego - rola autonomicznego układu nerwowego w reakcjach adaptacyjnych ustroju

Wykład 8 Naturalne i niekonwencjonalne metody fizjoterapii

- refleksoterapia, akupunktura, elektroakupunktura, laseroakupunktura - rehabilitacja w uzdrowisku – formy i metody fizjoterapii oraz pedagogiki

terapeutycznej Wykład 9 Fizjoprofilaktyka i jej formy w różnych grupach wiekowych

- cele i funkcje fizjoprofilaktyki (zdrowotna, kształcąca, rozrywkowa i wychowawcza)

- podstawy antropomotoryki - kinezyterapia i rekreacja jako formy działań profilaktycznych u dzieci i młodzieży - profilaktyka zaburzeń wydolności ogólnej i zagrożeń typowych dla osób trzeciego

okresu życia Wykład 10 Rola fizjoterapii w promocji zdrowia i rehabilitacji przedrentowej

- zagadnienia etyki zawodowej, odpowiedzialności moralnej i prawnej fizjoterapeuty

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

25

Ćwiczenia (po 4 godz.) Tematy:

1. Skóra jako odbiorca i pośrednik w odbiorze aplikowanych czynników fizykalnych i jej funkcje. Funkcje szkieletu: podporowa, ruchowa, zaburzenia funkcji. Czynność mięśni i ich zaburzenia, analiza procesu terapeutycznego „czynnego przywracania harmonii napięcia mięśniowego”. Regeneracja zrównoważonego napięcia mięśniowego za pomocą napinania i rozluźniania mięśni oraz ćwiczeń izometrycznych.

2. Uświadamianie odczuć wywołanych poprzez ruch. Przekaz słowny a znaczenie wizualizacji w procesie rehabilitacji. Koordynacja oddechowa, mechanika oddychania w różnych pozycjach ciała. Trening samoobsługi i techniki jazdy wózkiem inwalidzkim. Etapy usprawniania. Wózek inwalidzki jako „proteza czynnościowa”.

3. Ocena i fizjoterapia pacjentów z zaburzeniami równowagi posturalnej, stopnie funkcjonalności równowagi, test posturalny Wolfson’a, posturografia dynamiczna. Systemy oceniania: identyfikacja uszkodzeń. Ocena percepcji w stosunku do kontroli postawy. Ćwiczenia kształtujące koordynację ruchową i równowagę – wg Frenkla. Zasady i etapy postępowania usprawniającego.

4. Elektrostymulacja – obszar elektrostymulacji selektywnej. Elektrostymulacja w zanikach miogennych, neurogennych i z nieczynności. Elektrostymulacja mięśni oddechowych. Elektrostymulacja przeciwbólowa: TENS konwencjonalny, pseudoakupunkturowy i uderzeniowy (Burst), terapia wysokotonowa i wysokonapięciowa (HV).

5. Elektroterapia wg Träbert’a. Podstawy fizjologiczne z zakresu elektroterapii przeciwbólowej – prądy Träbert’a. Zastosowanie terapii. Wskazania i przeciwwskazania.

6. Neuromechanika i neuromobilizacje w fizjoterapii: pojęcie neuromechaniki i przyczyny jej ograniczeń, pierwotne i wtórne zaburzenia neuromechaniki i jej ocena. Terapia – neuromobilizacje – kinezyterapia – automobilizacje.

7. Zastosowanie jonoforezy, fonoforezy i magnetoforezy. Celowość wykorzystania żelów, maści i ich pochodnych w zabiegach fizykalnych.

8. Zaburzenia towarzyszące dysfunkcjom narządu ruchu: zaburzenia czucia, ból, zaburzenia troficzne, zaburzenia wydalania moczu i stolca, zaburzenia przewodnictwa nerwowo-mięśniowego, zaburzenia mowy i porozumiewania się, zaburzenia psychiczne.

9. Leczenie ułożeniowe, drenaż ułożeniowy, odcinkowe ułożenia profilaktyczne i korekcyjne, wyciągi, stretching, ćwiczenia odruchowe. Fizjoterapia w zaburzeniach ukrwienia obwodowego: ćwiczenia na bieżni i na ergometrze rowerowym, ćwiczenia marszowe, wzmacnianie siły kończyn, trening Bürgera. Korzystne efekty ćwiczeń fizycznych.

10. Zastosowanie ergonomii w rehabilitacji osób niepełnosprawnych. Nowoczesna rehabilitacja oparta na programach komputerowych. Zaliczenie.

Literatura:

1. Bober T., Zawadzki J.: Biomechanika układu ruchu człowieka. Wyd. BK, Wrocław 2001.

2. Kossut M.: Mechanizmy plastyczności mózgu. Wyd. Nauk. PWN. Warszawa 1994.

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

26

3. Kulisiewicz Cz.: Dydaktyka ogólna. Oficyna Wydawnicza GRAF Punkt. Warszawa 2000.

4. Kutzner-Kozińska J.M.: Korekcja wad postawy. Wydawnictwo szkolne i pedagogiczne. Warszawa 1986.

5. Kwolek A. (red.): Rehabilitacja medyczna. Wyd. Urban & Partner. Wrocław 2003. 6. Milanowska K., Dega W. (red.): Rehabilitacja medyczna. Wyd. PZWL, Warszawa

1998. 7. Straburzyńska-Lupa A., Straburzyński G.: Fizjoterapia. Wyd. Lekarskie PZWL

Warszawa 2003. 8. Szopa J., Mleczko E. Żak S.: Podstawy antropomotoryki. Wyd. Nauk. PWN Sp. z

o.o. Kraków 2000.

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

27

SOCJOLOGIA NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI I REHABILITACJI Rozliczenie godzinowe:

Liczba godzin Rok studiów Semestr łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

I II 30 10 20 - Zaliczenie z oceną

Cele dydaktyczne: - przybliżenie studentom podstawowej wiedzy z zakresu socjologii niepełnosprawności

i rehabilitacji, zapoznanie ich z głównymi problemami socjomedycznymi związanymi z codziennym życiem i społecznym funkcjonowaniem osób niepełnosprawnych

- rozwijanie wśród studentów poczucia więzi zawodowej z personelem medycznym oraz przekonania o ogromnej roli społecznej fizjoterapeutów

- kształtowanie postaw i zachowań sprzyjających eliminowaniu wszelkich zjawisk negatywnych w środowisku medycznym

Treści programowe: Wykład (po 2 godz.) Tematy: 1. Kulturowe uwarunkowania zdrowia i choroby.

Więź społeczna – jej tworzenie się i przejawy. Pojęcie kultury. Składniki kultury.

Wpływ kultury na życie społeczne. Pojęcie więzi społecznej. Proces kształtowania się więzi społecznej. Typy więzi społecznej. Kultura a zdrowie. Wyobrażenia o zdrowiu i chorobie.

2. Zdrowie – choroba – społeczeństwo. Początki socjologii medycyny.

Społeczno-ekologiczny model zdrowia a socjologia. Zachowania zdrowotne. Rola fizjoterapeuty w kształtowaniu zachowań zdrowotnych. Zachowania antyzdrowotne. Pozom wiedzy medycznej ludności jako element zachowań w zdrowiu i chorobie.

3. Polityka społeczna w dziedzinie ochrony zdrowia. Systemy ubezpieczeń społecznych. Społeczne uwarunkowania choroby.

Czynniki społeczne a stan zdrowia. Nierówności społeczne a stan zdrowia. Stres społeczny a stan zdrowia.

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

28

Ubezpieczenia zdrowotne elementem polityki społecznej państwa. Główne modele polityki społecznej w państwach Unii Europejskiej.

4. Choroba i niepełnosprawność jako problem społeczny. Pojęcie niepełnosprawności. Choroba przewlekła a codzienna aktywność. Niepełnosprawność a stigma. Postawy środowiska społecznego wobec osób chorych lub niepełnosprawnych. Rola czynników demograficzno społecznych w kształtowaniu się postaw wobec osób chorych lub niepełnosprawnych. Działania w zakresie zmiany postaw społecznych wobec osób niepełnosprawnych.

5. Socjomedyczne problemy rehabilitacji. Adaptacja do nowej sytuacji zdrowotnej. Czynniki kształtujące rehabilitację i adaptację. Konsekwencje choroby i niepełnosprawności dla rodziny. Relacja: rodzina – osoba zależna od pomocy i opieki. Aktywizacja zawodowa osób niepełnosprawnych. Założenia polityki społecznej na rzecz osób niepełnosprawnych w Polsce i krajach Unii Europejskiej.

Ćwiczenia (po 4 godz.) Ćwiczenie I. Temat 1: Socjologiczne koncepcje zdrowia i choroby

1.1. Definiowanie zdrowia przez nieprofesjonalistów 1.2. Wielowymiarowe ujęcie zdrowia 1.3. Społeczny wymiar zdrowia 1.4. Dynamiczny model zdrowia 1.5. Socjologiczne koncepcje choroby

Temat 2: Zachowania w zdrowiu i chorobie 2.1. Zachowania w zdrowiu 2.2. Zachowania związane z samoopieką 2.3. Zachowania antyzdrowotne 2.4. Zachowania w stanie złego samopoczucia 2.5. Zachowania w chorobie 2.6.Zachowania w roli chorego 2.7. Demograficzno-społeczne zróżnicowanie zachowań w zdrowiu i chorobie

Ćwiczenie II. Temat 3: Społeczno-kulturowy kontekst zdrowia i choroby 3.1. Kultura a zdrowie 3.2. Ogólny poziom życia członków danej zbiorowości 3.3. Kultura niematerialna a wyznaczniki życia związane ze zdrowiem 3.4. Kulturowe uwarunkowania sposobu spostrzegania, odczuwania, opisywania i interpretowania objawów chorobowych. Temat 4: Poziom wiedzy medycznej ludności jako element zachowań w zdrowiu i chorobie 4.1. Zdrowie jako wartość

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

29

4.2. Wyobrażenia o zdrowiu i chorobie 4.3. Wiedza i wierzenia na temat przyczyn chorób 4.4. Symboliczne znaczenie choroby

4.5. Postawy i zachowania chorego wobec leczenia oraz personelu medycznego Ćwiczenie III. Temat 5: Stres społeczny a stan zdrowia 5.1. Stres i radzenie sobie w modelu salutogenetycznym 5.2. Rola wsparcia społecznego w pokonywaniu stresu 5.3. Stres społeczny a problemy zdrowotne 5.4. Choroba jako stresujące wydarzenie życiowe Temat 6: Stres zawodowy a stan zdrowia 6.1. Społeczne warunki pracy

6.2. Czynniki warunkujące stan zdrowia pracowników 6.3. Stresogenne wydarzenia związane z pracą zawodową 6.4. Choroby zawodowe 6.5. Relacja pomiędzy absencją chorobową a stanem zdrowia 6.6. Przyczyny i skutki zdrowotne stresu zawodowego

Temat 7: Rola grupy rodzinnej w kształtowaniu zdrowia i choroby oraz zachowań zdrowotnych 7.1. Przeobrażenia współczesnej rodziny w świetle problematyki socjomedycznej 7.2. Zdrowie rodziny jako przedmiot badań socjologii medycyny 7.3. Rola rodziny w kształtowaniu prozdrowotnego stylu życia 7.4. Rodzina jako źródło wsparcia 7.5. Rola rodziny w przebiegu choroby 7.6. Wpływ choroby na kondycję rodziny 7. 7. Wydarzenia w rodzinie jako źródło zmian w stanie zdrowia, patogenna rola rodziny Ćwiczenie IV. Temat 8: Choroba i niepełnosprawność jako problem społeczny 8.1. Medyczne i społeczne pojęcie niepełnosprawności 8.2. Choroba przewlekła a codzienna aktywność 8.3. Niepełnosprawność a stigma 8.4. Następstwa fizyczne i psychiczne niepełnosprawności 8.5. Skutki dla środowiska społecznego Temat 9: Przedmiot i funkcje socjologii rehabilitacji 9.1. Zakres i cel rehabilitacji (działania fizyczne, psychiczne i społeczne) 9.2. Proces rehabilitacji

9.3. Adaptacja do nowej sytuacji zdrowotnej 9.4. Czynniki kształtujące rehabilitację i adaptację 9.5. Konsekwencje braku rehabilitacji społecznej

Ćwiczenie V. Temat 10: Postawy środowiska społecznego wobec osób chorych lub niepełnosprawnych 10.1. Klasyfikacja postaw wobec osób chorych lub niepełnosprawnych

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

30

10.2. Rola czynników demograficzno-społecznych w kształtowaniu się postaw wobec osób chorych lub niepełnosprawnych 10.3. Działania w zakresie zmiany postaw społecznych wobec osób niepełnosprawnych 10.4. Aktywizacja zawodowa osób niepełnosprawnych Temat 11: Pojęcie jakości życia w medycynie 11.1. Jakość życia według Światowej Organizacji Zdrowia

11.2. Wskaźniki jakości życia 11.3. Zakres badań „jakości życia” w medycynie 11.4. Model jakości życia wg koncepcji strategii pokonywania choroby 11.5. Wpływ chorób, procesu starzenia się na różne wymiary życia

Temat 12: Realizacja prozdrowotnego stylu życia w Polsce 12.1. Związki stylu życia ze zdrowiem 12.2. Styl życia – koncepcje teoretyczne w socjologii 12.3. Treści składające się na prozdrowotne style życia 12.4. Stan zdrowia i świadomość zdrowotna Polaków jako kontekst prozdrowotnego stylu życia 12.5. Czy Polacy realizują prozdrowotny styl życia? Literatura:

1. Auleytner J.: Polityka społeczna czyli ujarzmienie chaosu socjalnego, Warszawa 2002.

2. Giddens A.: Socjologia, PWN, Warszawa 2004. 3. Gniazdowski A.,Zachowania zdrowotne, redakcja Gniazdowski A., Łódź 1990. 4. Goodman N.: Wstęp do socjologii, Poznań 1997. 5. Hulek A.: Teoria i praktyka rehabilitacji inwalidów, Warszawa 1969. 6. Karskiego J.B., Słońska Z., Promocja zdrowia. Wprowadzenie do zagadnień

krzewienia zdrowia, pod red Warszawa 1994. 7. Modzelewski W.: Wprowadzenie do socjologii, Katowice 1999. 8. Ostrowska A.: Problemy zdrowia i opieki lekarskiej w opiniach społeczeństwa

polskiego, Zakład im. Ossolińskich, Wrocław 1975. 9. Ostrowska A.: Styl życia a zdrowie, Warszawa 1999. 10. Socjologia a zdrowie, pod redakcją Magdaleny Sokołowskiej, PWN,

Warszawa 1976 11. Sokołowska M.: Socjologia medycyny, PZWL, Warszawa 1986. 12. Szczepański J.: Elementarne pojęcia socjologii, PWN, Warszawa 1972. 13. Tobiasz-Adamczyk B.: Wybrane elementy socjologii zdrowia i choroby,

Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2000.

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

31

FILOZOFIA Rozliczenie godzinowe:

Liczba godzin Rok studiów Semestr łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

I I 46 14 32 - Zaliczenie z oceną

Cele dydaktyczne: Treścią nauczania jest zapoznanie studentów z podstawowymi problemami filozofii, dotyczącymi źródeł poznania wiedzy,filozofii człowieka, aksjologii etycznej i bioetyki. Celem nauczania jest zrozumienie, czym w istocie jest medycyna, a w tym konkretnym przypadku fizjoterapia. Fizjoterapia w kontekście filozofii nie jest tylko nauką przyrodniczą, nie wystarczą nabyte w uczelni wiadomości o budowie i funkcjach ludzkiego ciała, o przyczynach niesprawności, i.t.d. , ale dla realizacji zadań rehabilitanta, fizjoterapeuty, konieczna jest świadomość, że w ostateczności na swe przeznaczenie, fizjoterapia jest nauką humanistyczną, bo ma służyć człowiekowi. Zawarta jest w niej intencja humanistyczna, wypełniana w dziejowym dążeniu niesienia pomocy tam, gdzie człowiek nie jest już w stanie pomóc sobie. Treści programowe: Wykłady (po 2 godz.) Tematy:

1. Przedmiot i funkcje filozofii. Dyscypliny filozoficzne. Wskazanie na intencję humanistyczną zawartą w medycynie i fizjoterapii. Związki filozofii starożytnej z medycyną. Myśl filozoficzno - etyczna starożytności a założenia etyki lekarskiej Hipokratesa.

2. Myśl filozoficzna Średniowiecza. Teocentryczna filozofia bytu, poznania i człowieka. Czym jest zło w świecie. Choroba i stosunek do chorych w odniesieniu do etyki chrześcijańskiej.

3. Renesansowy humanizm filozoficzny. Związki filozofii Odrodzenia i nauk przyrodniczych z medycyną. Koncepcja empiryzmu F. Bacona, jako podstawa rozwoju nowożytnej medycyny. Radykalizm i sceptycyzm metodologiczny Kartezjusza. Mechanistyczna, koncepcja człowieka i choroby.

4. Filozofia i etyka francuskiego, angielskiego i niemieckiego Oświecenia. Źródła poznania: empiryzm i racjonalizm i zastosowani ich w medycynie. Krytycyzm poznawczy Kanta. Imperatyw kategoryczny jako paradygmat etyczny podmiotowej relacji lekarz, fizjoterapeuta – pacjent.

5. Filozofia XX wieku. Egzystencjalizm. Przedstawiciele: Sartre, Heidegger, Jaspers. Problem wolności i odpowiedzialności. Lęk, cierpienie, choroba, śmierć, aspekt egzystencjalny.

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

32

6. Personalizm chrześcijański. Przedstawiciele: Mounier, Maritain. Wartość osoby ludzkiej. Personalizm społecznego zaangażowania. Odpowiedzialność etyczna w relacji lekarz – pacjent.

7. Albert Schweitzer. XX – wieczna filozofia wartości życia. Etyka szacunku dla życia i jej zastosowanie w medycynie.

Ćwiczenia (po 4 godz.) Tematy:

1. Filozofia starożytna: przed sokratejska i Sokratesa. Określenie wartości etycznej. Czym według Sokratesa, jest dobro etyczne a czym zło. Pojęcie cnoty, sprawności fizyczne, sprawności etyczne. Platon, Arystoteles. Filozofia bytu i poznania. Koncepcja idei platońskich: dobra, prawdy i piękna. Idealizm, platońska metafora jaskini. Umiarkowany empiryzm teoriopoznawczy Arystotelesa. Hylemorfizm jako zasada bytu. Eudajmonizm etyczny. Wpływ założeń filozoficznych na koncepcję choroby w medycynie starożytnej. Hipokrates, - przysięga lekarska.

2. Koncepcja bytu, człowieka w filozofii Średniowiecza. Dobro etyczne, zło jako brak. Cierpienie, choroba, śmierć, nowy wymiar. Etyka chrześcijańska a stosunek do chorych. Związki Filozofii Odrodzenia i nauk przyrodniczych i ich wpływ na rozwój podstawowych dyscyplin medycznych. Zastosowanie w medycynie wnioskowania indukcyjnego F.Bacona. Sceptycyzm metodologiczny Kartezjusza. Mechanistyczno – redukcjonistycza koncepcja człowieka.

3. Oświecenie francuskie i angielskie. Status XVIII –wiecznej filozofii wobec nauk przyrodniczych i medycyny. Rola poznania zmysłowego i rozumowego. Obserwacja faktów, jako metoda obserwacji klinicznej pacjenta. Założenia etyki utylitaryzmu. Krytycyzm oświeceniowy E. Kanta. „Przewrót Kopernikański w teorii poznania. Aprioryczne formy poznania. Jak są możliwe sądy syntetyczne a priori. Człowiek jako wartość etyczna. Uzasadnienie teoretyczne metafizyki moralności, imperatyw kategoryczny. Pacjent jest podmiotem a nie przedmiotem.

4. Niemiecka XIX –wieczna Filozofia Klasyczna. Przedstawiciel G.Hegel. Dialektyka, panlogizm dziejów ludzkości. Wolność jako kategoria postępu w dziejach. Wolność jako uświadomiona konieczność. Ludzie narzędziami w rękach „ chytrego rozumu”.

5. Psychoanaliza biologiczna Z. Freuda. Teoria osobowości i życia psychicznego. Popędy biologiczne jako źródło anomalii osobowości. Psychoanaliza humanistyczna E. Fromma. Krytyka współczesnych stosunków społecznych. Przyczyny zaburzeń osobowości w współczesnych społeczeństwach. Humanistyczna koncepcja miłości przezwyciężająca samotność i alienację.

6. Filozofia XX wieku. Egzystencjalizm. Pojęcie istnienia i istoty. Kim jest człowiek. Wolność i odpowiedzialność. Tragizm i absurd istnienia. Wizja humanizmu, wartość autentyczności życia. Egzystencjalistyczny aspekt choroby. Personalizm chrześcijański. Wartość osoby ludzkiej, pacjenta. Świętość życia. Personalizm jako filozofia społecznego zaangażowania.

7. Polska XIX –wieczna Szkoła Historii, Filozofii i Etyki Medycyny. Przedstawiciele: Tytus Chałubiński, Władysław Biegański, Edmund Biernacki i inni. Zadanie medycyny jako nauki teoretycznej i medycyny jako sztuki leczenia. Holistyczne ujęcie choroby, wobec redukcjonizmu biologicznego.

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

33

Przewartościowanie relacji lekarz, fizjoterapeuta – pacjent. Podmiotowy stosunek do pacjenta, wyrażający się w etyce opieki i troski wobec pacjenta.

8. Albert Schweitzer jako lekarz i twórca etyki szacunku dla życia i świętości życia. Praktyczne konsekwencje zasady „czci dla życia” w medycynnie

Literatura :

1. Ajdukiewicz Kazimierz, Zagadnienia i kierunki filozofii. Warszawa 1983. wyb. zagadnienia.

2. Biegański Władysław, Myśli i aforyzmy o etyce lekarskiej. Warszawa 1957. 3. Fuller B.A.G., Historia Filozofii. Warszawa 1967, t. I-III, wyb. zagadnienia. 4. Lazari Inja – Pawłowska, Schweitzer. Warszawa 1976. 5. Legowicz Jan, Zarys Historii Filozofii. Warszawa 1976. 6. Lowy Ilana, Polska Szkoła Filozofii Medycyny. Od Tytusa Chałubińskiego do

Ludwika Flecka. Ossolineum, Polska Akademia Nauk, Oddział w Krakowie. 1992r.

7. Matraszek K., /red./ Filozofia. Zarys dziejów. 8. Miś Andrzej, Filozofia współczesna. Główne nurty. Warszawa 1995. 9. Orzech Jan, Rozwój technik i metod fizjoterapii w okresie od 1801 do 2001roku.

Kraków 2003. 10. Sikora Adam, Spotkania z filozofią. Od Hieraklita do Husserla. Warszawa 1997. 11. Szczeklik Andrzej, Katharsis. O uzdrowicielskiej mocy natury i sztuki. Kraków

2003 . 12. Tatarkiewicz Wł., Historia Filozofii. I-II-III tom, /dowolne wyd./, wybrane

zagadnienia. 13. Tatoń Jan, Filozofia w medycynie. Warszawa 2003. 14. Władysław Biegański, Logika medycyny, czyli krytyka poznania lekarskiego.

Warszawa 1908. 15. Wulff Henrik, Stig Andur Pedersen, Filozofia medycyny. Warszawa 1993.

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

34

HISTORIA REHABILITACJI Rozliczenie godzinowe:

Liczba godzin Rok studiów

Semestr łącznie wykłady ćwiczenia

Forma zaliczenia

I II 30 10 20 Zaliczenie z oceną

Cele dydaktyczne: W wyniku realizacji programu, studenci wykażą się znajomością głównych etapów rozwoju i ewolucji nauk podstawowych oraz klinicznych, najważniejszych twórców myśli medycznej oraz ich poglądów, sposobów kształcenia lekarzy, przemian w organizacji lecznictwa, wkładu Polaków w medycynę powszechną. Poznają historię metod diagnostycznych i terapeutycznych, które można zastosować we współczesnej medycynie. Nauczą się rozróżniania i wstępnej krytyki źródeł historycznych. Zapoznają się z głównymi czasopismami naukowymi, poświęconymi historii medycyny. Treści programowe: Wykłady (po 2 godz.) Tematy: Wykład 1 Geneza i rozwój rehabilitacji na świecie i w Polsce

1. Rehabilitacja w najdawniejszych cywilizacjach:Wspólnota pierwotna, Chiny – tradycyjna medycyna, teoria yang in. Indie ćwiczenia typu yoga -Yogasutra Patyndzali,

2. Grecja – dzieła Hipokratesa /460 – 377/, Rzym – dzieła Galena /127 – 199/, 3. Wpływ działań wojennych na rozwój rehabilitacji. 3. Poziom rehabilitacji w

średniowieczu. 4. Rozwój rehabilitacji w odrodzeniu – Ambroży Pare /1510 – 1590/. Poziom

dyscypliny w XVII w. Wincenty z Paulo. Narodziny ortopedii Nikolas Andre /1658 – 1752/ - ćwiczenia dla młodzieży. 4. Powstanie gimnastyki leczniczej Henryk Linga /1776 – 1839/, Gustaw Bander /1835 – 1920/. Rehabilitacja psychiatryczna Philip Pinnel /1745 – 1826/.

5. Pojęcie rehabilitacja – Douglas C. McMurtie – dyrektor Instytutu Czerwonego Krzyża w Nowym Yorku. 5. Intensywny rozwój rehabilitacji w I poł. XX wieku. Ćwiczenia E. Kenny /USA/w poliomyelitis, Frenkela /Szwajcaria/z niedowładami spastycznymi, Klappa /Niemcy/ ćwiczenia w pozycji czworonożnej, Instytut Kabat-Kaiser w Kalifornii /1951/ proprioreceptywna nerwowo-męśniowa reedukacja.

Geneza i rozwój rehabilitacji w Polsce 1. Medycyna staropolska – leczenie ruchem Wojciech Oczko /1537 – 1599/,

Sebastian Petrycy /1550 -1626/. 2. Rehabilitacja polska XIX w. Ludwik Bierkowski /1801-1860/, Teofil Metecki . Zakłady gimnastyczno-ortopedyczne zał. Robert Eichler i Gustaw Menn.

2. Gimnastyka domowa 1866 J. B. Wagnera. 4. Zakład Gimnastyki Szwedzkiej w Warszawie 1892, w Krakowie 1896, Zakład Ortopedyczny we Lwowie 1901.

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

35

Zakłady gimnastyki wyrównawczej w wielu miastach Polski. Kursy gimnastyki wyrównawczej dla dzieci w Poznaniu W. Dega, w Warszawie i innych.

3. Gimnastyka lecznicza w klinikach chirurgicznych. 4. Rehabilitacja w Klinice Ortopedycznej AM w Poznaniu prof. W. Dega twórca

polskiej rehabilitacji, oraz w innych ośrodkach. 8.Zainteresowanie rehabilitacją innych specjalistów neurologów, neurochirurgów, reumatologów, kardiologów. Katedra Medycyny Rehabilitacyjnej w AM Poznań 1960, Katedra Medycyny Rehabilitacyjnej w AM w Warszawie / Konstancinie / 1961, w 1969 wytyczne rozwoju rehabilitacji w Polsce MZ iOS.

Wykład 2 Historyczne czynniki rozwoju rehabilitacji 1. Rozwój myśli medycznej na przestrzeni dziejów. 2. Konflikty zbrojne – inwalidzi, poszkodowani. 3. Epidemie chorób np. Heinego Medina. 4. Postęp techniczny w medycynie. 5. Rozwój medycyny sportowej. 6. Ewolucja chorób społecznych np. choroby układu krążenia.. 7.Urazy komunikacyjne. 8. Statyczny styl życia. 9. Rozwój medycyny zapobiegawczej. 10. Czynniki dehumanizacyjne w medycynie. Wykład 3 Rehabilitacja w poszczególnych okresach historycznych a.Spontaniczny rozwój medycyny i fizjoterapii od empirii do medycyny kapłańskiej (od czasów prehistorycznych do średniowiecza) a/ medycyna ludów pierwotnych, b/ medycyna Mezopotamii 4000 r. pne. c/ medycyna Egiptu. Namaszczanie ciała z masażem, kąpiele ciepłe i zimne, gimnastyka lecznicza. d/ medycyna hinduska. Charaka I w. n.e. opisał objawy dużego zmęczenia po wysiłku fizycznym, Susruta V w. n.e definicja wysiłku fizycznego - ,,świadome zmęczenie wynikające z pracy ciała” Ćwiczenia lecznicze w wielu chorobach, ważna systematyczność. Kąpiele ciepłe, zimne i parowe, oraz w gorącym piasku. Ćwiczenia Yoga – Yogasuthra Patyndzali II w. pne. d/ medycyna chińska. Ćwiczenia lecznicze – taniec, ćwiczenia rekreacyjne i oddechowe, gimnastyka. Wiele rodzajów gimnastyki w pozycji leżącej i siedzącej, zwłaszcza dla starszych osób. Ćwiczenia Kong – Fou /III w pne/. Masaż zapobiegawczy i leczniczy /wykorzystywanie dłoni, łokci, kolan, stóp i paznokci/. Akupresura, akupunktura. Ruch oddech i myśl. f/ medycyna grecka Hipokrates /460 – 377/ Zalecał marsze, biegi, zapasy, nacierania ciepłą i zimną woda. Kąpiele zimne, jazda konna, dźwiganie ciężarów, Ćwiczenia związane z kultem bogów. Olimpiady starożytne /stadiony, baseny, gimnazjony, palestry, łaźnie/. Masaże i gimnastyka. Medycyna Aleksandryjska – Erazistratos III w. pne rozwinął anatomię i fizjologię, dieta, kąpiele i ćwiczenia fizyczne, masaż. Asklepiades II w. pne metodyk- szybko, pewnie i przyjemnie, zalecał dietę, spacery, biegi, gimnastykę masaż, jazdę konną. g/ medycyna rzymska. Galen /127 – 199/. Zwolennik zapasów, szybkich ćwiczeń, ćwiczenia z piłką. Zwolennik gimnastyki: zdrowotna, wojskowa, atletyczna, sportowa. Ćwiczenia przygotowawcze, właściwe, końcowe. Filostratos /170 – 240/ gimnasta i filozof.

Rozwój rehabilitacji h/ w średniowieczu. Miłosierdzie lepsza opieka osób kalekich. Turnieje rycerskie. Paweł z Eginy /607 – 690/ - ćwiczenia fizyczne w hemiplegiach. Awicenna /980 – 1037/ -

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

36

wodolecznictwo, kąpiele, higiena, biegi, jazda konna, zapasy, szermierka i gra w piłkę, lecznicza gimnastyka, masaże. i/ w odrodzeniu Humanizm. Odkrycia anatomiczne w dziedzinie fizjologii. Prozdrowotne właściwości gimnastyki, oraz wychowawcze, rozrywkowe i użytkowe, profilaktyczne. Paracelsus był przekonany o uzdrawiającej roli natury, zalecał: kąpiele, dietę, wodolecznictwo. A. Pare/1510 – 1590/ – biegły w nastawianiu złamań, zwichnięć, amputacji kończyn, konstrukcji aparatów ortopedycznych /protezy, szyny, gorsety itp./. Dla zdrowia konieczne są ćwiczenia fizyczne, zwłaszcza po złamaniach i amputacjach, oraz pocieranie obolałych miejsc /masaż/. Cristobel Mendez / 1500 - /, w 1553 r. wydał dzieło O gimnastyce i jej leczniczym wpływie”- ćwiczenia są gwarantem utrzymania zdrowia /dla apetytu, dobrego snu, stanu psychicznego itp. Girolamo Cardano /1501-1576/ - wyjaśnił ruch mięśni w aspekcie mechaniczno fizjologicznym /O zachowaniu zdrowia/, pływanie w zimnej wodzie wzmacnia organizm uśmierza pragnienie pobudza apetyt. Girolamo Mercuriale /1530-1607/ wydał Consilia i O sztuce gimnastycznej – Gimnastyka: właściwa, wojskowa i atletyczna, lekka i umiarkowana. Ćwiczenia usuwają wiele zmian chorobowych w organizmie. Wskazane bieganie, spacery, wspinanie się, dźwiganie ciężarów, skoki i rzuty, sporty walki: boks, pankration. Wskazane kąpiele. Santorio Santorio /1561 -1636/ - wyjaśnianie roli mięśni i stawów w aspekcie mechaniki i fizjologii. Prekursor kinezyterapii. Jan Alfons Borelli /1608 – 1679/ prekursor działania mięśni antagonistycznych. Francis Glisson /1598 – 1677/ prof. z Cambridge wprowadził gimnastykę do leczenia skrzywień kręgosłupa i klatki piersiowej wprowadził pętlę wyciągową za głowę /stosowaną do dziś/. Wojciech Oczko /1537 - 1599/ ojciec polskiej balneologii, propagował ćwiczenia fizyczne. Sebastian Petrycy /1554 – 1626/ prof. UJ ćwiczenia fizyczne element profilaktyki zdrowotnej, zwłaszcza dzieci. k/ w oświeceniu Herman Boerhaave /1668 – 1738/ zalecał ćwiczenia fizyczne, jazdę konną, oraz masaż za pomocą szczoteczki. Bernard Ramazzini /1653 – 1714/ twórca medycyny przemysłowej, zalecał gimnastykę. Friederich Hoffmann /1660-1742/ dokonał klasyfikacji wód mineralnych, oraz wskazania i przeciwwskazania do ich stosowania. Nicol Andry /1658-1742/ zwolennik leczniczej gimnastyki w chorobach dziecięcych i w ortopedii. Clement Joseph Tissot /1750-1826/ autor wyd. w 1780 r. ,,Gimnastyki medycznej i chirurgicznej” /ćwiczenia korektywne, lecznicze i profilaktyczne. W Polsce Komisja Edukacji Narodowej wprowadziła do szkół przedmiot: nauka o zachowaniu zdrowia /musztra itp./. Oświecenie zainicjowało studia nad kulturą fizyczną. Wykład 4 Związki rehabilitacji z kulturą fizyczną i medycyną 1.Militarne aspekty rozwoju kultury fizycznej w państwach starożytnych. 2.Kultura fizyczna jako integralna część systemu wychowania. 3.Znaczenie gimnastyki leczniczej w medycynie. Wpływ rozwoju medycyny na postępy rehabilitacji XVI – XX w. 4.Rozwój kultury fizycznej w XIX i XX wieku i jej wpływ na postęp w dziedzinie rehabilitacji. Wykład 5 Twórcy światowej i polskiej rehabilitacji

l/ rehabilitacja w XIX i na początku XX w. Ogromny rozwój wszystkich dziedzin medycyny. Fizjologia wysiłku. Francis Joseph Broussaisa /1772 – 1838/ analizował w dziełach zachowanie się organizmu podczas wysiłku fizycznego. Georges Demeny / 1850 – 1917/ - badania nad fizjologią ruchu

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

37

człowieka. Angelo Mosse /1846 – 1910/ - badania fizjologii ćwiczeń ruchowych w górach.

l/ Rozwój rehabilitacji w XX w. Upowszechnienie szkolnego wychowania fizycznego. Wyodrębnienie się medycyny sportowej w 1928 r. a wpływ na rozwój rehabilitacji. Sport dla głuchoniemych. Stanisław Kopczyński / 1873-1933/ twórca higieny szkolnej i wf dla korekcji wad postawy u dzieci. Ćwiczenia fizyczne dla leczenia płaskostopia w Polsce – Jan Krelinger. Leczenie ruchem wad postawy u dzieci. Powołanie w 1923 r, w Poznaniu pierwszej kliniki ortopedycznej Ireneusz Wierzejewski /1887-1930/ pierwszy kierownik, od 1945 r. prof. W. Dega.

Ćwiczenia (po 4 godz.) Tematy: 1. Spontaniczny rozwój medycyny i fizjoterapii od empirii do medycyny kapłańskiej (od czasów prehistorycznych do średniowiecza):

• medycyna ludów pierwotnych • medycyna Mezopotamii 4000 r. p.n.e. • medycyna Egiptu • medycyna hinduska • medycyna chińska • medycyna grecka • medycyna rzymska • medycyna średniowiecza • medycyna i fizjoterapia odrodzenia

2. Rozwój poglądów na istotę choroby początki i rozwój idei i organizacji szpitalnictwa, nauczania klinicznego i badań klinicznych. Cz. I

• Rozwój poglądów na istotę choroby. 2.Koncepcje choroby w najstarszych cywilizacjach (magia, astrologia).

• Patologia humoralna (Hipokrates). • Patologia solidarna. .Koncepcja patologiczna Galena. • Pojęcie choroby u jatrochemików. • Pojęcie choroby i jatrofizyków • Teorie Tomasza Sydenhama (1624-1689) usystematyzowanie medycyny.

Jatromorfologiczne pojęcie choroby. • Wybrane zagadnienia z historii patologii XIX – XX wieku. 11.Rozwój pojęcia

choroby. • Rozwój wiedzy o składnikach morfotycznych krwi, początki przetaczania krwi. • Zarys rozwoju mikrobiologii, pierwsze szczepienia.

3. Rozwój poglądów na istote choroby, początki i rozwój idei organizacji szpitalnictwa, nauczania klinicznego i bada klinicznych cz. 2

• Szpital – początki i rozwój idei oraz organizacji. • Szpitalnictwo kościelne, zakony szpitalne, azyle-izolatoria. • Szpitale Generalne. 4.Wpływ postępu wiedzy medycznej na zmiany

organizacyjne szpitali w XVIII - XIX w. • Rozwój koncepcji nauczania i badań klinicznych. • Starsza szkoła wiedeńska XVIII w.

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

38

• Młodsza szkoła wiedeńska XIX w. • Początki chemioterapii. • Odkrycie enzymów, hormonów i witamin. • Odkrycie sulfonamidów i antybiotyków. • Odkrycie antybiotyków

4. Wybrane zagadnia z rozwoju dziedzin zabiegowych oraz rehabilitacji od XVIII do XIX wieku.

• Początki leczenia zabiegowego, a/ zabiegi ratownicze i leczenie, b/ zabiegi rytualne

• W najstarszych cywilizacjach: a/ Mezopotamia, b/ Egipt, c/ Indie, Chiny • Chirurgia starożytnej Grecji i Rzymu, a/ szkoła Hipokratesa, b/ Szkoła

Asklepiadesa, c/ Cornelius Celsus, d/ Galen. 3/ Poziom chirurgii bizantyjskiej i arabskiej w VII – X wieku.

• Chirurgia w średniowieczu, b/ Rozdział chirurgii od medycyny, c/ chirurgia cechowa

• Chirurgia w okresie odrodzenia i oświecenia a/ wpływ anatomii na rozwój chirurgii, b/ reformatorska działalność Ambrożego Pare (1510-1590), c/ powołanie Królewskiej Akademii Chirurgicznej we Francji, d/ założenie Związków Chirurgów w Anglii, e/ Utworzenie Teatru Anatomicznego w Berlinie, f/ Okres chirurgii cechowej w Polsce

• rehabilitacja oświecenia • rehabilitacja w XIX w. .

5. Wybrane zagadnienia z rozwoju dziedzin zabiegowych część II oraz rehabilitacji w XX wieku.

Rozwój chirurgii w XIX wieku, a/ osiągnięcia chirurgii w pierwszej połowie XIX wieku, b/ początki i rozwój anestezji.

Antyseptyka. Początki transfuzji krwi i płynów krwiozastępczych, a/ sposoby tamowania krwawień, b/ przetaczanie krwi, c/ wprowadzenie płynów krwiozastępczych, d/ odkrycie i klasyfikacja grup krwi.

Wyodrębnienie się specjalizacji w chirurgii a/ ortopedia i traumatologia, b/ urologia, c/ neurochirurgia, d/ okulistyka, e/ otolaryngologia.

Rozwój ginekologii i położnictwa, a/ położnictwo oraz choroby kobiece w najstarszych cywilizacjach, b/ poziom położnictwa w starożytnej Grecji i Rzymie c/ położnictwo i ginekologia w średniowieczu, d/ położnictwo w okresie nowożytnym, e/ najważniejsze osiągnięcia w położnictwie i ginekologii, f/ położnictwo i ginekologia w Polsce

Rozwój rehabilitacji w XX w. Literatura: 1. Wilk Sławomir, Historia rehabilitacji, skrypt dla studentów, Warszawa 1985; 2. Brzeziński Tadeusz, Historia medycyny, PZWL, Warszawa 2000; 3. Orzech Janusz, Rozwój technik i metod fizjoterapii w okresie od 1801 do 2001 roku,

Kraków 2003 4. Szumowski Władysław, Historia medycyny, Kraków, 1995. 5. Wroczyński Ryszard, Powszechne dzieje wychowania fizycznego i sportu, Wrocław

1985

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

39

BIOETYKA Cele dydaktyczne:

Cele kształcenia w zakresie deontologii obejmują zapoznanie z rozwojem myśli etycznej w Europie i na świecie, podstawowymi pojęciami współczesnej bioetyki oraz normami deontologii w fizjoterapii . Ważnym zadaniem dydaktycznym jest kształtowanie właściwych postaw studentów wobec zadań medycyny, praw i potrzeb chorego, problemów cierpienia, eutanazji, aborcji, rehabilitacji, opieki paliatywnej i terminalnej

Wybrane zagadnienia etyczne współczesnej medycyny i rehabilitacji. Konflikt warttości w bioetyce. Ochorona jednostki w badaniach medycznych. Etyczne aspekty prokreacji i genetyki. Śmierć jako problem filozoficzny, moralny i medyczny. Spór o eutanazję. Granice opieki medycznej. Moralne aspekty transplantacji. Problem światowej zgody pacjenta. Europejska konwencja bioetyczna. Historia badań naukowych. Etyka w badaniach naukowych. Historia badań naukowych. Podtsaawowe pojęcia: nierzetelność w nauce, zmyślanie, fałszowanie, plagiatorstwo. Zasady dobrej praktyki naukowej. Kierowanie i współpraca w zespole. Zabezpieczanie i przechowywanie wyników. Zasady autorstwa publikacji naukowych. Konflikt interesów w badaniach naukowych. Prawa autorskie i ich ochorona. Komisja etyki badań naukowych.

Umiejętności: dostrzegania, rozpoznawania i rozróżniania konfliktów etycznych związanych z rozwojem nauk bio-medycznych, oceniania etycznego i moralnego postępowania człowieka w obszarze nauk o zdrowiu, przygotowywania wniosków o zgode komisji bioetycznych na prowadzenie badań naukowych. Rozliczenie godzinowe:

Liczba godzin Rok studiów Semestr łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

I II 30 30 - - Zaliczenie z oceną

Treści programowe: Wykłady: (po 2 godz.) Tematy: 1. Istota starożytnej i średniowiecznej myśli etycznej Definicje, moralność a etyka, filozofia a etyka, etyka religijna, Dzieje myśli etycznej. Etyki Dalekiego Wschodu (buddyzm, konfucjonizm). Etycy starożytnej Europy: Filozofia Sokratesa ,Platon- cnota i wiedza, Arystoteles - etyka złotego środka, etyka ojcowska Hipokratesa. Primum non nocere jako zasada wtórna? Etyka Bliskiego Wschodu- (mahometańska, żydowska ) . Etyka katolicka : od Św. Augustyna nawiązania do Platona, przez Tomasza z Akwinu prawo naturalne po-neotomizm, paternalizm i nauki moralne Jana Pawła II. 2. Etyka świecka nowożytnego świata: Sceptycyzm kartezjański .Imperatyw kategoryczny Kanta, koncepcja utylitaryzmu Benthama i Milla, intuicjonizm i emotywizm. Etycy współcześni czy tylko kontynuatorzy tradycji? Myśl etyczna Alberta Schweitzera- etyka Kotarbińskiego. Podstawy myślenia medycznego- biologizm i humanizm. Inne systemy etyczne:

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

40

uniwersalizm ,eudajmonizm, relatywizm, perfekcjonizm, absolutyzm, sytuacjonizm, etyki teleologiczne. 3. Historia etyki w dziejach medycyny. Wyzwania postępu a moralność. Przemiany w etyce – wynik postępu w naukach medycznych. Technologie medyczne – postęp i zagrożenie. .Powinności moralne. Paternalizm a partnerstwo. Działanie i zaniechanie. Potrzeba etyki w medycynie, deontologia lekarska , a etyka zawodowa fizjoterapeuty. 4. Bioetyka - powstanie , rozwój, zadania Definicja. Wzniosłe zasady i codzienna praktyka . Zasada podwójnego skutku a bioetyka. Aborcja i problem osoby. Jakość ,sprawiedliwość i moralność w fizjoterapii. Błędy i zaniedbania lekarskie i poza- lekarskie w medycynie. 5. Fizjoterapeuta a lekarz i pielęgniarka. Powinności , stosunki wzajemne, moralność a odpowiedzialność. Pracownicy medyczni a społeczeństwo. Kodeksy etyczne. Zasady robocze i podstawowe kanony etyki sytuacyjnej a standardy medyczne. Interesy osób trzecich a poszanowanie tajemnicy zawodowej.

6. Podstawą bioetyki są moralne prawa pacjenta. Godność człowieka w świetle Deklaracji z Barcelony. Inne ostatnio uchwalone ważne Deklaracje( Helsinki, Lizbona). Zasady robocze bioetyki sytuacyjnej a standardy medyczne. Sprawiedliwość społeczna a prawa pacjenta. Autonomia jednostki wobec interwencji medycznej .Zasady wyrażania zgody na świadczenia lecznicze. Prawo do prywatności. Pacjent a system służby zdrowia. Sprawiedliwość i podział środków medycznych. 7. Ochrona jednostki w badaniach np. do pracy magisterskiej. Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Godności Istoty Ludzkiej wobec Zastosowań Biologii i Medycyny. Eksperymenty medyczne w świetle nowego, Kodeksu Etyki Lekarskiej. Sens a granice eksperymentu medycznego. Zasada nie szkodzenia. Zasada autonomii pacjenta. Uświadomiona zgoda chorego. 8. Dylematy bioetyki trzeciego tysiąclecia. Diagnostyka i interwencja genetyczna. Problemy przeszczepów komórek macierzystych, kwestia klonowania człowieka a klonowanie narządów. Etyka a środowisko. Prawa zwierząt w eksperymencie medycznym, dylemat owcy Dolly. 9. Etyka deontologiczna ( deon= to co trzeba czynić) zwana tez kodeksową ,pojęcie obowiązku moralnego, system nakazów i zakazów (norm etycznych) . Kanta imperatyw kategoryczny czyli jedna zasada, Etyka zawodowa lekarzy czyli deontologia lekarska a etyka deontologiczna fizjoterapeutów. 10. Etyka zgody na zabiegi fizykoterapeutyczne- zasada zaufania- swoboda wyboru fizjoterapeuty- wolność decydowania o wyborze metody-problem zgody zastępczej np. rodziców- zgoda jako wyraz szacunku do osoby poddawanej rehabilitacji a jej skuteczność. Problem zgody domniemanej. Nakłanianie do poddania się rehabilitacji i jego granice.

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

41

11. Problem bólu w wynikającego z choroby i bólu podczas fizjoterapii W każdym działaniu medycznym należy eliminować lub ograniczać cierpienie fizyczne i psychiczne -Ból jako sygnał – Ból jako kara- ból spontaniczny „niecelowy”. Informacja medyczna a minimalizacja cierpień- wzajemna lojalność pacjenta i fizjoterapeuty. 12. Medycyna paliatywna . Praca w hospicjum Etyka umierania, Eutanazja, Dyrektywy rozpoznawania śmierci, Kryteria śmierci mózgu, Deklaracja konferencji w Sidney 1968, Deklaracja o eutanazji Rzym 1980, Pallium czyli płaszcz- podstawowe zasady deontologii w hospicjum. Dylematy hospicyjne. Sens pracy z osobą chorą terminalnie. 13. Deklaracja deontologiczna pracowników zawodów medycznych- 1992 Cele nadrzędne zawodów medycznych-zadania zawodów medycznych- wzory osobowe w duchu humanizmu- nauka a praktyka. Szerzenie oświaty medycznej społeczeństwie- Relacje pomiędzy zawodami medycznymi. 14. Poszanowanie godności pacjenta, Karta praw pacjenta 1973. Zgoda na zbiegi w tym procedury fizjoterapetyczne. Zalecenia dotyczące badania naukowego. Deklaracja Helsinska z 1964 i jej modyfikacja z Tokio 1975 (pojęcie eksperymentu, komisje biotyczne konieczność uzyskania opinii przed rozpoczęciem badań do magisterium 15. Błąd i tajemnica w sztuce fizjoterapii Błąd niewiedzy, zaniechania, niestaranności, błąd przekroczenia uprawnień, błąd użycia metod nienaukowych. Zakres tajemnicy medycznej- ujawnianie tajemnicy zawodowej-wymiana informacji pomiędzy pracownikami medycznymi a dobro chorego, przykłady. Literatura:

1. Biela Adam, (red.) Eutanazja a opieka paliatywna KUL , AM Lublin1996 wyd II

2. Kurkowski Jerzy, Medycyna Problemy i Interesy Śląska Akademia Medyczna Katowice 1998

3. Szewczyk Kazimierz, Etyka i deontologia lekarska PAU Kraków 1994 4. Tom L. Beauchamp, Jamek F. Childress Zasady etyki medycznej KW 1996

Wykłady ilustrowane trudnymi przykładami z kazuistyki etycznej : m.in. sztuczne zapłodnienie, pobieranie narządów i transplantacja, eksperymenty na embrionach ludzkich, eutanazja czynna i bierna, eksperyment bez wiedzy i zgody chorego, brak zgody rodziców na transfuzję krwi, intensywna terapia dorosłego, sztuczne zapłodnienie przy udziale postronnego dawcy, narkomania, AIDS.

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

42

PEDAGOGIKA SPECJALNA Rozliczenie godzinowe:

Liczba godzin Rok studiów Semestr łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

I I 60 20 40 - Zaliczenie z oceną

CCeellee ddyyddaakkttyycczznnee:: Cele przedmiotu w sferze wiedzy:

ukazanie przyczyn i następstw opóźnienia rozwojowego niepełnosprawnych umysłowo, fizycznie i ruchowo oraz sposobów i form minimalizowania jego konsekwencji poprzez nauczanie i wychowanie,

prezentacja struktury procesu nauczania i wychowania wpisanego w rewalidację, terapię i resocjalizację z akcentem na konsekwencje ograniczeń poznawczych i rozwojowych wychowanków,

przedstawienie podbudowy merytorycznej i metodycznej tzw. „metod edukacyjnych” stosowanych w kinezyterapii.

Cele przedmiotu w sferze umiejętności:

nabycie i doskonalenie praktycznych umiejętności prowadzenia zajęć z uwzględnieniem potrzeb osób niepełnosprawnych fizycznie, umysłowo i ruchowo oraz przewlekle chorych i niedostosowanych społecznie (w formie warsztatowej, w tym w oparciu o zajęcia prowadzone w otwartej przestrzeni).

Cele przedmiotu w sferze postaw:

kształtowanie motywacji studentów do przyszłego aktywnego wspierania niepełnosprawnych wychowanków w procesie ich rewalidacji, terapii i resocjalizacji.

Treści programowe: Wykłady (po 2 godz.) Tematy:

1. Przedmiot pedagogiki specjalnej i jej związki z medycyną i fizjoterapią. Źródła współczesnej postaci pedagogiki specjalnej: ewolucja treści i zasięgu oddziaływań wychowania i kształcenia specjalnego na przestrzeni wieków. Rozwój szkolnictwa specjalnego w Polsce. Cele i struktura wychowania i kształcenia specjalnego. Profilaktyka, korekcja i kompensacja niepełno-sprawności we współczesnych systemach wychowawczych.

2. Przedmiot, cele i źródła pedagogiki terapeutycznej; związki z kinezyterapią.

Pedagogiczne podstawy rewalidacji i terapii. Zasady pracy rewalidacyjnej. Struktura procesu nauczania i wychowania w toku procesu terapeutycznego. Uzależnienia, subkultury, sekty, patologie społeczne, opóźnienia w rozwoju, nerwice, zaburzenia seksualne, trudności szkolne jako przyczyna oddziaływań

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

43

terapeutycznych. Wychowanie, aspiracje, system wartości poszczególnych grup wychowanków. Rodzina i grupa rówieśnicza – ich rola w rozwoju osobowości, dewiacji zachowań dzieci i młodzieży oraz w resocjalizacji. Takt i intuicja pedagogiczna terapeuty.

3. Retardacja i specyfika rozwoju wychowanków wymagających terapii.

Przyczyny i skutki utrudnień w komunikacji. Dojrzałość szkolna wychowanka niepełnosprawnego. Metody nauczania i terapii (ośrodków pracy, dobrego startu, stymulacji rozwoju ruchem). Charakterystyka form: terapii zabawowej, zajęć korekcyjno – wyrównawczych, ćwiczeń relaksująco – koncentrujących, treningu interpersonalnego, psychodramy, artetarapii. Modyfikacje ogniw procesu nauczania – uczenia się w oddziaływaniach terapeutycznych.

4. Specyfika zasad nauczania – uczenia się w nauczaniu i wychowaniu

specjalnym oraz w terapii pedagogicznej. Charakterystyka zasad: poglądowości, systematyczności, systemowości, operatywności, przystępności, świadomego i aktywnego uczestnictwa, kształtowania umiejętności uczenia się, samodzielności, łączenia teorii z praktyką, indywidualizacji i zespołowości, trwałości wiedzy i umiejętności, efektywności, wykorzystywania wiedzy i umiejętności wychowanków, ustawiczności kształcenia, zmienności pracy (ośrodków zainteresowań), zdrowotności.

5. Pojęcie, cele i zadania wychowania fizycznego specjalnego. Metodyczno -

organizacyjne zagadnienia procesu wychowania fizycznego. Wychowawcze walory sportu niepełnosprawnych. Znaczenie Olimpiad Specjalnych dla osób upośledzonych umysłowo. Sport niepełnosprawnych ruchowo i fizycznie. Spartakiady Amazonek. Przyczyny i przejawy niedostosowania społecznego. Rola kultury fizycznej w procesie resocjalizacji dzieci i młodzieży.

6. Pedagogika czasu wolnego.

Czas wolny i rekreacja osób niepełnosprawnych. Formy spędzania czasu wolnego przez osoby niepełnosprawne oraz ich wartość rekreacyjna i autokreacyjna. Następstwa rekreacji ruchowej pacjenta dla skuteczności postępowania kinezyterapeutycznego. Rola rekreacji w wychowaniu i kształceniu specjalnym oraz terapii pedagogicznej. Biologiczne, społeczne i psychiczne uwarunkowania aktywności rekreacyjnej osób niepełnoprawnych. Motywy uczestniczenia w zajęciach rekreacyjnych. Teoria i praktyka rekreacji osób niepełnosprawnych. Istota i cele rekreacji ruchowej z uwzględnieniem zadań rehabilitacji medycznej, społecznej i zawodowej. Wybrane zagadnienia metodyki zajęć rekreacyjnych z osobami niepełnosprawnymi: wskazania i przeciwwskazania do aktywności fizycznej, formy rekreacji ruchowej w poszczególnych grupach niepełnosprawności. Style kierowania grupą rekreacyjną.

7. Pedagogika turystyki.

Rola turystyki w wychowaniu i kształceniu specjalnym oraz terapii pedagogicznej. Zadania i funkcje turystyki niepełnosprawnych. Następstwa aktywności turystycznej pacjenta dla skuteczności postępowania kinezyterapeutycznego. Bezpieczeństwo i higiena w turystyce osób niepełnosprawnych. Turnusy rehabilitacyjne. Programowanie i prowadzenie imprez turystycznych. Specyfika i metodyka zajęć turystycznych z osobami z: dysfunkcjami narządu ruchu,

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

44

uszkodzeniem narządu słuchu i wzroku, chorobami układu krążenia, cukrzycą, otyłością, upośledzeniem umysłowym, epilepsją oraz osobami w starszym wieku.

8. Pedagogika zabawy.

Geneza i funkcje zabawy. Systematyka oddziaływań na wychowanka z wykorzystaniem formy zabawowej. Zabawa w nauczaniu i wychowaniu specjalnym oraz oddziaływaniach terapeutycznych. Terapeutyczne walory zabaw funkcjonalnych (manipulacyjnych, tematycznych i konstrukcyjnych). Zabawa jako narzędzie przystosowywania wychowanka do zmienności otoczenia oraz źródło pozyskiwania wiedzy i doświadczeń. Konsekwencje niepełnosprawności dla przebiegu i rozwoju zabaw dziecka oraz doboru zabaw dydaktycznych.

9. Diagnoza, kontrola i ocena w nauczaniu i wychowaniu specjalnym

oraz w procesie terapii pedagogicznej. Mierniki postępów; funkcje oceny w postępowaniu terapeutycznym. Rola samooceny pacjenta dla skuteczności postępowania terapeutycznego.

10. Ograniczenia procesu wychowania, kształcenia i aktywności

życiowej niepełnosprawnych. Bariery aktywności niepełnosprawnych ruchowo i fizycznie: poznawcze, społeczne, psychologiczne, kulturowe, ideologiczne, ekonomiczne, architektoniczne – przegląd, charakterystyka.

Ćwiczenia (po 2. godz.) Tematy:

1. Wprowadzenie – blok przypomnieniowy. Istota i cele wychowania i nauczania; nauczanie wychowujące. Proces nauczania. Metody nauczania i wychowania. Zasady nauczania.

2. Pedagogika niewidomych i niedowidzących.

Etiologia niewidzenia i niedowidzenia. Definicje i stopniowanie niewidzenia – niedowidzenia. Charakterystyka rozwoju niewidzącego – niedowidzącego przez odniesienie do rozwoju prawidłowego. Specyfika komunikacji niewidzących – niedowidzących: prezentacja alfabetu Braille’a. Przegląd zastosowań alfabetu Braille’a we współczesnych rozwiązaniach komunikacyjnych z akcentem na zastosowanie komputerów. Specyfika pamięci niewidzących. Koncepcja wikariatu zmysłów. Społeczne konsekwencje ślepoty. Specyfika pracy z niewidzącymi. Komunikacja z niewidzącym i niedowidzącym w toku zajęć rehabilitacyjnych. Specyficzne wymogi sali ćwiczeń. Pokaz w zajęciach z niewidzącymi.

3. Pedagogika głuchych.

Etiologia głuchoty i niedosłyszenia. Definicje i stopniowanie głuchoty. Charakterystyka rozwoju niedosłyszącego – niesłyszącego przez odniesienie do rozwoju prawidłowego. Wpływ ubytku słuchu na naturalny rozwój mowy. Specyfika komunikacji niesłyszących: prezentacja języka migowego. Kinezyka jako forma komunikacji: migi, mimika, gesty towarzyszące. Następstwa specyficzności gramatyki pozycyjnej języka migowego dla rozwoju i procesów myślowych głuchych. Metodyka nauczania mowy. Społeczne konsekwencje

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

45

głuchoty. Specyfika pracy z głuchymi. Komunikacja z niesłyszącym i niedosłyszącym w toku zajęć rehabilitacyjnych.

4. Temat I: Zajęcia warsztatowe: zabawy kształtujące sprawność zmysłów

w pracy z niedowidzącymi. Współprowadzenie warsztatu przez studentów w formie samodzielnej prezentacji rozwiązań metodycznych. Temat II: Zajęcia warsztatowe: zabawy kształtujące sprawność zmysłów w pracy z niedosłyszącymi. Współprowadzenie warsztatu przez studentów w formie samodzielnej prezentacji rozwiązań metodycznych.

5. Pedagogika upośledzonych umysłowo.

Etiologia oligofrenii. Postać upośledzenia umysłowego i ruchowego jako następstwo wybranych jednostek chorobowych. Definicje i stopniowanie niepełnosprawności umysłowej. Charakterystyka rozwoju niepełnosprawnych umysłowo przez odniesienie do rozwoju prawidłowego. Totalna postać niedorozwoju. Lateralizacja niepełnosprawnych umysłowo. Skłonność do agresji. Skłonność do wyhamowania. Ośrodki pracy. Specyfika komunikacji upośledzonych umysłowo – przegląd form. Społeczne konsekwencje upośledzenia umysłowego. Specyfika pracy oligofrenikami. Komunikacja z upośledzonymi umysłowo w toku zajęć rehabilitacyjnych – hierarchizacja kontaktu.

6. Temat I: Zajęcia warsztatowe: ośrodek pracy w zajęciach upośledzonymi

umysłowo. Prezentacja metody - współprowadzenie warsztatu przez studentów w formie samodzielnej prezentacji rozwiązań metodycznych. Temat II: Zajęcia warsztatowe: zabawy aktywizujące upośledzonych umysłowo. Współprowadzenie warsztatu przez studentów w formie samodzielnej prezentacji rozwiązań metodycznych.

7. Wychowanie niedostosowanych społecznie.

Etiologia dysfunkcji społecznej. Odpowiedzialność prawna nieletnich. Reedukacja; specyfika oddziaływań resocjalizacyjnych. Nadpobudliwość – frustracja – przemoc – agresja. Cele i formy agresji. Znoszenie agresji. Wybrane oddziaływania wychowawcze kierowane do niedostosowanych społecznie. Resocjalizacja w środowisku otwartym i instytucjach resocjalizacyjnych. Profilaktyka uzależnień i przemocy w szkole.

8. Zajęcia warsztatowe: zabawy wyciszające agresję w grupie.

Współprowadzenie warsztatu przez studentów w formie samodzielnej prezentacji rozwiązań metodycznych.

9. Pedagogika przewlekle chorych.

Choroba przewlekła jako naruszenie hierarchii wartości. Pozytywne i negatywne mechanizmy obronne przed następstwami chorób przewlekłych Nauczanie indywidualne. Nauczanie sanatoryjne i szpitalne. Powrót do środowiska szkolnego po długotrwałej chorobie. Pedagogika turystyki – turystyka jako kompensacja przestrzennej izolacji przewlekle chorych.

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

46

10. Zajęcia warsztatowe: wycieczka dydaktyczna niepełnosprawnych ruchowo.

Współprowadzenie warsztatu przez studentów; zaprojektowanie i przeprowadzenie wycieczki przeznaczonej dla wychowanków niepełnosprawnych.

11. Temat I: Zajęcia warsztatowe: zabawa w korekcji wad postawy ciała.

Współprowadzenie warsztatu przez studentów w formie samodzielnej prezentacji rozwiązań metodycznych. Temat II: Zajęcia warsztatowe: zabawa w rehabilitacji oddechowej. Współprowadzenie warsztatu przez studentów w formie samodzielnej prezentacji rozwiązań metodycznych.

12. Pedagogika niepełnosprawnych ruchowo.

Etiologia niepełnosprawności ruchowej. Obciążenia wysiłkowe inwalidów narządu ruchu. Modyfikacje wychowania i kształcenia niepełnosprawnych ruchowo. Pedagogika dorosłych; pedagogika osób dorosłych dotkniętych niepełnosprawnością. Pedagogika pracy osób niepełnosprawnych: kształcenie przedzawodowe, zawodowe i edukacja ustawiczna dorosłych osób niepełnosprawnych. Osoby zawodowo niepełnosprawne. Pedagogika czasu wolnego - rekreacja ruchowa jako kompensacja jednostronności wysiłku zawodowego niepełnosprawnych. Wychowanie do rekreacji – aktywność rekreacyjna jako czynnik kształtujący powodzenie życiowe niepełnosprawnych, poszerzający percepcję i wzbogacający doświadczenia.

13. Zajęcia warsztatowe: wychowanie do rekreacji ruchowej niepełnosprawnych.

Przegląd i prezentacja gier rekreacyjnych w formie samodzielnej prezentacji rozwiązań metodycznych.

14. Zajęcia warsztatowe: wychowanie do rekreacji ruchowej niepełnosprawnych

– zajęcia terenowe – „Zgadywanka terenowa”. Współprowadzenie warsztatu przez studentów; zaprojektowanie i przeprowadzenie zajęć terenowych przeznaczonych dla wychowanków niepełnosprawnych.

15. Wprowadzenie do pedagogiki terapeutycznej.

Ogólna charakterystyka metod edukacyjnych stosowanych w kinezyterapii; czynniki różnicujące metody. Geneza, diagnozowanie potrzeb wychowanka, rozwiązania metodyczne, funkcjonalność i zastosowanie wybranych metod edukacyjnych stosowanych w kinezyterapii: metoda Jean Ayres: rola integracji sensorycznej; metoda Janet Carr i Roberty Shepherd: powtórne nauczanie ruchu.

16. Metody edukacyjne w kinezyterapii I.

Geneza, diagnozowanie potrzeb wychowanka, rozwiązania metodyczne, funkcjonalność i zastosowanie wybranych metod: metoda George’a Deaver’a: praksje i samodzielność punktem wyjścia terapii; metoda Glenna Domana: korygowanie zaburzeń pętli cybernetycznej; metoda Susanne Klein – Vogelbach: środowisko – człowiek – ruch.

17. Metody edukacyjne w kinezyterapii II.

Geneza, diagnozowanie potrzeb wychowanka, rozwiązania metodyczne, funkcjonalność i zastosowanie wybranych metod: metoda Andreasa Peto:

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

47

aktywność własna wychowanka; metoda Winthropa Phelpsa: mowa i cztery kończyny; metoda Josepha Pilatesa: jednia ciała i umysłu.

18. Metody edukacyjne w kinezyterapii III.

Geneza, diagnozowanie potrzeb wychowanka, rozwiązania metodyczne, funkcjonalność i zastosowanie wybranych metod: metoda S-E-T Kare Mosberga: idea „trzeciej ręki”; metoda Weroniki Sherborne: ruch rozwijający.

19. Pedagogika opiekuńczo – wychowawcza.

Rola i zadania wolontariatu. Prezentacja działalności sieci Regionalnych Centrów Wolontariatu – wolontariat: w szkole, w Domach Pomocy Społecznej, Ośrodkach Pomocy Społecznej. Działalność Centrum Informacyjnego dla Osób Niepełnosprawnych. Uprawnienia wolontariusza.

20. Repetytorium. Literatura obowiązkowa: 1. Dykcik W. i Szychowiak B., Nowatorskie i alternatywne metody w praktyce

pedagogiki specjalnej, (red.), Poznań 2001. 2. Kowalik Stanisław, Upośledzenie umysłowe: teoria i praktyka, Warszawa/Poznań

1989, PWN. 3. Sękowska Z., Wprowadzenie do pedagogiki specjalnej, Warszawa 2001. 4. Wyczesany Janina, Oligofrenopedagogika, Kraków 1998, Impuls. 5. Wyczesany Janina, Pedagogika upośledzonych umysłowo, Kraków 2002, Impuls. 6. Zabłocki J., Wprowadzenie do rewalidacji, Toruń 1997, A. Marszałek. 7. Zabłocki K., Mózgowe porażenie dziecięce w teorii i terapii, Warszawa 1998, Żak. Literatura zalecana: 1. Bogdanowicz M. i in., Pedagogika rewalidacyjna, Warszawa 1980. 2. Dąbrowski Z., Kulpiński F., Pedagogika opiekuńcza. Historia, teoria, terminologia,

Olsztyn 2000. 3. Doroszewska J., Pedagogika specjalna, Warszawa – Wrocław 1981, Ossolineum. 4. Gałkowski T. i Kossewska J. (red.), Autyzm wyzwaniem naszych czasów, Kraków

2000. 5. Gordon T., Wychowanie bez porażek w szkole, Warszawa 1995. 6. Gustavsson Anders, Zakrzewska- Manterys Elżbieta, Upośledzenie w społecznym

zwierciadle, Warszawa 1997, Żak. 7. Konarzewski K., Podstawy teorii oddziaływań wychowawczych, Warszawa 1987. 8. Łobożewicz T., Turystyka i rekreacja ludzi niepełnosprawnych, Warszawa 2000. 9. Maciarz A., Uczniowie niepełnosprawni w szkole powszechnej, Warszawa1992,

WSiP. 10. Marchewka A., Wychowanie fizyczne specjalne, Kraków 1999, AWF, 11. Maszczak T., Wychowanie fizyczne i sport dzieci specjalnej troski, Warszaw1985,

AWF. 12. Prillwitz Siegmund, Język, komunikacja i zdolności poznawcze niesłyszących,

Warszawa 1996, WSiP. 13. Szczepankowski B., Niesłyszący - Głusi - Głuchoniemi. Wyrównanie szans,

Warszawa 1999, WSiP.

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

48

14. Tasiemski T., Urazy rdzenia kręgowego. Trening samoobsługi i techniki jazdy wózkiem inwalidzkim, FAR, Warszawa 2000.

15. Vopel Klaus, Warsztaty – skuteczna forma nauki. 80 porad dla moderatorów, Kielce 2004, Jedność.

16. Zembaty Andrzej, Kokosz Mirosław, Kinezyterapia, t. II: Ćwiczenia kinezyterapii i metody kinezyterapeutyczne, (red.), Kraków 2003, Kasper.

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

49

FARMAKOLOGIA Rozliczenie godzinowe:

Liczba godzin Rok studiów Semestr łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

I I 46 14 32 - Zaliczenie z oceną

Cele dydaktyczne: Celem nauczania przedmiotu jest zastosowanie zdobytej wiedzy w prowadzeniu

pacjentów z różnymi jednostkami chorobowymi. Wiedza z zagadnień farmakologii obejmuje poznanie mechanizmów działania leków na

organizm, działań niepożądanych i toksycznych, losów leków w organizmie, inerakcji między różnymi lekami, a również zagadnień związanych z ekonomią farmakoterapii.

Ze względu na swoją interdyscyplinarność farmakologia stanowi pomost między medycznymi naukami podstawowymi i klinicznymi, co ma pozwolić na nabycie umiejętności przez studentów łączenia teorii z praktyką.

Poznawanie zagadnień z farmakologii odbywa się przez poznanie kolejnych działów:

• farmakologia ogólna • farmakologia szczegółowa • elementy farmakologii klinicznej • elementy farmakoterapii

Z farmakologii szczegółowej duży nacisk nakłada się na działy obejmujące leki spotykane w późniejszej pracy zawodowej. Do takich zaliczamy leki przeciwbólowe, przeciwzapalne, obniżające napięcie mięśni szkieletowych. Obowiązuje znajomość przepisów określających dostępność do poszczególnych preparatów, również tych które są sprzedawane bez recepty lekarskiej. Poznanie farmakokinetyki różnych form leków pozwoli na zastosowanie preparatów w różnych formach np. do jonoforezy. Wobec lawinowo narastającej liczby pacjentów z chorobami cywilizacyjnymi wymagana jest znajomość farmakoterapii tych jednostek chorobowych ze szczególnym uwzględnieniem miażdżycy i cukrzycy. Treści programowe:

Wykłady (po 2 godz.) Tematy: 1. Leki znieczulające ogólnie i miejscowo. Grupy leków: - Leki znieczulające ogólnie - Leki znieczulające miejscowo. - Leki zwiotczające. - Leki typu d-tubokuraryny. - Leki depolaryzujące płytkę motoryczną.

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

50

2. Narkotyczne leki przeciwbólowe Mechanizmy działania leków, ich farmakokinetyka i farmakodynamika. Czynniki biologiczne wpływające na ich działanie i metabolizm. Pożądane i niepożądane działania leków na organizm. Interakcje leków. Grupy leków: - naturalne alkaloidy opium (dihydrokodeina, morfina) - pochodne fenylopiperydyny ( fentanyl, petydyna) - pochodne difenylopropyloaminy ( metadon) - pochodne benzomorfanu (pentazocyna) - pochodne orypawiny ( buprenorfiny) - pochodne morfinanu - preparaty złożone zawierające opioidy i leki przeciwskurczowe - inne opioidy ( tramadol) 3. Leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe. Mechanizmy działania leków, ich farmakokinetyka i farmakodynamika. Czynniki biologiczne wpływające na ich działanie i metabolizm. Pożądane i niepożądane działania leków na organizm. Interakcje leków. Grupy leków: - kwas salicylowy i pochodne - pochodne pirazolonu - anilidy - inne (nefopam)

Leki przeciwzapalne i przeciwreumatyczne. Grupy leków: - pochodne butylopirazoliny - pochodne kwasu octowego - ksykamy - pochodne kwasu propionowego - pochodne kwasu fenamowego - wybiórcze inhibitory cyklooksygenazy 2 (koksyby) 4. Farmakologia krwi. Grupy leków: - Leki wpływające na procesy krzepnięcia - Leki przeciwzakrzepowe - Heparyna - Doustne środki przeciwzakrzepowe - Leki nasilające procesy krzepnięcia - Krew i środki krwiozastępcze - Krew i preparaty krwiopochodne - Koloidalne preparaty osoczozastępcze - Roztwory krystaloidów 5. Leki stosowane w chorobach układu oddechowego Leki przeciwkaszlowe, wykrztuśne, sekretolityczne i mukolityczne Leki stosowane w astmie oskrzelowej. - Leki rozkurczające mięśnie gładkie oskrzeli.

- Leki zapobiegające reakcji alergicznej i hamujące alergiczne zapalenie - Leki przeciwleukotrienowe

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

51

6. Leki stosowane w chorobie nadciśnieniowej. - Leki moczopędne - Ośrodkowe leki sympatykolityczne działające na receptory imidazolowe - Leki α – adrenolityczne - Leki β – adrenolityczne - Leki o przeważającym działaniu bezpośrednim rozszerzającym naczynia krwionośne - Leki blokujące kanały wapniowe - Inhibitory konwertazy angiotensyny i antagoniści angiotensyny - Antagoniści receptora angiotensynowego AT1 Leki doraźnie obniżające ciśnienie tętnicze. 7. Główne leki stosowane w stanie zagrożenia życia. Farmakologia układu autonomicznego Leki układu przywspółczulnego Leki pobudzające układ przywspółczulny Leki porażające układ przywspółczulny Leki pobudzające układ współczulny. Leki blokujące receptory alfa ( alfa - adrenolityki ). Leki blokujące receptory beta ( beta – adrenolityki ). Leki sympatykolityczne. Ćwiczenia (po 2 godz.) Tematy: 1. Leki znieczulające ogólnie i miejscowo. Grupy leków: - Leki znieczulające ogólnie - Leki znieczulające miejscowo. - Leki zwiotczające. - Leki typu d-tubokuraryny. - Leki depolaryzujące płytkę motoryczną. 2. Chemioterapia zakażeń bakteryjnych, grzybiczych i wywołanych przez pierwotniaki. Grupy leków: - sulfonamidy - antybiotyki beta laktamowi - antybiotyki makrolidowe - linkosamidy - antybiotyki aminoglikozydowe - tetracykliny - antybiotyki polipeptydowe - antybiotyki przeciwgrzybiczne - pochodne nitrofuranu - pochodne nitroimidazolu - chinolony 3. Leki nasenne i uspokajające. Grupy leków: - barbiturany - aldehydy i ich pochodne

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

52

- pochodne benzodiazepiny - pochodne piperydynodionu - leki o strukturze podobnej do pochodnych benzodiazepiny (zolpidem, zolpiklon) - inne leki nasenne i uspokajające ( klometiazol) 4. Narkotyczne leki przeciwbólowe Przepisy dotyczące wydawania leków narkotycznych z apteki. Ewidencja obrotu lekami odurzającymi. Problem narkomani w Polsce. Grupy leków: - naturalne alkaloidy opium (dihydrokodeina, morfina) - pochodne fenylopiperydyny ( fentanyl, petydyna) - pochodne difenylopropyloaminy ( metadon) - pochodne benzomorfanu (pentazocyna) - pochodne orypawiny ( buprenorfiny) - pochodne morfinanu - preparaty złożone zawierające opioidy i leki przeciwskurczowe - inne opioidy ( tramadol) 5. Leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe. Zasady wydawania leków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych z apteki. Leki wydawane bez recepty (leki OTC). Grupy leków: - kwas salicylowy i pochodne - pochodne pirazolonu - anilidy inne (nefopam)

Leki przeciwzapalne i przeciwreumatyczne. Drogi podawania leków przeciwzapalnych i przeciwreumatycznych. Środki o działaniu lokalnym stosowane w trakcie masażu (maści, kremy, żele). Środki stosowane do jontoforezy i fonoforezy. Grupy leków: - pochodne butylopirazoliny - pochodne kwasu octowego - ksykamy - pochodne kwasu propionowego - pochodne kwasu fenamowego - wybiórcze inhibitory cyklooksygenazy 2 (koksyby) 6. Hormony. Leki przeciwcukrzycowe. Grupy leków: - hormony podwzgórza i przysadki mózgowej oraz ich analogi - kortykosteroidy - leki stosowane w chorobach tarczycy - leki wpływające na homeostazę wapnia

7. Farmakologia układu autonomicznego cz. I Leki układu przywspółczulnego Leki pobudzające układ przywspółczulny Leki porażające układ przywspółczulny

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

53

8. Leki układu współczulnego cz. II Leki pobudzające układ współczulny. Leki blokujące receptory alfa ( alfa - adrenolityki ). Leki blokujące receptory beta ( beta – adrenolityki ). Leki sympatykolityczne. 9. Leki stosowane w chorobie niedokrwiennej serca Grupy leków: Azotany organiczne. Antagoniści wapnia. Beta – adrenolityki. Leki rozszerzające naczynia wieńcowe. Zasady stosowania leków w chorobie niedokrwiennej serca. 10. Leki stosowane w chorobie nadciśnieniowej. Grupy leków: - Leki moczopędne - Ośrodkowe leki sympatykolityczne działające na receptory imidazolowe - Agoniści receptora I1 - Leki α – adrenolityczne - Leki β – adrenolityczne - Leki o przeważającym działaniu bezpośrednim rozszerzającym naczynia krwionośne - Leki blokujące kanały wapniowe - Inhibitory konwertazy angiotensyny i antagoniści angiotensyny - Antagoniści receptora angiotensynowego AT1 11. Leczenie żywieniowe krytycznie chorych. Następstwa hipermetabolizmu wywołanego ciężką chorobą. Kliniczne skutki katabolizmu białek i głodzenia. Zapotrzebowanie energetyczne i metaboliczne u krytycznie chorych. Metody żywieniowe krytycznie chorych. 12. Glikozydy nasercowe. 13. Farmakologia krwi. Grupy leków: - Leki wpływające na procesy krzepnięcia - Leki przeciwzakrzepowe - Heparyna - Doustne środki przeciwzakrzepowe - Leki nasilające procesy krzepnięcia - Krew i środki krwiozastępcze - Krew i preparaty krwiopochodne - Koloidalne preparaty osoczozastępcze - Roztwory krystaloidów Leki psychotropowe. Grupy leków: - Neuroleptyki - Pochodne fenotiazyny - Leki anksjolityczne ( przeciwlękowe ) - Pochodne benzodiazepiny

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

54

14. Leki przeciwnowotworowe i immunomodulacyjne Zasady chemioterapii nowotworów. Mechanizmy działania leków, ich farmakokinetyka i farmakodynamika. Czynniki biologiczne wpływające na ich działanie i metabolizm. Pożądane i niepożądane działania leków na organizm. Interakcje leków. Grupy leków. Leki : Alkilujące

Antymetabolity kwasu foliowego, pirymidyn, puryn, analogi nukleozydów Antybiotyki cytostatyczne Taksoidy Lignany Enzymy Hormony

Leki stosowane w chorobach układu oddechowego Środki stosowane do inhalacji. Działanie biologiczne inhalacji i jonizacji powietrza. Urządzenia do inhalacji. Ogólne zasady BHP. Leki przeciwkaszlowe, wykrztuśne, sekretolityczne i mukolityczne Leki stosowane w astmie oskrzelowej. - Leki rozkurczające mięśnie gładkie oskrzeli.

Leki zapobiegające reakcji alergicznej i hamujące alergiczne zapalenie Leki przeciwleukotrienowe

15. Leki stosowane w ostrych reakcjach alergicznych. Grupy leków: - Leki przeciwhistamiowe. ( H1 ). - Leki przeciwhistaminowe pierwszej generacji. - Leki przeciwhistaminowe drugiej generacji. - Inne leki stosowane w ostrych reakcjach alergicznych. Farmakologia układu pokarmowego. Farmakologia żołądka - Leki wpływające na odruch wymiotny (leki wymiotne i przeciwwymiotne) - Farmakologia wydzielania żołądkowego -Farmakologia choroby wrzodowej (leki neutralizujące, osłaniające, cholinolityczne, inhibitory pompy protonowej, H2 blokery) Leki przeczyszczające i zapierające Leki wpływające na czynność wewnątrzwydzielniczą wątroby i trzustki 16. Farmakoterapia miażdżycy. Grupy leków: - Statyny - Pochodne kwasu fibrynowego - Żywice wiążące kwasy żółciowe - Kwas nikotynowy (niacyna) Środki stosowane do kąpieli leczniczych. Uwaga: Obowiązują jedynie międzynarodowe nazwy leków. Literatura:

1. Dobrogowski J, Wordliczek J, Medycyna bólu. Red. Dobrogowski J, Wordliczek J, PZWL, Warszawa 2004

2. Januszewicz W, Kokot F. Interna. PZWL, Warszawa 2002

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

55

3. Kinalski R. Kompendium rahabilitacji i fizjoterapii Urban & Prtner, Wrocław 2002

4. Kostowski W, Herman Z, Farmakologia. Podstawy farmakoterapii. Red. PZWL, Warszawa 2005

5. Kwolk A., Rehabilitacja medyczna. Red. Urban & Prtner, Wrocław 2004 6. Szulc R.,Usprawnianie lecznicze krytycznie chorych. Red. Szulc R., Urban &

Prtner, Wrocław 2001

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

56

ZAGADNIENIA PRAWNE Rozliczenie godzinowe:

Liczba godzin Rok studiów Semestr łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

I II 46 14 32 - Egzamin Cele dydaktyczne: - przygotowanie absolwenta Wydziału Fizjoterapii do wykonywania zawodu medycznego w oparciu o wymagania zawodu medycznego w oparciu o wymagania prawne obowiązujące w ochronie zdrowia, - zapoznanie z obowiązującymi zasadami „prawa medycznego”, - interpretacja ustaw i niektórych przepisów wykonawczych obowiązujących w służbie zdrowia, - zapoznanie z zasadami prawa obowiązującymi w związku z wykonywaniem tzw. nieterapeutycznych czynności lekarskich uregulowanych ustawowo lub objętych ogólnosystemową wykładnią prawa i kontratypami pozaustrojowymi (eksperyment, przeszczep, przerwanie ciąży, kosmetologia i chirurgia estetyczna, transseksualizm, prokreacja wspomagana, kastracja i sterylizacja, inżynieria genetyczna), - poruszenie problemów oprawnych związanych z leczeniem przymusowym i udzielaniem pomocy medycznej osobom dokonującym czynów samobójczych, - omówienie problemów dot. odpowiedzialności karnej i cywilnej pracowników służby zdrowia, - wskazanie na nowe unormowania prawne w zakresie dostosowania polskiego „prawa medycznego” do rekomendacji Unii Europejskiej, - wypracowanie i nabycie u studentów poprzez zaplanowany cykl wykładów i ćwiczeń wystarczającego zakresu wiedzy aby umiejętnie poruszać się w problematyce prawnej, z jaką spotkają się wykonując prace zawodową. Treści programowe:

Wykłady (po 2 godz.)

Tematy:

Wykład wstępny 1.1. Styk prawa z medycyną 1.2. Prawo administracyjne jako regulator organizacji służby zdrowia oraz

porządek świadczenia usług zdrowotnych a) ustawa z dnia 30.08.1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz.U.Nr 91,

poz.408) b) ustawa o powszechnych ubezpieczeniach zdrowotnych z dn. 06.02.1997

r. (Dz.U. Nr 28, poz. 153) 1.3. Kodeks Cywilny jako regulator stosunków cywilno-prawnych między osobami

fizycznymi prawnymi (niektóre przepisy ustawy z 23.04.1964 r. – Kodeks Cywilny Dz.U.Nr 16, poz. 93)

2. Ochrona prawna – prawa pacjenta i obowiązki lekarzy oraz zakładów opieki zdrowotnej 2.1. Deklaracja praw pacjenta

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

57

2.2. Prawa pacjenta i obowiązki lekarzy na gruncie polskiego prawa (Konstytucja RP, ustawa o zawodzie lekarza, Kodeks Etyki Lekarskiej, ustawa o zakładach opieki zdrowotnej, ustawa o ochronie danych osobowych)

2.3. Zgoda pacjenta i szczególna ochrona prawna dawców krwi 2.4. Odpowiedzialność prawna fizjoterapeuty na tle odpowiedzialności innych

pracowników służby zdrowia 2.5. Odpowiedzialność prawna pielęgniarki i położnej (ustawa z dn. 05.07.1996 r. –

Dz.U. Nr 91, poz. 410) 3. Wybrane aspekty prawa medycznego w polskim systemie opieki zdrowotnej

3.1. Pojęcie „prawa medycznego” w polskim systemie opieki zdrowotnej 3.2. Podstawy prawne obowiązku udzielenia świadczenia zdrowotnego 3.3. Podstawy odpowiedzialności karnej za zaniechanie udzielenia świadczenia

zdrowotnego przez personel medyczny 3.4. Odpowiedzialność karna za błędy w leczeniu

3.4.1. Ogólne podstawy prawne obowiązku należytego leczenia 3.4.2. Podstawy odpowiedzialności karnej za nieumyślne przestępstwa

przeciwko życiu i zdrowiu a) pojęcie czynności leczniczej, lekarskiej, zabiegu lekarskiego i

świadczenia zdrowotnego b) pojęcie błędu w medycynie, rodzaje błędów i przykłady

4. Odpowiedzialność prawna związana z nieterapeutycznymi czynnościami lekarskimi 4.1. Eksperyment

4.1.1. Status prawny eksperymentu 4.1.2. Podział eksperymentów medycznych 4.1.3. Odpowiedzialność karna za skutki zdrowotne nieudanego eksperymentu

(art. 27 kk) 4.1.4. Badanie kliniczne środków farmaceutycznych i materiałów medycznych

(ustawa z dn. 10.10.1991 r. o środkach farmaceutycznych, materiałach medycznych… Dz.U. Nr 105, poz. 452)

4.2. Przeszczepy 4.2.1. Regulacje prawne 4.2.2. Prawne warunki niezbędne do spełnienia legalności czynności przeszczepu 4.2.3. Ustawa z 26.10.1995 r. o popieraniu i przeszczepianiu komórek, tkanek, i

narządów (Dz.U. Nr 138, poz. 682) 4.3. Przerwanie ciąży

4.3.1. Podstawa legalizacji – ustawa z dn. 07.01.1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży (Dz.U. Nr 17, poz. 78)

4.3.2. Odpowiedzialność karna – art. 152 i 153 kk 5. Czynności medyczne nieregulowane przepisami szczegółowymi

5.1. Zabiegi z zakresu kosmetologii i chirurgii estetycznej 5.2. Kastracja i sterylizacja 5.3. Adaptujące zabiegi lekarskie (transseksualizm) 5.4. Zagadnienia prokreacji 5.5. Pojęcie inżynierii genetycznej

6. Leczenie przymusowe 6.1. Pojęcie podejmowania czynności leczniczych bez zgody (wbrew woli) pacjenta

– podstawy prawne 6.1.1. Leczenie chorób wenerycznych 6.1.2. Zwalczanie chorób zakaźnych

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

58

6.1.3. Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii 6.1.4. Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi 6.1.5. Kodeks Karny wykonawczy – art. 118 i 117 6.1.6. Leczenie w oparciu o przepisy kodeksu karnego

a) umieszczenie w zamkniętym zakładzie psychiatrycznym w związku z zamkniętym zakładzie psychiatrycznym w związku z uznaniem, że sprawca popełnił czyn w stanie niepoczytalności (art. 31) b) leczenie w zakładzie karnym – stan ograniczonej poczytalności (art. 31

i 95 § 1 kk) c) poddanie się leczeniu w ramach zastosowania zawieszenia

wykonywania kary (art. 72 § 1 pkt. 6) 7. Inne zagadnienia prawne

7.1. Eutanazja i pomoc w samobójstwie 7.2. Ułatwianie uniknięcia służby wojskowej (art. 143 kk) 7.3. Poplecznictwo (art. 239 kk) 7.4. Naruszenie tajemnicy lekarskiej 7.5. Niezawiadomienie o przestępstwie (art. 240 kk) 7.6. Poświadczenie nieprawdy i złożenie fałszywego zeznania (art. 233 kk i 271 kk)

Ćwiczenia (po 4 godz.) Tematy: I. Wstępne pojęcia prawnych regulacji normatywnych w medycynie 1. Styk prawa z medycyną

a) „punktowa filozofia prawa” – zadanie polegające na konkluzjach tak-nie, wiemy-nie wiemy, dłużnik-wierzyciel itd.

b) „liniowa filozofia medycyny” – brak ostro zarysowanych punktów granicznych (nie istnieje stan choroby ani absolutnego zdrowia)

2. Trudności występujące na styku obu dyscyplin a) niechęć prawników do poruszania się w tej materii b) traktowanie przez medyków prawa jako instrumentu hamującego postęp

3. Zmiana modelu praktyki medycznej – model „paternalistyczny” zastępowany jest coraz wyraźniej modelem partnerskim, gdzie lekarz i pacjent w określonych działaniach są równoprawnymi podmiotami

4. Organizacja służby zdrowia oraz porządek świadczenia usług zdrowotnych - uregulowania prawa administracyjnego (ustawa o ZOZ-ach i ustawa o powszechnych ubezpieczeniach zdrowotnych)

5. Kodeks Cywilny w medycynie a) ogólne zasady odpowiedzialności cywilnej – odpowiedzialność

kontraktowa i deliktowa b) przesłanki niezbędne do powstania odpowiedzialności cywilnej – zdarzenie

wyrządzające szkodę, szkoda o charakterze majątkowym lub niemajątkowym, związek przyczynowy pomiędzy zdarzeniem a szkodą

c) podstawy prawne dotyczące regulacji między osobami fizycznymi i prawnymi art. 1-16 i 23-24

d) przepisy dotyczące odszkodowania art. 361-363 e) przepisy dotyczące szkody art. 415-422 oraz 430 f) odpowiedzialność za szkodę – art. 441-449, 471-474 g) przypadki odpowiedzialności cywilnej personelu medycznego

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

59

II. Prawa pacjenta i obowiązki personelu medycznego oraz zakładów opieki zdrowotnej 1. Deklaracja praw pacjenta 2. Uregulowania prawne – Konstytucja RP, ustawa o zawodzie lekarza, KEL, ustawa

o ZOZ-ach, ustawa o ochronie danych osobowych 3. Roszczenia w przypadku naruszenia praw pacjenta – art. 18 i 19 ustawy o ZOZ –

zadośćuczynienie z tytułu art. 448 k.c. oraz naprawienie szkody na zasadach art. 415 k.c.

4. Zgoda pacjenta na określoną interwencję medyczną – podstawy prawne: Konstytucja RP – art. 41, art. 5 konwencji bioetycznej, art. 32 ustawy o zawodzie lekarza, art. 19 ust. 1 pkt. 3 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej, KEL – postępowanie diagnostyczne, lecznicze i zapobiegawcze wymaga zgody pacjenta, art. 192 kk

5. Ochrona dawców krwi – ustawa z dn. 22.08.1997 r. o publicznej służbie krwi (Dz.U. Nr 106, poz. 681)

III. Polski system opieki zdrowotnej – podstawy prawne 3. Wybrane aspekty prawa medycznego w polskim systemie opieki zdrowotnej

3.1. Pojęcie „prawa medycznego” w polskim systemie opieki zdrowotnej 3.2. Podstawy prawne obowiązku udzielenia świadczenia zdrowotnego 3.3. Podstawy odpowiedzialności karnej za zaniechanie udzielenia

świadczenia zdrowotnego przez personel medyczny 3.4. Odpowiedzialność karna za błędy w leczeniu

3.4.1. Ogólne podstawy prawne obowiązku należytego leczenia 3.4.2.Podstawy odpowiedzialności karnej za nieumyślne przestępstwa

przeciwko życiu i zdrowiu a) pojęcie czynności leczniczej, lekarskiej, zabiegu lekarskiego i

świadczenia zdrowotnego b) pojęcie błędu w medycynie, rodzaje błędów i przykłady

IV. Nieterapeutyczne czynności lekarskie 4.1. Eksperyment

4.1.1. Status prawny eksperymentu 4.1.2. Podział eksperymentów medycznych 4.1.3. Odpowiedzialność karna za skutki zdrowotne nieudanego

eksperymentu (art. 27 kk) 4.1.4. Badanie kliniczne środków farmaceutycznych i materiałów

medycznych (ustawa z dn. 10.10.1991 r. o środkach farmaceutycznych, materiałach medycznych… Dz.U. Nr 105, poz. 452)

4.2. Przeszczepy 4.2.1. Regulacje prawne 4.2.2. Prawne warunki niezbędne do spełnienia legalności czynności

przeszczepu 4.2.3. Ustawa z 26.10.1995 r. o popieraniu i przeszczepianiu komórek,

tkanek i narządów (Dz.U. Nr 138, poz. 682) 4.3. Przerwanie ciąży

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

60

4.3.1. Podstawa legalizacji – ustawa z dn. 07.01.1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży (Dz.U. Nr 17, poz. 78)

4.3.2. Odpowiedzialność karna – art. 152 i 153 kk V. Inne czynności medyczne nie mające uregulowań w prawodawstwie polskim

5.1. Zabiegi z zakresu kosmetologii i chirurgii estetycznej 5.2. Kastracja i sterylizacja 5.3. Adaptujące zabiegi lekarskie (transseksualizm) 5.4. Zagadnienia prokreacji 5.5. Pojęcie inżynierii genetycznej

VI. Leczenie przymusowe 6.1. Pojęcie podejmowania czynności leczniczych bez zgody (wbrew woli) pacjenta –

podstawy prawne 6.1.1. Leczenie chorób wenerycznych 6.1.2. Zwalczanie chorób zakaźnych 6.1.3. Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii 6.1.4. Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu

alkoholizmowi 6.1.5. Kodeks Karny wykonawczy – art. 118 i 117 6.1.6. Leczenie w oparciu o przepisy kodeksu karnego

umieszczenie w zamkniętym zakładzie psychiatrycznym w związku z zamkniętym zakładzie psychiatrycznym w związku z uznaniem, że sprawca popełnił czyn w stanie niepoczytalności (art. 31) leczenie w zakładzie karnym – stan ograniczonej poczytalności (art. 31 i 95 § 1 kk) a) poddanie się leczeniu w ramach zastosowania zawieszenia

wykonywania kary (art. 72 § 1 pkt. 6)

VII. Inne zagadnienia prawne 7.1. Eutanazja i pomoc w samobójstwie 7.2. Ułatwianie uniknięcia służby wojskowej (art. 143 kk) 7.3. Poplecznictwo (art. 239 kk) 7.4. Naruszenie tajemnicy lekarskiej 7.5. Niezawiadomienie o przestępstwie (art. 240 kk) 7.6. Poświadczenie nieprawdy i złożenie fałszywego zeznania (art. 233 kk i 271 kk)

VIII. Odpowiedzialność prawna fizjoterapeuty, pielęgniarki i położnej oraz

odpowiedzialność gwarancyjna i ubezpieczeniowa za szkody wyrządzane przy leczeniu, ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej lekarza i zakładu opieki zdrowotnej w Polsce.

Literatura:

1. Filar M., Lekarskie prawo karne, Kantor Wydawniczy Zakamycze, Kraków 2000. 2. Filar M., Odpowiedzialność karna lekarza za zaniechanie udzielenia świadczenia

zdrowotnego, Prawo i Medycyna, 1999 (3).

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

61

3. Filar M., Odpowiedzialność lekarzy i zakładów opieki zdrowotnej, Wydawnictwo Prawnicze Lexis Nexis, Warszawa 2004.

4. Filar M., Transseksualizm jako problem prawny, Przegląd Sądowy, 1996 (1). 5. Jackowski M., Ochrona danych medycznych, Dom Wydawniczy ABC, Warszawa

2002. 6. Marek Z., Błąd medyczny, Krakowskie Wydawnictwo Medyczne, Kraków 1999. 7. Nestorowicz M., Prawo medyczne, TNOiK, Toruń 2001.

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

62

AKTYWNOŚĆ RUCHOWA ADAPTACYJNA Rozliczenie godzinowe:

Liczba godzin Rok studiów Semestr łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

I II 90 30 60 - Egzamin Cele dydaktyczne: Rozróżnianie przez studenta pojęć adaptacyjnej i adaptowanej aktywności fizycznej. Zapoznanie ze znaczeniem aktywności ruchowej w adaptacji do warunków życia w różnych stanach fizjologii i patologii oraz osób z niepełnosprawnościami. Nauczenie zindywidualizowanego planowania aktywności ruchowej dla osób z różnymi czynnikami ryzyka chorób przewlekłych, przewlekłymi patologiami i niepełnosprawnościami. Zapoznanie z formami, metodami isrodkami ARA. Treści programowe: Wykłady (po 2 godz.) Tematy:

1. Kultura fizyczna – wprowadzenie pojęcia i charakterystyka różnych obszarów kultury fizycznej. Charakterystyka obszarów kultury fizycznej związanych z aktywnością ruchową adaptacyjną:

• wychowanie fizyczne specjalne • rekreacja fizyczna • sport osób niepełnosprawnych Wprowadzenie pojęć dotyczących uwarunkowanych ograniczeń organizmu: niedomaganie, niepełnosprawność, upośledzenie. 2. Wychowanie fizyczne specjalne jako obszar kultury fizycznej związany

z aktywnością ruchową adaptacyjną w grupie dzieci i młodzieży: • kwalifikacja medyczna do wychowania fizycznego, • przeciwwskazania do udziału w zajęciach wychowania fizycznego specjalnego, • podgrupy funkcjonalne dzieci i młodzieży biorących udział w wychowaniu

fizycznym specjalnym.

3. Znaczenie rekreacji fizycznej w aktywności ruchowej adaptacyjnej dzieci, młodzieży i osób dorosłych

• kwalifikacja medyczna, • przeciwwskazania względne i bezwzględne do rekreacji fizycznej, • obowiązujące zalecenia dotyczące rekreacji fizycznej niosącej korzyści zdrowotne

(rodzaj treningu, objętość, intensywność) • podgrupy funkcjonalne a rekreacja fizyczna.

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

63

4. Sport osób niepełnosprawnych – charakterystyka obszaru kultury fizycznej; wprowadzenie do tematu. Aktywność ruchowa osób niepełnosprawnych a sport osób niepełnosprawnych różnica pojęć

5. Aktywność ruchowa adaptacyjna • korzyści i fizjologiczne efekty systematycznej aktywności ruchowej, • aktualne zalecenia aktywności ruchowej adaptacyjnej w zależności od wieku, płci

i współistniejących chorób i dysfunkcji, • wskazania i przeciwwskazania do aktywności ruchowej adaptacyjnej, • kontrola efektów treningowych u osób biorących udział w aktywności ruchowej

adaptacyjnej.

6. Specyficzne problemy aktywności ruchowej osób niepełnosprawnych • korzyści fizjologiczne aktywności ruchowej osób niepełnosprawnych, • aktualne zalecenia aktywności ruchowej dla osób niepełnosprawnych, • wskazania i przeciwwskazania do aktywności ruchowej osób niepełnosprawnych, • kontrola efektów treningowych u osób niepełnosprawnych.

7. Specyfika aktywności ruchowej adaptacyjnej osób z różnymi dysfunkcjami.

Modyfikacja aktywności ruchowej w zależności od rodzaju niepełnosprawności. Przystosowanie ćwiczeń, gier, zabaw i niektórych dyscyplin sportowych dla potrzeb aktywności ruchowej adaptacyjnej.

8. Inne niż zdrowotne korzyści aktywności ruchowej adaptacyjnej • podtrzymanie bądź poprawa sprawności organizmu, • forma spędzenia czasu wolnego, • sposób na integrację w grupie.

9. Aktywność ruchowa adaptacyjna – podstawy zaleceń rodzaju, formy i ilości

w zależności od wieku, płci i rodzaju dysfunkcji organizmu.

10. Aktywność ruchowa zalecana osobom starszym • odmienności w zaleceniu aktywności ruchowej osobom starszym z dysfunkcjami

organizmu, • kontrola aktywności ruchowej adaptacyjnej zalecanej osobom starszym.

11. Aktywność ruchowa zalecana osobom z różnymi dysfunkcjami patologicznymi,

w przypadku współistnienia chorób przewlekłych • chorób układu krążenia, • chorób układu oddechowego, • zaburzeń metabolicznych.

12. Aktywność ruchowa adaptacyjna dla osób ze współistniejącą otyłością • otyłość – charakterystyka pojęcia, • wysiłek fizyczny u osób otyłych:

a. korzyści zdrowotne aktywności ruchowej u osób otyłych, b. powikłania związane z wysiłkiem fizycznym u osób otyłych,

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

64

c. kwalifikacja medyczna i przeciwwskazania do wysiłku fizycznego u osób otyłych,

d. szczegółowe zalecenia aktywności ruchowej i ich specyficzna modyfikacja u osób z otyłością,

e. kontrola efektów treningowych.

13. Aktywność ruchowa adaptacyjna dla osób ze współistniejącymi zaburzeniami gospodarki węglowodanowej (cukrzyca i stany przedcukrzycowe) oraz zaburzeniami lipidowymi:

zaburzenia gospodarki węglowodanowej – definicja pojęcia, zaburzenia gospodarki lipidowej – charakterystyka patologii, korzyści zdrowotne aktywności ruchowej u osób z zaburzeniami gospodarki

węglowodanowej i zaburzeniami lipidowymi, powikłania związane z wysiłkiem fizycznym u osób z zaburzeniami gospodarki

węglowodanowej i lipidowej, kwalifikacje medyczne i przeciwwskazania do wysiłku fizycznego, szczegółowe zalecenia aktywności ruchowej i ich specyficzna modyfikacja w tej

grupie chorych, kontrola efektów treningowych.

14. Aktywność ruchowa adaptacyjna dla osób ze współistniejącymi chorobami serca i

naczyń: choroba niedokrwienna serca, nadciśnienie tętnicze krwi: • choroby serca i naczyń – definicja pojęcia, • korzyści zdrowotne aktywności ruchowej u osób z chorobami serca i naczyń, • powikłania związane z wysiłkiem fizycznym u osób z chorobami serca i naczyń, • kwalifikacja medyczna i przeciwwskazania do wysiłku fizycznego, • szczegółowe zalecenia aktywności ruchowej i ich specyficzna modyfikacja w tej

grupie chorych, • kontrola efektów treningowych.

15. Aktywność ruchowa adaptacyjna dla osób z chorobami układu oddechowego:

astma oskrzelowa, POChP (przewlekła obturacyjna choroba płuc): choroby układu oddechowego – definicja pojęcia, korzyści zdrowotne aktywności ruchowej u osób z chorobami układu

oddechowego, powikłania związane z wysiłkiem fizycznym u osób z chorobami układu

oddechowego, kwalifikacja medyczna i przeciwwskazania do wysiłku fizycznego, szczegółowe zalecenia aktywności ruchowej i ich specyficzna modyfikacja

w tej grupie chorych, kontrola efektów treningowych.

Ćwiczenia (po 5 godz.) 1. Obowiązujące przepisy formalno-prawne w aktywności ruchowej adaptacyjnej

w zależności od jej rodzaju, wieku, płci, stanu dysfunkcji • analiza rozporządzeń, uchwał i stanowisk obowiązujących w Polsce, Unii

Europejskiej i na świecie.

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

65

2. Kwalifikacja dzieci i młodzieży do wychowania fizycznego specjalnego (Cz. 1)

• kwalifikacja i kontrola medyczna dzieci i młodzieży, • uwzględnienie w kwalifikacji grup dyspanseryjnych i funkcjonalnych, • przeciwwskazania bezwzględne do udziału w wychowaniu fizycznym

specjalnym, • zajęcia praktyczne w Centrum Medycyny Sportowej CSK UM w Łodzi.

3. Kwalifikacja dzieci i młodzieży do wychowania fizycznego specjalnego (Cz. 2) • kwalifikacja i kontrola medyczna dzieci i młodzieży, • uwzględnienie w kwalifikacji grup dyspanseryjnych i funkcjonalnych, • przeciwwskazania bezwzględne do udziału w wychowaniu fizycznym

specjalnym, • zajęcia praktyczne w Centrum Medycyny Sportowej CSK UM w Łodzi.

4. Rekreacja fizyczna w aktywności ruchowej adaptacyjnej w zależności od wieku, płci i

dysfunkcji w organizmie: (Cz. 1) • kwalifikacje i kontrola medyczna, • przeciwwskazania bezwzględne i względne do udziału w aktywności ruchowej

adaptacyjnej, • zajęcia praktyczne w Poradni Prewencji Chorób Układu Krążenia i

Metabolicznych CSK UM w Łodzi. 5. Rekreacja fizyczna w aktywności ruchowej adaptacyjnej w zależności od wieku, płci i

dysfunkcji w organizmie: (Cz. 2) • kwalifikacje i kontrola medyczna, • przeciwwskazania bezwzględne i względne do udziału w aktywności ruchowej

adaptacyjnej, • zajęcia praktyczne w Poradni Prewencji Chorób Układu Krążenia i

Metabolicznych CSK UM w Łodzi. 6. Zasady programowania aktywności ruchowej adaptacyjnej w zależności od wieku,

wydolności fizycznej, stanu zdrowia: • ocena i interpretacja wydolności fizycznej, • składowe stanu zdrowia uwzględniane w kwalifikacji do aktywności ruchowej

adaptacyjnej, • praktyczne programowanie rodzaju, intensywności i ilości aktywności

ruchowej adaptacyjnej w zależności od wydolności fizycznej, stanu zdrowia i wieku.

7. Tolerancja wysiłku fizycznego – metody oceny i charakterystyka różnych rodzajów

tolerancji: • prawidłowa, • wątpliwa, • patologiczna.

Ocena tolerancji wysiłku fizycznego w zależności od ocenianego układu • układu krążenia, • układu nerwowego • narządu ruchu

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

66

8. Kontrola efektów treningowych w aktywności ruchowej adaptacyjnej: • ocena stanu wytrenowania, • diagnostyka stanów przetrenowania.

9. Aktywność ruchowa adaptacyjna zalecona osobom z współistniejącymi chorobami

układu krążenia • elementy rehabilitacji kardiologicznej, • wskazania i przeciwwskazania do wysiłku fizycznego u osób z chorobami

układu krążenia, • metoda prowadzenia treningu i jego kontrola u osób z chorobami układu

krążenia, • ćwiczenia w pracowni kinezyterapii Zakładu Medycyny Sportowej w czasie

treningów u osób z chorobami układu krążenia.

10. Aktywność ruchowa adaptacyjna zalecana osobom ze współistniejącymi patologiami: otyłością, zaburzeniami gospodarki węglowodanowej i zaburzeniami lipidowymi.

• elementy rehabilitacji w otyłości, zaburzeniach gospodarki węglowodanowej i zaburzeniach lipidowych,

• wskazania i przeciwwskazania do wysiłku fizycznego u osób z otyłością, zaburzeniami gospodarki węglowodanowej i zaburzeniami lipidowymi,

• metoda prowadzenia treningu i jego kontrola u osób z otyłością, zaburzeniami gospodarki węglowodanowej i zaburzeniami lipidowymi,

• ćwiczenia w pracowni kinezyterapii Zakładu Medycyny Sportowej w czasie treningów u osób z otyłością, zaburzeniami gospodarki węglowodanowej i zaburzeniami lipidowymi.

11. Aktywność ruchowa adaptacyjna zalecana osobom z chorobami układu oddechowego.

• elementy rehabilitacji w chorobach układu oddechowego, • wskazania i przeciwwskazania do wysiłku fizycznego u osób z chorobami

układu oddechowego, • metoda prowadzenia treningu i jego kontrola u osób z chorobami układu

oddechowego, • ćwiczenia w pracowni kinezyterapii Zakładu Medycyny Sportowej w czasie

treningów u osób z chorobami układu oddechowego. 12. Zaliczenie ćwiczeń – forma pisemna.

Literatura: 1. ADAPT Curriculum Europejskie Adaptowana Aktywność Ruchowa,

WWW.kuleuven.ac.be/thenapa/publications/Polish.pdf 2. Bachrynowska-Fic J.: Właściwości i metodyka ćwiczeń fizycznych oraz sport

inwalidzki. PZWL, Warszawa 1999. 3. Borkowska M., red.: Dziecko niepełnosprawne ruchowo. Cz. 2, wyd. I, WSiP,

Warszawa 1997. 4. Dega W., Milanowska K.: Rehabilitacja medyczna, PZWL 1994. 5. Janiszewski M.: Rekreacja ruchowa dla osób niepełnosprawnych, Wydawnictwo

UŁ 1989. 6. JPC Handbook, Sport classification. Part, I, II, III January 2000.

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

67

7. Lewicki R., Wybraniec-Lewicka B.: Sport osób niepełnosprawnych, Medycyna Sportowa. PTMS, W-wa 2005.

8. Moughan R.J., Burke L.M.: Żywienie a zdolność do wysiłku, Medicina Sportiva, Kraków 2000.

9. Obuchowska J. red.: Dziecko niepełnosprawne w rodzinie. Wyd. III, WSiPSA, Warszawa 1999.

10. Osoby niepełnosprawne w Unii Europejskiej. Wyd. UKIE Warszawa 2003. 11. Plinta R.: Klasyfikacja w sporcie niepełnosprawnych. Kinezyterapia. Wyd. Kasper

2003, t. II. 12. Polski Komitet Paraolimpijski: Medycyna a sport osób niepełnosprawnych,

Warszawa 2001. 13. Rawicz-Mańkowski G.: Związki rehabilitacji ze sportem osób niepełnosprawnych.

Medycyna Sportowa 1999; 15-92. 14. Ronikier A.: Diagnostyka czynnościowa osób niepełnosprawnych. Wyd. AWF,

Warszawa 1997. 15. Ronikier A.: Zasady diagnostyki fizjologicznej w rehabilitacji. Medycyna

Sportowa; 15-92 : 17-20. 16. Sobiecka J.: Społeczne bariery rehabilitacyjne poprzez sport. W: Sport dla osób

niepełnosprawnych. Osoby niepełnosprawne dla sportu, pod red. S. Kowalik, V. Karaskowa. AWF Poznań1999.

17. Szyguła Z., Szczygieł a., Blecharz J., Herzig M.: Medyczne aspekty sportu masowego i wyczynowego dzieci i młodzieży niepełnosprawnej. W: Sport szansą życia niepełnosprawnych. Pod red. j. Śliżyńskiego. Wyd. PSON, Kraków 1997; s. 94-98.

18. Williams M.H.: Granice wspomagania, Medicina Sportiva, Kraków 1999.

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

68

ZDROWIE SPOŁECZNE I ZAWODOWE Rozliczenie godzinowe:

Liczba godzin Rok studiów Semestr łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

I I 46 14 32 - Egzamin Cele dydaktyczne: Celem nauczania przedmiotu jest zapoznanie studentów Wydziału Fizjoterapii z zagadnieniami z zakresu zdrowia społecznego oraz medycyny pracy. Omówione zostaną m.in. zagadnienia dotyczące: bezpieczeństwa i higieny pracy, chorób zawodowych oraz czynników środowiskowych mających wpływ na zdrowie człowieka obciążonego rożnymi rodzajami pracy. Zdobywanie umiejętności podejmowania działań ukierunkowanych na edukację zdrowotną, promocję zdrowia i profilaktykę niepełnosprawności. Treści programowe: Wykłady (2 godz.) Tematy: 1. Wiadomości ogólne z zakresu medycyny pracy Przyczyny powstawania chorób zawodowych, pojęcie choroby zawodowej, wykaz chorób zawodowych, epidemiologia chorób zawodowych w Polsce. Pojęcia najwyższych dopuszczalnych stężeń (NDS, NDN, NDSCh, NDSP). Podział szkodliwości zawodowych. 2. Rola i zadania służby zdrowia w świetle ustawy o Bezpieczeństwie i Higienie Pracy Choroby prozawodowe. Podstawy higieny pracy. Normy i zasady higieny pracy. Bezpieczeństwo pracy. Higiena miejsca pracy. Racjonalna organizacja pracy. Podstawowe pojęcia związane z ergonomią. Wykaz chorób zawodowych. Odpowiedzialność cywilno – prawna lekarzy i pracodawców. 3. Profilaktyka chorób zawodowych Podstawy higieny pracy umysłowej. Profilaktyka przeciążeń narządu ruchu. Choroby układu oddechowego wywołane działaniem pyłów. Pylice płuc ( azbestowa, węglowa, talkowa ) Zatrucia zawodowe. Drogi wchłaniania trucizn. 4. Mikroklimat i biometeorologia człowieka Podstawowe pojęcia związane z biometeorologią. Klimatopatologia niektórych chorób meteorotropowych. Wpływ pogody na psychikę. Zespół wibracyjny oraz wpływ hałasu na człowieka. Wpływ promieniowania elektromagnetycznego na organizm. Wpływ mikrofal na funkcjonowanie organizmu. Skutki działania wysokiej i niskiej temperatury otoczenia na człowieka.

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

69

5. Choroby związane ze sposobem wykonywania pracy Następstwa działania niskiego i wysokiego ciśnienia na organizm człowieka. Choroby zawodowe o etiologii zakaźnej i pasożytniczej ( zapobieganie i profilaktyka ). Zawodowe schorzenia uszu, gardła i krtani ( choroby zawodowe nauczycieli ). 6. Choroby zawodowe skóry – profilaktyka Wprowadzenie. Czynniki wywoławcze. Postacie chorób zawodowych skóry. Zakażenia zawodowe skóry. Trądzik zawodowy. Zapalenia kontaktowe skóry. Nowotwory zawodowe skóry. Zasady profilaktyki. 7. Choroby zawodowe oczu – profilaktyka Uszkodzenia popromienne wzroku. Zatrucia zawodowe a narząd wzroku. Oparzenia termiczne i chemiczne narządu wzroku. Choroby zakaźne i inwazyjne a narząd wzroku. Urazy mechaniczne narządu wzroku. Ćwiczenia (po 2 godz.) Tematy: 1. Czynniki decydujące o zdrowiu Definicja zdrowia w ujęciu społecznym. Znaczenie pojęć: zdrowie, promocja zdrowia, edukacja zdrowotna, profilaktyka pierwotna i wtórna, środowisko życia i pracy. 2. Podstawowe pojęcia związane ze zdrowiem zawodowym. Określenie choroby zawodowej i podstawy jej rozpoznania. Choroby zawodowe. Klasyfikacja niebezpiecznych, szkodliwych i uciążliwych czynników występujących w procesie pracy. 3. Ekologia społeczna w środowisku miejskim. Przedmiot ekologii społecznej, specyfika zainteresowań. Sfery ekologiczne. Punkty zbieżne zainteresowań higieny i ekologii społecznej. 4. Chemizacja środowiska – problemy zdrowotne. Znaczenie pojęć: trucizna, autointoksykacja. Przyczyny zatruć. Zatrucia zawodowe. Zatrucia środowiskowe. Trucizny niezidentyfikowane. Monitoring biologiczny. Biologiczne wskaźniki wchłaniania. 5.Wpływ zanieczyszczenia powietrza na organizm człowieka. Zanieczyszczenia pyłowe. Zanieczyszczenia tlenkami siarki, tlenkiem azotu, tlenkiem i dwutlenkiem węgla. Zanieczyszczenia związkami ołowiu. Zatrucia związkami ołowiu. 6.Wpływ mikroklimatu na środowisko życia i pracy człowieka. Temperatura, wilgotność i ich wpływ na organizm człowieka. Termoregulacja fizyczna i chemiczna. Działanie ogólne i miejscowe wysokich i niskich temperatur. 7.Znaczenie wody w środowisku życia i pracy człowieka. Woda w organizmie człowieka. Wody powierzchniowe, podziemne i głębinowe. Stan czystości wód w Polsce. Ścieki komunalne, ścieki miejskie, ścieki przemysłowe.

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

70

8. Znaczenie gleby w środowisku życia i pracy człowieka Grunt. Gleba. Proces tworzenia się gleby. Właściwości mechaniczno – fizyczne gleby. Zanieczyszczenia gleby. Choroby szerzące się przez glebę. 9. Wpływ wibracji na organizm człowieka. Pojęcie wibracji. Zespól wibracyjny, jego postacie. Wpływ hałasu na organizm człowieka. 10. Czynniki fizyczne w środowisku życia człowieka. Charakterystyka i wpływ działania promieniowania jonizującego. Promieniowanie elektromagnetyczne. Ultradźwięki. Infradźwięki. Promieniowanie cieplne. Promieniowanie ultrafioletowe. Ochrona przed szkodliwym działaniem w/w czynników. 11. Ergonomia miejsca pracy. Oświetlenie dzienne i sztuczne. Metody pomiaru i oceny oświetlenia. Kształtowanie stanowiska pracy w zależności od miejsca pracy. 12. Profilaktyka przeciążeń narządu ruchu. Zawodowe zagrożenia zdrowia fizjoterapeuty 13. Ochrona zdrowia osób w specyficznych warunkach bytowania. Praca na statkach i okrętach. Nurkowanie. Praca w przemyśle lotniczym. 14. Fizjologiczne podstawy wydolności psychofizycznej w aspekcie wykonywania obciążeń zawiązanych z pracą zawodową zarówno umysłową jak i fizyczną. Pojęcie wysiłku fizycznego. Podział wysiłków. Zmęczenia obwodowe i ośrodkowe. Tolerancja wysiłkowa. Zdolność do pracy fizycznej i umysłowej. 15. Zdolność człowieka do pracy umysłowej i fizycznej a pory doby. Rytmy biologiczne. Mechanizm i działanie zegara biologicznego. Modyfikacja okołodobowej periodyki czynności organizmu. Rytmy biologiczne a procesy patologiczne organizmu człowieka. 16. Stan psychofizyczny osób z chorobami niektórych narządów i układów a ich zdolność do pracy umysłowej i fizycznej. Przewlekłe zaburzenia czynności układu krążenia i choroby układu oddechowego a zdolność organizmu do pracy.

Literatura:

1. Beczykowska Z., Dawydzik L.: Medycyna pracy w praktyce lekarskiej, Instytut Medycyny Pracy, Łódź 1999.

2. Induski J.: Medycyna pracy, Instytut Medycyny Pracy, Łódź 1991. 3. Marcinkowski J,T.: Podstawy higieny, Volumed, Wrocław 1997. 4. Marcinkowski T.: Higiena, profilaktyka i organizacja w zawodach

medycznych. Wydawnictwo PZWL. Warszawa. 2003.

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

71

EKONOMIA I SYSTEMY OCHRONY ZDROWIA Rozliczenie godzinowe:

Liczba godzin Rok studiów Semestr łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

I II 30 30 - Zaliczenie z oceną

Cele dydaktyczne: Zapoznanie studentów z podstawowymi prawami działania rynku oraz przesłanek leżących u podstaw podejmowania decyzji przez nabywcę i producenta (I część zajęć) oraz zobrazowanie różnorodności systemów zabezpieczenia zdrowotnego, zarówno świadczeń rzaczowych jak i pieniężnych. Zdobywanie umiejętności postrzegania problemów osób niepełnosprawnych w rehabilitacji w ujęciu ekonomicznym. Treści programowe: Wykłady (po 2 godz.) Tematy; 1. Podstawowe pojęcia ekonomii Zakres zainteresowań ekonomii. Mikro- i Makroekonomia. Źródła i rodzaje danych ekonomicznych: szeregi czasowe, dane przekrojowe, indeksy. Wartość realna i nominalna. Siła nabywcza pieniądza. Rola rynku. Gospodarka rynkowa a gospodarka centralnie planowana. Pojęcia: popytu, podaży, ceny. Wyznaczanie równowagi rynkowej. Wpływ zmian popytu i podaży na cenę. Cena minimalna i cena maksymalna a popyt i podaż. Ograniczenia popytu i podaży a cena. 2. Teoria wyboru konsumenta Budżet i ograniczenie budżetowe. Zmiany ceny dóbr a linia ograniczenia budżetowego. Opisywanie preferencji – krzywe obojętności i mapa obojętności. Preferencje a funkcja użyteczności. Szczególne krzywe obojętności. Optymalny wybór konsumenta. Równowaga konsumenta a zmiany jego dochodu. Równowaga konsumenta a zmiany ceny dóbr. 3. Teoria postępowania producenta Typy przedsiębiorstw. Podstawowe pojęcia: przychody, koszty, zysk, rachunek przychodów i kosztów, bilans przedsiębiorstwa. Funkcja produkcji. Analiza krótkookresowa a analiza długookresowa. Koszty: zmienne, stałe, całkowite, krańcowe, przeciętne – definicja i wyznaczanie w oparciu o funkcję produkcji. Koszt alternatywny. Minimalizacja kosztów.

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

72

4. Maksymalizacja zysku przedsiębiorstwa Maksymalizacja zysku przedsiębiorstwa na rynku doskonale konkurencyjnym i monopolistycznym. Konkurencja niedoskonała: konkurencja monopolistyczna, konkurencja oligopolistyczna. Monopson. 5. Ekonomiczna ocena usług zdrowotnych Analiza kosztów i korzyści dotycząca wyborów (przykłady). Wartość oczekiwana. Konkurencja i wzrost efektywności. Dobro prywatne a dobro publiczne. Wyznaczanie punktu równowagi na rynku dobra prywatnego. Wyznaczanie punktu równowagi na rynku dobra prywatnego. Analiza kosztów i korzyści a podejmowanie decyzji w sprawach publicznych. Wartość życia. Dwuczęściowy rynek świadczeń opieki medycznej. 6. Podstawy finansów publicznych Funkcje finansów publicznych (alokacyjna, restrybucyjna, stabilizacyjna). Elementy teorii wyboru publicznego. System finansów publicznych: budżet państwa, finanse regionalne, finanse lokalne, publiczne fundusze celowe, finanse ubezpieczeń społecznych. Rodzaje dochodów publicznych. Podatki. Opłaty. Cła. Wydatki publiczne. Równowaga budżetowa. Dług publiczny. 7. System zabezpieczenia społecznego Ryzyko społeczne. Katalog ryzyka społecznych. System zabezpieczenia społecznego – definicja, funkcje. Część bazowa i część dodatkowa systemu zabezpieczenia społecznego. Metody i techniki budowy bazowej części systemu zabezpieczenia społecznego: metoda zaopatrzeniowa, metoda ubezpieczeniowa, metoda opiekuńcza – źródła finansowania, uprawnienia do świadczeń. Doubezpieczenie a dodatkowa część systemu zabezpieczenia społecznego. 8. Systemy zabezpieczenia zdrowotnego – problemy teoretyczne Identyfikacja i cele systemów zdrowotnych. Definicje zdrowia Elementy składowe: koncepcja Roemera I, koncepcja Roemera II, koncepcja „trójkąta”, koncepcja „podmiotów uzupełniających”, dalsze „strony” systemu. Relacje pozytywne i negatywne w systemie. Modele syntetyzujące. Podejście polityczne. Modele porównawcze. Modele OECD. Nowa koncepcja WHO. 9. Systemy zabezpieczenia zdrowotnego – analiza rozwiązań w wybranych krajach Funkcjonowanie systemu zabezpieczenia społecznego w: Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych, Japonii, Niemczech, Francji, Holandii, Włoszech. Analiza porównawcza systemów. 10. Zabezpieczenie zdrowotne w Polsce Ryzyko choroby w ramach funduszu ubezpieczeń społecznych: fundusz chorobowy, fundusz wypadkowy, fundusz rentowy. Rodzaje i zakres świadczeń w ramach ubezpieczenia chorobowego. Rodzaje i zakres świadczeń w ramach ubezpieczenia rentowego. Rodzaje i zakres świadczeń w ramach ubezpieczenia wypadkowego. 11. Zabezpieczenie zdrowotne w Polsce System ochrony zdrowia przed 1999 rokiem. Reforma systemu ochrony zdrowia w 1999 roku. Podmioty działające w ramach systemu ochrony zdrowia oraz relacje między nimi. Rola państwa w nowym systemie ochrony zdrowia. Zmiany rynkowe. „Reforma” systemu

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

73

ochrony zdrowia w 2003 roku – utworzenie Narodowego Funduszu Zdrowia. Zmiany w systemie finansowania opieki zdrowotnej w 2004 roku. 12. Doubezpieczenie a system zabezpieczenia zdrowotnego Proces zarządzania ryzykiem choroby. Metody zarządzania ryzykiem choroby. Ubezpieczenie chorobowe a zdrowotne. Zjawisko negatywnej selekcji i hazard moralny. Spadek dobrobytu spowodowany ubezpieczeniami chorobowymi. Ubezpieczenia komplementarne. Ubezpieczenia suplementarne. Ubezpieczenia substytucyjne. Ubezpieczenia chorobowe a system zabezpieczenia zdrowotnego. 13. Polski rynek dobrowolnych ubezpieczeń chorobowych Podstawy prawne. Umowa ubezpieczenia. Ubezpieczenia działu I a ubezpieczenia działu II. Ubezpieczenie na wypadek poważnego zachorowania. Ubezpieczenie na wypadek pobytu ubezpieczonego w szpitalu (w tym „opcje”: pobyt na Oddziale Intensywnej Opieki Medycznej, operacja, pobyt w sanatorium, rekonwalescencja, złamania). Ubezpieczenie uszczerbku na zdrowiu wskutek nieszczęśliwego wypadku. Ubezpieczenie trwałego inwalidztwa wskutek nieszczęśliwego wypadku. Ubezpieczenie niezdolności do pracy wskutek nieszczęśliwego wypadku, ubezpieczenie niezdolności do pracy wskutek choroby. 14. Polski rynek dobrowolnych ubezpieczeń chorobowych Ubezpieczenia pokrywające koszty leczenia – przegląd produktów oferowanych na polskim rynku ubezpieczeniowym. 15. Zabezpieczenie pielęgnacyjne Ryzyko niedołęstwa starczego. Niedołęstwo starcze a choroba. Determinanty ryzyka niedołęstwa starczego – proces starzenia się społeczeństwa, zmiany we współczesnym wzorcu rodziny. Wzrost popytu na długoterminową opiekę pielęgnacyjną. Systemy zabezpieczenia opieki długoterminowej na świecie. Zabezpieczenie opieki długoterminowej w Polsce – perspektywy wdrożenia ubezpieczenia pielęgnacyjnego. Literatura:

1. Begg, S. Fischer, R. Dornbusch, Ekonomia, wydania 1991 i dalej 2. Getzen T.E. – Ekonomika zdrowia, PWN, W-wa 2000 3. Włodarczyk, S. Poździoch, Systemy zdrowotne. Zarys problematyki, Wyd.

Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2001

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

74

KLINICZNE PODSTAWY FIZJOTERAPII W DERMATOLOGII Rozliczenie godzinowe:

Liczba godzin Rok studiów Semestr łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

I II 30 10 20 - Zaliczenie z oceną

Cele dydaktyczne: W wyniku realizacji programu nauczania student poznaje: czynność i funkcje skóry, skóra jako organ immunologiczny, podstawowe jednostki chorobowe skóry gładkiej, skóry owłosionej i paznokci- objawy, patogeneza, sposób postępowania. Nabywa umiejętności rozpoznawania chorobowych zmian skóry. Zastosowuje odpowiednie postępowanie fizjoterapeutyczne zalecane przez lekarza w przypadku chorobowych zmian skóry i paznokci. Określi metody profilaktyki chorób skóry. Treści programowe: Wykłady (po 2 godz.) Tematy: 1. Anatomia i fizjologia skóry i jej przydatków. Semiotyka. Drogi przenikania leków przez skórę.

• Budowa naskórka i skóry właściwej oraz tkanki podskórnej. Budowa gruczołu łojowego i mieszka włosowego. Czynności skóry. Omówienie wykwitów pierwotnych (grudka, krosta, pęcherz, pęcherzyk, plama, bąbel pokrzywkowy, guz, guzek) i wykwitów wtórnych (łuska, strup, nadżerka, pęknięcie, owrzodzenie, blizna).

• Drogi przenikania leków: przez mieszek włosowy, gruczoł łojowy i gruczoły potowe

2. Choroby pęcherzowe i choroby tkanki łącznej. Choroby przenoszone drogą płciową, AIDS. Wskazania i przeciwwskazania do zabiegów fizjoterapeutycznych.

• Pęcherzyca- etiopatogeneza, podział kliniczny, leczenie. Pemfigoid- etiopatogeneza, podział kliniczny, leczenie.

• Choroby tkanki łącznej: toczeń rumieniowaty, twardzina – etiopatogeneza, obraz kliniczny

• Choroby weneryczne: kiła, rzeżączka, nierzeżączkowe zapalenia cewki moczowej – obraz kliniczny

• AIDS – drogi zakażenia, obraz kliniczny, przebieg, profilaktyka

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

75

3. Choroby skóry – ropne, pasożytnicze. Gruźlica skóry. Wskazania i przeciwwskazania do zabiegów fizjoterapeutycznych.

• Zakażenia gronkowcowe – ropne zapalenie mieszków włosowych, czyrak, czyraczność.

• Zakażenia paciorkowcowe – róża (obraz kliniczny, postacie, powikłania) • Choroby pasożytnicze – świerzb (obraz kliniczny, leczenie) • Gruźlica skóry – obraz kliniczny gruźlicy toczniowej skóry

4. Znamiona barwnikowe, stany przednowotworowe i nowotwory skóry. Grzybice i zakażenia drożdżakowe. Wskazania i przeciwwskazania do zabiegów fizjoterapeutycznych.

• Podział znamion barwnikowych, zespół znamion dysplastycznych • Stany przednowotworowe – rogowacenie słoneczne, róg skórny, rogowacenie

chemiczne, rogowacenie białe • Nowotwory skóry – rak podstawno- i kolczystokomórkowy • Grzybice – podział kliniczny dermatofitom, zakażenia drożdżakowe

5. Choroby związane z nadmiernym wydzielaniem łoju. Wybrane zagadnienia z dermatologii estetycznej i dermatochirurgii (zastosowanie wypełniaczy, toksyna botulinowa, peelingi)

• Łojotokowe zapalenie skóry – obraz kliniczny • Trądzik pospolity – postacie, obraz kliniczny, leczenie • Trądzik różowaty - postacie, obraz kliniczny • Wykorzystanie wypełniaczy i toksyny botulinowej w dermatologii estetycznej –

wskazania i przeciwwskazania do zabiegów. • Rodzaje peelingów – wskazanie, przeciwwskazania, powikłania po peelingach

Ćwiczenia (po 4 godz.) Tematy: Ćwiczenie 1 Światłolecznictwo. Biologiczne działanie promieniowania podczerwonego. Podział i właściwości promieniowania ultrafioletowego oraz wpływ promieni UV na organizm ludzki. Fotodermatozy. Solaria. Ćwiczenie 2 Łuszczyca, liszaj płaski - (obraz kliniczny, postacie). Wykorzystanie metod foto- i chemioterapii w leczeniu chorób skóry (PUVA, SUP). Ćwiczenie 3 Choroby włosów – Łysienie androgenowi mężczyzn i kobiet, łysienie plackowate. Choroby wirusowe – opryszczka (obraz kliniczny, postacie), półpasiec (obraz kliniczny, postacie, powikłania). Brodawki – zwykłe, płaskie, płciowe (obraz kliniczny, leczenie) Ćwiczenie 4 Wykorzystanie zabiegów elektroleczniczych w dermatologii (galwanizacja, jonoforeza, elektrokoagulacja, elektroliza).

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

76

Wykorzystanie innych czynników fizykalnych (zamrażania dwutlenkiem węgla, podtlenkiem azotu, ciekłym azotem), chemicznych (peeling) i mechanicznych (dermabrazja) w zabiegach dermatologii estetycznej. Kamuflaż kosmetyczny. Cellulit. Ćwiczenie 5 Wykorzystanie laseroterapii w dermatologii. Choroby alergiczne skóry. Pokrzywka - etiopatogeneza, rodzaje pokrzywek, leczenie. Wyprysk kontaktowy - etiopatogeneza, odmiany, leczenie. Atopowe zapalenie skory - etiopatogeneza, podział, leczenie, rokowanie , dieta, poradnictwo zawodowe. Wskazania i przeciwwskazania do zabiegów fizjoterapeutycznych. Literatura: 1. Choroby skóry – Stefania Jabłońska, Tadeusz Chorzelski, Wyd. Lek. PZWL, Warszawa, 2003.

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

77

ARTETERAPIA Rozliczenie godzinowe:

Liczba godzin Rok studiów Semestr łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

I I 30 10 20 Zaliczenie z oceną

Cele dydaktyczne: Zainteresowanie problemem terapii przez sztukę Znajomość podstaw teoretycznych z zakresu arteterapii ze szczególnym uwzględnieniem: muzykoterapii, biblioterapii, choreoterapii oraz teatroterapii Wykształcenie umiejętności oceny ekspresji (treści) dzieła muzycznego w kontekście potencjalnych funkcji i zadań Treści programowe: Wykłady (2 godz.) Tematy: 1. Wprowadzenie do arteterapii

• geneza idei leczenia sztuką - zakres znaczeniowy terminu arteterapia w ujęciu historycznym - współczesny zakres znaczeniowy terminu arteterapia - terminy synonimiczne pojęcia arteterapia - rodzaje arteterapii ze względu na środki oddziaływania (ze szczególnym

uwzględnieniem: muzykoterapii, biblioterapii, choreoterapii i teatroterapii)

- arteterapia a kulturoterapia • interpretacja pojęć „terapia przez twórczość” oraz „terapia przez sztukę” w kontekście losów wielkich artystów (np. Vincent van Gogh)

2. Wprowadzenie do arteterapii (c.d.)

• arteterapia jako dziedzina interdyscyplinarna ze względu na: stosowane środki oddziaływania, przedmiot oddziaływania oraz funkcje

• miejsce sztuki w medycynie (sztuka towarzysząca procesowi leczenia; sztuka, jako narzędzie diagnostyczne i terapeutyczne)

• znaczenie sztuki dla zdrowia psychicznego w aspekcie percepcji i tworzenia • człowiek w obliczu choroby (czas wolny chorego; potrzeba samorealizacji, jako

środek do zagospodarowania czasu wolnego, kompensacja poczucia mniejszej wartości źródłem działalności twórczej i odtwórczej)

• Arteterapia, jako środek oddziaływania do wzbudzania emocji i do odreagowywania emocji

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

78

3. Istota dzieła muzycznego • czy muzyka jest językiem ? – treść w muzyce, wyraz muzyczny, nastrój wywołany u słuchacza; sekwencyjny charakter muzyki i języka (słowo a motyw muzyczny) • wprowadzenie na poziomie elementarnym wybranych terminów i pojęć z zakresu

teorii muzyki: forma w muzyce, rytm, metrum, skala a tonacja, tempo, agogika, artykulacja, melodyka figuracyjna, melodyka kantylenowa

• muzyka jako środek oddziaływania: reakcje fizjologiczne występujące podczas odbioru muzyki, wybrane przykłady zastosowania muzyki w medycynie

4. Biblioterapia

• z historii biblioterapii • istota biblioterapii- definicje biblioterapii i czytelnictwa • kompetencje biblioterapeuty • kategorie biblioterapii uwzględniające różne cele działania i różnych uczestników

procesu biblioterapeutycznego • analiza postaw czytelnika (pacjenta) wobec bohatera literackiego • etapy procesu biblioterapeutycznego

5. Teatroterapia i choreoterapia

• drama i jej walory edukacyjne; wybrane techniki dramy: hasło, stopklatka, rola-maska; strategia działania dramoterapeuty

• walory terapeutyczne psychodramy i pantomimy • podstawy teoretyczne choreoterapii, choreoterapia i jej walory terapeutyczne,

kategorie choreoterapii uwzględniające różne cele działania i różne możliwości fizyczne pacjentów (ćwiczenia muzyczno-ruchowe, jako forma rehabilitacji; taniec)

Ćwiczenia (po 4 godz.) Tematy: 1. Treść w muzyce Część I teoretyczna:

- muzyka, jako specyficzna mowa dźwiękowa (wg H.H. Eggebrechta) - etapy doznawania dzieła muzycznego (wg K. Hubera) – wraz z

demonstracją dwóch różnorodnych kompozycji w zakresie odmiennych „charakterów zmysłowych”

- przedstawienie i omówienie listy przymiotników objaśniających nastrój, wywołany na pacjentach podczas sluchania muzyki (wg T. Natansona), połączony z demonstracją dwóch różnorodnych kompozycji wywołujących odmienne nastroje

2. Treść w muzyce (c.d.) - problem efektywności oddziaływania muzyki w kontekście: gustu

muzycznego, interpretacji dzieła oraz oczekiwań słuchacza (pacjenta) Część II praktyczna:

- przebieg wielofazowy – prezentacja sekwencji różnorodnych kompozycji w celu:

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

79

- podniesienia nastroju i zaktywizowania słuchacza - odprężenia i uspokojenia słuchacza

3. Treść w muzyce (c.d.) Część I teoretyczna:

- wybór muzyki ilustracyjnej i programowej, jako sposób na opty- malne odczytanie treści utworu

- cechy charakterystyczne podstawowych elementów dzieła muzycznego i ich wpływ na kształtowanie ekspresji (wyrazu

w muzyce) Część II praktyczna: - demonstracja utworów z zakresu muzyki ilustracyjnej i programowej

- przyporządkowanie określonych kategorii wyrazu muzycznego do określonych gatunków muzycznych (np. nokturn, walc,

kankan) połączone z demonstracją ww. utworów oraz omówie- niem ich charakterystycznych elementów

4. Muzykoterapia aktywna Część I teoretyczna:

- istota muzyki o periodycznym toku narracji muzycznej - zakres pojęcia muzykoterapia aktywna, walory terapeutyczne

muzykoterapii aktywnej

Część II praktyczna: - ilustracja zastosowania muzyki do ćwiczeń muzyczno-ruchowych, w

tym ćwiczeń rehabilitacyjnych ze szczególnym uwzględnieniem różnych wariantów częstotliwości ruchów przy wykorzystaniu tego samego utworu

- rysunek, jako narzędzie diagnostyczne – prezentacja wybranych przykładów połączona ze szczegółowym omówieniem poszczególnych elementów rysunku

5. Biblioterapia, drama – warsztaty Część I teoretyczna:

- wskazanie i krótkie omówienie wybranych pozycji z literatury odnoszących się do określonych problemów (np. niepełnospra- wności, narkomanii, potrzeby samorealizacji)

Część II praktyczna: - prezentacja wybranych fragmentów książki wraz z omówieniem - symulacja warsztatów dramy na wybrany temat (np. empatia, asertywność)

Literatura:

1. Borecka I. – „Biblioterapia –teoria i praktyka”- Propozycje i materiały nr 46, Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich Warszawa, 2001

2. Borecka I., Ippoldt L. – „Co czytać, aby łatwiej radzić sobie w życiu, czyli wprowadzenie do biblioterapii” – Państwowe Pomaturalne Studium Kształcenia Animatorów Kultury i Bibliotekarzy Wrocław, 1998

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

80

3. Konieczna Ewelina J. – „Arteterapia w teorii i praktyce” -Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2003

4. Materiały z V i VI Ogólnopolskiej Sesji Naukowej, Rytmika w kształceniu muzyków, aktorów, tancerzy i w rehabilitacji,Akademia Muzyczna im. G. i K. Bacewiczów w Łodzi, 2002

5. Natanson T. – Wstęp do nauki o muzykoterapii – Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1979

6. Szulc W., Sztuka w służbie medycyny, Akademia Medyczna Poznań, 2001 7. Wesołowski F. – „Zasady muzyki”- PWM Kraków, 1998

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

81

METODOLOGIA PRACY MAGISTERSKIEJ Rozliczenie godzinowe:

Liczba godzin Rok studiów Semestr łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

I II 20 - 20 - Zaliczenie

Przygotowanie studentów do pisania pracy magisterskiej. Zajęcia prowadzą wybrani profesorowie i adiunkci.