Prelazna zona, Borivoj ovi Filozofski fakultet SarajevoStruni komentar Katedra za ArheologijuPie: Amar Tufo 29. August, 2015

Saetak:

U ovom radu autor iznosi struan komentar na kulturni kompleks pod imenom Prelazna zona koju je kao takvu definisao i opisao Borivoj ovi u Prahistoriji Jugoslavenskih zemalja Tom IV, Bronzano doba. Autor nastoji da ukae na sve regionalne grupe koje su na bilo koji nain uticale na nastajanje Prelazne zone u njenom relativno dugom periodu postojanja od srednjeg bronzanog doba, kasnog bronzanog pa sve do starijeg eljeznog doba. Na kraju autor donosi svoje miljenje zato Prelazna zona ne moe biti kultura u arheolokom smislu te rijei uzimajui injenicu nepostojanja grobova, naina pokapanja, slabu istraenost regionalnih grupa koje su bile u kontaktu sa Prelaznom zonom i na kraju problem etnogeneze Prelazne zone.

Kljune rijei: Prelazna zona, kasno bronzano doba, Debelo Brdo, VarvaraPrelazna zona Amar Tufo1. Ukratko o Prelaznoj zoni

Prelaznom zonom1Vie o Prelaznoj zoni vidi: ovi, 1983: 382 - 404

ovi je obuhvatio uglavnom sjevernu Hercegovinu, junu Bosnu te neposrednu okolinu Sarajeva gdje u sastav Prelazne zone ulaze Debelo Brdo kao i naselje na Kotorcu pokraj Sarajeva. Prelaznu zonu uglavnom sainjavaju dva kulturna kompleksa Debelo Brdo i Varvara, vieslojno prahistorijsko nalazite naseljeno jo od eneolita, ranog bronzanog doba, srednjeg te cio period kasnog bronzanog doba.

Varvara predstavlja najvanije nalazite Prelazne zone iako se radi o zasebnom kulturnom kompleksu koje ima kontinuitet ivota jo od, kako je ve pomenuto od samog eneolita, ranog, srednjeg i cio period kasnog bronzanog doba. Ovo gradinsko naselje na izvoru Rame zaprema neto veu povrinu od 4ooo m . U sklopu Prelazne zone radi se uglavnom o Varvari C koja zahvata kasno bronzano doba, odnosno Re C D/ HaA1/A2/ B po srednjoevropskoj terminologiji ili apsolutno hronoloki 1300 800/ 750. god. pr. n. e.

Sva su naselja uglavnom gradinskog tipa, smjetena pokraj rijeka na strmim uzvisinama. Najvee naselje je svakako Varvara koja zaprema povrinu od 4ooo m. Debelo Brdo je zapremalo povrinu od nekoliko stotina metara, dok je Fortica zapremala povrinu od 2ooo m. Kue su uglavnom grupirane unutar naselja sa prosjenim dimenzijama od 9 12 metara duine te 5 do 8 metara duine, sa podnicom od nabijene gline. Enterijer se uglavnom sastojao od kalotne pei oko koje su se nalazile okrugli sto i stolice te tkalaki stan.