"Službeni glasnik RS", br. 45/2009 Na osnovu člana 24. stav 2. Zakona o planiranju i izgradnji ("Službeni glasnik RS", br. 47/03, 34/06 i 39/09 - US), Vlada donosi

O D L U K U

o izradi Prostornog plana područja posebne namene infrastrukturnog koridora državnog puta I reda br. 21 Novi Sad-Ruma-Šabac i državnog puta I reda br. 19 Šabac-Loznica

1. Pristupa se izradi Prostornog plana područja posebne namene infrastrukturnog koridora državnog puta I reda br. 21 Novi Sad-Ruma-Šabac i državnog puta I reda br. 19 Šabac-Loznica (u daljem tekstu: Prostorni plan). 2. Cilj donošenja Prostornog plana je: utvrñivanje dugoročne koncepcije organizacije, ureñenja, zaštite i korišćenja prostora kojima se obezbeñuje prostorni razvoj i razmeštaj magistralnih i regionalnih infrastrukturnih sistema u koridoru; utvrñivanje uslova i pravila za njihovu izgradnju, rekonstrukciju i funkcionisanje; racionalno korišćenje i očuvanje prirodnih resursa; razvoj i funkcionisanje aktivnosti, naselja, lokalnih infrastrukturnih sistema i objekata na području koridora; prostorna, saobraćajna, privredna i drugi oblici integracije područja sa okruženjem; zaštita i unapreñenje životne sredine, prirodnih i nepokretnih kulturnih dobara; ureñenje prostora na načelima održivog razvoja. 3. Područje Prostornog plana obuhvata delove teritorija gradova Novi Sad, Sremska Mitrovica, Šabac i Loznica i opština Sremski Karlovci, Irig, Ruma i Bogatić, i to: na teritoriji grada Novi Sad - cele katastarske opštine Novi Sad 3, Sremska Kamenica, Kać, Bukovac i Petrovaradin; na teritoriji grada Sremska Mitrovica - cela katastarska opština Jarak; na teritoriji grada Šabac - cele katastarske opštine Duvanište, Zminjak, Lipolist, Mačvanski Pričinović, Petkovica, Petlovača, Prnjavor, Ribari, Slepčević, Tabanović, Štitar, Bogosavac, Majur i Šabac; na teritoriji grada Loznica - cele katastarske opštine Donji Dobrić, Jelav, Klupci, Kozjak, Lešnica Grad, Lešnica Selo, Loznica Grad, Loznica Selo, Novo Selo, Runjani, Straža, Čokešina i Šor; na teritoriji opštine Sremski Karlovci - cela katastarska opština Sremski Karlovci; na teritoriji opštine Irig - cele katastarske opštine Grgetek, Irig, Neradin i Rivica; na teritoriji opštine Ruma - cele katastarske opštine Ruma, Voganj, Hrtkovci, Klenak i Platičevo; na teritoriji opštine Bogatić - cela katastarska opština Dublje. Područje Prostornog plana dato je na grafičkom prikazu, koji je odštampan uz ovu odluku i čini njen sastavni deo. 4. Koncepcija Prostornog plana biće zasnovana na studijskoj, tehničkoj, prostorno-planskoj i urbanističkoj dokumentaciji, kao i na rezultatima dosadašnjih istraživanja u oblasti planiranja i zaštite životne sredine. 5. Nosilac izrade Prostornog plana je Republička agencija za prostorno planiranje. Nosilac izrade Prostornog plana dužan je da obezbedi pribavljanje mišljenja, uslova i saglasnosti nadležnih organa i organizacija propisanih zakonom, kao i da osigura saradnju i usaglašavanje stavova sa svim relevantnim subjektima planiranja. 6. Ministarstva, posebne organizacije, javna preduzeća i ustanove nadležne za poslove zaštite životne sredine, zaštite prirode i spomenika kulture, infrastrukture, poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede, ekonomije i regionalnog razvoja i drugi zainteresovani organi i organizacije, dostaviće u roku od 30 dana od dana stupanja na snagu ove odluke sve raspoložive podatke, uslove i dokumentaciju iz delokruga svoga rada nosiocu izrade Prostornog plana. 7. Rok za izradu Prostornog plana je deset meseci od dana stupanja na snagu ove odluke. 8. Sredstva za izradu Prostornog plana obezbediće Republička agencija za prostorno planiranje i Pokrajinski sekretarijat za arhitekturu, urbanizam i graditeljstvo Autonomne pokrajine Vojvodina. 9. Predlog Prostornog plana biće izložen na javni uvid u trajanju od 30 dana u zgradama skupština gradova Novi Sad, Sremska Mitrovica, Šabac i Loznica, kao i skupštinama opština Sremski Karlovci, Irig, Ruma i Bogatić. 10. Program za izradu Prostornog plana odštampan je uz ovu odluku i čini njen sastavni deo.

11. Sastavni deo ove odluke je Odluka o izradi Strateške procene uticaja Prostornog plana područja posebne namene infrastrukturnog koridora državnog puta I reda br. 21 Novi Sad-Ruma-Šabac i državnog puta I reda br. 19 Šabac-Loznica na životnu sredinu ("Službeni glasnik RS", broj 17/09). 12. Ova odluka stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije". 05 broj 110-3112/2009 U Beogradu, 4. juna 2009. godine

Vlada Predsednik, dr Mirko Cvetković, s.r.

PROGRAM

ZA IZRADU PROSTORNOG PLANA PODRUČJA POSEBNE NAMENE INFRASTRUKTURNOG KORIDORA DRŽAVNOG PUTA I REDA BR. 21 NOVI SAD-RUMA-ŠABAC I DRŽAVNOG PUTA I REDA

BR. 19 ŠABAC-LOZNICA

1. Uvodne napomene

Predmet ovog programa jeste izrada Prostornog plana područja posebne namene infrastrukturnog koridora državnog puta I reda br. 21 Novi Sad-Ruma-Šabac i državnog puta I reda br. 19 Šabac-Loznica. Program za izradu Prostornog plana područja posebne namene infrastrukturnog koridora državnog puta I reda br. 21 Novi Sad-Ruma-Šabac i državnog puta I reda br. 19 Šabac-Loznica (u daljem tekstu: Program) urañen je u skladu sa odredbama Zakona o planiranju i izgradnji ("Službeni glasnik RS", br. 47/03, 34/06 i 39/09 - US) i Pravilnika o sadržini i izradi planskih dokumenata ("Službeni glasnik RS", broj 60/03), kao i ostalim zakonskim i podzakonskim aktima koji regulišu ovu oblast. Program je sastavni deo Odluke o izradi Prostornog plana područja posebne namene infrastrukturnog koridora državnog puta I reda br. 21 Novi Sad-Ruma-Šabac i državnog puta I reda br. 19 Šabac-Loznica. Program sadrži tekstualni i grafički deo i definiše izmeñu ostalog granice, ciljeve, potencijale, ograničenja i razvojne prioritete planskog područja. Prostorni plan područja posebne namene infrastrukturnog koridora državnog puta I reda br. 21 Novi Sad-Ruma-Šabac i državnog puta I reda br. 19 Šabac-Loznica je dokument, koji predstavlja strateški osnov za prostorno ureñenje planskog područja u periodu do 2029. godine. Na osnovu Zakona o strateškoj proceni uticaja na životnu sredinu ("Službeni glasnik RS", broj 135/04) strateška procena se vrši i za planove, programe i osnove u oblasti prostornog planiranja. Odluku o strateškoj proceni donosi organ nadležan za pripremu plana ili programa. S obzirom da je predmet ovog planskog dokumenta infrastrukturni koridor državnog puta I reda, zbog njegovog mogućeg uticaja na okruženje (Nacionalni park Fruška gora, ostala zaštićena prirodna dobra, naselja), predlaže se izrada Strateške procene uticaja Prostornog plana područja posebne namene infrastrukturnog koridora državnog puta I reda br. 21 Novi Sad-Ruma-Šabac i državnog puta I reda br. 19 Šabac-Loznica na životnu sredinu.

2. Vrsta planskog dokumenta

Vrste planskih dokumenata definisane su Zakonom o planiranju i izgradnji. U skladu sa odredbama Zakona o planiranju i izgradnji, prostorni plan područja posebne namene donosi se, izmeñu ostalog, za područje koje, zbog svojih karakteristika, ima posebnu namenu, koja zahteva poseban režim organizacije, ureñenja, korišćenja i zaštite prostora. Pravilnikom o sadržini i izradi planskih dokumenata definisano je da se prostorni plan područja posebne namene donosi za područje infrastrukturnog koridora ili mreže koridora meñunarodne, magistralne i regionalne infrastrukture. U skladu sa navedenim odredbama, za područje koridora saobraćajne infrastrukture na osnovnom pravcu državnog puta I reda br. 21 Novi Sad-Šabac i br. 19 Šabac-Loznica predlaže se izrada sledećeg planskog dokumenta: Prostorni plan područja posebne namene infrastrukturnog koridora državnog puta I reda br. 21 Novi Sad-Ruma-Šabac i državnog puta I reda br. 19 Šabac-Loznica (u daljem tekstu: Prostorni plan).

3. Razlozi za izradu Prostornog plana

Osnovni razlog za izradu i donošenje Prostornog plana je stvaranje uslova za realizaciju nacionalnih interesa u oblasti saobraćajne infrastrukture u obuhvatu Prostornog plana na principima održivog razvoja. Razvojna strategija Republike Srbije, kao i regionalna razvojna strategija Autonomne pokrajine Vojvodine (formulisana kroz Program privrednog razvoja Autonomne pokrajine Vojvodine i sektorska programska opredeljenja Autonomne pokrajine Vojvodine), utvrñena je u skladu sa evropskim i nacionalnim kontekstom. Njen glavni prostorni prioritet (pored održivog razvoja, formiranja ravnomernog i policentričnog urbanog sistema i jačanja relacija izmeñu sela i grada) predstavlja obezbeñivanje pristupa infrastrukturi. U tom smislu povećanje mobilnosti i pristupačnosti predstavlja jedan od osnovnih preduslova bržeg ekonomskog razvoja Republike Srbije, kako kroz razvoj primarnih, tako i kroz razvoj njenih sekundarnih saobraćajnica. U oblasti putne infrastrukture ovakav pristup obezbeñuje (kroz unapreñenje postojeće i izgradnju nove mreže) povećanje pristupačnosti u Republici Srbiji i bolje povezivanje sa regionima u neposrednom okruženju, a preko njih i sa drugim regionima u širem meñunarodnom okruženju, čime se obezbeñuju i uslovi za privlačenje meñunarodnih transportnih tokova. Od posebnog značaja je činjenica da će izgradnja

novih saobraćajnica imati za posledicu smanjenje perifernosti brojnih, danas nerazvijenih seoskih i pograničnih područja. Na osnovu strateških opredeljenja i smernica Prostornog plana Republike Srbije, Strategije razvoja železničkog, drumskog, vodnog, vazdušnog i intermodalnog transporta u Republici Srbiji od 2008. do 2015. godine, Programa privrednog razvoja Autonomne pokrajine Vojvodine i Prostornog plana područja posebne namene Fruške gore do 2022. godine, proistekla su opredeljenja za izradu Prostornog plana područja posebne namene infrastrukturnog koridora I reda br. 21 Novi Sad-Ruma-Šabac i državnog puta I reda br. 19 Šabac-Loznica. Izradom ovog prostornog plana obezbediće se neophodni prostorni uslovi za povezivanje koridora X i njegovog kraka Xb sa koridorom IV (na delu rumunska granica - Zrenjanin - E-75 - Novi Sad - Ruma - E-70) i dalje povezivanje u pravcu koridora državnog puta I reda br. 19 Šabac-Loznica. Pored boljeg povezivanja sa neposrednim (Republika Bosna i Hercegovina, Republika Hrvatska) i širim meñunarodnim okruženjem najznačajniji intraregionalni efekti realizacije ovih koridora ogledaju se u poboljšanju regionalne pozicije u domenu pristupačnosti, u saobraćajnom rasterećenju urbanih područja (obilaznica oko Novog Sada, Iriga, Rume, Šapca i Loznice) i uklanjanju tranzita sa područja Nacionalnog parka Fruška gora (tunel). Treba istaći da će podizanje nivoa pristupačnosti područja obuhvaćenog izradom Prostornog plana imati pozitivne efekte na podizanje konkurentnosti, a samim tim i na dinamiku budućeg razvoja. Prostornim planom je potrebno definisati funkcije različitog nivoa značaja (lokalni, regionalni, republički) i njihov razvoj uskladiti sa režimima zaštite, unapreñenja, ureñenja i korišćenja prostora. Imajući u vidu osnovni cilj izrade Prostornog plana potrebno je utvrditi hijerarhiju ciljeva i interesa, te na osnovu toga hijerarhiju funkcija i aktivnosti, kako u oblasti komplementarnih, tako i u oblasti suprotstavljenih (konfliktnih) aktivnosti.

4. Obuhvat Prostornog plana

Obuhvat područja Prostornog plana odreñuje se, u skladu sa Zakonom o planiranju i izgradnji, površinama teritorija celih katastarskih opština kroz čije područje prolazi koridor. Programom se utvrñuje preliminarni obuhvat područja Prostornog plana ozbirom na varijante za prolazak koridora I reda br. 21 Novi Sad-Ruma-Šabac i državnog puta I reda br. 19 Šabac-Loznica, kao i površina KO koje zbog funkcionalnih veza koridora sa neposrednim okruženjem treba razmatrati. Konačni obuhvat područja Prostornog plana utvrdiće se u fazi izrade strategije razvoja planskog područja, nakon opredeljivanja za varijantu koja u funkcionalnom, ekonomskom, socijalnom i ekološkom smislu bude najprihvatljivija. Preliminarni obuhvat područja Prostornog plana odreñen je teritorijama celih katastarskih opština i dat je u tabeli. Tabela 1: gradovi/opštine i katastarske opštine u obuhvatu Prostornog plana

R. br.

Grad - opština Katastarska opština

1. Novi Sad - grad Novi Sad 3, Sremska Kamenica, Kać, Bukovac, Petrovaradin

2. Sremski Karlovci Sremski Karlovci

3. Irig Grgetek, Irig, Neradin, Rivica

4. Ruma Ruma, Voganj, Hrtkovci, Klenak, Platičevo

5. Sremska Mitrovica - grad Jarak

6. Šabac - grad Duvanište, Zminjak, Lipolist, Mačvanski Pričinović, Petkovica, Petlovača, Prnjavor, Ribari, Slepčević, Tabanović, Štitar, Bogosavac, Majur, Šabac

7. Bogatić Dublje

8. Loznica - grad Donji Dobrić, Jelav, Klupci, Kozjak, Lešnica grad, Lešnica selo, Loznica grad, Loznica selo, Novo Selo, Runjani, Straža, Čokešina,

Šor

Ukupna površina preliminarnog područja Prostornog plana iznosi 1.114,75 km2.

5. Pravni osnov za izradu Prostornog plana

Izradi Prostornog plana područja posebne namene mreže infrastrukturnog koridora državnog puta I reda br. 21 Novi Sad-Ruma-Šabac i državnog puta I reda br. 19 Šabac-Loznica pristupiće se na osnovu odluke o izradi prostornog plana. Odluka o izradi planskog dokumenta se priprema na osnovu programa za izradu planskog dokumenta, koji je sastavni deo odluke, shodno Pravilniku o sadržini i izradi planskih dokumenata. Pravni osnov za izradu Prostornog plana sadržan je u odredbama propisa, koji na direktan ili indirektan način regulišu ovu oblast. Prostorni plan područja posebne namene infrastrukturnog koridora državnog puta I reda br. 21 Novi Sad-Ruma-Šabac i državnog puta I reda br. 19 Šabac-Loznica izradiće se u skladu sa zakonskom regulativom i postojećim planskim dokumentima, od kojih su od posebnog značaja:

- Zakon o planiranju i izgradnji ("Službeni glasnik RS", br. 47/03, 34/06 i 39/09); - Pravilnik o sadržini i izradi planskih dokumenata ("Službeni glasnik RS", broj 60/03); - Zakon o Prostornom planu Republike Srbije ("Službeni glasnik RS", broj 13/96); - Odluka o donošenju Prostornog plana područja posebne namene Fruške gore do 2022. godine

("Službeni list Autonomne pokrajine Vojvodine", broj 16/04); - Uredba o utvrñivanju Prostornog plana područja infrastrukturnog koridora autoputa E-75 Subotica-

Beograd (Batajnica) ("Službeni glasnik RS", broj 69/03); - Uredba o utvrñivanju Prostornog plana područja infrastrukturnog koridora granica Hrvatske-Beograd

(Dobanovci) ("Službeni glasnik RS", broj 69/03); - Zakon o javnim putevima ("Službeni glasnik RS", br. 101/05 i 123/07); - Zakon o zaštiti životne sredine ("Službeni glasnik RS", br. 135/04 i 36/09); - Uredba o zaštiti specijalnog rezervata prirode "Koviljsko-petrovaradinski rit" ("Službeni glasnik RS", br.

27/98, 91/06 i 81/08); - Pravilnik o osnovnim uslovima koje javni putevi izvan naselja i njihovi elementi moraju da ispunjavaju

sa gledišta bezbednosti saobraćaja ("Službeni list SFRJ", br. 35/81 i 45/81). U ovaj planski dokument biće ugrañene smernice i strateška opredeljenja iz relevantnih nacionalnih sektorskih strategija razvoja Republike Srbije.

6. Planski osnov za izradu Prostornog plana

Prostornim planom Republike Srbije, u poglavlju VII "Primena i sprovoñenje Prostornog plana Republike Srbije", tačka 5. "Donošenje prostornih planova za uže prostorne celine" utvrñeno je da se za infrastrukturne koridore, u koje su svrstana i područja magistralnih koridora od republičkog značaja, donosi prostorni plan područja posebne namene. Prostornim planovima obezbeñuje se integralna zaštita svih infrastrukturnih koridora. Do donošenja projekata trasa i lokacija infrastrukturnih sistema, prostornim planovima se rezerviše prostor za njih i utvrñuje pooštren režim zaštite koridora i kontaktnih područja. U preliminarnom obuhvatu Prostornog plana nalaze se delovi teritorije koji su obuhvaćeni kroz sledeće planove:

- Prostorni plan područja posebne namene Fruške gore do 2022. godine;

- Prostorni plan područja infrastrukturnog koridora autoputa E-75 Subotica-Beograd (Batajnica); - Prostorni plan područja infrastrukturnog koridora granica Hrvatske-Beograd (Dobanovci).

7. Predmet, zadaci i ciljevi za izradu Prostornog plana

Predmet Prostornog plana je utvrñivanje strateškog socijalnog, ekonomskog i fizičkog razvoja područja infrastrukturnog koridora, u čijem se okruženju nalaze naselja, različiti vannaseljski sadržaji, veći kompleksi poljoprivrednih i šumskih površina, zaštićena prirodna i kulturna dobra, kao i infrastrukturni sistemi od značaja za Republiku Srbiju. Poseban značaj ima utvrñivanje režima organizacije, korišćenja, ureñenja i zaštite područja infrastrukturnog koridora državnog puta I reda br. 21 Novi Sad-Ruma-Šabac i državnog puta I reda br. 19 Šabac-Loznica.

7.1. Zadaci

Zadaci čije izvršavanje se planira Prostornim planom su: - utvrñivanje uslova za racionalno korišćenje prostora, prirodnih potencijala, i infrastrukturnih sistema, u

skladu sa principima održivog razvoja; - eliminisanje ili minimiziranje meñusobnih negativnih uticaja planiranog infrastrukturnog koridora i

okruženja; - definisanje odnosa izmeñu izvorišta vodosnabdevanja, površina posebne namene, zaštite prirodnih i

kulturnih dobara i infrastrukturnog koridora, kao interaktivnih i povratnih uticaja; - definisanje planskih rešenja i mera zaštite prirodnih i kulturnih dobara i životne sredine; - ravnomerniji razmeštaj stanovništva i njegovo intenzivnije obnavljanje, brži razvoj strateških centara i

podcentara koji će podstaći usklañeniji razvoj mreže naselja, racionalna prostorna organizacija privrednih veza u mreži centara i, kao posebno značajan zadatak, čvršće povezivanje gradova zbog čega je neophodno planirati odgovarajuću saobraćajnu infrastrukturu;

- utvrñivanje smernica i osnova za izmenu i dopunu važećih planskih dokumenata, razradu Prostornog

plana na nivou planova detaljne regulacije, kao i dalju razradu na nivou tehničke dokumentacije.

7.2. Opšti ciljevi izrade Prostornog plana

Opšti ciljevi izrade Prostornog plana su:

- uspostavljanje dugoročne strategije razvoja područja kroz koji prolazi infrastrukturni koridor, u skladu sa regionalnim i lokalnim razvojnim potencijalima;

- utvrñivanje planskih rešenja kojima se rezerviše prostor za infrastrukturni koridor, utvrñuje poseban

režim zaštite koridora i kontaktnih područja, obezbeñuju uslovi za ukrštanja i prolaze itd.; - definisanje odnosa sa ostalim namenama i infrastrukturnim sistemima u neposrednom kontaktu; - funkcionalni razmeštaj i planiranje novih kompatibilnih namena (sadržaja); - kompletiranje i dogradnja infrastrukturnih sistema u koridoru državnog puta I reda br. 21 Novi Sad -

Ruma - Šabac i državnog puta I reda br. 19 Šabac - Loznica, u skladu sa dugoročnim potrebama, zahtevima i meñunarodnim standardima;

- Valorizacija postojećih resursa i razvojnih potencijala koridora u cilju potpunije integracije Republike

Srbije u region jugoistočne Evrope.

7.3. Ciljevi izrade Prostornog plana po oblastima

7.3.1. Infrastruktura

7.3.1.1. Saobraćajna infrastruktura

Ciljevi u oblasti saobraćajne infrastrukture su:

- utvrñivanje optimalne trase državnog puta I reda br. 21 Novi Sad - Ruma - Šabac i državnog puta I reda br. 19 Šabac - Loznica i optimalne saobraćajne mreže svih javnih (kategorisanih i nekategorisanih) puteva u okruženju koridora, uz uvažavanje svih evropskih standarda i prostorno-funkcionalnih i ekoloških kriterijuma za održavanje ekoloških parametara i karakteristika životne sredine i održivog razvoja posebno u specifičnim područjima (prirodna i zaštićena dobra) kroz koje koridor prolazi. Ovim bi se stvorili optimalni uslovi povezivanja svih opština i okruženja, kako sa ovim putnim kapacitetom tako i sa sirovinskim zaleñem - atarom, radi zadržavanja postojećih utvrñenih veza i snižavanja troškova transporta: utvrñivanje konfliktnih tačaka "sukoba" sa postojećim/planiranim sadržajima i namenama i predlog razrešenja;

- omogućavanje različitim merama (izgradnja, modernizacija, rekonstrukcija) razvoja i uključenja u

transportnu mrežu (ponudu) ovog prostora i drugih vidova saobraćaja (vodni, železnički, vazdušni), čime bi se obezbedile pretpostavke za razvoj i funkcionisanje svih pojedinačnih saobraćajnih vidova i povezivanje na integralnom principu preko saobraćajnih čvorišta koja se nalaze u neposrednoj blizini koridora, kao značajnim izvorištima roba.

7.3.1.2. Vodoprivredna infrastruktura

Ciljevi u oblasti vodoprivredne infrastrukture su: - definisanje vodoprivrednog razvoja i mogućnosti vodoprivrede kao podsticajnog ili ograničavajućeg

faktora u okviru drugih komponenata razvoja područja; - integralno, kompleksno, racionalno i jedinstveno korišćenje vodnih resursa, kako za vodosnabdevanje

stanovništva, tako i za podmirenje potreba ostalih korisnika voda; - sprovoñenje kontrolisanog prihvatanja, sprovoñenja i prečišćavanja otpadnih voda od svih potrošača

vode, u cilju zaštite kvaliteta podzemnih i površinskih voda; - kontrolisano prihvatanje i sprovoñenje suvišne atmosferske vode putem sistema posebne naseljske

kanalske mreže u najbliže recipijente - u meliorativnu kanalsku mrežu, depresije po obodu naselja; - osiguranje zaštite i unapreñenje kvaliteta voda do nivoa nesmetanog korišćenja voda za predviñene

namene, kao i zaštita i unapreñenje životne sredine uopšte i poboljšanje kvaliteta življenja ljudi; - zaštita i ureñenje slivova sa gledišta razvoja vodoprivrednih sistema i razvoja drugih vodoprivrednih

grana, posebno šumarstva, putem zaštite i revitalizacije ugroženih ekosistema, antierozionog gazdovanja šumama, očuvanja i unapreñenja estetskih, arheoloških, istorijskih, bioloških, geoloških i drugih prirodnih i stvorenih resursa i vrednosti.

7.3.1.3. Elektroenergetska i telekomunikaciona infrastruktura

Ciljevi u oblasti elektroenergetske i telekomunikacione infrastrukture su:

- obezbeñenje prostornih uslova za izgradnju i funkcionisanje magistralnih infrastrukturnih elektroenergetskih i telekomunikacionih sistema u koridoru u odnosu na dugoročne potrebe, zahteve i meñunarodne standarde;

- izgradnja optičkih kablova na svim magistralnim pravcima, kao i privoda do naselja i sadržaja u

obuhvatu Prostornog plana kako bi se izvršila zamena ranije izgrañenog sistema analognih veza novim digitalnim sistemom koji obezbeñuje pored klasične telefonske mreže i razvoj širokopojasne mreže ISDN (digitalne mreže integrisanih usluga);

- obezbeñenje uslova za funkcionisanje postojećih infrastrukturnih elektroenergetskih i

telekomunikacionih sistema na području Prostornog plana, kako u naseljima tako i van naselja.

7.3.1.4. Termoenergetska infrastruktura

Cilj u oblasti termoenergetske infrastrukture je utvrditi dugoročnu koncepciju razvoja gasovodne i naftovodne infrastrukture na prostoru obuhvata Prostornog plana i njihovo povezivanje u gasovodni i naftovodni sistem Republike Srbije.

7.3.2. Mreža naselja, stanovništvo i privreda

Osnovni ciljevi i zadaci za razvoj i ureñenje mreže naselja na području obuhvata Prostornog plana su:

- podsticanje daljeg razvoja postojećih naselja, uz usmeravanje promena u strukturi delatnosti, u cilju ostvarenja što veće teritorijalna kohezija područja;

- poboljšanje saobraćajne povezanosti kojom se ostvaruje bolja komunikacija svih naselja u mreži; - očuvanje i unapreñenje ekoloških, kulturoloških i drugih vrednosti u naseljima.

Osnovni cilj razvoja u oblasti stanovništva odnosi se na poboljšanje vitalnih karakteristika populacije, primenom kombinovanih mera demografske politike i politike regionalnog razvoja. Osnovni ciljevi razvoja privrede posmatranog područja su:

- formiranje stabilne i razvijene privredne strukture koja će, dugoročno posmatrano, omogućiti održivo korišćenje postojećih resursa, aktiviranje razvojnih potencijala i realizaciju komparativnih prednosti planskog područja;

- brži razvoj delatnosti koje treba da prihvate transfer stanovništva iz primarnih delatnosti i omoguće

porast zaposlenosti u naseljima ovog područja (mala i srednja preduzeća u oblasti industrije, proizvodnog zanatstva, usluga, ugostiteljstva, turizma);

- obezbeñenje prostornih uslova za razvoj navedenih delatnosti, pre svega u okviru grañevinskih reona

naselja. U oblasti poljoprivrede osnovni ciljevi razvoja su:

- omogućiti ostvarenje održivog razvoja poljoprivredne proizvodnje u okruženju koridora; - maksimalno očuvanje postojećeg kvaliteta poljoprivrednog zemljišta, kao i humusnog kompleksa sa

delova koje će pokrivati trasa i sa područja neposredno uz trasu; - zaštita zemljišta od moguće degradacije otpadnim vodama; - stvaranje planskih pretpostavki za pravilno funkcionisanje poljoprivrednih resursa u okviru atara u

gravitacionom području infrastrukturnog koridora; - zaštita prirodnih i stvorenih poljoprivrednih vrednosti kontaktnih područja koridora.

U oblasti šumarstva ciljevi razvoja su:

- usaglašavanje i rešavanje potencijalnih konflikata vezanih za prolazak koridora kroz šume i šumsko

zemljište; - unapreñenje stanja šuma na teritoriji obuhvata Prostornog plana.

U oblasti turizma ciljevi razvoja su:

- razvoj turizma u obuhvatu Prostornog plana prilagoditi potrebama turističkih tržišta i lokalnog stanovništva, ali i zahtevima koje tranzit na koridoru postavlja u pogledu udobnosti i bezbednosti putovanja;

- ureñenje i opremanje uže zone koridora treba prilagoditi svim kategorijama putnika na odreñenim

lokalitetima (odmorišta, moteli). Prostorni razmeštaj tih lokaliteta potrebno je uskladiti sa meñunarodnim standardima.

7.3.3. Zaštita područja

Ciljevi u oblasti zaštite životne sredine su:

- obezbediti zaštitu od buke na delovima koridora, koji prolaze pored naselja;

- smanjiti aerozagañenje formiranjem zelenih zaštitnih pojaseva uz autoput; - obezbediti zaštitu voda od zagañenja; - vršiti zaštitu od erozije; - obezbediti zaštitu ekosistema u granicama zaštićenog prirodnog dobra; - predvideti prostore - otvore ispod autoputa za prolaz životinja; - zaštititi šume u granici obuhvata, u skladu sa Zakonom o šumama.

Ciljevi u oblasti zaštite prirodnih dobara su:

- očuvanje i ureñenje predela na području obuhvata Prostornog plana; - definisanje uslova za pejsažno oblikovanje koridora, usklañivanjem planskih rešenja sa odlikama

prirodnih dobara i predela; - očuvanje jedinstvenosti, autentičnosti i izvornosti svih prirodnih dobara; - definisanje mera i režima zaštite nad svim zaštićenim prirodnim dobrima; - očuvanje biodiverziteta, izdvajanjem područja koja su staništa prirodnih retkosti; - uspostavljanje mreže ekoloških koridora radi omogućavanja migracije i razmene genetskog materijala

izmeñu izolovanih i/ili prostorno udaljenih staništa; - formiranje prelaza za životinje kroz infrastrukturni koridor, radi smanjenja njihovog uginuća.

Osnovni ciljevi u oblasti zaštite nepokretnih kulturnih dobara su:

- očuvanje, zaštita i prezentacija spomenika kulture; - očuvanje nacionalne kulture, kao i kultura koje su postojale pre pojave nacionalnih kultura, ili su se

paralelno razvijale; - integralna zaštita nepokretnih kulturnih dobara, odnosno uspostavljanje jedinstva sa

okruženjem/prostorom u kom se nalaze, posebno u Nacionalnom parku Fruška gora.

8. Osnovni problemi, ograničenja i konflikti karakteristični za plansko područje

8.1. Infrastruktura

8.1.1. Saobraćajna infrastruktura

Saobraćajni pravac Novi Sad-Šabac-Loznica je veoma važan u okviru saobraćajne mreže Republike Srbije i jedan je od saobraćajno najopterećenijih. Na njemu se javljaju sve strukture vozila, tranzitna i izvorno ciljna vozila, kao i interna kretanja u okviru urbanih sredina. Ako se prethodnim konstatacijama doda i to da na pojedinim deonicama nisu zadovoljeni ni osnovni elementi za pravilnu eksploataciju puta ovog ranga onda se kao neminovnost nameće da se u skoroj budućnosti mora pristupiti izgradnji novog puta na ovom putnom pravcu. Ukupna dužina postojećeg državnog puta koji je predmet izrade Prostornog plana je prikazana u tabeli: Tabela 2: Dužina postojećeg puta

Naziv puta Dužina (km)

DP I reda br. 21 Novi Sad-Šabac 67,35

DP I reda br. 19 Šabac-Loznica 58,31

Ukupno u obuhvatu Prostornog plana 126,66

Postojeći DP I reda br. 21 (Novi Sad-Šabac) je više puta rekonstruisan (izgrañena je deonica za separisan pristup kroz Frušku goru do Iriškog venca) sa elementima koji ne odgovaraju kategoriji puta, tako da je ova deonica smanjene bezbednosti u odreñenim meteorološkim uslovima. Deonica puta od Iriškog venca ka Irigu je, uz izuzetno teške putne elemente (podužni nagib, krivine neodgovarajućih radijusa, nedostatak zaštitne ograde i sl.), daleko najugroženija deonica ovog puta. Eliminacija štetnog uticaja saobraćaja može se postići novim rešenjima (tunel sa pripadajućim saobraćajnicama) koja su prihvatljivija sa aspekta smanjenja ekološkog rizika i zaštite životne sredine. U postojećem stanju put se pruža duž celog urbanog prostora Iriga (u dužini oko 5,5 km) i to kao glavna naseljska saobraćajnica koja osim tranzitnih kretanja (koja su značajna po obimu) kumuliše i sva interna kretanja motornog saobraćaja (putničkog i teretnog), kao i tokove biciklističkih i pešačkih kretanja. Postojeća ugroženost kretanja svih učesnika u saobraćaju je zabrinjavajuća jer je ugroženost odvijanja saobraćaja takva da zahteva preduzimanje mera koje bi to dovelo u granice prihvatljivosti naročito sa aspekta bezbednosti. Pružanjem DP I br. 19 od Šapca do Loznice ulazi se u urbane prostore, tako da magistralni put predstavlja glavne naseljske saobraćajnice. Osnovni problemi, ograničenja i konflikti vezani za saobraćajnu infrastrukturu odnose se na:

- pružanje osnovnih putnih pravaca (DP I reda br. 21 i br. 19) kroz naseljena mesta, sa vrlo nepovoljnim geometrijskim elementima trasa (Fruška gora, naseljena mesta) sa svim negativnim uticajima na unutarnaseljska kretanja i naseljske sadržaje;

- povećan bezbednosni rizik u naseljima, usled povećanog obima tranzitnih kretanja i ometanja

funkcionisanja naseljskih funkcija i naseljskog saobraćaja; - povećani troškovi eksploatacije (potrošnja energije), povećani vremenski gubici u transportu robe i

putnika (usled niske eksploatacione brzine na predmetnim putnim pravcima); - usklañivanje koridora sa površinama posebne namene u obuhvatu Prostornog plana.

8.1.2. Elektroenergetska infrastruktura

Osnovni problemi, ograničenja i konflikti vezani za elektroenergetsku infrastrukturu su:

- prenosna i distributivna mreža na području Prostornog plana nije zadovoljavajućeg kvaliteta u pogledu kapaciteta i tehničkih karakteristika vodova i distributivnih trafostanica, stanje je posebno nepovoljno u naseljima gde elektroenergetska mreža nije rekonstruisana za 20 kV naponski nivo;

- distributivna mreža je delom izgrañena na drvenim stubovima, sa malim presecima vodova i znatnim

tehničkim gubicima, sa provodnicima malog preseka i velikim dužinama izvoda, što prouzrokuje veći pad napona od propisima dozvoljenog i izaziva česte kvarove na električnim ureñajima;

- nedostatak kapaciteta u pojedinim TS 110/20 kV, preopterećenost TS 20(10)/0,4 kV i tehnička

zastarelost TS 10/0,4 kV; - nadzemna visokonaponska mreža 220 kV i 110 kV, predstavlja ograničavajući faktor za izgradnju

objekata na prostoru u neposrednoj blizini ove mreže tj. u zaštitnim koridorima.

8.1.3. Telekomunikaciona infrastruktura

Osnovni problemi, ograničenja i konflikti vezani za telekomunikacionu infrastrukturu su:

- telekomunikaciona infrastruktura na području Prostornog plana, još uvek nije dostigla potreban nivo za primenu i korišćenje širokopojasnih servisa i pristupnog multipleksera digitalnih pretplatničkih linija (DSLAM) kojim će se omogućiti brzi pristup internetu, kao i multimedijalni servisi na celom prostoru,

ali pruža mogućnost daljeg razvoja u skladu sa novim tehnologijama razvoja telekomunikacionog sistema;

- neizgrañenost optičkih spojnih puteva do svih krajnjih centrala; - nemogućnost potpunog iskorišćenja kapaciteta u postojećim centralama zbog nedovoljnog kapaciteta

pristupnih mreža; - nedovoljan kapacitet pristupnih mreža na području čvornih centrala i krajnjih centrala.

8.1.4. Termoenergetska infrastruktura

Ograničenje prilikom razvoja i izgradnje termoenergetske infrastrukture ogleda se u konfliktu izmeñu korišćenja energetskih resursa infrastrukturnih koridora i zaštite životne sredine (zemljišta, stanovništva itd.) i preduzimanju odgovarajućih mera za smanjenje konflikata i saniranje negativnih posledica (programi rekultivacije/ revitalizacije, otklanjanje šteta itd.). Postojeći i planirani energetski koridori predstavljaju prostorno ograničenje u granicama zaštitnih koridora, u kojima je zabranjeno graditi infrastrukturne i druge objekte i odreñenu vegetaciju i propisani su pravilnikom koji definiše izgradnju magistralnih gasovovoda, produktovoda i naftovoda visokog pritiska.

8.1.5. Gasovodna infrastruktura

Prilikom ukrštanja i paralelnog voñenja planiranog infrastrukturnog koridora državnog puta I reda M-21 i M-19 sa postojećim koridorima gasovodne infrastrukture, može doći do konflikta ukoliko se ne ispoštuju minimalni uglovi ukrštanja i propisana rastojanja.

8.1.6. Naftovodna infrastruktura

Na području obuhvata Prostornog plana ne postoje izgrañeni naftovodi.

8.2. Prirodni resursi

8.2.1. Poljoprivredno zemljište

Na području obuhvata Prostornog plana postoje značajne razlike u načinu korišćenja zemljišta koje preseca koridor. Na području Fruške gore putni pravac prolazi kroz šume i šumsko zemljište, kao i kroz voćarsko-vinogradarske zone i plantaže. Područje južno od Rume je izrazito ravničarsko sa izraženom dominacijom ratarskih kultura. Putni pravac br. 19 (Šabac-Loznica) prostire se pravcem severoistok-jugozapad, prelazeći kroz valovita područja u kojima ratarstvo nije apsolutno dominantna proizvodna grana poljoprivrede, već su u značajnoj meri zastupljeni povrtarstvo, voćarstvo i stočarstvo. Osnovni konflikt se javlja na relaciji neophodnosti očuvanja obradivog i drugog poljoprivrednog zemljišta, kao neobnovljivog prirodnog resursa, sa jedne strane i neophodnosti postojanja planiranih putnih pravaca, kao preduslova za ekonomski razvoj čitavog područja, sa druge strane.

8.2.2. Vode

Analiza vodoprivrednih uslova i ograničenja pri izradi Programa, izvršena je na osnovu rešenja prezentovanih u Prostornom planu Republike Srbije i Vodoprivrednoj osnovi Srbije. Postojeća izvorišta za vodosnabdevanje u obuhvatu Prostornog plana su:

- podzemne vode kod Novog Sada, Šapca i Loznice; - iz osnovne vodonosne izdani u Autnomnoj pokrajini Vojvodini kod Iriga i Rume; - iz aluvijalne izdani kod Novog Sada, Iriga, Rume i Šapca;

- iz rečnog toka Dunava sa prečišćavanjem putem postrojenja ili upuštanjem u podzemlje kod Novog Sada;

- zahvatanjem vode nižeg kvaliteta iz živog toka kod svih gore navedenih gradova.

U koridoru magistralnog puta Novi Sad-Loznica ne postoje značajni sistemi za navodnjavanje poljoprivrednih površina. U daljoj perspektivi predviña se izgradnja hidrosistema "Sava-Tamnava-Kolubara" čiji podsistemi "Pocersko-posavski" i "Mačvanski" mogu biti u interakciji sa koridorom puta. Predviña se da se veći deo sistema realizuje rekonstrukcijom postojećih sistema za odvodnjavanje i ugradnjom reverzibilnih agregata u crpnim stanicama, koji bi pumpali vodu u oba smera. U široj zoni koridora razmatranog puta postoji raspoloživ prirodni hidropotencijal na glavnim vodotocima Dunavu i Savi, kao i na donjem toku reke Drine i reci Jadru. Sa gledišta koridora puta interesantno je iskorišćenje hidropotencijala na potezu donje Drine. Na sadašnjem nivou sagledavanja ovo bi moglo biti rešeno putem izgradnje četiri stepenika ("Kozluk", "Drina 1", "Drina 2" i "Drina 3", snage od 61 do 68 MW i prosečne godišnje proizvodnje po oko 350 GWh do 360 GWh). To su stepenice (10-12 m) koje se uspešno mogu uklopiti u okruženje. Predviñeno dalje energetsko iskorišćenje Dunava i Save biće realizovano u skladu sa mogućnošću zadovoljenja ekoloških kriterijuma u ovim akvatorijumima i njihovoj neposrednoj okolini. U neposrednoj zoni koridora puta Novi Sad-Loznica ne postoji izgrañena značajna akumulacija niti se predviña izgradnja brana, akumulacija i drugih vodoprivrednih sistema, koje bi bile u interakciji sa projektovanim putem. Postoje male akumulacije na Fruškogorskoj padini, kao što su akumulacije Borkovac, Šelovrenac, Kudoš, Dobrodol i akumulacija Meñeš (ukupne zapremine od 1500-2000 m3 po akumulaciji). Erozioni procesi na području obuhvata Prostornog plana mogu direktno ili indirektno ugroziti buduću saobraćajnicu. Direktno ugrožavanje puta može biti prouzrokovano erozijom tla na padinama koje se nalaze neposredno uz saobraćajnicu (naročito na deonicama u useku). S druge strane, indirektan efekat erozionih procesa odnosi se na područja udaljena od puta, sa kojih erozioni nanos stiže preko bujičnih vodotoka do saobraćajnice. Osnovni problem u vezi sa uticajem erozionih i bujičnih procesa na saobraćajnicu odnosi se na potencijalni efekat rečnog nanosa na objekte koji se nalaze na mestima ukrštanja puta sa bujičnim vodotocima. Zaustavljanje i taloženje nanosa u zonama mostova i propusta može u velikoj meri smanjiti propusnu moć ovih objekata. U tom slučaju, pri nailasku velikih voda može doći do zagušenja otvora ovih objekata i prelivanja saobraćajnice. U procesu pripreme tehničke dokumentacije za izgradnju puta, trebalo bi uraditi i projekat antierozionog ureñenja gravitirajućeg područja. Odreñenim biološkim, biotehničkim i tehničkim merama mogu se smanjiti eroziona produkcija i pronos nanosa, a time i stepen ugroženosti buduće saobraćajnice od erozije i nanosa.

8.2.3. Šume

Osnovni problemi, ograničenja i konflikti vezani za šume su: - uticaj infrastrukturnog koridora na šume preko izduvnih gasova, zemljanih radova kao potencijalne

opasnosti od erozije, kopanje drenažnih kanala, skidanje humusnog sloja zemljišta i izgradnja asfaltnog sloja i dr.;

- neposredno i posredno delovanje infrastrukturnog koridora na šume u okviru prirodnih dobara

(Nacionalni park Fruška gora, Specijalni rezervat prirode "Koviljsko-Petrovaradinski rit"); - mala zastupljenost vanšumskog zelenila, posebno poljozaštitnih pojaseva u obuhvatu Prostornog

plana; - presecanje migracionih kretanja populacije faune.

8.2.4. Mineralne sirovine

Na prostoru obuhvata Prostornog plana nalaze se aktivni istražni i eksploatacioni prostori:

Tabela 3: Mineralne sirovine u obuhvatu Prostornog plana1

Korisnik Mineralna sirovina

1. Ciglana a.d. "Obnova" - Kać glina

2. IGM "STRAŽILOVO" a.d. Sremski Karlovci glina

3. "OPEKA S" d.o.o. Irig glina

4. AD "RUMA" Ruma podzemne vode

5. "OPEKA", ciglana "NIKINCI" Nikinci glina

6. "PIVARA MB" d.o.o. Novi Sad podzemne vode

7. Institut za nizijsko šumarstvo i životnu sredinu Novi Sad

podzemne vode

8. "NIS" a.d. Novi Sad, NIS-PETROL Novi Sad podzemne vode

9. "NIS-Naftagas" a.d., Pogon, "HIDROSONDA" Novi Sad

podzemne vode

10. "FRIGO-SREM" Irig podzemne vode

11. JP"VODOVOD" Ruma podzemne vode

1 Izvor podataka: Pokrajinski sekretarijat za energetiku i mineralne sirovine, Novi Sad, 2008. Pri izradi Prostornog plana uzeće se u obzir i postojeća istražna i eksploataciona polja koja se nalaze na teritoriji gradova Šabac (istraživanje - lokaliteti Cer, Duge Šume, Varoško Brdo; eksploatacija - ležišta Culjković, Volujac i Zablaće) i Loznica (istraživanje - lokaliteti Cer, Jadarski basen, Granovine, Zavorje; eksploatacija - lokaliteti Beli Majdan, Dobrilovići i Centralni Revir), kao i opštine Bogatić (eksploatacija - ležište Beljište). S obzirom da se planirani koridor nalazi u zoni izvorišta (na prostoru Fišerov salaš i Sava I, Jarak) koja se koriste za javno vodosnabdevanje, potrebno je sprečiti konflikt izmeñu ovih funkcija.

8.3. Mreža naselja i stanovništvo Problemi i ograničenja vezani za mrežu naselja odnose se na:

- neravnomernost u dosadašnjem razvoju seoskih naselja zbog sve veće koncentracije aktivnosti i sadržaja u velikim centrima (Novi Sad, Ruma, Šabac, Loznica);

- nedovoljna komunalna opremljenost naselja (naročito odvoñenje i prečišćavanje otpadnih i

atmosferskih voda); - slabe veze izmeñu urbanih i ruralnih područja (razvoj veze podsticao bi privredni razvoj, poboljšao

strukturu privrede, podizao kvalitet i nivo usluga). Analiza stanovništva područja obuhvaćenog Prostornim planom utvrñena je na osnovu podataka popisa stanovništva, stanova i domaćinstava u periodu 1948-2002. godine. Analizom je obuhvaćeno 46 naselja, odnosno delova sledećih gradova/opština:

- Bogatić (1 naselje);

- Loznica (15 naselja);

- Šabac (15 naselja);

- Irig (4 naselja);

- Novi Sad - grad (4 naselja);

- Ruma (5 naselja);

- Sremska Mitrovica (1 naselje);

- Sremski Karlovci (1 naselje).

U ovim naseljima, prema podacima popisa stanovništva iz 2002. godine živi 243.011 stanovnika, što u odnosu na 108.827 stanovnika u 1948. godini predstavlja povećanje za 123%. Prosečna stopa rasta stanovništva za period 1948-2002. godina, iznosila je 0,015. Najizraženiju dinamiku rasta stanovništva imala su naselja Klupci (0,0395), Lozničko Polje (0,0348), Loznica (0,0342) u gradu Loznici i naselja Sremska Kamenica (0,0282) i Bukovac (0,0267) u gradu Novom Sadu. Ovakva kretanja posledica su izraženog priliva stanovništva u periodu devedesetih godina prošlog veka. Jedina naselja u kojima je u periodu 1948-2002. godina došlo je do opadanja ukupnog broja stanovnika su Dublje (opština Bogatić), Čokešina i Donji Dobrić (opština Loznica), Lapolist, Duvanište, Mačvanski Pričinović i Petkovica (opština Šabac) i Grgeteg, Neradin i Rivica (opština Irig). Osnovni problemi i ograničenja stanovništva u razvojnom smislu su:

- negativan prirodni priraštaj; - izražena tendencija starenja populacije; - visok nivo dnevnih migracija; - neusklañenost postojećih znanja i veština sa savremenim zahtevima; - nizak nivo informatičke pismenosti.

8.4. Privreda Osnovni problemi privrednog razvoja ovog područja vezani su za visoku stopu nezaposlenosti, nedovoljnu zastupljenost proizvodnih programa primerenih razvojnim potencijalima područja, nedostatak ozbiljnijih ulaganja u privrednu infrastrukturu, odsustvo jasno profilisane strategije razvoja na lokalnom nivou, odsustvo koordinacije u realizaciji različitih funkcija područja i još uvek nedovoljno pripremljene kadrove za nove razvojne zahteve.

8.4.1. Poljoprivreda Osnovni problemi koji su direktno, ili indirektno vezani za poljoprivredu, a inicirani su planiranom gradnjom infrastrukturnog koridora predstavljaju:

- presecanje mreže kanala za navodnjavanje trasom planiranog puta; - presecanje mreže postojećih atarskih puteva; - presecanje i umanjenje prirodnih celina kao što su pašnjaci, močvare i trstici i sl.; - mogućnost zagañenja poljoprivrednih zemljišta u toku eksploatacije puta; - budući da će planirana saobraćajnica na nekoliko mesta tangirati postojeće i planirane ribnjake, to

može predstavljati moguću otežavajuću okolnost za uzgoj ribe i očuvanje ribnjačkih kompleksa od hemijskog zagañenja.

8.4.2. Šumarstvo

Osnovni problemi i ograničenja u oblasti šumarstva su:

- uticaj zastupljenih i potencijalno mogućih privrednih resursa (industrija, saobraćaj i dr.) koji će se razviti gradnjom infrastrukturnog koridora na šumu i vanšumsko zelenilo;

- smanjenje produktivne i proizvodne mogućnosti šume, vanšumskog zelenila i lovne faune; - neravnomeran rapored šuma na teritoriji obuhvata Prostornog plana; - veoma raznorodna korisnička i vlasnička struktura površina.

8.5. Zaštita nepokretnih kulturnih dobara

Problemi i ograničenja u oblasti zaštite nepokretnih kulturnih dobara odnose se na:

- sporu realizaciju sondažnih arheoloških iskopavanja evidentiranih arheoloških lokaliteta u cilju proglašavanja za kulturno dobro i utvrñivanja kategorizacije;

- nedovoljnu turističku i medijsku prezentaciju nepokretnih kulturnih dobara.

8.6. Zaštita predela i prirodnih dobara

Problemi i ograničenja u oblasti zaštite predela i prirodnih dobara odnose se na:

- narušavanje ravnoteže prirodne sredine pri prolasku planiranog koridora kroz područja zaštićenih prirodnih dobara ili staništa prirodnih retkosti;

- smanjenje mogućnosti protoka biljnih i životinjskih vrsta, zbog presecanja ekoloških koridora

planiranim infrastrukturnim koridorom. Konflikti u oblasti zaštite predela i prirodnih dobara se javljaju u odnosu na:

- sukob interesa izmeñu zaštite prirodnih dobara i planiranog infrastrukturnog koridora; - disbalans izmeñu aktivnosti u korišćenju prostora i predela, što izaziva njihovu degradaciju.

8.7. Zaštita životne sredine

Planirana trasa infrastrukturnog koridora, u pogledu očuvanja i zaštite životne sredine, predstavlja potencijalno ugrožavajući faktor, jer prolazi delom kroz zaštićeno prirodno dobro, pored izvorišta vodosnabdevanja, kroz poljoprivredno zemljište i šumske komplekse, što može imati negativne uticaje na okruženje. Postojeći infrastrukturni koridor, u toku funkcionisanja, izaziva odreñenu degradaciju prirodnih i stvorenih vrednosti u okruženju. Veći deo planiranog koridora prolazi kroz poljoprivredno zemljište, te postoji mogućnost zagañenja vazduha emanacijom aerozagañivača od strane motora sa unutrašnjim sagorevanjem, a indirektno i tla, što predstavlja ekološki rizik u proizvodnji poljoprivrednih kultura u pojasu uz koridor. Prolaskom dela trase kroz Nacionalni park Fruška gora ugrožene su šumske fitocenoze, flora, fauna i biodiverzitet. Deo trase prolazi i kroz naselja, vršeći degradaciju vazduha, sa povišenim nivoom buke i vibracija.

9. Potencijali planskog područja i eventualni prioriteti razvoja

9.1. Infrastruktura

9.1.1. Saobraćajna infrastruktura

Osnovni potencijali saobraćajne infrastrukture su pružanje pravaca državnih puteva I i II reda, koridora železničkih pruga i vodnih puteva, kao i vazdušnih terminala u zoni uticaja planskog područja. Osnovni putni pravac državni put I reda br. 21 (Petrovaradin) Novi Sad-Irig-Ruma-Jarak-(most na Savi) Šabac i državni put I reda br. 19 Šabac-Slepčević-Prnjavor-Lešnica-Lipnički Šor-Loznica-granica BiH (Šepak) u nastavku, značajni su u okviru osnovne putne mreže Republike Srbije i Autonomne pokrajine Vojvodine, kao dela republičke putne mreže, posebno u cilju povezivanja Novog Sada sa Sremom (sever-jug) kako sa značajnim putnim pravcima visokog hijerarhijskog nivoa (E-75 i E-70), tako i sa ostalim državnim putevima, drugim centrima, preko poprečnih veza iz ranga državnih i opštinskih saobraćajnih

kapaciteta. U perspektivi ovaj putni pravac će biti kvalitetan saobraćajni kapacitet sa vrlo značajnim potencijalom u povezivanju auto-putskih koridora (koridor X E-75 i E-70 i koridor Vc pravac Budimpešta - Osijek - Sarajevo - Mostar - Ploče) i omogućiće uključivanje svih tangirajućih i opština kroz koji prolazi, ne samo u saobraćajni sistem Autonomne pokrajine Vojvodine, već i meñunarodnu mrežu puteva (TEM). Pored toga, realizacijom ovog puta stvaraju se uslovi za povezivanje ovih područja sa koridorom državnog puta I reda br. 24 i veza sa Republikom Rumunijom (koridor IV). Osim saobraćajnog razvoja, ovi putni pravci bi inicirali sveobuhvatne privredno-razvojne procese u okviru ne samo opština kroz koje prolaze, već i opština koje su u neposrednoj blizini. Meñunarodni integracioni potencijal ovih puteva je u povezivanju koridora X (E-70 i E-75) kao i koridora VII (meñunarodni plovni put reka Dunav), plovnog puta reke Save, sa meñunarodnim koridorima u susednim državama (koridor V), preko sistema državnih puteva čija će osovina biti upravo pravac pružanja državnih puteva br. 21 i br. 19. Takoñe, preko koridora ovog puta omogućavaju se i veze prema susednim regionima (most preko Save), BiH (most preko Drine) preko sistema postojeće mreže puteva. Strateški prioriteti su:

- smanjenje intenziteta saobraćaja na području Nacionalnog parka Fruška gora (izgradnja tunela ispod Iriškog venca i izgradnja pristupnih puteva za potrebe tunela);

- voñenje trase van naseljenih mesta (izgradnja obilaznica oko naseljenih mesta); - izgradnja treće trake za spora vozila-usponska traka sa sremske strane; - veza državnog puta I reda br. 21 sa istočnom obilaznicom oko Novog Sada; - izgradnja objekata putne infrastrukture neophodnih za funkcionisanje koridora u celini (mosta preko

Dunava - veza sa E-75, most na Savi, most na Drini).

9.1.2. Vodoprivredna infrastruktura

Na sektoru šireg koridora magistralnog puta Novi Sad-Loznica, glavni potrošači vode su gradski centri (Novi Sad, Irig, Ruma, Šabac i Loznica). Način dosadašnjeg snabdevanja vodom je bio različit. Uglavnom je to bilo zahvatanjem podzemne, vode iz osnovne vodonosne izdani u Autonomnoj pokrajini Vojvodini ili aluvijalne izdani, kao i površinske vode iz rečnog toka Dunava sa prečišćavanjem ili upuštanjem u podzemlje i živi tok. Javno vodosnabdevanje, u granicama koridora, vrši se zahvatanjem podzemnih voda na sledećim izvorištima:

- izvorište regionalnog vodosnabdevanja Novog Sada i susednih opština - "Petrovaradinska ada"; - izvorište regionalnog vodosnabdevanja Rume i susednih opština - "Jarak"; - "Fišerov Salaš" - vodosnabdevanja Rume i susednih opština; - izvorišta grada Šapca i prigradskih naselja (izvorište "Mali Zabran"; izvorište "Veliki Zabran"; izvorište

"Tabanović"; izvorišta vodosnabdevanja industrijskih objekata -četiri izvorišta; staro i novo izvorište "Loznica" .

Pored navedenih izvorišta, više seoskih naselja zahvataju "prvu" izdan za javno vodosnabdevanje. Prva izdan se koristi i za navodnjavanje poljoprivrednih površina. Prioriteti u oblasti vodoprivrede su:

- očuvanje i zaštita postojećih i planiranih izvorišta vode za piće; - očuvanje funkcije postojećih vodoprivrednih objekata i sistema koji su u direktnom ili indirektnom

kontaktu sa trasom; - antieroziono ureñenje pripadajućeg slivnog područja.

9.1.3. Elektroenergetska infrastruktura

Postojeća elektroenergetska infrastruktura, koja obuhvata prenosnu mrežu 400 kV i 110 kV naponskog nivoa i pripadajuće trafostanice, kao i distributivnu mrežu i trafostanice izgrañenu za potrebe svih korisnika predstavlja veliki potencijal datog prostora, koji pruža mogućnost daljeg razvoja i proširenja za potrebe svih planiranih korisnika. Prioriteti razvoja su:

- usklañivanje postojeće nadzemne elektroenergetske mreže sa planiranim koridorom puta; - rekonstrukcija distributivne elektroenergetske mreže 10 kV naponskog prenosa; - rekonstrukcija trafostanica 35/10 kV u 20 kV razvodna čvorišta; - izgradnja širokopojasne mreže i povezivanje različitih telekomunikacionih sistema u jedinstven sistem.

9.1.4. Telekomunikaciona infrastruktura

Izgrañena telekomunikaciona infrastruktura i objekti na području Prostornog plana, predstavljaju potencijal za sveukupan razvoj ovog prostora i pružaju mogućnost daljeg razvoja i osavremenjavanja u skladu sa novim tehnologijama razvoja telekomunikacionih sistema. Prioriteti razvoja su:

- izgradnja optičkog kabla u planiranom koridoru puta; - potpuna digitalizacija telekomunikacione mreže; - izgradnja izdvojenih stepena u naseljima i za potrebe sadržaja van naselja; - modernizacija sistema mobilne telefonije kroz proširenje mreže postojećih sistema i izgradnju novih

sistema.

9.1.5. Gasovodna infrastruktura

Postojeća gasovodna infrastruktura na području Prostornog plana, gasovodi visokog pritiska i razvodna gasovodna mreža srednjeg pritiska za naseljena mesta, svojim položajem i kapacitetom pruža mogućnost za priključenje novih potrošača, što predstavlja potencijal razvoja i rasta životnog standarda na ovom prostoru. Na području obuhvata Prostornog plana izgrañeni su sledeći gasovodi:

- gasovod visokog pritiska od MG 02 Begejci-Beočin (prečnik gasovoda DN200); - gasovod visokog pritiska RG-05-04 Batajnica-Zvornik (prečnik gasovoda DN400); - gasovod visokog pritiska RG-04-17 za Sremsku Mitrovicu (prečnik gasovoda DN300); - gasovod visokog pritiska RG-05-05 od RG-05-04 do Sremske Mitrovice (prečnik gasovoda DN200); - gasovod visokog pritiska RG-05-06 od RG-04-17 do Rume (prečnik gasovoda DN150).

Potrebno je gasifikovati sva naseljena mesta na prostoru obuhvata Prostornog plana.

9.1.6. Naftovodna infrastruktura

Sa aspekta eksploatacije energetskih izvora (nafte, prirodnog gasa i termomineralnih voda), posmatrani prostor spada u odobreni istražni prostor NIS-Baftagasa. Shodno tome, na ovom prostoru mogu se vršiti istražni radovi NIS-Naftagasa u saglasnosti sa datim površinama i dinamikom realizacije istraživanja, poštujući planirani koridor državnog puta I reda. Prilikom izgradnje novih objekata termoenergetskih infrastrukture potrebno je posebno obratiti pažnju na zaštićena prirodna dobra na području obuhvata Prostornog plana. Takoñe prilikom planiranja projektovanja i izgradnje ovih objekata, voditi računa o smanjenju konflikta izmeñu korišćenja energetskih

resursa, zaštite infrastrukturnih koridora i zaštite životne sredine (naselja, stanovništva, zemljište itd.) i preduzimanje odgovarajućih mera za saniranje negativnih posledica (program rekultivacije, revitalizacije, otklanjanja šteta itd.).

9.2. Mineralne sirovine

Na području obuhvata Prostornog plana, nalaze se aktivni istražni i eksploatacioni prostori podzemnih voda i opekarskih glina predstavljaju resurs i potencijal razvoja ovog prostora.

9.3. Prirodni uslovi

9.3.1. Geomorfološke karakteristike

Teren u razmatranom koridoru, na prostoru od Novog Sada do Loznice može se u geomorfološkom smislu podeliti u tri celine i to:

- ravničarski; - brežuljkasti; - brdovito-planinski deo.

Ravničarski deo se prostire od Novog Sada duž aluviona Dunava, pa sve do severnih padina Fruške gore, koje gravitiraju ka Dunavu. Deo terena severno od Dunava odlikuje se ravničarskim reljefom sa apsolutnim kotama 79 - 83 m.n.m. Ovom tipu reljefa pripada i veći deo terena (u koridoru) na prostoru poteza Ruma - Loznica, sa prostranim zaravnjenjima - aluvijalne ravni reka Save, Drine, Jadra i njihovih pritoka. Ovaj deo terena u zoni koridora magistralnog puta se odlikuje veoma blagim nagibom padina ili je on gotovo potpuno horizontalan. Bitnih morfoloških odlika nema, izuzev manjih, lokalnih depresija ili uzvišenja. Brežuljkasti deo terena obuhvata severne i južne padine Fruške gore (sve do Rume), kao i delove terena na južnom delu koridora, na pravcu Šabac - Loznica, koji pripadaju niskom pobrñu Posavine i Pocerine (padine Cera). Teren je nagiba od 5° - 20°, ispresecan potočnim i rečnim dolinama, čije su dolinske strane uglavnom blaže i bez izraženih morfoloških oblika. Brdovito - planinski deo terena je prisutan na središnjim tj. vršnim delovima Fruške gore, kao i na južnom-jugoistočnom delu teritorije Loznice. Nagibi padina na ovom potezu su od 10° do 30°, lokalno i viši. Karakteristika ovog dela terena je da su potočne i rečne doline uske, duboke, uglavnom sa strmim stranama. Ovi delovi terena nisu izrazito planinskog tipa reljefa, s obzirom da su na njima konstatovani nešto blaži morfološki oblici gde su prisutne nestabilne padine (u manjem obimu), sa pojavama klizišta.

9.3.2. Klimatske karakteristike

Za sagledavanje klimatskih parametara na razmatranom delu obuhvata Prostornog plana, postoje raspoloživi meteorološki podaci sa pet meteoroloških stanica Republičkog hidrometeorološkog saveza Srbije i to: Novi Sad-Rimski Šančevi; Petrovaradin; Ruma; Šabac; Loznica do 2005. godine. Podaci obrañuju sledeće klimatske karakteristike: padavine (mesečne i godišnje sume, kao i intenziteti jakih kiša kraćih trajanja); temperature vazduha (srednje mesečne i godišnje, kao i ekstremne godišnje temperature vazduha); vlažnost vazduha (srednje mesečna i godišnja); napon vodene pare (srednje mesečni i godišnji); oblačnost (srednje mesečna i godišnja); vetar (ruže vetrova preovladavajućih pravaca i brzina). Na osnovu analiziranih klimatskih uslova može se zaključiti da na području obuhvata Prostornog plana vlada umereno kontinentalna klima sa izvesnim specifičnostima. Prelazna godišnja doba, proleće i jesen, odlikuju se promenljivošću vremena, s toplijom jeseni od proleća. Prilikom odreñivanja buduće prostorno-funkcionalne organizacije treba voditi računa o svim klimatskim faktorima sredine čije će dejstvo i nadalje morati da se respektuje prilikom realizacije investicionih zahvata. Uticaj klimatskih faktora na buduću prostornu i funkcionalnu organizaciju obuhvata Prostornog plana najviše će se odraziti kroz formiranje vetrozaštitnih pojaseva, povećanja atarskog zelenila, potrebu veštačkog navodnjavanja poljoprivrednog zemljišta, kao i analizu uticaja mikroklimatskih elemenata na ekploataciju puta (pojave poledice, magle, snežni nanosi, i dr.).

9.3.3. Inženjersko-geološki i geotehnički uslovi

Analizom inženjerskogeoloških i geotehničkih uslova i ograničenja ustanovljeno je da su u koridoru obuhvata Prostornog plana zastupljene stenske mase:2 paleozoika (devona, karbona, srednjeg i gornjeg perma); mezozoika (donjeg i srednjeg trijasa, gornje jure, donje i gornje krede); neogena i kvartara. Na celom prostoru najzastupljenije su sedimentne stene neogena i kvartara, nešto manjim delom stene mezozojske, a najmanjim delom paleozojske starosti. Od savremenih inženjerskogeoloških pojava i procesa u koridoru su zastupljeni površinsko raspadanje, kliženje, linijska i planarna erozija. Navedeni procesi i pojave su po pravilu prisutni na padinskim delovima terena, odnosno u zonama jaruga i potoka. ______________________________ 2 Osnovna geološka karta 1:100000.

9.3.3.1. Seizmološke karakteristike

Na području Prostornog plana identifikovane su sledeće seizmičke zone:3

- od Novog Sada do Rume - 8°MSC; - od Rume do Šapca - 7°MSC; - od Šapca do Loznice - 6°MSC; - od Lešnice do Loznice - 7°MSC; - područje Loznice - 8°MSC.

______________________________ 3 Izvor: Republički seizmološki zavod, 2008.

9.3.3.2. Hidrogeološke odlike Složenom geološkom (litostratigrafskom, tektonskom i geomorfološkom) grañom, kakva je prisutna na posmatranom prostoru, predodreñene su složene hidrogeološke i hidrodinamičke odlike stenskih masa i podzemnih voda i različite u pojedinim delovima koridora budućeg magistralnog puta. Prema tim odlikama u granicama obuhvata Prostornog plana mogu se izdvojiti četiri područja:

- područje Fruške gore i obodnih terena; - područje sremske lesne zaravni; - područja jezerskih terasa, aluvijalnih ravni i rečnih terasa Dunava, Save i Drine; - područje severnih padina Pocerine.

U svakom od ovih područja, do dubina relevantnih za izgradnju i eksploataciju ovog puta, nalazi se jedna do pet hidrogeoloških kategorija stenskih masa prema vodopropusnosti.

9.3.3.3. Hidrološke i hidrografske karakteristike

Obuhvat Prostornog plana presecaju ili tangiraju veći vodotokovi: Dunav; Sava; Jadar; Drina. Pored toga, nalazi se i znatan broj manjih fruškogorskih vodotokova: Rovač; Kudoš; Suvodol; Jelence; Meñeš; Dobridol i Šelovrenac, reke Jarčinu i Vranj u donjem delu Srema. Na mačvanskoj strani nalaze se vodotokovi: Jerez; Belu reka; Doluša; Miloševica; Noćaj; Trnovica. U dolini reke Drine nalaze se reke Lešnica, Jadar, Tokarevac, Žeravija i Štira. Pored navedenih vodotokova u obuhvatu magistralnog puta nalazi se veći broj neimenovanih pritoka, jaruga i meliorativnih kanala. Posmatrani saobraćajni koridor obuhvata većim delom aluvijalne pojaseve uz Dunav, Savu i Drinu, a manjim delom brdska područja. Zbog takvih geomorfoloških uslova, intenzitet erozionih procesa u samom

koritu je relativno mali. Meñutim, indirektna ugroženost koridora od erozije i nanosa nikako nije zanemarljiva, s obzirom da njemu gravitira veliki broj bujičnih tokova - pritoka sa Fruške gore i Cera. Imajući u vidu povezanost erozione produkcije i transporta nanosa, intenzitet erozionih procesa u gornjim delovima slivova bujičnih vodotoka manifestuje se u njihovim donjim tokovima, preko intenzivnog transporta nanosa. U koridoru puta se nalazi veliki broj bujičnih vodotokova. Meñutim, najveći broj tih vodotokova ima vrlo mala slivna područja, tako da je ulaz nanosa iz slivova relativno mali. To znači da ovi vodotoci nisu od značaja sa aspekta analize ugroženosti koridora od rečnog nanosa.

9.4. Stanovništvo, mreža i funkcije naselja

Činjenica da velika većina naselja posmatranog područja ostvaruje porast ukupnog broja stanovnika ukazuje na njihov razvojni potencijal. Meñutim, stvarno aktiviranje ovog razvojnog potencijala zahteva značajne intervencije svih upravljačkih nivoa (državni, pokrajinski, lokalni), pre svega, u sektoru privrede i javnih službi. Imajući u vidu nedovoljnu razvijenost velikih delova obuhvaćenog područja postoji opasnost odliva mlañih i obrazovanijih kategorija stanovništva u veće gradske centre, što bi moglo da ugrozi razvojnu perspektivu ovog područja. U tom smislu, potrebno je obezbediti odgovarajući ambijent za otvaranje novih radnih mesta, pre svega u okviru sektora malih i srednjih preduzeća i preduzetništva. Takoñe, potrebno je proširiti obim i poboljšati kvalitet usluga javnog sektora (pre svega obrazovanja i zdravstva), kao i podići nivo komunalnog standarda, čime bi se stanovništvu većine seoskih naselja kompenzovale prednosti življenja u gradu. U zavisnosti od sadržaja, strukture i veličine gravitacione zone u obuhvatu Prostornog plana se izdvajaju sledeći nivoi centara:

- grad Novi Sad; - gradovi Šabac i Loznica; - opština Ruma; - ostala gradska naselja (Irig, Sremski Karlovci).

Izgradnja i razvoj infrastrukturnog koridora imaće posredne i neposredne uticaje na gravitirajuće okruženje i područje Prostornog plana, od kojih su najznačajniji:

- uticaji na promenu režima, odnosno načina korišćenja prostora; - uticaji na demografska kretanja i promene u mreži/sistemu naselja; - uticaji na privredni razvoj okruženja.

Usmeravanjem ovih uticaja postići će se:

- meñusobno usklañivanje lokalnih i širih interesa, na jednoj strani i propozicija o razvoju, prostornom ureñenju i zaštiti životne sredine planskog područja koje su utvrñene u raznim dokumentima nacionalnog/državnog nivoa na drugoj strani;

- pokretanje aktivnosti koje će povoljno uticati na postojeće urbodemografske trendove, kao i na

rešavanje niza drugih, u prvom redu socijalnih i ekonomskih problema; - preduzimanje aktivnosti za podizanje tzv. "stepena investicione privlačnosti" okruženja, u prvom redu

na popravljanju nepovoljnog stanja lokalne putne i komunalne/naseljske infrastrukture, odnosno poboljšanja saobraćajne povezanosti i opsluženosti prostora.

9.5. Privreda

Područje obuhvaćeno izradom Prostornog plana obuhvata delove gradova Loznica, Šabac, Novi Sad-grad i Sremska Mitrovica i opština Bogatić, Irig i Ruma, kao i opštinu Sremski Karlovci u celini.

Najrazvijeniji delovi ovog područja su obuhvaćena naselja u gradu Novom Sadu, zatim gradu Loznici, gradu Šapcu, Rumi, Irigu i Sremskim Karlovcima (kao centri opština) koji imaju razvijeniji javni sektor i razvijeniji strukturu privrede u odnosu na seoska naselja u okruženju. Opštine čiji su delovi obuhvaćeni Prostornim planom pokazuju velike razlike u stepenu razvijenosti. Tabela 4: Pokazatelji razvijenosti - 2006. godina

na 1000 stanovnika po stanovniku Grad/opština zaposleni nezaposleni ostvarene

investicije u nova osnovna sredstva, din.

budžetska sredstva,

din.

sredstva osnovnog

obrazovanja po učeniku

Bogatić 106 110 2660 5071 49599 Loznica - grad 193 185 21931 8382 66794 Irig 123 164 15708 13794 73949 Novi Sad - grad 467 118 96767 36150 75892 Ruma 193 123 13982 9691 62130 S. Mitrovica - grad 203 152 18478 11744 68458 S. Karlovci 91 135 22779 21673 64716 Šabac - grad 233 158 28364 11439 57524 Osnovu privreñivanja za najveći deo naselja (izuzev šest naselja sa statusom opštinskog centra) predstavlja poljoprivreda koja, s obzirom na brojna nerešena sistemska pitanja u ovom sektoru, još uvek predstavlja samo delimično iskorišćen razvojni potencijal. Prolazak državnih puteva I reda br. 21 i br. 19 koridora X i koridora VII (Dunav) takoñe, s aspekta njihovih potencijalnih uticaja na razvoj ovog područja, nije u potrebnoj meri valorizovan. U obuhvatu Prostornog plana nalaze se i izuzetni turistički potencijali - delovi Nacionalnog parka Fruška gora sa brojnim manastirima, delovi Specijalnog rezervata prirode "Koviljko-petrovaradinski rit" i druga brojna zaštićena prirodna dobra, Sremski Karlovci kao kulturno-istorijski centar, Petrovaradin sa Petrovaradinskom tvrñavom i druga zaštićena nepokretna kulturna dobra, zatim specifični i prepoznatljivi ruralni ambijenti, kao i drugi značajni turistički proizvodi. Svi ovi potencijali samo su delimično aktivirani i još uvek ne utiču u potrebnoj i mogućoj meri na privredni razvoj ovog područja. Mogućnosti razvoja sektora malih i srednjih preduzeća i preduzetništva su izuzetno velike, s obzirom na raznovrsne potencijale u oblasti poljoprivrede i turizma, kao i na mogućnosti uspostavljanja kooperantskih veza sa velikim proizvoñačima u sekundarnom sektoru. Realizacija planiranog koridora takoñe može da inicira razvoj usluga i kapaciteta vezanih za saobraćaj. Osnovni razvojni prioriteti ovog područja su:

- razvoj savremene, prirodnim potencijalima područja primerene i zahtevima tržišta prilagoñene

poljoprivredne proizvodnje; - razvoj ruralne ekonomije; - diversifikacija strukture privrede, zasnovana na potencijalima područja i usklañena sa savremenim

zahtevima tržišta; - razvoj malih i srednjih preduzeća i preduzetništva, naročito u oblasti proizvodnje i usluga vezanih za

agrar, turizam i saobraćaj.

9.6. Poljoprivreda

Izgradnjom osnovnog pravca državnog puta I reda br. 21 i br. 19 otvaraju se značajne mogućnosti za privredni razvoj opština kroz koje prolazi ovaj putni pravac, ili koje gravitiraju ka njemu. Mogućnosti razvoja sa aspekta poljoprivrede su:

- poboljšanje dostupnosti tržišta velikih gradova;

- lakša mogućnost plasmana gotovih proizvoda; - poboljšanje uslova za izgradnju kapaciteta za finalnu preradu poljoprivrednih sirovina.

9.7. Šumarstvo

Nosioci korišćenja šuma i vanšumskog zelenila na području obuhvata plana su: Javno preduzeće "Vojvodinašume", Javno preduzeće "Srbijašume", Javno preduzeće "Vode Vojvodine", Javno preduzeće "Nacionalni park Fruška gora", šume VU "Nikinci", šume u forlandu reka Dunav, Sava i Drina, pojedinačne lovne remize i vanšumsko zelenilo. Na području obuhvata Prostornog plana egzistiraju ograñena i neograñena lovišta Javnog preduzeća "Vojvodinašume", Javnog preduzeća "Nacionalni park Fruška gora", kao i lovačkih udruženja Srema i Mačve. Prioriteti razvoja u oblasti šumarstva i lovstva su:

- povećanje učešća šuma, vanšumskog zelenila i populacije divljači, kao dela ukupnog ekosistema područja;

- stvaranje vegetacijskih koridora kojima bi se povezale šumske površine u ataru sa šumama plana i

omogućio protok biljnih i životinjskih vrsta; - formiranje propusta na saobraćajnici za nesmetan prolazak divljači; - očuvanje retkih i ugroženih biljnih i životinjskih vrsta; - zaštita od svih oblika nezakonitog i nedozvoljenog korišćenja/uzurpacije, zauzeća, bespravne seče,

nezakonit lov i drugo; - saniranje i nega zapuštenih uzgojnih stanja šumskih sastojina i staništa; - prioritet u oblasti lova i lovne privrede će biti dalji razvoj lovnog turizma kroz plansko gazdovanje

lovištima, unapreñenje stanja divljači i izgradnju i održavanje lovno-tehničkih objekata.

9.8. Zaštita nepokretnih kulturnih dobara

Vremenska i tematska raznovrsnost kulturne baštine na ovom području pruža velike mogućnosti za razvoj i uključivanje u savremene tokove života, ali i velike obaveze prilikom planiranja i korišćenja ovog prostora. Od brojnih arheoloških lokaliteta, čije je postojanje utvrñeno uglavnom rekognosciranjem (površinsko ispitivanje) terena, lokalitet "Gomolava" (kod Hrtkovaca) je proglašen za spomenik kulture, kategorisan kao arheološko nalazište od izuzetnog značaja, a lokalitet-humka "Kod Vrcalove vodenice" (kod Rume) proglašen je za spomenik kulture, kategorisan kao arheološko nalazište od velikog značaja. Sakralni srednjevekovni spomenici predstavljaju neprocenjivo spomeničko blago, posebno manastiri na Fruškoj gori, od koji se manastiri Grgeteg, Staro Hopovo i Novo Hopovo nalaze u obuhvatu Prostornog plana. Ovi manastiri su proglašeni za spomenike kulture od izuzetnog značaja. Potencijal ovog područja čine i Sremski Karlovci koji ima posebnu kulturno-istorijsku vrednost. Veliki broj objekata u centralnoj zoni nalazi se pod strogom zaštitom za koje je Republički zavod za zaštitu spomenika kulture propisao posebne uslove ureñenja i zaštite. Jedinstven primer fortifikacijske i grañanske barokne arhitekture predstavlja Gornja i Donja Petrovaradinska tvrñava sa Podgrañem, crkvama, javnim, stambenim i vojnim objektima. Na području obuhvata Prostornog plana nalaze se još i spomenici posvećeni ratnicima Prvog i Drugog svetskog rata, znamenitim ličnostima sa ovog područja, sakralni objekti i objekti narodnog graditeljstva.

9.9. Zaštita prirode

Potencijali planskog područja - na prostoru obuhvata Prostornog plana, a prema dokumentaciji Zavoda za zaštitu prirode Srbije nalaze se sledeća prirodna dobra:

- Nacionalni park Fruška gora, odnosno njegov deo, koji se nalazi na teritoriji grada Novi Sad i opština Sremski Karlovci i Inñija;

- Specijalni rezervat prirode "Koviljsko-petrovaradinski rit", odnosno njegov deo, koji se nalazi teritoriji

grada Novi Sad i opštine Sremski Karlovci; - Spomenik prirode "Kamenički park" koji se nalazi teritoriji grada Novi Sad; - Spomenik prirode "Park Instituta Sremska Kamenica koji se nalazi teritoriji grada Novi Sad; - Spomenik prirode "Oskoruša" koji se nalazi u ataru Iriga.

Nacionalni park Fruška gora je prirodno dobro I kategorije od izuzetnog značaja za Republiku Srbiju sa režimima zaštite I, II i III stepena i zaštitnom zonom. Fruška gora se odlikuje raznovrsnom i specifičnom florom i faunom sa velikim brojem autohtonih i gajenih biljnih vrsta. Posebno je značajna zeljasta vegetacija u vidu stepske i šumske vegetacije sa velikim brojem šumskih asocijacija, velikim rasprostranjenjem zajednice kitnjaka i graba i masovnim prisustvom srebrne lipe. Frušku goru odlikuje i bogatstvo vrsta entomofaune, ihtiofaune, herpetofaune, teriofaune i ornitofaune. Specijalni rezervat prirode "Koviljsko-petrovaradinski rit" je stavljen pod zaštitu kao prirodno dobro od izuzetnog značaja i svrstava se u I kategoriju zaštite i sa svojom zaštitnom zonom čini jedinstvenu celinu. Predstavlja kompleks barsko-močvarnih ekosistema sa raznovrsnim orografskim i hidrografskim odlikama i za njih vezanim životnim zajednicama, prirodnim retkostima i tipičnim elementima flore i faune. Osim zaštićenih prirodnih dobara na području obuhvata Prostornog plana se nalaze staništa prirodnih retkosti naseljena biljnim i životinjskim vrstama koje su zaštićene u skladu sa Uredbom o zaštiti prirodnih retkosti ("Službeni glasnik RS", br. 50/93 i 93/93 - ispravka). Prioriteti razvoja su:

- zaštita i ureñenje predela; - održivi razvoj područja obuhvata Prostornog plana, kroz usklañivanje zaštite prirodnih dobara sa

planiranim infrastukturnim koridorom; - sprovoñenje mera i režima zaštite na prostorima svih zaštićenih prirodnih dobara; - zaštita staništa prirodnih retkosti i očuvanje biološke raznovrsnosti; - zaštita ekoloških koridora i njihovo meñusobno povezivanje.

9.10. Zaštita životne sredine

Planirani infrastrukturni koridor predstavlja potencijal razvoja predmetnog područja i šireg okruženja. Njegovom izgradnjom će se eliminisati frekventan saobraćaj iz naselja kroz koja prolazi postojeća trasa, što će unaprediti životnu sredinu smanjenjem aerozagañenja, nivoa buke i vibracija, kao pratećih fenomena kretanja saobraćajnih vozila. Prioriteti u oblasti zaštite životne sredine su:

- zaštita od aerozagañenja u koridoru puta; - zaštita od buke; - zaštita prirodnih i kulturnih dobara; - zaštita površinskih i podzemnih voda; - formiranje zaštitnih pojaseva uz saobraćajnicu.

10. Pregled i ocena postojeće dokumentacije i podloga od značaja za izradu Prostornog plana

10.1. Planska, urbanistička i projektna dokumentacija

Za izradu Prostornog plana relevantni su sledeći planovi:

- Prostorni plan Republike Srbije ("Službeni glasnik RS", broj 13/96); - Prostorni plan područja posebne namene Fruške gore do 2022. godine ("Službeni glasnik Autonomne

pokrajine Vojvodine", broj 16/04); - Prostorni plan područja infrastrukturnog koridora autoputa E-75 Subotica-Beograd (Batajnica)

("Službeni glasnik RS", broj 69/03); - Prostorni plan područja infrastrukturnog koridora granica Hrvatske-Beograd (Dobanovci) ("Službeni

glasnik RS", broj 69/03). Pregled po gradovima/opštinama najvažnije planske i urbanističke dokumentacije značajne za izradu Prostornog plana dat je u tabeli: Tabela 5: Planska i urbanistička dokumentacija

Grad/opština Planska i urbanistička dokumentacija

Novi Sad - grad - Prostorni plan grada Novog Sada i opštine ("Službeni list grada Novog Sada", broj 9/95);

- Generalni plan grada Novog Sada do 2021. godine ("Službeni list grada Novog Sada", br. 24/00, 18/01 i 39/06);

- Plan detaljne regulacije infarstrukturnog koridora autoputa E-75 na administrativnom području grada Novog Sada ("Službeni list grada Novog Sada", broj 9/06).

Sremski Karlovci - Prostorni plan opštine Sremski Karlovci ("Službeni list opštine Sremski Karlovci", broj 8/06);

- Generalni plan Sremski Karlovci ("Službeni list opštine Sremski Karlovci", broj 14/02).

Irig - Prostorni plan opštine Irig ("Službeni list opštine Irig", broj 6/83);

- Generalni plan Irig ("Službeni list opština Srema", broj 11/05).

Ruma - Prostorni plan opštine Ruma ("Službeni list opština Srema", broj 19/07);

- Generalni plan Rume ("Službeni list opština Srema", broj 35/08).

Sremska Mitrovica - grad Prostorni plan opštine Sremska Mitrovica ("Službeni list opštine Sremska Mitrovica", broj 6/84)

Šabac - grad - Prostorni plan opštine Šabac;

- Generalni plan za Šabac i prigradska naselja Majur, Jevremovac, Pocerski Pričinović, Jelenču i Mišar ("Službeni list opštine Šabac", broj 10/08).

Bogatić - Prostorni plan opštine Bogatić;

- Plan opšteg ureñenja Dublje (u toku je izrada programa za izradu plana)

Loznica - grad - Prostorni plan opštine Loznica ("Službeni list opštine Loznica", broj 7/05);

- Generalni plan opštine Loznica ("Službeni list opština Loznica", broj 10/05)

Osim navedenih planova koristiće se i drugi važeći urbanistički planovi (planovi generalne regulacije, planovi detaljne regulacije i planovi opšteg ureñenja naselja).

Za državni put I reda br. 21 Novi Sad - Šabac i br. 19 Šabac - Loznica urañen je Generalni projekat (Institut za puteve Beograd) sa studijom opravdanosti (koji su revidovani (Ministarstvo za infrastrukturu, Reviziona komisija za stručnu kontrolu tehničke dokumentacije Broj: 350-01-00565/2008-10 od 9. juna 2008. godine). Prema Generalnom projektu nulta tačka državnog puta br. 21 konstatovana je u Petrovaradinu (km 0+000). Kako bi ovaj koridor dobio vezu do Zrenjanina i dalje do rumunske granice, biće neophodno njegovo dopunjavanje u delu istočne obilaznice oko Novog Sada (do autoputa E-75 i državnog puta I reda br. 7).

10.2. Strateško-razvojni dokumenti i osnove razvoja

Od posebnog značaja za izradu Prostornog plana su:

- Strategija regionalnog razvoja Republike Srbije za period od 2007. do 2012. godine ("Službeni glasnik RS", broj 21/07);

- Strategija razvoja železničkog, drumskog, vodnog, vazdušnog i intermodalnog transporta u Republici

Srbiji od 2008. do 2015. godine ("Službeni glasnik RS", broj 4/08); - Nacionalna strategija održivog razvoja ("Službeni glasnik RS", broj 57/08); - Strategija razvoja energetike Republike Srbije do 2015. godine ("Službeni glasnik RS", broj 44/05); - Program ostvarivanja Strategije razvoja energetike Republike Srbije do 2015. godine za period od

2007. do 2012. godine ("Službeni glasnik RS", br. 17/07 i 73/07). Osnove razvoja relevantne za izradu Prostornog plana su Vodoprivredna osnova Republike Srbije ("Službeni glasnik RS", broj 11/02), kao i opšte i posebne šumske, lovne i poljoprivredne razvojne osnove.

10.3. Podaci o stanovništvu, aktivnostima i prostoru

Demografski podaci za potrebe izrade Prostornog plana zasnivaće se na podacima Republičkog zavoda za statistiku (popis stanovništva 2002. godine, procenjeni broj stanovnika 2005. godine). Podaci o privredi i aktivnostima dostupni su za nivo opštine u Republičkom zavodu za statistiku, a nedostajući podaci za nivo naselja biće obezbeñeni saradnjom sa opštinama u obuhvatu Prostornog plana. Podaci o prostoru (prirodni i stvoreni uslovi) biće obezbeñeni korišćenjem dostupne dokumentacije, uslova nadležnih organa i institucija, terenskim istraživanjima.

10.4. Podloge

Za potrebe izrade Programa pribavljene su topografske karte razmere 1:25000, 1:50000, 1:100000 i 1:200000.

10.5. Dokumentacija koju je potrebno pribaviti

Radi kompleksnog sagledavanja svih parametara od značaja za izradu Prostornog plana, kao i za realizaciju koridora (posebno tunela kroz Frušku goru i mostova na Dunavu, Savi i Drini), neophodno je obaviti sledeća studijska istraživanja:

- hidrogeološka; - geomehanička; - saobraćajna; - geodetska.

Za potrebe izrade Prostornog plana potrebno je pribaviti ažurirane kopije katastarskih planova razmere 1:2500 i 1:2880 i listove osnovne državne karte 1:5000 za sve katastarske opštine u obuhvatu Prostornog plana i zbirni pregled površina prema načinu korišćenja zemljišta od Republičkog geodetskog zavoda.

Kartografski i katastarski materijal koji je u analognom obliku potrebno je skenirati radi korišćenja u izradi digitalnih grafičkih priloga Prostornog plana (referalnih i tematskih karata). Pored ovoga, poželjno je koristiti i materijal dobijen daljinskom detekcijom prostora (satelitske snimke, orto-foto planove, digitalne modele površ i terena), kao i druge dostupne relevantne podatke.

11. Sadržaj Prostornog plana

Pravilnikom o sadržini i izradi planskih dokumenata bliže su regulisane faze izrade prostornih planova. Faze izrade Prostornog plana su:

- strategija razvoja planskog područja; - predlog prostornog plana.

Prostorni plan podleže stručnoj kontroli po fazama izrade.

11.1. Izrada strategije razvoja planskog područja

Strategija razvoja planskog područja će pružiti osnov za izradu predloga Prostornog plana i Ugovora o implementaciji kao sastavnog dela planskog dokumenta. Strategija sadrži sledeća poglavlja:

- interpretacija rezultata analize postojeće dokumentacije za plansko područje; - rezultati urañenih ekspertiza po različitim oblastima; - opis stanja potencijala i ograničenja; - predlog osnovnih i posebnih ciljeva razvoja, korišćenja i ureñenja planskog područja; - predlog osnovnih pravila korišćenja, ureñenja i zaštite planskog područja; - evidencija i mogućnost rešavanja konflikata u prostoru; - varijante razvoja; - smernice za izbor prioriteta i prioritetne aktivnosti; - drugi elementi od značaja za izradu prostornog plana.

11.2. Izrada predloga Prostornog plana

Predlog prostornog plana područja posebne namene sadržaće tekstualni i grafički deo. Tekstualni deo će sadržati sledeće elemente:

1) Polazne osnove (opis granice područja Prostornog plana, sa granicama celina i podcelina posebne namene i zona zaštita; obaveze, uslovi i smernice iz planskih dokumenata višeg reda i susednih područja; skraćeni prikaz postojećeg stanja - prirodni resursi, stanovništvo, mreža i funkcije naselja, ruralna područja, privredne delatnosti, uslužne delatnosti i javne službe, saobraćaj i infrastrukturni sistemi, životna sredina, prirodna i kulturna dobra i dr.; ograničenja i potencijali područja Prostornog plana;

2) Ciljeve prostornog razvoja (opšti i posebni ciljevi; ciljevi razvoja po pojedinim oblastima); 3) Pravila korišćenja, ureñenja i zaštite planskog područja (korišćenje i zaštita prirodnih resursa; razvoj i

ureñenje mreže naselja; prostorni razvoj i ureñenje ruralnih područja; prostorni razvoj i razmeštaj privrednih delatnosti; prostorni razvoj i razmeštaj uslužnih delatnosti i javnih službi; prostorni razvoj, razmeštaj i korišćenje infrastrukturnih sistema; zaštita životne sredine; zaštita prirodnih i kulturnih dobara; korišćenje i ureñenje prostora od interesa za odbranu zemlje i zaštitu od elementarnih nepogoda);

4) Implementacija Prostornog plana (lista prioritetnih aktivnosti za implementaciju Prostornog plana;

učesnici u implementaciji Prostornog plana; mere i instrumenti za implementaciju Prostornog plana; ugovor o implementaciji Prostornog plana).

Prostorni plan područja posebne namene sadrži i:

- granice celina i podcelina posebne namene i zone zaštite; - položaj i aspekti razvoja područja posebne namene; - namena površina područja posebne namene sa bilansima planiranih namena i sadržaja; - procena ekonomske opravdanosti i socijalne prihvatljivosti planiranih aktivnosti, objekata i funkcija

posebne namene. Takoñe, prostorni plan područja posebne namene za područje infrastrukturnog koridora ili mreže koridora sadrži prostornu, tehnološku ili funkcionalnu vezu koridora sa neposrednim okruženjem i položaj, ureñenje i korišćenje objekata i površina u koridoru. Grafički deo Prostornog plana sadržaće referalne karte u razmeri 1: 100.000, i to:

- posebna namena prostora; - mreža naselja, funkcija, javnih službi i infrastrukturnih sistema; - prirodni resursi, zaštite životne sredine i prirodnih i kulturnih dobara.

Pored referalnih karata, grafički deo Prostornog plana sadržaće i tematsku kartu - plan saobraćajne infrastrukture i pratećih sadržaja

12. Sprovoñenje Prostornog plana

Prostorni plan će se realizovati kroz srednjeročne etape od po četiri godine, pri čemu se za svaku etapu zaključuje ugovor o implementaciji. Proveru rešenja i utvrñivanje potrebe da se pristupi izmenama prostornog plana područja posebne namene vrši organ nadležan za njegovo donošenje, po isteku roka predviñenog ugovorom o implementaciji, odnosno najmanje svake četiri godine. Posebno treba naglasiti da pravila korišćenja, ureñenja i zaštite planskog područja moraju biti precizno definisana, uz obavezujuće smernice za niže hijerarhijske nivoe. Takoñe, treba izdvojiti prostorne celine za koje je obavezna izrada planova detaljne regulacije u smislu detaljnije razrade ili načina pribavljanja zemljišta. Za realizaciju tunela i mostova neophodno je uraditi idejne projekte i pribaviti saglasnosti nadležnih organa i institucija. Pravila koja se odnose na prostorne zone potrebno je propisati tako da se može pristupiti izdavanju akta o urbanističkim uslovima za područja za koje nije predviñena izrada urbanističkih planova, a u cilju pojednostavljivanja izrade potrebne dokumentacije za pribavljanje odobrenja za izgradnju.

13. Dinamika realizacije osnovnih faza izrade Prostornog plana

Faze izrade Prostornog plana su:

- strategija razvoja planskog područja; - Predlog Prostornog plana.

Izrada i donošenje Prostornog plana, odvijaće se po sledećoj dinamici:

- strategija razvoja planskog područja (izrada radne verzije strategije razvoja planskog područja - rok: dva meseca; stručna kontrola strategije razvoja planskog područja i usaglašavanje stavova nadležnih organa, posebnih organizacija, organa teritorijalnih jedinica, lokalne samouprave, kao i

korisnika prostora - rok: jedan mesec; izrada finalne verzije strategije razvoja planskog područja - rok: jedan mesec);

- Predlog Prostornog plana (izrada radne verzije Predloga Prostornog plana - rok: 45 dana; stručna

kontrola radne verzije Predloga Prostornog plana - rok: 15 dana; izrada finalne verzije Predloga Prostornog plana - rok: jedan mesec; obavljanje javnog uvida - rok: jedan mesec; finalna redakcija Prostornog plana - rok: jedan mesec; donošenje Prostornog plana - rok: jedan mesec).

Ukupan rok za izradu Prostornog plana u svim fazama planiran je na deset meseci. Od toga, rok za izradu strategije razvoja planskog područja i Predloga Prostornog plana planiran je na tri meseca i 15 dana, a rok za proceduru stručne kontrole i redakcije Prostornog plana četiri meseca i 15 dana, a ukupan rok za obavljanje javnog uvida i donošenja Prostornog plana je dva meseca.

14. Finansijska sredstva potrebna za izradu Prostornog plana

Za potrebe Programa izvršena je preliminarna procena sredstva za izradu Prostornog plana. Ukupna sredstva za izradu Prostornog plana iznose 13.700.000,00 dinara, od čega je 1.800.000,00 dinara namenjeno za izradu strateške procene uticaja Prostornog plana na životnu sredinu. Sredstva za izradu Prostornog plana biće obezbeñena na sledeći način: sredstva predviñena finansijskim planom Republičke agencije za prostorno planiranje i obezbeñena Zakonom o budžetu Republike Srbije za 2009. godinu ("Službeni glasnik RS", br. 120/08 i 31/09) u iznosu od 9.543.798,00 dinara; sredstva predviñena budžetom Autonomne pokrajine Vojvodine za 2009. godinu u iznosu od 4.156.202,00 dinara; ukupno 13.700.000,00 dinara.