PISAN 2006

ISBN 99918-988-1-6

UPPLAG: 1200 eintk

PRENT:

Malchow Bogtryk

TGEVARI: Meginfelag Froyskra Studenta (MFS)

Vesterbrogade 17A DK-1620 Kbenhavn V

Tlf.: 33 25 02 10 www.mfs.fo

E-mail: mfs@mfs.fo Skrivstovut er tsdag og frggjadag kl.16-18.

Skrivstovan rhus er opin tsdag kl.16-18,

tlf. 26 74 83 21 svarar eisini uttan fyri skrivstovut.

Endurgeving av tilfari r Pisuni er bert loyvd, um keldan er tiliga nevnd

BLASTJRAR

Doris Bjarkhamar Malan Ludvig

LAYOUT OG LSINGAR

Doris Bjarkhamar Petur Hansen

PERMUMYND

Harry Knudsen

MYNDIR Katrin D. Apol

Halla Nolse Poulsen Bjrg Dam

Annika H. Joensen og onnur

tlf.38889797/20973888 Jaspur Jakobsen umbosmaur Danmark

hevur stula tgvuni av Pisuni

Pisan 2006 2

lesandi. Ta er somuleiis ein treyt, at ein rslimur skal vera formaur teim einstku nevndunum, og hesin stendur sostatt til svars yvir fyri rnum. Allir limir eru vlkomnir at vera vi nevndum felagsins, og hava harafturat mguleika fyri at stilla seg upp til rsvali, i vanliga fer fram rsaalfundinum februar. Limir

Hevur t b 4 r Froyum, ert t undir hgri tbgving uttanlands ella Setrinum ella ert t lru uttanlands, kanst t gerast limur MFS. Ta er ein sannroynd, at flestu limir felagsins eru bsitandi Danmark. Fleiri og fleiri froyingar leita sr n tum Danmark at nema sr tbgving, og tskil eru eisini fleiri MFS-limir at finna va kring heimin. Studentarpolitisk ml

MFS hevur gjgnum rini virka fyri fleiri rttindum, i vit lesandi dag meta vera sjlvsgd. Her kunnu nevnast valrttur til lgtingsval og rligi ferastuulin fr Stuulsstovninum. 2006 hevur MFS-ri avgjrt at arbeia vi hesum mlum: Froyska arbeisloysistrygging til tey, i jst eru liug at lesa og velja at venda heim aftur klettarnar; Tryggja teim lesandi Froyum( Setrinum) ein mguleika fyri at fara barnsburarfarloyvi og vera verandi S-skipanini, og ikki sum n vera koyrd undir almannahjlp; At tryggja teim lesandi uttanlanda mguleika fyri at seta brn teirra barnaansingarlista hlvt r renn flutt verur. Mli er komi langt, men enn vntar onkur av teim stru kommunum; Fyrimunir vi at vera MFS-limur

Studentarpolitisk ml eru ml, i gagna llum lesandi og ikki bert limum felagsins. Ert t MFS-limur frt t nakrar sjnligar fyrimunir. Nevnast kunnu; ein MFS-rskalendara; Limablai Fjlnir; Avslttur upp haldaragjald av Online-Sosialinum og Dimmaltting; T frt harafturat ungdmsavslttur til feraselar til og r Froyum hast t ert farin um tey 26 rini; ISIC-korti kann fast fr MFS og korti gevur tr avslttur til innanoyggja fering Froyum og altja studentaavslttur. GFSL(Grunnurin Fyri Styttri Lestrarferir) er grunnur undir MFS, i hevur til endamls at stula fering samband vi innsavnan av tilfari til uppgvur, i hava atlit til froysk viurskifti.

MFS-limir kunnu skja um stuul r grunninum og umsknarfreistin er vkavist 1.aprl og 1.oktobur. MFS hevur ein uppgvusavn inni bkasavninum Froyahsinum Keypmannahavn. Til ber hj limum felagsins at lna tilfar r savninum, i fevnir um uml. 100 uppgvur. Arbeitt verur ltuni vi at gera eina databasu heimasu felagsins. Endmli vi databasuni er, at ta skal gerast mguligt hj froyskum lesandi at upprtta sn egna profil heimasuni, og tann htt gerast sjnlig fyri stovnar, virkir og fyritkur heima Froyum. Roynt verur at fa eitt samstarv vi Menningarstovuna, i arbeiir vi at skrseta allir lesandi froyingar. Harafturat skipar MFS fyri sosialum og fakligum tiltkum, og til hesi tiltk fa limir felagsins avslttur. Gerst t limur MFS ert t somuleiis vi til at stula arbeiinum hj felagnum. Lestrarstevnan

MFS hevur fleiri r skipa fyri sokallaum lestrarstevnum heima Froyum, har ymisk lestrartengd evni eru tikin upp. Endamli vi lestrarstevnunum er at birta upp undir kjak froyska samfelagnum, i eru tengd at teim lesandi bi sjlvari tbgvingartini og eftir loknan lesna. Nevnast kann, at 2005 var evni Tey lesandi eitt troytt tilfeingi har fokus var sett , hvussu ta kann skapast meira samband millum tey lesandi og stovnar, virki og fyritkur Froyum . 2003 vru ymisk evni tikin upp ha r m i l l um , g r an s k i n g F ro yum , Barnaansingarmli og vegleiing um strv og yrkisleiir. Evni fyri lestrarstevnuna 2006 er enn ikki fastsett. Pisudagar

T t hevur fingi at vita, at t ert sloppin inn eina tbgving og stendur klr/klrur at fara til verka, eru ta kanska meira ngreiniligur spurningar, i stinga seg upp. MFS hevur fleiri r skipa fyri Pisudgum, bi Froyum og Danmark. pisudgunum hevur t mguleika fyri at fa kunning um, hvussu ta er at vera lesandi og at flyta til eitt anna land. Kanska ert t so heppin, at onkur MFSari ella lesandi luttakari lesur ta sama sum t, og tskil kennir akkurt tna tbgvingarskipan og stovn. MFS og ASK stu fyri seinasta pisudegi Milahsinum Trshavn og har vru luttakandi lesandi fr ngvum ymiskum londum, i kundu greia fr teirra royndum.

Pisan 2006

75

Tey, i manna MFS-ri, eru: Doris Bjarkhamar, formaur Jan Pauli Helgason, nstform. Jhan Pauli Helgason kassameistari Malan Ludvig, skrivari

Hanna Vgsheyg Fa Lindenskov Ssanna Niclasen Jkup Sverri Kass

Anna Rein Durita Jansdttir Rgvi Joensen Jkup Emil Hansen Selma Kristiansen

Ttt felag! Ta eru vit MFS, i plaga at koma t teir ymisku minmssklarnar at vegleia tykkum komandi lesandi um ymisk vikomandi samband vi at vera undir hgri tbgving. Ta eru eisini vit MFS, i hava stai fyri tgevingini av PISUNI, i t n hevur t siti og lisi. Vnandi hevur hon veri tr hent lestrarvalstuni!! MFS er t meira enn ein kunningarmiil!MFS er felagi hj tr, i er farin undir hgri tbgving Frskaparsetrinum ella uttandlands og hj tr, i hevur valt at fara lru uttanlands. Felagi hevur san 1962 virka fyri hugamlum hj teim lesandi og hevur veri vi til at gera umsturnar hj teim lesandi betri. Endamli

lgini hj felagnum stendur kap.1,2:Endaml felgasins er at skipa allar froyingar, i eru undir hgri tbgving bi uttanlands og Froyum og froyingar, i eru lru uttanlands, ein felagsskap og rkja hugaml teirra. MFS er sambindingarliur ella samringarumbo teirra lesandi mtvegis froysku myndugleikunum.

Bygnaur

MFS er ein paraplyfelagsskapur undir LF, men er sum so ikki knttur at honum. Felagi er froysku fggjarlgini og fr rliga eina jttan 200.000 kr. Hgsti myndugleiki er ri, i er sett saman av upp til 11 limum. Ri skipar seg vi formanni, nstformanni, skrivara og kassameistara. Ri virkar sum savningardepil fyri t arbeii, i undirnevndirnar gera. Rsfundur verur hildin hvnn mna og her vera uppskot og arbeii hj undirnevndunum vigjrd. MFS hevur ltuni tvr skrivstovur, har limir og onnur kunnu venda sr, hava tey spurningar av ymiskum slag. Skrivstovurnar halda til vkavist arstovu rhus og Froyahsinum. Skrivstovurnar hava fastar upplatingartir hvrja viku. S www.mfs.fo Nevndir MFS

ltuni eru hesar nevndir virknar MFS: G-nevnd in , B lanevnd in , KT-nevnd in , Trivnaarnevndin, lestrarstevnunevndin og rhus-nevndin. Ta er onki til hindurs fyri at seta stovn nggjar nevndir undir rnum, men endamli skal sjlvsagt vera til frama fyri tey

Meginfelag Froyskra Studenta

Pisan 2006 74

Innihald 1 - Lestrarvali Hvat n? 4 At velja rtt fyrstu fer 6 iva 8 Vert at vita 10 Ein stutt, ein long... 11 Hvrjum hevur t huga fyri? 12 Trupla lestrarvali 14 Eitt mobilt lestrarval 17 Starvsvenjingeisini ein mguleiki 18 Tdningurin av lestrarhttum 20 2 - Praktisk, fggjarlig og sosial viurskifti barviurskifti 22 Lesandi vi brnum 25 Pasta og ketsjupp ein myta? 28 Stuulsstovnurin 30 SU-skipanin 33 Arbeii og SU 36 Froyafrdrttur 37 Full skattskylda Froyum 38 Rgevingin fyri froyingar 39 3 - Lvi sum lesandi (Lestrar)tinnjti hana 40 Lesiblkar 41 Frskaparsetri ein froyskur mguleiki 42 ti er gott, men heima er best! 44 At vera lesandi Danmark 46 tbgvingin vi altjageringini 49 Karin valdi Australia 50 London vs. Keypmannahavn 52 At lesa Svrki 54 Snigevi Milano 56 Lestrarlv Skotlandi 58 listaskla Paris 60 rni lesur Honolulu 62 Ein rvsi lestrarlei 64 Ein heimur muni 66 Master in Aquaculture s 68 4 - Hentar upplsingar Leinkjur til lrustovnar 69 Leinkjur til bstaarvsing 69 Bkalisti bkur um tbgving 70 Lestrarvegleiingar Froyum 71 Hentar heimasur 71 Froysk felg uttanlands 72 MFSTtt felag!!! 74

Pisan 2006 3

Doris Bjarkhamar

Hgvan er neyvan komin hvdi renn tann universelli spurningurin verur settur tr: HVAT N? Tann sami spurningurin r aftan r, ld eftir ld, og nokk eisini sama reaktin. Onkur kennir svari og svarar uttan at blunka vi. Onkur annar(kanska fleirtali) hevur ikki nilisi fyri, hvat tey skulu framtini, og velja t at ba eitt-kanska fleiri r at svara.

Heimurin er j opin og tit ungu dag hava so ngvar mguleikar at velja. Ja ta er ein sannroynd, at vit hava ngvar mguleikar at velja, bi fakliga og landafriliga. Vali er harafturat eisini vori meira fleksibult og mobilt seinastu rini. T kanst td. vera innskrivaur setrinum, og veruleikanum nema tr part av tbgvingini USA, Australia og Noreg um ta skal vera.(Kanna hvussu ta er tbgvingarstovnunum!)Starvsvenjing er eisini vorin ein mguleiki flestu hgri gbgvingunum, so t hevur rttiliga strt frlsi til at seta saman tna egnu tbgving so hon hsakar til tn arbeishtt. Ta er t enn vali, i skal takast og her er ongin broyting . Tverri, hevur onkur kanska hug at siga, men eg vil siga tbetur! Ta nyttar tr onki longdini at gera sum vinurin, mamman ella abbin ynskja, um t ikki sjlv/ur hevur huga fyri og evni til at gera. Ta er t, i skalt brka tey nstu rini upp sjlva tbgvingina og t skal gera sklating! Tskil er ta eisini t sjlv/ur, i eigur at seta krossin/krossarnar umsknarblai! Ongin annar uttan t! Tskil krevir svari serliga umhugsan, og t eigur at vera brkt til at vigera spurningin. T ert ikki einsamll stuni, og ta kann vera gott at tosa vi vinflk, foreldur og lestrarvegleiarar, men minnst til! Krossurin er einans tn!!!! Valstan kann tykjast flkjaslig, kanska vorin meira flkjaslig, n so ngvir mguleikar eru at velja. MFS hevur ngv r tgivi Pisuna, i kann sggjast sum eitt reiskab, i kann hjlpa tr vi at arbeia teg fram mti einum lestrarvali, i t kanst liva vi. Ta, i sermerkir Pisuna, er, at MFS roynir at geva tykkum upplsingar, i hava tdning fyri froyingar, i tla sr undir lesna. Samstundis er blai gott hj t lesandi undir sjlvari tbgvingini t spurningar av ymiskum slag stinga seg upp.

Fyrsti parturin av blanum snr seg nevniliga um sjlvt lestrarvali, og ymisk vikomandi viurskifti samband vi ta vera vigjrd hesum partinu rum parti verur dentur lagdur meira praktisk, fggjarlig og sosial viurskifti, sum eru hent at hava hampuliga gott innlit , longu renn lestrarbyrjan og mguliga flyting r Froyum. Triji partur av Pisuni avspeglar teir mongu mguleikarnar t hevur at velja bi fakliga og landafriliga. Lesandi greia her fr, royndum og upplivingum tey hava fr ymiskum londum. Hesin partur er tlaur av geva upplsing um tey ngvu lestrarlondini, og sjlvsagt eisini at geva t einstaka blstur til at velja ta landi, tey hava hug at lesa . seinasta partinum av Pisuni eru ymisk yvirlit vi hentum upplsingum vivkjandi m.a. lestrarvegleiing, bstaarvsing, froyskum felgum uttanlands o.s.fr. Hevur t spurningar um eithvrt Pisan ikki viger, ert t sjlvsagt alt vlkomin at seta teg teg samband vi MFS. S heimasuna www.mfs.fo Vit MFS eru ll eru lesandi og sum tskil hava veri somu stu, sum t ert n! Vlkomin og gan lesihug!

Hvat n?

Pisan 2006 4 Pisan 2006 73

Froysk felg uttanlands Froyingafelg Froyingafelagi Bornholm v/ Tordis Johannessen tlf. 56 97 00 43 Froyingafelagi Esbjerg v/ Oddvr Danielsen Danmarksgade 25, Over Grden Froyingafelagi Fredrikshavn v/ Ellu Niclasen Markedsvej 19 9900 Fredrikshavn Froyingafelagi Hirthals v/ Fridtjolf Torgar Froyingafelagi Horsens v/ Ester Joensen tlf. 75 60 10 52 Froyskt felag Hvidovre Norgesmindevej 2, st. th. 2900 Hellerup Froyingafelagi Lollandi og Falster Mellemvang 2 4990 Sakskbing Froyingafelagi fyri Mivestjylllandi v/ Poul Poulsen Hjrisvej 1, Asp 7600 Struer Froyingafelagi Odense v/ Andresu Christiansen Froyingafelagi Suurjtlandi v/ Ednu Poulsen tlf. 74 66 66 65 dhammer@mail.com Froyingafelagi Suurslandi v/ Ruth Larsen tlf. 53 38 24 74(riggar ikki) Froyingafelagi Svendborg v/ Gullborg Simonsen (Riggar ikki) Froyskt Felag Vesturslandi v/ Ragnhild Srensen tlf. 57 83 31 96

Froyingafelagi Aarhus v/ Gunnar Hansen tlf. 24843998 Froyingafelagi Tjaldri v/ Gert R Solbakken 44 Toksvrd 4684 Holme Olstrup Froyingafelagi Reykjavk Box 4065 IS-124 Reykjavk sland Froyingafelagi Aalborg Lille Kongensgade 10B 9000 Aalborg tlf. 98 18 21 95 Froyskt Felag Ballerup v/ Elinborg Joensen Tregrdsvej 29 2750 Ballerup Froyingafelagi Nuuk tlf./fax 21067 Froyingafelagi Bretlandi-Farbrit V/Poul Andrias Mikladal tlf/fax: 01847 896 699 T-rit: farbrit@aol.com Onnur felg B 94 v/ Jhannis H. Glerfoss 6700 Esbjerg tlf. 75 13 45 31 Sendistova Froya Strandgade 91, 4. hdd 1401 Kbenhavn K tlf. 32 83 37 70 info@tinganes.fo Froyska Listafelagi Danmark v/ Hansina Iversen tlf. 32577616 Hsakri v/ Astrid Vider tlf. 39 69 30 96 trttarfelagi F-Froyar Ftblturwww.fotboltur.dk Flogbltur v/Finnbjrn av Teigum Hondbltur v/ Maluni Ludvig

hugafelagi Neysti v/ Sylviu Levinsohn 2610 Rdovre tlf. 36 70 94 23 Dansifelagi Ftatrak v/ Signhild Johannesen Dansa verur annahvrt sunnukvld kl. 18.00 Froyahsinum, Kbh. Kvinnufelagi v/ Chirstin Plate tlf. 45 81 00 49 Lestrarfelagsskapir MFSMeginfelag Froyskra Studenta tlf. 33 25 02 10 www.mfs.fo FFLFelag Froyskra Lknalesandi v/ Absalon Eysturoy tlf. 22 27 09 61 Jurafelagi v/ Margrethu Petersen fo_jura@hotmail.com Stjrnamlafrislesandi v/ Jhan Pauli Helgason tlf. 50 50 86 58 VSVerkfringar Slttanum v/ Kristian Nielsen tlf. 45873032 BK(Bskaparfrdingar) v/ Kristoffur Hentze 61710386 Rsin - felag hj f. Film- og Medievidenskab v/ Elin Hentze tlf. 32 68 01 42 Arar adressur Froyahsi Vesterbrogade 17A 1620 Kbenhavn V tlf. 33 23 15 87 Opi er allar dagar kl. 14.00-19.00 leygardag og sunnudag er stongt.

arstova Vestergade 48D 8000 rhus C tlf. 86 18 06 04 Opi er: Mn.- hs. kl. 16.00-18.00 Frggjadagsbarr kl. 21-03 Prestur Froyskur prestur er at hitta mnadag-hsdag kl. 09.00-10.00. tlf. 31 10 81 31 Froyski sklin Keypmannahavn v/ Virgar T. Dalsgaard tlf. 56 38 17 57 Hvnn frggjadag kl. 16 Froyahsinum Andaligir felagsskapir Samuelskirkjan Thorsgade 65, Kbh. tlf. 35834408 http://krea.fo/samuelskrikendk Kirkjugongd er hvnn fyrsta og trija sunnudag mnainum, kl. 14.00 Froyska arbeidid Eliaskirkjuni v/ Atla Rasmussen tlf. 32 96 99 95 www.eliaskirkjan.dk Kristnastova Birmavej 36, 2300 Kbh.S tlf. 32551809 www.kristnastova.dk

Pisan 2006 72

Pisan 2006 5

Ta kann tykjast gvuliga flkjasligt og mtumiki at skula seta seg inn tann endaliga frumskgin av mguleikum, hvat tbgvingartilboum vivkir. Ngvar ymsar tbgvingar vera bodnar t og so gerst ta ikki lttari av, at so ngv ymsik ting eru, sum greia skal fast , renn og t t skir.

Katrin D. Apol

T stendur mguliga gttini til at taka ttt fyrsta veruliga val nakrant. Higartil er lei tn kanska stran mun longu skorin t korti, og t hevur veri ltt at tiki avgerir, sum nokk heldur ikki hava veri so heilt vitalar. Vali av tbgving gevur seg t ikki sjlvt, og t er ta av alstrum tdningi at fyrireika seg vl. Eitt ta fyrsta, t kanst gera, er at fa hendur einum yvirliti yvir mguligar tbgvingar. Ngvar bkur eru bkasvnunum um evni, og alntin er sjlvsagt eisini ein tmandi kelda. Soleiis kanst t fyrst og fremst fa greiu , hvrjar tbgvingar yvirhvur eru at velja . Um t longu veitst hvnn veg ella innan hvat ki hugur tn liggur, so kann ta eisini vera g hjlp at heinta hj lestrarvegleiarunum, sum kunnu leia teg eina meira greia ks, men ssta enda er vali tilokandi ttt. Vel eftir huga

Hetta hevur t iva hoyrt hundratals ferir, men ta er ofta lttari sagt enn gjrt. Hvussu kanst t eitt n samantvinna so ymisk hugaml sum tennis, bkmentur og lvfri, um ta eru hesi, t hevur huga fyri? T kundi byrja vi at spurt teg sjlvan, hvussu t vilt virka heimin og hvussu t vilt nta lv ttt. Vilt t t heimin at arbeia? tlar t tr at vera Froyum? Vilt t lra onnur naka ella vilt t hjlpa flki rundan um teg einhvnn htt. Hetta kann tykjast sum ein strur gloypibiti hj eini jst floygdari pisu at seta sr sjlvum so strar spurningar. Hinvegin so kunnu tlkir spurningar beina teg eina lei, sum fegin skuldi veri hin rtta. Somuleiis slepst undan at t um nkur r stendur vi eini tbgving skjttuni, sum t ikki veruliga hevur hug at brka til naka. Sjlvandi er eisini vert at hava huga, at ein spennandi tbgving ikki alt av sr sjlvum hevur vi sr eitt spennandi arbeii. vugt kann ein tbgving, sum kanska ikki tykist so spennandi geva tr teljandi mguleikar ti arbeislvinum. T kann ta vera eitt gott hugskot at tosa vi onnur, sum eru undir teirri ella teimum tbgvingunum, sum t umhugsar. Hetta kanst t gera antin vi at seta teg samband vi ein relevantan lrustovn ella MFS, sum mguliga kann vsa tr onkran froying undir vsu

tbgvingini. Sjlvandi er eisini gott at tosa vi flk, sum eftir lokna tbgving eru farin t arbeismarknain. Hesi kunnu helst best geva tr g r, t tey ttu at vita, hvat tey tosa um. Hvat krevst

Nsta stigi er, at t mst finna fram til, hvat krevst, fyri at sleppa inn tbgvingina. Um okkurt fak er, i krevst, sum t ikki hevur, so er ikki at fella ftt, t til ber at lesa einkultfak upp stutta t. T eigur t at kanna, hvat krevst gari t, so t frt stundir at taka mguligu eyka fakini, sum eru kravd.Eisini er tdningarmiki at minnast til, at tvr freistir eru, sum umsknir kunnu vera latnar inn. Tr eru vanliga 15.mars fyri kvotu 2 og 1.juli fyri kvotu 1. (Les meira um kvotuskipanirnar ara stani blanum).

vissan Ta er alt torfrt at meta um eitt val er rtt ella ikki. T veitst sjlvsagt ikki, hvussu eitt mguligt anna val hevi veri, og t ber ikki till at samanbera. T veitst t uttan iva alt, um t trvist vi ta, t hevur valt. Um so er, so stendur ikki so heilt illa til. T vil vissan uttan iva nva teg, eftir at t hevur framt ttt val. Soleiis vil ta n einafer vera, og torfrt kann vera at sleppa undan hesum kostinum. vissan kann t eisini sggjast sum ein positivur eginleiki, t vissan er drvmegi og hon ger teg forvitnan. Alt lvi verur t sett/ur yvirav ymsum valum, og tskil er ringt at sleppa undan vissuni. Hon lrir alt aftanfyri nsta horni. T kann ta ikki sigast ov ofta, at fyrireikingararbeii til vali er av ngv strri tdningi enn vali sjlvt. Ta vsir seg eisini, at mong av teimum, sum fella fr undir lestrinum, als ikki hvdu sett seg ng vl inn , hvat teirra val innibar. Rini eru t einfld: Fyrireiking, fyrireiking og aftur fyrireiking.

At velja rtt fyrstu fer

Pisan 2006 6

Lestrarvegleiingar Froyum Studentasklin og HF-skeii Hoydlum Lestrarvegleiarar: Inger Fl Jrgensen, Bjrg Rin, Elisabeth Holm og Kaj Alstrup. studentar : tlf. 31 46 09 HF-arar : tlf. 31 86 09 Opi: Mn.-hs.: kl. 12.30 - 15.20 www.hoydalar.fo Studentasklin og HF-skeii Kambsdali Lestrarvegleiarar: Turid Thomsen og li Wolles tlf. 44 40 24 Opi: Mnadag: kl. 08.55-9.40, 10.40-11.25 og 12.45-14.20 Tsdag: 8.55-14.20 Miku og hsdag: kl. 08:55-9.40 og 13:35-14.20 Frggjadag: kl. 8.55-9.40 www.shey.olivant.fo Tekniski Sklin Trshavn Lestarvegleiarar: Lis Helgadttir Tlf. 31 19 57

(umstilling til lestrarvegleiing) Opi: Ts.: kl. 08:10-11:30 Hs.: kl. 12:10-15:25 www.tst.fo Klaksvkar HF-Skei Lestrarvegleiari: Kri Purkhs tlf. 45 64 12 (umstilling til lestrarvegleiing) Opi: Tsdag: kl. 09.45 - 11.45 Hsdag: kl.14.00 15.00 Frggjadag.: kl. 08.45-10.45 Tekniski Sklin Klaksvk Lestrarvegleiari: Linjon Jacobsen tlf. 45 63 11 *28 Tsdag: 13.00-15.00 Hsdag: 10.00-12.00 ella eftir avtalu 214901 www.tsk.fo Minmstbgvingin Suuroy Lestrarvegleiari: Niels M. Jakobsen tlf. 37 40 11

Opi: Mnadag: kl. 12:10-13:00 Tsdag: kl. 11.30 - 12.35 lka vika Mikudag: kl. 12:35-13:30 Frggjadag: kl. 12.10-13.00 lka vika ella eftir avtalu www.midnam.fo Handilssklin Kambsdali Lestrarvegleiarar: Maria Gregersen og Karl A. Olsen Tlf. 44 49 00 (umstilling til lestrarvegleiing) Mnadag: eftir avtalu Tsdag: 9.10-9.55 Mikudag: 13.40-14.25 Hsdag: 9.10-10.45 www.fh.fo Froya Handilsskli, Trshavn Lestrarvegleiarar: Mina Reinert og Birgir Mortensen tlf. 31 71 41 * 22 Opi: Mna-, ts og hsdag: kl. 10.00-12.00 Mikudag: kl. 14.00-16.00

Frggjadag: kl. 12.00-14.00 www.fh.fo Fiskivinnusklin Vestmanna Lestrarvegleiari: Ingunn W. Olsen tlf. 42 45 73 (umstilling til lestrarvegleiing) www.fiskvest.fo LF-Rgevingin, Tinghsvegur 18, 3.hdd, Trshavn Lestrarvegleiarar: Inger Fl Jrgensen og Bjrg Rin. tlf. 31 50 15 Opi: Tsdag og hsdag: kl. 16.00 - 18.00 www.lfu.fo Altja Skrivstovan J.C.Svabosgta 14 postboks 272 110 Trshavn tlf. 32 20 65 fax 35 25 01 ask@ask.fo www.ask.fo

Hentar heimasur Stuul Froyar www.studul.fo Danmark www.su.dk Noreg www.lanekassen.no Svrki www.csn.se sland www.itn.is/lin Finnland www.kela.fi/opintotuki Grnland www.ghsdk.dk Lestrarstyrkir Granskingarri www.gransking.fo

ASK www.ask.fo/grunnar.html Legat-Info www.legat-info.dk Legatregisteret www.legatregistret.dk Sol http://legater.sol.dk Studerende Online www.so.dk/legat Semikolon www.semikolon.dk Lestrarvegleing www.ivuc.dk www.studietrf.dk www.uvm.dk www.uni-c.dk www.britishcouncil.org/

denmark www.ciriusonline.dk www.ucas.co.uk www.ug.dk www.ansa.no www.braintrack.com Altja Skrivstovan www.ask.fo heimasuni hj ASK finnur t slir um tbgving llum heiminum. Kommunur www.netborger.dk

Pisan 2006 71

Um tbgvingar Danmark DUEL: Dansk uddannelses og erhvervsleksikon 2004 3 bind tgivin av RUE Rdet for Uddannelses- og Erhvervsvejledning. DUEL hevur greinar um arbeii og tbgving-ar Danmark og uttanlands m.a. um au-pair og kibbutz. Bind 1-2 sngva seg um donsk viurskifti: kr. 580 (+ moms) Bind 3 snr seg um tlendsk viurskifti: kr. 172 (+ moms) Erhvervsnglen 2005 Aschehoug. Kostnaur 300 kr. Bkin viger ngvar tbgvingar og ymisk lestrarviurskifti. Hvad kan jeg blive 2006 tgivin av Politikens Forlag. 1071 sur. Kostnaur 369 kr. Hetta verk er sera hent og hevur yvir 1.000 tbgvingar og arbeii. Eisini verur danska tbgvingarskipanin lst umframt g r um t.d. fggjarlig viurskifti undir lestri. Karriere vejviser 2005 tgivin av MoveOn! A/S 288 sur. Kostnaur 98 kr. Ein bk um lestrar- og tbgvingarvali. S eisini www.karrierevejviser.dk Uddannelsnglen 2005 tgivin av Aschehoug. Kostnaur 300 kr. Guide til videregende uddannelser tgivin av Schultz Kostnaur 299 kr. F hjlp og blstur til lestrarvali. Um tbgvingar uttan fyri Danmark Job, rejse og uddannelse i udlandet Dorte Klingelhofer. tgivin av Billese og Baltzer, 1996. 176 sur. Kostnaur 40 kr. Rejsebogen 2006 Georg Harmsen. 448 sur. Kostnaur 230 kr.

tgivin av Forlaget Nuna, 2005. Arbeis-, lestrar- og uppihaldsmguleikar tlandinum. S eisini www.rejsebogen.dk Ls i udlandet Sren Kristensen. tgivin av Teknisk Forlag. 183 sur. Kostnaur 78,50 kr. Bkin til tn, sum vil tbgva teg heilt ella partvs uttanlands (tvs. ikki DK) Guardian university guide tgivin av Atlantic Books, 2003. 512 sur. Kostnaur 209,95 kr. Vegleiing um hgri tbgving Bretlandi. Um SU SU-loven med kommentarer tgivin av Jurist og konomforbundet. Lone Basse, Gerd Kelstrup Hansen og Pernille P. Preisler. 271 sur. Kostnaur 764 kr. Um lestrarstyrkir Legathndbogen for alle uddannelsessgende 2006 Berrit Jylling og Per Billese, 2006. tgivin av Billese & Baltzer. CD-ROM 228 kr. Legathndbogen med kollegier for alle uddan-nelsessgende Per Billese. tgivin av Billese og Baltzer, 2005 264 sur. Kostnaur 228 kr. Kraks fonde og legater 2004/ 2005 tgivin av Mekato. 722 sur. Kostnaur 995 kr. Yvirlit yvir grunnar og lestrarstyrkir. CD-ROM, 2006: 995,- kr. Vejviser til legater og fonde 2006. tgivin av Billese & Baltzer. 648 sur. Kostnaur 885,- kr. CD-ROM: 885,- kr.

Bkalisti bkur um tbgving

Pisan 2006 70

Ein lga fyri lvi

At velja tbgving er ein lga fyri lvi. Ta nyttar einki at kva tyvir, bert t oravali fyri lvi kann tykjast randi og rttiliga avmarkandi. Ta er heldur eingin loyna, at ta arbeii, t einafer frt, setir sn frvkiliga dm lv ttt. Fggjarviurskifti, frt o.s.fr. eru tengd at arbeii tnum, og tskil er talan ikki um eitt val sama htt, sum t t velur mlingalit til ein vegg. tlanin er ikki at ra teg vi at seta hetta upp sum ta ultimativa vali, men bert gera vart vi tdningin av t. Sjlvandi er ta eingin ney, um t ikki velur rtt fyrstu fer, t til ber at royna aftur aru fer, men so klappar fellan eisini hvussu so er, um t lesur Danmark. 3. gangsreglen sigur nevniliga:

*3. gangsreglen Har man to gange vret optaget p en videregende uddannelse uden at have afsluttet disse, vil man, hvis man p ny sger optagelse p en videregende uddannelse, blive placeret sidst blandt ansgerne, uanset kvotient og kvote 2-kvalifikationer. Man kan dog, samtidig med at man indsender selve ansgnings-skemaet, sge dispensation, hvis der er gode grunde til, at man sprang fra de to frste uddannelser. Fr man en sdan dispensation, behandles ens ansgning p linje med de vrige ansgere. Les meira www.kot.dk

Pisan 2006 7

Kanska ert t ein teirra, i longu fr barnsbeini hevur vita, hvat t skuldi vera, t t bleivst str/ur. So ert t heppin, t mong eru tey, i sita lka til umsknarfreistin er um at vera ti og grpa tonkunum, mean tey ba eftir, at rtta vali skal renna fram fyri tey. Her er eitt uppskot til tn, sum ert iva, men eisini til tn, sum longu heldur teg vita, hvr tbgvingin skal vera. Tdningarmiki er nevniliga at seta seg vl inn , hvat ymsu tbgvingarnar innibera.

3

2

1

IVA

Prasta berum T hevur ikki nilsi fyri, hvat t skalt velja, og veitst ikki um ta skal vera fuglur ella fiskur! Fyrsta stigi kann t vera at t gert tr greitt, hvat t hvussu so er ikki hevur hug til. So er gongd komin . Kanska veitst t longu, hvar heiminum t kundi hugsa tr at lisi. Brka t alntuna ella ln bkur bkasavninum um tbgvingar og tbgvingarskipanir ymsu londunum. Um t ikki veitst, hvar tbgvingin skal takast, er best at lesa breitt og seta sr ngva t av til kanningararbeii ta er j eitt rttiliga tdningarmiki val, i t stendur yvirav. Minst til, at avgerin er tn! Sjlvt um mamma tn kanska fegin vildi s teg sum lkna, so er ta t, i skalt liva vi valinum.

Les breitt Kundi t hugsa tr eina langa tbgving ella eina stutta, eina teoretiska ella mguliga heldur eina meira praktiska... Gott er at hugsa breitt, so ger tr greitt, hvrt ta er nttruvsund, ml ella mguliga samfelagsviuskifti, i hava tn strsta huga. Les um allar tbgvingar undir tnum hugaki, soleiis at t ikki av vart vrakar eina tbgving, t ikki kennir. Lestrarvegleiingar eru llum minmssklunum landinum, umframt hj LF og Altja Skrivstovuni. Leita tr hjlp hj teimum, tey kunnu beina teg inn eina ks, geva tr g r og mguliga hjlpa tr at velja eini 8-10 tbgvingar burtur r rgvuni.

Kanna einstakar tbgvingar Les meira gjlla um tr 8-10 tbgvingarnar, sum n eru eftir. Leita heimasuni hj tbgvingarstovnum og finn fram til, hvussu tbgvingarnar eru skipaar. Nakrar tbgvingar eru uppbygdar tann htt, at tann lesandi stran mun sjlvur velur lrugreinar og skei. Eisini ber til at lesa meira enn eitt fak vsum lrustovnum, soleiis at talan kann vera um hvusfak og sufak. Arastani er tbgvingin meira fastlgd fr byrjan og t lesur bert eitt fak. Ger tr greitt, um undirvsingin fer fram sum fyrilestrar, floksundirvsing ella mesti denturin verur lagdur blkaarbeii.

Pisan 2006 8

Leinkjur til bstaarvsing Bstaarviurskiftini eru ymisk alt eftir hvat land, talan er um. Her er eitt stutt yvirlit yvir nakrar hentar heimasur vivkjandi bstai. Norurlond Freningen Nordiska Studentbostder www.nsbo.org Danmark www.ungdomsboliger.dk Svrki www.studentbostaden.se www.syoguiden.com Noreg www.student.no www.utdanning.no sland Flagsstofnun Stdenta:www.studentagardar.is Hsklinn Akureyri: www.unak.is Innemasamband: www.insi.is

Finnland www.soa.fi/swe Stra Bretland www.Studentaccommodation.com Student UK www.StudentUK.com Support for learning www.support4learning.org.uk rland Education Ireland www.educationireland.ie Tskland Deutsches Studentenwerk www.studentenwerke.de USA USA Study Guide www.usastudyguide.com

Froyar Lesandi.fo www.lesandi.fo Heimasa fyri lesandi minmssklunum Froyum, m.a. vi hentum upplsingum um hgri lesna Froyum. www.setur.fo Danmark www.optagelse.dk Her kanst t skja um upptku hgri tbgvingarstovnum Undervisningsministeriet www.uvm.dk Henda heimasa hevur yvirlit yvir allar tbgvingar og tbgvingarstovnar Danmark. www.ug.dk www.sektornet.dk Svrki Studentguiden www.studentguiden.com Hent heimasa hj teimum, i tla sr til Svrkis at lesa. www.vistas.nu www.studera.nu Noreg Utdanning.no www.utdanning.no

Yvirlit yvir fleiri hgri tbgvingarst Noregi. www.ped.lex.no sland Flagsstofnun Stdenta www.fs.is Heimasa vi leinkjum til hgri lrustovnar slandi. www.ask.hi.is Stra Bretland Education UK www.educationuk.org Heimasa, i serliga er tla altja lesandi, i kundu hugsa sr at fari undir hgri lesna Stra Bretlandi vi leinkjum til bretskar lrustovnar. Evropa Ploteus www.europa.eu.int/ploteus Umfatandi heimasa vi upplsingum um tbgvingarmguleikar evropeisku londunum. Kring allan heim Braintrackwww.braintrack.com Fleiri enn 7.400 leinkjur til hgri lrustovnar 192 londum. www.studyabroad.dk

Leinkjur um tbgving

Pisan 2006 69

Regin Arge Eg havi alt havt huga fiskivinnu og serliga aling av fiski. Noreg st fyri mr sum eitt land vi mguleikum fyri vari lestri. Hevi hoyrt um arar froyingar, sum hvdu veri har og prt vi flk vi skili fyri fiski gjrdi, at eg fr at kanna hetta nrri. Kundi valt, at lisi biologi t.d. Keypmannahavn, men fann lkasum ikki koblingina til fiskaaling ella fiskivinnu/alivinnu har. Lestrarvegleiarar Froyum vistu ikki ngv um lesna Noregi, men fr eg til Danmarkar, kundi eg fa pakkan vi allari vegleiing um, hvussu farast skuldi fram, stuul osv. Fr sjlvur neti og s, at eg kundi fa jst somu tbgvingar Noregi sum Danmark ella arastani. Noreg hevur eins og Froyar langar tradisjnir innan fiski- og alivinnu, og eru t ngvar tbgvingar rttaar jst at hesum. Norsk marin-gransking er altja hgum sti. Ein kann velja at fara norur til Troms, suur til Oslo ella mitt millum - til bin flestu froyingar helst kenna best, Bergen. Ta finnast sjey universitet Noregi spjadd um alt landi. Bgvi n vi konu og tveimum brnum og lesi n rum ri Master in Aquaculture UMB (Universitetet for Milj og Biovitenskap ) s, 30 km. sunnan fyri Oslo, og er ta ein tbgving innan fslu/fur, kynbtararbeii av laksi og rum sjfiskaslgum. tbgvingin er mr sera hugaverd og vikomandi. Lestrarumhvrvi er frlkt og fer str gransking fram her innan fleiri vinnugreinar so sum djra- og fiskaaling, matvrur, matematikk, fysikk, biologi, genetikk, geologi og botanikk.

Hvat kanst t lesa Noregi? Allar umsknir til lesna fara gjgnum Samordna Opptak. Fert t inn heimasuna www.samordnaopptak.no frt t hpin av upplsingum. Eisini kanst t fa tilsent papprstgvuna Skerhandboka. Freistin at skja er 15. aprl. Vert er at leggja til merkis, at Noreg hevur annan bygna enn Danmark, t talan er um karakterskala. Men urnevndu heimasu er ein umroknari til danskan standard. Vanliga verur krav sett til Generell Studiekompetanse. Hetta er rtt og sltt Handilsskla, students- ella HF-prgv, HFX ella lknandi. Hevur t tey fak, sum skulu til fyri at koma inn hgri lrustovn Danmark, so ert t eisini kvalifisera/ur til norskar lrustovnar. Lestrarstuul. Lesur t Noregi frt t danskan SU. heimasuni hj SU stendur at lesa um hetta undir lesnai tlandinum. Leggjast skal til merkis, at t mst fa tbgvingina gkenda av SU, um vilt hava studning. Hetta er ikki nakar trupulleiki, so leingi tbgvingin svarar til danskar tbgvingar. Eisini mst t frtakast fyri skatt vanliga Frederiksberg Kommunu. T t ert gongd vi lesnain, mst vi byrjan av hvrjari lestrarhlvu senda inn vttan um, at t ert aktiv/ur lesnainum. SU verur ikki sent til norskar peningastovnar, men froyskir eru lagi. Haani kan stuulin sendast til tna norsku konto. Hvussu er Noregi ? Eg haldi ikki, ta var naka kultursjokk fyri okkum at flyta til Noregs. Mli er ltt at skilja, hast tr ngvu dialektirnar. Tosar ein danskt uttan ta bleyta, ella gtudanskt og tvinnur nkur norsk or, sum ein kemur eftir, upp ja, so tosar t norskt. Ein verur gkendur sum eitt slag av systkinabarni til normenn og halda normenn, at ta er gvuliga forkunnugt at mta einum froyingi, eftirsum vit ikki eru so ngv tali. Men normenn kenna til Froyar, og havi eg mtt ngvum, sum kenna onkran froying ella sjlvi hava veri har, ella kenna ein, i hevur veri Froyum. Noreg er eitt strt og vakurt land og eru normenn ernir av t. Her eru ngvir mguleikar at ka trtt og anna. Kanska serliga eru ti-trttir vl dmdir. Flk brka ngv nttruna fara p tur, antin til gongu ella ski og er hyttetur p fjellet vanligt. Vit trvast vl her og kann eg vimla, at kanna mguleikarnar fyri lesnai Noregi.

Master in Aquaculture s

Pisan 2006 68

6

5

4

Hvat krevst? Av teimum 8-10 tbgvingunum, eru n kanska bara 4-6 tbgvingar eftir. Kanna hvat krevst fyri at sleppa inn, og finn t av, um t hevur neyugu fakini? Um ikki, skalt t ikki fella ftt, t t kanst alt taka tey vantandi fakini sum einkultfak einum suppleringsskeii. Um t ikki hevur ng gan mialkarakter, er mguligt at t kanst skja inn upp anna so sum arbeisroyndir, hsklauppihald o.s.fr. ella ta, sum Danmark verur nevnt kvota 2. Hendan umsknarfreistin er ikki alt hin sama sum um t bert skir inn upp karakterirnar, so neyugt er at kann hetta frammanundan. Onkrir lrustovnar taka eisini upp t fr eini ella fleiri upptkuroyndum.

Seinastu kanningarnar Ring ella skriva til tbgvingarstovnarnar og bi um tilfar um tbgvingina. Hav huganum at talan er um reklamutilfar fr stovninum, so kanska kundi veri gott at fingi samband vi onkran lesandi tbgvingini, sum kundi givi tr eina meira objektiva mynd av, hvussu ta er at lesa jst ta tbgvingina. Tey lesandi kunnu eisini geva tr eina greia mynd av gerandisdegnum, arbeisbyruni, undirvsarum og stanum annars. Um t ikki kennir nakran, sum er gongd vi tbgvingina, kanst t royna at seta teg samband vi MFS, sum mguliga kann vsa tr onkran.

Avgerin Eingin ivi skal vera um, at hetta er eingin ltt avger at taka. T er hetta ein avger, sum t noyist at taka, um t tlar tr undir vari lesna. Hvussu rafestingin umsknarblanum skal vera, er bert upp til tn. Lat ikki eina bra avger stra framt tni. T sjlvt um ta eitt n kann vera stuttligt at sita og uppbyggja eina heimasu, er ikki vist, at teldutkni er ttt umri og ta ki, tn framt skal byggja . Gott er at skriva meira enn eina tbgving umsknarblai, ella at skriva ymsar lrustovnar, sum bja somu tbgving. T um t ikki sleppur inn fyrsta vali, verur umsknin gjrd virkin teirri tbgvingini, t hevur rafest rum plssi. Minst til at vera gari t, t ofta eru ymisk skjl, i skulu sendast vi umsknini. Um t ikki sleppur inn fyrstu fer, er ikki neyugt at falla ftt. Finn t av, hvussu t kanst savna tr stig, soleiis at mguleikarnir at sleppa inn seinni vera betri.

Ga eydnu.

Frleikar renn t rttiliga fert gongd vi fnsorteringina, er ta eitt gott hugskot at venda eygunum mti tr sjlvum. Hugsa um, hvrjir tnir persnligu frleikar erubi teir sosialu og teir fakligut hesir kunnu vera avgerandi fyri, hvussu ttt temperament hskar til skipanina av lestrinum. Um t ongant hevur havt hug til blkaarbeii, nyttar ikki ngv at velja eina tbgving einum lrustovni, sum einans skipar undirvsingina sum arbeii blkum. Summir lrustovnar hava eisini ltla undirvsing, og t er gott at vita vi tr sjlvum, at t hevur bindindi ella sjlvdisiplin til at so at siga skipa tn egna lestrardag.

7

Pisan 2006 9

Mlslig fyrireikingarskei Um t hevur hug at lesa einum ikki enskttalandi landi uttanfyri Norurlond, skalt t ikki setast aftur orsaka av vntandi mlsligum frleika. Fram til 31. desember 2006 er nevniliga ein royndarskipan sett verk, i veitir stuul til mlslig fyrireikingarskei til hgri tbgvingar ikki enskt-talandi lrustovnum ikki enskt-talandi londum uttanfyri Norurlond. Krv til mlsligu fyrireikingarskeiini: - Skeiini skulu vera mlsliga frleikagevandi til hgri lestur. Hetta merkir, at luttkan skeinum ella tann endaliga prvtkan skeinum er einum tlkum sti, at tann lesandi nr tann mlsliga frleikan, i skal til fyri at lesa hgri lrustovni. Skjalprgv, fyri at so er, skal vileggjast umsknini. - Skeiini skulu vera fulltarskei vi minsta lagi 15 tmum um vikuna. - Skeiini skulu eisini gkennast av Stuulsstovninum. KDA

Herskylda 1999 kom ein nggj lg gildi. Vrnepligtens 1,stk.3(lovbekendgrelse nr. 1088 af 23.december 1998): Den, der er tilflyttet fra Frerne eller Grnland efter at have opholdt sig der i mindst 10 r, kan af indenrigsministeren eller statsamtmand, indenrigsministeren be-myndiger til det, fritages fra vrnepligt. Ansgningen skal afgives senest 4 uger efter, at den vrnepligtige har modtaget plg om at mde for sessionen, jf.13,stk.2. T kanst t skja um at vera frtikin fr herskyldu Danmark, vi at vtta, undir revsilgarinnar 163, at t alt hevur b 10 r Froyum. Ta er ikki neyugt, at ta eru 10 samanhangandi r. RR

Bologna tilgongdin 19.juni 1999 skrivau 29 europisk lond undir Bolognakunngerina, i hevur til endamls at skapa eitt euorpiskt umri fyri hgri tbgving(The European Higher Education Area). tlanin vi kunngerini er, at tr europisku tbgvingarnar framtini tvs. innan 2010, skulu vera skipaar tann htt, at ta skal gerast lttari hj teim lesandi at flyta runt millum lond tbgvingartini, og aftan loknan lestur t arbeii skal fast til vega... Fyri at rkka mlinum verur ma. arbeitt vi at gera eina europiska tbgvingarskipan, i skal gera ta lttari hj teim lesandi at flyta millum europisku londini og er tskil vi til at gera ta lttari hj okkum lesandi at fara uttanlanda at taka eitt semestur. Mia verur fram mti, at europisku londini framtini skulu hava: Lknandi prgv, somu ECTS-skipanir, hgri tbgvingar tveimum stigum og harafturat verur roynt at betra um bstaarviurskiftini hj tvekslingsstudentum. Nevnast kann, at hast Froyar ikki er partur av Bolognakunngerini, so hevur Frskaparsetri valt at tillaga teirra pointskipan(ECTS) soleiis, at ta eisini er lttari hj teim lesandi har at fara t at nema sr fak, og fa merit. DB

Mlsligt undantaksloyvi Ein fyrimunur hj froyskum lesandi Danmark er, at tey kunnu skja um undantaksloyvi til skrivligu prvtkurnar fyrsta ri tvs. t fert til prvtku undir rum umstum. Um hetta verur jtta, hevur ta vanliga vi sr, at prvtkutin verur longd vi einum tma. Skjast skal gari t, og vimerkjast skal, at hetta ikki er eitt tilbo, i ll tbgvingarst hava. teimum stum, har undantaksloyvi verur lati, vera froyingar mettir sum tlendingar vi rum murmli enn donskum, og fyri at avrikini hj froyskum lesandi skulu kunna javnmetast vi tey hj donskum lesandi, er mguleiki fyri eyka prvtkut, t uttan at sti prvtkuni verur lgri. Eyka prvtkutin ger sjlvandi stran mun, og t er hesin mguleiki avgjrt verdur at hava huganum, t i fari verur undir fyrstu prvtkurnar. Sum ur nevnt, so er hetta ikki galdandi llum stum, men kunna teg um viuskiftini tnum tbgvingarstai, og gari t. Harumframt er hetta bert galdnadi fyrsta ri og fyri skirvligar prvtkur. T skat sjlv/ur vera varug/ur vi mguleikan fyri undantaksloyvi, t hetta er ikki eitt tilbo, i av sr sjlvum verur boi llum froyskum lesandi Danmark. AHJ

Vert at vita!

Pisan 2006 10

flutti r Froyum. Eg las sjlvandi blini og visti um ruuleika og arm rum londum, men eitt er at vita um - anna er at sggja, fla og skilja. Ta er hart at vaksa upp okkara trygga og rka fjallalandi og so flyta til eitt sta, har brn bidda gtunum og sniffa lm fyri at gloyma, at eingin leggur naka , um tey liva ella doyggja. Ta er hart, men eg haldi ta er neyugt. Ikki bara t at ta ger ta torfrari at sita hendur favn og sggja verina gjgnum sjnvarpsskggjan, men eisini t at ta fr okkum at seta prs upp ta, vit hava. Lima er t ikki bara ein skli rttvsi og arm, men eisini lvsglei. Tnleikur hoyrist allastani allan dagin, og flk nta hvrt hvi til at syngja og dansa uttan at hava drukki seks verar fyrst! Flk her eru sum heild eisini gvuliga bl og vilja sleppa at taka teg til sn, t t, stakkalin, n ert so langt vekk fr familjuni. Sjlvandi ber ta eisini til at ferast gjgnum Suuramerika og sggja alt, eg havi nevnt. Men t t lesur saman vi flki her fr, kjakast vi tey og lrir gerandisdag teirra at kenna, frt t ngv strri innlit hetta trliga rka, men flkta samfelagi. VISA Ferandi r Froyum og ES kunnu vera Peru trggjar mnair uttan serligt loyvi. Ta er ikki ringt at fa visa sum lesandi, men ta kann taka langa t. Ta er gvuliga umrandi at skja um hetta visa peruviansku sendistovuni, renn t fert avsta. Um t bara tlar at vera Peru eitt hlvt r,

er lttast at ferast um marki til eitt av grannalondunum, renn teir trggir mnair eru farnir og so ferast inn um marki aftur. So kanst t vera Peru trggjar mnair afturat.

b Ta er ikki ringt at finna eina b Lima. T kanst finna eina ga b fyri umlei 900 kr. um mnain. birnar eru ikki heilt so modernaar, men ta venur t teg vi. Ta er lttari at bgva einum bligum hotelli fyrst og so finna eina b enn at royna at finna eina um interneti. Her er neyugt at sggja, hvat t frt fyri pengarnar, renn t skrivar undir ella rindar. Pontificia Universidad Catolica del Per Lima, sum hevur eina samstarvsavtalu vi Kbenhavns Universitet, bjar uppihald og mat trggjar ferir um dagin hj vertsfamiljum fyri umlei 2100 kr. um mnain, so ta er eisini ein mguleiki. Fgging Ta er ikki keypis at lesa Peru. Her er t ngv bligari enn USA ella Onglandi, men um SUN ikki gkennur lesturin, er neyugt at gjalda. Kostnaurin broytist alt eftir universitetinum og lrugreinini. Eg skti um at fa tbgvingina hj mr gkenda til SU, og ta fekk eg. So SUN rindai sklagjaldi, og eg fekk SU til livikostnain. SU rkkur ngv longri her niri enn arastani, so sjlvt um ta eru treislur samband vi flogferaseilin og tryggingina, er ta ikki drt at lesa her. Samanumtiki Eg ri llum, sum eru blivin forvitin av at hava lisi hesa greinina og halda, tey kunnu lra at liva vi kaotiskari ferslu og kldum vatni krananum, at lesa Lima. Ta kann kanska vera ringt at hugsa sr at taka eina heila tbgvingin her, men ta er ein avbera gur mguleiki at lesa her eitt hlvt ella eitt heilt r. Ngv meira er, eg kundi greitt fr, men n er plssi uppi. So um t vilt vita meira, kanst t skriva til mn ella leita heimasunum hj universitetunum: Pontificia Universidad Catlica del Per: www.pucp.edu.pe Universidad Nacional Mayor San Marcus: www.unmsm.edu.pe Universidad del Pacfico: www.up.edu.pe Universidad Peruana de Ciencias Aplicadas: www.upc.edu.pe Upplsingar fyri lesandi Peru: www.universia.edu.pe Marita Thomsen: marita_thomsen@hotmail.com

Pisan 2006 67

Ein heimur muni Marita Thomsen Ta eru 10188.94 km og sjey tmar millum Trshavn og Lima Peru. T er munurin millum Froyar og Peru so strur, at talan kundi veri um ymiskar gongustjrnur. Tkini Lima eru flt, mnin liggur liini, marsvn eru dguramatur, og bussarnir hava ikki koyritlan, men heldur ein mann, sum hongur hurini og rpar, hvar leiin gongur! J, ngv er rvsi og kanska randi her niri, men n havi eg veri her fra r, so ta sr t til, at eg trvist vl. Srt og stt Ta er nstan gjrligt at lsa eitt land fum orum, i er umlei tsund ferir so strt sum Froyar... Peru er eitt metaliga rkt land, bi mentan og nttru, merkt av strum stttarmuni og trupulleikum, men vi tlmaari lvsglei og blskapi. Ta fyrsta, sum ofta kemur til hugs, t i vit tosa um Suuramerika, er trygdin - ella vantandi trygdin. ll hava hoyrt varingar um lummatjvar og ta, sum verri er. T kann eg siga fr, at eftir fra r hevur bara ein tjvur roynt at stjala fartelefonina hj mr. Eg haldi meg vita, at sovori hendir eisini Keypmannahavn. Sjlvandi er ikki so trygt Lima, sum evropeiskum strbum. Men um t ert varin og fylgir gu runum fr teimum, sum kenna bin, ntist einki at henda tr. Ta er avgjrt neyugt fyrstu tina at hava samband vi onkran, sum kennur bin. Eingin feratlan er til bussarnar, eingin bstaarskrivstova og eingin faldari vi gum rum um, hvussu t sleppur undan lummatjvunum. Ngv er at fylla frtina vi. Her eru blig skei llum fr matger og fotografi til peruvianskar dansir. Lima ella ttt vi Lima ka flk forkunnugar trttargreinir so sum surfing, rafting og parapenting - og sjlvandi ber eisini til at sparka ella spla flogblt. Um t brennir fyri at gera naka vi neyina, sum er gvuliga sjnlig gtunum, eru ngv st, har t kanst vera vi hjlpararbeii fyri brnum, ungum, gomlum, sjkum, osfr. Barlvi er naka heilt fyri seg. Eitt tal av framsningum, konsertum og sjnleikum eru at fara til. Her er gvuliga bligt at eta ti, og ta er eisini bligt at fara t at dansa. Tann stri stttarmunurin og ymisku mentaninar, sum renna saman Lima, gera, at her eru diskotek fyri einhvnn pengapung og smakk. Sjlv haldi eg ta vera synd at vera Suuramerika og

dansa techno stain fyri salsa, men ta ber til. Peru er ngv meira enn Lima: her eru oyimerkur, strendur, Andesfjllini, frumskgur, Titicaca vatni... Ta er bligt at ferast, og landi er vakurt. Vegir og hotell eru t ikki alt so gum standi, men ta m bara takast vi vintri. Mli Ta ber illa til at lesa Peru, um t ikki tosar spanskt. Ta verur undirvst sponskum llum lrugreinunum hgru lrustovnunum. Ta merkir ikki, at t noyist at tosa fltandi spanskt, renn t fert avsta. Ta er mguligt at ferast til Peru, renn universiteti byrjar og lesa spanskt fyri tlendingar eina t. Sjlv havi eg lisi til bachelor umseting og tulking ESIT (Escuela Superior de Traduccin e Interpretacin de Lima). Ta var hart at skula lesa og skriva sponskum universitetssti, men einki er gjrligt! Lesturin Peru eru ngv universitet, og strur munur er dygdini undirvsingini. Tey mest viurkendu universitetini eru t heilt sama sti sum Evropa. Eg tori nstan at siga, at sti vihvrt er hgri, av t at tey flestu gu universitetini her eru privat og noyast at nkta krvini hj kundunum, teimum lesandi. T hava tey sum heild vl fyrireikaar professarar og seta strong krv til arbeii hj nmingunum. Ta er t gvuliga umrandi at velja ta rtta univeristeti. Tverri eru treytirnar ikki tr somu fyri allar lrugreinir. Umsturnar at lesa nttruvsindaligar lrugreinir so sum alisfri og lvfri eru ikki gar. Her vantar tkni og fgging. Sama ger seg galdandi fyri teldufri. Hinvegin eru fyritreytirnar gvuliga gar at lesa samfelagsfri, fornfri, mannfri, bskap, spanskar bkmentir og tlkt. Her ber til at kanna vi egnum eygum fleiri fyribrigdi, sum standa bkunum: Inkatoftir, sivenjuna hj ymiskum ttarblkum frumskginum, o.s.fr. Harafturat eru sjnarmiini hj professarum og granskarum her ofta rvsi enn tey hj vesturlendsku starvsfelgum teirra. Eitt er ta, sum froyingar hugsa um grindadrp, anna er ta, sum tlendingar hugsa. Eitt er ta, sum vesturlendingar hugsa um menning, og anna er ta, sum flk menningarlondunum hugsa. Lrdmur fyri lvi Eg skilti ikki, hvussu javnt er btt, fyrr enn eg

Pisan 2006 66

Ymiskt er, hvussu hugurin er at fara undir hgri lesna summi vilja t arbeis-marknain sum skjtast, mean onnur hava hug at geva sr gar stundir vi lesnainum. Ta er alneyugt at velja eina tbgving, i hskar til tn trv, bi vivkjandi fakliga innihaldinum, men sanniliga eisini vivkjandi longdini tbgvingini. Annika Helgadttir Joensen Norurlondum kunnu tbgvingarnar blkast 3 blkar: Stutt Hgri tbgving, Miallong Hgri tbgving og Long Hgri tbgving. Stutt Hgri tbgving (SH) Stuttu hgru tbgvingarnar hava antin eina minmstbgving ella eina arbeistbgving sum grundarlag. tbgvingarnar eru stiligar, men vi t verkliga fyri eyga. Hesar tbgvingar eru vanliga 2-2 r til longdar. Dmi: trttarlrari, byggiteknikkari, datamatikari, laborant og marknaarfrings-konom

Miallong Hgri tbgving (MH) Miallongu hgri tbgvingarnar eru sonevndar professinstbgvingar, i venda sr mti einum serligum starvi. Upptkutreytin er lokin m i n m s t b g v i n g - s u m m u m tbgvingarstum verur t t eisini upptikin, hast t ikki hevur minms-prgvi, men vikomandi arbeisroyndir. tbgvingarnar taka 3-4 r, og eftir lokna tbgving kanst t fleiristani kalla teg professinsbachelor. Hetta er ein nggj skipan, i skal gera ta lttari hj flki vi MH at fara undir longu hgru tbgvingarnar, uttan at ta er neyugt at byrja umaftur. Eitt dmi eru sjkrarktarfringar, i n kunnu gerast jararmur eftir tveimum rum. Dmi: Flkasklalrari, sosialrgevi, fjlmilaflk, fysioterapeut og sjkrarktar-fringur Long Hgri tbgving (LH) Longu hgru tbgvingarnar taka fimm r ella meiri. Tr eru samansettar av einum bachelor-parti, i tekur 3 r, og einum kandidat-parti, i er minst 2 r til longdar. Flestu velja at taka bar partar av tbgvingini, av t at lokin bachelor-partur flestu frum bert gevur tr frleikan at undirvsa. tbgvingarnar eru grundaar gransking, og hevur hetta vi sr, at ein partur av lrarunum lrustovnunum bi granska og undirvsa. Dmi: Samfelagsfringur, arkitektur, slarfringur, snigevi og tannlkni S fleiri dmi um vikavist SH, MH og LH s. 10-11.

Ein stutt, ein long...

BD

Pisan 2006 11

Byggilist og bygging

SH Byggiteknikkari

Kort- og landmtingarteknikkari

MH Bygningskonstruktr

Diplomverkfringur innan bygging

LH Arkitektur

Sivilverkfringur innan bygging Hortonom

Landslagsarkitektur Landmtari

Ml

SH -

MH Mlslig bachelortbgving innan vinnu

Teknmls- og MHS-tolkur

LH Amerikanskt

Arabiskt Asiatisk ml

Mlslig kandidattbgving innan vinnu Europeisk ml

landi, vatni og luftini

SH Flogskipari

Transportlogistikari

MH Flgvileiari sivilur Hernaarflgvileiari

Maskinmeistari Lgregluflk

Skipsyvirmaur

LH Yvirmaur af linien Hernaarflogskipari

Samfelag og bskapur

SH

Ognaseljari Finanskonom

Reiartbgvingin Grannskoari Toll og skatt

MH

Sosialrgevi

LH Flkalvsfri

Lgfri Sosiologi

Stjrnmlafri/samfelagsfri Bskapur

Undirvsing og milan

SH -

MH Bkavrur/Bkasavns- og kunningarvsund

Flkasklalrari Savnvrur

Lrarabachelor stddfri, alis- og evnafri Pedagog

Teknmls- og MHS-tolkur

LH Fornfri

Audiologopdi Danskt/bkmentavsund

Heimsspeki Sga

Klassisk filologi Listasga

trnaarsga Retorik

Gufri Egyptologi

Eystureruropa-lesnaur

Nttra og djr

SH Fiskivinnuteknologur

Landbnaarteknologur

MH Skgar- og landslagsverkfringur

LH

Agronom Forstkandidat

Djralkni Hortonom

Bskaparfringur innan jararbrk Landslagsarkitektur

Hvrjum hevuTrgv ikki, at alt er sagt vi hesum. Tekningin eteljandi, og tlanin er, at t sjlv/ur skalt hugsa vtbgvingarnar eru bttar upp eftir longd, tvs. SHtbgving, Miallong Hgri tbgving og Long HgriS eisini www.finddinuddannelse.dk og www.uddann

Pisan 2006 12

Tann landafrin, eg lesi, er ikki bara um fjll, vtn og mold, men eisini um politisk og bskaparlig viurskifti. Eg havi sani valt at sustilla bi fakini landafri og bskap, soleiis at bi fakini vera hvusfak. Ta eru umlei 20.000 lesandi Fraser Universtetinum, sum eg gangi . Eg eri vl ngd vi lrustovnin og tboi av fakum er strt. Frt Ta fer ngv t vi sklatingum, og restin av tini fer til at keypa inn mat og kli. Eg havi havt eitt lestrararbeii, sum sni seg um at hjlpa einum professara universitetinum. Nttran er truliga vkur rundan um bin. Her eru ngvar vakrar parkir, har eg renni eitt sindur, t eg havi t til ta. Vancouver er eitt rkt mentanarlv vi eitt n ngvum ymiskum biografum bi vi amerikanskum og evropeiskum filmum. Eisini ganga vit ngv kaf og fara t at eta. Til Turkalands at lesa T eg hevi lisi tvey r Universitetinum Vancover, vildi eg royna okkurt ntt. Eg fekk at vita, at eitt universitet Istanbul Turkalandi undirvsti enskum, og ljai ta hugavert. Ta gjrdist ikki verri av t, at hetta universi-teti Istanbul hevi eitt gott tbo av bskaparligum fakum.

T valdi eg at taka eina lestrar-hlvu Istanbul. Eg dugdi als ikki at mynda mr, hvussu ta fr at sggja t Turkalandi. Ta einasta, eg visti um Turkland, renn eg fr avsta, var, at ta var eitt feramannaland, har havi og luftin vru turkisbl. Turkalandi var truliga lekkurt. Burin Istanbul, har eg las, var truliga vakur og fullur av lvi. Ta var sera hugavert at ganga runt bnum. Ofta var alt ein strur hurlivasi, men ein hurlivasi, sum er spennadi. Flkini vru fitt og bl, kanska ikki minst t at eg var einasti tlendski studenturin uni-versitetinum. Sjlvt um Turkaland skal eitast at vera eitt muslimskt land, merkti eg ikki so ngv til ta. Innkalling til bn hoyrdist, men flk tk ta rligt. Bumbubrestir Uppihaldi Istanbul endai ikki serliga vl. T eg hevi veri har tveir mnair, brustu tvr bumbur bnum. Bar bumburnar sprongdust uttanfyri tvr synagogur, og var ta giliga skelkandi fyri ll. Serliga t at hetta minti um bumbuspreingingar fyri ellivu rum sani Istanbul, sum hvdu veri uttan fyri somu synagogum. T so tr nstu bumburnar brustu seks dagar seinni vi ein altja banka og ta ensku sendistovuna, kendu flk seg enn tryggari. Hesi stini vru mitt inni bnum. Far dagar eftir bumbuspreingingarnar valdi eg at fara heim til Froya. Ger seg lidna Vancover Tin universitetinum Istanbul er sum so farin til einkis, t eg fi ikki gskriva naka av t, sum eg lrdi har. Ta leggi eg t ikki so ngv , t trurin Turkalandi var gur. Ta var eitt strt upplivilisi, og eg fari heilt vst aftur til Turkalands sum feraflk einafer seinni. Ta, sum eg havi misti Istanbul, kann eg heinta innaftur summar universitetinum Vancouver, so ta fer nokk at ganga. Sum n er, fari eg at taka BA liugt Vancover og veri sostatt liug um tvey r. Eftir ta vnti eg, at eg nrkist Froyum aftur fyri at gera tbgvingina lidna. Hvar og nr veit eg t einki um enn.

Pisan 2006 65

Petur Martin Hansen hevur samru vi Nicolinu Lamhauge r Lamba. Hon lesur landafri og bskap Simon Fraser Universitetinum Vancover, Canada. studentaskla Noregi Eftir at eg hevi gingi eitt r Studentasklanum Kambsdali, gekk eg tvey r altja studentasklanum hj Reya Krossi Noregi. Mean eg gekk har, skti eg inn tvey universitet Bretlandi, men av t at sklagjaldi var so strt teimum bum universitetunum Bretlandi, umlei 120.000 kr, og Stuuls-stovnurin t bara lat 60.000 kr. um ri, valdi eg at skja inn eitt universitet Vancover, Canada. Hetta kom eisini av t, at flk komu fr hesum universitetinum og vitjau sklanum Noregi, og ta ljai hugavert. Talan var um eitt universitet ttt vi bin Vancover, og sklagjaldi var nianfyri tr 60.000 kr., sum Stuulsstovnurin gav t, so eg valdi at fara har. Ferastuulin kemur eisini vl vi, t so fi nstan ferast heim til Froya eina fer um ri. Til Canada at lesa Ta gjrdi ta eisini lttari, at tr onnur fr sklanum Noregi eisini fru sama universitet sum eg, og vit hjlptust at vi t llum papprarbeiinum, t vit komu yvir til Canada.

Hast rttiliga ngv papprarbeii skuldi til, so hevur ta veri ltt hj mr sum froyingur at fa lestrarvisum Canada, sammett vi lesandi r rum londum sum eitt n Turkaland. barviurskiftini Canada eru g. Tvey tey fyrstu rini hvdu vit mguleika at bgva universitetinum, og eg bi saman vi tveimum canadiskum gentum. N havi eg b tvey r universitetinum, so t eg komi yviraftur, veri eg noydd at finna mr okkurt anna at bgva . Fakliga gjgvin Studentasklin, sum eg gekk Noregi sigst vera eitt gott skifti til universiteti. Fakliga gjgvin hevur ikki veri serliga str, og er ein av orskunum eisini tann, at hvusmli studentasklanum var enskt. So ta hevur veri mr ein g hjlp. Hinvegin haldi eg ikki, at ta skuldi veri nkur foring, um man ikki er so vanur vi enskt, t man venur seg skjtt vi ta. T eg byrjai universetinum Vancouver, valdi eg at lesa landafri sum hvusfak og bskap sum sufak. Hetta vali kemst av, at teg gekk sklanum Noregi, hevi eg eitt fak, sum t menningarfri, har sga, politikkur og bskapur vru blanda saman. Ta faki dmdi mr vl!

Ein rvsi lestrarlei

HNP

Pisan 2006 64

Nttruvsund og tkni

SH Innleggjari Laborant

Procesteknologur Produktinsteknologur

MH

Business development Verkfringur

Diplomverkfringur Eksportverkfringur

Veurfri

LH Aktuar

Lvfri/jarfri fakini Sivilverkfringur

Datalogi fakini Stddfri/alis- og evnafri fakini

Lvfri, heilsa og fsla

SH Alkolog

Kliniskur tannteknikari Tannrktari

MH

Bandagist/ortopdiverkfringur Bioanalytikari (hospitalslaborant)

Ergoterapeut Fsla og heilsa

Farmakonom Fysioterapeut Jararmur Radiografur

Sjkrarktarfringur

LH Lvfri

Farmaceut Flkaheilsuvsund

Humanbiologi trttur

Kliniskur biomekanikkur Matvruverkfringur og kandidat

Lkni Slarfringur

Tannlkni

Skrivstova, handil og tflutningur

SH Hhx 1 r

Marknaarfringskonom Servicekonom

MH

Business development Verkfringur

Eksportverkfringur Bachelortbgving innan vinnubskap (HA)

LH

Kandidattbgving innan vinnubskap (cand.merc.)

List, tnleikur, fjlmilar og mti

SH Designteknologur Rithvundasklin

MH

Filmtbgvingin Grafisk kommunikatin Grafisk tkni og leisla

Hondarbeislrari Fjlmilaflk

Sjnleikaratbgvingarnar

LH Myndlistaflk

Snigevi Filmvsund Listasga

Tnleikatbgvingarnar Sjnleikavisund

trttur og rrsla

SH Rrslupedagog trttarlrari

Mensendieck-lrari Rtmupedagog

MH

Avspenningspedagog

LH trttur

Kunningartkni og elektronikkur

SH Datamatikari

IT- og elektronikktkningur Multimediedesignari

MH

Diplomverkfringur innan elektronikk

LH Sivilverkfringur innan informatikk

Datalingvistikkur Datalogi fakini Informatikkur

IT-hsklatbgvingarnar

ur t huga fyri? er tla sum blstur og bara sum ta. Mguleikarnir eru ariog kanska henda vegin finna ta, i jst hvar tr.

, MH og LH, sum eru styttingar fyri vkavist Stutt Hgri i tbgving. elseogjob.dk

Pisan 2006 13

Kl. 18.00: Huff.... 30 sur eftir... Kl. 18.30: ...25 sur... men sstu 5 surnar mugu lesast umaftur, t tankarnir vru ikki heilt til staar... grunai heldur um, hvat plagg, eg skuldi fara leygarkvldi... Kl. 18.45: 27 sur.... nei, her er nokkso stvut, treingir virkuliga til at stvast av... Kl. 19.15: h, deiliga reint... men ba... har eru vaskiklir kurvuni... og ta er eisini langt sani, eg var og heilsai upp Jhonnu...

Anna Christiansen Ja, soleiis sat eg ofta og strddist vi bkunum mtt fyrsta semestur lknalesnainumella "strddist" er kanska so ngv sagt, t freistandi var at sngva mr undan stru og tjkku bkunum!

Eg var liug sum studentur Hoydlum 99 og var sum flestu hinar pisurnar eitt sindur sklatroytt. Ikki t, rini Hoydlum vru sera g, og var ta vi blandaum kenslum, eg fekk hgvuna hvdi - gott at vera liug, men syrgiligt at siga farvl vi ta ga sosiala umhvrvi, eg hevi veri partur av tr tey sstu rini.

Eg valdi, sum tey flestu mnum flokki, at fa mr sabbatr. Var klr at vinna mr nkur oyru og kanska fara ein tr uttanlands. So eg byrjai at arbeia og ntti lvi - fr fr lektium! Fr eftir eina t kibbutz srael og kom so heimaftur at arbeia. Men llum vintrresinum spkti brennandi spurningurin seg allat: Hvat skal eg fara at lesa? , ll spurdu, "n, Anna, hvat verur ta til? Hvat tlar t at lesa?" Ta var gerandiskostur at fa spurningin settan, og hvrja fer var svari: "eg veit ikki". Eg visti virkuliga ikki. Eg visti bara, hvat eg ikki hevi hug til.

Tin gekk, og skjtt hevi eg havt tvey sabbatr! Tankarnir hvdu sveima va um, hvrja hvrja karrieru, eg skuldi velja mguleikarnir stu opnir, og eg var um at villast llum, sum var at velja millum. Men hetta var eitt val, sum mtti takast ein lvslei og jst hetta, at ta kom at hava virkan restina av lvinum, gjrdi ta so trupult. Ta er j ikki bara hvrjum liti, eg kundi hugsa mr eina vsa troyggju.

Trupla lestrarvali Eg sveimai fr farmaceuti til lvfri, fr

laboranti til tannlkna...eg hugsai og hugsai.

J, mr hevur n alt dmt sera vl arvalru, og jst hetta hevur veri ngv frammi Froyum sstu tina, so ta hvdu iva veri gir mguleikar fyri hesum Froyum. Men eg kundi ikki lesa arvalru - so mtti ta vera lvfri, har arvalra verur vigjrt, men nei, so mtti eg lesa um plantur, algur o.a. - ta tmdi eg als ikki! J, so fall vali lknalesnain! trligt! Eg hevi tiki eitt val! Valdi lknalesnain, einamest t at so hevi eg mguleika at koma inn evni, sum hevi mn strsta huga, og harafturat helt eg sjlvandi eisini, at lknafaki virkai tiltalandi. Eitt spennandi fak vi alskyns mguleikum eftir loknan lesna - heimurin st opin! , deiligt n kundi eg hava eitt svar klrt, t flk spurdu, hvat eg tlai at lesa, men einamest var deiligt at hava svari greitt fyri mr sjlvari! Eg byrjai so Panum sept. 2001. Var sera spent og ynskti, ta var ta rtta fyri meg. Eg var eisini eitt sindur fjlturstungin, t eg visti ikki rttiliga, hvat eg var byrja upp. Eg fann t rmiliga skjtt tav, at hetta tmdi eg ikki! Lesa 50 sur um hjarta, 40 sur um bli, 60 sur um lungu... nei, eg kvaldist!

Hvar var arvalran? Hevi so vna, at lknafakini fru at fanga mn huga, men nei. Arvalran var alt ov ltil heildini av lknafakunum, at ta sindri, vit hvdu, klrai ikki at halda vnini hj mr uppi. Harafturat var hetta nokk heldur ikki heilt ta rtta fyri meg og mna sartu sl, t lsu vit t.d. um krabbamein, ja so hevi eg ll sjkueykennini dagin eftir! So eg visti nstan beinavegin, at hetta fr ikki at ganga. Men treiska Anna royndi at hanga , t hvat n um mr kanska fr at dma ta? Hvat um ta bleiv meir spennandi komandi semestur? So komu jlini, og eg fr, sum flest onnur, heim til Froyar at halda jl. Vit hvdu eina roynd hlvan januar, so allar bkurnar vru sjlvandi tiknar heim vi - kufferti var markinum til yvirvekt! Men eg mtti t skjtt sanna, at eg eins vl kundi lati bkurnar ligi eftir kollegiekamari-num!

Pisan 2006 14

Ta er, sum heild ttt, samband millum undirvsara og tey lesandi, og hetta metir rni vera sera gott fyri lringina. Undirvsarnir hava, nstan allir, tilknti til business-heimin, og ta er rttuliga inspirerandi mun til, um teir bert tku tgangspunkt r lrubkini. Nakrir av undirvsarunum eru eldri professarir og handilsflk, i hava valt at fjlga um seinnu fasuna av lvinum vi at bseta seg Hawai. Hetta eru flk, i veruliga halda, at ta er gevandi og mennandi fyri tey sum persnar at undirvsa, og rni heldur, at tey eru vi til geva lesnainum eitt frskt skoyti. Internationalt lestrarumhvrvi

H.P.U ganga uml. 7000 flk, og umhvrvi er rttiliga internationalt. Havaii liggur ttt uppat Asia, so ein strur partur av teim lesandi eru japanesarar. Ta er ein str tskifting hvrjum semestri, t ta eru ngv study abrod lesandi hvrt semestur. Norbgvar eru vl mannair, og hvrt semestur er uml. 500 svenskarar universitetinum. rni heldur, at ta er stuttligt at koma samband vi ll hesi flkini, men ta kann eisini tykjast hart at siga farvl, t ta er ein sannroynd, at flestu frum, hoyrir t ongant fr teimum aftur. Ta positiva er, at hesi flkini eru somu stu sum rni, langt burtur heimanifr, og vilja tskil koma samband vi onnur flk. Mlinum hevur rni ongar trupuleikar vi, og hann trvist enskttalaa umhvrvinum. Hann viurkennir t, at hann kanska kundi havt gott av at veri meira saman vi amerikanarunum, men leggur t afturat, at hann hevur lrt at tosa svenskt Havaii. Jantelgin finnst ikki H.P.U

Eitt, i rni er sera glaur fyri universitetinum er mentaliteturin, i gevur rm fyri, at t kanst vilja vera tann besti. Ta verur alla tina lagt upp til, at vit framtini skulu vera verksetarir, og ta verur tilmlt, at vit eisini sjlvari lestrartini royna at seta okkurt ntt gongd. Business-avdeilingin hj H.P.U heldur til mitt Business-gtuni Honolulu, og rni heldur ta vera inspirerandi fyri undirvsingina, at veruleikin liggur beint uttan fyri vindeyga. rni og ein tskur vinmaur hava opna ein nttklubba einari lokalari matstovu. Nttklubbin er opin annahvrt vikuskifti, og teir royna at skapa ein europiskan nttklubba. Ta hevur vst seg at rigga vl, og er klubburin

vlvitjaur av europiskum feraflki og ikki minst av teim lesandi. Sig so ikki, at froyingar ikki kunnu! Harafturat arbeiir rni sum slumaur hj kenda vrumerkinum Fendi, so hann fr ngvar arbeisroyndir hast hann lesir fulla t. Spurdur um hann ongant heldur fr og slappar av, sigur hann j sjlvandi. Strondin fer vi fitt av t, men so lesir hann um kvldarnar. Ta snr seg um, at planleggja dagin og tmatalvuna rtta htt soleiis, at ta bi er plss fyri surfing, lesnai og arbeii Ta riggar vl hj rna! So langt burtur og kortini ikki

Ngvir av vinmonnunum hj rna eru Danmark, og teir hanga t sama t teir eru heima Froyum. Mamma rna hevi nokk dmt ta betur um hann eisini var Danmark, men rni hevur summarferiu 4 mnair og jlaferiu 1 mna, so hann hevur veri ngv heima san hann fr til Havai. Hann tosar vi foreldrini 1-2 ferir um vikuna og skype er vi til at gera ta munandi lttari/bligari. Ta er t eitt sindur trupult at koma heim, um okkurt skuldi hent heimafrontinum, t ta tekur einar 2 dagar at ferast. tlar sr vari t heim

Hast hann hevur b Spania, lesur Hawai og hevur veri summaruniversitet Mexico(Study abroad), so er rni ikki mettaur av feringini. Tvrturmoti. Hann tlar sr vari t hann verur bachelor um tvey r. Bi fakliga og landafriliga. rni tlar sr at taka ein masteryvirbygna, men fleiri universitet krevja, at t hevur minst 3 ra arbeisroyndir renn t sleppur inn. Hawai hevur ngv gott at bja rna, men hann heldur kortini, at ta er betri fyri karrieruna um hann fer til eitt ntt land at taka master. Kanska til New York, ella okkurt sta Europa. rni avvsir ikki, at hann ein dag vendir heimaftur til Froyar at bgva. Hann elskar at vera Froyum, og heldur, at ta er heimsins besta sta hj brnum at veksa upp . Men sooo langt hevur hann ikki hugsa enn. rni vil mla llum ungum pisum Froyum dag at leita sr tum Danmark at lesa. Vit hava eina stuulsskipan, i ikki kennir sn maka, og trvist ein ikki, so er ta ikki verri enn so, at t alt sleppur heimaftur. Hawai kann bja tr ein vetur vi 25 hitastigum!

Pisan 2006 63

Hv Havaii?

rni bi eina t Spania, har hann gekk skla og arbeiddi, mean hann hugsai um, hvat hann vildi framtini. Ta skuldi vera okkurt innan fyri Business. USA hevur rttuliga gott ummli innan Businessheimin, og tskil var USA rtta stai. Hann vildi t eisini royna naka heilt ntt. Helst okkurt sum ongin annar hevi roynt! Tskil leitai rni sr t alntini, har hann fann tav, at ta var mguligt at lesa Havaii. Havaii mtti ta vera, og rni fr holt vi alt ta praktiska. Eftir uppihaldi Spania fr rni til skips, og mean hann var burtur fekk ppin frnir av, at ein kvinna, i umboai amerikonsk universitet, var Froyum. Ppin fekk eitt prt vi hana, og ta vsti seg, at hon kundi tilmla eitt privat universitet Havaii. Hon var ein rttiliga g

hjlp, t alt ta praktiska skuldi fast upp plss. rni hevi eisini beinleiis samband vi universiteti, og har fekk hann ta bestu tkiligu vegleiingina. ASK og stuulsstovnurin vru somuleiis partur av fyrireikingini. Fggjarligu viurskiftini

Ta er eitt privatuniversitet, og t skal rni gjalda fyri lestnain. Sklagjaldi er t vl minni enn rum privatuniversitetum. rni nevnir ma. at ta kostar 40.000 dollarar at lesa einum universiteti Miami, mean hann skal gjalda 10.000 dollarar. Hann fr gan stuul fr Froyska Stuulsstovninum, (70.000 kr. sklapeningi) og harfturat SU(statens uddannelsessttte) r Danmark. Ta er t rttiliga drt at liva Honolulu, og tskil er gott at hava eitt sindur av peningi vi sr, ella royna at arbeia vi suna av, skal lvi ikki gerast alt ov srt. Bstaarviurskiftini

Ta er eitt campus tilkntt universitetinum, men rni valdi mguleikan at bgva har fr, t sum hann sjlvur sigur: har eru bert ungir amerikanarir. Sjlvur hevur hann b b saman vi dnum og svenskarum, og n br hann saman vi damuni fr Eysturrki. Tey bgva Waikiki, i er eitt feravinnuki, i er merkt avteim ngvu hotellunum, matstovunum og klubbunum. rni heldur, at hesin barparturin hskar sera vl til sn livistl. H.P.U

Ta er ,sum sagt, eitt privatuniversitet, og tskil hevur universiteti frar karmar til at skipa tbgvingina og lestrarhlvurnar. Ta er eitt lti universitet vi 7000 lesandi, og ta eru smir flokkar til undirvsingina. T kanst tgangspunktinum sjlvur tilrttuleggja tna tbgving, og ta er m.a mguleiki fyri at fara til undirvsing um kvldi um ta skal vera. Eitt, i er sermerkt er, at t skal vera virkin alla lestrarhlvuna. Ta merkir, at prvtkan kann telja 30% av endaliga rslitinum, mean uppgvur t hevur gjrt gjgnum ri telja 70%. Hesa skipan dmar rna vl, t ta krevur av tr, at t ert gongd alla tina, og gevur tr somuleiis mguleika fyri at arbeia vi tnum karakteri gjgnum ri.

rni Olsen lesur Honolulu

Ja, Honolulu Havaii!At vera lesandi Havaii kann sigast at vera ein dreymur fyri ngv. 22 ra-gamli havnamaurin rni Olsen gjrdi dreymin til veruleika, og lesur bachelor in Business Administration in Marketing 4. semestri Hawai Pacific University (H.P.U). Doris Bjarkhamar hevur tosa vi rna.

Pisan 2006 62

Alt anna var meir spennandi um jlini enn at lesa um hjartartmu og kemiskar lkningar. Men royndin l ikki fyrr enn 16. januar, so eg kundi j alt lesa eftir nggjr. Eitt sindur dpurhuga og mttleys gekk leiin niur aftur til Keypmannahavnar fyrst januar - hvat mundi hetta fara at enda vi? Manglandi strsandin og grtni jlafrtini helt tverri fram inn januar mna - nei, faktum var, at eg tmdi ikki at lesa til lkna. Eg mtti kasta hvta handkli ringin. Eg valdi t at gevast... tmdi ikki at stra meg gjgnum naka, eg ikki var gla fyri, og sum eg ikki fldi, var ta rtta fyri meg! So ja, eg fr at gevast, men eg tk lka royndina vi, t um eg n broytti meining og ynskti at halda fram, so var kravt, at eg hevi veri til roynd. Leiin gekk tskil aftur til Froyar fyrst februarhesu fer uttan bkur! Eg valdi at framleiga kollegiekamari og fara heim klettarnar at samla tankarnar um brennandi spurningin, hvat Anna n skuldi finna upp at lesa? N st eg aftur berum - fldi eitt sindur, sum eg hevi fingi ein framman og var aftur eins blonk og vitandi um karrieruval, sum t eg so gla og fitt st sum nklakt pisa! N vru 2 1/2 r liin, san eg fekk hgvuna hvdi, og enn hevi eg ikki funni tav, hvat eg vildi vi lvinum! Fldi ta eitt sindur frustrerandi - hvat var gali vi mr? Hv kundi eg ikki taka eitt val? Hevi gjrt alt fyri at fa eitt gott studentsprgv, men hvat nyttai ta, t eg ikki visti, hvat eg skuldi brka ta til? Eg byrjai so aftur at arbeia, og eftir arbeist var dgliga blaa ngv brktu bkini "Hvad kan jeg blive?". Hon var so slitin eftir hondini, og eg dugdi hana nstan uttanat! Hast eg fldi meg villareii, angrai eg aldri mna avger um at gevast - eg fldi ta sum ein slkan ltta - sum um ein steinur var tikin av mnum herum! Og aldri fldi eg ta sum skomm at gevast og venda nsini heim. J, eg hugsai eitt sindur um ta, renn eg gavst, at ja, n fru ll at siga, at "vit vistu, hon ikki fr at halda t.... vistu, hon fr at gevast!" Men nei, haldi, ll tku vl mti mr, t eg var heima aftur - tey stulau mnari avger. Ein segi vi meg, "Anna, t skalt ikki skamma teg, ta ger einki. Ta er sera flott, at t fylgir tnum ynskjum og ikki bara heldur t fyri at geva rum eina ga mynd av tr!". So eg skammai meg als ikki.Tin gekk og nrkaist, til eg aftur skuldi senda umskn/ir inn til komandi rs lesna.

Eg hugsai og hugsai, vitjai dgliga LF og blaai vari "Hvad kan jeg blive?". Vali fall jaramur og slarfri. J, helt hetta vru tvey spennandi fak, men ta vsti seg, at fyri at sleppa inn jaramrasklan, skuldi eg hava minst "18 mneders relevant arbejdserfaring", og hetta hevi eg ikki. Tskil fr umsknin postkassan vi einum strum X t fyri slarfri. Eg vil siga, at trsti at velja rtt aru fer, var sera strt! Reglurnar eru tr, at ein fr bert mguleika at byrja upp tbgving innanfyri KOT tvr ferir - t.v.s., at um ta n vsti seg, at slarfri heldur ikki var ta rtta fyri meg, ja, so var mn kvota uppbrkt, og eg kundi ikki skja um upptku til tbgving innan KOT eina 3. fer. J, til ber at royna upptku til eitt fak, sum ikki er so vl umtkt og t ikki so trupult at sleppa inn til - eskimiologi ella okkurt tlkt, men ta hevi n ikki mn heilt stra huga. Tskil setti sonevnda "3-gangs-reglen" strt trst meg, og eg visti, at hesufer var virkuliga neyugt at velja rtt. (s s. 14) Eg valdi slarfri, men hvssu kundi eg vita, um ta var ta rtta fyri meg? Eg kendi eitt sindur til Freud og Jung og helt faki vera spennandi, men eg hevi onga hming av, hvussu ta mundi fara at vera at lesa ta hgri sti. Eg haldi ikki, at ta ber til at vita, hvat ein fer gongd vi. roynd og bl fert t holt vi eitt fak, og eg trgvi, at sjlvt tey, i byrja upp ein lesna, tey hava droymt um fr barnsbeini av, skjtt kunnu sanna, at hetta var n ikki jst ta, tey hvdu vna og droymt um. So eg var eitt sindur bangin... hvat n... nei, vildi ikki hugsa ta. Eg byrjai upp slarfri 1. septembur 2002. Mundu Freud, Jung og arir strthugsandi menn fara at hugtaka meg? J, eg fldi straks, at hetta var heilt naka anna. Visti j fr rinum frammanundan, hvussu ta kendist at vera "malplasera", og ta kensluna hevi eg als ikki n. Ta var ein heilt onnur atmosfera sklanum - eg fall vl til flokkinum, og ll vru/eru fitt og fyrikomandi. mun til ri fyri, fldi eg n, at eg var jvnum fti vi mnar samlesandi.

Pisan 2006 15

Eg vntai, eg fr at vera elst klassanum, men so var ikki. Aldursmunurin millum tey fyrsta rs lesandi er sera strur - mnum holdi er tann yngsta 18 r, mean tann elsta er 37, so eg var ennt yngra endanum, deiligt! Eisini var deiligt hj mr at vita, at umlei helvtin av teimum holdinum hvdu veri undir arari tbgving fyrr - soleiis fekk eg vttan fyri, hvussu vanligt ta er at skifta lesna! N eri eg gongd vi 2. semestur og siti og hugsi aftur sstu rini vi truplum avgerum og avsluttaum lknalesnai. Huff, ta hevur veri ein trupul t, men eg angri einki! Angri ikki, eg byrjai upp lknalesnain - als ikki! Eri gla fyri, eg royndi ta, t n fari eg ikki at angra ta seinni, at eg ikki gav t ein mguleika! Fari ikki at sita sum 40 ra gomul og hugsa, at lknaleiin hevi veri tann rtta fyri meg. Eg vil siga, at lknalesnaurin iva frdi meg inn leiina, eg seinni valdi - eina lei, eg dag eri sera gla fyri, so gla, at bkurnar faktiskt blivu opnaar um jlini! At enda vil eg siga til tey, sum umhugsa at gevast vi snum lesnai, at fylgja snum ynskjum! Um tey ikki eru gla fyri sn lesna, er bara at skifta til okkurt, tey halda vil gera tey

AHJ

t neyvan slepst undan niurtrum einumhvrjum lesnai, men eg trgvi, ein veit og kennir vi sr sjlvum, t ta er komi so miki langt, at man ikki tmir longur! T hugurin at lesa ikki er til staar longur, er t at gevast og umhugsa nggjar leiir. Eg vil eisini siga fyri mtt vikomandi, at eg eri sera gla fyri, at eg gavst longu eftir 1. semestur - at eg ikki strddi meg gjgnum fleiri r bara fyri at vera treisk. Gla fyri, at eg ikki brkti ov ngva t, men fr beint gongd vi nsta lesna. So n kunnu tit tla, at mn dagur og lesnaur er ein heilt annar enn dmi byrjanini av greinini. Nei, eftir loknan skladag, sr ta meiri soleiis t n: Kl. 18.00: 30 sur eftir... nei, bara 30 sur....? Kl. 18.30: 20 sur eftir... svongdin ger t um seg, so ein gur nttverabiti sleppur niurum! Kl. 20.00: Lesi sstu suna og siti so hlvan tma hugtikin um ta, eg jst havi lisi... Helst tk eg so rvan til n. J, vst kemur ta fyri, at tankarnir, mean eg lesi, leita til stv, vaskiklir og Jhonnu.

Pisan 2006 16

Sklin eitur Paris American Academy (PAA) og er ein listaskli, i liggur latnarablinginum Paris. Hesin blingur liggur einum bakka vi tsni yvir Paris, og stai er kent fyri Sorbonne. Sklin krevur ikki, at t dugir franskt, og t kanst koma inn uttan at duga eitt or fronskum. Harafturmti vildu tey sggja dmi um mn listarliga kunnleika, og av t at eg hevi havt hesa lrugrein Danmark, var eg viga og funnin ng tung. Eg eri eisini sera fegin um, at sklin er ein altja skli, og hast eg eri einasti norurlendingurin har, so er eingin etniskur blkur fleirtali, og ta gevur ein sera ga blanding. Persniliga haldi eg, at ta er ein sera strur eyka fongur at fa hvi at lesa millum so ngvar ymiskar mentanir. At skja og sleppa inn sklan gekk ltt og vl, men ta, eg strdi eitt sindur fyri, var, hvussu ta fr at vera vi studningi r antin Froyum ella Danmark. Her vil eg beinan vegin leggja afturat, at Altja Skrivstovan og Stuulsstovnurin Froyum hava veri mr til stra hjlp. SU vildi hava prgv fyri stinum tbgvingini og at hon var gkend av fronsku stjrnini. Ta hjlpti eisini, at PAA ur hevur havt donsk lesandi og tey kundu ennt vsa , hvnn eg skuldi seta meg samband vi, um eg skuldi havt trv t. Eftir SU gkenningina gekk alt vi rkandi fer. r Froyum fekk eg jtta stuul til at rinda fyri sklan og eg fekk jtta lestrarstuul fr SU. Hevur t tokka til list, so er Paris stai. Her er alt fr gamlari franskari til nggja altja list, og hast eg havi veri her hlvtanna r, so havi eg ikki s alt enn. Og listin er allastani. Gongur t ein tr gtunum, so er alt okkurt, i t ikki ur hevur lagt merki til, og ta er eins og listarligir skattir eru at finna hvrjum krki. Lesandi PAA fa eisini avslttur til atgongumerki til ngvar av teimum stru

sningunum og til teir stru listasklarnar. Til dmis kann eg fara inn Louvre keypis. Eg haldi ikki, at nakar annar bur Europa kemur fram um Paris sum verinsbur, uttan London sjlvandi. Mean eg havi veri her, havi eg hitt flk r llum heiminum, og ta, sum er allarbest vi Paris, er, at ta er upp til ein sjlvan, um ella hvussu ngv t ynskir at gerast franskur, ella um t ynskir at liva teg inn eitt meira altja lv her. T t kemur her, er ta umrandi at vita, at Frakland er ikki eins og har heima. Her koma lesandi tsundatali, men hetta er Frakland og tskil gongur alt fyri seg ein franskan htt. Eg sigi hetta, t eg haldi, ta er gott at vera fyrireikaur til tess. Ta er gott, um t dugir franskt, men ikki avgerandi og sjlvandi eru her nakrar mannagongdir, i skulu fylgjast. Ta ringasta var sjlvandi fyrstuni, t eg skuldi finna mr okkurt at bgva , fa mr telefon ella til dmis stovna eina konto bankanum. Ert t sloppin inn skla her niri, er vanliga mannagongdin hon, at sklin hjlpir tr vi slkum. Ger hann ikki ta, so fell ikki ftt. Set nakrar dagar av til at finna teg til rttis og minst til at hava ll neyug pappr vi tr. Hevur t hug at fara til Paris so far- t verdur ikki vnbrotin.

Sannindi Paris er feramannasta nummar eitt verini. T eru ta mong, i tosa enskt og vi nkrum fum lyklaorum fronskum, einum smli og eitt sindur av toli, klrar t teg. Frakland er limur ES, og vi ES passi kanst t vera verandi Fraklandi, so leingi tr lystir. Lesandi, i hava arbeii, rinda skatt Fraklandi eins og arir franskmenn. Skatturin er uml. 25%.

Pisan 2006 61

Marjun Vatnhamar Hey, eg eiti Marjun, eg eri 24 r og bgvi Paris. Eg hevi veruleikanum als ikki lagt nakra vsa tlan um at fara til Paris at ganga listaskla. Sannleikin er, at eg kom niur her saman vi eini vinkonu og vi rttum feramannabrillum roknai eg vi at sggja og uppliva bin Paris eins og hann var franska filminum Amelie. Eg havi san skift feramannabrillurnar t vi einar meira veruligar brillur, og n eri eg i holt vi at fa mr eina hgri tbgving innan list, og lvi hevur laga seg ein heilt annan htt, enn eg tri. Mong munnu spyrja, hv Paris? Og eg kundi svara, at ta er vni, maturin og romantikkurin, og ta er ta eisini, men ta er langt fr bara ta. Heldur er ta ta franska flki, teirra siir og mentan, sum mangan liggja fjart fr teimum norurlendsku. Ta snr seg eisini um at uppdaga meg sjlva, og um hvussu ngv eg kann fa burturr av at lra um og liva undir rum umstum, enn eg eri von vi. Mn fyrsta fer til Paris var ein nmsfer vi sklaflokki Danmark. Eftir hesa vitjan visti eg,

at eg mtti fara aftur til Paris. Og ta fr eg september 2003. Tvr tr fyrstu vikurnar hugnai eg mr og livdi av teimum pengunum eg hevi vi heimanfr. San fr eg undir at finna mr eitt arbeii, og ta eydnaist mr eftir eina viku. Eg gjrdist tnari franskari/amerikanskari matstovu og hast mtt franska var avmarka, so kendi eg, at ta ber rttiliga vl til at finna tlkt arbeii, um t dugir enskt. Eg skti inn listasklan juli 2004. T hevi eg longu havt fleiri arbeii, t ta vsti seg ,at eg mtti siga upp, hvrja fer eg fr heim at ferast. Ta var t ongant nakar trupulleiki at finna arbeii, t eg kom niur aftur. Mn tlan hevi allatina veri at fara undir lestur Strabretlandi, men eftir mti vi Paris ynskti eg, at eg kundi vera verandi her stain. Eg hevi eygu og oyru opin, og so rendi eg meg blai FUSAC. Blai er at finna llum altja barrum og matstovum Paris og kemur t tvr ferir um mnain. Hetta var gull vert fyri ein fremmandan Paris, t her finnur t upplsingar um alt fr bum, arbeii og lestur. Ta var FUSAC, at eg las um sklan eg n gangi .

listaskla Paris

Pisan 2006 60

Eitt mobilt lestrarval Holger Arnbjerg fr Altju Skrivstovuni (ASK). T stendur lestrarvalstuni, og tskil kann tankin um at fara uttanlands at lesa eina ella tvr lestrarhlvur, tykjast at vera langt burtur. Ta er t vert at vita, at hast t sleppur inn eina tbgving td. Danmark so merkir ta ikki, at t noyist at taka alla tbgvingina t lrustovni-num. T kanst undir lesnainum velja at fara ein annan lrustovn og eitt anna land at lesa ein part av tbgvingartini. Ta finnast ngvir mguleikar fyri at fara uttanlands at lesa eitt ella fleiri lestrarhlvur. T eigur at kanna, hvrjar mguleikar tn tbgving og tbgvingarstovnur hevur vivkjandi uttanlandslestri. Nianfyristandandi upplsingar viv. uttanlandslesnai eru fr altja skrivstovuni Kbenhavns Universitet. Hvar kundi t hugsa tr at lisi? Norurlond. T kanst skja gjgnum Nordplus/Nordlys, i er ein pakkaskipan. T frt tskil bi plss einum norurlendskum universiteti og stuul. Nordlys-skipanin veitir ltuni 180 Evrur um mnain stuli umframt ferastuul. Stuulin fr Nordplus er ymiskur. Fleiri upplsingar um td. hvussu t skir og nr freistin at skja er fast : http://www.ku.dk/international/dansk/nordisk.htm. Europa. Sokrates/Erasmus eru pakkaskipanir, i geva tr eitt umbtisplss einum europiskum unversiteti og stuul ljandi 150-200 Evrur um mnain. Ta er ES, i veitir stuulin. Avtalurnar hesum skipanum eru fakserstakar tvs. at ta eru einstakir stovnar universitetum 31 londum, i gera snamillum avtalur, i soleiis eru avmarkair til serstk fakki. Far inn http://www.ku.dk/international/dansk/erasmus.htm. Arastani heiminum. Fleiri tbgvingarstovnar hava gjrt bilateralar samstarvsavtalur vi universitet og arir tbgvingarstovnar arastani heiminum ma. Noruramerika, Australia, New Zealand osf. Talan er um sokallai samstarvsplss. Hevur t hug at fara tum Europa eitt samstarvsplss er upplagt at fara inn http://www.ku.dk/international/dansk/index.htm.Her srt t, hvrji krv einstku avtalurnar seta til tey lesandi umframt eina lsing av tbgvingarstovnunum, i eru vi avtalum. Um t hevur funni eitt vst land ella tbgvingarstovn, i ikki eru nevnd omanfyri kanst t sjlv/ur fyrireika eitt lestraruppihald uttanlanda. T kanst eisini velja eina mentanaravtalu. S http://www.ku.dk/international/dansk/index.htm Froyskur stuul. Um t sjlv/ur hevur valt at fyrireika eitt uttanlandsuppihald, i ikki kemur undir nakrar av omanfyristandandi skipanum, hevur t mguleika at skja froyska Stuulsstovnin um stuul. S www.studul.fo SUN- skipanin kann td.veita tr tuition fees um fylgjandi krv vera gingin mti: Uppihaldi skal vera uttanfyri Norurlond Uppihaldi skal vera minst r tbgvingarstovnurin gevur fulla gskriving fyri uppihaldi. Fyrireikingar, i geva tr eitt gott uttanlandsuppihald. Byrja gari t, tvs. minst 1 r renn frferina, at fyrireika uppihaldi. Sk frammanundan um gkenning og gskriving av fakum fr tbgvingarstovninum (studienvnet). Tryggja tr, at t kanst fylgja undirvsing og fara til prvtku undir somu treytum sum tey, i eru innskrivai tbgvingarstovninum, i t skir inn . Ger eina fggjartlan fyri uppihaldi. Hugsa um bstaarviurskiftini. Fyrireika teg mlsliga renn t frt avsta.(s mlslig fyrireiking su 10)

Pisan 2006 17

Ta gerst alt meira vanligt at fara starvsvenjing ein part av tbgvingartini. vsar tbgvingar so sum lrara- og sjkrarsystratbgvingin hava ngv r havt starvsvenjing sum krav sjlvari tbgvingini. Seinastu rini er starvsvenjing eisini vorin ein mguleiki fleiri og fleiri hgri tbgvingum. nkrum tbgvingarstovnum er ta mguligt hj teimum lesandi at fara starvsvenjing, og fa partvsa ella fulla gskriving fyri eitt ella fleiri fak. Ta er eisini mguligt at fara til eitt anna land enn sjlvt tbgvingarlandi starvsvenjing. Talan er vanliga um eitt fulltarstarv einari fyritku ella einum felagsskapi. Starvsvenjingin kann vera lnt ella lnt og strekkir seg vanliga yvir 3-6 mnair. Hevur t hug at brka mguleikan? Set teg samband vi lestrarvegleiaran tbgvingarstovni-num, og f vegleiing um, hvrjar starvsvenjingarmguleikar tn tbgving gevur tr! SU T hevur rtt til vanligan SU um tbgvingarstovnurin gkennir starvsvenjingina sum ein part av tbgvingini og harvi gskrivar eitt ella fleriri fak. T skalt t hava eina gkenning frammanundan fr tbgvingarstovninum, i vsir, at t ert lestraraktiv, hast t ikki meldar teg til prvtku tbgvingarstovninum. San vendir t tr til SU- stri vi einum avriti av gkenninigini, og umsknin verur vigjrd. Um t ikki frt gskriving fyri starvsvenjingina, kanst t ikki fa SU, og m tskil sjlv/ur fggja starvsvenjingina. T kanst royna at skja grunnar um stuul til uppihaldi (s www.mfs.fo + www.ask.fo (fgging)) Fyrimunir Ta er fakliga relevant; T frt mguleika at arbeia vi veruligum arbeisuppgvum, i t kennir fr stini;T kanst fa eina bending um, hvat t kanst vnta tr eftir loknan lesna. T frt somuleiis innlit , hvrjar arbeisuppgvur t kanst koma arbeia vi, og hvat eitt arbeisplss vntar av tr;Starvsvenjingin kann somuleiis geva tr blstur til eitt tkiligt hugskot til hvusuppgvuna;Ta kann geva CV ein altja dm.Starvsvenjingin er eitt umskifti fr bkunum, og gevur tr mguleika at sggja heimin fr einum rum sjnarhorni.

Starvsvenjing eisini ein mguleiki!

Pisan 2006 18

b fyri teg sjlvan, ella at b hsum saman vi vinflki ella familju, so er hetta eingin trupulleiki Aberdeen. Aberdeen er ein studentabur, so ta er alt onkur b leys, t flkini skiftast ttt t. Vanligt er at gjalda uml. 2000 - 3000 kr/mr. leigu. Tverri er bretska samfelagi ikki ikki bygt somu lunnar sum okkara, so um t hevur brn undir 5 r, skalt t vnta, at t kemur at gjalda umlei 4000 kr. fyri hvrt barnagarsplss pr. barn, og t frt ikki barnapengar eins og lesandi foreldur gera eitt n Danmark. Sum heild rkkur studningurin til at dekka tr vanligu treislurnar, men lnan kann blva tung at draga, um t hevur smrri brn. T eigur t rtt til ymsar veitingar fr SU eins og lesandi vi brnum eitt n Danmark. tbgvingarskipan tbgvingarskipanin er rvsi enn tann danska. Ein skotsk universitetsgrad tekur vanliga tr r (Combined studies and Destignated degree) ella fra r (honours), undantiki medisin og verkfri, sum taka fimm r. Av t at flk ofta eru sera ung (17-18 r) t tey byrja universitetinum, so er t.d. ein Honours tbgving samansett soleiis, at tvey tey fyrstu rini er undirvsingin nokkso vttfevnandi, mean t tvey tey seinnu rini spesialiserar teg innan eitt ella tvey evni. MA (Master of Arts) og BSc (Bachelor of Sience) hevur t ngvar valmguleikar, hvussu t setir fakini saman. rum ri hava summi tvey fak, so ta er roynd og veru ikki fyrr enn trija ri, at t mst velja, hvnn veg t vilt. Combined studied degree tekur vanliga tr r og fevnir nokkso vtt um faki, t lesur, mean Designated degree er meira savna innan eitt vst evni. tbgvingarnar kunnu vera ymiskar fr einum universiteti til anna bi samanseting og reint fakliga. Ta kann t loysa seg at hyggja internetinum, hvrji universitet eru rated best innan jst ta faki, t tlar tr at lesa. Eitt universitet kann saktans vera best innan eitt fak, men liggja aftarliga listanum innan eitt anna. Frtin Bretlandi ganga universitetini sera hgt upp trtt og skipa javnan fyri kappingum millum universitetini. University of Aberdeen, har eg gangi, eggjar okkum til at gera trtt vi at seta hvnn mikudag seinnapart av til hetta. Valmguleikarnir av ymsu trttargreinum eru endaleysir. T kanst spla so gott sum ll bltspl, frlsan trtt, rgving, fjallaklintring, leypa fallskggja, kaving og ngv anna. Sjlv gangi eg til kaving og eri

eisini limur psychology society. Um t hevur hug til at halda teg form uttan beinleiis at vera bundin at fstum uppmtingartum, so hava flestu universitetini stt egna fitness centur, har t kanst venja fyri ein bligan penga. Um t ikki ert serliga ngv fyri trtt, so er eitt tal av smum societies, sum umboa allar blkar, t kanst hugsa tr. T.d. debate-club, biology, vn smakking, eisini hava ngv lond eisini stt egna felag, ein