1

PLAN WSPPRACY

Z POLONI I POLAKAMI

ZA GRANIC

W 2013 R.

Warszawa 2012

2

PLAN WSPPRACY Z POLONI I POLAKAMI ZA GRANIC

W 2013 R.

SPIS TRECI

1. Zaoenia Planu wsppracy z Poloni i Polakami za granic w 2013 roku

2. Zasady realizacji wsppracy z Poloni i Polakami za granic

3. Obszary wsppracy z Poloni i Polakami za granic

A. Edukacja Polonii i Polakw za granic, w tym ksztacenie modziey polonijnej w

Polsce

B. Mobilizacja do aktywnoci we wszelkich dziedzinach ycia w pastwach zamieszkania

dla promocji Polski i polskoci

C. Wspieranie rodowisk polskich; prawa mniejszoci polskich, Polonii i Polakw

za granic

D. Zaangaowanie Polonii i Polakw za granic we wspprac gospodarcz pastw

zamieszkania naszych rodakw z Polsk

E. Wspieranie powrotw Polakw do ojczyzny

F. Geograficzne obszary wsppracy

4. Podzia rodkw w ramach rezerwy celowej

5. Metody wdraania dziaa

6. Ewaluacja oraz dziaania informacyjno-administracyjne

3

1. Zaoenia Planu wsppracy z Poloni i Polakami za granic

w 2013 roku Zapisane w niniejszym planie dziaania maj kreowa i odzwierciedla polityk

Pastwa Polskiego suc realizacji polskiej racji stanu. Gwnym zamierzeniem jest wczanie w zasig podejmowanych dziaa tych wszystkich rodakw mieszkajcych (albo zamieszkaych na stae lub czasowo) poza granicami Polski, ktrzy chcieliby swoimi postawami i aktywnoci wspiera Polsk i Polakw w kraju. Naley przy tym pamita, e najwaniejszym atutem rodakw za granic jest ich wiarygodno dla tych, wrd ktrych zamieszkuj . adnych dziaa podejmowanych przez polskie wadze nie naley zatem traktowa jako konkurencji wobec polityki integracji grup etnicznie mniejszociowych, to znaczy polityki ktra ma si opiera na koncepcji integracji z poszanowaniem zrnicowania.

Podstawowymi zaoeniami planu na 2013 r. s:

AKTYWNA POLITYKA Minister Spraw Zagranicznych okrela strategiczny cel polityki

pastwa w sferze wsppracy z Poloni i Polakami za granic, obszary aktywnoci,

priorytety, cele i zadania.

KOORDYNACJA DZIAA, WSPPRACA I SYNERGIA Minister Spraw Zagranicznych

w sferze wsppracy z Poloni i Polakami za granic koordynuje dziaania organw

rzdowych i zaprasza do wsppracy kompetentne podmioty nienalece do sfery

budetowej.

KONCENTRACJA RODKW przy liczbie polonijnych beneficjentw dziaa pastwa

ograniczonej wycznie wielkoci rodkw budetowych mogcych zapewni

skuteczno wsppracy, preferowane zadania nie mog by realizowane za

porednictwem setek podmiotw poredniczcych.

AUTONOMIA PODMIOTW REALIZUJCYCH podmioty nienalece do sfery

budetowej zaangaowane w realizacj zada pastwa w ramach wsppracy z

Poloni i Polakami za granic musz mie zagwarantowan autonomi dziaa

wykonawczych w ramach osigania celw pastwa nakrelonych w niniejszym Planie

przy bezwzgldnym poszanowaniu zasad wskazanych w pkt. 2. Planu.

EFEKTYWNA i KONSEKWENTNA KONTROLA autonomia podmiotw

zaangaowanych w realizacj Planu wsppracy z Poloni i Polakami za granic w

2013 r. zakada ich pen odpowiedzialno za podejmowane dziaania i

wydatkowanie rodkw finansowych zgodne z prawem i zasadami wskazanymi w pkt.

2. Niezwykle wanym etapem realizacji Planu bdzie rozliczanie wydatkowanych

rodkw, ktre bdzie weryfikowane zarwno w ramach wewntrznych kontroli

prowadzonych przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych, audyt zewntrzny, jak i

przez Najwysz Izb Kontroli.

4

2. Zasady realizacji Planu wsppracy z Poloni i Polakami za

granic

Nadrzdno interesu Pastwa Polskiego;

Wydatkowanie rodkw zgodnie z zaoeniami polityki pastwa w zakresie

wsppracy z Poloni i Polakami za granic i zaoeniami planw strategicznych

MSZ;

Poszanowanie podmiotowoci Polonii i Polakw za granic;

Poszanowanie lojalnoci obywatelskiej osb polskiego pochodzenia wobec pastw ich

zamieszkania;

Aktywizacja rodowisk polskich, wspieranie czynnego racjonalnego i zaangaowanego

korzystania z dostpnych rodkw finansowych;

Budowanie otwartych relacji Polonii ze spoecznoci kraju zamieszkiwania

z uwzgldnieniem lokalnych uwarunkowa spoecznych, kulturalnych i politycznych;

Dziaanie w ramach i na rzecz realizacji standardw midzynarodowych w sferze praw

mniejszoci narodowych i praw czowieka;

Maksymalizowanie efektw dziaa finansowanych ze rodkw publicznych przy

ograniczaniu kosztw podmiotw realizujcych te dziaania;

Racjonalne, rzetelne, zdyscyplinowane i maksymalnie skuteczne gospodarowanie

rodkami publicznymi;

Jawno i przejrzysto wydatkowania rodkw (poza elementami objtymi tajemnic

chronion ustawowo);

Bezstronno i obiektywizm w rozdziale rodkw, rwno szans wszystkich

podmiotw pragncych konstruktywnie dziaa na rzecz polskoci.

3. Obszary wsppracy z Poloni i Polakami za granic Plan na 2013 r. ma wskazywa potrzeby Polski i sposoby ich jak najskuteczniejszego

zaspokajania we wsppracy z rodakami za granic, przy zaangaowaniu do tego rodkw wypracowanych przez polskich podatnikw. Nie odnosi si on natomiast do autonomicznie wytyczanych przez Poloni i Polakw ich celw dziaa, ani przeznaczenia funduszy, ktrymi sami dysponuj.

Majc na uwadze wczeniejsze dowiadczenia, a zwaszcza realizacj Planu w 2012 r. kolejny Plan wsppracy z Poloni i Polakami za granic na 2013 r. wyrnia pi obszarw tematycznych, na ktrych maj koncentrowa si dziaania realizujcych go podmiotw:

A. Edukacja Polonii i Polakw za granic, w tym ksztacenie modziey polonijnej w Polsce;

B. Mobilizacja do aktywnoci we wszelkich dziedzinach ycia w pastwach zamieszkania

dla promocji Polski i polskoci;

C. Wspieranie rodowisk polskich; prawa mniejszoci polskich, Polonii i Polakw

5

za granic;

D. Zaangaowanie Polonii i Polakw za granic we wspprac gospodarcz pastw

zamieszkania naszych rodakw z Polsk;

E. Wspieranie powrotw Polakw do ojczyzny.

A. Edukacja Polonii i Polakw za granic, w tym ksztacenie modziey

polonijnej w Polsce

Edukacja Polonii, ale take Polakw przebywajcych za granic stanowi jeden z najbardziej oczywistych i realizowanych w sposb cigy priorytetw programu wsppracy z rodakami za granic. Jej wysoka waga uznana zostaa take w planie na 2013 r. Zapewnienie osobom polskiego pochodzenia i Polakom przebywajcym za granic moliwoci nauki jzyka polskiego oraz szeroko rozumianej wiedzy o Polsce to nie tylko utrwalanie tosamoci i tradycji kulturowej, ale take tworzenie szansy rozwoju intelektualnego i spoecznego. Jzyk ojczysty jest nie tylko nonikiem polskiej tradycji i kultury, lecz rwnie narzdziem otwierajcym dostp do jej zasobw intelektualnych, w tym zwaszcza publikowanych bada i osigni naukowych. W tym kontekcie poszerzanie wiedzy o Polsce wspczesnej i jej osigniciach w sferze naukowej, gospodarczej, kulturalnej i innych dziedzinach ycia zachca Poloni i Polakw za granic do intensywniejszego i bardziej wiadomego uczestnictwa w sprawach polskich. To za, obok zaspokojenia potrzeb wynikajcych z przywizania do ojczyzny ojcw, moe istotnie zwikszy szanse dalszej edukacji, w tym w najlepszych polskich uczelniach wyszych, a tym samym zwikszy konkurencyjno lepiej wyedukowanej modziey w ubieganiu si o jej lepsz pozycj zawodow zarwno w Polsce, jak rwnie w kraju zamieszkania.

Wspieranie nauki jzyka polskiego bdzie uzupeniane nowoczeniejszymi formami organizacyjno-finansowymi. Rozwijane bdzie nauczanie jzyka polskiego w formie nauczania zdalnego (e-learning) pozwalajce na prowadzenie lekcji i konsultacji, podczas ktrych ucze bdzie mia kontakt z nauczycielem w czasie rzeczywistym. Ponad 70% osb polskiego pochodzenia za granic nie zna ju jzyka polskiego. W tej sytuacji ogromne znaczenie ma systemowe rozwizanie promocji jzyka polskiego i nauczania go, jako obcego oraz jako drugiego, take wrd Polonii i Polakw za granic i rodzin mieszanych. W procesie tym uczestniczy bd istniejce wyspecjalizowane instytucje polskie odpowiedzialne za upowszechnianie znajomoci jzyka polskiego za granic. Wanym aspektem pozostanie wspieranie funkcjonowania i rozwoju zagranicznych studiw polskoznawczych i katedr polonistyki na poziomie uniwersyteckim oraz zapewnienie kadry polskich nauczycieli i lektorw za granic.

Modele owiaty polonijnej i polskiej za granic s bardzo zrnicowane: od finansowania w rnym zakresie nauczania jzyka polskiego i w jzyku polskim przez pastwo osiedlenia od przedszkola po matur poprzez szkoy spoeczne i prywatne, po formy nauczania zdalnego.

Jednym z bardzo wanych zjawisk, ktre pojawiy si po przystpieniu Polski do Unii Europejskiej jest migracja zarobkowa i konieczno zapewnienia osobom nalecym do tej grupy szansy dostpu do polskiej owiaty i kultury. Istotn rol w tym zakresie odegra realizacja II etapu projektu Opracowanie i pilotaowe wdroenie innowacyjnych programw

6

nauczania zgodnych z polsk podstaw programowa ksztacenia oglnego przeznaczonych dla uczniw dzieci obywateli polskich przebywajcych za granic.

Dla wzmocnienia potencjau intelektualnego, a tym samym wzrostu pozycji Polonii i Polakw za granic, niezbdne jest stworzenie osobom z tych spoecznoci moliwoci uzyskiwania wiedzy i umiejtnoci uatwiajcych zdobycie prestiowych zawodw i odpowiedniego zatrudnienia.

Nastpi szersze wykorzystanie Internetu w celu wzmocnienia lub zainicjowania kontaktw Polonii i Polakw zamieszkaych za granic z krajem, w tym portalu spoecznociowego www.polska-szkola.pl przeznaczonego dla rodzicw, nauczycieli, dyrektorw i animatorw polskiego szkolnictwa za granic.

Ze wzgldu na rosnc jako szkolnictwa podstawowego, redniego i wyszego w Polsce, w 2013 r. na znaczeniu zyska koncepcja ksztacenia modziey polonijnej w Polsce. W celu zapewnienia modemu pokoleniu warunkw do lepszego poznania Polski i jzyka ojczystego wspierane bd rne formy zorganizowanego pobytu edukacyjno-wypoczynkowego w Polsce i w innych krajach. Obok kontynuacji organizowania wypoczynku letniego dla dzieci polskiego pochodzenia w Polsce, postpowa bdzie realizacja programu stypendialnego dla studentw i doktorantw polskiego pochodzenia podejmujcych i odbywajcych nauk w polskich szkoach wyszych. Prowadzone bd dziaania na rzecz upowszechniania jzyka i kultury polskiej oraz wspierania udziau w rnych formach ksztacenia lub szkoleniach w polskich szkoach wyszych. Istotnym zadaniem jest umoliwienie readaptacji do polskiego sytemu edukacji uczniw migrujcych polskiego pochodzenia. W zakresie edukacji modziey polskiej i polonijnej za granic istotne znaczenie bdzie miaa cisa wsppraca MSZ z MEN i MNiSzW.

Zbadanie oraz opisanie procesw i zjawisk zachodzcych w polskiej diasporze wymaga prowadzenia staych bada i opracowywania ekspertyz naukowych niezbdnych do waciwego ksztatowania polityki polonijnej pastwa polskiego.

W efekcie planowanych dziaa wsppraca i pomoc w sferze edukacji bdzie dotyczya nastpujcych dziedzin:

a) nauczanie w jzyku polskim i jzyka polskiego, rwnie jako obcego, z

uwzgldnieniem wiedzy o Polsce, jej kulturze, historii i geografii, promocja jzyka polskiego, wsppraca w tym zakresie z krajami zamieszkania;

b) wypracowanie odrbnych rozwiza edukacyjnych na rzecz owiaty polskojzycznej w poszczeglnych krajach;

c) doskonalenie kadry nauczycielskiej oraz podnoszenie poziomu nauczania, stworzenie i zapewnienie funkcjonowania kompleksowej oferty szkole;

d) uspoecznienie szkolnych punktw konsultacyjnych przy placwkach dyplomatycznych, wspieranie tworzenia szk spoecznych;

e) ksztacenie w specjalnociach poszukiwanych w krajach zamieszkania i w Polsce;

f) wykorzystanie w nauczaniu uzupeniajcym nowoczesnych technologii informatycznych;

g) organizacja pobytw edukacyjno-wypoczynkowych;

h) rozwj i wsparcie katedr polonistyki i oraz katedr studiw polskich na poziomie uniwersyteckim;

7

i) promocja w rodowiskach polonijnych edukacji w Polsce, zwaszcza na poziomie wyszym.

B. Mobilizacja do aktywnoci we wszelkich dziedzinach ycia w

pastwach zamieszkania dla promocji Polski i polskoci

Majc na wzgldzie koncepcj upodmiotowienia Polonii i Polakw za granic, w nowej polityce wobec polskiej diaspory uznaje si rodakw za granic nie jako obiekt dziaa polskiej polityki zagranicznej, ale jako jej istotny podmiot, wspierajcy z zewntrz urzeczywistnianie rozwiza wanych dla Polski. Polonia i Polacy za granic, jako aktywni czonkowie spoecznoci krajw zamieszkania mog zrobi wiele dla wzmocnienia midzynarodowej pozycji i wizerunku starej ojczyzny. Ich najwaniejszym atutem jest wiarygodno wobec tych, wrd ktrych mieszkaj. Dzisiaj coraz mniej jest ludzi, ktrzy do ycia poza Polsk zostali zmuszeni dramatycznymi wydarzeniami w naszym kraju. Cieszymy si, gdy Polacy i osoby polskiego pochodzenia chc utrzymywa wizi z Polsk. Jest to sprawa ich przekona i potrzeb. Z punktu widzenia Polski wane jest jednak, aby te indywidualne postawy skutkoway zaangaowaniem w sprawy istotne dla naszego kraju. Za cel strategiczny polityki polonijnej uznajemy uzyskanie skutecznego poparcia dla polskiej racji stanu oraz skorzystanie z potencjau Polonii i Polakw za granic do promocji Polski i wzmacniania jej pozytywnego wizerunku w Europie i wiecie.

Wsparcie ze strony rodakw z zagranicy spowoduje, e wsplne dziaania bd skuteczniejsze, z korzyci zarwno dla Polski, polskiego podatnika, jak i dla Polonii oraz Polakw za granic. Wzrost ich pozycji w krajach zamieszkania stanie si pozytywnym nastpstwem tej aktywnoci. To nowe podejcie do wsppracy z Poloni i Polakami za granic, czynice obydwie kategoria naszych rodakw penoprawnymi podmiotami wzajemnie korzystnego wspdziaania, przyczyni si do skuteczniejszego i konkretnego promowania Polski.

W nowym otwarciu" zasadna jest nie tylko potrzeba odwoania si do potencjau intelektualnego tradycyjnych organizacji polonijnych, ktre byy i pozostaj niezawodnym sojusznikiem Polski, lecz rwnie do znacznie liczniejszej Polonii niezrzeszonej, czsto nieznajcej ju jzyka polskiego, ktra jest jeszcze liczniejsza. Ta Polonia znakomicie wrosa w otaczajce j spoecznoci. Nierzadko osigna wysoki status spoeczny, cieszy si wiarygodnoci, ale jednoczenie nie zapomniaa o ojczynie przodkw i ma ambicj uczynienia dla Polski czego poytecznego.

Globalna rewolucja w komunikowaniu stwarza narodowym diasporom szczeglne moliwoci. Polonia moe aktywnie uczestniczy w codziennym yciu Polski, z pen zwrotnoci tej relacji. Oddalenie przestaje przeszkadza. Moliwa staje si natychmiastowa realizacja wsplnych przedsiwzi, mobilizacja w imi wsplnych celw i zamierze, aktywizacja i zaangaowanie Polonii i Polakw za granic w promocj Polski i wartoci reprezentujcych narodow spucizn i dorobek odrodzonego pastwa. Nowy wymiar zyskuje dostp do kultury narodowej i jej upowszechniania, a wic i podtrzymywania korzeni polskoci. Ogromnego znaczenia nabiera wczanie do dziaania osb niezrzeszonych lub nieznajcych ju jzyka polskiego, ktre ciesz si autorytetem rodowisk lokalnych .

8

Podejmowane dziaania maj suy tworzeniu wizi na paszczynie spoeczestwa obywatelskiego poprzez sprzyjanie kontaktom midzy Polakami i osobami polskiego pochodzenia za granic i w Polsce.

Wanym, nowym elementem bdzie gromadzenie z udziaem waciwych instytucji i organizacji wok Polonii i Polakw za granic take miejscowych osobistoci niemajcych etnicznego zwizku z polskoci, a uznajcych wkad Polski w rozwj europejskiej i wiatowej cywilizacji, nauki oraz kultury.

Planowane dziaania maj suy:

a) wspieraniu i inspirowaniu aktywnoci poszczeglnych rodakw za granic i ich organizacji suce budowie ich prestiu i pozycji, co pozwoli na skuteczne zaangaowanie w promocj spraw polskich i Polski na moliwie najwikszej liczbie paszczyzn , w tym zwaszcza politycznej, kulturowej, naukowej, gospodarczej, turystycznej, sportowej, medialnej, wizerunkowej, etc.;

b) promowaniu Polski w sferze gospodarki, nauki, kultury, turystyki, sportu i in. oraz polskoci poza rodowiskami polskimi przekraczanie lokalnych barier;

c) wczaniu do dziaania nowych rodowisk niezrzeszonej polskiej inteligencji, autorytetw w lokalnych rodowiskach, osb nieznajcych jzyka polskiego;

d) wyposaaniu rodakw w niezbdn wiedz o Polsce wspczesnej i wspdziaaniu w jej upowszechnianiu,

e) aktywizacji i organizacji zwizkw profesjonalistw,

f) nieustannie aktualizowanemu informowaniu rodakw o sytuacji i przemianach zachodzcych w Polsce ,

g) upowszechnianiu wiedzy o wkadzie Polski i Polakw w rozwj wiata i krajw ich zamieszkania, m.in. poprzez dokumentowanie i upowszechnianie polskiego dziedzictwa za granic,

h) reformie i rozwojowi mediw polonijnych w nowych formach organizacyjnych, zwaszcza z wykorzystaniem elektronicznych narzdzi komunikacji i moliwoci Internetu, wymiany programw, stay dziennikarskich; dotyczy to zwaszcza mediw na wschd od polskich granic, ktre wymagaj pilnej sanacji i dostosowania do wspczesnych wymogw i moliwoci odbiorcw,

i) zintensyfikowaniu polskiej obecnoci kulturalnej z zaangaowaniem inicjatyw i aktywnoci Polonii w tej sferze, zwaszcza poprzez upowszechnianie polskiej literatury, sztuki, przekazw medialnych, pogbianie i rozszerzanie wszelkich form dialogu, trosk o polskie dziedzictwo kulturowe i miejsca pamici narodowej za granic,

C. Wspieranie rodowisk polskich; prawa mniejszoci polskich, Polonii

i Polakw za granic

Celem dziaa w tym obszarze tematycznym bdzie dalsze wzmacnianie pozycji Polonii i Polakw za granic zarwno stowarzyszonych w tradycyjnych organizacjach polonijnych, czy organizacjach mniejszoci polskich, jak i osb niezrzeszonych. W polu

9

widzenia pozostanie take najnowsza generacja emigracji ekonomicznej oraz wspomaganie Polonii i Polakw za granic w korzystaniu z nalenych im praw, take pracowniczych.

W zalenoci od warunkw lokalnych, bd to rnorodne dziaania wspierajce od ochrony praw mniejszoci polskich i pomocy dla represjonowanych, do wsparcia aktywnoci tradycyjnych i wspczesnych organizacji polonijnych. Dziaania te bd obejmowa rwnie wspprac z organizacjami oglnokrajowymi, ponadregionalnymi i kontynentalnymi, stwarzajc tym samym szans na wzmocnienie polskiego gosu poprzez zintegrowanie i wspdziaanie w szerszej skali. Nowym elementem jest troska o pracownikw migrujcych, w pastwach Unii Europejskiej (w mniejszej skali rwnie w niektrych innych pastwach). Sytuacja tej grupy, oprcz ochrony ich praw, wymaga nowych form wspdziaania, jak na przykad poradnictwa prawnego i psychologicznego, np. dla osb bezrobotnych. Musz to by przede wszystkim dziaania zapewniajce realizacj prawa UE i prawa miejsca pobytu. Szczeglnej uwagi wymagaj dziaania na rzecz modego pokolenia Polakw, ktrych podejmowanie nie bdzie alternatyw dla wsppracy z generacj seniorw polonijnych.

We wszystkich dziaaniach z zakresu wsppracy z Poloni i Polakami za granic, tak w ramach geograficznych obszarw wsppracy, jak i poza nimi, powinny by uwzgldniane elementy wsparcia demokracji, a take aktywnoci obywatelskiej Polonii i Polakw za granic. Prawo do wspdecydowania o wasnym losie, czy to w spoecznociach lokalnych, czy na szczeblu pastwa, jest bowiem niezbdnym warunkiem swobodnego kultywowania polskoci.

Wanym zadaniem jest zatem wspieranie idei i procesw sucych mobilizacji rodakw za granic do aktywnego wczania si w ycie spoeczne, kulturalne, ekonomiczne i polityczne krajw zamieszkania. Polonia i Polacy za granic, jako silny i wiarygodny partner dla pastw ich zamieszkania staj si naturalnym sojusznikiem we wspieraniu za granic spraw dla Polski istotnych oraz katalizatorem wsppracy pomidzy pastwami zamieszkania, a Polsk na rnych poziomach i w wielu dziedzinach.

Celom tym bd suyy dziaania dotyczce nastpujcych dziedzin: a) upowszechniania wrd polskich mniejszoci narodowych i innych grup polskich

wiedzy o midzynarodowych i krajowych standardach w dziedzinie ochrony praw osb nalecych do mniejszoci narodowych oraz funkcjonowaniu spoeczestwa obywatelskiego;

b) badania i opracowania statusu polskich mniejszoci narodowych i innych grup polskich z perspektywy ich prawnego uznania, ochrony i gwarancji na tle definicji i uregulowa prawa midzynarodowego i standardw politycznych (np. OBWE);

c) pomocy i upowszechniania wiedzy na temat praw i rozwizywania problemw pracownikw migrujcych, zwaszcza w kontekcie nowej emigracji ekonomicznej;

d) upowszechniania treci ocen wydawanych przez midzynarodowe organy praw czowieka w kwestii sytuacji polskich mniejszoci narodowych na terytorium pastw podlegajcych procedurze monitoringowej;

e) wspierania funkcjonowania organizacji polskich i polonijnych;

f) podnoszenia statusu spoecznego grup polskich, poprzez dziaania mobilizujce i pomocowe skierowane m.in. na obszary licznie zamieszkane przez ludno polsk.

10

D. Zaangaowanie Polonii i Polakw za granic we wspprac

gospodarcz pastw zamieszkania naszych rodakw z Polsk

W tej sferze podstawow rol odgrywa Ministerstwo Gospodarki i dziaania podejmowane poza granicami. Naley pamita, e sfera wsppracy gospodarczej rzdzi si czytelnymi, jasno zdefiniowanymi i wymiernymi w sensie ekonomicznym reguami. Nie oznacza to jednak, e rwnie w tej sferze wspdziaanie z Poloni i Polakami za granic nie moe nie ze sob poytecznych skutkw dla Polski i polskich interesw.

Wanym dziaaniem bdzie w tym kontekcie inicjowanie i organizowanie przez Wydziay Promocji Handlu i Inwestycji corocznych spotka Forum Polskiego Biznesu, z udziaem przedstawicieli ministerstwa, podsumowujcych dziaalno polskich rodowisk biznesowych na terenie wybranych krajw unijnych. Dotyczy to take organizowania konkursw Lidera Polskiego Biznesu, majcych znaczcy wymiar promocyjny, jak rwnie intensyfikujcy dwustronne stosunki gospodarcze.

Du rol w stymulowaniu wikszego zaangaowania Polakw z zagranicy w zwikszanie wsppracy gospodarczej odgrywa moe wspdziaanie Wydziaw Promocji Handlu i Inwestycji przy powoaniu lokalnych Klubw Polskich Profesjonalistw i wspieranie ich dziaalnoci. Mogoby to mie szczeglne znaczenie w tych pastwach, w ktrych liczne s rodowiska najmodszej emigracji, bd obywateli polskich przebywajcych na kontraktach zagranicznych.

Istotne w tym zakresie mog okaza si take dziaania na rzecz wczania rodowisk polskich, polonijnych oraz cudzoziemcw absolwentw polskich uczelni lub osb zwizanych z Polsk zawodowo, rodzinnie lub sentymentalnie w organizacj misji handlowo-gospodarczych polskich przedsibiorcw. Wie si z tym cile potrzeba rozpowszechniania w lokalnych mediach informacji o charakterze promocyjnym, dotyczcych polskiej gospodarki, jej atrakcyjnoci inwestycyjnej, potencjau i moliwociach rozwoju. Z uwagi na znaczenie problematyki wsppracy gospodarczej naley take poszukiwa innych, nowych form rozwijania wsppracy, w tym take z uwzgldnieniem opinii miejscowej Polonii i Polakw mieszkajcych za granic.

Celowe jest propagowanie wrd Polonii z wykorzystaniem wszelkich dostpnych kanaw medialnych moliwoci wsppracy na gruncie gospodarczym: promocja jednostek i firm, ktrych sukces zbudowany zosta w oparciu o wspprac z Polsk oraz wykorzystanie obecnoci i potencjau pracownikw polskiego pochodzenia do lokowania inwestycji firm zagranicznych w Polsce.

Innowacyjny charakter bdzie miao podjcie dziaa na rzecz nawizania kontaktw z Polakami, osobami polskiego pochodzenia oraz cudzoziemcami absolwentami polskich uczelni lub zwizanymi z Polsk zawodowo, rodzinnie i sentymentalnie pracujcymi w duych korporacjach w celu promowania polskich podmiotw gospodarczych oraz przycigania zagranicznych inwestycji bezporednich. Tam, gdzie bdzie to praktyczne, powinno si inicjowa tworzenie i udziela wsparcia organizacjom typu Klub Biznesu Polonijnego lub Klub Polskich Przedsibiorcw, z zaoeniem aktywnego udziau w pracach klubw szeroko rozumianych rodowisk polonijnych oraz integracja polonijnego rodowiska biznesowego. Celom tym bd suyy dziaania w nastpujcych dziedzinach:

a) promocja wszechstronnego rozwoju stosunkw gospodarczych i wymiany inwestycyjno-handlowej z krajami zamieszkania Polonii przy zaangaowaniu podmiotw polonijnych oraz osb polskiego pochodzenia;

11

b) wczanie rodowisk polonijnych w organizacj misji handlowo-gospodarczych polskich- przedsibiorcw;

c) organizacja szkole, seminariw specjalistycznych z udziaem miejscowej Polonii, wymiana midzyuczelniana i naukowa.

E. Wspieranie powrotw Polakw do ojczyzny

Wstpienie Polski do Unii Europejskiej i otwieranie si kolejnych rynkw pracy spowodowao przy penej, gwarantowanej prawem wolnoci wyboru miejsca wykonywania pracy migracj zarobkow obywateli polskich. Poza granicami Polski pracuje obecnie niemal 2 mln Polakw. Polscy pracownicy migrujcy to 6-7% spoeczestwa Polski. Polska nie posiada prawnych ani administracyjnych instrumentw stymulujcych wyjazdy lub powroty Polakw do kraju. Migracje powrotne, podobnie jak emigracja, maj bardzo rne przesanki. Duy wpyw na strumienie migracyjne ma sytuacja gospodarcza kraju goszczcego. W warunkach osabienia koniunktury zapotrzebowanie na prac imigrantw jest mniejsze. Po 2007 r. liczba Polakw znajdujcych si gwnych krajach dotychczasowej migracji polskich obywateli zacza male. Due znaczenie mia na ten stan rzeczy i nadal ma wiatowy kryzys finansowy, ktrego skutki odczuwaj kraje UE.

Emigracja Polakw staje w oczywistej opozycji do potrzeb demograficznych Polski. Jest oczywiste, e potrzeby dotyczce zapewnienia waciwej struktury spoeczestwa bd trudne do zaspokojenia. Tym waniejsze staje si podejmowanie dziaa zachcajcych Polakw i osoby polskiego pochodzenia do uznania Polski za docelowe miejsce zamieszkania. Pastwo polskie poprzez zdolno administracyjn w zakresie udostpnianie przydatnych, rzetelnych, kompleksowych informacji, wspiera osoby planujce powrt z emigracji. Obywatele polscy decydujcy si na powrt do kraju stoj przed koniecznoci rozwizania kwestii dotyczcych m.in. pracy, podatkw, systemu zabezpieczenia spoecznego, opieki zdrowotnej, kontynuacji nauki przez dzieci, etc. Dziaania podejmowane wobec Polonii i Polakw za granic (rwnie wsppraca z waciwymi instytucjami w zakresie tworzenia warunkw uatwiajcych migrantom powrt do kraju) powinny suy zapewnieniu im wiedzy i argumentw sucych do podjcia decyzji o powrocie do Polski. Przedsiwzicia wspierajce reemigrantw pozostaj w bezporednim zainteresowaniu administracji rzdowej i samorzdowej i bd pozytywnie wpywa na proces ponownej integracji migrantw.

Celom tym bd suyy dziaania dotyczce nastpujcych dziedzin: a) wzmacniania wizi z Polsk, stwarzajcych moliwo uczestniczenia i integracji

migrantw w yciu gospodarczym, spoecznym, kulturalnymi i politycznym kraju (np. wieloaspektowe programy i projekty regionalne, samorzdowe);

b) wspierania powracajcych migrantw poprzez wczanie ich w system szkole (np. tzw. orientacji zawodowej, planowania kariery);

c) wykorzystania potencjau migrantw powrotnych poprzez wsparcie ich aktywnoci na polu przedsibiorczoci (doradztwo w zakresie moliwoci inwestycyjnych / biznesowych w kraju, udoskonalanie systemu informacji w tej kwestii);

d) dziaania w sferze edukacji pozwalajce na adaptacj dzieci powracajcych z zagranicy do polskiego systemu edukacji (system pomocy edukacyjnej w pokonywaniu barier i rnic programowych, programy wyrwnywania szans,

12

poradnictwo psychologiczne, zwikszenie dostpnoci nauczania jzyka polskiego, historii za granic, etc.);

e) monitorowania procesw migracyjnych w kontekcie powrotw migrantw do kraju (ekspertyzy, badania, etc.) suce do opracowania programu bdcego inspiracj do systemowych, skoordynowanych dziaa organizacyjnych i instytucjonalnych bdcych staym elementem strategii rozwoju i modernizacji kraju.

F. Geograficzne obszary wsparcia

W aspekcie geograficznym, tak jak w roku 2012, dziaania konsekwentnie koncentrowane bd na pastwach i regionach licznie zamieszkiwanych przez Poloni i Polakw za granic z uwzgldnieniem specyfiki poszczeglnych regionw, wynikajcej z uwarunkowa historycznych i wspczesnych ruchw migracyjnych:

Biaoru

Litwa

Niemcy i Austria

USA, Kanada

Wielka Brytania, Irlandia

Ukraina,

Rosja, Kazachstan, Modawia, Gruzja, Armenia, Azerbejdan, Uzbekistan, Tadykistan,

Turkmenistan, Kirgistan

Holandia, Dania, Finlandia, Islandia, Norwegia, Szwecja

Grecja, Hiszpania, Portugalia, Wochy, Francja, Belgia, Luksemburg, Szwajcaria, Malta

Brazylia i Argentyna

Czechy, Rumunia, otwa, Estonia

Bugaria, Wgry, Sowacja, Chorwacja, Serbia, Czarnogra, Bonia i Hercegowina,

Albania, Kosowo, Sowenia, Macedonia, Cypr

Australia, RPA, Nowa Zelandia

Pozostae pastwa: Ameryki aciskiej, Afryki, Azji (w tym Turcja i Izrael), Oceanii.

Zaangaowanie we wspprac z Poloni i Polakami za granic wyraa si take przez

dziaania realizowane w Polsce oraz projekty ponadregionalne obejmujce wicej ni jeden obszar geograficzny. Niezalenie od miejsca realizacji planowanych przedsiwzi ich docelowym efektem powinno by budowanie prawdziwego, pozytywnego obrazu Polski w wiecie, oraz obustronnie korzystnych wizi pomidzy Polsk i pastwami zamieszkania naszych rodakw, kadorazowo przy jak najwikszym zaangaowaniu we wspprac Polonii i Polakw za granic.

MAPA PRIORYTETW

()