Plan gospodarowania wodami dla obszaru dorzecza Wisy cele, zadania, przeprowadzone prace

Marzena Sobczak, RZGW Gdask

Maj 2009 r.

Plan prezentacjiPodstawy prawne sporzdzania planw gospodarowania wodami.Zawarto planu.Podstawowe definicje z RDW.Omwienie wynikw analiz wymaganych dla planw gospodarowania wodami dla regionu wodnego Dolnej Wisy.

Podstawa prawna - prawo unijneDyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2000/60/WE z dnia 23 padziernika 2000 roku zwana Ramow Dyrektyw Wodn

Art. 13 Pastwa czonkowskie zapewniaj opracowanie planw gospodarowania wodami w dorzeczu dla kadego obszaru dorzecza.

Polskie prawo Ustawa z dnia 18 lipca 2001r. Prawo Wodne (Dz. U. z 2005r.Nr 239, poz. 2019 z pn. zm)

Art. 90 ust.1 p.1)a)Prezes Krajowego Zarzdu Gospodarki Wodnej opracowuje projekty planw gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy.

Art. 119 ust.3Rada Ministrw zatwierdza i ogasza w Dzienniku Urzdowym Rzeczypospolitej Polskiej Monitor Polski plany gospodarowania wodami na obszarze dorzeczy.

Art. 114 ust.2W planie gospodarowania wodami na obszarze dorzecza naley zapewni rozpoczcie realizacji dziaa w nim okrelonych nie pniej ni w terminie 3 lat od dnia ogoszenia planu.

Obszary dorzeczy:WisyOdryobszary dorzeczy obejmujce czci dorzeczy midzynarodowych:DniestruDunajuJarftabyNiemnaPregoywieejUckerabaabaabaabaabaabaabaabaabaDunajDunajDunajDunajDunajDunajDunajDunajDunajNiemenNiemenNiemenNiemenNiemenNiemenNiemenNiemenNiemenPregoaPregoaPregoaPregoaPregoaPregoaPregoaPregoaPregoaJarftJarftJarftJarftJarftJarftJarftJarftJarftwieawieawieawieawieawieawieawieawieaUckerUckerUckerUckerUckerUckerUckerUckerUckerDniestrDniestrDniestrDniestrDniestrDniestrDniestrDniestrDniestrWisaOdraObszary dorzeczy w PolsceArt.3 ustawy Prawo wodne

Zawarto planu gospodarowania wodamizgodnie z Ramow Dyrektyw Wodn (Za.VII RDW)

Charakterystyka obszaru dorzecza z wyznaczeniem czci wd, ich typw i warunkw referencyjnych dla poszczeglnych typw.

Podsumowanie znaczcych oddziaywa i wpyww dziaalnoci czowieka na stan wd powierzchniowych i podziemnych.

Okrelenie i odwzorowanie obszarw chronionych.

Mapy sieci monitoringu.

Wykaz celw rodowiskowych.

Podsumowanie analizy ekonomicznej zwizanej z korzystaniem z wd.

Podsumowanie programw dziaa (program wodno-rodowiskowy).

Wykaz pozostaych programw i planw.

Podsumowanie dziaa zastosowanych w celu informowania spoeczestwa.

Wykaz waciwych wadz.

Punkty kontaktowe i rda danych.

Planowanie w gospodarowaniu wodami wg RDW

Nowe aspekty wynikajce z Ramowej Dyrektywy Wodnej (RDW)

Ramowa Dyrektywa Wodna:

uznaje rodowisko naturalne za rwnoprawnego uytkownika wd, takiego samego jak ludno, przemys, rolnictwo itp. Std, mwic o ochronie wd Dyrektywa rozszerza zakres tej ochrony z iloci i jakoci zasobw rwnie na ycie biologiczne zalene od wody czyli ekosystemy wodne i bagienne;

wprowadza do zarzdzania gospodark wodn:udzia spoeczestwa, dziki ktremu problemy gospodarki wodnej na obszarze danej zlewni zostan dokadniej zidentyfikowane, a programy naprawcze odpowiednio dobrane,instrumenty ekonomiczne majce zagwarantowa ekonomiczn efektywno korzystania ze rodowiska wodnego poprzez zastosowanie zasady zwrotu kosztw zasobowych i rodowiskowych za usugi wodne.

DefinicjeJednolita cz wd powierzchniowych oznacza oddzielny i znaczcy element wd powierzchniowych: jezioro lub inny naturalny zbiornik wodny, sztuczny zbiornik wodny, struga, strumie, potok, rzeka, kana lub ich czci, morskie wody przejciowe lub wody przybrzene.

Jednolita cz wd podziemnych oznacza okrelon objto wd podziemnych wystpujc w obrbie warstwy wodononej lub zespou warstw wodononych.

Scalone jednolite czci wd w regionie wodnym Dolnej Wisy 84 scalone czci wd powstae w wyniku agregacji :

461 jednolitych czci wd powierzchniowych rzek 286 jednolitych czci wd jezior

symbol scalonej czci wd w regionie wodnym Dolnej Wisy: DW + cztery cyfry np. DW1501 Supia od rde do Dopywu z jez. Gbokiego

DefinicjeStan wd powierzchniowych jest oglnym wyraeniem stanu czci wd powierzchniowych, okrelonym przez gorszy ze stanw ekologiczny lub chemiczny.

Stan wd podziemnych jest oglnym wyraeniem stanu czci wd podziemnych, okrelonym przez gorszy ze stanw ilociowy lub chemiczny.

System klasyfikacji stanu wd

bardzo dobry wody o niezmienionych warunkach naturalnych lub zmienionych tylko w bardzo niewielkim stopniu,

dobry zmiany warunkw naturalnych w porwnaniu do warunkw niezakconych dziaalnoci czowieka s niewielkie,-----------------------------------------------------------------------------------------------umiarkowany wody przeksztacone w rednim stopniu,

saby wody o znacznie zmienionych warunkach naturalnych (biologicznych, fizyko-chemicznych, morfologicznych), gdzie gatunki rolin i zwierzt znacznie rni si od tych, ktre zwykle towarzysz danemu typowi jednolitej czci wd,

zy wody o powanie zmienionych warunkach naturalnych, w ktrych nie wystpuj typowe dla danego rodzaju wd gatunki fauny i flory.

DefinicjeSztuczna cz wd oznacza cz wd powierzchniowych powsta na skutek dziaalnoci czowieka.

Silnie zmieniona cz wd oznacza cz wd powierzchniowych, ktrych charakter zosta znacznie zmieniony na skutek fizycznego oddziaywania czowieka.

Cele rodowiskowe Ramowej Dyrektywy Wodnej (art. 4 RDW):Dobry stan w 2015 roku: dobry stan ekologiczny i chemiczny dla wd powierzchniowych, dobry stan chemiczny i ilociowy dla wd podziemnych.

Nie pogarszanie stanu czci wd.

Zaprzestanie lub stopniowe wyeliminowanie zrzutu substancji priorytetowych do rodowiska lub ograniczenie zrzutw tych substancji (lista substancji priorytetowych znajduje si w Dyrektywie crce 2455/2001)

Cele rodowiskowe Ramowej Dyrektywy Wodnej c.d.:Spenienie wymaga specjalnych, zawartych w innych aktach prawnych unijnych i polskim prawie, w odniesieniu do obszarw chronionych:

Obszary wraliwe na eutrofizacj wywoan zanieczyszczeniami pochodzcymi ze rde komunalnych,Obszary naraone na zanieczyszczenia zwizkami azotu, pochodzcymi ze rde rolniczych,Jednolite czci wd przeznaczone do celw rekreacyjnych, w tym kpieliskowych,Obszary przeznaczone do poboru wody w celu zaopatrzenia ludnoci w wod przeznaczon do spoycia,Obszary przeznaczone do ochrony gatunkw zwierzt wodnych o znaczeniu gospodarczym (w Polsce nie wyznaczono takich obszarw),Obszary przeznaczone do ochrony siedlisk lub gatunkw, dla ktrych utrzymanie stanu wd jest wanym czynnikiem w ich ochronie.

ODSTPSTWAprzeduenie terminu osignicia celw,obnienie celw.

Warunki odstpstw:osignicie dobrego stanu jest niemoliwe lub nieproporcjonalnie kosztowne,nie zachodzi dalsze pogarszanie stanu,osignity jest najlepszy moliwy stan,odpowiednia analiza ekonomiczna,uzasadnienie w Planie gospodarowania wodami.

Art. 4 ust. 7 Ramowej Dyrektywy Wodnejmwi, e Pastwa Czonkowskie nie naruszaj niniejszej dyrektywy, gdy:

nieosignicie dobrego stanu wd podziemnych, dobrego stanu ekologicznego lub, gdzie stosowne, dobrego potencjau ekologicznego lub zapobieganie pogarszaniu si stanu czci wd powierzchniowych czy podziemnych jest wynikiem nowych zmian w charakterystyce fizycznej czci wd powierzchniowych lub zmian poziomu czci wd podziemnych, lubniezapobieganie pogorszeniu si ze stanu bardzo dobrego do dobrego danej czci wd powierzchniowych jest wynikiem nowych zrwnowaonych dziaalnoci gospodarczych czowiekai spenione s wszystkie nastpujce warunki:a) zostay podjte wszystkie praktyczne kroki, aby ograniczy niekorzystny wpyw na stan czci wd;b) przyczyny tych modyfikacji lub zmian s szczegowo okrelone i wyjanione w planie gospodarowania wodami w dorzeczu wymaganym na mocy art. 13, a cele podlegaj ocenie co sze lat;c) przyczyny tych modyfikacji lub zmian stanowi nadrzdny interes spoeczny i/lub korzyci dla rodowiska i dla spoeczestwa pynce z osignicia celw wymienionych w ust. 1, s przewaone przez wpyw korzyci wynikajcych z nowych modyfikacji czy zmian na ludzkie zdrowie , utrzymanie ludzkiego bezpieczestwa lub zrwnowaony rozwj; orazd) korzystne cele, ktrym su te modyfikacje lub zmiany czci wd, nie mog, z przyczyn moliwoci technicznych czy nieproporcjonalnych kosztw by osignite innymi dziaaniami, stanowicymi znacznie korzystniejsz opcj rodowiskow.

Wszelkie inwestycje powodujce zmiany w charakterystykach fizycznych ciekw bd musiay speni warunki wymienione w cytowanym wyej artykule RDW!!!

PRZEPROWADZONE ANALIZYOcena stanu

Cel:ocena spenienia/niespenienia obecnie celw rodowiskowych,analiza jak duo brakuje do osignicia celw,analiza moliwoci osignicia celw w zakadanym terminie.

Co jest oceniane?parametry fizyko-chemiczne,elementy biologiczne dla wd powierzchniowych,wielko zasobw dla wd podziemnych,elementy hydromorfologiczne pomocniczo.

PRZEPROWADZONE ANALIZYAnaliza presji i oddziaywa

Cel:rozpoznanie przyczyn nieodpowiedniego stanu wd,umoliwienie doboru waciwych dziaa naprawczych.

Rodzaje oddziaywa:punktowe rda zanieczyszcze (np. odprowadzanie ciekw z oczyszczalni),obszarowe rda zanieczyszcze (np. zanieczyszczenia z rolnictwa, cieki z zabudowy rozproszonej nie podczonej do kanalizacji),oddziaywania na ilociowy stan wd (np. pobory wd, retencja),zmiany morfologiczne (np. regulacje, pitrzenia),inne rodzaje dziaalnoci czowieka.

PRZEPROWADZONE ANALIZYPrognoza rozwojuGwny cel prognozy rozwoju:Przeoenie scenariuszy moliwych zmian oraz planowanych inwestycji na stan wd w przyszoci 2015 r.

Gwne etapy prognozy rozwoju:Analiza dostpnych informacji zwizanych ze stanem rodowiska wodnego.Okrelenie prognozy zmian gwnych czynnikw sprawczych majcych wpyw na gospodark wodn (czynniki porednie).Okrelenie prognozy w zakresie planowanych inwestycji i dziaa rodowiskowych majcych wpyw na gospodark wodn.Opracowanie prognozy zmian w zakresie presji antropogenicznych.

Ocena ryzyka niespenienia celw rodowiskowych przez scalone czci wd powierzchniowych RZGW Gdask84 scalone czci wd:

35% niezagroonych65% zagroonych

woj. pomorskie 49 scalone czci wd:

47% niezagroonych (23)53% zagroonych (26)

Scalone czci wd:

zagroone

niezagroone

Ocena ryzyka niespenienia celw rodowiskowych przez jednolite czci wd morskichIlo jednolitych czci wd przejciowych 5 wszystkie zagroone

Ilo jednolitych czci wd przybrzenych 6 z tego 4 zagroone

Sztuczne i silnie zmienione czci wd

RZGW Gdask461 jednolitych czci wd rzek:

39% naturalnych3% sztucznych58% silnie zmienionych

Ocena ryzyka niespenienia celw rodowiskowych przez czci wd podziemnychRZGW Gdask20 czci wd podziemnych stan ilociowy:19 niezagroone1 zagroona

Ocena ryzyka niespenienia celw rodowiskowych przez czci wd podziemnychRZGW Gdask20 czci wd podziemnych:

stan chemiczny:14 niezagroonych4 zagroonych2 brak danych

PRZEPROWADZONE ANALIZY Istotne problemy gospodarki wodnejIstotne problemy gospodarki wodnej to najwaniejsze czynniki, ktre utrudniaj osignicie celw rodowiskowych, wyznaczonych przez Ramow Dyrektyw Wodn, w skali dorzecza.

Istotne problemy gospodarki wodnej s porednim etapem midzy rozpoznaniem a planowaniem dziaa naprawczych, poniewa wtedy okrelone zostaj priorytety, ktrymi powinnimy si zaj w pierwszej kolejnoci.

Istotne problemy gospodarki wodnej s wskazwk jakie dziaania bd najistotniejsze.

Lista istotnych problemw gospodarki wodnej w obszarze dorzecza Wisy

nadmierne rozdysponowanie zasobw wd powierzchniowych i podziemnych,odprowadzanie nieoczyszczonych i niedostatecznie oczyszczonych ciekw komunalnych i przemysowych oraz wd pochodniczych,niedostateczna sanitacja obszarw wiejskich i rekreacyjnych,zanieczyszczenia pochodzce ze rde rolniczych,zamiecenie koryt rzek i potokw,zaburzenia cigoci biologicznej rzek i potokw,zmiana naturalnych warunkw hydromorfologicznych wd powierzchniowych poprzez zabudow hydrotechniczn i regulacj rzek i potokw,utrata naturalnej retencji zlewni,ochrona przed powodzi,przeciwdziaanie skutkom suszy.

PRZEPROWADZONE ANALIZYAnaliza ekonomiczna

Dziaaniom planistycznym na kadym kroku towarzysz analizy ekonomiczne.

Rola analiz ekonomicznych:

wdroenie zasady zwrotu kosztw usug wodnych z uwzgldnieniem kosztw rodowiskowych i zasobowych, uzasadnienie wyznaczenia sztucznych i silnie zmienionych czci wd, wybr najkorzystniejszych kombinacji dziaa sucych osigniciu celw rodowiskowych,uzasadnienie odstpstw od osignicia celw rodowiskowych.

Syntetyczny przegld stp zwrotu kosztwza usugi wodne dla RZGW Gdask

Sektory (woda i cieki cznie)Finansowa stopa zwrotuEkonomiczna stopa zwrotuSektor komunalny 100,4%66,9%Przemys100,0%80,4%Rolnictwo24,4-23,3%4,1%

PRZEPROWADZONE ANALIZYProgramy dziaa

Aby osign cele rodowiskowe konieczne jest wdroenie szeregu dziaa. Ramowa Dyrektywa Wodna wymaga, aby kady kraj czonkowski stworzy, a nastpnie wdroy program dziaa zmierzajcy do osignicia celw rodowiskowych.

Dzikuj za uwag