GLOBALNY RAPORT KONKURENCYJNOŚCI 2012-13

ŚWIATOWEGO FORUM GOSPODARCZEGO

NARODOWY BANK POLSKI INSTYTUT EKONOMICZNY

PIOTR BOGUSZEWSKI

WARSZAWA, WRZESIEŃ 2012

EMBARGO DO DNIA 05-09-2012 DO GODZ. 10.00

CO TO JEST GLOBALNY RAPORT KONKURENCYJNOŚCI WEF?

KONKURENCYJNOŚĆ I INDEKS GCI

• JEST TO PODEJŚCIE WIELOWYMIAROWE, UWZGLĘDNIAJĄCE RÓŻNE CZYNNIKI

• ANALIZOWANE SĄ ZARÓWNO „TWARDE”, JAK I „MIĘKKIE” DANE O GOSPODARCE

• NA BAZIE TYCH DANYCH TWORZONE SĄ:

• MIARY CZĄSTKOWE, TZW. FILARY, KONKURENCYJNOŚCI

• MIARA GLOBALNA KONKURENCYJNOŚCI – INDEKS GCI

• MIARY TE SĄ ŚREDNIMI WAŻONYMI INDEKSÓW NIŻSZEGO RZĘDU

• DOBÓR WAG UWZGLĘDNIA ZARÓWNO RÓŻNE POZIOMY ROZWOJU POSZCZEGÓLNYCH GOSPODAREK, JAK I OPTYMALIZACJĘ RELACJI SAMEGO INDEKSU I DYNAMIK WZROSTU PKB PER CAPITA

KONKURENCYJNOŚĆ DEFINIOWANA JAKO ZBIÓR INSTYTUCJI, CZYNNIKÓW I SPOSOBÓW ICH WYKORZYSTANIA, KTÓRE KSZTAŁTUJĄ WYDAJNOŚĆ W GOSPODARCE

KONKURENCYJNOŚĆ I INDEKS GCI C.D.

• INDEKS KORELUJE SIĘ TEŻ Z MIARAMI KLIMATU DLA PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ – NP. Z DOING BUSINESS

• INDEKS SYSTEMATYCZNIE TESTOWANY PRZEZ WEF

ZALEŻNOŚĆ POMIĘDZY RANKINGIEM WG. GCI A POZYCJĄ KRAJU W DOING BUSINESS

• INDEKS FAKTYCZNIE WYKAZUJE WYSOKĄ KORELACJĘ Z PKB/PER CAPITA

POZYSKANIE I BUDOWA PRÓBY

• DANE JAKOŚCIOWE - DLA POTRZEB BADANIA ZBIERANE PRZEZ TZW. INSTYTUCJE PARTNERSKIE WEF – PONAD 150

• INSTYTUT EKONOMICZNY NBP – INSTYTUCJĄ PARTNERSKĄ BADANIA

• PODSTAWĄ ANKIETA – KIEROWANA DO FIRM

• ZASADA TOP 5 • W TEGOROCZNEJ EDYCJI

UDZIAŁ WZIĘŁY: – 144 KRAJE – PONAD 14 000 FIRM

• ZASADY DOBORU PRÓBY: – STRUKTURA ZBLIŻONA DO

STRUKTURY TWORZENIA VA W GOSPODARCE

– DOBÓR FIRM MAŁYCH I DUŻYCH – PO OK. 50% (UWAGA – INNA DEFINICJA FIRM MAŁYCH – 20-499)

– PRÓBA PÓŁPANELOWA – 50% FIRM BIORĄCYCH UDZIAŁ W POPRZEDNIEJ EDYCJI

• POLSKA REPREZENTOWANA PRZEZ 206 PRZEDSIĘBIORSTW, ZBADANYCH PRZEZ NBP ZA POŚREDNICTWEM 16 O/O BANKU

STRATYFIKACJA I „PRAWA RUCHU” - CZYLI GDZIE WŁAŚCIWIE JESTEŚMY I CZY MOŻE SIĘ TO ŁATWO SAMO ZMIENIĆ

RANKING JAK WYŚCIG KOLARSKI?

• W ZWARTYM PELETONIE – TAKŻE OD ZDOLNOŚCI DO PRZYSPIESZEŃ

• KONIECZNOŚĆ WIĘC OBSERWACJI PUNKTACJI – SPOJRZENIE DO TYŁU I DO PRZODU - A NIE TYLKO MIEJSC

• KWESTIE PRAKTYCZNE TO: – CZY UCZESTNIKÓW DZIELĄ

DUŻE RÓŻNICE „KLASY SPORTOWEJ”?

– DO KTÓREJ KLASY NALEŻY DANY UCZESTNIK?

• POWYŻSZE PODEJŚCIE – PODSTAWĄ PREZENTACJI

• DWA PODSTAWOWE PYTANIA: – CZY DA SIĘ I JAK

PRZEŚCIGNĄĆ RYWALI? – JAK NIE DAĆ SIĘ

WYPRZEDZIĆ?

• ODPOWIEDŹ ZALEŻY OD DYSTANSÓW I RÓŻNIC SZYBKOŚCI

PUNKTACJA

5 4 3 2 1

DUŻA RÓŻNICA W PUNKTACJI, MAŁA –

W RANKINGU

OCENA BARDZO DOBRA (5)

OCENA DOBRA (4)

JAK WYGLĄDA PELETON GCI?

• ODCINKI O RÓŻNYCH NACHYLENIACH W PRZEBIEGU KRZYWYCH

• W STOSUNKU DO 2005 R. : – WYRAŹNE PRZEŁAMIE

NACHYLENIA OD OK. 40 POZYCJI – ZMNIEJSZENIE ODSTĘPU W

PRAWEJ CZĘŚCI ROZKŁADU

• DLA POZYCJI LEPSZYCH OD 40 (CZOŁO) – PELETON POROZRYWANY NA GRUPKI

• W RAMACH CZOŁA – WIĘKSZE NACHYLENIE „SCHODÓW” I TRUDNIEJ SKAKAĆ

• NA KRAŃCACH ROZKŁADU – TRUDNIEJ WSKOCZYĆ (LEWY) I SPAŚĆ (PRAWY)

• POLSKA – W OBSZARZE UMIARKOWANEGO PRAWDOPODOBIEŃSTWA PRZETASOWANIA

WSKAŹNIKI GCI W KRAJACH OBJĘTYCH BADANIEM W LATACH 2005 I 2012 ORAZ ROZKŁAD DYSTANSU +/-5

ROZKŁAD GCI W CZASIE I GRUPACH

• MEDIANA WSKAŹNIKA DOŚĆ STABILNA W CZASIE, ALE:

• W 2012 R. PONOWNY WZROST ZRÓŻNICOWANIA

• Z „BIEDY” TRUDNO SIĘ WYRWAĆ A Z „BOGACTWA” TRUDNO WYPAŚĆ: – STABILNE POZIOMY V (INNOVATION) ORAZ I

(FACTORS)

• W 2012 R. ZAŁAMANIE WZROSTOWEJ OD 2005 R. TENDENCJI DOGANIAJĄCEJ GRUPY II (FACTOR-EFFI.). TO TEŻ POTWIERDZENIE KONCEPCJI WSKAŹNIKA – JEST ON TU WYŻSZY NIŻ W III (BO BOGATE KRAJE NAFTOWE), ALE TO W KRYZYSIE NIE WYSTARCZA DO UTRZYMYWANIA PRZEWAGI KONK.

• GRUPA III (EFFICIENCY) WCIĄŻ ROSŁA – (TU CHINY, INNE KRAJE POST-SOC.)

• POLSKA W GRUPIE IV (EFFICIENCY – INNOVATION), W KTÓREJ NIECO BYŁO GORZEJ. UTRZYMANIE PRZEZ POLSKĘ RANKINGU I PUNKTACJI – ZATEM POZYTYWNE

PAR

AM

ETR

Y R

OZK

ŁAD

U W

SKA

ŹNIK

A G

CI

G-I G-II G-III G-IV G-VI G-V G-VII Arab Emirates Bahrain Azerbaijan Albania Puerto Rico Benin Burundi

Australia Brunei Bulgaria Argentina Burkina Faso Bangladesh Guinea

Austria Chile Brazil Armenia Cote D'Ivoire Bolivia Haiti

Belgium China Barbados Bosnia & Herz. Kyrgyzstan Cameroon Sierra Leone

Canada Spain Colombia Botswana Lesotho Cape Verde Chad

Switzerland Estonia Costa Rica Ecuador Madagascar Dominican Rep. Yemen

Germany Ireland Cyprus Gabon Mali Algeria

Denmark Iceland Czech Rep. Georgia Mozambique Egypt

Finland Kuwait Hungary Gambia Mauritania Ethiopia

France Oman Indonesia Greece Malawi Ghana

UK India Guatemala Nepal Guyana

Hong Kong Iran Honduras Swaziland Kenya

Israel Italy Croatia Venezuela Liberia

Japan Jordan Jamaica Zimbabwe Libya

Korea Rep. Kazakhstan Kampuchea

Nigeria

Luxembourg Sri Lanka Lebanon Nicaragua

Malaysia Lithuania Morocco Pakistan

Netherlands Latvia Moldova Paraguay

Norway Mexico Macedonia El Salvador

New Zealand Malta Montenegro Suriname

Qatar Mauritius Mongolia Tajikistan

Saudi Arabia Panama Namibia Tanzania

Singapore Peru Romania Uganda

Sweden Philippines Senegal Zambia

Taiwan Poland Serbia

United States Portugal Slovakia

Russia Trinidad &Tob.

Rwanda Ukraine

Slovenia Uruguay

South Africa Vietnam

Thailand

Turkey

KLASTERYZACJA KRAJÓW WEDŁUG INDEKSU GCI – METODĄ WARDA

• KLASTERYZACJA – ZAWSZE DO PEWNEGO STOPNIA UMOWNA

• LICZBA KLASTRÓW – PROBLEMEM. PODEJŚCIA CALINSKI&HARABASZ ORAZ DUDA&HART – 7-9 KLASTRÓW

• WYNIKI DLA 7 KLASTRÓW

• DUŻA ZMIENNOŚĆ W GRUPIE I

• POLSKA W III GRUPIE – W KTÓREJ WIELE KRAJÓW POSTSOCJALISTYCZNYCH

CV ŚREDNIA MEDIANA

G-I 3,74 5,31 5,28

G-II 2,47 4,70 4,65

G-III 2,20 4,35 4,36

G-IV 2,76 3,99 4,01

G-V 2,36 3,69 3,69

G-VI 2,85 3,35 3,35

G-VII 3,38 2,90 2,90

CECHY POPULACJI W SKUPISKACH

KLASYFIKACJA UCZESTNIKÓW

JAK BYŁO W 2011 R.?

ŚWIAT – ROZKŁAD INDEKSU

• DUŻE ZRÓŻNICOWANIE INDEKSU

• NAJLEPSZE WYNIKI – W EUROPIE, AMERYCE PÓŁNOCNEJ I W CZĘŚCI AZJI

• 6 KRAJÓW Z AZJI W PIERWSZEJ 20

• NAJGORSZA SYTUACJA W AFRYCE

2.78 - 3.61

3.61 - 3.88

3.88 - 4.19

4.19 - 4.42

4.42 - 5.11

5.11 - 5.72

• MIMO WYSOKIEJ DYNAMIKI PKB W CZĘŚCI KRAJÓW AFRYKAŃSKICH – TRUDNOŚCI Z DOGANIANIEM INDEKSU

• WYSOKA DYNAMIKA PKB W AMERYCE PD. , ALE TO NIE WYSTARCZA – SPORO PROBLEMÓW INSTYTUCJONALNYCH

• BRICS – DOMINACJA CHIN, ALE PO 5 LATACH POWRÓT DO 2009 R.

EUROPA – ROZKŁAD INDEKSU

• SYTUACJA W EUROPIE – TAKŻE ZRÓŻNICOWANA

• DOMINACJA SZWAJCARII, NIEMIEC, HOLANDII, SZWECJI, FINLANDII

• GORSZA SYTUACJA W PASIE POŁUDNIOWYM

• CZĘŚĆ KRAJÓW POSTSOCJALISTYCZNYCH MA WYNIKI NIE GORSZE OD TZW. STAREJ UNII

• PORTUGALIA, A ZWŁASZCZA GRECJA – WYRAŹNIE ODSTAJĄ IN MINUS

• POLSKA W EUROPIE – W NA ZBLIŻONYM POZIOMIE DO WŁOCH, PORTUGALII, LITWY I ŁOTWY

3.86 - 4.07

4.07 - 4.34

4.34 - 4.51

4.51 - 5.11

5.11 - 5.48

5.48 - 5.72

NAJLEPSI – TOP 10 TOP 10 GCI 2012 GCI 2011 ZMIANA

SZWAJCARIA 1 1 →

SINGAPUR 2 2 →

FINLANDIA 3 4 ↑

SZWECJA 4 3 ↓

HOLANDIA 5 7 ↑

NIEMCY 6 6 →

STANY ZJEDNOCZONE 7 5 ↓

WIELKA BRYTANIA 8 10 ↑

HONG KONG (SAR) 9 11 ↑

JAPONIA 10 9 ↓

• DOMINACJA KRAJÓW EUROPEJSKICH - 6

• PRZEWAŻAJĄ NIEWIELKIE PRZESUNIĘCIA W RANKINGU – NAJWYŻEJ O +/- 1 POZYCJĘ

• SYSTEMATYCZNY SPADEK RANKINGU USA – W TYM ROKU O 2 POZYCJE

• DO GRUPY DOSTAŁ SIĘ HONG KONG. STRACIŁA POZYCJĘ – DANIA

• LISTĘ ZAMYKA JAPONIA (OD 2010 R. SPADEK O 3 POZYCJE)

• GRUPA STABILNA – Z MAŁYM ODSETKIEM WEJŚĆ I WYJŚĆ

• NA PIERWSZYM MIEJSCU – SZWAJCARIA I JEST TO POZYCJA TRWAŁA

TOP 10 W 2011 ORAZ 2012 ROKU

GDZIE JEST POLSKA?

POLSKA W RANKINGU GCR 2012-13

LEGENDA:

I. INSTYTUCJE II. INFRASTRUKTURA III. OTOCZENIE MAKRO IV. ZDROWIE I SZKOLN. ELEM. V. SZKOLNICTWO WYŻSZE VI. EFEKT. RYNKU DÓBR VII. EFEKT. RYNKU PRACY VIII. ROZWÓJ RYNKÓW

FINANSOWYCH IX. OTWARTOŚĆ

TECHNOLOGICZNA X. WIELKOŚĆ RYNKU XI. ZŁOŻONOŚĆ BIZNESU XII. INNOWACYJNOŚĆ

JAK TO OCENIAĆ?

• NASZA POZYCJA W OGÓLNYM RANKINGU W 2012 R. NIE ZMIENIŁA SIĘ. PODOBNIE, JAK PUNKTACJA.

• W STOSUNKU DO 2011 R. – NIECO LEPIEJ W GRUPIE CZYNNIKÓW EFEKTYWNOŚCIOWYCH I NIECO GORZEJ W ZAKRESIE CZYNNIKÓW PODSTAWOWYCH I INNOWACYJNYCH

• DOŚĆ WYRAŹNIE POGORSZENIE WIDAĆ W FILARZE XII, A NIECO WIĘKSZĄ POPRAWĘ – W ZAKRESIE FILARU IX

• ANALIZA ŚREDNIOTERMINOWA OD 2005 R. POKAZUJE BRAK RUCHU W ZAKRESIE CZYNNIKÓW PODSTAWOWYCH – WPRAWDZIE POPRAWA W OBSZARZE INSTYTUCJONALNYM, ALE NIEDOSTATECZNE EFEKTY W ZAKRESIE INFRASTRUKTURY

• ALE WYRAŹNY POSTĘP W GRUPIE CZYNNIKÓW EFEKTYWNOŚCIOWYCH; ZWŁASZCZA W FILARZE VIII - ROZWÓJ RYNKU FINANSOWEGO

• JEST TEŻ WYRAŹNIE LEPIEJ W FILARZE I - INSTYTUCJE

• JEST ISTOTNIE GORZEJ W ZAKRESIE CZYNNIKÓW INNOWACYJNYCH

POLSKA – PRZEWAGI I SŁABE STRONY

• DEFINICJA PRZEWAG W GCR: – DLA TOP 10 RANKING LEPSZY OD 10 – 11-50 – RANKING LEPSZY OD POZYCJI

KRAJU – DLA >51 – RANKING LEPSZY OD 50

• ANALIZA NA WYKRESIE OBEJMUJE KATEGORIE OBJĘTE EOS

• SŁABE STRONY (RANKING POWYŻEJ 100) – LICZBA DOŚĆ STABILNA (OK.30 ZMIENNYCH)

• ZŁE W 2012 R. NOTOWANIA W ZAKRESIE: – NADMIERNE REGULACJE (131),

JAKOŚĆ DRÓG (124), SŁABA ABSORPCJA TECHNOLOGII (112), NIEZADAWALAJĄCA SPRAWNOŚĆ SYSTEMU PRAWNEGO (WIELE ELEMENTÓW), NIEWYSTRACZAJĄCE ZAANGAŻOWANIE SEKTORA RZĄDOWEGO WE WSPIERANIE PRZEDSIĘBIORCZOŚCI (104-105)

– NIE MA ŻADNYCH PRZEWAG W FILARZE 12

• SILNE STRONY TO M.IN: – DUŻY I ELASTYCZNY RYNEK, DOBRY

RATING KREDYTOWY KRAJU, DOBRE OCENY SEKTORA FINANSOWEGO, W TYM BANKÓW, WYSOKIE STANDARDY RACHUNKOWOŚCI I DOBRE REGULACJE FINANSOWE, OCHRONA INWESTORÓW, DOBRY STOPIEŃ SKOLARYZACJI

UWAGA: OBCIĄŻENIA EOS W 2012 – CZAS BADANIA W POLSCE

POLSKA - BARIERY

• W ANKIECIE EOS PRZEDSIĘBIORCÓW POPROSZONO O USZEREGOWANIE WSKAZANYCH BARIER

• RANKING ISTOTNYCH BARIER W POLSCE – BARDZO STABILNY W CZASIE (ZMIANY +/- 1 DLA 8 KATEGORII OD 2010 R.)

• NAJWIĘKSZĄ BARIERĄ DLA BIZNESU – STALE PRZEPISY PODATKOWE

• KOLEJNE GRUPY TO CZĘŚĆ REGULACJI W ZAKRESIE PRAWA PRACY ORAZ NIEZADAWALAJĄCA EFEKTYWNOŚĆ ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ

• NISKA RANGA PROBLEMU INFLACJI

BARIERY PRZEDSIĘBIORCZOŚCI W 2012 R. – RANKING PRZEDSIĘBIORCÓW. ODPOWIEDZI WAŻONE OCENĄ DOLEGLIWOŚCI BARIERY (1-5)

NASI KONKURENCI

OCENY GCI DLA XII FILARÓW A POZIOM ROZWOJU

• POLSKIE WYNIKI DLA FILARÓW II ORAZ III PONIŻEJ ŚREDNIEJ

• DLA FILARÓW VIII-X WYRAŹNIE LEPSZE

• POZOSTAŁE – ZBLIŻONE • W FILARACH IV, VII, VIII –

BLISKO DO KOLEJNEJ GRUPY • W FILARZE II ORAZ III – BLISKO

DO POPRZEDNIEGO STADIUM

• PO DWÓCH DOBRYCH LATACH 2009-2010 – NIKOGO NIE „WYPYCHAMY” Z RANKINGU

POLSKA A KONKURENCI: LATA 2011-12

• W GRUPIE 40 KRAJÓW O LEPSZEJ (<41) POZYCJI W 2011 R.: – 67% NIE POGORSZYŁO

UBIEGŁOROCZNEJ PUNKTACJI – 61% ZACHOWAŁO (23%) LUB

POPRAWIŁO (38%) POZYCJĘ W RANKINGU

– 81% KRAJÓW, KTÓRE NIE POGORSZYŁY PUNKTACJI, NIE POGORSZYŁY TEŻ RANKINGU

– ŻADEN Z TYCH PODMIOTÓW NIE BYŁ GORSZY OD POLSKI W 2012 R.

– JEDEN KRAJ – TUNEZJA – WYPADŁ Z KLASYFIKACJI W BR.

• W GRUPIE KRAJÓW O GORSZEJ POZYCJI: – JEDEN KRAJ „WSKOCZYŁ”

PRZED POLSKĘ – KILKA „DEPCZE PO PIĘTACH”

PUNKTACJA W LATACH 2005-2012 – PEŁNA PRÓBA

UWAGA: GDYBY NIE TUNEZJA, MOGLIBYŚMY SPAŚĆ O JEDNĄ POZYCJĘ

POLSKA NA TLE KRAJÓW POSTSOCJALISTYCZNYCH

• Z 7 LEPSZYCH W 2005 R. NADAL WYPRZEDZAJĄ DWA

• TE, CO NADAL WYPRZEDZAJĄ – SŁABNĄ W TYM HORYZONCIE

• CZTERY Z WYPRZEDZAJĄCYCH W 2005 R. OSŁABŁY

• TRZY Z WYPRZEDZAJĄCYCH WZROSŁY – ALE WOLNIEJ NIŻ POLSKA

• ŻADEN Z GORSZYCH W 2005 R. NAS NIE DOGONIŁ

• KILKA Z TEJ GRUPY WZROSŁO JEDNAK ZNACZNIE SILNIEJ NIŻ POLSKA – RACZEJ EFEKT NISKIEJ BAZY

ZMIANY W PUNKTACJI OGÓLNEJ W LATACH 2005-2012 DLA KRAJÓW POSTSOCJALISTYCZNYCH

WNIOSKI KOŃCOWE

Z CZYM TRZEBA SIĘ ZMIERZYĆ?

• POLSKA U PODNÓŻA STROMYCH SCHODÓW – JEŚLI CHCEMY WEJŚĆ WYŻEJ, POTRZEBNY WYRAŹNY WYSIŁEK

• BEZ NIEGO – UWAGA TEŻ NA GROŹBĘ SPADKU

• WYRAŹNIE DOBRE OCENY SEKTORA FINANSOWEGO. TO JEST OBSZAR SUKCESU. – DLA BANKU CENTRALNEGO

WAŻNA M.IN. – NIEPROBLEMATYCZNA STOPA INFLACJI

• W ZAKRESIE EFEKTYWNOŚCI – DUŻA POPRAWA

• KONIECZNE JEDNAK ZDECYDOWANE PRZYSPIESZENIE/KONTYNUACJA REFORM W OBSZARZE CZYNNIKÓW INSTYTUCJONALNYCH (M.IN. FUNKCJONOWANIE SYTEMU PRAWNEGO, INFRASTRUKTURA)

• NIESTETY, TRZEBA MÓWIĆ O REGRESIE W ZAKRESIE CZYNNIKÓW INNOWACYJNYCH – TO JEST CHYBA JEDNO Z GŁÓWNYCH WYZWAŃ DLA POLITYKI GOSPODARCZEJ I SPOŁ.

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ