proleter teori

A

- Haziran 2006mundayz. Bu durumda ak ve net olarak zgrlk komnistlere den grev ezilenlerden renmek ve renebilmeyi becerebildikleri oranda kendilerinde mevcut bulunan tarihsel hafzay ezilenlere tamay becermektir. Toplumsal dayanma pratiklerinde zgrlklerin yer almas gelecein emek eksenli mcadelelerinde yer almann nemli bir aracdr. Seyrek olarak ortaya kan ii emeki direnileri dnda zgrlk rgtlenmenin yapay yan yanalklarla deil devrimci bir anlayla yan yana gelmesinin zemini dayanma anlaynn bytlmesiyle mmkn olacaktr. Toplumsal alanda devrimci politikann gerekliliinde anlam anaristlerin ideolojik alandaki durularnn toplumsal pratikle ilikilendirilmesi dolaysyla politikleebilmeleri iin en nemli ara ezilenlerin iinde dorudan ilikilerle srdrlecek dayanma pratiidir. Yaadmz corafyadaki anti faist glerle doru temelde yan yana gelmenin ortak mcadeleler gelitirmenin bugn iin en salam zemini varolardr. Otorite kart tutumun, gndelik yaamla i ie girebilecei (Paris komnn tarihsel olarak ok ak ve net olarak ortaya koyduu biimiyle) yegane zemin yine kentin varolardr. Ezilen ynlarla anaristler arasndaki hem anaristlerde mevcut olan hem de mcadelenin dorudan znesi olan ezilenlerde bulunan nyarglarn krlmas ve paralanmasnn zemini otorite kart dayanma zemininde yaratlabilecektir. Btn bunlar bir araya geldiinde yzmz ezilenlerin somut snfsal gereine dnm olmann, ideolojik red edilerden, yok saylardan ve egemen dnyann nmze koyduu bireyci nihilizmlerden ok daha fazla otoriteye kar durmak olduunun, otoriteyle gerek anlamda hesaplamak isteyenlerin kanlmaz olarak snf dayanmas perspektifine sahip olmas gerektiinin bilincindeyiz zeletiri Bu gn yaadmz corafya ele alndnda ezilen ynlarn kitle mcadelelerine en yakn ve en dorudan sahipleni iinde yer almas gereken anaristler henz bu abann ok banda ve emekleyerek yol alma abasndadrlar. Bu elikinin yani aslnda kitlesel mcadeleye en yakn olmas gerekenlerin kitlesel mcadelenin en uzanda kk burnjuva aydnnn entelektel hobisi olarak kalm olmasnn yaadmz topraklara zg birka farkl nedenini de ortaya koymak mmkndr. Ancak sorun bu topraklarda ki anarizmin sa bir yorumla savunulmu olmasyla geitirilemeyecek kadar derinde bir yerde aranlmak durumundadr. Yazmzn banda dnemin burjuva paradigmasnn anarizan sonularna bu anarizan sonularla anarizm arasnda kurulmaya allan sa liberal yoruma yeterince deinmitik. Bugn anarist dnceyi anarizmin iinde akntya kar krek ekerek savunma abas platformist rgtlenmelerin ilkeli snf mcadeleci proleter tutumda srarc anaristlerin zerindedir. Gnmzn teorik sorunlar zellikle de dnya kapitalizminin kltrel, teknolojik hegemonyasnn arlk arz ettii bir dnemde srtn proletaryann meru gerei dnda hibir geree dayandramayacak olan bizlerin teorik tartmalara olan ihtiyac zellikle de burjuva yalanlarnn, zgr olmas gereken dnce zerinde yaratt hegemonyay paralamak iin son derece artm durumdadr. Bilgi pratiinin elikilerini ve btn zenginliini proletaryann zgrlk mcadelesine tayabilecek olan ve ite bu yzden tekrar ayaklar zerine (gemiinden ok daha gl bir ekilde) dikilmesi gereken Anarist Komnizm dir. Yazmzn sonunda burjuva dnyann zgrlk dnce zerinde oluturduu hegemonyay ykacak olan PROLETER kavgada bulumak ve gemi yzyln tm devrimci enerjisini yeniden ama bu sefer EZENLERE kar en gl darbeyi vuracak olan son kavgamz yaratmak iin PROLETER saflarda yan yana gelme ve oalma dileimizi iletiyoruz.

proleter teori

A - Haziran 2006

ETE GELENEGn gemiyor ki ortalk ete haberleriyle alkalanmasn, her ete haberi yeni bir eymi gibi, sanki ilk defa cereyan ediyormu gibi sunuluyor, haber sunucular bu haberleri verirken hayretten sanki azlar bir kar ak dilleri tutulmu gibi naklediyorlar. Rol kesiyorlar. Halbuki tarih boyunca etelerle o kadar i ielik var ki, ete tekil etmeden neredeyse devletin bekas tehlikeye girecek, en nemli ileri etelere havale edilmeden zldn gremiyoruz. Ege ve karadenizdeki Rumlarn krmndan, Ermeni Soykrmna, Tekilat- Mahsusadan, Umum Alem-i slam htilali Tekilatna ve milli Mcadeleye kadar etesiz olunmam, hapishanelerden azllar karp sularnn arlna gre rtbe de verilmi, balarna subaylar vererek alaylar tekil edilmi, Yzba Yakup Cemillerin, Albay Kasap Osmanlarn, Parti Pehlivanlarn ,erkez Ahmetlerin, Topal Osmanlarn, Hamidiye Alaylar1, ttihat ve Terakki ve Tekilat- Mahsusa geleneinden geliniyor. Abdlhamitten ttihat ve Terakkiye ondan Cumhuriyete kadar etelerin istihdamna dair yasal! zeminler hazrlanmakta hi tereddt edilmemitir. Burada rutini bir kez daha gzden geirmekte fayda vardr. Mete Tunay bir almasnda rastlad belge karsnda aknln yle ifade etmektedir; Albay Kasap Osmanla ilgili bir alma yaparken, 4 Mart 1915 tarihli bir Kanun-u Muvakkat metni grmtm. Bu yasa, Harbiye Nezaretinin, hapishanelerdeki mahkm ve mevkuflardan, haklarndaki hkm ya da kouturmay erteleyerek ve sadkane hizmet ederlerse af edileceklerini vaad ederek asker almasn olanakl klyordu. [Ankara stikll Mahkemesinde Bir Heyet-i Fesadiye Davas ve Kuva-y Milliye, Birikim Say 33 (Kasm 1977)] Bunlar, genellikle kuvay tedibiye (cezalandrma) birliklerinde kullanlmtr. Ben o vakte kadar byle eylerin Hollywood filmlerinin fantezileri olduunu sanyor ve bu uygulamann hayli evrensel olduunu ve Birinci Dnya Savanda Osmanllarn balatt byle feci bir uygulamann Mill Mcadelede de devam ettiini bilmiyordum. Osman Bey bir belgede, 101 seneye mahkm katilleri subay, 15 yllklar avu, 5 yllklar da nefer olarak atadn aklamtr. Geici yasann tarihine2 bakarak, Ermeni Kymnda bu birliklerin de, Balkan muhacirleri, erkez eteleri ve yerel Krt ekiyalarnn yansra kullanldklarn tahmin edebiliriz.3 Osman Beyin yukarda sz edilen rtbelendirmesi 9 Austos 1340(1924) tarihli Bursa Valisine bir mahkmun neden hala affedilmediine ilikin mektubundan alnmtr, Albay Kasap Osman valiye yazd mektubunda: Alay (172) kumandan iken o hakir grlen katil amidlerden 101 senelikleri Zabit, 15 senelikleri avu, 10 senelikleri onba,be senelikleri nefer tayin etmek suretiyle tevsian mfrezeler tekil ve gaye-i milliye hizmet ve fedakarlklar sayesinde Konya, Bolu, Yozgat ve Manyas(n) kk ve byk bilcmle isyanlarn itfada bu hakimlerin hizmeti ile amal-i milliyeyi istihsale muvaffak olduk4szleriyle mcrimlerin nelere kadir olduunu ifade etmektedir. Milli Mcadelenin Tekilat- Mahsusa geleneinden gelen bir dier nderi olan erkes Ethem Bey, hatralarnda mahkmlar cezaevinden salvererek bir tabur oluturduunu ifade ediyor; Ktahya ve buraya bal yerlerde bulunan hapishanelerde yatan mahkmlarn bir hayli yekn tuttuunu mutasarrfla konuurken renmitim. Bunlardan faydalanmay dndm, kendilerine haber yolladm,

52

1

proleter teori

A

- Haziran 2006baz artlar ileri srdm. Bunlardan drt yz kadar crm sahibini ertesi gn serbest braktrdm. Hepsini Ktahyada topladm. Kendilerine silah, cephane, verdim Kumandan olarak da tecrbeli kumandanlarmdan Teselyal Hafz Beyi tayin ettim Bunlara vadim dmanla fedakra ne savatklar takdirde en yakn ve msait zamanda geri kalan mahkmiyet mddetlerini af ettirmekti.5Ethem Bey bu tabura en tecrbeli komutan olarak atad Hafz Bey enitesidir. Ahmet Refikin ttihat Terakki dneminde istihdam edilen etelere ilikin szleri ibret vericidir: harbin bidayetinde Anadoluya stanbuldan bir ok eteler gnderilmiti. Bu eteler, mahbesten karlan katillerden ve hrszlardan mrekkepdi. Bunlar Harbiye Nezareti meydannda bir hafta talim grrler6, Tekilat- Mahsusa marifetiyle Kafkas hududuna gnderilirlerdi. Ermeni mezaliminde en byk cinayetleri bu eteler ikaettiler7. Szleri o gnlerin canl tanna aittir. Ermeni soykrmnda nemli roller slenen Tekilat- Mahsusa etelerinin tekiline ilikin Falih Rfk Atay anlarnda : Birisi bana Merkeziumuminin sivil eteler yaptn, bu etelere bildiklerimizin8 kumanda ettiini, gidip doktor Nazm grmekliimi syledi. Sivil Askerlii tercih ediyordum. Hafta aras talimden sonra Merkeziumumiye gittim.Doktor Nazm bekleme odasna geldi; istediimi kendisine anlattm. Yzme bakt gld: Biz etelere hapishanelerden adam alyoruz dedi senin gibi gen arkadalarn yeri oras deildir. Bu katiller ordusundan bir ey anlamadm... Tersyz gene harbiye mektebine dndm.9 Tekilat- Mahsusa etelerinden nce Abdlhamit dneminde Ahmet Paa, erkesler, Krtler ve Trklerden oluan zel deneki taburlar oluturmutu. Bunlar ihtiya halinde ehirlerdeki savunmasz Hristiyan ahaliye bask yapmakla ykmlydler. Bir dizi ehirde Ermeni katliamn dorudan rgtleyenlerden biri Ahmet Paann greve ald erkeslerden yardmcs ve sonralar da hafiye tekilatnn bana geen erkes Ziya Beydi.10Hamit dnemindeki Ermeni krmlarnda Hamidiye Alaylar yannda bu deneki taburlarndan da yararlanlmtr. Deneki Taburlar Bir anlamda Tekilat- Mahsusa etelerinin nclleri saylabilirler. Darlharb-e gidecek Ehas Hakknda Takibat ve Mcazatn Teciline Dair Kanun-u Muvakkat ile salverilen ahslarn marifetleriyle Anadoluda Ahmet Refikin deyimiyle kan gvdeyi gtryordu.11 Mete Tunay: lgin bir nokta, bu geici yasa uyarnca, haklarnda kouturmann srdrlmesi ya da cezann ektirilmesi ertelenerek Birinci Dnya Savanda Osmanl ordusunda kullanlan kiiler iin, Birinci TBMM nn bir af karm Olmasdr12 Darlharpte hsn- hizmet ve yararlk ibraz eden mahkuminin mddet-i mahkumelerinin affna dair 14 Temmuz 1337(1921) tarih ve 135 sayl kanun ilk meclisin ilk icraatlar arasnda olmas konunun ehemmiyeti ile ilgilidir. Daha sonra 19 Terinsani (Kasm) 1339 (1923) tarih ve 372 numaral kanunla tazelenmi, 17 Terinsani 1340 (1924) tarih ve 51 sayl tefsire gre 372 numaral kanun kuva-y milliyecilerin yan sra nizami ordu mensuplar da kapsama alnmtr13. Kuva-y milliye komutanlar bu kanuna dayanarak kurtulmalk belgeleri dattn anlyoruz ,bunlardan, [Keskinli] Rza bey vaktiyle kendi mfrezesinde arpan 60-70 kiiye ve bu arada, Keskin yresinden 16 ekiyaya da kurtulmalk belgeler vermitir14 Rza Beyin tasfiyesinde bu argman kullanlarak stiklal Mahkemesince idamna karar verilmitir. Rza Bey Krmz-yeil istiklal madalyas sahibi olup ikinci dnemde meclis dnda kalmt. Meclis ilk gnlerinde gndemine bu konuyu niye almtr? nk Milli Mcadeleye Anadolu halk itirak etmemektedir. Silaha sarlanlar el koyduklar Rum ve Ermeni Mlklerini aslanlar gibi mdafaa eden yeni tredi eraftr. Yoksul Anadolu halknn uzun sava yllarndan kaybedecei bir eyi kalmamtr. Para zenginlerden can dierlerinden olunca eteleri rgtlemek kolay olmutur. Orduyu kurmak iin asker alyoruz, sabahleyin giydiriyoruz, tehiz ediyoruz, silahlandryoruz, akam zeri hepsi gidiyorlar.15Szleriyle smet nn o gnlerin atmosferini anlatmasnn yannda ; [B]izi g vaziyetlere sokan husus, bir muntazam ordu kurabilmek iin halkla ordu arasndaki ruhi rabtay tehiz edemeyiimizdir16szleri ile ifade edilen halkla aralarndaki ilikisizliin itirafdr. nn daha da ileri giderek bana bakn kimse iitmesin, Millet dmanmzdr szleri paalarn iinde bulunduklar ruh halini dile getirmektedir17.

proleter teoriKsaca tekrarlamak gerekirse bizim gibi corafyalarda anti faist olunmadan ne yazk ki brakn zgrlk olmay dayanmac olmak bile mmkn gzkmemektedir. Yaadmz dnem AB gibi dnya kapitalizminin en ileri standartlarn temsil eden uluslar aras pazara almaya alan egemen snf gerei durmakla birlikte sokaa hakim olan halen ve halen faizan saldrlar, katliamlar ve uygulamalardr. Yaadmz topraklarda devlet kurumuna ynelik kk apl da olsa getirilen az ok demokratik uygulamalar derhal sokakta yerini faizan saldrlara brakmaktadr.Yine iinde bulunduumuz corafyada burjuvaziyi oluturan gler bu demokratikleme konusunda her ne kadar kendi ilerinde de elikiler yayor gibi gzkse de, sermaye dmanlarna kar birlemekte bir an olsun tereddt etmemektedirler. Yaadmz topraklarda faizan uygulamalar yer yer darbelerle kurumsallamakta geni ynlar her trden insani haklarndan mahrum brakmaktadr. Ezilenlerle dayanmann politik bir grev anlayyla yapmak ounlukla dayanmay halka bir hizmet olarak sunma yanlsamasn yaratacaktr. zgrlklerin dayanma anlaylar politik bir sonu deil ancak politikalar dayanma anlaylarnn bir rn olacaktr. Bu noktada dayanma anlaymzn ne olabilecei zerine tartmak yerinde olacaktr. Dayanmay yaratan iki temel faktr var birincisini sendekini karndakine vermeye raz olmak ikincisi de ondakini almaktan yana ak olabilmek. Bu son derece insani ve basit olan iliki biimini gnmz koullarndan duygusal ba ok gl olan bireyler bile yaamakta ciddi zorluklar ekmektedir. Bu trden bir alveriin insani zemini ounlukla basit kar ilikilerine feda edilmekte, gnbirlik yardmlamalarla son derece zenginleebilecek gl ve yerine herhangi baka bir iliki biiminin geirilmesi imkansz olan ba feda edilmektedir. Dayanmann sermayenin kar dzenine dayal ve srekli nce ben ideolojisini kkrtt bir dnya da geerli ve ie yarara bir iliki olabilmesi gerekten de bir yanyla imkansz istemekle e anlaml gibi durmaktadr. Gnlk yaam kaybedenler ve kazananlar arasndaki gerilimin yaratt bir kltr tarafndan doldurulmaktadr. Byle bir dnya da kendindekini gnl rahatl ile ve hibir karlk beklemeden verebilmek ve bunun zamanla karmzdakilerle eit bir iliki yaratabileceini umut etmek yaadmz yzylda halen nsan olabilmenin mmkn olduunu dnmekle e anlamldr. Bizler yaadmz topraklarda ok az saylabilecek bir zaman zarfnda (iki senelik bir gemii olan) dayanma almamz ierisinde kendimizde olan ok az bir deeri kolektif olarak sunmaya altk(kimimiz niversiteye hazrlk dersi verdi, kimimiz gnlk sorunlara yardmc olmaya alt, kimimiz sadece dertleti) insani zeminde verdiimizin ok daha fazlasn bizlere sunmak isteyen her eyden nce kardelik duygusuyla yan yana gelmeyi becerdiimiz dostlarmz, yoldalarmz var artk ve bu bizler iin zgrlk olmann gerekten de karlksz kalmadnn en nemli gstergesi. Ksacas yardmlamay ncelikle eit bir ilik kurmann balangc olarak grmek gerekiyor. Karmzda bizlerin ideolojik, teorik, politik arka plann iyi tanmayan ounlukla genel bir sol ierisinde grmeye alan ama tandka farkll grmesi muhtemel ezilenlerin gerei yer alacaktr. Bu gerekle anarist komnistlerin dier muhalif glerden ok daha fazla dorudan ve ikalc ilikiler kurma potansiyeli vardr. Sorun bu potansiyeli kinetik enerji haline geirmek iin yaplmas gerekenlerdir. Bu noktada pratik olarak iinde bulunulduumuz siyasal zayfln, geleneksizliin farknda olmak esas olarak srecin rencileri olduumuzu, belki de on yllarca bu rencilii srdrmek, ezilen ynlarn hareketiyle zgrlk dncenin neden kesiemediini pratik politik alandan gzlemek anlamak duru-

A - Haziran 2006

2

51

proleter teori

A

- Haziran 2006koparak dzen saflarnda gemite red ettii kimliklere drt elle sahip kmaya balamasyla son buluyor. Bu trden kendi bana ideolojik bir yok say barndran tutumlarn ounlukla marjinal bir kltr besledii anarizmin toplum kartl olarak grlmesine sebebiyet verdii aktr. Otorite kart olabilmenin vazgeilmez dura ve bizim gibi lkelerde ncelikli dura anti faist ilkede srarc olmaktr. Yukarda almn yapmaya altmz dorudan dayanma ilikisi yaama geirebilmenin koruyabilemnin, bytebilmenin en net ilkesi toplumsal yap ierisinde her trden anti demokratik, otoriter kurum ve organizasyonlara kar en geni kesimlerle birlikte mcadele edebilmektir ncelikli olarak faist hareket 1- her trden ezilenler dayanmasnn dmandr 2- her trden zgrlk eilimin en azl dmandr 3- her trden ezilmiliin (etnik, cinsel, dinsel, iktisadi) devamndan yanadr Faist hareket ve kurumlara kar g birlii ierisinde durabileceimiz zeminler; otorite kartlarnn, ezilenler nezdinde dayanma anlayna, buradan hareketle zgrle sahip kan savunan ve bu savunma izgisinde her trl gle yan yana gelmeye ak ama kendi otorite kart izgisini bytmekte de srarc anlayna saygnlk kazandracak ve geni kitlelerle bulumasna yardmc olacaktr. Anti faist ilke de srar otorite kartlnda srardr. zgrlklerin dier emekten yana glerle yan yana gelmeleri ortak mcadelerde bulunmalar kanlmazdr. Dier sol glerle yan yana gelmenin birlikte mcadele edebilmenin en gl zeminlerinden birisi anti faizm dir. Anti faist mcadeleyi sermayenin azgn kesimine kar saldr liberal kesimine kar uzlama olarak ele almak, veya byle bir mcadelenin kanlmaz olarak sermayenin baka bir grubuyla uzlamayla sonulanacan sanmak gnn sorumluluklarndan kamak iin malzeme retmekten baka bir anlam tamamaktadr. zgrlk anlay mahalle almalarnda olsun veya yaamn baka her hangi bir alannda dnyay deitirme sorununu zihinsel bir problem olarak deil ezilen ynlarn somut sorunlar etrafnda oluturmak durumundadr. Faist hareket kar gl bir kar koyu ve bu kar koyuun ierisinde devrimci tutumunda srarc zgrlk rgtlenmeler faizme kar mcadeleyi devletin ortadan kaldrl sorunu haline getirmek ve bu erevede ortaya km olan elikileri derinletirmekle ykmldr. Devrimci dnm iin aamacln eletirisin yapmak nasl bizleri devrimin inkarna gtrmemeliyse faizme kar gemite yaanm kimi tarihsel rnekler de olan aamac ve uzlamac ele al biimlerinin yol at tahribat eletirmek anti faist ilkede srarc olmaktan vazgeirmemelidir. Aktr ki kitlelerin nezdinde dayanmay yok eden, dayanmay uzak durulmas gereken tehlikeli bir maceraya dntren burjuva egemenlii faizm dir! Burjuva egemenliini kenidisen kar geliebilecek hibir siyasi, parti, rgt odandan korkmad oranda ezilen kitlelerin dayanmasndan korkmaktadr. Yaadmz corafya da olduu gibi benzer olan pek ok lke de emeki ynlar sadece ve sadece kendi aralarnda dayanma ilikileri gelitirdikleri iin faist rejimlerce en ar ekilde imha edilmiler, toplu kymlardan ikencelerden geirilmilerdir. Bizim corafyamzda az ok dayanmann sosyalliine yatkn insanlarn nesilden nesile aktard bir fobi olarak karmza kan dayanmann tehlikeli sonular tam da ceberut devlet geleneinin srdrcs olan faizmin yol at bir sonutur. 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 Dipnot: 1

proleter teoriAyn itiraf Fevzi akmakta da vardr: Efendiler, Biz orduyu deil milleti giydiriyoruz. Elbiseyi alan gn sonra firar ediyor.18 Halkla aradaki uzaklk daha sonra istiklal Mahkemelerinin terr ortamyla zoraki tesis edilecektir! Halkn itirak etmek istemedii mcadelenin eteler eliyle yrtlme zorunluluu etelerin tekiline dair yasann yeniden ele alnmasn gerektirmi Milli Mcadelenin ilk meclisinin ivedi maddelerinden birini oluturmutur. Tekilat- Mahsusann eteleriyle palazlandrlan yeni tredi eraf ve zenginlerin el koyduklar mlkleri yine Tekilat- Mahsusaclar tarafndan savunulmaktadr. zellikle milliyeti direniin ya da Milliyeti hareketin tasfiye edilen Gayrimslimlerin youn olduu blgelerde ne kmas anlamldr. Tasfiye edilenlerin geri dn korkusu ile itilaf devletleri tarafndan cezalandrlma korkusu (Malta fobisi) milliyeti direniin ana eksenini oluturmaktadr. Ksaca deindiimiz baz yasal ! birimler ve yntemler gnmzde ne kadar tandk gelmektedir. Bize bu yzler hi de yabanc deiller: Susurluk eteleri, Yksekova eteleri, emdinli eteleri, lkc eteleri, korucu eteleri, itiraf eteleri rgtsel olarak, atllar, Acalar, Erseverler , Abdlkadir Aygenler de kiiler olarak bir gelenein miraslardrlar. htiya annda derhal her zaman ve her yerde

A - Haziran 2006

Abdlhamit zm, blge airetlerini Hamidiye Alaylar eklinde resmi bir sfatla rgtleyip silahlandrmada buldu Orhan Kololu Ermeni Olaynda Kim, Ne Kadar Sorumlu? SDD say 19 s 73 Geici yasa 19 ubat 1330 (1915) tarihlidir Mete Tunay ada Trkiye Son Be Ylda Ermeni Sorununu Nasl Tartt? www.gelawej.com Tunay Mete Eletirel Tarih Yazlar Liberte Y. 2005 s 111 erkes Ethem Hatralarm Dnya Y. 1962 s 82-83 Mahkumlarn eitiminden Harbiye Ordu Dairesi Reis Vekili Behi (Erkin) sorumludur, Behi Erkin Kemalist dnemde Bayndrlk Bakanlna kadar ykselmitir Ahmet Refik ki Komite ki Ktal Kebike Y 1994 s 27 Altn ben izdim, ete yneticileri demek ki resmidir ve herkese alenen bilinmektedir Atay Falih Rfk Zeytinda Remzi Kitabevi s 35-36 Osmanl mparatorluu ve Kemalist TrkiyeninDevlet-ktidar Sisteminde ERKESLER Arsen Avagyan ev. Ludmilla Denisenko Belge Y. s 100 Ahmet Refik ki Komite s 27 Tunay Mete Eletirel Tarih s 114 Tunay Mete Eletirel Tarih s 115 Tunay Mete Eletirel Tarih s 118 nn smet, Hartalar 1 Bilgi Y. 1985 s 212 nn Hatralar 1 s226 Avcolu Doan, Milli Kurtulu Tarihi c 3 s 912 aktaran Cilasun Emrah Baki lk Selam erkes Ethem Belge y.2004 s 46 Uzun Cem Yedi Dvele Kar Mcadele, Resmi Tarih Tartmalar 2 Ed Fikret Bakaya zgr niversite Y. 2006 s 47

50

3

proleter teori

A

- Haziran 2006

proleter teoriBu noktada sorun ezilenlerin bir ok adan egemen ideolojinin hegemonyasnda tarihsel bir gerek olarak edindikleri bir ok sosyal, dinsel, cinsel, ahlaksal tutumun basit bir tarihsel karlamayla dalmayacan bu tr st yapsal belirlenimlerin ancak snf mcadeleci bir izgiyle beraber ortadan kalkabileceini grmek gerekecektir. Bu noktada zgrlk rgtlenmenin siyasal tarznn ne kmak durumundadr. zgrlk komnistler kitle almasnda ncelikli olarak politik dorularyla yer almak politik dorular alan aabildii oranda ideolojik sorunlarn alternatiflerini yaama geirmeye almak durumundadr. Yaadmz topraklarn belli bal ehirlerinde yaamakta olan emeki kesimlerin, dzenle olan elikileri, yaamsal sorunlarnn gnden gne artyor olduu bir gerektir. Resmi aklamalarda bile 10.000.000 isizin yaad bir corafyadayz. Byle bir corafya da zgrlk dncenin toplumsal elikilerle gerek bir ilik iinde olamay son derece zc bir sonu ortaya koymaktadr. Ezilenlerle mahale dayanmas bal altnda ele alacamz bu sorun ezilenlere ynelik zgrlk pratiin imkanlarn tartmak amacyla yazlmtr. zgrlk dnceyi toplumsal gerein ierisinde alglamak gibi derdi olanlarn ncelikli olarak nlerine koymalar gereken soru; Neden en fazla zgrle ihtiyac olanlar, zgrlk dnmekten ve eylemekten en uzakta yaamakta? Sorusu olmak durumundadr. Bu soruya son derece rasyonel yantlar retmek toplumsal dokunun kltrel dzeyde, ekonomik dzeyde, nasl altnn ezilen ynlar nasl bir tahakkm sistemi ierisinde yaattldn cinsel, dinsel, hukuksal bask aralarnn, ideolojik aygtlarn nasl ilediini ve ezilen snf neredeyse Erich From un deyimiyle zgrlkten korkar hale getirdiklerini aa kartmak mmkndr. Fakat duruumuz gerei, zgrle olan inancmz ve tutkumuz gerei hibir aklcl aklama hibir aklc neden-sonu ilikisi ezilen ynlarla zgrlk dnce arasndaki yaadmz topraklardaki bu byk uurumu srtmzdan indirmeye yetmeyecektir. Bu noktada ncelikle sorunu, toplumsal dnmden, zgrlkten, eitlikten ve deiimden yana olanlarda aramak ve onlarn ierisinde de zgrlk kavraylarn en stte tutan, hibir art koulu bireyin toplumsal zgrlnn nne koymak istemeyen biz zgrlklerde aramak gerekecektir. Sorunu ite bu yzden en u noktada ele almak gerekiyor. Tam da toplumsal olarak gericiliin, entelektel olarak post modern burjuva liberalizminin, politik olarak san g kazand bir dnemde yani olabileceklerin iinde de her eyin imknszlat bir dnemde, zellilkele de toplumsal ounluun gerici, muhafazakr eilimlerinin gl olduu bir corafya da tam da bu yukarda saydklarmz mevcut olduu iin tam da aslnda en fazla olmas gerekenin yerine baka baka eilimler, dnme kalplar geirilidi iin otorite kart snf dayanmasnn zamandr. Varolarda otorite kartt mcadele zeminini bulmak mmkndr bu zeminde kalc olabilmenin yaadmz topran emekilerine bir c ve kendilerine ar yabanc bir dnceymi gibi tantlan anarizmin doru anlatlabilmesinin esas yolunun yine yazmzn balnda yer alan proleter tutumla mmkn olabileceine, bu tutumda birleen ve glenen anaristlerin onlarca yldr sren snf savanda gerek bir mevzi, gerek bir kavga bayran varolara tayabileceine ve proleter komnist dncelerle yaylacak bir anarizmin egemenlerin en byk kabusu olacan hatrlatmakta fayda gryoruz. Neden Anti Faist lkeyi Savunmak ve yaama geirmek olmazsa olmazdr ktidardan Arnmak m? Otoriteyle savamak m? Gnmzn ideolojik kemekeinin birok bireye zgrlkl sadece bir ideolojik arnma biiminde tadn biliyoruz. Bireyin kendi etrafnda dans ederek kurtulmaya alt otoriter ilikileri ounlukla bireyin zgrlk dncelerden

A - Haziran 2006

AIN VEBASI ZELLETRMELERNASIL BAKMALI, NE YAPMALI?Trkiye kapitalizmi neo-liberal yeniden yaplanma srecinde nemli admlar atyor. Uluslar aras sermayenin stratejik hedeflerini gsteren Washington Uzlas, dier bir ok lkede olduu gibi Trkiyenin de neo-liberal politikalarnn yol haritasn izmiti. Trkiyede yaananlara bakldnda Washington uzlasnn nemli stratejik amacnn gerekletii grlr. Finans ve banka sistemlerinin uluslararas piyasalatrlmas, telekomnikasyon irketlerinin ve haberleme ve medya alanlarnn uluslar aras sermayeye devri ve ar sanayi kabul edilen byk devlet retim iletmelerin, zelletirilerek uluslararas sermayeye aktarlmas sreci Trkiyede tamamlanmaktadr. TMSF eliyle 2001 kriziyle finans ve banka sistemlerinin uluslararas piyasalatrma srecine balad. 2007de Basel II de bu sre btnyle tamamlanacak. Telekomnikasyonda Telekom operasyonuyla hem zelletirme hem uluslararas piyasalatrma gerekleti. Petkim ve Tprala ar sanayide balayan zelletirme Erdemirle tamamland. Erdemir etkiledii ve srkledii sektrler asndan son derece nemli bir iletme. Ayrca geleneksel ve stratejik kontrol sanayiyi simgelemesi ve ulusal devletin ekonomik aktrlnn somut gstergesi olmas asndan nem tayordu. Erdemir byk bir operasyon ve ulusal devletin verileri zerinde tartma gtrr ierikler tayor. Bugn Trkiyede Kamu ktisadi Teebbs ad verilen byk devlet iletmelerinin satlmas tamamland. Fakat bu sre kamu iletmelerin satyla snrl bir proje deil, kamusal alann dnmn, kn ve bir yaam biiminin sonlanmasn ifade ediyor. NEO-LBERALZM SINIFA KARI SINIF POLTKASIDIR II.Dnya Sava sonras yeni bir dnya dzeninin kuruluu ynnde admlar atld. Kapitalizm yeniden yaplanma dnemine girerek, sermaye birikim srecinin dnya genelinde sorunsuz ilemesi iin, farkl sermaye biimlerinin hareketlerini kolaylatran ya da dzenleyen kurumlar oluturdu. Bu ynden para sermaye hareketleri iin IMF, ticari sermaye hareketleri iin GATT ve retken sermaye hareketleri iin Dnya Bankas kuruldu. 1929 Dnya Ekonomik Kriziyle birlikte znde kitlesel retim-kitlesel tketime dayanan Keynesyen politikalarnn ykselii, ii snfnn mcadele birikimleri, souk sava gibi farkl dinamiklerin etkisiyle gelimi kapitalist lkelerde sosyal refah devleti uygulamalarna geildi. Ge kapitalistleen lkelerde ise kapitalist sistemle entegrasyonu hzlandracak ithal ikameci ya da iednk birikim modelleri hayata geirildi. Bu sre siyasi, askeri, kltrel, hukuki boyutlaryla birlikte yeni smrgecilik olarak kendini da vurdu. 1945 sonras gelimi kapitalist lkelerde sosyal devlet/refah toplumu uygulamalar ile yeni smrge lkelerde hayata geirilen ithal ikameci/ie dnk biri-

4

49

proleter teori

A

- Haziran 2006yana, eskilerin deyimiyle bekasndan yana bir ilikisel veya insan merkezli yoksayclk olarak karmza kyor. Kuramsal olarak verili her trden paradigmann veya gereklemi olann tmden inkarna dayanmas gereken nihlizim tam da kk burjuva snf karlarnn ehliletirdii haliyle, emekten yana veya sabr gerektiren veya bedel denecek,(kk burjuva bireyi proleterletirecek) noktalarn yoksaylmasna doru i gryor. Bunun en basit ve konumuzla ilgili yan kimi yoldalarmzn varo gereine romantik bir balang yapp daha sonralar varota yaayan insanlarn kltrel, sosyal davranlarn kendine dayanak yaparak, oradaki ilerlemenin ok ar ve yorucu olmasn dayanlmaz bularak, mahalle almasna kar eletirel tarafta durmaya balamasdr. Bu durumun nemli lde bir kanlmazlk olduu gerei ile yzyzeyiz. Gnmzde ve belli ki daha uzunca yllar anarizmle bireyin kurduu ba daha ok enttellektle bir ba olmak durumunda. Hal byleyken de kendi gerei dnda bir gerek karsnda kk burjuva duruun yok sayc eilimi benisemesi ve tamas kanlmazdr. Bu trden bir eimlin alabilmesi ancak zgrlk hareketle politik balarla yola kacak bireylerin ortaya kmasyla olacaktr. Aktr ki dayanma almasnda gerek ve kalc ilikileri ancak politik yanyla insan kazanmaya balam bir anarist hareket becerecektir. Sre bu aamaya gelene kadar ne yapmak gerekiyor. Tabi ki bu ileri aamann yaratcs olacak kolektiflerin, rgtlenmelerin, yaadmz corafyada zgrlk dnceyle bireyin hangi zeminde ilikilendiini doru ve net grmesi gerkmektedir. Bu durumun yaadmz deneyimlerden yola karak engelleyicisi yani kendinde ki yok sayc eilimlerin ortadan kaldrcs celikle bireyin kendisi olmakla birlikte, anarizan yorumlarla snf mcadelesi tercihine yaknlaan zgrlkleri doru tartmalarla ve sabrla karlayacak kolektiflerin olumu olmas ok nemli rol oynayacaktr. Emeki Mahallelerinde Dayanma (Otorite Kart Mahalle almasnn mknlar) Yaadmz corafyda zgrlk komnist izgiyi bugn iin ayakta tutabilecek giderek glendirebilecek esas mcadele perspektifi emeki mahallelerinde, varolarda gerekletireceimiz toplumsal dayanma pratikleridir. Dayanma pratii yer yer gndelik sorunlar zerinde yer yer siyasal gelimeler zerinde gerekleecek dorudan demokrasi anlaymzla biimlenecek pratiklerdir. Bu srecin gnlk sorunlarla rlecei yeri geldiinde ise yzn otoriter kurumlara dnecek militan bir bakaldrnn gelimesine hizmet edecei aktr. Bu topraklardaki her trden otoriter kurumu, anlay yok etmek isteyen kendi zgrlnn proleteryann zgrl ile geleceini bir bilen bizler, bu hedefe ulamann bir para-btn ilikisi kurmak demek olduunu grmek zorundayz. Toplumsal pratiini gndelik yaam pratiine tayamayann doru bir rgtlenme yaratma ans bulunmamaktadr, bunu beklide anarizmi olmayann komnizmi, komnizm olmayann da anarizmi olamaz deyile zetlememiz mmkn. Bu nokta da parayla btn arasndaki belki de almas son derece g olan gerilimi, fakat ayn glkten doan muazzam gelitirici ve zgrletirici praksisi, eylemek nasl mmkn olacaktr? Bir dier ifadeyle toplumsal olarak bakldnda ideolojik olarak en geriyi temsil eden ezilen ynlarn ierisinde ideolojik olarak en ileriyi ve en zgrlk olan savunmak nasl mmkn olacaktr? te tam da bu noktada tek bir yantmz var zgrlk DAYANIMA Ezilenlerin gerei ile kendisi arasnda bir kader ve kar birlii gren anlay kendi gerei verili zamandaki sosyal bireysel alkanlklar ile ezilenlerin gerei arasnda bir ilikiselik yaratabilmek zorundadr. Byle bir ilikisellik ve ortaklamann olamayacan dnenler zaten otoriteyi lanetlerken otoriteye ve yarattklarna hayran kalm dolaysyla kendi benlii dnda gerek tanmayan kk burjuvalar olabilir ancak.

proleter teorikim modelleri, 1970e kadar dnya genelinde sermaye birikim srecini hzlandran kurumsallamalar olarak ilev grd. Fakat 1970lerin bandan itibaren kapitalist sistemin, kar oranlarnn dme eilime bal olarak,iine girdii uzun dalga krizi yeni sermaye birikim modellerinin devreye sokulmasna neden oldu. II.Dnya Sava sonras oluan kurumsallamalar,artk sermaye birikim srecinin nndeki engeller haline gelmiti. Neo-liberal politikalar konsantre bir ekilde bu aamada devreye sokuldu. Artk hem metropollerde hem de yar smrge lkelerde krizden k modeli Neo-liberalizmdi. zellikle sonular itibariyle tartlan neo-liberalizm aslnda snfa kar snf politikasn iermekteydi. Ve ideolojik, kltrel ve iktisadi olmak zere ayaktan meydana gelmiti. nce ideolojik hegemonya kurularak toplumun refleksleri fel edildi. Kltrel bombardmanla toplumun tek tiplemesi yaratlp, her trl operasyona hazr hale gelmesi saland. Arkasndan iktisadi ayan mzrak ucu olarak devreye sokulan radikal zelletirilmeler balad. Genellikle zelletirmeler zerine yrtlen tartmalarda, ideolojik ve kltrel boyutlar es geilerek yalnzca sonular ya da sonularn yaratt tahribat ele alnd. Bylesine bir alglay, zelletirme kart oluum ya da hareketlerin bandan itibaren zaifiyete dmesine neden oldu. Neo-liberalizmin ideolojik aya temel ynelimle kendini da vurdu. Bunlarn birincisi Pritenizm ya da Kalvinizm diye tanmlayabileceimiz kar ve hrsn insann doasna ait duygular olduunu ileri sren; bu dnyada zenginin zaten gnahsz olduu iin zengin olduunu, fakirin ise gnahlarnn ok olduundan dolay fakir kaldn savunan bir anlayt. zal, bouna ben zenginleri severim demedi. Bu szler onun ideolojik yaklamnn ifadesiydi ve her ne kadar Nakibendi olsa da, onun sk bir Priten olduunu ortaya koymaktayd. kincisi ise, Ferdiyetilikti. Her trl toplumsal dayanma ve paylama ilikisinin reddedilmesi birey ve egonun nde tutulmasna dayanmaktayd. Yine zaln Benim memurum iini bilir veciz sz ferdiyetiliin nasl bir ahlaki kural haline getirildiini somut gstergesi oldu. ncs ise, Sosyal Darwinizmdi. Yani byk balk her zaman kk balklar yer mantnn doann kanunu olarak kabul edilmesi. Neo-liberalizm bu ideolojik bombardmanlarla nce beyinleri feth etti. Bu operasyonu kltrel maniplasyonlar izledi. Toplumun Mc.Donalsds latrlmas, tek tipletirilmesi ynnde nemli admlar atld. Tketim krklendi. Tketmek, tketebilmek

A - Haziran 2006

48

5

proleter teori

A

- Haziran 2006ve bunun yaratt haz insann varoluu olarak sunuldu. Kltrel maniplasyonlar, beyinleri fel olmu toplumun su orta haline getirilmesini salad. Metropollerde Reagan ve Thachern, yar smrgelerde Trkiyede olduu gibi zal benzeri kimliklerinin misyonlar bunlar baarmakt. deolojik ve kltrel hegemonyann salanmasndan sonra ekonomik operasyonlarn gelmesi kanlmazd. Ve yle de oldu. Radikal bir ekilde byk devlet iletmelerin satlmas, zelletirilmesi gndeme geldi. Bata eitim ve salk sektrleri olmak zere btn hizmet alanlar uluslar aras piyasalatrma operasyonlarna maruz kald. Kamusal alann dnm bir dizi ideolojik, politik, pratik etkiler yaratt. Metropollerde snfsal kutuplamay artran bu sre,yar smrgelerde bamllk ilikilerini derinletiren, metropollerdeki gibi ekonomik dokuyu ve snf ilikilerini biimlendirici etkilerde bulundu. Ykc, altst edici sonular dourdu. NE LBERAL, NE DE DEVLET/KALKINMACI YAKLAIM zelletirmelere yaklam arlkta iki temel grte biimlendi. Bunlardan birincisi neo-liberal grt. Devletin mdahalesinin, hantal ve siyasallam ieriinden dolay, verimsiz olduunu ileri sren bu anlay, pazar ekonomisi ve piyasann o grlmez eliyle sorunlarn zlebilecei, piyasann ileyi kurallaryla yaanan isizlik, yoksulluk, byme ve gelir dalmndaki uurumun doal olarak alabileceini ileri srmekteydi. Bu gre gre KTler etkin deildi. Yneticilerinin maal memur olmalarndan kaynaklanan zaaflar gstermekteydi. letmeler verimli ve karl altrlamyordu. KTlerin ekonomideki rolnn bymesine paralel, ekonominin dinamik klnmasnn artlarnn ortadan kalktn ve ancak piyasa kurullarna almasyla ve zel giriimciliin dinamizmiyle ekonomideki durgunluun alabilecei syleniyordu. KTlerin ekonomideki tekel konumunun krlmasyla ya da zelletirilmesiyle rekabet ortamnn oluaca ve ekonominin da aabilecei ve dnya ekonomisiyle entegrasyonun salanabilecei savunuluyordu. Ayn ekilde KTler bir israf kayna olarak gsterilip, bte aklarnn ve enflasyonun drlmesi iin zelletirmelerin gereklilii vurgulanyordu. Salk, eitim ve ulam gibi kamu hizmetlerinin devletin tekelinde olmas bu alanlarda rekabeti ve kaliteli hizmet almn nledii ileri srlyordu. zelletirmelere ynelik dier bir yaklam ise kendisini neo-liberalizm karsnda konumlandran geni muhalif kesimlerde de etkili olan devleti kalknmac ve ulusalc izgide da vurdu. Bu gre gre neo-liberalizm IMF ve Dnya Bankas ya da ABnin dayatmalar olarak biimlendi. Ve neo-liberal politikalarn bir yansmas olan zelletirmelerin ulusal sanayinin d glere peke ekilmesi ve yabanclatrlmas operasyonu olduu ileri srld. zelletirmelerin devletin kalknma paradigmasn fel ettii gibi, ulusal kaynaklarn kaybedilmesine de neden olduu akland. Bu grn ileri srd savlar geni evrelerde etki yaratt. Ama bu savlarn kapitalizmle bir hesaplamay iermedii ve yaadmz toplumda eitsizlik ve smrnn deimez bir veri olarak kabul ettii, devletin snfsal ieriinin es getii grlmedi. Bu temel ve ayrtrc nirengi noktalarnn kavranamamasndan dolay devleti-kalknmac ve ulusalc gr sistem ii bir revizyon ve defansif argumanlardan baka bir ey ileri sremedi. Hatta ii snfnn bamsz politikalar gelitirmesini engelleyen, egemen blok iinde atk ve kutuplamalarn bir taraf olarak kendi politik pozisyonunu ald. ESAS OLAN ANT-KAPTALST MCADELEDR Neo-liberal politikalar ve zelletirme uygulamalar kapitalizmin yeniden yaplanmasna bal olarak yeni sermaye birikim rejiminin ihtiyalarna uygun bir ekilde hayata geirildi. Bu anlamda sermayenin, krizden k stratejisi olarak devreye sokuldu. zelletirmeler, metropollerde sosyal refah devleti uygulamalarnn terki biiminde uyguland. Sosyal devlet modeli yaratlan art-deerden devletin al-

proleter teorizgrlk komnist praksisi snf mcadeleci izgiye yaknlatracak snf hareketinin sorunlaryla kendi rgtsel izgileri arasnda gerek bir uyumun domasna yol aacak anlay yaratacak olan tutum snf mcadelesinin ierisindeki devrimci eilimi yani proleter eilimi benimsemeleridir. Bu noktada snf mcadelesinden ne anlalmas gerektiini proleter eilimin daha ak tarif edilmesiyle alabileceini sylemek mmkndr. Snf hareketinin sorunlarn smrlen emeki ynlarn ierisinde anarizme ve otorite kartlna en yakn olabilecek reel olarak dzenden sistemden karlar en az olan mlkszler snf olarak adlandrabileceimiz,emeki kesimlerin nesnellii ile tanmlama abasdr. Bu aba aktr ki bu kesimlerin iinde bulunduklar ekonomik, sosyal, siyasal birok gerei bir arada grme abasdr. ncelikle bu kesimler snf hareketinin grece en dank en ekilsiz birlikte hareket etme refleksleri en gevek kesimleridir. Bir dier deile emeine ve kendi gereine en yabanc olan kesimleridir. i snfnn bu kesimlerini yaadmz corafyada taeron firmalarn birok sektrde karn tokluuna altrd kesimler olarak grebilmemiz mmkndr. Devrimci proleter anarist eilimin ekillenebilmesi kanlmaz olarak snfn bu kesimleri ierisinde rgtl bir g olabilmekle ilgilidir. i snfnn bu kesimlerinin bir arada bulunduu gndelik yaamlarnn nemli bir ksmn geirdikleri yerler ncelikli olarak mahallelerdir. Anarist komnist rgtlenmenin mahalle almalarnda glenmesi, dayanma anlaylarn bu zeminde yaama tamaya almalar yaadmz corafya da kanlmaz bir devrimci ura ve grevdir. Bu trden bir dayanma almasn otoriter solun yllardan beridir yaama geirmeye alt, varolarda g olmak iin belki de kendi iktidar alanlarn yaratmak iin siyasal faaliyet srdrd bir gerektir. Otorite kart zgrlk komnistlerin varolarda dayanma anlayn yaama geirmeleri biimsel olarak kimi benzerlikler tasa da z itibaryla btn otoriter yaplardan net bir ekilde farkl olmak durumunda olacaktr. Birincil olarak otorite kartlar kitlelerden renmek anlaynn dorudan ve en samimi savunucular olmak durumundadrlar. Bu durum pratik olarak yaama geirilinemezse yani mahalli bir dayanma almasnda yer alan zgrlkler iktidar ve tahakkm kart tutumlarn bir rpda unutup kitlelerin retmenleri ve onlarn hareketine dardan bilin tayanlar olmaya balarlarsa ortaya kan tablo savunulan izginin anarist rgtlenme dnda bir anlay olduunu ortaya koyacaktr. kincil olarak anaristler zynetimsel anlaya dknlkleri ve bu konuda ki dorudan eylem tutkularn yitirerek kendi rgtlerinin propagandasn her eyin stnde tutmaya balayacaklarsa sonu olarak birincil maddedekine benzeri olarak gerekten de anarist dncenin temel argumanlarn sarsm olacaklardr. Kk burjuva ideolojisinin mkemmel hizmetkar yok sayclk! Snf almasnn belki de en ciddi zaaf yaad alan ideolojik olarak snf almasna yatkn bireylerin ideolojik eimlerinin yok sayc bir izgide biimleniyor olmasdr. Bu elikinin ortaya koyduu politik sonu bir ok emekle gelinen noktalarn bir rpda sa ideolojik sonulara, zmszle mahkm edilmesidir. Genellikle zgrlkler olarak bu tr sonularla karlayor olmamz anarist dnceyle nihilist eilimler arasnda felsefi bir etkileimin mevcut olmasna yorulabilinir ama iin aslna bakldnda Marksist hareket nihilizan felsefeyle nemli kesimeler barndrmasa da ayn hastalkla uramak, kendisiyle entelektel balar kurmu militann, yaamn olaan gerei karsnda devrimci tutmda srarc hale getirmekle uramak zorunda kalmtr. Anaristler olarak yoksayc tutumun bekli de daha kolay genel kabul grd bir zemindeyiz. deoloik dnyamz olaan gerein, egemen paradigmann bir rpda dlanmasna msait. in asl bu tr dlamalarn hangi zeminde ve neye kar yapld nem kazanmaktadr. ounlukla felsefi duruunda bizlerin de onay verebelicei anarizan yanlar barndran nihlizm, burjuva dnyann devamndan

A - Haziran 2006

6

47

proleter teori

A

- Haziran 2006ki hesaplalmas gereken idelojik-teorik-politik zemin devasa byklkte sorunlarla karmzda durmaktadr. ncelikle doru bir ynelimin iinde balamak gerekmektedir. Balang doru yaplamad takdirde gelimenin de buna uygun sonular yaratmas beklenemez. Bu noktada bir ok sorunla yola klnm olsa da doru olan veya doru olana yakn olacak bir tutumu anlay savunabilmek mmkn mdr? Anarist komnistler olarak iinde yer aladmz zeminin sorunlarnn farkndaysak ve devrimci olanla olmayan tarihsel bir hafzann rn olarak ortaya koyabilecek bir ideolojik tutumu benimseyebiliyorsak bu soruya yant, Evet mmkndr. Bu sorunun politik-pratik karl veya balang noktas ynelimi- ise bulunduumuz dnemin postmodern karmaas ierisinde politik bir alan amak deil ezilen ynlarn rgtlenmeleri ierisinde otorite kart mcadele anlay gelitirmektir. Daha ileri hedef olarak grebileceimiz, zgrlk komnist rgtlenmenin sorunlarnn yaadmz topran sorunlaryla birlikte ele alnp gl bir federasyonun imkanlarnn ortaya konulabilinmesidir. Gl bir federasyon gnmzn ideolojiler araslam anarizmiyle deil ancak snf mcadelesi gereinden beslenen proleter bir teorik almayla beslenebilecektir. Yaadmz son eyrek yzyl dnya da olduu gibi bulunduumuz corafyada da ii snf hareketinin genel bir duraanlk dnemine denk gelmektedir. Tam da bylesine bir dnemde burjuvaziye kar, devrimci rgtlenmeyi yaratabilecek mcadele anlay olduka zor gelitirilebilinir pratiklerin ierisinde yer almaktadr. Snf hareketinin gl olmad bir dnemde, rgtlenmelerini yaratmakta, gelitirmekte ve hatta korumakta zorlanacak olan devrimci anaristlere den ncelikli grev proleteryann yaam alanlarnda hem kendi rgtsel durularn, emeki ynlara doru hem de emeki ynlarn zgrlk dnceye doru abalarn gelitirebilecek, dayanma perspektifini gelitirmeleriyle mmkn olacaktr. Bir ok snf perspektifli mcadele anlaynn iine dt ukur olan kaba ekonomizm devrimci anaristlerin kendilerini uzak tutmas gereken alandr. Snf mcadelesi denilince ekonomist bir yorumla ii snfn ekonomik hak ve karlar iin yapt mcadele dnda bir alan tanmlayamayan ve bu trden mcadelelerin yokluunda kendi durumunu teorisini yapmaya alan anlayn devrimci almayla ilgisi yoktur. Anarist Komnistler Snf mcadelesinden ne anlamal Anarist komnistlerin snf mcadelesi anlay emek sermaye elikisinin yaratt politik, ekonomik, idelojik gndemlerle ekillenir. Anarist komnistlerin, anarizmi tam da politik, ekonomik, ideolojik btnlk iinde anlamaya, yaama geirmeye almalar anarizmi snf mcadeleci bir izgide gelitirmek istemeleriyle dorudan balantldr. Anarist Komnistlerin snf mcadeleleri alannda proleteryadan yana saf tutmak ve toplumsal zgrln ancak proleter bir devrimle mmkn olabileceini dolaysyla bireyin zgrlemesinin ancak snf mcadelelerinin bir rn olabileceine inanmalar genel olarak politik-teorik izgilerinin arka plann oluturmaktadr.

proleter teorid payla kendi finanse ediyordu. Sermayenin yeni sreteki ilk refleksi de bu finansmanda kullanlan vergilerin drlmesi talebi oldu. Ayrca refah devletinin sorumluluundaki eitim, salk, konut ve ulam gibi sosyal hizmet alanlarnn zel sektre devredilmesini istedi. Sermaye bylece bir taraftan devleti finanse etmekte kullanlan art -deeri koruyacak, dier taraftan zelleen temel sosyal hizmet sektrlerinden yeni art-deer elde etme imkan bulacakt. Yeni smrge lkelerde ise, bamlk ilikilerini derinletiren gncel smrgecilik politikalar dorultusunda organizasyonlara gidildi. Bu lkelerde zelletirme uygulamalar temel olarak sermayenin deersizlemesini nlemek ve yeni deerlendirme alanlarna ulamak iin hayata geirildi. Byk sermayenin uluslararas rekabette ayakta kalma taleplerine uygun biim ald. Bu gruplarn uluslararas sermayeyle entegrasyonu ya da yeni entegrasyon ihtiyac zelletirmelerin ynn belirledi. Sre bir anlamda youn bir tekelleme sreci olarak iledi. Byk sermayenin uluslararas sermayenin bir paras ya da taeronu olduu dnlrse, zelletirmelerin kresel smrgecilik politikalarndaki ilevi daha iyi grlr. Ve emperyalizm isel olgu olma kavramnn derinlii ortaya kar. Ksaca sorun kar oranlarn artrma ve sermaye biriminin gereksinmelerini karlamaktr. Bu balamda zelletirmelere kar mcadele ancak kapitalizme kar yrtlecek snf mcadelesi iinde gerek mahiyetine kavuacaktr. Her aba ve direni anti-kapitalist mcadelenin mecrasnda birlemelidir. Bugn lokal dzeyde Paabahe,Seka ve Seydiehirde gerekleen direniler manaldr ve bir birikimdir. i snfnn tm katmanlarnn ve geni toplum kesimlerinin ortak mcadele zemininin ne derece yakc bir ihtiya olduunu ortaya koymutur. Anti-kapitalist bilincin inasnda ve btnlkl anti-kapitalist mcadelenin gelitirilmesinde her biri son derece nemli deneyimlerdir. zelletirmelere kar yrtlen mcadele devletten, sermayeden bamsz ve varolan snfsal g dengelerini sarsc ve dntrc bir ierikte gereklemelidir. Snfn bamsz rgtlenmesi ve mcadelesi esas alnmaldr. En kk direni ve kar durma bamsz snf kimliinin inasna hizmet etmeli ve anti-kapitalist bilincin gelitirilmesinin zemini olmaldr. zelletirmelere kar gerekleen direnilerin bozkrdan yanan bir kvlcm olmas, bozkrn tutumayaca anlamna gelmemelidir. Bozkrn tutumas rzgara ve atein gcne baldr. Snflar mcadelesinin bir biriktirme sreci olduu kavrand lde, her deneyimin nemi ortaya kar. zelletirmelere kar ii snfnn yaklamlarndan biri de zelletirilecek alanlarda ii denetimi iar ykseltmek olmaldr. i denetimi ii snfnn ynetme yeteneklerini besleyecei gibi, toplumun deiik katmanlaryla organik ba kurmasnn zeminlerini de yaratacaktr. Bugn Arjantinde ve Venezellada btn eksiklerine ramen kendi zgrlnde oluturulan ii denetimi pratikleri, rnek alnacak deneyimler olabilir. Direniin bir boyutu da dorudan snf inisiyatifini aa karan ii denetimi iar olmaldr. i snfa yaparak renir, renerek yapar. i denetimi gibi ezber bozucu pratiklerin ve direni biimlerin snfn bamsz rgtlenme ve mcadelesine inanlmaz katklar olacaktr. Rzgarn patlamas ve kvlcmn atee dnmesi biraz bu deneyimlerin zenginliiyle doru orantldr.

A - Haziran 2006

46

7

proleter teori

A

- Haziran 2006

proleter teoril politikas zerinde savunulabileceidir. Bu duruun detaylarn yani neden snf mcadeleci olmayan bir anarizmin z itibaryla hiyerarik ve otoriteden yana bir politika barndracan yine anarist komnistler olarak savunmak ve propaganda aracmz haline getirmek durumundayz. Mikro dzeyde her trden otoriteyle ba beladaymasna varolmaya alan burjuva araylarn deil makro dzeyde emeki ynlar her gn otoriter bir yapnn altnda ezen somut devletlere kar mcadelelerinin arac olarak anarizmi yeniden tanmlamak ve snf mcadelesinin arac haline getirmek durumundayz. Anarizmi reel politik sreler itibaryla her trden otorite kartl olarak deil esasta mevcut reel otoritenin dorudan ad ve yrtcs olan egemen devlet ve snf kartl olarak yaratacak olan sre anarist komnistlerin devrimci araylaryla mmkn olacaktr. Son yarm yzyln ortaya koyduu gerek, anarizmin snfsal z boaltld oranda dnya kapitalizmiyle sa bir uzlama iine girdii gereidir. Anarist dnceye dair genel geer bir doruymuasna savunulan ok renklilikten yanayz tr yaklamlarn burjuva liberalizminin rn olduunu grmekten yana olmayan anaristlerin son kertede ortaya koyabilecekleri komnist bir dnya aray olamaz. Anarist komnistlerle dzen ii muhalefetin ok renkli kanad olmay semi olan dierlerini ayrtracak snf mcadeleci pratikler oaldka anarist olmann ortak anlamlarnn giderek azaldn yaam tarz, mistik, ilkelci v.b gibi anaristle devrimci anaristleri bir arada anmann zorlaacan grmek mmkn olacaktr. Anarizmi snf gereinden ve snfsal mcadele anlayndan uzakta bir yerde sadece ideolojik bir tutum olarak grmenin bir nevi anarizmi ruhani bir din olarak ele almann ifadesidir. zgrlk kavray snfsal olamayan zgrl snflar st ve biricik kendi benlii erevesinde tanmlamaya alan tutum her trden anaristin bir arada mcadele edebileceini dolaysyla anaristler aras mcadelenin toplumsal gereinden ziyade fikirsel gereine taklp kalmtr. Bu trden bir bak as anarizmi burjuvazinin dmen suyunda giden zaman zaman ona agresif klar yapan ama esasta onula uzlam bir marjinaller topluluuna evirmitir Anarist komnistlerin toplumsal mcadele alannda sentezcilii red etmeleri tamamen burjuvalarn ve onlardan etkilenmi ara snflarn zgrlk anlaylaryla proleterlerin zgrlk anlaylar ve mcadelerinin bir olamayaca gereine yaslanmak zorundadr. Dier anarizmlerle aramzdaki ay yaratacak olan ideolojik uzaklmzdan ziyade pratik-politik uzaklmz olmaldr. deolojiler araslam anarizm deil snf mcadelesinde somut hedefler! Proleteryann gndelik mcadelesiyle etkileim ierisinde bulunabilecek anarist rgt ilkelerinde anlam taktiksel hedefler oluturmu z disipline inanan rgtlenmedir. Bu trden rgtlerin hem ispanya i savanda hem de ekim devriminde Anarizmin tarihsel anlamda gerekleebilir isyanc pratiini temsil etmeleri tam da yukarda saydmz tutumun rndr. Yaadmz corafyada anarist komnist rgtlenmenin 2000li yllarda olduka clz bir ekilde balayan ama gnmze gelindiinde stanbul gibi Ankara gibi metropol ehirlerin varolarnda pratik tutumlar ortaya koyan, ezilenlerin ierisinde devrimci mcadele de alternatif olabilmek iin ura vermekte olan pratikleriyle kar karyayz. Bu durum zgrlk komnistler asndan artk bir ok tartmann geride brakld izlenimi yaratabilir ancak aktr ki sorun dmzda kalm sa anarist dncelerin veya otoriter sol dncelerin genel eletirisiyle yol alma abas olamaz. Her trden egemen burjuva paradigmann istilasna uram entelektel zeminle hesaplamak olarak grlmesi gereken anarist komnizm, srtn be sa liberal tutumun veya sol otoriter yanlsamnn eletirisine yaslayamaz. Aktr

A - Haziran 2006

GSS: LKE PAZAR, ALIAN TEZGAHTAR, YURTTA MTER.*Bu yaz son blmde belirtilen kaynaklardan derlenmitir

zelletirme kresel kapitalizmin, rettii krizini amak amacyla, zellikle 1980li yllardan sonra mal, hizmet ve sermayenin kresel lekte snrsz dolamn salamak iin liberal reformlar ad altnda dnya leinde dayatt, ekonomik, toplumsal, siyasal ve ideolojik boyutlar olan kresel politika aralarndan birisidir. Devletin iktisadi faaliyetlerinin azaltlmas ya da bu fonksiyonun tmyle serbest piyasa koullarna devredilmesini ieren zelletirmelerin lkemizde yasal alt yapsnn oluturulmasna 1983 ylnda balanm, 1985 ylna gelindiindeyse Dnya Bankasnn isteiyle zelletirme Ana Plan hazrlanmtr. Bu srete lkeye yabanc sermaye gerii artarak daha fazla da baml duruma gelinmitir. 1990l yllardan itibaren de Dnya Ticaret rgt ve GATS hkmlerine bal olarak eitim, salk, sosyal gvenlik ve alt yap hizmetleri de zelletirme saldrsna uramtr.i snfnn ihtiyalar dorultusunda deil, uluslar aras sermayenin egemenliinin bir arac olarak gndeme getirilen zelletirme politikalar ile, doal ve yaratlan kaynaklar tm yurttalarn yararlanaca varlklar olmaktan karlmakta, alnp satlabilir mal konumuna dntrlmektedir. zelletirme, uluslar aras burjuvazinin, 1974-75 yllarnda balayan dnya krizine bir zm aray ile ii snf aleyhine gelitirdii neo-liberal stratejinin ana eksenlerinden biridir. Uluslar aras burjuvazinin bu saldrlar mlkiyetin el deitirmesi deil, ayn zamanda ii snfnn kazanlm haklarnn trpanlanmas, sendikal rgtlln zayflatlmas, eitim, salk gibi temel alanlarn giderek paral hale gelmesi anlamn tayor. 1987 ylndan itibaren zelletirilmek istenen kurumlara ciddi anlamda hibir yatrm yaplmamasna ramen, 90l yllarn sonlarna kadar geen srede, toplam haslada dme yaanmam, hatta 90l yllarn ortalarna kadar, bu kurumlardaki verimlilik zel sektre gre daha hzl artmtr. Verimsizlik tespiti doru olsa bile bunun nedenlerinin ne olduuna baklmakszn ikna edici bir anlam yaratlamaz. zal dnemi ile balayan politikalar sonucu bu kurumlar ayakta duramaz hale getirilmitir. zelletirme politikalar, balangcndan itibaren yalnzca belli kamu kurulularnn zelletirilmesini deil, bununla beraber, eitim, salk ve emeklilik gibi hizmetlerin paralatrlmasn ve adm adm zel sektre havale edilmesini n grmektedir. Bugn SSK hastanelerinde yaananlar ya da bir furya halini alan bireysel emeklilik sistemi, bu politikalarn n grlen sonularndan baka bir ey deildir. zeletirmeler, sermayenin dnya leinde kapitalizmin krizi karsnda, bir btn olarak ii snfna kar yrtt snf mcadelesinin rndr. 1974-75 yllarndan itibaren balayan bir snfa kar snf taarruzudur. Trkiyede 80li yllardan itibaren izlenen neo-liberal politikalar ve bu politikalarn ana eksenlerinden birini oluturan zelletirmeler de, Trkiye burjuvazisinin bu politikalarla btnleme abasnn bir sonucudur. yelerinin byk bir ksm kamu kesiminde rgtl olan sendikalarn gcn krma ve amerikan tipi sendikacl hakim klarak bu yolla ii snfnn rgtllne darbe vurma abasnn bir rndr. Bu sayede iten karmalar hz kazanarak, isizlik her geen gn artm, bu da sermaye asndan ii snfna kar bir tehdit unsuru olarak kullanlmtr. zelletirme uygulamalar ayn zamanda, burjuvazinin dnya kapitalizmi ile btnleme srece asndan uygun bir zemin hazrlanmas iin nemli bir ara ilevi de grmtr. Kamu kurumlarnn ok dk bedeller ile satlmas yoluyla yerli ve yabanc tekellere hazr ve kar birikim alanlar salanm, yabanc sermaye ile kurulan ittifaklarn n almtr. zelletirmeyi savunanlarn en temel iddias KTlerin kamuya yk olduu iddiasdr. Bu iddiay savunanlara gre Devlet gelirleri KT aklarn kapatmakta kullanlmakta ve vatandan ald hizmet azalmaktadr. Devlet bu ykten kurtulursa vatandaa daha iyi hizmet verilecektir. Devlet, bu kadar ekonomik gc elinde tuttuu iin bu g bask olarak geri dnmektedir. Devleti bu ekonomik gten arndrmak demokratiklemeyi salayacaktr.

8

45

proleter teori

A

- Haziran 2006Yaanlan dnemin politik-teorik hesaplamas youn olarak zgrlk komnistlerin zerine kalmaktadr. Bu gnn politik duru itibaryla en ciddi olarak eritilmeye ii boaltlmaya allan akm anarizmdir. Anarist dncenin iinin boaltlmasna devrimci znn buharlatrlmasna yol aan tutum zellikle de anti otoriter olduunu iddia eden ve muhalif kimlii benimsediini varsayan evrelerden, bireylerden gelmektedir. Gemi yzyln anarizminin sa liberal eilimlere bir zemin oluturduu sylenebilir mi? Eer anarizmi genel bir otorite kartl olarak savunmak zorunda kalacaksak karmza otoriter solun tarihsel yanlglarn alp iimizi rahatlatmamz mmkn hale gelebilir. Ancak byle bir i rahatlatma yarim yzyldr anarist dncenin burjuva paradigmalara yaknlamasnn ykn asla srtmzdan indiremez. Byle bir i rahatlatmayla, gemite anarizmin iinde ortaya km ve bugn halen etkisini srdrmekte olan bireyci, sentezci zlmenin yol at liberal tahribatn stn rtmek ve her zaman anaristler doru olan yapmtr esas hata otoriter soldayd gibi son derece sbjektif bir yoruma savrulmak durumunda kalnlacaktr. Konuyla ilgili daha uzun bir tartmay gelecek saylarmzda srdreceimiz iin imdilik detaylara girmeyi gerekli grmyoruz anacak snfsal z itibaryla tam bir burjuva tutumu ortaya koyan anarizm ii tartmalarda ilkeli ve devrimci rgt anlaynn karsna konulan sentezciliin (ki bu durumu otoriter sol yaplarn bir ounda kavramlar farkl kullanlsa bile grmek mmkndr) ksa bir eletirisini yapmay gerekli gryoruz. Anarizmde sentezcilik neye hizmet eder? Anaristler arasnda sentezcilik olarak bilinen politik tutumun tarihsel gemiini kimler tarafndan ve hangi politik gerekler etrafnda savunulmu olduunu yine nmzdeki saylarda bir tarih-aratrma yazs olarak dndmz iin ve esas konumuzdan fazla uzaklara dmemek kaygsyla imdilik sentezcilin gnmzdeki ideolojik duruunun kimi sonularna iaret etmeye alacaz. Genel politik duruu itibaryla ifade etmek gerekirse, sentezcilik her trden anaristin yan yanaln ve birlikte mcadele etmesini savunan bak asdr. Sentezcilik ilkeli ve zdisiplinli mcadele anlayndan yana platformist anaristlere kar savunulmu ve duruu itibaryla anarist hareketin iinde yer alan liberal-sa dncenin savunuluculuunu stlenmitir. znde snfsal olan, ideolojik olana feda etmektir. Anarizmin ruhani bir din olarak btn snfsal farklardan doan ynelimleri yok ettiini savunmakla zdeleen ve anarizmin devrimci zn boaltan bir yaklamdr. Gnmzn muhaliflerinin hangi snfn zgrlk tutumunda birleildiini deil de genel bir yanlsama olarak ortaya kan post modern zgrlk ve muhalefet anlaynda birlemelerini salayan tutumun anaristler arasnda genel kabul grmesine neden olan bu yaklam, sanki anarizmin doas buymuasna savunulmaktadr. Sanki anarizm her trden otorite kartlnn ortak adymasna srdrlen bu aba devrimci olan burjuva olann ierisinde eritmenin, sisteme kar mcadeleyi burjuva snrlar iinde tutmann dier addr. Anarizmin, snfsal elikilerden domu otoriteye kar mcadelesini mikro alanlar mcadelesi haline getirmeye almak ncelikle hiyerarik olanla uzlamak anlamna gelmektedir. Hiyerariyle uzlamay, otoritenin ortaya knda esas olan tali olan haline getirmek, tali olan da esas olan haline getirmek olarak kullandmz belirtmek ve konuyu bu boyutuyla tartmann gerekliliine iaret etmemiz yerinde olacaktr. Gnmzn bir ok anaristi btn otoritelere dmandr ounlukla dnya emperyalizminin azgn temsilcisi ABD ve onun kurumlaryla uzlamak pahasna. Bu uzlama, kimi zaman Orta Douda direni gelitiren glere slamc terristler yaftas yaptrmakla, onlar kraldan ok kralc kesilerek knamaya almakla kimi zaman yaadmz corafyann snfsal gereinin dorudan sonucu olarak ezilmekte olan Krtlere ve Krt gereine devletin azndan ama anarist bir kisveyle onlar da devlet kurmak istiyor, onlar da milliyeti, kahrolsun PKK mantn savunmaktr. Bir ok rnekten yola karak ortaya koyabileceimiz gerek anarizmin genel bir otorite kartl olmaktan ziyade zel (snf mcadeleci) bir otorite kart-

proleter teoriBu gre gre, KTler tekel oluturmakta ve rekabeti nlemektedir. Oysa rekabet ucuzluk getirecektir. KTler satlrsa rekabet olmayacak, rekabet ortam doacak ve dolaysyla mal ve hizmet bedelleri ucuzlayacaktr. retilen mal ve hizmetlerin maliyeti, verimsiz alma nedeniyle yksektir. KTler kamu aklarn arttrmakta ve srekli enflasyon nedeni olmaktadr. KTler satlrsa herkes pay sahibi olacak ve mlkiyet tabana yaylacaktr. Dengeli bir mlkiyet dalm da demokratiklemeyi getirecektir. Mallar devletten alnacak halka verilecektir. Toplumda giriimcilik ruhu artacaktr. zelletirme ve servet geni kitlelere yaylacaktr. Yolsuzluk nlenecek, kamudaki ii fazlal azalacaktr. zelletirme biriken borlar da azaltacaktr. zelletirmenin gerekeleri bunlar olarak sunulmakta ancak yaananlar ve n grlenler daha farkl olmaktadr. zelletirme daresi Bakanlnn 1998 ylnda yaynlad bir yaynnda, zelletirme: zelletirmenin ana felsefesi, devletin asli grevleri olan adalet ve gvenliin salanmas yolundaki harcamalar ile zel sektr tarafndan yklenilemeyecek alt yap yatrmlarna ynelmesi, ekonominin ise Pazar mekanizmalar tarafndan ynlendirilmesidir. zelletirmenin temel amac nihai olarak, devletin ekonomide iletmecilik alanndan tmyle ekilmesini salamaktr. biiminde tanmlanmtr. zelletirme, devlete ait kamusal, nihai anlamyla ise toplumsal mlkiyete ilikin varlk ve hizmetlerin zel ahslara satn, bir mal ve hizmet retim veya datm iin imtiyaz verilmesini, mal hizmet retim veya datmnn kuralszlatrmasn ve nihayet kurallar belirleme ve uygulama yetkilerinin zerk dzenleyici kurul, kurum ve kurululara devri gibi geni bir alan kapsamakta ve farkl uygulamalar bulunabilmektedir. Neo-liberal anlayn zelletirme politikalar zerindeki etkisi de gz ard edilemez. Neo-liberalizm szlk anlamyla yeni zgrlklk demektir ancak ne yeni ne de zgrlkdr. Yeryz, bu ideoloji ile 19. yzyl ncesinden bu yana tanmaktadr. nce liberalizm adyla ve esas olarak bat dnyasnda hayat geirilmi olan bu ideoloji, bir asrdan fazla sren uygulamalar erevesinde smr, yoksulluk ve snf elikisi trnden felaketlere neden olmutur. Liberalizm ya da vahi kapitalizm, sendika zgrl bata olmak zere hibir sosyal hakkn tannmad koullarda hayata gemitir. Neo-liberalizm de dayatld her lkede zgrlklerin rafa kaldrlmas srecini beraberinde getirmitir. ilide kanl diktatr Pinochetin neo-liberalizmi hayata geirmede etkili olmasna benzer bir biimde lkemizde de IMF destekli 24 Ocak 1980 kararlaryla balayan neo-liberal srecin getirdii siyasal ve hukuksal dnmlerin salanabilmesi iin, ABD destekli 12 Eyll faizminin yaanmas gerekmitir. SALIK POLTKALARI VE ZELLETRMELER Hzla byyen kresel salk sektr sanayisi ve salk ticaretinin nndeki blgesel, ok tarafl ve ulusal engellerin kaldrlmasyla birlikte, salk hizmetleri ticareti gelecekte ok daha byk bir nem kazanacaktr. Snr tesi Salk Hizmeti Ticareti isimli rapora gre, gelimi lkelerdeki salk hizmetleri irketleri giderek daha fazla yabanc lkelerde i olanaklar aryorlar ve aradklar yeni, lks ve rekabeti piyasalar da baml lkelerin liberalletirilen salk sektrlerinde buluyorlar. Ancak bu kresel salk hizmetleri piyasasnn geliebilmesi iin baml lkelerdeki birok engelin biraz daha ortadan kaldrlmas gerekiyor. Bunun iin kii bana salk harcamalarnn artrlmas gerekiyor. Ancak tek bir artla; artan harcamalarn cepten denmesiyle. Salk, dnyann birok yerinde oktan beridir zel harcamalarla finanse edilen bir mala dnm durumda. Dnya nfusunun ounluu, zel salk harcamalarnn, toplam salk harcamalarnn yarsndan fazlasn oluturduu lkelerde yayor. te tam bu noktada saln zelletirilmesinden sorumlu Dnya Bankasnn yardmna, 1990l yllarda neo-liberal bir operasyona tabi tutulan Dnya Salk rgt (WHO) yetiiyor. Son dnemdeki etkinliklerinin nemli bir blmn uluslararas salk ticareti almalar yapmaya ayran WHO, salk sistemlerinin iyiletirilmesi iin zel sektrn oynayabilecei pozitif bir rol bulunmaktadr aklamalaryla, uluslararas salk hizmeti ticaretinin yardmc ayaklarndan birisi haline dnyor.

A - Haziran 2006

44

9

proleter teori

A

- Haziran 2006Trkiye, Dnya Ticaret rgtne, zel yabanc hastanelerin almas konusunda tam serbesti sz vermi olmakla birlikte, henz ciddi bir altyap eksiklii ektii iin bu konuda ileri bir noktada bulunmuyor. Ancak, salk alanndaki zelletirmeler gerekleirken, bu taeronluk ilikilerinin de el altndan gelitii grlebilir. TSADn nl salkta zelletirme raporunu hazrlayan uluslararas bir salk irketi olan John Hopkins International ile birlikte Anadolu Salk Ky isimli bir salk tesisi kuruldu. Tesis, irketin Beyrut, Panama, rlanda ve Singapurda mevcut olan zincirine eklenmi bir halka nitelii tayor. te yandan, Trkiye henz DTde yabanc doktorlara alma izni taahhdnde bulunmamken, John Hopkins International, bu durumu, stratejik ibirlii anlamasn salad zel izinle delme hakk da elde etti. Bylelikle ksa bir sre nce tartlan ithal hekim lkeye sokulmu oldu. Trkiyede eitim ve salk alanndaki piyasalatrma, gerekten de aralarnda TSADn zelletirme raporlarn bizzat yazanlar ve yazdranlarn da bulunduu bir avu tekelcinin karlarndan baka kimseye hizmet etmiyor. TSADn tuttuu, John Hopkins International gibi byk salk ve iletiim tekellerinin byk lokmay yuttuu bu oyuna, salk sistemi reformu ve genel salk sigortas ad veriliyor. Salkta piyasalatrmann Trkiyenin en az 10 yl nnde gittii lkelerin yaadklar ise, bu reformun sradan insanlarn hayatnda nasl bir karl olacan arpc bir biimde gsteriyor. Uluslar aras salk ticareti alanndaki en arpc rneklerden birisi olan Hindistan, 1990larn balarnda evrensel, kapsayc ve temel salk hizmetlerine ulam uzak bir hayal haline getiren salk reformlar ile dnyann en byk zel salk piyasalarndan birisi haline dntrld. Bugn Hindistanda her iki hastadan birisi zel salk sistemine bavuruyor. lkenin en az yzde 25inin yoksulluk snr altnda bulunduu bir lkede, bu zel salk kurumlarndaki harcamalar, yoksul ailelerin btesinin en az yzde 40n oluturuyor. zel hastanelerde tedavi olmak iin verilen gnlk parann bazen tm aile btesini at bu lkede, salk sorunlar en nemli borlanma nedenlerinden birisi haline gelmi durumda. Hintli yetkililer zel hastanelerin temel salk hizmetleri iin ayrlan kaynaklar artracan syleye dursunlar, nfusun ok byk bir blmnn hibir sosyal gvencesinin bulunmad lkede, her gn yeni bir be yldzl hastane ykselirken, Hindistanl ocuklarn yzde 58inin hi as yok. Her yl 500 bin insan veremden, 100 bin kadn gebelikle ilgili hastalklardan dolay lyor. shal, solunum yolu hastalklar gibi basit hastalklar binlerce ocuu ldrmeye devam ediyor. Hindistan, geleneksel czam hastal konusunda hibir iyileme yaanmam olan lkelerin banda yer alyor. 1980lerden itibaren salk ve sosyal gvenlik alanlarndaki piyasalatrmann laboratuar haline getirilen ilide ise, nfusun sadece yksek cretli ve dk salk riskine sahip olan drtte birlik bir blm zel salk sigortasndan yararlanabiliyor. Tm cretli alanlarn gelirlerinin yzde 7sini vererek dahil olmak zorunda olduklar bu zel salk gvencesi sistemi, zellikle ocuk yetitirme dneminde erkeklerden 3-4 kat daha maliyetli olan kadnlar ve 50 ya zeri insanlar asndan ok byk ayrmclklar yaratyor. Kolombiyada, doktora gidebilenlerin oran yzde 67den, yzde 51e dm durumda. zel-kamusal salk harcamalarnn dengesini yzde 70-30 dzeyine dren bu lkede, a olan ocuklarn orannda nemli bir azalma yaanyor, kzamk gibi hastalklar yeniden canlanyor. zel salk harcamalarnn bedeli 5 yl iinde yzde 50 artarken, zel salk sistemi istisnasz tm lkelerde en yoksullara kar byk bir ayrmclk sistematiini kurumsallatryor. zelletirme furyasnn dnya leinde yaratt rnekler bunlarken, lkemizde de durum ok farkl deil. Bu rnekler sadece dmzdaki lkelere ait sorunlar deildir. lkemizde de benzer sorunlara her gn rastlamak mmkndr. mraniye 1 Mays mahallesinde bir gecekonduda oturan Nurcan enli, hamile olduunu rendikten iki ay sonra, iddetli arlar sebebiyle nce Zeynep Kamil Hastanesine kaldrld ve drt gn tedavi grd. Taburcu edildikten iki gn sonra arlar tekrar younlanca Haydarpaa Numune Hastanesine gitti. Ertesi gne sra verildii iin, zel bir poliklinie gitti fakat istenen 350 milyon liraya karlk cebinde 125 milyon lira olduu iin geri evrildi. 125 milyon liraya raz olan bir baka zel poliklinikte ise gerekli testler ve anestezi yaplmakszn krtaja alnan gen kadn operasyon srasnda bitkisel hayata girdi. Poliklinikten ambulansla nce Haydarpaa Numune

proleter teorive tarihsel olarak devrimci anarizme sol bir yorumla sahip kabilmek iin proleter ynelimi oluturmak ve bu ynelimde gemiin hatalarn tekrar etmeyecek teorik-politik sonular oluturmak bugnn devrimcilerinin temel grevlerinden birisidir. Anarist Komnizme Sahip kmak iin proleter ynelimin pratik sorunlar rgtszl savunan anarist otoriteyle uzlamtr! Anarist dnceyi devrimci sonulardan, komnist pratikten arndrmak gnmzde burjuva ideolojisinin zerinde srarla durduu bir yaam anlayn yaratma abasna her adan katk salamaktadr. Devrimci ilkelerinden, rgtl duruundan arndrlm bir anarizm gnmzn burjuva ideologlar, yeni dnem liberalleri tarafndan srarla savunulmakta, gemiin totaliter ideolojik konseptlerine kar glendirilmeye allmaktadr. Post modern analizin politik sonular, anarizan sonulara tanmakta ve burjuva liberalizminin tarihsel sonularyla bugnn anarizmi arasnda son derece geiken politik benzerlikler yaratlmaya allmaktadr. Snfl toplumun yaps gerei ortaya km bir ok tahakkm ilikisi kendi alanlarnda, kendi balarnda teoriletirilmekte, parann btne, bireyin topluma olan vazgeilmez stnl savunulmaya allmaktadr. Bu tr bir savunun anarizan temalarla, anarizmin bireyi ele alndaki zgrlk ierii bir nevi toplumsal olan sonlandrmak, snfsal olan burjuvazinin lehine gevetmek zere kullanmaktadr. Anarizmin, srye katlmak istemeyen, kendisi olmak isteyen bireyi uluslararas otoritenin simgesi haline gelmi ABDnin objektif ve sbjektif karlar dorultusunda, snf mcadelesini kmseyen, zgrlk rgt otoriter bulan, devrime ve devrimcilie inanmayan bireye dnmektedir. Bu dnm birka sivil itaatsizlik biimiyle giydirildiinde bunun anarizmin ta kendisi olduu anarizmin olmas gerekeninin bu olduu ilan edilmektedir. Ortaya kan sonu nedir peki; saylar birok kreselleme kart eylemlilikte bir hayli kalabalkm gibi gzken dnya genelindeki anaristlerin kendi yerelliklerinde devrimci eylemlilikten birka lke pratii dnda zellikle kanmalar ve yan yana gelilerini asla daha nitelikli bir rgtlenmeye tamak istememeleridir. Bu durum sahneye kan anarist hareketliliin nemli lde post modernizmin kltrel- ideolojik kavramlaryla beslendiini ortaya koymaktadr. Bu durum gerekten de hem kavramsal ynaklar itibaryla hem gemi tarihsel politik izgilerindeki radikal kopu itibaryla anaristlerin bana nasl gelmi olabilir? Bu durum aktr ki ayr bir inceleme konusu olarak karmza kyor. imdilik konuyla ilgili anarist hareketin dnya zerindeki evrimini anlamak asndan dnya anarist hareketi ierisinde olduka eski bir gemii olan Murray Bookchin in Toplumsal Anarizm mi Yaam Tarz Anarizmi mi? isimli almasn incelemekte fayda olabileceini sylemek gerekiyor. Kaldmz yerden yani anarizmin ve bu kavramla i ieliinden herhangi bir phe duymadmz insanln zgrleme mcadelesinden hareketle temel bir soru sormak gerekmektedir. Yaklak 150 yl akn bir zamandr ortaya konan devrimci aba gnmzde hangi sonulara yol amtr? Bu soruyu tabi ki her kez durduu yerden bulunduu snfsal ilikiler, entelektel donanm erevesinden yantlayacaktr. Kendini anarist komnist mcadele anlayna yakn grenlerin tarihsel olarak snf mcadeleci bir tutumla rtmeyi becermi bir anarizmin iinde toplumcu sonular yakalam olanlarn anarizmi dzeni ehliletirem arac olarak grmeleri mmkn olabilir mi? Gnmz dnyasnn gerei yine ezilenlerin gereidir. Proleter bir kavgada yer alacak zgrlk komnistlerin politik durularyla postmodern-anarizan durular arasnda bir geikenlik deil tam tersine gl bir eliki mevcuttur. Bu elikinin taraf olmak, anarizanl deil snf mcadeleci anarist komnizmin pratini ykseltmek devrimci olan savunmaktr. Gnmzn anarizanlnn burjuva paradigmalara ve geree kan verdiini, ynlara hibir ekilde devrimci pratikler deil tam tersine egemen ideolojiyle uzlama anlay yarattn ortaya koymak gerekmektedir.

A - Haziran 2006

10

43

proleter teori

A

- Haziran 2006Devrimci politikann alan tabi ki yukarda rnekledimiz iki faaliyetle snrl deildir. Bugn anarist komnistlerin yaadmz toprakta birok zeminde szlerine syleyebilir hale gelmeleri toplumsal muhalefetin radikal kanadnda saf tutmalarnemli hedeflerden biridir. Bu hedefe ulamann proleter komnist bir ynelimle olaca aktr. Yaadmz topraklarda proleter komnist ynelimin ierisinde oluturulacak kolektif yaplanmalar devrimci anarizmin nn aabilecektir. Platformist dnceyle zgrlk hareket iinde proleter ynelimin akmas Bilindii zere platformist rgtlenme ve mcadele anlayn ortaya atanlar ve bu uurda bir yaam boyu mcadele verenler Ukraynal devrimci anarist Makhno ve arkadalardr. Platformist rgtlenmeyi dier anarizmlerden net bir ekilde ayran zgnlk, devrimciler rgtlenmesinin ilkeliliine ve btnlne yaplan vurgudur. Zamannn birok liberal anaristinin devrimciler rgtlenmesini savunmann anarizmi Bolevikletirmek olduunu syleyerek saldrd bu tutum ayn zamanda spanyol i savanda Duritti ve yoldalarnn sahiplendii tutumdur. Grlecei zere iki nemli ve belki de anarist iradenin kitlelerin iinde dorudan sz sahibi olduu iki nemli tarihsel sre (gnmzde eitli kesimlerin tarihsel balamndan ve gereklerinden kopuk olarak savunmaya alt) platformist rgtlenme anlaynn rn olarak kitlelerle bulumay becermi anarist komnistlerin siyasal iradesini yanstmaktadr. Platformist rgt proleter komnist ynelimi oluturmak isteyen zgrlkler iin kanlmaz bir rgtlenme ve gelime zemini sunmaktadr. Proleter ynelimde oluturulacak zgrlk izgi bu gn platformist ilkeleri benimsemek bu ilkeleri gelitirmek ve ileriye tamak durumundadr. Yaadmz corafyada da devrimci dertlerle yola kacak anaristlerin urak noktas platformist rgtlenme ve onu politik pratik sonular olmak durumundadr. Bu durumun birka nemli somut politik nedeni var; Bunlardan en nemlisi yaadmz toprakta ki snfsal elikilerin ve buna bal olarak ta cinsel, ulusal, dinsel elikilerin keskinliidir. Yaadmz corafya da her trden gericiliin bir rpda toplumsal histeriye dnt bir gerektir. Bu trden gerici, faizan ykselilere kar devrimcilerin en nemli silahlar rgtleridir. Gerek anlamda devrimciler topluluu olarak ortaya km bir rgt ki bu ayn zamanda kitlelerle doru ilikiler kurabilmi bir rgt demektir, bu rgt egemen snflarn her trl saldrsna kar direnebilmeyi becerebilecek, giderek sisteme darbeler indirebilecek bir organizasyon demektir. Sonu olarak yaadmz toprakta gerici, faizan glere kar mcadele edebilecek, mcadelenin sorunlarna gs gerebilecek bu sorunlar amay becerip ortaya zgrlk komnist bir rgtlenme anlay koyabilecek olan yegne yaklam, zgrlk tarihsel referanslar olduka ak ve net olan platformizm dir. Yaadmz corafyada zgrlk komnistlerin platformizme ilikin tutumlarnn sa bir yorumdan ibaret kalmas, ileriki srete ortaya kabilecek bir ok deneyimin imdiden l domas anlamna gelecektir. Platformist rgtlenmeye

proleter teorisonra da zel Vatan Hastanesine kaldrlan kadn Cuma gn hayatn kaybetti. ( 11 Ekim, Radikal) Bu mahalle insanlarnn da dahil olduu 800 bin mraniyelinin bir elin parmaklar kadar salk oca ve sadece bir ana-ocuk sal merkezi var; ki bunlar da nfusun ouna hibir ekilde ulaamamaktadr. Tm nfusa koruyucu salk hizmeti vererek, bu insanlarn hastalanmalarn nlemeleri gerekirken, hastalarn sevk ilemlerini yapmaya bile yetiememektedirler. Salk ocaklarnda parasz verilmesi gereken tedavi hizmetine karlk 6.5 milyon toplanyor. N. enliyi lme iten koullarn banda parasz-koruyucu salk hizmetinin fiilen ortadan kaldrlm olmas geliyor. AKP hkmetinin Salkta Dnm Program, bu fiili durumu yasallatrmak amacyla salk ocaklarn para karl tedavi hizmeti veren iletmelere dntrmeyi ve birinci basamak salk hizmetlerini, parasn deyenin sahip olabildii Aile Hekimlerine devretmeyi hedefliyor. N. enli, hastalandktan sonra gittii devlet hastanesinde durumu acil olmasna karn geri evrilmitir. nk, kamu salk kurumlarna dnk hibir yatrm yaplmamakta, kaynaklar zel salk kurumlarnn teviki iin kullanlmaktadr. Bu durumda hastaneler halka hizmet gtrme noktasnda yetersiz kalmakta ve acil bir durumda bile gnler hatta aylar sonrasna sra verilebilmektedir. Dier yandan, kamu salk kurumlar da iletme olma yoluna sokulmutur. rnein, Ege niversitesi tarafndan karlan bir i genelgeye gre hastalar iinde, nce paral hastalara ardndan Emekli Sand ve Bakurlulara baklacak deniyor. Bu, AKPnin salkta dnm programnda, kamu salk kurumlarna bteden ayrlan payn daha da drlmesi ve bu kurumlarn iletmeye dntrlmesi savunuluyor. Salkta Neo-liberal Dnm!

A - Haziran 2006

Dnya Bankas Teknik alma Grubu tarafndan hazrlanan Salkta Dnm Programnn esas u admlardan oluuyor Salk hizmetlerinin finansman ve sunumunun birbirinden ayrlmas. Salk harcamalarnn yeni bir salk vergisi olan Genel Salk Sigortas (GSS) ile finanse edilmesi. Vatandalara, GSS kapsamnda, snrl bir Temel Teminat Paketi hizmeti verilmesi; daha fazla hizmet almak isteyenlerin zel ek sigortalar yaptrmaya zorlanmas. SSK salk kurumlarnn Salk Bakanlna devredilerek tasfiyesi. Birinci basamak salk hizmetlerinin temeli olan salk ocaklarnn yok edilerek Aile Hekimlii modelinin uygulanmas. niversiteler ve Milli Savunma Bakanlna bal olanlar hari btn kamu hastanelerinin Salk letmelerine dntrlmesi; iletme haklarnn krk dokuz yllna zel salk sektrne verilmesi. GSS primlerinin alma Bakanlna bal Salk Sigortas Kurumunca toplanmas. Birinci basamak salk hizmetlerinin aile hekimliklerinden; ikinci basamak salk hizmetlerinin salk iletmeleri ve zel salk kurumlarndan satn alnmas. Hekimler ve dier salk alanlarnn i gvencesinin kaldrlarak szlemeli statde altrlmas. Fevklade yetersiz olan hekim temel cretlerinin arttrlmas yerine performansa dayal dner sermaye uygulamas. yeri hekimlii alannda TTBnin eitim, cretlendirme ve grevlendirme yetkisinin ortadan kaldrlmas. yeri hekimlerinin alma ve cretlerinin belirlenmesinin patronlarn inisiyatifine braklmas. Kamusal kaynaklarn zel salk sektrne aktlmas. Kamu salk kurumlarnn kaynaklarnn, yatrmlarnn ve personel almlarnn kstlanarak kertilmesi.

42

11

proleter teori

A

- Haziran 2006

proleter teori

A - Haziran 2006

Salk harcamalarnn ve GSSnin maliyetinin azaltlmas iin hekimlerin reete yazma haklarnn kstlanmas.GSS NE GETRYOR YA DA NE GTRYOR?

teorik geliimlerine paralel olarak zenginletirebilecekleri politika, proletaryadan yana bir kavga ve bu kavgann sonucunda ortaya kacak olan zgrlk komnist rgtlenmenin imkanlardr. Anarizmi ideolojik bir yalnzlk iinde giderek nihilizme kayan bir batakla terk etmemek gerektiini bunun zgrlk dnceye ciddi bir saldr olduunu en bata sylemeye almtk. Yaznn bu noktasnda proleter komnist izgideki bir anarizmin z eletirel davranmas gerekliliine iaret etmek yerinde olacaktr. Aktr ki bu gn ne dnya da ne de yaadmz topraklarda faaliyet gsteren anarist komnist rgtlenmeler ve bireyler teorik zenginlii oluturabilmi deillerdir. Aksine bu gn genel olarak bakldnda anarist komnist duruu btn dier devrimci politik akmlarda olduu gibi saa doru kaydran bir rzgr ve bu rzgrn karsnda teorik zeminini gelitirmek konusunda aciz kalm topluluklar veya rgtlenmeler grmekteyiz. leriki saylarmzda politik durularn tartmaya alacamz kimi baka topraklarn Anarist Komnist rgtlenmelerinin bir ounda da mevcut durum, ideolojinin kendi banal ve herhangi bir devrimci politikaya veya teorik arka plana yaslanamamas gereidir. Bu durum aslnda eletirisini yapmaya altmz sa liberal anarizmin henz kulvarnda kalnldnn gstergesi olmaktadr. Uluslararas alanda, yaadmz topraklardan ok daha kkl zgrlk komnist rgtlenme deneyimleri gereklemi olmasna ramen gelinen noktann tkankl, devrimci teorinin ciddi bir zaafiyet iinde olduunun en nemli gstergelerinden biridir. in son kertede en can alc noktas olan devrimci politikalar retebilme ve bu konuda inisiyatif sahibi olabilme aamasna geldiimizde iin pozitif yann bu corafya iin grmek ve sylemek gerekmektedir. Yaadmz corafyada Anarist Komnist rgtlenmelerin ortaya kmasyla birlikte zgrlk komnistlerin mahalle almalaryla olsun kimi ii direnilerine destek verme biimleriyle olsun yeni bir sreci balattklarn grmekteyiz. zgrlk komnistlerin devrimci politikaya ve teoriye kk apta olsa da katklar olabilecek nitelikteki yaynlar PTA ve Kara Kzl Notlarn ortaya kmas ve bu yaynlarn dzenli periyotlarla okuyucularna ulayor olmas gerekten de gelinen noktann ksa zamanda nemli bir sonu olduunu ortaya koymaktadr. Yaadmz topraklarda anarizmin yllarca snf mcadeleci zeminin dnda kalm olmas her ne kadar telafisi g gibi grnen bir zaafiyet alan yaratm olsa da nlerine devrimci bir rgtlenme anlayn koymu olan evrelerin bu anlamda ciddi zorluklar yaamayacaklarn sylemek mmkndr. nemli olan ilkeli ve z disipline dayal bir mcadele hattnn yaratm olduu devrimci bir rgtlenmede buluabilmektir. Byle bir rgtlenmenin anarizmin zerine yaptrlm olan kk burjuva sa liberal etiketini giderek skp ataca, marjinal durularyla deil devrimci durularyla anaristleri, ezilenlerin mcadelesine tayaca aktr. Yaadmz toprakta proleter tutumdan yana bir anarizmin tpk ispanya ve Ukrayna rneklerinde olduu gibi nnn ak olduunu grmek mmkndr.

1992 ylndan bu yana Trkiyenin gndeminden dmeyen salk reform projelerinin AKP versiyonunun ad Salkta Dnm Program oldu. Programn esas IMFnin Yapsal Uyum Programnn salk alanna uyarlanmasndan oluuyor. Program kreselleen dnyada Trkiye salk sisteminin de dnm geirmesini ve kresellemeye uyum salamasn hedefliyor.Salkta Dnm Program kamu salk hizmetlerinin btnyle tasfiyesini ve saln ticariletirilmesi/ zelletirilmesini ngryor.Bu programn salk emekileri iin anlam i gvencesinin ortadan kaldrlmas, szlemeli alma, dk cretler, kt alma koullar ve isizliktir.Hasta olanlar ise iyi hizmet almalar mehul olmakla beraber, daha fazla para demek durumunda kalacaklar.AKP Hkmeti, IMF patentli zelletirme/ yoksullatrma politikalarnn bir paras olan Salkta Dnm Programnn yasal altyaps iin btn hazrlklarn hzla tamamlamaya alyor. Salk Bakanlnn tara tekilatn yok edip kamu salk kurumlarn il zel idareleri ve belediyelere devreden Kamu Ynetimi Temel Kanunu TBMMde kabul edilmiti. Dier kamu emekileriyle birlikte btn salk alanlarn szlemeli statye geirecek olan Kamu Personel Temel Kanunu da tamamland. AKP Hkmeti bugnlerde Trkiye salk ortamn yakndan ilgilendiren tasardan ikisini uygulamaya sokmu durumda. Bunlarn ilki lke genelindeki 6.000 salk oca ve 12.000 salk evinin tasfiyesi ve her trl zor koullara karn buralarda hizmet srdrmeye devam eden 20.000i hekim 60.000 salk alannn maduriyetine, yarya yaknnn isiz kalmasna yol aacak Aile Hekimlii Pilot Uygulamas Hakknda Kanun. kincisi, SSK salk kurumlarnn tasfiyesini gerekletiren kanun, nc ve halen gndemde olan Genel Salk Sigortas Kanun Tasars. SSK salk kurumlarn tasfiye edecek yasal dzenleme Kamu Kurum Ve Kurulularna Ait Salk Birimlerinin Salk Bakanlna Devredilmesine Dair Kanun Tasars baln tayor.Tasar btn Bakanlklar ile bunlarn bal, ilgili veya ilikili kurulularn ve dier kamu kurum ve kurulularn kapsyor. TBMM, Cumhurbakanl, yksek mahkemeler, Trk Silahl Kuvvetleri, niversiteler, mahalli idareler ve mazbut vakflara ait salk birimleri ile Genlik ve Spor Genel Mdrlne ait sporcu eitim ve salk merkezleriyse, her nedense(!), hari tutulmu. AKP Hkmetinin hazrlad bu Kanun Tasarsnn gerek amac kamu salk hizmetlerini tek elde toplamak deil; SSKnn 148i Hastane, 212si Dispanser, 202si Salk stasyonu, 3 Az ve Di Sal Merkezi, 6s Dispanser/ Az ve Di Sal Merkezi, 2si Dispanser ve Hemodiyaliz Merkezi olmak zere toplam 573 salk kurumuna el koymaktr.Tasarda SSK salk kurumlarnn Salk Bakanlna devir gerekesi olarak Anayasann 56. maddesindeki salk kurulularnn tek elden planlanarak hizmet sunulmasnn ngrlm olmas gsteriliyor. Dier taraftan bylece salk hizmetlerinin tek elden yrtlmesi halinde kaynaklarn daha etkin ve verimli kullanlmasnn salanaca, kaynak israfnn nlenecei ve uygulama birliinin salanaca belirtiliyor. Oysa bu kanunun amac salk hizmetlerini tek elde toplamak deildir. Bizzat Salk Bakannn da belirttii gibi Salk Bakanlna devredilecek olan bu kurumlar daha sonra il zel idarelerine ve belediyelere devredileceklerdir. Bylece kamu salk kurumlar tek elde toplanmak bir yana; yzlerce paraya blnecektir.Bu kurumlarn nihai akibeti de imdiden bellidir. ncelikle iletmelere dntrlecek, daha sonra da iletme haklar zel sektre devredilecektir. Hkmet nmzdeki gnlerde IMFyle yeni bir stand-by anlamas imzalayacak. Bu anlamann artlarndan biri sosyal gvenlik reformunun(!) yaplmas. alanlarn mevcut haklarn daha da kstlayacak olan bu reform(!) birka bileenden oluuyor. Bir yandan emeklilik ya yeniden ykseltilip pirim deme gn saylar arttrlacak ve emekli olmak daha da zorlatrlacak. Dier yandan emekli aylklar aamal olarak yarya kadar drlecek. Sosyal gvenlik reformu erevesinde salk alannda ise Salkta Dnm Program hayata geirilecek. Bu programa gre SSK salk hizmetleri tamamen tasfiye edildi ve hkmet, bu tasfiye iin SSK salk kurumlarnda yaanan sorunlar gereke gsterdi. Halbuki, SSK 1946 ylnda kurulmu ve 1949 ylndan bu yana kendi salk hizmetlerini retmektedir. SSKnn btn salk kurumlarnn sahibi bu kurumla-

12

41

proleter teori

A

- Haziran 2006ve eyleme biimleri genellikle liberal pardadigmann ierisinde kendine meruluk bulmaya alan, btnlkl anlatlar red ederken btn devrimci deerleri de ineyip geen, rgtl mcadele, snf gerei karsnda en az geleneksel burjuva ideolojisi kadar dmanca bir tutum iinde olan post modern, post yapsalc anlaytr. Aktr ki bu entellektel dalga sadece sol dnceyi deil bir o kadar sa muhafazakar izgiyi de etki alan ierisinde tutmakta yeni dnemin zellii olarak bir ok siyasal izgiyi, anlay postmodern dnyann dnme ve davranma alkanlklarna doru bkmeye almaktadr. Yaadmz corafyada ve dnyann bir ok blgesinde entellektel zemin post modern liberal sonularn etkisi altnda kalm durumdadr. Gnmz aydn burjuva liberal dnyayla uzlamasn, post anarizm, post yapsalclk tarz akmlarn nclnde yaamaktadr. Devrimci teori postmodern algnn sonular olan; snflar mcadelesinin inkar, proleter devrimler ann bittii gibi dnya burjuvazisinin karlarna hizmet eden tezlerle hesaplamak durumundadr. 3- Devrimci teori; Dnya kapitalizminin gnmz koullarnda geldii aamay emek cephesinden net bir ekilde taraf olarak yeniden yorumlamak, yaanlm yenilgilerin nedenlerini analiz etmek, komnist bir dnya iin proleter mcadele anlaynn hangi dinamiklerle korunabileceini analiz etmek durumundadr. Bugn dnyay dntrmek iddiasndaki bizler birok kuramsal sorunu ikinci elden ounlukla da burjuva yalanlarnn belirleyicilii altnda renmek ve tartmak durumunda kalyoruz. zgrlk tutumun retim ilikileri-retim aralar alanndaki, bilimsel alandaki ve toplumsal alandaki deiimleri proleter bir bak asyla ortaya koyabilmesi ve entelektel alandaki boluu devrimci dncenin dorularyla doldurmas gerekmektedir. 4- Devrimci teori ezilenlerin mcadelesinin iiniden kacaktr; Ezilenlerin gnmz koularnda son derece zayflatlm ve deersizletirilmi olan mcadele alanlarna yzn dnmeyen bu kaynaktan beslenmek istemeyen dolaysyla ezilenlerle dorudan iliki iinde olamayan bir rgtlenme devrimci teoriyi oluturamaz, olutursa bile bu teorik dirilii korumak ve gelitirmek konusunda aciz kalr. 5- Devrimci teori devrimci reflekslerle yaratlabilmi zgrlk komnist kolektiflerin rn olabilecektir; Gnmzn ortaya koyduu entelektel uzmanlama, bireysel aratrma ve siyasal tavr alma zeminini paralam yerine bireyin usuz bucaksz aratrmacln ve sonusuzluunu geirmitir. Bu duruma yant, proleter komnist rgtlenmenin kolektif siyasal ve teorik abasyla oluturulabilinir. 6-Devrimci teori tarihsel hafzay barndrmak durumundadr; Gnmzn teorik sorunlarna devrimci yantlar retmek isteyen bu yantlarla hem kendi kiisel pratiini hem de iinde bulunduu toplumsal alan zgrletirmek isteyen her zgrlk komnistin, pratiine yardmc olabilecek birok tarihsel deneyim mevcuttur. Tarihsel olarak yaanlm ve kimi noktalarda nemli zafiyet alanlar oluturmu anarist komnist gemii doru tartabilmek ve sonularndan yolumuzu aabilecek deneyimler kartmak yine kolektif bir praksisin rn olacaktr. Teorik alandaki yetersizliimizin eitli konularda zengin tartmalar retemeyiimizin zamanla ortadan kaldrlabilecek bir durum olduunun farkndayz. Her ne kadar ideolojik-politik-teorik alan ciddi bir etkileim iinde olsa da, teorik zemindeki kimi boluklarn ideolojik duruumuzda da nemli yanllara yol aabildiini grsek te srecin bu noktasnda zerinde srarla durabileceimiz bekli de dier btn varolu biimlerimize etkili olan ana eksen, proletaryadan ve komnist bir dnyadan yana anarizm savunusu iinde olmamzdr. Bu duruun esas olarak ideolojik bir tercih olduu fakat bir ok noktada teorik kimi sonulara yaslandrlabildii aktr. Bu gn iin ideolojik duruunda her hangi bir anarizmi deil de gerek anlamda otorite kartl olarak snf mcadeleci anlay semi olanlarn toplumsal alanda en net olarak ortaya koyabilecekleri ve

proleter teorir elli sekiz yldr dedikleri primlerle ayakta tutan Trkiye ii snfdr.SSKnn mevcut kurumsal yaps korunduu srece SSK salk kurumlarnda yaanan tkankln zm mmknd. SSK tasfiye edildiinde ise SSKllar elli sekiz yllk birikimleriyle oluturduklar salk kurumlarn kaybederek, salk hizmetine ulamakta her geen gn daha byk zorluklarla karlamaktadrlar.Hkmet, bu devir/tasfiye ilemiyle Salkta Dnm Programn nndeki SSK engelini yok etmeye ve btn alanlar iin ek bir salk vergisi demek olan Genel Salk Sigortasnn zeminini oluturmaya almaktadr. zlenen tm bu politikalara kar TTB, DSK, KESK ve TMMOBun ars ve birok kitle rgtnn desteiyle ksa bir sre nce lke genelinde gerekletirilen bir referandum ile meselenin asl muhatab olan halk da kstl ve etkisiz bir biimde de olsa kendi grn ortaya koyma ansn yakalamt. Bu referandum iin Trkiye genelinde toplam 2 bin 832 sandk kurulurken, internet zerinden kullanlan oylarla beraber, 2 milyon 241 bin 738 kii yasaya ilikin grlerini belirtti. 2 milyon 228 bin 592 kii(%99.4) yasaya hayr derken, 13 bin 146 kii(%0.6) de yasa lehinde gr bildirmi oldu. SALIK REFORMU ADI ALTINDA GENEL SALIK SGORTASI LE; AKP Hkmeti sosyal haklar engellemeye alyor. Sosyal Gvenlikte Tek at diyerek emekli olmay daha da zorlatryorlar. Artk emekli olabilmek iin 68 yana kadar almak ve 9.000 gn prim demek gerekecek. Emekli maalar ise, tam tersine, decek. Memur emeklileri % 33, SSK ve Ba-Kur emeklileri % 23 daha az maa alacak. Bu yasalarla, alanlar iin emekli olmak; emekliler iin yaamak hayal oluyor! Genel Salk Sigortas ile herkesin salk sigortas olacak deniyor. Oysa her yurtta zorunlu olarak aylk 61 milyonla 396 milyon TL arasnda prim deyecek. Primini deyemeyenler ise salk hizmeti alamayacak. Hkmet yetkilileri yoksullarn primini devlet deyecek diyorlar. Peki kimler yoksul kabul edilecek? Hkmete gre ancak aylk geliri 117 milyon TLden az olanlar yoksuldur. Daha fazla kazanan herkes ise prim demek zorundadr. Salk hizmetine ulamak iin bir de katlm pay ad altnda para dememiz gerekecek. Doktora her gittiimizde 2 milyon TL denecek. imdiye kadar laboratuar, rntgen gibi tetkikler iin para demiyorduk. Bundan sonra bu hizmetler iin de para deyeceiz. Hibir dzenli geliri olmayan Yeil Kartllar da, sokaklarda yaayan vatandalar da bu paray demezlerse muayene olamayacaklar. stelik hastaneye yattmz zaman da yatak creti vermek zorunda kalacaz. Peki bu katlm paylarn niin deyeceiz? Hkmete gre salk hizmeti naslsa bedava diye srekli hastaneye gidip gereksiz yere kuyruklara giriyormuuz. Devletin bize tand imknlar istismar ediyormuuz. Sk sk kalp, bbrek, kanser hastas olup devleti zarara uratyormuuz. te bu yzden yararlandmz btn hizmetlerden para alacaklar. Sonra da bu paralar zel sektre aktaracaklar. Salmz piyasann vahi koullarna terk edilecek. Genel Salk Sigortasnn klfetini btn hastalar ekecek. Nimetinden ise zel hastane patronlar faydalanacak. Genel Salk Sigortas dzenlemesi ile tm yurttalar sigorta kapsamna alnamayacaktr. Bugn lkemizde 4.5 milyon insan kayt d olarak almaktadr. Varolan sosyal Gvenlik Kurulular tarafndan 13.5 milyon civar olarak kabul edilen bu kitle sosyal gvenlik kapsamnn dnda kalacaktr. Primini demeyen sigortallarn salk hizmeti alamayacan ngren Genel Salk Sigortas Yasa Tasars ile sigorta kapsamnda olan, fakat prim demeleri dzensiz olan ok ciddi bir nfus salk hizmetlerinden yararlanamayacaktr. Yurttalar primlerini dese bile alabilecekleri salk hizmetlerinin kapsam (temel teminat paketi) her yl kurum tarafndan belirlenecek. GSS ile sosyal gvenlik kurumu zel ya da kamu hastanesi ayrm yapmayacak, szleme yapt hastanelerden ve aile hekimlerinden hizmet satn alacak. GSS ile salk hizmetinin zelden satn alnmas planlanmaktadr. Bugn GSSye umut balayanlar ila tekelleri, zel hastane sermayedarlar ve zel salk sigortas irketleridir.

A - Haziran 2006

-

-

-

-

-

--

40

13

proleter teori

A

- Haziran 2006GSS ile lkemizdeki 6000 salk oca yok edilecek, 1. basamak salk hizmetleri piyasaya devredilecek. Pratisyen hekimler aile hekimi ad altnda piyasa koullarnda, daha uzun ve daha g koullarda grev yapan i gvencesiz personele dntrlecek. GSS, szlemeli alma, aile hekimlii, hastanelerin iletmeletirilmesi salkta dnm denen programn temel bileenleridir. Salkta dnm, hekimlerin zlk haklarna ve mesleki bamszlklarna, halkn salk hakkna ak bir saldrdr. Yasa ile 2006 ocak aynda doan bir bebek 60 yana gelip emekli olmak istediinde emeklilik ya 67 ye km olacak 2073 ylna kadar alm olmas gerekecek. u an 25 yanda olan ve sigortasz alan bir ii prim demedii iin ne emekli olacak ne de salk hakk olacak. Geici ii olarak alan bir kii her yl 90 gn i bulabilirse 100 yl almas gerekecek. Ylda 120 gn i bulabilirse sre 75 yla inecek. 23 yanda isiz bir gen isizlik sigortasndan yararlanamad iin GSS primini devlet demeyecek, kendisi de deyemedii iin salk sigortas kapsamna giremeyecek. 60 yanda olan bir emekli geliri 127 YTL olduu iin her ay 64 YTL mecburi GSS primi verecek. Evsiz v