- 3 -

WSTĘP

Poradnik ten dedykuję wszystkim moim uczniom -

akordeonistom. Opisałem w nim kilka istotnych zagadnieo,

które według mnie są bardzo ważne. Uważam, że znajomośd

ich jest niezbędna do tego aby nauka gry przebiegała

prawidłowo i muzykowanie dawało przyjemnośd wykonawcy

oraz jego słuchaczom. Po wnikliwym zapoznaniu się z

opisanymi tematami i stosowaniu się do zamieszczonych tutaj

porad i wskazówek z pewnością gra na akordeonie będzie

łatwiejsza a dwiczenie w domu stanie się bardziej efektywne i

uporządkowane. Znajdziecie tutaj mnóstwo odpowiedzi na

często zadawane na lekcjach pytania związane z pracą

samodzielną i przygotowywaniem się do lekcji oraz

występów.

Drogi akordeonisto i akordeonistko! Życzę Ci miłej lektury

oraz wielu sukcesów w grze na tym wspaniałym instrumencie

jakim jest akordeon.

Ryszard Borysionek, Wejherowo 2009

- 4 -

1. Co zrobić aby nowy utwór

był znacznie łatwiejszy?

Oglądając pierwszy raz nowo zadany utwór często nam się

włos na głowie jeży ze strachu. Z przerażeniem patrzymy na

gęsty i czarny zapis zasłaniający prawie całą pięciolinię.

Myślimy sobie „ to jest dla mnie za trudne i na pewno tego

nie zagram!” Nie bój się - twój nauczyciel zawsze starannie

dobiera repertuar dla Ciebie i utworu przerastającego Twoje

umiejętności nie wybierze. Na pocieszenie i z pomocą

przychodzi stare i mądre porzekadło: „Nie taki diabeł straszny

jak go malują”. Czyli: wszystko co wygląda groźnie i to czego

się boimy w rzeczywistości nie jest straszne. Co zatem zrobid

żeby nie bad się nowych utworów? Oto kilka porad…

- dokładnie zapoznaj się z zapisem nutowy nowego utworu.

To, że jest czarno od drobnych wartości nie znaczy, że będzie

trudno. (Czasami bywa odwrotnie – przejrzyste w zapisie

utwory mogą sprawid więcej kłopotów grającemu).

- staraj się najpierw dostrzec to co dla Ciebie zrozumiałe. O

nieznane rzeczy zapytasz nauczyciela. Zazwyczaj w nowych

utworach jest tylko maleoka garstka nowości a często to co

znane - zapisane może byd troszkę inaczej.

- postaraj się wyodrębnid logiczne całości w nowym utworze –

jego części oraz to co się powtarza. W każdej niemal

- 5 -

kompozycji pewne elementy rytmiczno – melodyczne

pojawiają się wiele razy w niezmienionej postaci.

- zaznacz w nutach czytelnie poszczególne logiczne części

utworu – na przykład ponumeruj je. Będzie Ci łatwiej dwiczyd.

- grając – staraj się zamieniad wybrane fragmenty utworu na

schematy. Np. widząc szereg dźwięków c, d, e, f, g, a, h, c –

nie ucz się ich na pamięd, powiedz po prostu „gama C – dur”.

Najłatwiej będzie z tym co gra lewa ręka. Manuał basowo –

akordowy to istne królestwo schematów (wiedzą to wszyscy

ci, którzy systematycznie dwiczą gamy).

- aby utwór szybko zrobił się bardzo łatwy zaczynaj dwiczenie

od jego ostatnich części. Jest tak, że zazwyczaj początek

umiemy bardzo dobrze a najwięcej pomyłek jest w środku i na

koocu. „Im dalej w las tym więcej drzew” (krzaków ).

- jeżeli przebrniesz przez cały tekst i będziesz umiał płynnie

zagrad swój utwór – dwicz go „na wyrywki”. Graj nie po kolei

zaznaczone przez Ciebie fragmenty. Np. wykonując odcinek nr

dwa przeskocz szybko na fragment czwarty. Z czwórki

błyskawicznie na jedynkę. Pamiętaj o zachowaniu płynności

gry. Nie zatrzymuj się i nie zastanawiaj nad kolejnymi

fragmentami. Tym bardziej zawiłe kombinacje tym większa

gwarancja, że w razie jakiejkolwiek pomyłki na koncercie,

uratujesz wykonanie i nikt nie zorientuje się, że coś poszło nie

tak. A jak już coś się przydarzy to pamiętaj: NIGDY nie

powtarzaj miejsca „pomylonego”. Przeskocz je i graj dalej.

- 6 -

2. Doskonalenie orientacji w

basach.

W rozdziale tym zajmiemy się dźwiękami manuału

basowego. Tworzą go guziki rzędu pierwszego i drugiego czyli

basy tercjowe (pomocnicze) oraz basy podstawowe (patrz rys.

na rozkładówce na koocu poradnika). Świetna orientacja w

rozkładzie dźwięków w tych rzędach daje gwarancję szybkiego

rozczytywania utworów (szczególnie polifonicznych) i sprawia,

że granie gam i pasaży należed będzie do czystej

przyjemności. Dla porządku i łatwiejszej orientacji nazwy

dźwięków z pierwszego rzędu podkreślamy. W przypadku

zaznaczonej w utworze aplikatury (palcowania) obowiązuje ta

sama zasada: podkreślony numer danego palca karze nam

grad bas w pierwszym rzędzie.

Guzików w manuale basowym akordeonu 120 basowego jest

40, 80 basowego – 32, 60 basowego – 24. Żeby opanowad

położenie ich wszystkich tak naprawdę wystarczy wiedzied

gdzie leży kilkanaście tych położonych najbliżej „C”.

Lokalizacja nawet tych najbardziej odległych to kwestia

logicznego myślenia i znajomości paru zasad.

Często mamy problem z odnalezieniem dźwięku basowego

szczególnie wtedy gdy chodzi o dźwięk z krzyżykiem lub

bemolem. W wielu przypadkach z pomocą przychodzi nam

enharmonia (enharmonia to niezmiennośd brzmienia

wysokości dźwięku przy zmianie jego nazwy i pisowni. Na

- 7 -

przykład gis = as, b = ais, eis = f). Gdy przerażeni szukamy

tajemniczego „ges” i chcemy połączyd go legato z „g”

wystarczy przypomnied sobie, że ges to inaczej „fis” i sprawa

staje się dziecinnie prosta. Omówmy teraz bardziej

skomplikowane przypadki.

- Nie wiemy jaki dźwięk leży w II rzędzie pod As.

„As” to „A” z bemolem. „Odczepiamy” na chwilę bemol i

zostawiamy tylko samo „A”. Pomyślmy o dźwięku „A” z II

rzędu. Jaki bas znajduje się pod „A”? Oczywiście „D”!

Przyczepiamy teraz nasz bemol do „D” i mamy odpowiedź na

pytanie co leży pod „As”. Szukany dźwięk ma na imię „Des”.

- Szukamy nazwy dźwięku leżącego nad „Gis” w I rzędzie.

Postępujemy tak samo jak w poprzednim przypadku. Tym

razem „odczepiamy” krzyżyk od „Gis”. Sprawdzamy jaki bas

znajduje się w II rzędzie nad „G”. Traktujemy krzyżykiem „D” i

już wiemy, że nad „Gis” leży „Dis”.

Dzięki opisanym wyżej sposobom żaden bas ani z pierwszego

ani z drugiego rzędu nie będzie dla nas anonimowy.

Bardzo ciekawe są zależności między I a II rzędem basów.

Dlaczego basy rzędu pierwszego nazywają się „tercjowe”? Są

one w odległości tercji wielkiej w górę ( 4 półtony) od dźwięku

sąsiedniego w drugim rzędzie. Obok „E” leży „C”, obok „H” –

„G” itd. Taka relacja występuje między wszystkimi sąsiednimi

dźwiękami basów podstawowych i tercjowych. Dobrze

- 8 -

wiedzied również, że oba rzędy przesunięte są względem

siebie o 4 guziki. Oznacza to, że jeśli przesuniemy I rząd o 4

guziki wyżej lub II rząd o tyle samo niżej – sąsiednie dźwięki

obu rzędów miałyby takie same nazwy.

- 9 -

3. Kadencje, akordy mollowe i

durowe czyli polubić gamy.

Akordeonista – jak każdy instrumentalista – powinien

systematycznie dwiczyd gamy, pasaże i kadencje. Rozwijają

one biegłośd techniczną, uczą wielu przydatnych schematów

związanych z aplikaturą (palcowaniem) oraz ułatwiają

swobodne poruszanie się w różnych tonacjach. Dla większości

uczniów granie kadencji (szczególnie z pamięci) stanowi

największy problem. Dlaczego? Pewnie dlatego, że są one

„plątaniną” kilku głosów granych jednocześnie prawą ręką.

Zacznijmy od początku…

Każda tonacja durowa lub mollowa ma trzy główne akordy

(tzw. triada). Są to: tonika (T), subdominanta (S) i dominanta

(D) zbudowane są one kolejno na pierwszym, czwartym i

piątym stopniu gamy. Na przykładzie tonacji C -dur są to

akordy C -dur, F -dur i G –dur. Kadencje, które gramy na

akordeonie (prawą ręką) zbudowane są według schematu – T,

S, T, D, T (C – dur, F – dur, C – dur, G – dur, C – dur). Dobrze

jest zatem wiedzied jaki akord w danej tonacji jest

subdominantą a jaki dominantą. Tonika to oczywiście akord o

nazwie takiej jak gama, którą wykonujemy. Dla sprytnego

akordeonisty to rzecz bardzo prosta. Pomaga nam znajomośd

rozmieszczenia basów podstawowych (drugi rząd guzików ).

A teraz kilka przykładów:

- 10 -

Jesteśmy nadal w tonacji C – dur. Znajdujemy bas

podstawowy „C” i sprawdzamy jakie dźwięki znajdują się nad

nim i pod nim. To co jest NAD to DOMINANTA a to co POD –

SUBDOMINANTA. Czyli dominanta w naszej tonacji to akord

G – dur a subdominanta to F – dur.

Jaka jest dominanta w tonacji A – dur? Odpowiedź: E – dur,

ponieważ nad „A” jest bas „E”.

Jaka jest subdominanta w Es – dur? Oczywiście As – dur bo

pod „Es” jest guzik „As”.

I tak dalej i tak dalej… Proste, prawda?

Uwaga gdy jesteśmy w tonacji mollowej! Należy bezwzględnie

pamiętad, że dominanta jest ZAWSZE akordem DUROWYM.

Np. w tonacji a – moll subdominantą jest d – moll

ale dominantą akord E – dur.

Jeżeli opanujesz doskonale rozmieszczenie basów

podstawowych możesz byd najlepszy w temacie ”koło

kwintowe” na zajęciach kształceniu słuchu. Uczniowie grający

nie na akordeonie mogą mied problemy z szybką odpowiedzią

dotyczącą S lub D w danej tonacji. Bądź sprytny i najlepszy – w

koocu grasz na akordeonie!

Nazwa akordu to niestety tylko połowa sukcesu. Druga

połowa to znajomośd dźwięków, które go tworzą . Dowiesz się

za chwilę jak szybko znaleźd składniki danej toniki,

subdominanty czy dominanty.

- 11 -

Przypomnijmy sobie najpierw jakiego schematu używamy

grając trójdźwięki w gamach dur i moll.

Trójdźwięk C – dur Trójdźwięk c - moll

I rząd II rząd II rząd

2 2

3 3

4

5

Jeżeli szukasz składników akordu C – dur: połóż 3 palec na

„C”, 2 nad nim a 4 w pierwszym rzędzie obok (tak jak do

grania trójdźwięku). „C”-„E”-„G” to składniki akordu C – dur.

Szukasz dźwięków akordu Es – dur? Nic prostszego! Trzeci na

„Es”, czwarty obok i drugi nad („Es”-„G”-„B”). Gdy Twoja

orientacja w rozmieszczeniu basów I oraz II rzędu jest bardzo

dobra – poradzisz sobie ze składnikami każdego akordu nawet

C

E

G

C

G

F

B

Es

- 12 -

bez instrumentu. Jeżeli jeszcze jest niewystarczająca zawsze

możesz skorzystad ze schematu zamieszczonego na

rozkładówce na koocu poradnika i nadrobid braki….

W przypadku akordów mollowych – postępujemy podobnie

jak z durowymi lecz wykorzystujemy schemat dotyczący

trójdźwięku mollowego (3 palec na dźwięku głównym, 5 – trzy

guziki niżej, 2 nad 3).

- 13 -

4. Rytmizacje czyli jak powoli

ćwiczyć w szybkim tempie.

Z pewnością każdemu akordeoniście zdarzyło się grad utwór

skomponowany z prawie samych drobnych wartości

rytmicznych – ósemek bądź szesnastek. Właśnie podczas

wykonywania takich utworów o błędy tekstowe i niestabilne

tempo najprościej. Wielokrotne przegrywanie „w kółko”

poszczególnych fragmentów, które „nie wychodzą” zazwyczaj

nie przynosi poprawy. Pomoże nam jedynie metronom (który

każdy szanujący się akordeonista powinien mied) i sposoby

dwiczenia opisane poniżej.

Ciąg jednakowych wartości rytmicznych zamieniamy na

następstwo długich i krótkich. W przypadku ósemkowej

melodii wyglądad to będzie w następujący sposób:

melodia oryginalna:

po zmianie („długa, krótka – długa, krótka”):

- 14 -

Ustawiamy metronom na wolny puls (np. 60 uderzeo na

minutę) i dwiczymy wybrany fragment w nowej wersji

rytmicznej. Ważne jest to aby wartośd „długa” była w naszym

tempie możliwie najdłuższa a „krótka” była wręcz jej

ozdobnikiem. Grając w ten sposób w wolnym tempie

dwiczymy szybkie następstwo krótkiej i długiej nuty. Ten

błyskawiczny ruch palców przygotowuje nas do precyzyjnej

gry w tempach szybszych.

Jeżeli zaczniemy grę od wartości krótkiej, szybki ruch palców

przenosi się na inne dźwięki. W ten sposób dwicząc w wolnym

tempie przygotowujemy każdy dźwięk melodii do szybkiej

gry.

„krótka, długa – krótka, długa”:

Możemy jeszcze dwiczyd wykorzystując inne rytmy, które dla

przejrzystości wymagają zapisu w innym metrum :

„długa, długa – krótka, krótka”:

lub odwrotnie: „krótka, krótka, długa, długa”

- 15 -

Jeżeli graficznie krótką nutę zaznaczymy jako kropkę a długa

będzie kreską to nasze cztery schematy będą wyglądały

następująco:

1 : — • — • — • — •

2: • — • — • — • —

3: — — • • — — • •

4: • • — — • • — —

Są to cztery podstawowe rytmizacje, które polecam

dwiczącym. Nie oznacza to, że są one jedyne. Spróbuj

samemu lub z pomocą Twojego nauczyciela opracowad na

lekcji jeszcze inne – bardziej skomplikowane. Pamiętaj o tym,

żeby trzymad się zawsze jednej wersji palcowania (zmieniając

rytmizację nie zmieniaj aplikatury!). Grając z

akompaniamentem - bas i akord stawiaj zawsze na nucie

takiej jak w wersji oryginalnej (przed zmianami). Powodzenia!

- 16 -

5. Niezawodny sposób pracy z

metronomem.

Każdy instrumentalista powinien posiadad metronom.

Polecam taki oto sposób dwiczenia przynoszący szybko

świetne efekty.

1. wybierz fragment, który sprawia Ci największą trudnośd.

2. zacznij go dwiczyd w wolnym tempie. Ustaw metronom np.

na 60 uderzeo na minutę (jeżeli melodia pozwoli - dwicz z

wykorzystaniem omówionych w poprzednim rozdziale

rytmizacji).

3. przegraj ten fragment kilkakrotnie w tym tempie zmieniając

wzór rytmizacji.

4. ustaw metronom na 62 uderzenia na minutę. Dwicz

wybrany fragment jak w punkcie 3.

5. zwiększ tempo do 64 i postępuj zgodnie z punktem nr 3.

6. zwiększaj tempa o 2 uderzenia na minutę aż dojdziesz np.

do 90.

Pomyślisz sobie pewnie – nudy i strata czasu! Otóż nie.

Zaczynając grę w wolnym tempie nie powinieneś się mylid.

Zapanujesz nad każdym szczegółem wykonawczym. Jeżeli

zwiększysz tempo tylko o 2 – będziesz miał wrażenie, że grasz

cały czas tak samo szybko. Jak przyspieszysz metronom o

- 17 -

kolejne 2 uderzenia – wrażenie się nie zmieni. Za godzinkę,

grając już w tempie 90 cały czas będzie Ci się zdawało, że

dwiczysz jednakowo szybko. A tu miła niespodzianka: grasz już

szybko i precyzyjnie! Taka metoda dwiczenia to klucz do

sukcesu. Pamiętaj: nie zwiększaj tempa sąsiednich wykonao

więcej niż o 2. Jeżeli myślisz, że po zagraniu w tempie 60 dasz

radę bezbłędnie wykonad dwiczony fragment utworu od razu

w 90 – mylisz się. Tak się nie da. W muzyce wszystko

potrzebuje czasu i jest następstwem małych ale

konsekwentnych kroczków. To tak jak w życiu codziennym.

Jeżeli przeglądasz się codziennie w lustrze wydaje Ci się, że się

nie zmieniasz. Dla znajomych, którzy codziennie Cię widzą

prze wiele miesięcy wyglądasz tak samo. Lecz ktoś kto Ciebie

rok nie widział krzyknie: to Ty!? Nie poznałem Cię… ale się

zmieniłeś.

Korzystając systematycznie z opisanych w tym rozdziale

metod dwiczenia możesz sprawid, że w niedługim czasie

Twoje granie stanie się bardziej precyzyjne i swobodne. Sam

korzystam z tej metody dwiczenia i jestem z niej bardzo

zadowolony.

- 18 -

6. Ćwicz a nie przegrywaj!

Czy tłumaczyłeś się kiedykolwiek na lekcji akordeonu

nauczycielowi, że w domu dużo grałeś i tak naprawdę nie

wiesz dlaczego tak słabo wyszło w klasie? Chyba każdy z

uczniów wiele razy się w taki sposób usprawiedliwiał.

Są dwie przyczyny.

1. Zamiast dwiczyd – przegrywałeś to co zadane.

2. Nie korzystałeś z odpowiednich metod dwiczenia.

Można grad w domu wiele godzin i okazuje się na koniec, że

nic nie wydwiczyliśmy. To co nie wychodziło nadal jest trudne

i się nie udaje. Zdarza się często też, że po półgodzinnym

dwiczeniu wychodzi wszystko to co od tygodnia sprawiało

trudnośd. Cały sekret tkwi w różnicach między

„przegrywaniem” i „dwiczeniem”.

Przegrywanie to chaotyczne powtarzanie całego utworu lub

jego fragmentów (najczęściej tych, które już umiemy). Gdy

coś nam nie wychodzi – gramy to samo raz jeszcze myśląc

sobie, że za drugim razem będzie lepiej. Znowu źle? No to

jeszcze raz, i jeszcze… Błędne koło. Tylko sąsiad za ścianą

myśli o Tobie: „ale twardziel – od pięciu dni gra to samo i

jeszcze mu się nie znudziło”.

Czym zatem jest dwiczenie? Dwiczenie to granie w

uporządkowany sposób przy wykorzystaniu poznanych na

- 19 -

lekcjach metod samodzielnej pracy i wskazówek nauczyciela.

To praca nad wybranymi fragmentami utworu. Jeżeli trzeba to

należy dwiczyd tylko jeden wybrany takt, trafianie w dwa

odległe od siebie dźwięki lub cokolwiek co nam sprawia

trudnośd wykonawczą. Dwicząc rozbieramy nasz utwór na

najdrobniejsze elementy i polerujemy każdy z nich na wysoki

połysk. Pamiętajmy, że dobre wykonanie to nie tylko 100 %

właściwych dźwięków ale również odpowiednia dynamika,

artykulacja, agogika, miechowanie, regestracja i precyzja

rytmiczna.

Podsumowując:

Przegrywanie utworu to tak jak jazda tam i z powrotem po

dziurawej drodze. Dziury nie znikną a będą jeszcze większe.

Dwiczenie utworu to zatrzymywanie się nad każdą dziurą,

zastanawianie się jak ją zlikwidowad i w koocu jej łatanie. Co

jest lepsze? Chyba nikomu nie trzeba tłumaczyd, że dwiczenie!

- 20 -

7. Akompaniament i różne sposoby

jego zapisu.

Akordeonista to dwa w jednym czyli solista i akompaniator

jednocześnie. Skrzypek zazwyczaj potrzebuje akompaniatora -

pianisty. Tak samo flecista, klarnecista czy wokalista . Nam do

akompaniowania potrzeba jedynie 5 lub 6 rzędów guzików

pod palcami lewej ręki. O dźwiękach pojedynczych pisałem

obszernie w poprzednich rozdziałach. Najprostszy model

akordeonowego akompaniamentu to bas „na raz” i szereg

akordów wypełniających rytmicznie resztę taktu. Do zagrania

jakiegokolwiek akordu lewą ręką potrzebujemy tylko jednego

palca a nie trzech. To właśnie jest główną przyczyną istnienia

różnych sposobów notacji akompaniamentu akordeonowego.

Tak naprawdę nie musimy znad składników akordu, który

gramy. Musimy tylko wiedzied jak ma na imię grany akord i

szybko zlokalizowad właściwy guzik o tej samej nazwie.

Przedstawię tutaj najczęściej spotykane sposoby notacji

akompaniamentu jakie możemy spotkad w utworach na

akordeon.

1. Jest to bardzo przejrzysty zapis akompaniamentu.

Możemy odczytad z niego dokładnie wszystkie

składniki akordów. Często dźwięki podstawowe są

podpisane a o tym o jaki akord chodzi dowiadujemy

się odpowiednio interpretując oznaczenia. Np:

c = C – dur

- 21 -

cm = c – moll

c7 = akord septymowy

czm = akord zmniejszony

2. Bardzo często spotkad się można z rosyjskim

systemem zapisu akompaniamentu. Na pierwszy rzut

oka wydaje się on bardzo skomplikowany i trudny.

Tak nie jest. Najpierw zapamiętajmy kilka ważnych

symboli:

Б – ten znak w języku rosyjskim oznacza dużą literę „B”. Tak

oznaczone są akordy durowe.

М – akordy mollowe.

7 – septymowe.

У – zmniejszone.

Przy akordach po ich prawej stronie pojawiają się często małe

kropki w nawiasie, które leżą tak jak nuty – na linii lub na

polu. Jeżeli takiej kropki nie ma przy akordzie to nazwa

akordu będzie taka sama jak nazwa dźwięku podstawowego

przed nim. Kropka pojawia się wtedy, gdy akord ma inną

- 22 -

nazwę niż dźwięk pojedynczy przed nim. Wskazuje ona swoim

położeniem jak będzie nazywał się właściwy akord.

3. Oto kolejny rodzaj zapisu akompaniamentu. Akordy

zaznaczone są pojedynczą nutą w górnej części

pięciolinii klucza basowego. Dźwięki podstawowe

zapisywane są tradycyjnie (jak w przykładach

opisanych wcześniej) – w części dolnej pięciolinii. O

rodzaju akordu wskazanego przez pojedynczą nutę

informują nas symbole:

M – akord dur

m – akord moll

7 – septymowy

d – zmniejszony

- 23 -

4. Często w nutach wydanych we Włoszech i Francji

możemy spotkad się z solmizacyjnym nazewnictwem

akordów, które mogą byd zapisane jako trójdźwięki

lub w wersji skróconej jako jeden dźwięk. Niezależnie

formy zapisu akordu nad nim widnieje jego

solmizacyjny opis. Literka „m” przy nazwie akordu

oznacza tryb mollowy a „dim” informuje nas o

akordzie zmniejszonym. Krzyżyki i bemole

odpowiednio zmieniają nazwę akordu. Przykłady:

DO = akord C – dur

REm = d – moll

SOL#dim = akord gis zmniejszony

SIb7 = akord B – dur septymowy

5. Zdarzają się utwory na akordeon w których nie ma

pięciolinii z kluczem basowym. Przypomina to zapis

nutowy na keyboard. Nad lub pod pięciolinią z partią

dla prawej ręki umieszczone są oznaczenia mówiące

jaki akord jest potrzebny w danym momencie. Duże

litery to akordy durowe. Duże bądź małe ale z literką

„m” to oczywiście mollowe. Akordy z dopiskiem

- 24 -

„dim” lub czasem z takim małym zerem to akordy

zmniejszone. Septymowe niezmiennie mają zawsze

szczęśliwą siódemkę. Oto kilka przykładów:

A = A – dur

Gm lub gm = g – moll

C#m = cis – moll

Ao lub Adim = akord A zmniejszony

Ab7 = As dur septymowy

Tak zapisany model akompaniamentu daje dużą swobodę

wykonawczą akordeoniście. Przy odrobinie wprawy lub z

pomocą nauczyciela można opracowad świetne

akompaniamenty podkreślające właściwy charakter granej

melodii. Odpowiednio dobrane do akordów dźwięki

podstawowe (które w takim zapisie nie są określone) i

starannie dopasowany rytm będą czymś znacznie lepszym niż

tradycyjne ósemkowe albo dwierdnutowe „bum – cyk”.

Ogromne pole do popisu!

- 25 -

50 porad dla akordeonisty.

W rozdziale tym znajdziesz wiele cennych wskazówek,

spostrzeżeo i porad, które pomogą Tobie w krótkim czasie

stad się lepszym uczniem i doskonalszym wykonawcą

(oczywiście jeżeli zastosujesz się do nich). Wszystkie porady

podzieliłem na trzy kategorie: „W domu”, „Na lekcji”, „Przed,

w trakcie i po występie”. Ostatnia kategoria dotyczy zarówno

koncertów, konkursów oraz przesłuchao i egzaminów.

W domu.

1. Dwicz systematycznie – najlepiej codziennie.

2. Dwicz z głową – wykorzystuj poznane metody

samodzielnej pracy i postępuj zgodnie z zaleceniami

Twojego nauczyciela.

3. Zaczynaj dwiczenie od fragmentów, które sprawiają Ci

trudności. Nie przegrywaj w kółko tego co już umiesz.

4. Dbaj o to aby dwiczenie odbywało się we właściwych

warunkach. Nikt i nic nie może Cię rozpraszad i

przeszkadzad.

5. Nagrywaj swoje robocze wykonania i słuchając ich

wyciągaj wnioski – co było dobre a co wymaga

poprawy.

6. To co już wydwiczyłeś zaprezentuj np. rodzicom. Takie

mini koncerty w domowych warunkach sprawią, że

wykonania na lekcji będą bardziej odważne i z

mniejszą ilością błędów.

- 26 -

7. Traktuj wszystkie utwory sprawiedliwie – poświęd tyle

samo czasu każdemu z nich. Nie może byd tak, że

mając zadane 3 kompozycje pracowałeś tylko nad

jedną.

8. Dwicząc nowy utwór nie czekaj aż nauczyciel wszystko

Ci powie o nim. Staraj się zauważad rzeczy już znane.

Analizuj, szukaj, sprawdzaj. Myśl logicznie.

9. Dwicząc nie ograniczaj się tylko do utworów

zadanych. Graj swoje ulubione melodie i powtarzaj te

prostsze starsze – np. z poprzedniego semestru.

10. Próbuj grad znane melodie ze słuchu. Eksperymentuj

z doborem odpowiednich akordów do ich

akompaniamentu.

11. Jeżeli ktoś Cię poprosi o zagranie – chętnie graj. Nie

tłumacz się, że innym razem. Musisz mied w swoim

programie tzw. „żelazny repertuar” czyli takie utwory,

które będziesz w stanie zagrad koncertowo na

zawołanie.

12. Kolekcjonuj nuty na akordeon. Zdobywaj nowe

utwory. Z pewnością kiedyś z nich skorzystasz.

13. Gromadź nagrania z muzyką akordeonową . Każdy

uczeo powinien mied wiele takich nagrao. Żeby zostad

dobrym muzykiem nie tylko trzeba dużo dwiczyd ale i

dużo słuchad innych.

14. Chodź na koncerty muzyki akordeonowej. Nie

usprawiedliwiaj się, że nie masz czasu. Lekcje możesz

odrobid 2 godziny później, ulubiony serial nagrad a

spotkanie z kolegami przełożyd na jutro.

- 27 -

15. Jeżeli dwiczysz już cały program z pamięci szykując się

do egzaminu, koncertu bądź konkursu nie zapominaj

przegrad wszystkiego ad A do Z. Często uczniowie

robią to pierwszy raz dopiero na próbie generalnej i

okazuje się, że kondycja fizyczna wysiada na ostatnim

utworze. Pamiętaj – granie na akordeonie przez 10

minut non stop to pewien wysiłek.

16. Jeżeli szykujesz się do jakiegoś ważniejszego występu,

postaraj się stworzyd sobie nieco inne warunki gry.

Wykonaj cały program w stroju galowym, zapal

wszystkie światłą w pomieszczeniu (niech nawet rażą

– jak na prawdziwej estradzie!). Zaproś do

wysłuchania wszystkich domowników. Sam zobaczysz,

że zupełnie inaczej będzie się grało. Takie wykonanie

dokładnie pokaże co się może wydarzyd na

prawdziwym koncercie.

17. Przygotowując się do lekcji postaraj się zaskoczyd

Twojego nauczyciela. Naucz się np. jedną linijkę

więcej niż zadał.

18. Jeżeli masz problem z opanowaniem całości zadanego

materiału – przygotuj tylko chod jeden fragment

utworu ale perfekcyjnie. Poinformuj nauczyciela

przed lekcją o tym. „Nie nauczyłem się całej pierwszej

części etiudy ale umiem zagrad za to pierwsze 4 takty

bezbłędnie”. Taka lekcja będzie miała sens.

19. Odpowiednio przygotuj nuty do dwiczenia z nich.

Jeżeli utwór ma 3 strony sklej je ze sobą tak aby

zmieściły się w całości na pulpicie. Jeżeli ma więcej

- 28 -

stron – pokombinuj: nuty można pomniejszyd przy

kopiowaniu a białe marginesy przed sklejeniem

odpowiednio przyciąd. Bardzo ważne jest to, żeby

ogarniad wzrokiem cały dwiczony utwór nawet wtedy

gdy czytamy go po raz pierwszy. W ten sposób

oswajamy się z kompozycją. Zauważamy elementy

podobne, widzimy formalną budowę naszej

kompozycji i wyostrzamy naszą pamięd wzrokową.

20. Jeżeli w utworze nie jest zaznaczona aplikatura – weź

ołówek i nanieś swoją wersję. Nauczyciel sprawdzi,

poprawi jak będzie coś nie tak a na pewno pochwali

za to. Nawet jeżeli wydaje Ci się, że „proste

palcowanie” i nie trzeba pisad – zapisz je! Skoro

proste to zajmie Ci tylko kilka chwil.

21. Dwicz systematycznie gamy, pasaże i kadencje

niezależnie od tego czy są zadane czy nie. Gamy

świetnie rozwijają biegłośd palców, doskonalą

orientacje na klawiaturze i w basach. Uczą

schematów palcowania bardzo przydatnych później w

utworach.

22. Kompozycje, które już opanowałeś – pielęgnuj. Nie

graj ich w kółko od początku do kooca tylko wykonuj

wybrane fragmenty wiele razy w wolnych tempach z

metronomem (z nut i z pamięci). Nie zapominaj o

wykorzystywaniu poznanych metod dwiczenia i

uczenia się na pamięd.

- 29 -

Na lekcji.

23. Przychodź na lekcje zawsze przygotowany. Nawet

jeżeli zdarzy Ci się wydwiczyd mniej niż miałeś zadane

(lub w ogóle !!) poinformuj uczciwie o tym fakcie

nauczyciela na początku spotkania. Nigdy nie kłam.

24. Nie nadużywaj cierpliwości i zaufania nauczyciela

usprawiedliwiając często swoje nieprzygotowania

brakiem czasu, wyjazdami, czy uroczystościami

rodzinnymi.

25. Staraj się na lekcji byd maksymalnie

skoncentrowanym. Wiem, że często jest to bardzo

trudne. Zostaw swoje zmartwienia i zły humor przed

klasą.

26. Zapamiętuj wszystkie uwagi nauczyciela dotyczące

Twojej gry. Najlepiej zaraz po lekcji zanotuj w zeszycie

najistotniejsze rzeczy.

27. Pierwsze wykonanie przygotowanego utworu musi

byd najlepsze pod każdym względem. Pamiętaj o

właściwej artykulacji, dynamice, tempie,

miechowaniu i regestracji. Te wszystkie elementy

będą oceniane przez nauczyciela, nie tylko szybkie

przebieranie palcami.

28. Zazwyczaj zadawane pytania przez nauczyciela są

proste i odpowiedzi na nie wymagają tylko odrobinę

sprytu. Uważnie obserwuj, porównuj, zauważaj

podobne elementy w nutach. Wykorzystuj poznane

- 30 -

wiadomości. Np. nie podpisany akord w 30 takcie

mógł pojawid się wcześniej z opisem. Bądź sprytny!

29. Zawsze miej pod ręką coś do pisania. Nie czekaj aż

nauczyciel zaznaczy Ci jakiś ważny element

wykonawczy o którym wiele razy mówi a Ty go wciąż

nie zauważasz. Zrób to pierwszy.

30. Przynoś na lekcje nuty wszystkich zadanych utworów i

zeszyt. (Nigdy nie mogę zrozumied uczniów, którzy

notorycznie czegoś zapominają. Usprawiedliwienia

typu „…bo zostały na pulpicie”, „…mama mi nie

spakowała” są śmieszne i dobre dla pięciolatka).

31. Odpowiadaj całymi zdaniami na pytania nauczyciela.

Unikaj kiwania głową zamiast „tak” lub „nie”, nie

powtarzaj w kółko „nie wiem”. Nie milcz – rozmawiaj

nawet gdy czegoś nie rozumiesz.

32. Pamiętaj! Jeżeli czegoś nie rozumiesz i nie wiesz jak

zagrad – PYTAJ nauczyciela. On po to jest by

odpowiadad na Twoje pytania i pomagad rozwiązywad

nawet najdrobniejsze problemy.

33. Jeżeli nauczyciel poprosi Cię o ocenę Twojego

wykonania – zawsze zaczynaj od rzeczy pozytywnych.

Nigdy nie zaczynaj samooceny od omawiania tego co

nie wyszło nawet jeżeli granie było wyjątkowo

kiepskie. Znajdź chod najdrobniejsze pozytywy i od

nich zacznij: „zwracałem uwagę na…(odpowiednie

zmiany miecha, zmiany dynamiczne)”, „myślałem cały

czas o…(właściwym palcowaniu, równym tempie)”.

- 31 -

Jeżeli już wyczerpiesz wszystkie „plusy” wtedy

dopiero przejdź do uczciwej samokrytyki.

34. Bądź skromny! Nie przechwalaj się, że świetnie

zagrałeś, że jesteś lepszy od innych (znam takich

samochwałów, jednak tym razem pozostaną oni

anonimowi). Lepiej ocenid siebie o stopieo niżej i mied

świadomośd, że można zawsze zagrad lepiej.

35. Nie wszystkie utwory wybierane przez nauczyciela

będą Ci się podobad. W takim przypadku nie marudź i

nie wyrażaj swojego niezadowolenia. „Nudna” dla

Ciebie etiuda pomoże Ci w niedalekiej przyszłości

zagrad mnóstwo „ładnych” utworów. To tak jak z

lekarstwami – nie wszystkie są smaczne ale często

chcąc byd zdrowym i czerpad radośd z życia trzeba je

systematycznie zażywad.

36. Nie spóźniaj się na lekcję i nie przychodź „na styk”.

Bądź kilka minut wcześniej i przed wejściem do klasy

przygotuj nuty oraz pomyśl o wykonywanych za

chwilę utworach. Twoje granie nie będzie chaotyczne

i pozbawione muzycznego sensu.

37. Zapraszaj na swoje lekcje rodzica. Powinien mied

bieżące informacje na temat Twoich postępów w grze

na akordeonie. Obserwując systematycznie lekcje

będzie w stanie nawet Tobie pomóc w domu podczas

dwiczenia. Zwróci uwagę na najistotniejsze elementy

wykonawcze o których możesz zapominad.

38. Dbaj o szkolne instrumenty. Przenoś akordeon

chwytając za wszystkie paski, delikatnie przełączaj

- 32 -

regestry, odkładaj go na właściwe miejsce po grze.

Powinieneś mied miękką flanelową szmatkę, którą

(dla higieny swojej i innych) przetrzesz przed graniem

i po graniu klawiaturę, basy i miejsce gdzie opierasz

brodę.

Koncert, konkurs, egzamin.

39. Pamiętaj, że występując przed publicznością

prezentujesz nie tylko swoje umiejętności ale jesteś

żywą wizytówką swojej klasy i szkoły.

40. Koncert to wielkie wydarzenie. To święto Twoje i

muzyki. Nawet jeżeli jest to mały, klasowy koncert

odbywający się w szkole – musisz wyglądad

elegancko. Pamiętaj, że do każdej odświętnej kreacji

wszelkie obuwie zmienne typu kapcie i trampki nie

pasują do całości i wyglądają śmiesznie w tak

uroczystych chwilach.

41. Nie zapominaj o starannym i eleganckim ukłonie

przed występem i po nim. Jest to forma przywitania i

pożegnania publiczności.

42. Na koncercie nie oszukasz. Jeżeli nie opanowałeś na

100% swoich utworów na pamięd i Twoja technika gry

zostawia jeszcze dużo do życzenia – wykonanie przed

publicznością będzie z pewnością kiepskiej klasy. Nie

wierz w cuda i nie pozwól na to. Dobrze się przygotuj.

43. Nastaw się pozytywnie. Pomyśl sobie: „jestem

najważniejszy, zaraz wszyscy będą podziwiad moją

- 33 -

grę, dobrze się przygotowałem i nawet jak gdzieś się

pomylę to i tak nikt tego nie zauważy”. To naprawdę

pomaga.

44. Przed ważnym występem nie graj w kółko utworów

które masz wykonad (wiem, że prawie wszyscy tak

robią!). Rozegraj się na jakiejś ulubionej gamie bądź

prostej etiudzie.

45. Jeżeli podczas wykonania pomylisz się – graj dalej i

nigdy nie poprawiaj tego co nie wyszło. Nie rób

dziwnych min i w żadnym wypadku nie zaczynaj

utworu jeszcze raz od początku. Błędów NIKT NIE

LICZY a ważny jest ogólny wyraz artystyczny Twojej

gry. Mylid się jest rzeczą ludzką a nie myli się tylko ten

co nic nie robi czyli leo.

46. Po koncercie, konkursie bądź egzaminie wysłuchaj

dokładnie wszystkich opinii dotyczących Twojej gry.

Cenne są nie tylko pochwały lecz także wszelka

krytyka słuchaczy.

47. Będąc na konkursie nie sugeruj się tym, że ktoś inny

gra taki sam utwór inaczej niż Ty. Nie znaczy to, że gra

go lepiej. W żadnym wypadku nic nie zmieniaj w

swoim wykonaniu i trzymaj się wersji ustalonej z

nauczycielem na lekcjach.

48. Przed egzaminem przygotuj elegancki program, który

wręczysz komisji oceniającej. Powinny byd na nim

czytelne następujące informacje: imię i nazwisko,

data, nazwa egzaminu bądź przesłuchania oraz

dokładna lista wykonywanych utworów (kompozytor,

- 34 -

tytuł). Jeżeli poprosisz nauczyciela to otrzymasz z

powrotem swój program wraz z wpisaną oceną i

podpisami członków komisji. Będzie to wspaniała

pamiątka (o ile ocena będzie też wspaniała).

49. Na pierwszej lekcji po egzaminie poproś nauczyciela o

dokładny skomentowanie Twojej gry. Dowiesz się z

pewnością o wielu ważnych rzeczach, które w

przyszłości pozwolą Ci uzyskad jeszcze lepszą ocenę.

50. Jeżeli chcesz grad jeszcze lepiej i osiągad kolejne

muzyczne sukcesy - zaglądaj do tego Poradnika często

i stosuj się do zamieszczonych tu porad i wskazówek.

Życzę Ci powodzenia i dużego poczucia humoru!

Dawaj pieniądze!

Mam akordeon i

nie zawaham się

go użyć!!

Ja też!