PSYCHOTERAPIACZYLI - W POSZUKIWANIU ZDROWIA

I WŁAŚCIWEJ DROGI …

Lechosław Gapikwww.psychoterapianerwic.eu

PSYCHOTERAPIAjest formą leczenia

poprzez oddziaływanie na psychikę i ciało pacjenta

środkami psychologicznymi.

Istnieją liczne koncepcje teoretyczne

leżące u podstaw naukowej psychoterapii,

ale zawsze jej celem jest uzyskanie korzystnej

i możliwie trwałej zmiany w samopoczuciu psychicznym i fizycznym

(poprzez korektę funkcjonowania

intelektualnego, emocjonalnego oraz społecznego),

a także poprawę reakcji psychofizycznych (psychosomatycznych),

wskutek aktywizacji procesów samoregulacji.

RÓŻNE FORMY PSYCHOTERAPII

Lista modalności psychoterapeutycznych

wg EAP

Psychologia analityczna (CG Jung) Trening autogenny Terapia behawioralna Biosynteza Terapia praca z ciałem Psychoterapia skoncentrowana na

kliencie Psychoterapia komunikatywna Dynamiczna psychoterapia

grupowa Analiza egzystencjalna Gestalt Psychoanaliza grupowa Psychoterapia grupowa Hipno-psychoterapia Psychologia indywidualna Integracyjna terapia gestalt

Integracyjna psychoterapia Katathym imaguinative

psychotherapy Logoterapia Podejście multimodalne Neurolingwistyczna psychoterapia Psychoterapia skoncentrowana na

osobie Pozytywna psychoterapia Psychoanaliza Psychodrama Psychodynamiczna /

psychoanalityczna psychoterapia Psycho - organiczna analiza Psychosynteza Systemowa terapia rodzin Analiza transakcyjna

PSYCHOTERAPIA jest psychodramą angażującą wszystkich jej uczestników a więc w równym stopniu psychoterapeutę, jak i pacjentów.

I M

P O

N D

E R

A B

I L

I

APSYCHOTERAPIA jest teatrem

a psychoterapeuta zajmuje się specyficznie ukierunkowaną

działalnością parateatralną

Prócz wiedzy teoretyczneji zastosowanej metody

LICZY SIĘ:lokalizacja gabinetu

urządzenie pomieszczeniawiek psychoterapeuty i pacjenta

wzrost, figura, aparycjakostium / ubiór

język / treść i forma inne komunikaty niewerbalne

mimikagest

dystans przestrzennydotyk

tonacja i siła głosu

Gabinet psychoterapii powinien znajdować się w miejscu łatwo dostępnym, ale z dyskretnym

wejściem, dogodnym dojazdem

i parkingiem.

Urządzenie gabinetu powinno uwzględniać rodzaj przyjmowanych

pacjentów, ma wzbudzać zaufanie, dawać poczucie

bezpieczeństwa i nie rozpraszać uwagi.

W „teatrze” psychoterapii istotną rolę odgrywa wiek psychoterapeuty,

powinien on być starszy od swoich pacjentów, ale różnica wieku raczej nie powinna

przekraczać dwóch pokoleń.Inne proporcje wieku wymagają specjalnych

umiejętności w zakresie nawiązywania kontaktu.

I M

P O

N D

E R

A B

I L

I

A

Optymalny wygląd psychoterapeuty powinien lekko przewyższać przeciętny wygląd osób tej grupy społecznej, z której rekrutują się jego pacjenci. Korzystny jest przeciętny wzrost i tusza, sympatyczna aparycja – nie sprawdzają się natomiast w tym zawodzie osoby mające rażące

wady kosmetyczne wyglądu (co nie wyklucza inwalidów), z nadmierną potliwością, nieuporządkowanym uzębieniem, nieprzyjemnym zapachem itp. Z drugiej strony trudności w nawiązaniu dobrego kontaktu z pacjentami mają piękne kobiety oraz bardzo przystojni

mężczyźni, bo cechy te tworzą nadmierny dystans u pacjentki / pacjenta i powodują powstawanie niekorzystnej relacji emocjonalnej – nastawienia nieufnego, niechętnego a nawet

agresywnego lub przeciwnie, zakochiwania się w psychoterapeutce / psychoterapeucie. Należy pamiętać o tym, że psychoterapeuci pełnią dla wielu swoich pacjentów nieświadomą rolę wzorca identyfikacyjnego i to nie tylko w zakresie zdrowia psychicznego i stylu życia –

dlatego musi to być wzorzec atrakcyjny ale osiągalny, nie nazbyt odległy.

W pracy psychoterapeuty bardzo ważny jest ubiór. Powinien być nie tylko

schludny, a nawet do pewnego stopnia elegancki (bez przesady), jednakże nie

rozpraszający formą (np. kolorem) uwagi pacjentów. Nie może to być również strój

stanowiący prowokację seksualną – uwaga ta dotyczy również używanych

kosmetyków i zapachów.Język w komunikacji werbalnej z pacjentem odgrywa istotną role ponieważ zawiera również dużą ilość (często równie ważnych) komunikatów niewerbalnych zawartych w dobieranym słownictwie (naukowym, popularnym a w uzasadnionych przypadkach nawet trywialnym), w intonacji, akcentacji, głośności wypowiedzi, itp.

Wpływ na efekty psychoterapii ma także nasza pantomimika i ewentualny dotyk podkreślający tworzoną relację terapeutyczną – jest to ten szczególny rodzaj aktorstwa, którego nauczamy na szkoleniach specjalistycznych.

Trzy główne cele psychoterapii:

(mogą być realizowane autonomicznie lub komplementarnie)

UWOLNIENIE PACJENTA OD NADMIERNEGO STRESU

PSYCHOTERAPIA OSOBOWOSCI

AKTYWIZACJA SYSTEMU IMMUNOLOGICZNEGO

1

2

3

CEL

CEL

CEL

UWOLNIENIE PACJENTA OD NADMIERNEGO STRESU1

TERAPEUTYCZNA ZMIANA

W SPOSOBIE GOSPODAROWANIA ENERGIĄ ŻYCIOWĄ

STRES

CEL

ODPORNOŚĆ NA STRESRóżnimy się znacznie indywidualną odpornością na stres

i wynika to z wielu czynników:

Cech genetycznych (na które nie mamy wpływu a to one wyznaczają typ układu nerwowego, poziom indywidualnej wrażliwości, itp.);

Sposobu wychowania budującego odporność na stres lub wręcz przeciwnie;

Doświadczeń indywidualnych (ewentualnych urazów psychicznych wyniesionych z uprzednich a szczególnie – podobnych sytuacji);

Umiejętności nabytych, np. przejścia przez różne formy treningu antystresowego;

Wieku

STRES A UTRATA ENERGII ŻYCIOWEJ(UWAGA: czynnik bardzo istotny dla oceny skutków działania stresu w różnym wieku)

SPOSOBY OBNIŻANIA POZIOMU STRESU

I ODREAGOWYWANIA EMOCJI:

sen, radosne życie osobiste, seks, aktywny wypoczynek, sport, spotkania towarzyskie, oglądanie widowisk, filmów, rozrywki umysłowe.

objadanie się, patologiczne odchudzanie się, pijaństwo, narkotyzowanie się, obsesyjny seks, zachowania agresywne, bójki, samookaleczanie się.

PSYCHOTERAPIA OSOBOWOSCI2

ZMIANA FUNKCJONOWANIA

OSOBOWOŚCI(głównie w zakresie

funkcjonowania: intelektualnego, emocjonalnego

i społecznego)

CEL

EMOCJE TOWARZYSZĄCE

NASZYM ZACHOWANIOM

Emocje destruktywnie wpływające na zachowanie

CECHY EMOCJI

Afektywny charakter emocji – emocje są zawsze przyjemne lub nieprzyjemne (nie ma emocji obojętnych);

Aktywizacyjny charakter emocji – emocje wywołują różnorodne reakcje psychosomatyczne;

Majoryzujący charakter emocji – emocje modyfikują inne procesy psychiczne, podporządkowują je sobie;

Odruchowy charakter emocji – emocje pojawiają się wyłącznie jako reakcje odruchowe (w ogromnej większości są to odruchy warunkowe).

MECHANIZM BŁĘDNEGO KOŁA:Od wzmożonego napięcia emocjonalnego

(stresu) do zaburzeń psychosomatycznych i

nerwicy…

Najczęstsze objawy nerwicy

OBJAWY SOMATYCZNE: nadmierna lub zbyt słaba wrażliwość na bodźce, trudności z oddychaniem, uczucie ciasnoty

w klatce piersiowej, osłabienie siły mięśniowej, szybkie męczenie się, napięciowy ból głowy, ból żołądka, serca, kręgosłupa, bóle wędrujące po różnych częściach

ciała, zawroty głowy, drżenie kończyn, kołatanie serca, zaburzenia snu, odczucie zaburzonego funkcjonowania różnych organów wewnętrznych, zaburzenia erekcji, wytrysk przedwczesny, anorgazmia, oziębłość płciowa, pochwica,

ZABURZENIA PROCESÓW POZNAWCZYCH: trudności w koncentracji uwagi, w precyzyjnym spostrzeganiu rzeczywistości,

w myśleniu i planowaniu działań, poczucie niemożności dorównania innym w dyskusji, odczuwalne pogorszenie pamięci (zwykle subiektywne),

ZABURZENIA EMOCJI: lęk wolno-płynący, nieokreślony niepokój, nagłe napady silnego lęku, lęk przed chorobą

psychiczną i jej konsekwencjami dla życia rodzinnego i zawodowego, fobie, czyli patologiczny lęk przed niektórymi przedmiotami, zwierzętami, sytuacjami, przed

otwartą lub zamkniętą przestrzenią, przed tłumem, ekspozycją społeczną, wyjazdami, itd., brak motywacji do działania, apatia, przygnębienie lub przeciwnie - stan podwyższonego

napięcia, nieuzasadniona i chaotyczna nadmierna aktywność, chwiejność emocji, nagłe zmiany nastroju, płaczliwość, egzaltacje.

UWAGA: POWYŻSZE OBJAWY NERWICY NIE MAJĄ PODŁOŻA ORGANICZNEGO!

AKTYWIZACJA SYSTEMU IMMUNOLOGICZNEGO

PSYCHOTERAPIA PRZEZ A-S-I

WZMOCNIENIE HOMEOSTAZY

(procesów samoregulacyjnych)

3

TRADYCYJNE SPOSOBY LECZENIA:

a) podawanie środków doustnych

b) iniekcje domięśniowec) iniekcje dożylned) bezpośrednie leczenie

chirurgiczne chorego narządu

CEL

a)

b)

c)

d)

TECHNIKI PSYCHOTERAPII STOSOWANE PRZY A-S-I

nawiązanie specyficznego kontaktu psychicznego

specjalistyczne techniki terapii werbalnej, wizualizacja

specjalistyczne techniki terapii pozawerbalnej (dotykowe, intonacyjne, pantomimiczne, itp.)

hipnoterapia

inne sugestie ukryte bodźce podprogowe

NIESTOSOWANE W MOIM GABINECIE

Wiele lat mojego doświadczenia klinicznego wskazuje na to, że umiejętne stosowanie technik A-S-Iprzynosi bardzo dobre a niekiedy wręcz zdumiewająco dobre rezultaty terapeutyczne w odniesieniu

do różnych zaburzeń nerwicowych oraz chorób somatycznych, które w istocie i tak zawsze są psychosomatyczne! Dlatego po wielu latach poszukiwań techniki te stały się głównymi w mojej pracy psychoterapeutycznej.

PSYCHOTERAPIA POPRZEZ A-S-IW GABINECIE AUTORA

Metodę terapeutyczną w obecnej formule wprowadziłem około 15-tu lat temu wobec osób z problemami nerwicowymi i psychosomatycznymi. Teoretycznie metoda ta jest terapią behawioralną polegającą na desensytyzacji (odwrażliwianiu) oraz desensybilizacji (obniżaniu poziomu lęku) a także na neutralizowaniu innych negatywnych emocji, charakterystycznych dla tego typu pacjentów i stanowiących podstawę występujących u nich zaburzeń. Metoda ta zawiera również elementy stymulujące procesy samoregulacyjne w organizmie pacjenta, co pozwala na aktywne samo-przeciwdziałanie istniejącym zaburzeniom i schorzeniom; (są to tzw. „oddziaływania psychoimmunologiczne”).

PSYCHOTERAPIA POPRZEZ A-S-IW GABINECIE AUTORA

Mój autorski wkład w tę metodę polega na umiejętnym połączeniu sterowanej relaksacji ze specjalistycznym oddziaływaniem terapeutycznym: werbalnym (słownym) i pozawerbalnym (dotykowym, intonacyjnym, pantomimicznym, itp.). Wykorzystuję przy tym moje ponad dwudziestoletnie doświadczenie w stosowaniu hipnoterapii, aczkolwiek już od kilkunastu lat (od drugiej połowy lat 90-tych) nie stosuję hipnozy, uznając tę metodę za obciążoną różnymi ograniczeniami, mało nowoczesną i zbyt czasochłonną.

Opracowaną przeze mnie metodę terapeutyczną stosuję w ten sam sposób do pacjentek, jak i do pacjentów, ponieważ płeć nie ma w tej terapii istotnego znaczenia (tylko w ciągu ostatnich 10-ciu lat przeprowadziłem z dobrym skutkiem kilka tysięcy zabiegów terapeutycznych wykonanych tą metodą). Zmienia się natomiast treść i forma oddziaływań terapeutycznych, które są dopasowywane do indywidualnych problemów poszczególnych pacjentów.

Szczegółowy opis stosowanej w moim Gabinecie metody terapeutycznej zawarty jest w artykule opublikowanym na łamach PRZEGLĄDU TERAPEUTYCZNEGO NR 8/2010.

www.ptt-terapia.pl/~ptt/przeglad/numer08.htm

CO MA ISTOTNE ZNACZENIE, CZYLI: CZTERY CECHY DOBREJ PSYCHOTERAPII

Długotrwały, nadmierny stres dezorganizuje procesy nerwowe i prowadzi do naruszenia równowagi psychofizycznej oraz chorób.

PROBLEM TEN NASILA SIĘ U LUDZI CHORYCH I W ZAAWANSOWANYM WIEKU.

Antidotum dla stresu są wszelkie formy radosnego przeżywania, wszelkie pozytywne emocje, których należy świadomie poszukiwać,

traktując je jako specyficzne lekarstwo, sprzyjające nie tylko odzyskaniu radości życia, ale również - jego przedłużaniu.

W uzasadnionych przypadkach, a szczególnie wówczas, gdy pojawiają się zaburzenia nerwicowe i psychosomatyczne - należy bez zbędnej zwłoki odszukać w pełni kwalifikowanego specjalistę

i poddać się PSYCHOTERAPII - metodą dopasowaną do występujących problemów, najbardziej efektywną i skuteczną.

Literatura wykorzystana przy redagowaniu tematu prezentacji

Aleksandrowicz, J.W., (1998), Zaburzenia nerwicowe. PZWL. Warszawa. Gapik, L., (1990), Hipnoza i hipnoterapia. PZWL. Warszawa. Gapik, L., (2010), Sugestia i dotyk w terapii nerwic i zaburzeń psychosomatycznych.

PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY nr 8/2010. Grzesiuk, L., (2005), Psychoterapia. Teoria. Wydawnictwo Psychologii i Kultury. ENETEIA.

Warszawa. Grzesiuk, L., (2006), Psychoterapia. Praktyka. Wydawnictwo Psychologii i Kultury.

ENETEIA. Warszawa. Haley, J., (1999), Niezwykła terapia. Techniki terapeutyczne Miltona H. Ericksona.

Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Gdańsk. Kępiński, A., (1986), Psychopatologia nerwic. PZWL. Warszawa. Kratochvil, S., (1974, 1978) Psychoterapia. PWN. Warszawa. Kubitsky, J., (2008), Vademecum psychoterapeuty. Wydawnictwo Lekarskie PZWL.

Warszawa. Lowen, A., (1992), Bioenergetic analysis: A mind-body therapy. W: J. K. Zeig. The

evolution of psychotherapy. The second conference. Brunner/Mazel. New York.

NIEKTÓRE OPRACOWANIA WŁASNE

Prace zbiorowe pod moją redakcją o różnych aspektach i zastosowaniach psychoterapii

Prace własne- poradniki psychoterapeutyczne

CZŁOWIEK, KTÓRY UMIE ŻYĆ W HARMONII Z SAMYM SOBĄ - JEST SZCZĘŚLIWY.

Oscar Wilde (1854 - 1900)