-
PRAG PRIMENE MHPI
RAZLIČITI TIPOVI SUKOBA
-
POJAM MHP
“Međunarodno humanitarno pravo je granameđunarodnog javnog prava
koja ograničava upotrebu sile u oružanim sukobima i to tako što:1)
štiti lica koja ne učestvuju ili više ne učestvuju u
neprijateljstvima2) svodi upotrebu sile na meru koja je neophodna
radi ostvarenja jedinog legitimnog cilja vođenjaneprijateljstava:
slabljenje vojnog potencijalaneprijatelja”.
-
DOMEN PRIMENE MHP: ZAŠTO JE TO BITNO?
DA LI SE PRIMENJUJEMEĐUNARODNO HUMANITARNOPRAVO ILI NEKI DRUGI
KORPUS:
•MEĐUNARODNOG PRAVA
•PRAVA DRŽAVE?
-
DOMEN PRIMENE MHP: ORUŽANI SUKOBI
“... oružani sukob postoji uvek kadapostoji posezanje za
oružanom silomizmeđu država ili produženo oružanonasilje između
vlade koja je na vlasti iorganizovanih naoružanih grupa iliizmeđu
takvih grupa unutar jednedržave.”
ICTY, Prosecutor v. Dusko Tadic a/k/a «Dule», IT-94-1-AR72,
Decision on the Defence Motion for Interlocutory Appela on
Jurisdiction, Appeals
Chamber, Decision of 2 October 1995, para. 70.
-
NE PRIMENJUJE SE U SITUACIJAMA
UNUTRAŠNJIH NEMIRA
UNUTRAŠNJIH ZATEGNUTOSTI.
-
UNUTRAŠNJI NEMIRI I ZATEGNUTOSTI
•pobune•“demonstracije bez konkretnog početnog plana”•izolovani
i sporadični akti nasilja•“suprotnost vojnim operacijama koje
izvodeoružane snage ili oružane grupe”, •ostali akti slične
prirode” •“posebno, masovna hapšenja ljudi zbognjihovih aktivnosti
ili stanovišta.”
.
-
.
«unutrašnji nemiri, koji nisu oružani sukob, postoje onda kada
država upotrebljava oružanu silu da održi poredak»,a «unutrašnje
zategnutosti, koje nisu unutrašnji nemiri, postoje onda kada se
sila upotrebljava kao preventivna mera da se održi poštovanje prava
i poredka.»
-
KVALIFIKACIJA SUKOBA: ZAŠTO JE TO BITNO?
AKO SE MHP PRIMENJUJE, O KOM KORPUSU MEĐUNARODNOG PRAVA JE
REČ?
-
MEĐUNARODNI SUKOBIŽENEVSKE KONVENCIJE,
zajednički član 2“ ... Objavljenog rata ili svakog drugog
oružanog sukoba koji izbije između dveju ili više Visokih strana
ugovornica, čak i ako jedna od njih nije priznala ratno stanje
...... Okupacije cele teritorije jedne Visoke strane ugovornice ili
njenog dela, čak i ako ta okupacija ne naiđe ni na kakav vojni
otpor”.
.
-
Dopunski protokol o zaštiti žrtava međunarodnih oružanih sukoba,
član 1
“ ... Podrazumevaju se oružani sukobi u kojima se narodi bore
protiv kolonijalne dominacije i strane okupacije i protiv
rasističkih režima, koristeći se pravom naroda na samoopredeljenje
utvrđenim u Povelji Ujedinjenih nacija i Deklaraciji o ...”
.
-
MEĐUNARODNI ORUŽANI SUKOBISvaka nesaglasnost između dve države
koja dovodi do intervencije članova oružanih snaga je oružani sukob
u smislu člana 2, čak i kada Strane poriču postojanje ratnog
stanja. Nije bitno koliko sukob traje, koliko je ljudi pobijeno ili
koliko su brojne snage koje u njemu učestvuju; dovoljnoje da
oružane snage jedne Sile zarobe protivnike koji podpada pod odredbe
člana 4. Čak i ako nije bilo borbe, činjenica da su lica koje
pokriva Konvencija lišena slobode je dovoljna za njenu primenu.
Komentari Ženevske konvencije III, str. 23.
-
PRAVO KOJE SE PRIMENJUJE:
•MEĐUNARODNI UGOVORI –ŽENEVSKE KONVENCIJE (RANJENICI, BOLESNICI,
BRODOLOMNICI, RATNI ZAROBLJENICI, CIVILI NA OKUPIRANIM
TERITORIJAMA, 1949,), DOPUNSKI PROTOKOL I (1997) ...
•OBIČAJNO PRAVO.
-
NEMEĐUNARODNI ORUŽANI SUKOBI
1. SUKOBI NA TERITORIJI DRŽAVE UGOVORNICE
2. IZMEĐU NJENIH ORUŽANIH SNAGA I OTPADNIČKIHORUŽANIH SNAGA ILI
ORGANIZOVANIH ORUŽANIH
GRUPA
Zajednički čl. 3 Ženevskih konvencija.
-
PRAVO KOJE SE PRIMENJUJE:
•ZAJEDNIČKI ČLAN 3 ŽENEVSKIH KONVENCIJA;
•OBIČAJNO PRAVO.
-
NEMEĐUNARODNI ORUŽANI SUKOBI
1. SUKOBI NA TERITORIJI DRŽAVE UGOVORNICE
2. IZMEĐU NJENIH ORUŽANIH SNAGA I OTPADNIČKIHORUŽANIH SNAGA ILI
ORGANIZOVANIH ORUŽANIH
GRUPA
3.KOJE SU POD ODGOVORNOM KOMANDOM
4. KOJE VRŠE TAKVU KONTROLU DELA TERITORIJEDA MOGU VODITI
NEPREKIDNE I USMERENE VOJNE
OPERACIJE I PRIMENJUJU ODREDBE OVOG PROTOKOLA
. Dopunski protokol II
-
PRAVO KOJE SE PRIMENJUJE:•ZAJEDNIČKI ČLAN 3 ŽENEVSKIH
KONVENCIJA;•DOPUNSKI PROTOKOL II UZ ŽENEVSKE KONVENCIJE;•KONVENCIJA
O ZABRANI UPOTREBE, SKLADIŠTENJA, PROIZVODNJE I PROMETA
ANTIPERSONALNIH MINA I O NJIHOVOM UNIŠTAVANJU 1997;•DOPUNSKI
PROTOKOL II UZ KONVENCIJU O ZAŠTITI KULTURNIH DOBARA
1999•KONVENCIJA O ZABRANI ILI OGRANIČAVANJU UPOTREBE ODREĐENIH
VRSTA KLASIČNIH ORUŽJA ZA KOJE SE MOŽE SMATRATI DA IZAZIVAJU
PREKOMERNE TRAUMATSKE EFEKTE I DA DELUJU BEZ RAZLIKOVANJA U POGLEDU
CILJEVA (FRAGMENTI ORUŽJA KOJI SE NE MOGU OTKRITI, MINE, MINE
IZNENAĐENJA, ZAPALJIVO ORUŽJE, 1980, LASERSKO ORUŽJE ZA
OSLEPLJIVANJE 1995, MINE, MINE IZNENAĐENJA 1996, EKSPLOZIVINI
OSTACI 2003;
•OBIČAJNO PRAVO
-
DA LI JE TO SVE?Slučaj Tadić
“Neosporno je da je sukob međunarodni ako se odvija između dvije
ili više država. Sem toga, u slučaju da na teritoriji neke države
izbije unutrašnji oružani sukob, on može postati međunarodni (ili,
zavisno od okolnosti, može biti istodobno međunarodni i unutrašnji)
ako:(i) druga država sopstvenim trupama interveniše u sukobu,ili
alternativno(ii) ako neki od učesnika u unutrašnjem oružanom sukobu
djeluje u ime te druge države.”
Para. 84.
-
KVALIFIKACIJA SUKOBA
MEĐUNARODNI SUKOBIMeđudržavni rat i okupacijaBorba za ostvarenje
prava naroda na samoopredljenje
NEMEĐUNARODNI SUKOBINemeđunarodni u smislu čl. 3 Ženevskih
konvencijaNemeđunarodni u smislu člana 2 Dopunskog protokola
.
