Plan aktivnosti za Okolinsku dozvolu-19.09 - fmoit.gov.ba aktivnosti za Okolinsku... · 13.1 PRAGOVI/GRANIČNE VRIJEDNOSTI I MJERE ZA REGULISANJE EMISIJE ... Prema Pravilniku o pogonima

UNIONINVESTPLASTIKA d.d. Vrsta dok. Izdavač RB Rev

PL MK 03 2

PLAN AKTIVNOSTI Strana:1 od 50

UNIONINVESTPLASTIKA dd PLAN AKTIVNOSTI

P L A N A K T I V N O S T I

SA MJERAMA I ROKOVIMA ZA POSTUPNO SMANJENJE EMISIJA

za dioničarsko društvo:

"UNIONINVESTPLASTIKA" d.d. SARAJEVO

Sarajevo, septembar 2012. godine


PL MK 03 2



Naziv: PLAN AKTIVNOSTI

Naručilac: UNIONINVESTPLASTIKA d.d. SARAJEVO

Semizovac bb 71321 Semizovac

Bosna i Hercegovina

Tel: +387 33 475 250

Fax: +387 33 475 251

[email protected]

www.unioninvestplastika.ba

Konsultant: CADY d.o.o. SARAJEVO

Tvornička 3/II

71000 Sarajevo

Tel: +387 33 762 710

Fax: +387 33 762 711

[email protected]

Datum: 19.09.2012.

Izradio: Muhamed Mirvić dipl.ing.maš., menadžer kvaliteta _________________________

Pregledao: Fahrudin Gljiva, strucnjak za upravljanje otpadom _________________________

Odobrio: Nedžad Karačić dipl. ecc., direktor _________________________


PL MK 03 2



Sadržaj 1. UVOD ......................................................................................................................................... 6 2. IME, ADRESA I KONTAKT OPERATORA POGONA/POSTROJENJA .................................... 6 3. LOKACIJA POGONA I POSTROJENJA PRIKAZANA NA PLANU ........................................... 6

3.1 POJEDINOSTI OKO PRAVA SVOJINE, LOKACIJE NA KOJOJ SE NALAZI OPERATOR .............. 8 3.2 OPREMLJENOST LOKACIJE ............................................................................................................ 8

4. OPIS DJELATNOSTI PRAVNOG LICA, VRSTA PROIZVODA I GODIŠNJI KAPACITET PROIZVODNJE, BROJ ZAPOSLENIKA .................................................................................... 8

4.1 OPIS DJELATNOSTI .......................................................................................................................... 8 4.2 VRSTA PROIZVODA I GODIŠNJI KAPACITET PROIZVODNJE ...................................................... 8

4.2.1 VRSTE PROIZVODA ................................................................................................................. 8 4.2.2 GODIŠNJI KAPACITET PROIZVODNJE ................................................................................... 9

4.3 BROJ ZAPOSLENIKA ......................................................................................................................... 9 5. OPIS POGONA I POSTROJENJA ........................................................................................... 10

5.1 OPIS PROIZVODNOG PROCESA POGONA I POSTROJENJA ..................................................... 10 5.1.1 PRERADA POLIETILENA ........................................................................................................ 10 5.1.2 OFFSET ŠTAMPA – ROTACIONA I TABAČNA ŠTAMPA ...................................................... 13 5.1.3 FLEXO ŠTAMPA – PROIZVODNJA FLEKSIBILNE AMBALAŽE ............................................ 17 5.1.4 MJEŠAONA BOJA.................................................................................................................... 20 5.1.5 ODRŽAVANJE .......................................................................................................................... 20 5.1.6 KOTLOVNICE I KOMPRESORSKA STANICA ........................................................................ 20 5.1.7 LABORATORIJA ...................................................................................................................... 22 5.1.8 SKLADIŠTE SIROVINA I MATERIJALA .................................................................................. 23 5.1.9 UPRAVNA ZGRADA, RESTORAN I KANCELARIJSKI PROSTORI ...................................... 23 5.1.10 PROSTORI KOJE KORISTI REHAU I MIMS GRUPA ............................................................. 23 5.1.11 OPREMA ZA SMANJENJE NEGATIVNOG UTICAJA ............................................................. 23

6. DATUM POČETKA RADA POGONA/POSTROJENJA ........................................................... 24 7. STUDIJA ZAGAĐENOSTI U NULTOM STANJU ..................................................................... 25

7.1 UVOD ................................................................................................................................................ 25 7.2 VRSTE OTPADA .............................................................................................................................. 25 7.3 MJERENJE BUKE ............................................................................................................................ 26 7.4 MJERENJE EMISIJA U ZRAK ........................................................................................................ ..26 7.5 MJERENJE OTPADNIH VODA ........................................................................................................ 27

8. LISTA SIROVINA I POMOĆNIH MATERIJALA ........................................................................27 8.1 LISTA SIROVINA I POMOĆNIH MATERIJALA UKLJUČUJUĆI HEMIJSKE SUPSTANCE I

GORIVO ............................................................................................................................................ 28 8.2 OPIS KOMPONENTI ILI OSOBINA SIROVINA SA ZNAČAJNIM EFEKTIMA PO OKOLIŠ ............ 35 8.3 METODA NABAVKE ......................................................................................................................... 35 8.4 METODA SKLADIŠTENJA ............................................................................................................... 35 8.5 PRIJEM MATERIJALA U SKLADIŠTE ............................................................................................. 35


PL MK 03 2



8.6 INTERNI TRANSPORT ..................................................................................................................... 35 9. IZVORI I POTROŠNJA VODE I ENERGIJE

............................................................................355

9.1 VODA ................................................................................................................................................ 36 9.2 ENERGIJA ........................................................................................................................................ 36

10. MJERE ZA ODRŽAVANJE I ČIŠĆENJE OPREME ................................................................. 36 11. OPIS POSTOJEĆEG MONITORINGA .................................................................................... 37

11.1 MONITORING BUKE ........................................................................................................................ 37 11.2 MONITORING OTPADNIH VODA .................................................................................................... 37 11.3 MONITORING EMISIJE U ZRAK ..................................................................................................... 38 11.4 MONITORING OTPADA ................................................................................................................... 38

12. OPIS POSTOJEĆIH MJERA PREVENCIJE NASTANKA EMISIJA, POSTOJEĆIH MJERA ZA SVOĐENJE UPOTREBE SIROVINA, VODE I ENERGIJE NA MINIMUM, OPIS KONAČNOG TRETMANA OTPADNIH TOKOVA (PREČIŠĆAVANJE I KONAČNO ZBRINJAVANJE) I NJIHOVA USPOREDBA SA ONIM DATIM U NAJBOLJOJ RASPOLOŽIVOJ TEHNOLOGIJI ......................................................................................................................... 38

12.1 POSTOJEĆE MJERE PREVENCIJE NASTANKA EMISIJE I MJERE ZA SVOĐENJE UPOTREBE SIROVINA, VODE I ENERGIJE NA MINIMUM ................................................................................ 39

12.1.1 RACIONALIZACIJA POTROŠNJE SIROVINA ........................................................................ 39 12.2 OPIS KONAČNOG TRETMANA OTPADNIH TOKOVA (PREČIŠĆAVANJE I KONAČNO

ZBRINJAVANJE) I NJIHOVA USPOREDBA SA ONIM DATIM U NAJBOLJOJ RASPOLOŽIVOJ TEHNOLOGIJI .................................................................................................................................. 40

13. ANALIZA PODATAKA O POTROŠNJI SIROVINA I EMISIJAMA ............................................ 41 13.1 PRAGOVI/GRANIČNE VRIJEDNOSTI I MJERE ZA REGULISANJE EMISIJE ............................... 41

14. AKTIVNOSTI I MJERE ZA SMANJENJE EMISIJA IZ POGONA-U SKLADU SA BAT-ovima.. 41 14.1 SMANJENJE EMISIJE ...................................................................................................................... 41 14.2 RACIONALIZACIJA POTROŠNJE SIROVINA ................................................................................. 41 14.3 RACIONALIZACIJA POTROŠNJE VODE I ENERGIJE ................................................................... 41

15. PRIJEDLOG MONITORING PLANA ........................................................................................ 42 15.1 ZAKONSKI OKVIR ............................................................................................................................ 42 15.2 METODOLOGIJA I VRSTE MJERENJA .......................................................................................... 43

15.2.1 EMISIJE U ZRAK...................................................................................................................... 43 15.2.2 BUKA ........................................................................................................................................ 43 15.2.3 OTPADNE OBORINSKE VODE ............................................................................................... 43 15.2.4 TLE ........................................................................................................................................... 43

16. MJERE PLANIRANE ZA MONITORING PROIZVODNJE,NASTANKA OTPADA I EMISIJA...44 17. PLAN ZA SPREČAVANJE NESREĆA VELIKIH RAZMJERA I ROKOVI ZA PREDUZIMANJE

PREDVIĐENIH AKTIVNOSTI I MJERA, ODGOVORNE OSOBE U SKLADU SA PRAVILNIKOM O SADRŽAJU IZVJEŠTAJA O STANJU SIGURNOSTI, SADRŽAJU INFORMACIJA O SIGURNOSNIM MJERAMA I SADRŽAJU UNUTRAŠNJIH I SPOLJNIH PLANOVA INTERVENCIJE ..................................................................................................... 45

18. NAČIN IZVJEŠTAVANJA O REZULTATIMA IZVRŠENJA MJERA ......................................... 45


PL MK 03 2



19. FINANSIJSKA PROCJENA ZA IZVRŠENJE PLANA NA GODIŠNJEM NIVOU...................... 46 20. PLAN ZA PRESTANAK RADA UKOLIKO POSTROJENJE, ODNOSNO POGON

PRESTAJE SA RADOM PRIJE 31.12. 2007.GODINE ............................................................ 48 21. PRILOZI ................................................................................................................................... 48

22. OPIS REVIZIJA.........................................................................................................................50


PL MK 03 2



1. UVOD Unioninvestplastika je osnovana 1970. godine kao dio društvenog preduzeća Unioninvest Sarajevo, a osnovna djelatnost je bila prerada plastike i proizvodnja posuda i djelova od dvokomponentne plastike i proizvodnja polietilenske folije. U toku rata preduzeće je bilo potpuno devastirano. Kroz program privatizacije preduzeće je preuzela MIMS grupacija.

Nakon priključenja MIMS grupaciji, krajem 2000. godine počelo je ubrzano širenje proizvodnog programa i modernizacija postrojenja te se od potpuno razrušene firme došla do vodeće pozicije u Bosni i Hercegovini, u svojoj branši. Danas je to savremena štamparija, koja u svom sastavu ima i pogone za štampu, proizvodnju savremene ambalaže i proizvoda od polietilena.

Osim ulaganja u nove kapacitete velika pažnja posvećena je unapređenju organizacije i zaštiti okoline. Uz pomoć granta od IFC (International Finance Corporation) World Bank Group GROUP preko projekta „PEP-SE“ izvršena je implementacija ISO standarda upravljanja kvalitetom i okolinskog upravljanja. Integrisani sistem upravljanja prema standardima ISO 9001:2008 i ISO 14001:2004 certificiran je od strane certifikacijske kuće DET NORSKE VERITAS (DNV) iz Zagreba. Primjenjujući zahtjeve standarda ISO 14001 izvršen je veliki broj poboljšanja i prilagođavanja zahtjevima pozitivne okolinske regulative.

U skladu sa Zakonom o zaštiti okoliša („Sl. Novine FbiH“ br.33/03), Pravilnikom o pogonima i postrojenjima za koje je obavezna procjena uticaja na okoliš i pogonima i postrojenjima koji mogu biti izgrađeni i pušteni u rad samo ako imaju okolinsku dozvolu («Službene novine F BiH», broj 19/04), pogoni preduzeća “Unioninvestplastika” d.d., koje čine štamparija i prerada polietilena, spadaju u pogone i postrojenja, koji imaju značajan uticaj na okoliš.

Prema Pravilniku o pogonima i postrojenjima koji mogu biti izgrađeni i pušteni u rad samo ako imaju okolinsku dozvolu Kantona Sarajevo ("Službene novine Kantona Sarajevo" broj 33/08), a za pogone i postrojenja za koje su izdate dozvole prije stupanja na snagu ovog Pravilnika, preduzeće “Unioninvestplastika” d.d. mora podnijeti zahtjev za izdavanje okolinske dozvole i izraditi Plan aktivnosti sa mjerama i rokovima za postupno smanjenje emisija, odnosno zagađenja i usaglašavanje sa najboljim tehnikama (BAT).

2. IME, ADRESA I KONTAKT OPERATORA POGONA/POSTROJENJA UNIONINVESTPLASTIKA d.d. SARAJEVO Semizovac b.b. 71321 Semizovac Bosna i Hercegovina Tel: +387 33 475 250 Fax: +387 33 475 251 Kontakt osoba: Muhamed Mirvić dipl.ing.maš., menadžer kvaliteta Telefon: 475-256 Fax: 475-251 Mobitel: 063/692-104 e-mail: [email protected]

3. LOKACIJA POGONA I POSTROJENJA PRIKAZANA NA PLANU Unioninvestplastika d.d. locirana je u Kantonu Sarajevo, opština Vogošća i nalazi se u blizini naselja

Semizovac udaljena oko 12 km od centra Sarajeva. Preduzeće je locirano izvan naselja pored puta M18, Sarajevo –Tuzla, kako je prikazano na situacionom planu, datom u prilogu. U blizini lokacije nalaze se rijetki individulalni stambeni objekti i poljoprivredno zemljište.

Preduzeće je upisano kao pravni subjekt u sudskom registru.


PL MK 03 2



Slika 1. Prikaz lokacije na planu

Slika 2. Snimak lokacije

Zatvoreni skladišni prostori

Šatorski skladišni prostori

Uprava i administracija

Ekstruzija Novinska

rotacija, tabačna štampa i dorada

Iznajmljeni objekti i prostori

Flexo štampa Kompresorska stanica stara

Kompresorska stanica nova

Revijalna rotacija

Reciklaža polietilena

Mješaona boja flexo

Portirnica


PL MK 03 2



3.1 POJEDINOSTI OKO PRAVA SVOJINE, LOKACIJE NA KOJOJ SE NALAZI OPERATOR Lokacija na kojoj se nalazi Unioninvestplastika dd Sarajevo obuhvata prostor od cca 23.800 m2. Unioninvestplastika dd Sarajevo je vlasnik zemljišta i objekata 1/1.

3.2 OPREMLJENOST LOKACIJE Lokacija se nalazi neposredno uz magistralni put M18 tako da ima neposredan pristup sa puta.

Površina lokacije je asfaltirana, a odvodnja oborinskih voda je putem otvorenog kanala duž magistralnog puta M18. Vodosnabdjevanje se vrši iz gradske vodovodne mreže. Komunalno preduzeće RAD vrši redovan odvoz komunalnog otpada, dok se ostale vrste otpada zbrinjavaju putem ovlaštenih organizacija. Lokacija ima priključak na elektroenergetsku mrežu, prirodni gas i na javni vodovodni sistem.

4. OPIS DJELATNOSTI PRAVNOG LICA, VRSTA PROIZVODA I GODIŠNJI KAPACITET PROIZVODNJE, BROJ ZAPOSLENIKA

4.1 OPIS DJELATNOSTI Prema Pravilniku o pogonima i postrojenjima za koje je obavezna procjena utjecaja na okoliš i

pogonima i postrojenjima koji mogu biti izgrađeni i pušteni u rad samo ako imaju okolinsku dozvolu ("Službene novine Federacije BiH" broj 33/03), Unioninvestplastika spada u kategoriju Pogoni i postrojenja za koje nije potrebna procjena utjecaja na okoliš, čl. 8, stav đ) Površinska obrada (37. Pogoni za površinsku obradu supstanci, predmeta ili proizvoda uz korištenje organskih rastvarača, posebno za obogaćivanje rude, štampanje, zaštitno premazivanje, odmašćivanje, vodootpornost, sortiranje, farbanje, čišćenje ili impregniranje sa konzumnim kapacitetom većim od 50 kg/h ili više od 75 t/g).

Ukupna godišnja proizvodnja-kapacitet proizvoda Unioninvestplastike je cca 3.150 tona i obavlja se kroz tri osnovne prozvodne linije:

Prerada polietilena u foliju do 200 mikrona debljine, • Flexo štampa i duboka štampa –proizvodnja fleksibilne ambalaže sa visoko kvalitetnom višebojnom štampom i Offset štampa – rotaciona i tabačna štampa.

VRSTA PROIZVODA I GODIŠNJI KAPACITET PROIZVODNJE 4.2.1 VRSTE PROIZVODA

Osnovni proizvodi Unioninvestplastike su: Ekstrudirane i koekstrudirane folije od LDPE (polietilen niske gustoće), HDPE (polietilen visoke gustoće), termoskupljajuće folije, građevinske folije, debljine do 200 mikrona, sve vrste vreća za građevinarstvo i PE kese za široku potrošnju kao i vreće za smeće, Fleksibilna ambalaža sa visoko kvalitetnom višebojnom štampom koja se koristi za savremena pakovanja uglavnom u prehrambenoj industriji, uz primjenu “shrink sleeve” tehnologije, kao i polietilenske i polipropilenske omotne etikete u rolni ili već izrezane na željeni format i Novine i revijalna izdanja u velikom tiražu, specijalizirana štampa, lakiranje i plastifikaciju, zatim brošure, katalozi, leci, prospekti, knjige, mape i plakati.

4.2.2 GODIŠNJI KAPACITET PROIZVODNJE Godišnji kapacitet pogona Ekstruzija je cca 340 tona gotovih proizvoda.


PL MK 03 2



Proizvodnja se odvija u dvije smjene. Godišnji kapacitet pogona Flexo štampe je cca 430 tona gotovih proizvoda. Proizvodnja se odvija u dvije smjene. Godišnji kapacitet pogona Offset štampe je cca 2.300 tona gotovih proizvoda. Proizvodnja se odvija u tri smjene.

4.3 BROJ ZAPOSLENIKA Preduzeće trenutno zapošljava 103 radnika, odgovarajućih zanimanja, uključujući grafičke dizajnere,

ofset majstore, knjigovesce i stručnjake drugih zanimanja.

Osnovne organizacione jedinice u Društvu su:

01. UPRAVA

02. POGON EKSTRUZIJA

03. POGON OFFSET ŠTAMPA

04. POGON FLEXO ŠTAMPA

05. ODRŽAVANJE

06. KOMERCIJALNA SLUŽBA

07. FINANSIJE I RAČUNOVODSTVO I KADROVI

Kvalifikacija Broj uposlenika

VSS 2

VS 3

SSS 53

VKV 5

KV 39

PK 0

NK 9

UKUPNO 103

Tabela 1: Kvalifikaciona struktura uposlenika


PL MK 03 2



Tabela 2: Broj uposlenika po organizacionim jedinicama

5. OPIS POGONA I POSTROJENJA

Svi pogoni i postrojenja koji se nalaze na lokaciji preduzeća su opisani u nastavku.

5.1. OPIS PROIZVODNOG PROCESA POGONA I POSTROJENJA

5.1.1 PRERADA POLIETILENA

Linija za preradu polietilena (ekstruzija) je smješetena u hali EKSTRUZIJA, površine 740 m2, dimenzija 40,0x18,5x8 m. U drugom dijelu objekta površine 191 m2 smještena je linija za recikliranje granulata EREMA. Objekat je tvornička hala, metalne nosive konstrukcije, obložena termoizolovanim panelima. Krov je pokriven limenim panelima. Pod je izrađen od zaglađenog betona. Na objektu se nalaze povišeni tornjevi, koji su potrebni u tehnologiji ekstrudiranja za pružanje napuhanog balona prema valjcima za formiranje folije.

U hali EXTRUZIJA se prerađuje polietilen, a proizvodni proces se sastoji se od slijedećih komponenti:

• Linija prerade polietilena - pogon extruzije, • Mašina za štampanje folije, • Mašine za proizvodnju polietilenskih vreća i kesa tregerica (konfekcija) i • Linija za recikliranje otpadne folije.

Pogon ekstruzije

Redni broj Organizaciona jedinica Broj uposlenih

1. UPRAVA 4

2. EKSTRUZIJA 6

3. ŠTAMPA 57

4. FLEXO 13

5. ODRŽAVANJE 10

6. KOMERCIJALNA SLUŽBA 8

7. FINANSIJE I RAČUNOVODSTVO I KADROVI 3

UKUPNO 103


PL MK 03 2



Prerada polietilena vrši se postupkom ekstruzije. To je jedan od najzastupljenijih postupaka u preradi plastičnih materijala. Sirovina je granulat polietilena visoke ili niske gustoće, koji dolazi od proizvođača upakovan u plastične vreće težine 30 kg iz kojih se presipa u silose i spremnike pneumatskim putem. U postupku ekstruzije se sirovina (granulat polietilena) grije na temparaturi od 180°-220° C da bi se kontinuiranim protiskivanjem zagrijanog i omekšanog polimera, kroz kalibriranu mlaznicu, pomoću beskonačnog puža, izvršila plastifikacija materijala. Materijal se formira u zrakom napuhan balon, a zatim pomoću valjaka pretvara u plastičnu foliju, potrebne debljine i dužine. Postupkom ekstrudiranja proizvode se ambalažni materijali u obliku crijeva ili ravnih filmova. Prerada se vrši na tri ekstrudera:

• Koekstruder marke KIEFEL, ukupne instalisane snage (motori i grijači) 500 kW, • Ekstruder marke KUHNE ukupne instalisane snage (motori i grijači) 280 kW, • Ekstruder marke QUEENS ukupne instalisane snage (motori i grijači) 100 kW.

Tokom rada navedenih mašina u pogonu, voda se koristi za hlađenje u zatvorenom sistemu, tako da nema ispuštanja otpadnih voda u kanalizacijski sistem preduzeća.

Slika 3. Ekstrudersko postrojenje KIEFEL


PL MK 03 2



Slika 4. Ekstruder – rotirajuća glava sa balonom PE folije

Mašina za štampanje folije

Mašina za štampanje folije marke ZODIAC, instalisane snage 80 kW i kapaciteta 1.500.000 m štampane folije na godišnjem nivou. Mašina je višebojna i koristi boje za štampu na plastičnoj podlozi. Tokom rada, mašina ne koristi vodu, niti ima ispuštanja iz mašine u kanalizacijski sistem preduzeća.

Mašine za proizvodnju polietilenskih vreća i kesa tregerica (konfekcija)

Proizvodnja konfekcije vrši se od već gotovih i odštampanih polietilenskih crijeva različitih širina i debljina. Mašine za konfekcioniranje folije rade potpuno automatski i mogu se podijeliti u dvije grupe:

• Proizvodnja raznih vrsta industrijskih vreća za zbirna i pojedinačna pakovanja proizvoda kao i vreća za smeće.

• Proizvodnja treger vrećica za široku potrošnju u trgovinama (tregerice).

Industrijske otvorene vreće proizvode se na 3 mašine marke ARVOR: • ARVOR 1100 sa fotoćelijom, instalisane snage 3,5 kW, • ARVOR 1474 bez fotoćelije, instalisane snage 3,5 kW, • ARVOR 872 + mali rolomat instalisane snage 7 kW.


PL MK 03 2



Kapacitet prerade na ovim mašinama je cca 12.000.000 komada, na godišnjem nivou. Tokom rada, mašine ne koriste vodu.

Treger vrećice proizvode se na tri mašine:

• Mašina marke LEMO instalisane snage 38 kW • Mašina marke MOBERT instalisane snage 20 kW • Mašina marke TAJVAN instalisane snage 6 kW

Kapacitet prerade na ovim mašinama je cca 108.000.000 komada, na godišnjem nivou. Tokom rada, mašine ne koriste vodu, niti ima ispuštanja iz mašina u kanalizacijski sistem preduzeća.

Linija za recikliranje otpadne folije

Sva otpadna folija, koja nastaje u proizvodnji polietilena, reciklira se ponovo u granulat i koristi u proizvodnji. Otpad nastaje od isjecanja ručki, za kese tregerice i škarta kod starta mašina ili grešaka u štampi ili proizvodnji. Granulat koji nastaje recikliranjem je odličnog kvaliteta. Ukupno prerađena količina PE u regranulat je cca 10 tona, na godišnjem nivou. Ta količina regranulata se vraća u proizvodnju. Linija se sastoji od mlina za mljevenje folije, ekstrudera i granulatora. Linija je marke EREMA, a ukupna instalirana snaga ove linije je 72 kW. Kapacitet prerade je cca 432 tone/godišnje. Tokom rada, mašina koristi vodu za hlađenje. Maksimalna potrošnja vode mjesečna je 300 m3, međutim mjesečno troši pri radu u dvije smjene 150 m3. Voda nakon hlađenja se ispušta u kanalizacijski sistem preduzeća. Treba istaknuti da je otpadna voda sa ove mašine opterećena komadićima PE granulata, koji se u vodi ne rastvara.

5.1.2 OFFSET ŠTAMPA – ROTACIONA I TABAČNA ŠTAMPA

Priozvodni proces ofsset štampe je smješten u tri hale: KBA, LITOMAN i GEOMAN. Offset štampa se radi na papiru, iz prethodno pripremljenih štamparskih matrica, na mašinama koje štampaju iz arka i na visoko produktivnim linijama za štampu iz role-rotaciona štampa, za štampanje novina i rotaciona štampa za revijalna izdanja. Pojedini štampani proizvodi se dorađuju u konačnu formu (etikete, knjige, katalozi) na knjigovezačkim mašinama: noževi za rezanje papira, mašina za probijanje papira, štanca za nepravilne oblike, mašina za šivanje žicom i potreban ručni alat za knjigovesce. Štamparska boja se dobiva od proizvođača u standardnim pakovanjima od 20 kg, u metalnim kantama ili u velikim pakovanjima u plastičnim kontejnerima, na paletama težine 1000 kg. Boja se na mašinama koristi direktno iz proizvođačeve ambalaže. Količina otpadnog papira koji se šalje na reciklažu, u ovlaštenu firmu Papir servis, je cca 600 tona, na godišnjem nivou.

Priprema štampe

Priprema štampe se odvija u hali GEOMAN.

Priprema štampe vrši se na CTP mašinama (Computer To Plate). To je moderan postupak u kojem se štampa prenosi direktno iz kompjutera na štamparske ploče, bez korištenja fotomehaničkog procesa. Postupak pripreme na štamparskim pločama sastoji se od osvjetljavanja štamparske forme, grijanja-stabilizacije štamparskih dijelova osvijetljene forme, razvijanja osvijetljene forme razvijačem i regeneratorom, ispiranja forme vodom, gumiranja i stabilizacije razvijanih dijelova forme i sušenja štamparske forme.


PL MK 03 2



Priprema se vrši na tri CTP mašine: • CTP mašina za izradu štamparskih matrica marke MAGNUS, instalisane snage 5 kW • CTP mašina za izradu štamparskih matrica marke NEWS 100, instalisane snage 5 kW • CTP mašina za izradu štamparskih matrica marke NEWS 200, instalisane snage 5 kW

Tokom proizvodnog procesa, CTP MAGNUS koristi mjesečno i ispusti cca 6m3 otpadnih voda. Voda se koristi za sapiranje veoma male količine razvijača KODAK R-1080 i R-200 sa offset ploča, kontinuirano dok CTP uređaj radi (dnevno radi prosječno 2 h). Otpadna voda iz mašine se upušta u kanalizacijski sistem preduzeća. Tokom proizvodnog procesa, CTP NEWS 100 koristi mjesečno i ispusti cca 6m3 otpadnih voda. Voda se koristi za sapiranje veoma male količine razvijača KODAK R-1080 i R-200 sa offset ploča, kontinuirano dok CTP uređaj radi (dnevno radi prosječno 2 h). Otpadna voda iz mašine se upušta u kanalizacijski sistem preduzeća. Tokom proizvodnog procesa, CTP NEWS 200 koristi mjesečno i ispusti cca 1,5m3 otpadnih voda. Voda se koristi za sapiranje veoma male količine ravijača KODAK R-1080 i R-200 sa offset ploča kontinuirano dok CTP uređaj radi (dnevno radi prosječno 2 h). Otpadna voda iz mašine se upušta u kanalizacijski sistem preduzeća.

Tabačna štampa

Pogon za tabačnu štampu (štampa na arku) je smješten u hali GEOMAN.

Mašine za štampu na arku, a koji se od isporučilaca nabavlja u formatima A0, B0, C0 i njihovim podformatima, u potpunosti su automatizirane. Osim štamparskih boja, koriste se i aditivi kao izopropilni alkohol, puferi za regulaciju tvrdoće, PH vrijednosti i mikrosimensa vode, koja se koristi za proizvodnju. Boja se nanosi gumenim valjcima na štamparsku formu i prima se na mjesta koja se trebaju reproducirati sa štamparske forme na offsetnu (štamparsku), sa koje se prenosi na papir da se dobije konačna forma i izvrši konačna reprodukcija orginala. Boja se suši penetracijom u papir, uz dodatak sikativa i primjenom IR lampi. Mašine za tabačnu su:

• Štamparska mašina ADASTA, instalisane snage 30,9 kW, • Štamparska mašina HAIDELBERG SPEEDMASTER, instalisane snage 49 kW i • Štamparska mašina GTO, instalisane snage 3,4 kW.

Treba istaknuti da se štamparske boje, te prethodno navedeni aditivi, zadržavaju na papiru i ne postoji mogućnost njihovog isticanja u otpadne vode. Može doći samo do curenja oko mašine, ali u tom slučaju boja se sakupi i skladišti, te odvozi od strane firme registrirane za odvoz otpada.


PL MK 03 2



Slika 5. Mašina za tabačnu štampu

Rotaciona štampa

Linije rotacione štampe i prateća oprema smješteni su u tri objekta: prvi površine 1015 m2, dimenzija 48,00x21,10x8,00 m - hala Lithoman, drugi objekat površine 1800 m2, dimenzija 25,50x68,0x12,00 m u kojem se nalazi Geoman rotacija i prateća oprema – hala Geoman i treći objekt površine 720m2, dimenzija 40x18,5x8m, u kojem se nalazi rotacija KBA – hala KBA.

Svi objekti su izgrađeni kao tvorničke hale metalne nosive konstrukcije obložene termoizolovanim panelima. Krov je pokriven limenim panelima. Pod je izrađen od zaglađenog betona.

Rotaciona štampa se dijeli na novinsku i revijalnu štampu.

Rotaciona štampa - novinska rotacija (Cold set rotacija)

Ovaj pogon je smješten u hali GEOMAN.

Mašina za štampu novinskih izdanja koristi kao materijal za štampu papir u rolama različitih dimenzija. Mašina se sastoji od dijela za postavljanje role papira sa valjcima za zatezanje, agregata za štampu, aparata za savijanje, transportnog dijela za prijenos novina i aparata za bojenje novina. Mašina je potpuno automatizirana i njome se upravlja sa komandnog pulta. Za štampu se koriste štamparske boje na vodenoj bazi. Osim štamparskih boja koriste se i aditivi kao puferi za regulaciju tvrdoće, PH vrijednosti i mikrosimensa vode koja se koristi za proizvodnju. Boja se suši penetracijom u papir, za vrijeme koje je potrebno da papir stigne do mjesta izlaganja.

Mašina za rotaciju je marke GEOMAN-UNIMAN-COLORMAN, instalisane snage 700 kW.


PL MK 03 2



Slika 6. Linija roto štampe Slika 7. Izlaganje štampanog materijala

Mašina GEOMAN-UNIMAN-COLORMAN u radu koristi vodu za vlaženje papira pri štampi. Potrošnja vode na nivou mjeseca je 10 m3, a ispušta se mjesečno 1 m3 u kanalizacijski sistem preduzeća, a dnevno cca 30 litara. Otpadna voda ima sljedeće karakteristike: pufer 3,5% + voda. Mašina se svaka tri mjeseca ispira, sredstvima na eko bazi- SCHWEGO fix 8110K10.

Rotaciona štampa - revijalna rotacija (Heet set rotacija)

Ovaj pogon je smješten u halama LITOMAN i KBA.

Mašina za štampu revijalnih izdanja koristi kao materijal za štampu papira u rolama različitih dimenzija. Mašina se sastoji od dijela za postavljanje role papira sa valjcima za zatezanje, agregata za štampu, komore za sušenje odštampane boje, holendera sa hladnom vodom za vraćanje vlažnosti papiru nakon sušenja, uređaja za premazivanje silikonskim mlijekom koje štiti odštampani materijal od grebanja i prljanja, aparata za savijanje, transportnog dijela za prijenos novina i aparata za brojenje novina. Mašina je potpuno automatizirana i njome se upravlja sa komandnog pulta. Štampa se sa štamparskim bojama na uljnoj bazi, a koriste se kao aditivi: izopropilni alkohol 97%, pufer, sredstvo protiv pjenjenja, sredstvo za regulaciju PH vrijednosti i mikrosimensa vode koja se koristi za proizvodnju.

Boja se suši penetracijom u papir i u komori za sušenje na temperaturi od 90°-100° C kada nastaju otpadni gasovi, koji se ventilacijskim kanalom odvode u atmosferu. Kapacitet postrojenja je 35.000 otisaka na sat 32 stranice u prolazu, obostrano u full coloru, a pri tome koristi sve vrste papira od 38 do 135 g/m².

Prethodno opisana mašina je smještena u hali LITOMAN instalisane snage 400 kW.

Još jedna ovakva mašina, istih karakteristika, ali je instalirane snage 300 kW, smješena je u hali KBA.

Obje mašine koriste vodu u svom radu u sistemu za vlaženje papira. Otpadna voda koja se javlja pri radu ovih mašina ima karakteristike: pufer 3,5%, alkohol izopropilni 7% i ostatak voda.

Mašine troše po 1 m3 vode mjesečno, a otpadna voda cca 0,5 m3 se ispušta u kanalizacioni sistem preduzeća. Nakon ispuštanja otpadne vode sa ovih mašina (2 x mjesečno u sistem po cca 250 litara), tankovi se ispiraju sredstvom na eko bazi - SCHWEGO fix 8110K10.


PL MK 03 2



Grafička dorada

Ovaj pogon je smješten u hali GEOMAN.

Zavisno od vrste grafičkog proizvoda i zahtjeva kupca, vrši se grafička dorada štampanih proizvoda. U grafičkoj doradi koristi se linija za pripremu papira za tabačnu štampu i za rezanje i postavljanje etiketa. Linija se sastoji od lifta sa vagom, izbijačicama zraka, noža za rezanje papira sa stolovima sa zračnim jastucima za transport i tunela za postavljanje etiketa nepravilnog oblika.

Mašine za šivanje grafičkih proizvoda žicom se sastoje od ulagačkog dijela stanice za insertaciju proizvoda, ulagačice stranice omota, šivačice, troreza i izlagajućeg dijela. Mašina šivačice su marke BRAVO PLUS i instalisane snage 25 kW i BRAVO PLUS II instalisane snage 25 kW.

Takođe se koriste i mašina za meki uvez i lijepljenje po hrptu rotobinder AMIGO PLUS instalirane snage 7 kW i mašina za obrezivanje knjiga sa tri strane instalirane snage 4,5 kW.

Tokom grafičke dorade, nema korištenja vode, niti ima ispuštanja iz mašine u kanalizacijski sistem preduzeća.

5.1.3 FLEXO ŠTAMPA – PROIZVODNJA FLEKSIBILNE AMBALAŽE

Pogon FLEXO štampe je smješten u dvije hale: CERUTTI i COMEXI. Hale su međusobno povezane i visinski denivilirane cca 30cm. Razlika visina se kompenzira rampom do ulaza. Hala CERUTTI ima površinu 1150,00m2 dimenzija 54,0x21,0x8,0 m, a druga hala COMEXI ima površinu 457,00m2 dimenzija 48,9x50x8,5m. Objekti su izgrađeni kao tvorničke hale metalne nosive konstrukcije, obložene termoizolovanim panelima. Krov je pokriven limenim panelima. Pod je izrađen od zaglađenog betona i premazan epoksidnom smolom.

Kao sirovina za proizvodnju fleksibilne ambalaže koriste se gotove folije za kaširanje i štamparska boja na bazi nitroceluloze, a kao razrjeđivač se koristi etilni alkohol. Folije se preuzimaju u rolnama, a boja u metalnim ili plastičnim kantama i kontejnerima.

Izrada štamparskih formi

Izrada flexo klišea vrši se na CTP mašini instalirane snage 2,5 kW tako što se laserom prže štamparski motivi na ploči. Tako pripremljena ploča ide u mašinu za osvjetljavanje snage 10 kW, a zatim na ispiranje u mašinu snage 6,5 kW. Ukupna instalirana snaga ove linije iznosi 19 kW. Tečnost sa mašine za ispiranje se destilira, tako da se izvrši recikliranje zaostalih polimera od ispiranja, a voda je u kružnom toku. Nema ispuštanja otpadnih voda iz ove mašine u sistem odvodnje otpadnih voda preduzeća.

Štampa

Pogon štampe je smješten u halama CERUTTI i COMEXI. Linija za štampu se sastoji od mašine za montažu klišea snage 0,5 kW i flekso mašine COMEXI instalirane snage 360 kW. Štamparska boja je na bazi nitroceluloze, a kao razrjeđivač se koristi etilni alkohol. Druga flexo mašina je marke FLEXOTECNICA instalirane snage 360 kW. Kapacitet obje mašine je 2000 - 2400 tona/godišnje. Mašine se čiste etilacetatom, koji se regenerira destilacijom i vraća na ponovno korištenje.


PL MK 03 2



Tokom ovog procesa, nema ispuštanja kemijskih sredstava u otpadne vode (hlađenje mašina se obavlja u zatvorenom sistemu), a otpadni etilacetat odvozi registrirana firma za odvoz otpada (kemijski otpad - firma KEMIS).

Slika 8. Linija flexo štampe

U hali Cerutti je smještena linija za duboku štampu, u devet boja (bakroštampa), instalirane snage 300kW. Ova linija se koristi prilikom proizvodnje najsavremenije flexibilne ambalaže. Priprema matrica (valjaka za štampu) za ovu mašinu se vrši kod kooperanta u Hrvatskoj. Štamparska boja je na bazi nitroceluloze, a kao razrjeđivač se koristi etilni alkohol. Tokom ovog procesa, nema ispuštanja kemijskih sredstava u otpadne vode (hlađenje mašine se obavlja u zatvorenom sistemu), a otpadni etilacetat odvozi registrirana firma za odvoz otpada (kemijski otpad - firma KEMIS).


PL MK 03 2



Slika 9. Linija za duboku štampu (bakroštampa)

Kaširanje

Ovaj pogon je smješten u hali CERUTTI. Mašina za kaširanje instalisane snage 65 kW služi za spajanje (laminiranje) dva ili više slojeva materijala. Za spajanje se koristi ljepilo, koje može biti jednokompnentno i dvokomponentno (ljepilo + katalizator). Ljepila su na bazi poliuretana. Mašina u radu ne koristi vodu, a iz nje se ništa ne upušta u sistem odvodnje otpadnih voda preduzeća.

Rezanje

Pogon Rezanja je smješten u hali CERUTTI. U postupku rezanja učestvuju dvije mašine, jedna za rezanje rolni, a druga za rezanje etiketa. Mašina za rezanje rolni je snage 34 kW i reže materijal na zadatu dimenziju, a mašina za rezanje etiketa na komad je snage 40 kW. Mašine u radu ne koriste vodu, a iz njih se ništa ne upušta u sistem odvodnje otpadnih voda preduzeća. Konfekcija

Pogon konfekcije je smješten u halama CERUTTI i COMEXI. Mašina za izradu sleew etiketa ima snagu 3 kW. U radu se koriste dvije vrste otapala: za PVC materijal se koristi tetrahidrofuran, a za PETG se koristi dioksilan 13. Mašina za izradu DTK/fleksiluk kesa je snage 11 kW i izrađuje kese različitih dimenzija i od raznih materijala, zavisno od zahtjeva kupca. Mašina za izradu vrećica sa donjim varom ima snagu od 4 kW i izrađuje vrećice različitih dimenzija i od raznih materijala zavisno od zahtjeva kupca. Mašine u radu ne koriste vodu.


PL MK 03 2



Destilacija Destilator za etilacetat snage 13 kW služi za regeneraciju zaprljanog etilacetata, postupkom

destiliranja i njegovo ponovno vraćanje u proizvodnju. Destilator za flexosol snage 3,2 kW odvaja flexosol od polimera, skinutog u procesu pranja ploča. Regenerirani flexosol se ponovo koristi za pranje ploča. U radu destilatora, ne koristi se voda, a iz destilatora se ništa ne upušta u sistem odvodnje otpadnih voda preduzeća.

.

5.1.4 MJEŠAONA BOJA Mješaona boja nalazi se u hali roto štampe i dorade i smještena je u posebnoj prostoriji, površine cca

80m2. Linija za miješanje boja marke INKMAKER instalisane snage 0,5 kW je potpuno automatska i kao sirovinu koristi bazu boja direktno iz tvorničkih pakovanja, tako da je mogućnost prosipanja svedena na minimum.

5.1.5 ODRŽAVANJE Proces održavanja mašina, uređaja i alata (preventivno i tekuće održavanje) odvija se uglavnom na

licu mjesta, u tvorničkim halama, jer su mašine gabaritne i fiksirane na temeljima. Radionica za održavanje površine 30m² nalazi se u objektu nova Upravna zgrada i u njoj se uglavnom popravljaju i ispituju elektroničke komponente i obavljaju sitnije mehaničke popravke. Proces održavanja se odvija uz poštivanje okolinskih propisa. Prikupljanje i zbrinjavanje opasnog otpada je riješeno u skladu sa propisima. Otpadni dijelovi se skladište u skladištu za opasan otpad i predaju na zbrinjavanje ovlaštenom sakupljaču. Motorna vozila, kao i viljuškari se održavaju u ovlaštenim servisima.

5.1.6 KOTLOVNICE I KOMPRESORSKA STANICA Kotlovnice

Postojeće kotlovnice snabdjevaju toplotnom energijom proizvodne pogone, upravne zgrade kao i ostale prateće objekte. Kotlovnice su smještene u postojećim građevinskim objektima.


PL MK 03 2



Slika 10: Unutrašnjost kotlovnice

Kotlovnica 1 ima dva kotla od po 720 kW, a kotlovnica 2 jedan kotao od 764 kW instalisane snage. Kotlovi mogu raditi na tečno gorivo ili prirodni gas. Primarno gorivo je prirodni gas, dok se tečno gorivo koristi kao alternativa.

Slika 11: Razvodni cjevovodi

Karakteristike tečnog goriva:

Extra lako gorivo (EL), DIN 51630 (DIO 1.) Viskozitet: 35 Second Redwood = 4 mm2/s, kod 20°C Gustina: ρ= 0,85 kg/l, kod 15°C


PL MK 03 2



Donja ogrijevna moć: Hd= 11,86kWh/kg Tačka palenja: veća od 55°C

Sastav i karakteristike prirodnog gasa:

CH4 95.404 % VOL C2H6 0.847 % VOL C3H8 0.305 % VOL N2 1.836 % VOL CO2 1.412 % VOL Gustina ρ = 0.753 kg/ m3, (P = 1,013 bar. T = 0°C). Donja toplotna vrijednost: Hd = 35170 kJ/m3 = 9,77 kWh/ m3, (P = 1,013 bar. T = 0°C). Relativna gustina u odnosu na zrak: dv = 0.583.

Prostor kotlovnica urađen je prema Pravilniku u pogledu ventilacije, vatrootpornosti zidova, krova, poda, vrata, prozora, slobodnih površina, izlaza iz kotlovnice, ulaza u kotlovnicu, natpisa na izlaznim vratima, natpisa na ulaznim vratima.

Kotlovnice su opskrbljene opremom za početno gašenje požara. Prema pravilniku o smještanju i držanju ulja za loženje (Sl. list br: 45/67), u tački o mjerama sigurnosti, u kotlovnicama se nalaze sanduci sa pijeskom od 0,25 m3.

Tečno gorivo (ekstra-lako EL gorivo) skladišti se u 5 plastičnih rezervoara, zapremine svaki po 2000 litara. Rezervoari su ugrađeni u armirano betonsku prostoriju koja ima izvedenu ventilaciju. Rezervoari imaju pri dnu ventile za pražnjenje. Punjenje goriva se vrši kroz prijemni otvor na vrhu rezervoara.

U skladu sa Pravilnikom o tehničkim normativima za projektiranje, gradnju, pogon i održavanje plinskih kotlovnica; prema Standardu JUS M. E3.432, prema DVGW Radnom listu G622 – Tipsko ispitivanje gasnih uređaja sa ventilatorskim gorionikom na mjestu postavljanja, vrši se funkcionalno ispitivanje gasnih i uljnih ložišnih instalacije kotlovnica u UNIONINVESTPLASTICI svake godine, o čemu postoje i dokazi.

U skladu sa Zakonom o zaštiti zraka (Sl. novine FBIH br. 33/03) i Odlukom o mjerama za očuvanje kvaliteta zraka u Kantonu Sarajevo (Sl. novine KS br. 16/06) i Pravilnikom o monitoringu emisija (Sl. list FBiH br. 19/04) se vrši mjerenje emisija zagađujućih materija iz ložišta.

Kompresorska stanica

Zrak pod pritiskom koji se koristi u tehnološkom procesu dobiva se iz komresorske stanice. Kompresorska stanica nalazi se u zasebnoj prostoriji, iza hale Litoman, površine cca 108m2 i visine 4m. U njoj je smješteno 5 kompresora , sušač zraka, uređaj za filtriranje kondenzata, kao i uređaj za nadređeno upravljanje kompresorima, marke Sigma 4/4. Kompresori su uljni, tako da komprimirani zrak sadrži čestice ulja i vode, pa su neophodni filteri i separatori ulja.

U kompresorskoj stanici se nalaze slijedeći kompresori:

Kompresor Kaeser CSD 122, instalirane snage 75 kW, Kompresor Ingersoll Rand MU37, instalirane snage 37 kW, Kompresor Ingersoll Rand UP5-30, instalirane snage 30 kW, Kompresor Ingersoll Rand UP5-30, instalirane snage 30 kW i Kompresor Atlas Copco GA 30 , instalirane snage 30 kW.

5.1.7 Laboratorija Laboratorija za kontrolu kvaliteta smještena je u prizemlju upravne zgrade II, u prostoriji površine cca

40 m2. U laboratoriji se vrše ispitivanja zatezne čvrstoće laminirane i plastične folije i kontrola otpornosti na habanje i temperaturu. Laboratorija u svom radu ne koristi hemikalije, a čvrsti otpad od ispitanih materijala se reciklira.


PL MK 03 2



Slika 12. Laboratorija za kontrolu kvaliteta

5.1.8 Skladište sirovina i materijala Skladište sirovina i materijala nalazi se u posebnim čvrsto građenim objektima i šatoru u krugu

tvornice. Magacini su opremljeni policama i regalima za skladištenje. Boje su u tvorničkim pakovanjima i smještene u posebnim prostorijama. Tvornica nema zasebno skladište zapaljivih materijala. Hemikalije za čišćenje mašina i razređivači nabavljaju se u kontejnerskim rezervoarima od 1000 l i korištenje na mašinama se vrši direktno iz njih (bez pretakanja).

5.1.9 Upravna zgrada, restoran i kancelarijski prostori Uprava tvornice je smještena u posebnoj zgradi površine cca 400 m2 u kojoj se nalaze kancelarije

direkcije, komercijale i knjigovodstvo. U drugoj zgradi se nalaze prostori za rad sa kancelarijama i radničkim restoranom sa kuhinjom i restoranom sa oko 80 mjesta.

5.1.10 Prostori koje koristi REHAU i MIMS grupa U gornjem dijelu tvorničkog kruga nalazi se prostor iznajmljen firmi REHAU. On se sastoji od

upravne zgrade i skladišta materijala. Na samom ulazu u krug, sa desne strane nalazi se zgrada sa kancelarijama koju koristi MIMS grupa.

5.1.11 Oprema za smanjenje negativnog uticaja Smanjenje negativnog uticaja na okoliš je jedan od glavnih zadataka uprave preduzeća.

Implementacijom standarda okolinskog upravljanja ISO 14001 i certifikacijom od strane DET NORSKE VERITAS-a izvršena je procjena okolinskih rizika i kroz primjenu okolinskih programa poduzete aktivnosti za smanjenje negativnog uticaja. Posebno su značajne aktivnosti na prevenciji mogučnosti okolinskih incidenata i adekvatnom zbrinjavanju opasnog otpada.

Zaštita zraka Sa stanovišta zaštite zraka realizovane su slijedeće aktivnosti:

Vrši se redovno održavanje i funkcionalno ispitivanje gasnih i uljnih ložišnih instalacije kotlovnice svake godine. Dimni plinovi kotlovnice zadovoljavaju zahtjeve Zakona o zaštiti zraka (Sl. novine FBIH br. 33/03) i Odluke o mjerama za očuvanje kvaliteta zraka u Kantonu Sarajevo (Sl. novine KS br. 16/06).


PL MK 03 2



Na odvodu plinova od sušenja boje u komori za sušenje na liniji za revijalnu štampu (Heet set rotacija) izgrađen je metalni dimnjak visine 16 m, radi zaštite susjednih domaćinstava.

Zaštita od buke Preduzete su značajne mjere u smanjenju negativnog uticaja od buke ugradnjom sendvič panela koji

smanjuju širenje buke na svim mjestima u proizvodnom procesu gdje ona nastaje. Ovakva moderna grafička proizvodnja spada u „tihe“ u odnosu na okoliš i susjede. Zaštita radnika je provedena zaštitnim sredstvima na mjestima koja su od strane ovlaštene organizacije procjenjena kao mjesta sa posebnim uslovima. Pravilnim temeljenjem mašine spriječen je prenos vibracija.

Zaštita vode Većina instalisanih mašina imaju zatvorene sisteme hlađenja i zatvoren krug cirkulacije tehnološke

vode. Sa onih mašina koje imaju otvoreni sistem, ispuštanje tehnološke otpadne vode se odvija kako je opisano u poglavljima 5.1.1., 5.1.2. i 5.1.3. Kroz sisteme zaštite vrši se rekuperacija i ponovno korištenje otapala tako da se tečni otpad ne ispušta u kanalizaciju. Sve otpadne vode: tehnološke otpadne vode, sanitarne otpadne vode, otpadne vode iz restorana i oborinske vode sa krovova i kruga svedene su u 2 betonske sabirne septičke jame, koje se redovno prazne specijalnim voziloma, od strane KJKP Vodovod i kanalizacija, jer naselje Semizovac još nema gradsku kanalizaciju, a tvornica nema uređaja za prečišćavanje otpadnih voda. U toku je izrada Glavnog projekta razdvajanja sistema otpadnih voda, od strane IPSA INSTITUTA doo Sarajevo, sa izradom prijedloga ugradnje separatora otpadnih voda kao i načina odvođenja otpadnih voda do Recipijenta.

Zaštita tla U UNIONINVESTPLASTICI se vrši razdvojeno sakupljanje otpada u posebno označene kutije (iz

kancelarija) bačve (iz kruga i proizvodnje) i kontejnere.

Zaštita od prosipanja hemikalija Aktivnosti koje su poduzete za kvalitetniju zaštitu tla od mogućih okolinskih incidenata: zaštita tla je

izvršena primjenom zaštitnih tankvana, na svim mjestima gdje bi moglo doći do prolivanja boja i hemikalija.

Recikliranje plastike U sistemu prerade plastike sav čvrsti plastični otpad regeneriše u postrojenju za reciklažu EREMA i

ponovo vraća u proizvodnju.

Recikliranje papira Sav otpadni papir predaje se sakupljaču otpadnog papira i šalje na recikliranje.

Komunalni otpad Komunalni otpad se sakuplja separatno u kontejnere i predaje gradskom komunalnom preduzeću.

6. DATUM POČETKA RADA POGONA/POSTROJENJA

Tvornica UNIONINVESTPLASTIKA je na ovoj lokaciji počela sa radom 1970 godine kao RO u okviru preduzeća UNIONINVEST. U ratu je tvornica zapaljena i devastirana, da bi nakon preuzimanja od strane MIMS grupe 2000. godine bila obnovljena i dograđena i opremljena za današnju proizvodnju.


PL MK 03 2



7. STUDIJA ZAGAĐENOSTI U NULTOM STANJU

7.1 UVOD Studija o zagađenosti u nultom stanju koja obrađuje trenutno stanje okoliša na datoj lokaciji, popis

mjesta nastanka i kvantitativne i kvalitativne karakteristike svih otpadnih tokova (otpad, buka, emisije u zrak, otpadne vode), uz prikaz emisionih mjesta na mapi lokacije nije urađena. Općenito proizvodnja PE folije i štamparska djelatnost ima uticaj na okolicu na slijedeći način: -nastankom čvrstog i tečnog otpada, -ispuštanjem plinova u atmosferu, -ispuštanjem otpadnih voda i -kao izvor buke. 7.2 VRSTE OTPADA

VRSTE NEOPASNOG OTPADA KLJUČNI BROJ

stare gume 16 01 03 građevinski otpad i otpad od rušenja objekata 17 00 00 drvo 17 02 01 papir i karton 20 01 01 staklo 20 01 02 plastika 20 01 39 metali 20 01 40 miješani komunalni otpad 20 03 01

Tabela 3: Neopasni otpad

VRSTE OPASNOG OTPADA KLJUČNI BROJ

otpadne boje i lakovi koji sadrže organske rastvarače ili druge opasne materije

08 01 11*

otpad od sredstava za uklanjanje/razrjeđivača boja ili lakova

08 01 21*

otpadni štamparski toner koji sadrži opasne materije 08 03 17*

sintetska ulja za motore, pogonske uređaje i podmazivanje

13 02 06*

ambalaža koja sadrži ostatke opasnih materije ili je onečišćena opasnim materijema

15 01 10*

filteri za ulje 16 01 07*

olovne baterije 16 06 01*

rastvarači 20 01 13*

fluorescentne cijevi i ostali otpad koji sadrži živu 20 01 21*

boje, tinta, ljepila i smole koje sadrže opasne materije

20 01 27*

Tabela 4: Opasni otpad


PL MK 03 2



Mjesto nastanka otpada Navedeni otpad nastaje u:

-proizvodnom procesu što podrazumjeva pogone ekstruzije, roto štampe, flexo štampe i dorade, -procesu održavanja i čišćenja mašina, postrojenja i radnih prostora, -procesu skladištenja i manipulacije sirovinama, ambalažom, rezervnim i drugim materijalima i gotovom robom, -restoranu i -kancelarijskim prostorima. Postupanje sa otpadom

Sav neopasni otpad prikuplja se i razvrstava na mjestu nastanka, a odlaže se isključivo na mjestu označenom za privremeno odlaganje neopasnog otpada u krugu tvornice, koje je opremljeno kontejnerima. Na svakom kontejneru nalaze se natpisi vrste otpada koji se odlaže. Zaposlenici su obavezni odlagati otpad isključivo u namjenske kontejnere. Mjesto za odlaganje otpada (kontejneri) je pristupačno vozilima internog transporta, kao i vozilima ovlaštenog sakupljača za prihvat i odvoženje kontejnera.

Sakupljanje i odlaganje opasnog otpada Sav opasni otpad predaje se povjereniku za otpad koji ga nakon evidentiranja deponuje u skladište

opasnog otpada, koje je propisno označeno i ograđeno. Prilikom odlaganja opasnog otpada i ambalaže opasnog otpada vodi se evidencija o odbačenoj količini. Brigu oko zbirne evidencije vodi Stručnjak za upravljanje otpadom. Odvoz opasnog otpada se obavlja periodično i obavlja ga ovlašteni sakupljač na poziv povjerenika za otpad, koji istovremeno vrši nadzor, pravi prateći list opasnog otpada i vodi evidenciju pratećih listova.

7.3 MJERENJE BUKE Načini i mjesta nastanka buke, u pogonskom radu tvornice, su slijedeća:

-istovar, utovar, odnosno interni transport sirovina iz transportnih vozila do skladišta i tvorničkih hala, -rad kompresora u kompresorskoj stanici, -rad strojeva u pogonu ekstruzije, -rad štamparskih strojeva u roto štampi i -rad strojeva u flexo štampi. Transportna sredstva i postrojenja na svim lokacijama su jedina izvorišta buke u tvorničkom krugu. Izvršena su mjerenja od strane firme Tehnounion doo Sarajevo, u novembru 2011. godine, izvještaj u prilogu.

7.4 MJERENJE EMISIJA U ZRAK U Unionivestplastici emisije u zrak nastaju iz kotlovnica i od mašina za revijalnu štampu, tj. gasova

od sušenja boje u komori za sušenje.

Emisije u zrak iz kotlovnice se redovno kontrolišu u skladu sa Kantonalnim propisima. U prilogu dat dokaz o mjerenju emisija produkata sagorijevanja u zrak, iz dimnjaka kotlovnice.


PL MK 03 2



Emisije iz komore za sušenje boje mjerene su na odvodnom ventilacionom kanalu, od strane ovlaštene firme Dvokut doo Sarajevo, izvještaj u prilogu.

7.5 MJERENJE OTPADNIH VODA Prema mjestu nastajanja, otpadne vode se dijele na:

-otpadne tehnološke vode, -oborinske vode sa kruga firme, -oborinske vode sa krovova objekata i -sanitarno-fekalne vode. Institut za hidrotehniku Građevinskog fakulteta Sarajevo uradio je mjerenje na osnovu Pravilnika o vrstama, načinu i obimu mjerenja i ispitivanja ispuštene otpadne vode, otpadne vode i izvađenog materijala iz vodotoka (Sl Novine FBIH br. 48/98) i Pravilnika o izmjenama ovog pravilnika (Sl Novine FBIH br. 56/04). Ova mjerenja se vrše 4 puta godišnje.

Otpadne tehnološke vode (iz procesa proizvodnje i kotlovnice) Otpadne tehnološke vode se odvode do septičkih jama, a zatim otvorenim kanalom duž magistralnog puta M18 do rijeke Bosne.

Oborinske vode sa kruga firme Oborinske vode sa kruga firme odvode se do septičkih jama, a zatim otvorenim kanalom duž magistralnog puta M18 do rijeke Bosne.

Oborinske vode sa krovova objekata Oborinske vode sa krovova objekata odvode se do septičkih jama, a zatim otvorenim kanalom duž magistralnog puta M18 do rijeke Bosne.

Sanitarno-fekalne vode Sanitarno-fekalne vode odvode se do septičkih jama, a zatim otvorenim kanalom duž magistralnog puta M18 do rijeke Bosne.

Shematski prikaz objekata, tokova otpadnih voda i mjernih mjesta u Unioninvestplastici dat je u prilogu.

8. LISTA SIROVINA I POMOĆNIH MATERIJALA Unionivestplastika vrši usluge u oblasti štamparske djelatnosti i preradu plastičnih materijala. Kao

osnovne sirovine za preradu plastičnih masa koriste se granulati polietilena visoke i niske gustoće, dok se u štamparskoj djelatnosti kod roto i tabačne štampe kao glavna sirovina koristi roto papir, papir u tabacima i štamparska boja. Za flexo štampu glavnu sirovinu predstavljaju gotove folije, ljepilo i štamparske boje.


PL MK 03 2



U slijedećem poglavlju je data lista sirovina i pomoćnih materijala, uključujući hemijske supstance i gorivo (naziv sirovine, godišnja potrošnja, potrošnja po jedinici proizvoda, ukupni godišnji trošak, opis komponenti ili osobina sa značajnim efektima po okoliš, metoda nabavke, skladištenja i transfera).

8.1 LISTA SIROVINA I POMOĆNIH MATERIJALA, UKLJUČUJUĆI HEMIJSKE SUPSTANCE I GORIVO

Naziv sirovine Jed. mjere

Godišnja potrošnja

Potrošnja po jedinici proizvoda

Opis komponenti ili osobina sa

značajnim efektima po

okoliš

Metoda nabavke Skladištenje Transfer

Ekstruzija

Granulat-Polietilen niske gustoće Tona 520

Plastični materijal regeneriše se,

nema negativnog uticaja na okoliš

PR-09 Nabavka

Na paletama u originalnim

pakovanjima (vreća od 25

kg)

GranulatPolietilen visoke gustoće Tona 115



PR-09 Nabavka



kg

Masterbach Tona 2,5



PR-09 Nabavka



kg

Flexo štampa

Etilacetat Tona 33

Zadržati i pokupiti izljev negorivim, apsorbirajućim

materijalom, na pr. pijeskom, zemljom,

vermikulitom, diatomejskom

zemljom i smjestiti u kontejner za

odlaganje.

PR-09 Nabavka

U originalnim pakovanjima-

plastičnim kontejnerima

od 1.000 litara

Flehothinner (etil alkohol+5% etil

acetat) Tona 42




zemljom i smjestitiu kontejner za

odlaganje.

PR-09 Nabavka



od 1.000 litara


PL MK 03 2








okoliš


Etoksipropanol Tona 3,5





odlaganje.

PR-09 Nabavka


plastična burad od 200

litara

Flexosol (dekahidronaftalen

, mješavina alifatskihkarbonata

Tona 0,7

Može uzrokovati dugoročne štetne

posljedice na vodeni okoliš. Pokupiti s tvari koja upija ulje.

Čuvati u prikladnim, zatvorenim

spremnicima za odlaganje. Isprati s

mnogo vode.

PR-09 Nabavka



litara

Boje za flexo štampu Tona 38





odlaganje. Poželjno očistiti deterdžentom.

Izbjegavati upotrebu otapala.

PR-09 Nabavka

U originalnim pakovanjima-metalne kante

od 20 kg

Lakovi za flexo štampu Tona 5







PR-09 Nabavka


od 20 kg


PL MK 03 2








okoliš


Ljepilo dvokomponentno (4,4 metil difenil

diizocijanat-difenilmetan-4,4

diizocijanat

Tona 7

Mehanički pokupiti sa nezapaljivim

apsorcijskim materijalom i čuvati u

spremnicima za odlaganje opasnog

otpada.

PR-09 Nabavka


od 20 kg

Katalizator propilen glikol (4,4 difenilmetandiizocij

anat prepolimer)

Tona 4




otpada.

PR-09 Nabavka


od 20 kg

Offset štampa

Boja za revijalnu štampu Tona 44







PR-09 Nabavka

U originalnim pakovanjiima-

metalni kontejneri od

1.000 kg

Boja za novinsku štampu Tona 25

Pomesti i odložiti u odgovarajući

kontejner, uskladiti s lokalnim propisima.

PR-09 Nabavka

U originalnim pakovanjiima-

metalni kontejneri od

1.000 kg

Boja za tabačnu štampu Tona 3

Pomesti i odložiti u odgovarajući

kontejner, uskladiti s lokalnim propisima.

PR-09 Nabavka

U originalnim pakovanjima-metalne kutije od 2,5 ili 5 kg

Pufer za revijalnu štampu 577 Tona 3,5

Spriječiti istjecanje i izlijevanje u vodotokove i

drenažne sustave postavljanjem

pješčanih (mogu se koristiti slični

materijali) brana i pregrada.

Omogućiti dobru

PR-09 Nabavka



litara


PL MK 03 2








okoliš


ventilaciju.

Pufer za novinsku štampu 935 (5 hloro2metil-2H-

izotiazol-3,1 (ecno247-500) i

metil-2H-izotiazol-3,1

Tona 5


drenažne sustave postavljanjem

pješčanih (mogu se koristiti slični

materijali) brana i pregrada.

Omogućiti dobru ventilaciju.

PR-09 Nabavka



litara

Sredstvo za pranje štamparskog stroja

EC-WASH Tona 6




otpada.

PR-09 Nabavka



litara

Razvijač za CTP ploče negativ 200

developer Tona 0,5


drenažne sustave. Mehanički pokupiti

sa nezapaljivim apsorcijskim materijalom i čuvati u


otpada.

PR-09 Nabavka


plastični kanisteri od 5

litara

Razvijač za CTP ploče negativ 1080

termal Tona 2,9





otpada.

PR-09 Nabavka



litara

Regenerator za CTP ploče 220 R

(K2SiO3) Tona 2,5



PR-09 Nabavka



litara


PL MK 03 2








okoliš




otpada.

Alkohol izopropilni Tona 10

Spriječiti da hemikalija dospije u kanalizacionu

mrežu, vodotokove,

podzemne vode. Ukoliko do toga dođe obavijestiti

nadležne i postupiti prema

lokalnim propisima.

PR-09 Nabavka



od 1.000 litara

Održavanje

Ulje hidraulično Tona 1

U viljuškarima. Kod pravlnog

rukovanja nema zanačjnijeg uticaja na okoliš. Otpadno

ulje se zbrinjava kao opasni otpad (ovlaštena firma vrši zbrinjavanje)

PR-09 Nabavka

U originalnim pakovanjima-metalna burad od 200 litara ili


litara

Ulje kompresorsko Tona 0,1

U kompresorima. Kod pravlnog


ulje se zbrinjava kao opasni otpad (ovlaštena firma

vrši zbrinjavanje).

PR-09 Nabavka



litara

Ulje motorno Tona 0,03

U vozilima. Kod pravilnog


ulje se zbrinjava kao opasni otpad (ovlaštena firma vrši zbrinjavanje)

PR-09 Nabavka



litra

Maziva za podmazivanje Tona 0,05

Spriječiti da proizvod dospije do površinskih

voda, ne sapirati u

PR-09 Nabavka U originalnim pakovanjima-metalna burad

od 50 kg ili


PL MK 03 2








okoliš


kanalizaciju. Velike emisije mogu imati štetan ili ometajući

efekat.

plastične kutije od 1 ili 2

kg

Kočiono ulje Tona 0,01

U viljuškarima. Nema zanačjnijeg uticaja na okoliš

(zbog male količine koja se

koristi). Otpadno ulje se zbrinjava kao opasni otpad (ovlaštena firma vrši zbrinjavanje)

PR-09 Nabavka

U originalnim pakovanjima-plastične boce

od 1 litra

Sredstvo za ručno i mašinsko pranje podova koncentrat

Tona 0,05

Ne prosipa se u velikim

koncentracijam tako da nema

značajnijeg uticaja na okoliš

PR-09 Nabavka



litara

Univerzalni čistač za odvode (Cilit

Beng) Tona 0,02




PR-09 Nabavka


plastičnim bocama od 1

litra

Sredstvo za uklanjanje

masnoće (Cilit) Tona 0,02




PR-09 Nabavka



litra

Sredstvo za dezinfekciju i čišćenje

(Domestos)

Tona 0,05




PR-09 Nabavka



litra

Deterđent za suđe, (Fairy) Tona 0,2




PR-09 Nabavka


plastičnim kanisterima od

5 litara

Sredstvo za dezinfekciju prostorija za

pripremanje hrane ph 12-12,5

Tona 0,03




PR-09 Nabavka



litra


PL MK 03 2








okoliš


Solna kiselina Tona 0,03




PR-09 Nabavka



litra

Tabela 5: Godišnja potrošnja sirovina i pomoćnih materijala sa značajnim efektima po okoliš

R.br. Sirovine i komponente Vrijednost sirovina i komponenti u KM

2009. godina 2010. godina 1. Granulat-polietilen 2.100.000 2.550.000

2. Masterbach 35.000 12.000

3. Etilacetat 105.000 70.000

4. Flexothinner 143.000 86.000

5. Etoksipropanol 23.000 14.000

6. Flexosol 7.000 7.000

7. Boje za flexo štampu 500.000 296.000

8. Lakovi za flexo štampu 37.000 26.000

9. Ljepilo dvokomponentno 67.000 84.000

10. Katalizator propilen glikol 45.000 47.000

11. Boja za revijalnu štampu 269.000 248.000

12. Boja za novinsku štampu 260.000 95.000

13. Boja za tabačnu štampu 40.000 33.000

14. Pufer za revijalnu štampu 577 10.000 21.000

15. Pufer za novinsku štampu 935 27.000 32.000

16. Sredstvo za pranje štamparskog stroja EC-WASH 10.000 15.000

17. Razvijač za CTP ploče negativ 200 developer 4.500 2.500

18. Razvijač za CTP ploče negativ 1080 termal 14.000 11.000

19. Regenerator za CTP ploče 220 R 13.000 10.000

20. Alkohol izopropilni 40.000 17.000

21. Ulje hidraulično 3.000 3.000

22. Ulje kompresorsko 4.000 4.000

23. Ulje motorno 800 800

24. Maziva za podmazivanje 500 500

25. Kočiono ulje 200 150

26. Sredstvo za ručno i mašinsko pranje podova koncentrat 1.000 700

27. Univerzalni čistač za odvode (Cilit Beng) 100 100

28. Sredstvo za uklanjanje masnoće (Cilit) 100 100

29. Sredstvo za dezinfekciju i čišćenje (Domestos) 100 100


PL MK 03 2



30. Deterđent za suđe, (Fairy) 600 600

31. Sredstvo za dezinfekciju prostorija za pripremanje hrane ph 12-12,5

100 100

32. Solna kiselina 50 50

Tabela 6: Vrijednost utrošenih sirovina i komponenti

8.2 OPIS KOMPONENTI ILI OSOBINA SIROVINA SA ZNAČAJNIM EFEKTIMA PO OKOLIŠ

Procjena uticaja pojedinih sirovina ili komponenti na okoliš data je u dokumentima ISO 14001:2004 i to procedura PR-22 Identifikacija i vrednovanje okolinskih aspekata, IZV.PR-22.01 Faktori procjene aspekata okoliša, IZV-PR-22-02 Lista značajnih aspekata okoliša i IZV.PR-22.03 Lista aktivnosti i okolinskih aspekata vezanih za njih. Opis pojedinih komponenti dat je u kemijsko-tehničkim listovima u prilogu.

8.3 METODA NABAVKE Metode nabavke propisane su opisane su u dokumentima ISO 9001:2008, Procedura za nabavku

PR-09 Nabavka.

8.4 METODA SKLADIŠTENJA Skladišta sirovina nalaze se u krugu tvornice u zatvorenim objektima, velikom šatoru i plastičnim

kontejnerima zapremine 1000 l. Skladište zapaljivih materijala nije još izgrađeno. Metode skladištenja opisane su u dokumentima ISO 9001:2008, Uputstvo: UP.09.01 Uputstvo za rad skladišta.

8.5 PRIJEM MATERIJALA U SKLADIŠTE Prijem materijala u skladište propisan je dokumentima ISO 9001:2008

Uputstvo: UP.09.01 Uputstvo za rad skladišta.

8.6 INTERNI TRANSPORT

Interni transport obavlja se viljuškarima, sa pogonom na naftu.

9. IZVORI I POTROŠNJA VODE I ENERGIJE Tvornica je priključena na elektroenergetski sistem. Snabdijevanje električnom energijom je iz

distributivne mreže visokog napona. Ukupna instalisana snaga dvije trafostanice je 3.260 kW. Ne postoji alternativni pravac napajanja električnom energijom.

Tvornica je priključena na gasovod, dolaznog pritiska od 3 bar. Izvor vodosnabdijevanja je lokalni gradski vodovod naselja Semizovac.

U okviru certificiranog sistema integrisanog upravljanja kvalitetom i okolišem prema standardima ISO 9001: 2008 i ISO 14001:2004 izrađena je dokumentovana procedura PR-27 Racionalna potrošnja energenata i zbrinjavanje otpada.


PL MK 03 2



9.1 VODA

Mjesec Januar Februar Mart April Maj Juni Juli August Septembar Oktobar Novembar Decembar Ukupno

Utrošak (m3)

2.059 1.851 2.031 2.000 2.338 2.362 2.169 2.318 2.952 2.845 2.966 2.676 28.567

Tabela 7: Potrošnja vode u periodu od 01.01.2011.- 31.12.2011. godine

9.2 ENERGIJA


Utrošak (kW) 237.621 201.870 233.292 220.510 207.027 206.960 198.459 205.684 185.410,5 204.998 202.047 207.246 2.511.124

Tabela 8: Potrošnja električne energije u periodu od 01.01.2011.- 31.12.2011. godine


Utrošak (Sm3)

3.429,7 3.071,59 1.936,49 946,99 527,23 452,56 465,92 547,78 568,2 887,84 1.961,42 13.728,25 28.073,97

Tabela 9: Potrošnja prirodnog gasa u periodu od 01.01.2011.- 31.12.2011. godine

10. MJERE ZA ODRŽAVANJE I ČIŠĆENJE OPREME Održavanje i čišćenje mašina i opreme regulisano procedurama i radnim uputstvima koji su sastavni

dio sistema upravljanja kvalitetom i sistema okolinskog upravljanja za koje je dobiven Certifikat ISO 9001: 2008 i ISO 14001:2004.

Cilj održavanja je pravovremeno otkrivanje nedostataka i kvarova, koji bi mogli ugroziti proizvodnju. Provodi se preventivno održavanje kroz preventivne preglede i korektivno održavanje u slučaju kvara. Preventivni pregledi izvršavaju se prema uputstvima za svaki tip sredstva i vrstu pregleda, koji su propisani od strane proizvođača opreme. Nadzor na mašinama i uređajima kao i čišćenje istih vrše radnici koji ih opslužuju, a sedmične i mjesečne preglede, kao i godišnje remonte, vrši Služba održavanja postrojenja. U slučaju većih kvarova angažuju se serviseri iz inostranstva, koji su specijalizovani po pojedinim segmentima rada mašina i uređaja.

Svi zaposlenici prolaze odgovarajuću obuka za siguran rad o čemu se vodi evidencija. Obuku uposlenika za rad na mašinama ili uređajima obavlja stručna komisija Društva. Dodatno usavršavanje uposlenika se obavlja i prilikom intervenisanja ino servisera na pojedinim mašinama. Ovlaštena institucija vrši redovni pregled ispravnosti i sigurnosti opreme u zakonom propisanim rokovima o čemu se izdaje dokument UPOTREBNA DOZVOLA za uređaj – opremu .


PL MK 03 2



U uputstvima za radnike na održavanju propisana je pravilna upotreba hemijskih sredstava koja bi mogla imati negativan uticaj na okoliš kao i pravilno odlaganje opasnog otpada. Preventivno održavanje je ustanovljeno terminskim planom periodično, a u slučaju potrebe i vanredno, sa tačnim vođenjem adekvatne mašinsko-tehničke knjižice. Na ovaj način nema posebnog i štetnog uticaja na okoliš.

Mjere koje se preduzimaju za čišćenje pogona su dnevne aktivnosti uposlenika na čišćenju svog radnog mjesta po pojedinim mašinama, kao i sedmično čišćenje pogona uređajem za pranje podova KARCHER 45/40, koji kao sredstvo za čišćenje koristi kombinaciju vode i sredstva RM 55 ASF, koje prema sigurnosnoj listi nije deklarisano kao opasna hemikalija. Pakovanje sredstva RM 55 ASF je u PVC kanisterima po 20 litara i to je zaliha za jednu godinu.

Mjere zaštite na radu su: -radne i pomoćne prostorije su dovoljno osvijetljene ili prirodnim ili vještačkim osvjetljenjem, -radne prostorije se u zimskom periodu redovno zagrijavaju, -visina radnih i pomoćnih prostorija, kao iskladišta je odgovarajuća, -podovi radnih prostorija su čvrsti, ravni, ne propuštaju vlagu i pogodni su za održavanje, -u radnim prostorijama je obezbijeđena kako prirodna tako i vještačka ventilacija, -svi objekti imaju odgovarajuće sanitarne prostorije, -električne instalacije, gasne instalacije, instalacije komprimiranog zraka i instalacije grijanja su izvedene i održavaju se u skladu sa važećim propisima, -svi objekti su zaštićeni od udara groma, postavljanjem odgovarajuće gromobranske instalacije, -svi prilazni putevi, prolazi kao i putevi komunikacije su stalno slobodni i prohodni, -svi radnici u Društvu su prošli obuku za pružanje prve pomoći, -svi pogoni su opremljeni sa ormarićima prve pomoći, -na specifičnim radnim mjestima su obezbijeđena i pripadajuća zaštitna sredstva i -svi pogoni su opremljeni sa odgovarajućim aparatima za početno gašenje požara (prah ili CO2) .

11. OPIS POSTOJEĆEG MONITORINGA Kroz tačku 5. izvršena je identifikacija trenutnih uticaja na okoliš. Ovi uticaji vezani su za ispuštanje

otpadnih voda, emisije u zrak, nastanak čvrstog otpada i buku. Takođe su opisani svi objekti (tehnološki procesi) nastanka uticaja na okoliš. Do sada na lokaciji tvornice je vršen redovan monitoring emisija iz ložišta iz kotlovnice a još nije izvršeno je mjerenje buke, mjerenje kvaliteta zraka, analiza otpadnih voda,. Periodičan ili kontinuiran monitoring ostalih uticaja na okoliš nije vršen.

11.1 MONITORING BUKE

U svrhu ocjene trenutnog stanja na lokaciji će biti izvršeno mjerenje buke. Firma Tehnounion doo Sarajevo je izvršila mjerenje. Monitoring će se vršiti redovno. Predviđena učestalost monitoringa: Jednom godišnje.

11.2 MONITORING OTPADNIH VODA

Pod otpadnim vodama u ovom slučaju podrazumijevaju se atmosferske vode prikupljene sa parkinga i internih saobraćajnica. Trenutno nije izvršeno nulto mjerenje zagađenosti otpadnih voda iz proizvodnih hala. Unioninvestplastika plaća posebnu vodoprivrednu naknada za zaštitu voda na osnovu utvrđenog stepena zagađenja otpadnih voda izraženog preko broja EBS (Ekvivalentni Broj Stanovnika). Predviđena učestalost monitoringa: 4 puta godišnje, u skladu sa Pravilnikom o graničnim vrijednostima opasnih i štetnih materija za tehnološke otpadne vode, prije njihovog ispuštanja u sistem javne kanalizacije odnosno u drugi prijemnik (Sl. Novine FBiH br. 50/07).


PL MK 03 2



11.3 MONITORING EMISIJE U ZRAK

Vršen je redovan monitoring emisija zagađujućih materija iz ložišta kotlovnice u skladu sa Zakonom o zaštiti zraka (Sl. novine FBIH br. 33/03), Odlukom o mjerama za očuvanje kvaliteta zraka u Kantonu Sarajevo (Sl. novine KS br. 16/06), Pravilnikom o monitoringu emisija (Sl. list FBiH br. 19/04) i Pravilnikom o monitoringu emisija zagađujućih materija u zrak (Sl. novine FBiH br. 12/05). Izvršeno je mjerenje sljedećih parametara: azotni oksidi (NO, NO2, NOX), sumpordioksid (SO2) lebdeće čestice prečnika ispod 10 (PM10), kisik (O2), ugljenmonoksid (CO), te meteorološki parametri: brzina i smjer vjetra, temperatura, relativna vlaga i atmosferski pritisak. Predviđena učestalost monitoringa: Jednom godišnje. 11.4 MONITORING OTPADA

Monitoring otpada na lokaciji trenutno se provodi u skladu sa Planom upravljanja otpadom. Provodi se njegovo klasificiranje na opasni i neopasni. Vrši se selektivno odlaganje i prikupljanje otpada, te njegov odvoz. Komunalni otpad odvozi se na gradsku deponiju komunalnog otpada, stara ulja odvozi ovlaštena firma, stari akumulatori se prodaju firmi koja se bavi reciklažom istih, ketridži se predaju firmi koja se bavi reciklažom istih. Predviđena učestalost monitoringa: Stalna aktivnost na lokaciji.

Vrsta otpada Konačni tretman

Miješani komunalni otpad Skupljanje i odvoz na deponiju KJKP „RAD“ d.o.o. Sarajevo

Papir Prikupljanje i odvoz „PAPIR SERVIS“ d.o.o Sarajevo

Akumulatori Prikupljanje-ovlašteni odvoz „KEMOKOP“ d.o.o. Tuzla

Ambalaža Prikupljanje-ovlašteni odvoz „KEMOKOP“ d.o.o. Tuzla

Otpadne materije iz septičkih jama i propiranja kanalizacije

Crpanje septičkih jama KJKP „VODOVOD I KANALIZACIJA“ d.o.o. Sarajevo

Fluoroscentne cijevi i sijalice Prikupljanje-ovlašteni odvoz „KEMOKOP“ d.o.o. Tuzla

Otpadna ulja iz radionice Prikupljanje-ovlašteni odvoz „KEMOKOP“ d.o.o. Tuzla

Otpadno ulje iz kuhinje Prikupljanje-ovlašteni odvoz „KEMOKOP“ d.o.o. Tuzla

Drveni otpad Odvoze radnici i koriste za loženje Tabela 10: Način skladištenja otpada

Izvještaji o rezultatima izvršenih mjerenja se dostavljaju Kantonalnom i Federalnom ministarstvu zaštite okoliša, Federalnom ministarstvu poljoprivrede vodoprivrede i šumarstva, Agenciji za vodno područje rijeke Save kao i Službi za komunalne poslove Općine Vogošća. Predviđeni termini za dostavu izvještaja o rezultatima izvršenih mjerenja su: za monitoring otpadnih voda 4 puta godišnje, za monitoring buke jednom godišnje, za monitoring emisije u zrak jednom godišnje i monitoring otpada jednom godišnje.Predmetni izvještaji se dostavljaju u formi dopisa o provedenoj aktivnosti, uz priložene rezultate mjerenja ovlaštene firme za tu vrstu posla.


PL MK 03 2



12. OPIS POSTOJEĆIH MJERA PREVENCIJE NASTANKA EMISIJA, POSTOJEĆIH MJERA ZA SVOĐENJE UPOTREBE SIROVINA, VODE I ENERGIJE NA MINIMUM, OPIS KONAČNOG TRETMANA OTPADNIH TOKOVA (PREČIŠĆAVANJE I KONAČNO ZBRINJAVANJE) I NJIHOVA USPOREDBA SA ONIM DATIM U NAJBOLJOJ RASPOLOŽIVOJ TEHNOLOGIJI

12.1 POSTOJEĆE MJERE PREVENCIJE NASTANKA EMISIJE I MJERE ZA SVOĐENJE UPOTREBE SIROVINA, VODE I ENERGIJE NA MINIMUM

BAT (Best Available Technology) podrazumijeva primjenu najučinkovitije tehnike raspoložive u pojedinom industrijskom sektoru sa ciljem postizanja visokog stupnja zaštite okoliša. Dokaz kojim se uzima da je predložena tehnika BAT jeste uspješna primjena te tehnike u jednom ili više postrojenja negdje u svijetu.

BAT referentni dokumenti sadrže veliki broj informacija tehničkih, okolišnih i ekonomskih za sektore koje pokriva IPPC Direktiva. BAT za štamparsku industriju izdao je 1998 godine Savjet ministara Nordijskih zemalja (Danska, Island, Norveška, Švedska i Finska).

Nordic Council of Ministers Store Strandstrasde 18 DK-1255 KobenhavnK

Glavna okolinska pitanja povezana sa štamparskom industrijom i preradom plastike su emisije u zrak te potrošnja energije. Pošto je kod svih proizvodnih linija u Unioninvestplastici upotreba vode u zatvorenom krugu (recirkulacij) uz rekuperaciju upotrebljenih hemikalija to ova tehnologija ne doprinosi dodatnom zagađivanju voda. Glavni izvor energije za grijanje je zemni gas dok se loživo ulje se koristi samo kao rezervni energent tako da je manipulacija gorivom svedena na minimum. Interni transport se obavlja viljuškarima na pogon TNG-om te je izbjegnuta manipulacija naftom i tečnim gorivima.

Emisije relevantne za štamparsku industriju su:

emisije u zrak (VOC); isparenja od sušenja boja iz komore za sušenje emisije u zrak od sagorijevanja prirodnog gasa u kotlovnici Ostale emisije čiji je efekat malen i/ili lokalnog nivoa su čvrsti otpad, buka, neugodni mirisi.

12.1.1 RACIONALIZACIJA POTROŠNJE SIROVINA Unionivestplastika je kroz nove investicije uvela čitav niz mjera za štednju sirovina kroz postupke

rekuperacije i reciklaže. Sav škart i probni proizvodi od polietilena se recikliraju u zasebnom postrojenju za reciklažu i regranulat se ponovo koristi kao sirovina. Sve mašine imaju zatvoreni sistem cirkulacije vode. Sav otpadni papir se reciklira. Na lokaciji Unioninvestplastike javljaju se slijedeće emisije: emisija u zrak, emisija u vode i buka. U svrhu smanjenja ovih emisija, kao i uštede upotrebe vode i energije vrše se određene radnje koje će biti date u nastavku. Trenutno se na lokaciji vrše određene radnje i sprovode mjere za smanjenje emisija i svođenje upotrebe sirovina, vode i energije na minimum, i to: -svi rezervoari za skladištenje tečnih sirovina i mjesta za pretakanje posjeduju propisne prihvatne tankvane, osnovna mjera je da se iste redovno čiste i održavaju,


PL MK 03 2



-svođenje upotrebe energije i vode na minimum riješeno je praksom “dobrog domaćina“ (Good House Keeping) -isključivanje motora i opreme koja se ne koristi, -pravilno rukovanje opremom (redovne obuke rukovaoca), -redovno održavanje opreme, postrojenja i mehanizacije, -kod nabavke opreme kupuju se motori sa manjom potrošnjom energije, -zamjena česmi, gumica i općenito redovno održavanje opreme u objektima i radnim prostorima, -zbrinjavanje određenih vrsta otpada regulirano je posebnim ugovorima sa ovlaštenim firmama za zbrinjavanje pojedinih vrsta otpada, -redovno čišćenje zaprljanih površina, -kod nabavke hemijskih sredstava za čišćenje opreme nabavljaju se isključivo netoksične, biorazgradljive i ekološki prihvatljive hemikalije 12.2 OPIS KONAČNOG TRETMANA OTPADNIH TOKOVA (PREČIŠĆAVANJE I

KONAČNO ZBRINJAVANJE) I NJIHOVA USPOREDBA SA ONIM DATIM U NAJBOLJOJ RASPOLOŽIVOJ TEHNOLOGIJI

Otpadni tok Vrsta tretmana Mjesto konačnog odlaganja

Otpadne vode

Oborinske vode sa parking površina i internih saobraćajnica Otvorena kišna kanalizacija

Sanitarno-fekalna otpadna voda Septičke jame

Tehnološke otpadne vode Septičke jame

Oborinske vode sa krovova Septičke jame i otvorena kišna kanalizacija

Emisije u zrak

Emisije iz kotlovnice su pod stalnim monitoringom i zadovoljavaju standarde U zrak

Emisije iz postrojenja za štampu su pod stalnim monitoringom U zrak

Kretanjem i radom transportnih sredstava i opreme nastaju izduvni gasovi, kao produkt sagorijevanja goriva u motorima. U svrhu samnjenja uticaja vrši se isključivanje motora vozila i opreme kada su zaustavljena nakratko u proceseu rada. Nabavlja se u principu oprema na električni pogon odnosno pogon plinom kad god je moguće.

U zrak

Buka Buka od mašina i opreme se umanjuje redovnim održavanjem U okolinu

Otpad Otpad se prikuplja i odvozi u odgovarajuće kontejnere. Zbrinjavanje od strane ovlaštenih firmi

Tabela 11: Otpadni tokovi


PL MK 03 2



13. ANALIZA PODATAKA O POTROŠNJI SIROVINA I EMISIJAMA

13.1 PRAGOVI/GRANIČNE VRIJEDNOSTI I MJERE ZA REGULISANJE EMISIJE Analiza podataka o potrošnji sirovina i emisijama u skladu sa propisima o graničnim vrijednostima

emisija i preporukama datim u dokumentu o najboljoj rapoloživoj tehnologiji će biti data nakon dobivanja podataka o izvršenih mjerenjima.

14. AKTIVNOSTI I MJERE ZA SMANJENJE EMISIJA IZ POGONA U SKLADU SA BAT-ovima

14.1 SMANJENJE EMISIJE

Emisije Mjere za smanjenje emisija Rokovi za izvršenje

Voda Potrebno je izvršiti ugradnju uređaja za tretman otpadnih voda prije ispuštanja u gradsku kanalizaciju 2013.

Buka Voditi računa o ispravnosti opreme i strojeva, tj. vršiti redovno mjerenje, održavanje i tehničke kontrole. � konstantno

Zrak

Ugraditi sistem za prečišćavanje otpadnih gasova iz komore za sušenje boje na mašinama LITHOMAN i KBA 2015.

Redovno održavati i tehnički kontrolisati transportnu mehanizaciju. Redovno vršiti mjerenja emisija iz kotlovnice (jednom godišnje).

konstantno

Otpad Uspostaviti provođenje Plana upravljanja otpadom u potpunosti 2011.

Tabela 12: Mjere za smanjenje emisija iz pogona i postrojenja

14.2 RACIONALIZACIJA POTROŠNJE SIROVINA

Mjere za racionalizaciju potrošnje sirovina i komponenti Rokovi za sprovodenje mjeraRacionalna potrošnja sirovina i komponenti provodi se kroz slijedeće mjere:

1. redovan pregled i održavanje svih mašina i opreme 2. stalna obuka i praćenje rada zaposlenih 3. kontinuirano poboljšanje svih procesa 4. smanjenje škarta u proizvodnji 5. smanjenje broja ili dužine probnih otisaka odnosno

škarta kod puštanja mašina u rad 6. racionalna potrošnja hemikalilija za čišćenje i

održavanje mašina i prostora

Sve pomenute aktivnosti potrebno je odmah sprovoditi

Tabela 13: Racionalna potrošnja sirovina


PL MK 03 2



14.3 RACIONALIZACIJA POTROŠNJE VODE I ENERGIJE

Tabela 14: Mjere i aktivnosti za smanjenje potrošnje vode i energije

15. PRIJEDLOG MONITORING PLANA

15.1 ZAKONSKI OKVIR Obzirom da proizvodnja u Unioninvestplastici ima uticaj na okolinu potrebno je predvidjeti program

praćenja stanja okoliša koji proizlaze iz aktuelne zakonske regulative. Osnova za mjerenja i ocjenu uticaja izvršiće se u skladu sa slijedećim Zakonima i Pravilnicima: Zakon o zaštiti okoliša (Sl. novine FBiH br. 33/03 od 19.7.2003.) Zakon o izmjenama i dopunama zakona o zaštiti okoliša (Sl. novine FBiH br. 38/09 od 10.6.2009.) Pravilnik o izmjenama i dopunama pravilnika o uvjetima za podnošenje zahtjeva za izdavanje okolinske dozvole za pogone i postrojenja koja imaju izdate dozvole prije stupanja na snagu Zakona o zaštiti okoliša (Sl. novine FBiH br. 29/08 od 28.5.2008.) Pravilnik o monitoringu emisija zagađujućih materija u zrak (Sl. novine FBiH br. 12/05) Pravilnik o graničnim vrijednostima kvalitete zraka (Sl. novine FBiH br. 12/05) Pravilnik o graničnim vrijednostima emisije zagađujućih materija u zrak (Sl. novine FBiH br. 12/05) Pravilnik o graničnim vrijednostima opasnih i štetnih materija za tehnološke otpadne vode prije njihovog ispuštanja u sistem javne kanalizacije odnosno u drugi prijemnik (Sl.Novine FBiH 50/07) Pravilnik o dozvoljenim granicama intenziteta zvuka i šuma (Sl. list SRBiH br. 46/89) Zakon o zaštiti od buke (Sl. novine KS br. 26/07) Uputstvo o utvrđivanju dozvoljenih količina štetnih i opasnih materija u zemljištu i metode njihovog ispitivanja (Sl. novine FBiH br. 11/99).

Mjere za smanjenje potrošnje prirodnih resursa (vode i energije) Rokovi za sprovodenje mjera

Svođenje upotrebe energije i vode na minimum rješiti slijedećim aktivnostima, uz minimalne troškove, kao što su:

1. praćenje i primjena novih tehnologija 2. nabavljati uvijek elektromotore sa smanjenom potrošnjom energije 3. kontinuirano unapređenje i poboljšanje postojećih tehnologija 4. intezivno održavanje opreme i promptno zamjena neispravne 5. maximalno korištenje gasa kao minimalnog zagađivača 6. kod grijanja naftom, kao alternativnim gorivom, temperature zagrijavanja će se smanjiti za dva Stepena

Sve pomenute aktivnosti potrebno je odmah sprovoditi


PL MK 03 2



15.2 METODOLOGIJA I VRSTE MJERENJA

15.2.1 EMISIJE U ZRAK Mjerenje emisija u zrak na emisionim mjestima obavljat će se jednom godišnje. Mjerenje će vršiti

pravno lice registrirano za obavljanje ove djelatnosti, prema važećim Zakonima i Pravilnicima. Izvještaj o mjerenju dostavit će se nadležnom organu.

15.2.2 BUKA Predviđa se mjerenje buke na lokalitetu u skladu sa važećim Pravilnikom o dozvoljenim granicama

intenziteta zvuka i šuma (Sl. list SRBiH br. 46/89) i Zakon o zaštiti od buke (Sl. novine KS br. 26/07). Mjerenje buke će vršiti pravno lice registrirano za obavljanje ove djelatnosti i u skladu sa propisima o mjerenju buke. U slučaju proširenja kapaciteta ili nabavke novih sredstava potrebno je utvrditi eventualne nove izvore, te njihov kumulativni učinak na razinu buke. Način mjerenja, kao i metodologija, moraju se prilagoditi lokaciji. Mjerenje vršiti jednom u toku godine. Izvještaj o mjerenju dostavit će se nadležnom organu.

15.2.3 OTPADNE OBORINSKE VODE Monitoring vršiti u skladu sa Pravilnikom o graničnim vrijednostima opasnih i štetnih materija za

tehnološke otpadne vode prije njihovog ispuštanja u sistem javne kanalizacije odnosno u drugi prijemnik (Sl. novine FBiH br. 50/07), kao i u skladu sa vodoprivrednom dozvolom. Ispitivanje i ocjenu kvaliteta tehnoloških otpadnih (oborinskih) voda može vršiti samo ovlaštena laboratorija, koja ima ovlaštenja u skladu sa Zakonom o vodama. Izvještaj o mjerenju dostavit će se nadležnom organu. Mjerenje će se vršiti 4 puta godišnje.

15.2.4 TLE Monitoring tla vršiti po potrebi ovisno o procjeni stanja tla. Ispitivanje tla vrši ovlaštena institucija, a u

skladu sa važećim Zakonima.

Tabela 15: Pregled monitoring plana

Prametar Zakonska osnova Učestalost monitoringa

Zrak

- Pravilnik o monitoringu emisija zagađujućih materija u zrak (Sl. novine FBiH br. 12/05)

- Pravilnik o graničnim vrijednostima kvalitete zraka (Sl. novine FBiH br. 12/05)

- Pravilnik o graničnim vrijednostima emisije zagađujućih materija u zrak (Sl. novine FBiH br. 12/05)

Jednom godišnje

Buka - Pravilnik o dozvoljenim granicama intenziteta zvuka i

šuma (Sl. list SRBiH br. 46/89) - Zakon o zaštiti od buke (Sl. novine KS br. 26/07)

Jednom godišnje

Otpadne vode

- Pravilnik o graničnim vrijednostima opasnih i štetnih materija za tehnološke otpadne vode prije njihovog ispuštanja u sistem javne kanalizacije odnosno u drugi prijemnik (Sl. novine FBiH br. 50/07)

Četiri puta godišnje

Tle - Uputstvo o utvrđivanju dozvoljenih količina štetnih i

opasnih materija u zemljištu i metode njihovog ispitivanja (Sl. novine FBiH br. 11/99)

Po procjeni


PL MK 03 2



16. MJERE PLANIRANE ZA MONITORING PROIZVODNJE, NASTANKA OTPADA I EMISIJA

Mjere planirane za monitoring proizvodnje, nastanka otpada i emisija biće date u sljedećoj tabeli. Ovdje je dat popis svih aktivnosti planiranih za monitoring, učestalost monitoringa, kao i osobe odgovorne za njegovo sprovođenje.

Aktivnost Učestalost monitoringa

Odgovornost

Interna Eksterna

Kontrola utroška energije i resursa mjesečno Šefovi službi

Potrošnja vode i energije mjesečno Šefovi službi

Održavanje postrojenja mjesečno-po potrebi Šefovi službi Ovlaštene firme za održavanje

Održavanje i kontrola opreme i mehanizacije stalno-po potrebi

Šef službe za održavanje mašinskih postrojenja i instalacija

Serviseri proizvođača

Obuka svih uposlenih u pogledu mjera zaštite okoliša po potrebi Menadžer okoliša

Radna disciplina i održavanje čistoće dnevno-stalno Šefovi službi i svi uposlenici

Razvrstavanje otpada na opasni i neopasni i reciklabilni i nereciklabilni otpad

dnevno-stalno Stručnjak za upravljanje otpadom

Odvoz otpada na konačno zbrinjavanje stalno Stručnjak za

upravljanje otpadom

Ovlaštene firme za odvoz i zbrinjavanje

otpada

Upoznavanje javnosti na transparentan nacin sa našim odlukama vezanim za zaštitu okoline i analiziranje kritika javnosti.

godišnje putem Okolinskog biltena Menadžer okoliša

Primjena mjera Zaštite na radu i Zaštite od požara dnevno Šefovi službi Inspekcijska služba

Eksterna kontrola po potrebi Inspekcijske službe

Eksterna kontrola po pozivu operatora po potrebi Ovlaštene

specijalizovane firme

Tabela 16: Mjere za monitoring


PL MK 03 2



17. PLAN ZA SPRJEČAVANJE NESREĆA VELIKIH RAZMJERA I

ROKOVI ZA PREDUZIMANJE PREDVIĐENIH AKTIVNOSTI I MJERA, ODGOVORNE OSOBE U SKLADU SA PRAVILNIKOM O SADRŽAJU IZVJEŠTAJA O STANJU SIGURNOSTI, SADRŽAJU INFORMACIJA O SIGURNOSNIM MJERAMA I SADRŽAJU UNUTRAŠNJIH I SPOLJNIH PLANOVA INTERVENCIJE

U Unioninvestplastici je izrađen Plan sprečavanja nesreća velikih razmjera i Plan unutrašnje

intervencije. U slučaju iznenadnih zagađenja, ekološke nesreće, ovisno o događaju, mora se postupiti u skladu s ovim planovima kao i sa internim aktima Zaštite na radu i Zaštite od požara. Potrebno je permanentno informiranje i edukacija sveg uposlenog osoblja u svrhu pravilnog korištenja, odlaganja i ispuštanja svih vrsta otpada, voda i drugih tekućih tvari. Isto tako potrebno je stvoriti potreban pozitivni pristup prema zaštiti okoliša na svim razinama.

18. NAČIN IZVJEŠTAVANJA O REZULTATIMA IZVRŠENJA MJERA

Rukovodstvo Unioninvestplastike je dalo sebi za cilj da stalno poboljšava sistem upravljanja kvalitetom i okolišem na temelju utvrđene politike kvaliteta i okolinske politike i ciljeva kvaliteta i okolinskih ciljeva, rezultata preispitivanja od strane rukovodstva, korektivnih i preventivnih mjera i analize podataka. Na taj način blagovremeno se otkriju uzroci koji loše utiču na kvalitet usluga i štetno djelovanje na okolinu, te je moguće poduzeti odgovarajuće mjere za sprečavanje njihovog nastanka i poboljšanja kvaliteta u svim procesima. Odgovarajuće mjere se poduzimaju radi eliminisanja potencijalnih neusklađenosti u cilju sprečavanja njihovog pojavljivanja. Mjere kontrole se primjenjuju u svim procesima i fazama rada, počev od odabira dobavljača za pojedine sirovine i proizvode, preko dopreme u skladište, procesa rada i pružanja usluge. U slučaju bilo kakvih nejasnoća uposlenici traže savjet ili zahtijevaju obuku od svog nadležnog rukovodioca. U slučaju bilo kakvog curenja ili izlijevanja uposlenici su dužni obavijestiti svog nadležnog rukovodioca, a on Menadžera okoliša Redovno se čisti radni prostor U radu se obavezno koristi zaštitna oprema.

Odgovorne osobe za provođenje aktivnosti iz “Plana aktivnosti” su Rukovodioci službi, Rukovodioci pogona, a Menadžer kvaliteta i Menadžer okoliša su zaduženi za nadzor provođenja gore pomenutih aktivnosti. Ogovorne osobe su dužne da aktivnosti predviđene Planom aktivnosti izvršavaju u zadanim rokovima. Takođe su dužni da prate količine potrošnje resursa i količine nastalog otpada i da o tome sačinjavaju izvještaje. Prilikom obavljanja svojih aktivnosti, svaki uposlenik, dužan je da popravi eventualno učinjenu grešku i da otkloni uzrok njenog nastanka u smislu ugrožavanja životne okoline. U slučaju da to prevazilazi njegove mogućnosti, isti je dužan da takvo stanje prijavi svom rukovodiocu. Rukovodioc je dužan da takvu prijavu registruje i razmotri u cilju utvrđivanja uzroka i pokretanja adekvatnih mjera. Rukovodilac je dužan da razriješi utvrđeni problem samostalno ili sa stručnom službom. Dužan je da o tome pismeno informiše Menadžera okoliša koji će po potrebi o tome upoznati direktora.


PL MK 03 2



Menadžer okoliša će polugodišnje sačinjavati plan rada za naredno polugodište i izvještaj o radu iz prethodog perioda i dostavljati ih direktoru i Upravi. Menadžer okoliša će nakon svakog mjerenja ili eventualne ekscesne situacije izvještavati Upravu i nadležne organe o izmjerenim vrijednostima emisija u zrak, buke, otpadnih voda i tla i količinama otpada. Zadatak Stručnjaka za upravljanje otpadom i Menadžera okoliša je da izvrše pripremu za ispunjavanje obaveza datih Zakonom i prate propise i rokove u oblasti okoliša. Takoder, gore pomenute osobe su ovlaštene da u svom radu angažuju i druge stručne kadrove. O svojim aktivnostima povremeno informišu direktora. Stručnjak za upravljanje otpadom i Menadžer okoliša će sačinjavati Bilten sa izvještajem o stanju okoliša na godišnjem nivou i javno ga prezentirati putem web stranice http://www.unioninvestplastika.ba, a uposlenicima ga predočiti putem intraneta.

19. FINANSIJSKA PROCJENA ZA IZVRŠENJE PLANA NA GODIŠNJEM NIVOU

R. br. Aktivnost

Zahtjev legislative /

najbolja praksa

Vrijednost / finansijski

izvori Rok za

izvršenje Učestalost ulaganja

sredstava Evaluacija napretka Pojašnjenje

1.

U potpunosti implementirati

selektivno odlaganje

otpada (opasni, neopasni

otpad i otpad koji se može

reciklirati)

U skladu sa Zakonom o upravljanju

otpadom (Sl. novine FBiH

br. 33/03)

cca 3.000 KM /

Vlastitim sredstvima

2011. Jednokratno ulaganje

Smanjenje količina otpada i

sprečavanje neodgovorn

og upravljanja otpadom

2.

Izgradnja skladišta opasnog i zapaljivog materijala

U skladu sa Zakonom o zaštiti od požara i

vatrogastvu (Sl.novine

FBiH 64-09)

cca 80.000 KM /


2012. Jednokratno ulaganje

Zaštita okoliša i zdravlja i sigurnosti

ljudi . Smanjenje opasnosti

od požara i eksplozije

U protivnom će se vršiti skladištenje kod članice grupe MIMS

3. Monitoring otpadnih voda

U skladu sa Pravilnikom o

graničnim vrijednostima

opasnih i štetnih

supstanci za tehnološke vode prije njihovog

ispuštanja u kanalizaciju ili

drugi prijemnik

(Sl. novine FBiH br. 50/07)

cca 5.000 KM /


4 x godišnje

Kontinuirano ulaganje

Praćenje kvaliteta otpadnih

voda

4. Monitoring U skladu sa cca 1.500KM 1 x Kontinuirano Praćenje


PL MK 03 2



buke Zakonom o zaštiti od buke

Kantona Sarajevo

(Sl. novine KS 26/07)

/ Vlastitim sredstvima

godišnje ulaganje nivoa buke

5.

Izrada glavnog projekta

razdvajanja I odvođenja tehnoloških

otpadnih voda

U skladu sa Rješenjem o

Vodnoj dozvoli br.

UP-I-25-3-40-066-8/11od 18.04.2011.,

izdatoj od Agencije za

vodno područje

rijeke Save-Sarajevo

cca 13.000 KM /


08.2011. Jednokratno ulaganje

Predlaganje rješenja za adekvatan

tretman tehnoloških

otpadnih voda

Dok ne bude izgrađena gradska

kanalizacija

6.

Razdvajanje I odvođenje otpadnih

tehnoloških voda, fekalnih

voda kao I oborinskih voda sa krovova

objekata I kruga Društva.

Ugradnja separatora

naftnih derivate, ugradnja biološkog

reaktora za prečišćavanje

sanitarno-fekalnih

otpadnih voda. Ugradnja

rezervoara za prikupljanje I

smještaj tehnoloških

otpadnih voda.

U skladu sa Rješenjem o

Vodnoj dozvoli br.

UP-I-25-3-40-066-8/11od 18.04.2011.,

izdatoj od Agencije za

vodno područje

rijeke Save-Sarajevo

cca 500.000 KM /


05.2013. Višekratno ulaganje

Smanjenje količina otpada i

sprečavanje neodgovorn

og upravljanja otpadom

7.

Mjerenje emisija iz

kotlovnica i gasnih

potrošača

Zakonski zahtjev u skladu sa

Zakonom o zaštiti zraka i Pravilniku o monitoringu

emisije zagađujućih materija u

zrak

cca 4.000KM godišnje / Vlastita sredstva

1 x godišnje,


Praćenje kvaliteta

zraka

8. Rekonstrukcija gasne mreže cca 100.000

KM 12.2011. Jednokratno ulaganje

Zaštita okoliša i zdravlja i


PL MK 03 2



sigurnosti ljudi .

Smanjenje opasnosti

od požara i eksplozije

9. Rekonstrukcija

vodovodne mreže

cca 50.000 KM 06.2012. Jednokratno

ulaganje

Zaštita okoliša i

smanjenje utroška vode.

Stare instalacije, pa

je veliko rasipanje

pitke vode.

10.

Edukacija Menadžera

okoliša i Povjerenika za otpad iz oblasti zaštite okoliša

(seminari, nabavka stručne

literature)

cca 3.000 KM

2 – 3 x godišnje


Zaštita okoliša i zdravlja i sigurnosti

ljudi .

Tabela 17: Finansijska procjena

20. PLAN ZA PRESTANAK RADA UKOLIKO POSTROJENJE, ODNOSNO POGON, PRESTAJE SA RADOM PRIJE 31.12. 2007.GODINE

Unioninvestplastika nije u postupku prestanka rada, niti se planira prestanak rada te ova tačka Plana nije primjenjiva.

21. PRILOZI

Prilog br. 1: Aktuelni izvod iz Sudskog registra o upisu subjekta, Rješenje o registraciji br. 065-0- RegZ-11-001223 od 7.03.2011. Prilog br. 2: Kopija katastarskog plana, Broj plana 6 Prilog br. 3: ZK izvadak: 2156, 2755, 4185 i 4197

Upotrebne dozvole za objekte Prilog br. 4: Sigurnosno tehnički listovi za:

- Etilacetat, - Flexothinner, - Etoksipropanol, - Flexosol, - Boja za flexo štampu, - Lak za flexo štampu, - Ljepilo dvokomponentno, - Katalizator propilen glikol, - Boja za revijalnu štampu, - Boja za novinsku štampu, - Boja za tabačnu štampu, - Pufer za revijalnu štampu 577, - Pufer za novinsku štampu 935,


PL MK 03 2



- Sredstvo za pranje štamparskog stroja EC WASH, - Razvijač za CTP ploče negativ 200 developer, - Regenerator za CTP ploče 220 R, - Alkohol izopropilni, - Ulje hidraulično i - Maziva za podmazivanje.

Prilog br. 5: UP.09.01 Uputstvo za rad skladišta Prilog br. 6: Zapisnik o izvršenim uslugama čišćenja kotlova, dimnjaka i dimnih kanala od strane

NS DIMNJAČAR, od 6.07.2010. godine, Servis i servisni pregled plamenika u kotlovnicama od strane GAS PROCESING doo,

od 27.08.2010. godine, Puštanje u rad plamenika na tečno gorivo od strane GAS PROCESING doo, od

28.09.2010. godine, Zapisnik o izvršenim uslugama čišćenja kotlova, dimnjaka i dimnih kanala od strane

NS DIMNJAČAR, od 14.07.2011. godine, Servis i servisni pregled plamenika u kotlovnicama od strane GAS PROCESING doo,

od 22.10.2011. godine, Prilog br. 7: Šema odvođenja otpadne tehnološke vode, Prilog br. 8: Izvještaj o mjerenju buke od strane Tehnounion Sarajevo, Prilog br. 9: Procedura PR-19 Monitoring i mjerenje procesa, Prilog br. 10: Procedura PR-22 Identifikacija i vrednovanje okolinskih aspekata, Prilog br. 11: Procedura PR-23 Identifikacija zakonskih i drugih zahtjeva, Prilog br. 12: Procedura PR-25 Pripravnost i reagovanje u slučaju opasnosti, Prilog br. 13: Procedura PR-26 Održavanje kruga objekata opreme i instalacija, Prilog br. 14: Procedura PR-27 Racionalna potrošnja energenata i zbrinjavanje otpada, Prilog br. 15: Procedura PR-29 Upravljanje otpadom, Prilog br. 16: Plan sprečavanja nesreća velikih razmjera, Prilog br. 17: Unutrašnji plan intervencije, Prilog br. 18: Plan zaštite od požara, Prilog br. 19: Ugovor KEMOKOP d.o.o. Tuzla, Prilog br. 20: Ugovor za vršenje monitoringa otpadnih voda, Anex 1 Ugovora za vršenje monitoringa otpadnih voda, Prilog br. 21: Ugovor KJKP Vodovod i kanalizacija, Prilog br. 22: Šema razdvajanja tehnološke, fekalne i oborinske kanalizacije, prema Glavnom

projektu IPSA INSTITUTA d.o.o. Sarajevo, Prilog br. 23: Izvještaj o monitoringu kvaliteta i kvantiteta tehnoloških otpadnih voda za mart,

august i novembar 2011. godine od strane Instituta za hidrotehniku Građevinskog fakulteta Sarajevo,

Prilog br. 24: Izvještaj o mjerenju emisije u zrak iz mašine Lithoman, od strane firme Dvokut Sarajevo,

Prilog br. 25: Rješenje o vodnoj dozvoli, od strane Agencije za vodno područje rijeke Save Sarajevo, Prilog br. 26: Izvještaj o ispitivanjima tereta zagađenja otpadnih voda za industriju izraženog preko

EBS-a, Prilog br. 27: Pravilnik o zaštiti na radu, Prilog br. 28: Certifikat Stručnjak za upravljanje otpadom i Odluka o imenovanju Menadžera

kvaliteta i Menadžera okoliša, Prilog br. 29: Šema izvora nastanka zagadjenja i Prilog br. 30: Digitalni plan katastra komunalnih uređaja i Izvod iz prostorno planske dokumentacije.


PL MK 03 2



22. OPIS REVIZIJA

Revizija Datum revizije Opis izmjena Izmjene po zahtjevu

0 24.03.2008. - Izvršena izmjena oznake revizije "A" > "0" - Unešene promjene u tački 7.2 Vrste otpada

- Menadžera kvaliteta - Konsultanta

1 29.07.2011. - Izvršena izmjena oznake revizije “0” > "1"

- Unešena imena " Muhamed Mirvić " u rubriku "Izradio" i "Fahrudin Gljiva" u rubriku "Pregledao", na strani 2,

- Menadžera kvaliteta - Konsultanta

2

19.09.2012. - Izvršena izmjena oznake revizije “1” > "2" - U tački 2. dodati podaci za kontakt osobu, - U tački 4.2.2 unešen broj smjena u kojima pojedini pogoni rade, - U tački 4.3 unešeni novi podaci o strukturi i broju uposlenika Društva, - U tački 5.1.1 dodatak teksta na reciklaži PE, - U tački 7.2 dodatak teksta, - U tački 7.5 dodatak teksta, - U tački 9. dodatak teksta, -U tački 9.1 i 9.2 upisane vrijednosti za 2011. godinu - U tački 10. dodatak teksta, - U tački 19. dodatak teksta i - U tački 21. dodato: Prilog br. 8: Izvještaj o mjerenju buke od strane Tehnounion Sarajevo, Prilog br. 26 Izvještaj o ispitivanjima tereta zagađenja otpadnih voda za industriju izraženog preko EBS-a, Prilog br. 27 Pravilnik o zaštiti na radu, Prilog br. 28 Certifikat Stručnjak za upravljanje otpadom i Odluka o imenovanju Menadžera kvaliteta i Menadžera okoliša, Prilog br.29 Šema izvora nastanka zagađenja, Prilog br.30 Digitalni plan katastra komunalnih uređaja i Izvod iz prostorno planske dokumentacije

- Menadžera kvaliteta - Federalnog ministarstva

okoliša I turizma

Documents

Plan aktivnosti za Okolinsku dozvolu-19.09 - fmoit.gov.ba aktivnosti za Okolinsku... · 13.1 PRAGOVI/GRANIČNE VRIJEDNOSTI I MJERE ZA REGULISANJE EMISIJE ... Prema Pravilniku o pogonima