30.01.2013r.

Polacy na frontach II Wojny Światowej

…………………………………………………….

Karol Jungnickel , kl. 6 a

II Wojna światowa była jednym z najtragiczniejszych wydarzeń w losach świata. Straty materialne, kulturowe, moralne oraz ofiary śmiertelne były nie do oszacowania. Żadnemu z państw zarówno biorących udział w wojnie, jak i neutralnych nie przyniosła ona korzyści, a jeśli nawet, to były one niewspółmierne do poniesionych strat.

Polska, narażona na bezpośredni kontakt z głównym agresorem w postaci Niemiec, straciła wśród tych państw najwięcej. Żołnierze walczący w jej obronie, pomimo nieprzeciętnej odwagi i poświęcenia, tylko nieznacznie wpłynęli na ogólny przebieg działań wojennych. Jednakże po klęsce w 1939 roku armia polska szybko zreorganizowała swe szeregi i w skromnej liczbie, zasiliła oddziały wojsk alianckich. Nie możemy również zapomnieć o organizatorach Ruchu Oporu na ziemiach polskich oraz oddziałach partyzanckich biorących udział w wyzwalaniu ojczyzny.

Polscy lotnicy odegrali poważną rolę w bitwie powietrznej o Wielką Brytanię, powodując ponad 10% wszystkich niemieckich strat. W Anglii znajdowała się również polska flota oraz szereg formacji, z których przede wszystkim należy wymienić 1 Dywizję Pancerną sformowaną w 1943 roku.

Podstawę polskiej marynarki wojennej stanowiły 3 niszczyciele Grom, Burza i Błyskawica, skierowane do Anglii bezpośrednio przed wojną, oraz 2 okręty podwodne, które tam następnie dołączyły. Niektóre z tych jednostek uczestniczyły w kampanii norweskiej. Okręty pod polską banderą odniosły wiele sukcesów w bitwie o Atlantyk oraz w walkach na Morzu Śródziemnym i Północnym. Brały udział w zatopieniu pancernika Bismarck w 1941 roku, w ochronie konwojów, zwalczaniu niemieckich okrętów podwodnych i w szeregu operacji desantowych.

Na zdjęciu niszczyciele Grom, Burza i Błyskawica

W kampanii włoskiej wziął udział 2 Korpus Polski, który w maju 1944 roku stoczył bitwę o wzgórze Monte Cassino. Przełamanie tam obrony Niemców było nie lada wyczynem i otworzyło armiom alianckim drogę do Rzymu. Biorący udział w tej kampanii 2 Korpus liczył początkowo dwie dywizje piechoty, brygadę pancerną, samodzielną grupę artylerii i kilka mniejszych jednostek. Jednakże jego stan osobowy stale się powiększał, zasilany w znacznej mierze Polakami zbiegłymi z armii niemieckiej, do której byli wcielani przymusowo. Przy pierwszej okazji przechodzili oni na stronę aliancką, dzięki czemu 2 Korpus nie tylko

uzupełniał straty, ale znacznie się rozbudował. W rezultacie korpus przekroczył pod koniec kampanii liczbę l00.000 ludzi.

Na froncie zachodnim, po wylądowaniu aliantów we Francji, walczyła od końca lipca 1 Dywizja Pancerna pod dowództwem generała Maczka. Odegrała ona ważną rolę w bitwie pod Falaise, a następnie ścigała nieprzyjaciela ku granicy belgijskiej. Na dalszym swym szlaku bojowym walczyła pod Ypres, Thielt, Axel, brała udział w zdobywaniu Gandawy, 29 października wyzwoliła Bredę, stolicę holenderskiego Brabantu, a wreszcie zdobyła ufortyfikowany rejon przy ujściu Mozy. W kwietniu 1945 roku 1 Dywizja Pancerna wkroczyła na ziemie niemieckie pomiędzy Ems i Wezerą. Po sforsowaniu rzeki Ledy ude-rzyła w kierunku na wielki port wojenny i główną bazę niemieckiej floty podwodnej - Wilhelmshaven. Jednakże do szturmu już nie doszło. W wyniku kapitulacji niemieckiej czołgi polskie weszły 6 maja do miasta bez walki.

Na tymże froncie działała polska 1 Samodzielna Brygada Spadochronowa utworzona w Wielkiej Brytanii. Uczestniczyła ona w największej w tej wojnie operacji powietrzno-desantowej pod kryptonimem Market-Garden walcząc w Holandii we wrześniu 1944 roku.

Również polski ruch oporu działający w podziemiu -odegrał ważką rolę w wyzwoleniu ziem polskich spod okupacji nazistowskiej. Niestety był on podzielony na zwalczające się wzajemnie AL i AK, co miało określone reperkusje w powojennej historii Polski, która nie stała się państwem całkowicie suwerennym. Dużą rolę w zbrojnym ruchu oporu odegrały akcje odwetowe i zamachy zbrojne na wyróżniających się bezwzględnością funkcjonariuszy

niemieckiego aparatu terroru. Uderzano na lokale publiczne i instytucje niemieckie, restauracje i drukarnie. W rocznicę kapitulacji Warszawy przeprowadzono serię akcji dywer-syjnych na liniach kolejowych węzła warszawskiego.

Stopniowo rozwijała się bardzo szeroko walka partyzancka stanowiąca istotny etap walki z okupantem. Klęska niemiecka pod Stalingradem i sukcesy aliantów na zachodzie przyniosły dalsze nasilenie działań partyzanckich. Realizowano tzw. bitwę o szyny, polegającą na niszczeniu torów, wysadzaniu w powietrze mostów i zwalaniu z nasypów transportów kolejowych.

Szerzej rozwinęła działalność dywersyjną również AK w ramach tzw. akcji Burza, która zakładała uderzanie na oddziały niemieckie w momencie załamywania się frontu i ich odwrotu, a następnie opanowywanie zdobytego terenu. Po koniec wojny armie Wojska Polskiego brały udział w ofensywie sowieckiej. W styczniu 1 Armia dowodzona przez generała Stanisława Popławskiego sforsowała Wisłę, a następnego dnia współdziałając z oddziałami radzieckimi wyzwoliła Warszawę. W Polsce południowej wojska 1 Frontu Ukraińskiego marszałka Iwana Koniewa po zdobyciu Częstochowy podjęły wielki manewr, zmierzający do zniszczenia sił niemieckich pozostałych na południowy wschód od tego miasta. Dnia 18 stycznia Kraków był wolny.

Trudniej rozwijały się działania na północnym skrzydle ofensywy w rejonie Pomorza. 1 Armii Wojska Polskiego przypadło w lutym 1945 forsowanie ważnej pozycji obronnej, zwanej Wałem Pomorskim, przygotowywanej przez Niemców od 1934 roku z myślą o ubezpieczeniu koncentracji przeciw Polsce i o osłonięciu Berlina.

Po ciężkich i przewlekłych bojach jednostki polskie przełamały Wał Pomorski 10 lutego. Następnie lewe skrzydło 1 Armii uderzyło na Kamień Pomorski, odcinając Niemcom korytarz ewakuacyjny na wyspę Wolin. Główne siły 1 Armii podeszły tymczasem pod Kołobrzeg zamieniony przez hitlerowców w twierdzę. Współdziałając z formacjami radzieckimi po uporczywych walkach opanowano port i miasto. Była to największa bitwa w mieście stoczona w tej wojnie przez jednostki polskie. W końcu marca wojska 1 Frontu Białoruskiego z udziałem polskiej 1 Brygady Pancernej imienia Bohaterów Westerplatte wyzwoliły Gdynię i Gdańsk.

Działająca na północ od Berlina 1 Armia posuwając się przez Brandenburgię udaremniła próbę odblokowania stolicy Rzeszy. Brała także udział w bezpośrednim szturmie na Berlin. Główne siły 1 Armii osiągnęły w maju Łabę, nad którą nawiązały styczność z wojskami amerykańskimi. Symbo-lem działań wojsk polskich była polska flaga wywieszona na Bramie Brandenburskiej w Berlinie przez żołnierzy Dywizji Kościuszkowskiej.

W chwili zakończenia II wojny światowej regularne polskie siły zbrojne liczyły około 595.000 żołnierzy, z czego przypadało około 400.000 na siły zbrojne w kraju, zaś około 195.000 na jednostki Wojska Polskiego przebywające na emigracji.

Zarówno te siły, walczące na różnych frontach przeciwko hitlerowskiemu najeźdźcy, jak i podziemny ruch oporu we wszelkich jego przejawach wraz z nieustanną walką większości społeczeństwa polskiego stawiają Polskę w czołówce państw, które wywalczyły zwycięstwo nad Niemcami hitlerowskimi. Niestety w imię wyższych racji politycznych zwycięstwo to nie przyniosło korzystnych dla kraju owoców; Polska pozostała na długie lata w strefie wpływów sowieckich, zaś powracający do kraju uczestnicy formacji zachodnich byli więzieni i szykanowani przez tzw. "władzę ludową".

Na szczęście te podłe czasy są już daleko za nami.

Polacy brali udział w walkach toczonych w niemal całej Europie.

Obrazuje to poniższa tabela:

 

JEDNOSTKA WOJSKOWA

MIEJSCE POWSTANIA

DOWÓDCA SZLAK BOJOWY WAŻNIEJSZE BITWY

Brygada

Strzelców

Podhalańskich

Francja

1940 r.

gen. Zygmunt

Szyszko-Bohusz

przygotowana do walk wFinlandii, potem przerzuco- do Norwegii i Francji

 

Narvik

1 Dywizja

Grenadierów

gen. Bronisław

Duch

walki we Francji przeciw

inwazji niemieckiej

Lagarde

Baccarat

2 Dywizja

Strzelców

Pieszych

gen. Bronisław

Prugar-Ketling

walki we Francji, interno-

wanie po przekroczeniu

Szwajcarii

 

Maiche

10 Brygada

Kawalerii Pancernej

gen. Stanisław

Maczek

walki we Francji, potem

ewakuacja do W.Brytanii

Montbard

Dywizjony

Lotnicze

Wlk. Brytania

1940

płk. Mumler / 302 /

mjr. Krasnodębski

/ 303 /

bohaterski udział w walkach o Wielką Brytanię

bitwa o Anglię

Samodzielna Brygada

Strzelców

Karpackich

Syria

1940

gen. Stanisław

Kopański

z Syrii przejście do Palesty-

ny, walki na płn.Afryki,

potem w składzie 2

 Korpusu Polskiego

Tobruk

El- Ghazala

Armia Polska

w ZSRR

Azja Środ.

1941

gen. Władysław

Anders

ze ZSRR ewakuowana do

Iranu, stamtąd przejście naBliski Wschód

2 Korpus

Polski

Irak

1942

gen. Władysław

Anders

walki na Bliskim Wschodz.

potem udział w wyzwalaniu

Monte Cassino

Ankona

Bolonia

WłochSamodzielna

Brygada

Spadochronowa

Wlk. Brytania

1941

gen. Stanisław

Sosabowski

operacja desantowa

w Holandii

Arnhem

1 Dywizja

Pancerna

Wlk. Brytania

1942

gen. Stanisław

Maczek

walki w obronie Szkocji,

potem wyzwalanie Belgii

i Holandii

Falaise

Axel

Wilhelmshaven

1Dywizja Piechoty im. T.Kościuszki

- potem 1 Armia

Polska w ZSRR

ZSRR

1943

gen. Zygmunt

Berling

walki na terenie Białorusi,

później wraz z Armią Czer-

woną wyzwalanie Polski i

udział w operacji berlińskiej

 

Lenino

Studzianki

Wał Pomorski

2 Armia Wojska

Polskiego

Polska

1944

gen. Karol

Świerczewski

udział w walkach końcowej fazy wojny, na terenie

Niemiec i Czech

 

Budziszyn

Praga