Ph©n tÝch vµ ph¸t triÓn thÞ tr êng: Nh÷ng bµi häc thu ® îc ... · 5 1. ViÖc ph©n tÝch vµ ph¸t triÓn thÞ tr êng cña MRDP Qu¸ tr×nh ph©n tÝch vµ ph¸t triÓn

Ph©n tÝch vµ ph¸t triÓn thÞ tr êng:

Nh÷ng bµi häc thu ® îc tõ kinh nghiÖm thùc ®Þa ë hai x· thÝ ®iÓm t¹i çc huyÖn Mï C¨ng Ch¶i vµ V¨n ChÊn tØnh Yªn B¸i

Isabelle Lecup

Th¸ng 6/1999

Bé N«ng NghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n Ch ¬ng tr×nh Ph¸t triÓn N«ng th«n MiÒn nói ViÖt Nam - Thôy §iÓn 1996-2001

3

Môc lôc

1. ViÖc ph©n tÝch vµ ph¸t triÓn thÞ tr êng cña MRDP............5

2. Cho ®Õn nay ®· thùc hiÖn nh÷ng ho¹t ®éng g×?...............7

2.1 Çc b íc tiÕn hµnh MA & D t¹i çc vïng dù ¸n ..................7

2.2 ViÖc thùc hiÖn MA&D ë hai x· NËm Lµnh vµ GiÕ Xu Ph×nh vµ nh÷ng kÕt qña chÝnh..............................................................9

3. Th¶o luËn............................................................................13

4. KhuyÕn nghÞ.......................................................................23

5. KÕt luËn ..............................................................................27

Phô lôc1: BiÓu ®å qu¸ tr×nh MA&D ..........................................29

Phô lôc 2: KÕ ho¹ch vµ tãm l îc nh÷ng ho¹t ®éng chÝnh ®· ® îc nhãm hç trî thùc hiÖn ®Ó gióp nh÷ng ng êi d©n tiÕn hµnh qu¸ tr×nh MA&D .......................................................................29

Phô lôc 3: Thùc hiÖn thùc ®Þa vÒ ph ¬ng ph¸p MA & D ë 2 x· NËm Lµnh vµ GiÕ Xu Ph×nh, tØnh Yªn B¸i vµ nh÷ng kÕt qu¶ chÝnh cña mçi giai ®o¹n cña qu¸ tr×nh MA & D ........................31

Phô lôc 4: TiÕn hµnh thùc ®Þa ph ¬ng ph¸p MA&D LÞch tr×nh thêi gian, çc ho¹t ®éng, nh÷ng ng êi thùc hiÖn vµ ®Þa ®iÓm: vÝ dô vÒ x· Gie Xu Phinh, huyÖn Mï C¨ng Ch¶i, tØnh Yªn B¸i ....35

5

1. ViÖc ph©n tÝch vµ ph¸t triÓn thÞ tr êng cña MRDP Qu¸ tr×nh ph©n tÝch vµ ph¸t triÓn thÞ tr êng ®ãng vai trß quan träng trong viÖc x©y dùng ph ¬ng ph¸p vµ qu¸ tr×nh x©y dùng thÓ chÕ cña Dù ¸n Ph¸t triÓn n«ng th«n vïng cao Yªn B¸i, Ch ¬ng tr×nh Ph¸t triÓn n«ng th«n miÒn nói. Trong hai vïng thÝ ®iÓm ®· lùa chän lµ x· GiÕ Xu Ph×nh ë huyÖn Mï C¨ng Ch¶i vµ x· NËm Lµnh ë huyÖn V¨n ChÊn, qu¸ tr×nh ph©n tÝch vµ ph¸t triÓn thÞ tr êng (MA & D) cã môc tiªu më réng çc kü n¨ng hç trî (trong tr êng hîp nh÷ng ng êi thùc hiÖn MRDP lµ çc çn bé hµnh chÝnh Nhµ n íc cña tØnh Yªn B¸i, cña 2 huyÖn vµ 2 x·) nh»m gióp ng êi d©n x¸c ®Þnh vµ ph¸t triÓn çc s¶n phÈm (hiÖn ®ang cã hoÆc nh÷ng s¶n phÈm míi) mµ cã thÓ thu ho¹ch hoÆc s¶n xuÊt, chÕ biÕn vµ tiªu thô ®Ó mang l¹i cho hä thu nhËp. §ã lµ ph ¬ng ph¸p cã sù tham gia cña céng ®ång nh»m ®a d¹ng ho¸ nguån thu nhËp vµ khuyÕn khÝch ng êi d©n ®Þa ph ¬ng sö dông çc nguån lùc cña hä còng nh x¸c ®Þnh vµ thµnh lËp çc doanh nghiÖp nhá.

N¨m 1997, nhu cÇu ph¸t triÓn çc ho¹t ®éng kinh tÕ ®a d¹ng ®Ó t¹o nguån thu nhËp ®· trë thµnh mét trong nh÷ng mong muèn chÝnh cña ng êi d©n ®Þa ph ¬ng x· NËm Lµnh. Mong muèn nµy ® îc thÓ hiÖn qua ch ¬ng tr×nh lËp kÕ ho¹ch ph¸t triÓn cña th«n do ng êi d©n ®Þa ph ¬ng tiÕn hµnh, sö dông qu¸ tr×nh s¸ng t¹o. Qua ch ¬ng tr×nh nµy, ng êi d©n ®· thÓ hiÖn sù quan t©m s©u s¾c tíi viÖc s¶n xuÊt cho thÞ tr êng, nh ng hä còng cho biÕt r»ng hä cã Ýt kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm trong viÖc x¸c ®Þnh s¶n phÈm nµo lµ tèt cho thÞ tr êng vµ lµm thÕ nµo ®Ó ph¸t triÓn mét doanh nghiÖp bÒn v÷ng.

MRDP quyÕt ®Þnh sö dông ph ¬ng ph¸p (MA & D) ®Ó gióp nh÷ng ng êi d©n ph¸t triÓn çc ho¹t ®éng kinh tÕ ®a d¹ng ®Ó t¹o thu nhËp. Theo ®ã, MA & D ®· ph¸t triÓn thµnh ph ¬ng ph¸p lËp kÕ ho¹ch cho çc doanh nghiÖp ®Þa ph ¬ng (biÓu ®å ph¸t triÓn vÒ kÕt qu¶ cña çc giai ®o¹n vµ çc b íc trong qu¸ tr×nh MA & D ® îc kÌm trong Phô lôc 1). Tõ th¸ng 2/1998, dù ¸n ®· hç trî nh÷ng ng êi d©n ®Þa ph ¬ng cña 2 x· ph¸t triÓn ph ¬ng ph¸p MA & D ë nh÷ng n¬i mµ ng êi d©n:

Chän doanh nghiÖp hä muèn ph¸t triÓn

Tù tæ chøc ®Ó ®¸nh gi¸ tÝnh kh¶ thi cña ý t ëng doanh nghiÖp theo ý muèn th«ng qua viÖc ®¸nh gi¸ cÈn thËn t×nh h×nh hiÖn nay cña hä.

LËp kÕ ho¹ch vµ tiÕn hµnh tÊt c¶ çc ho¹t ®éng ®Ó ®¹t ® îckÕt qu¶ cuèi cïng, nghÜa lµ x¸c ®Þnh, tù ®iÒu hµnh doanh nghiÖp cña m×nh ®ång thêi x¸c ®Þnh vµ yªu cÇu çc hç trî cÇn thiÕt.

ViÖc nµy nhÊn m¹nh mét trong nh÷ng ®Æc tr ng quan träng cña ph ¬ng ph¸p ph©n tÝch vµ ph¸t triÓn thÞ tr êng, ®ã lµ theo ®Þnh h íng

6

nhu cÇu cña çc doanh nghiÖp nhá: çc thµnh viªn trong céng ®ång ®Þa ph ¬ng tù ®¸nh gi¸ t×nh h×nh hiÖn nay vÒ tiÒm n¨ng s¶n xuÊt cho thÞ tr êng. Sau ®ã hä chän nh÷ng mÆt hµng cã nhiÒu triÓn väng vµ lªn kÕ ho¹ch ph¸t triÓn cho doanh nghiÖp cña m×nh. B»ng çch tham gia tÝch cùc vµo qu¸ tr×nh, çc céng ®ång ®Þa ph ¬ng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp m×nh. ChÝnh v× vËy hä xem xÐt cÈn thËn kh¶ n¨ng cña m×nh vµ kh¶ n¨ng s½n cã (c¶ ë trong th«n vµ çc nguån ë ngoµi th«n khi hä cÇn hç trî) tr íc khi quyÕt ®Þnh lËp doanh nghiÖp.

7

2. Cho ®Õn nay ®· thùc hiÖn nh÷ng ho¹t ®éng g×?

2.1 Çc b íc tiÕn hµnh MA & D t¹i çc vïng dù ¸n

KÕt qu¶ cuèi cïng cña bé phËn hç trî - nh÷ng ng êi thùc hiÖn cña MRDP - lµ t¹o çc ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho céng ®ång ®Ó x¸c ®Þnh çc s¶n phÈm cho thÞ tr êng, triÓn khai c«ng viÖc kinh doanh cña hä ®ång thêi x¸c ®Þnh vµ yªu cÇu çc hç trî cÇn thiÕt.

V× MA & D lµ ph ¬ng ph¸p míi ®èi víi c¶ d©n ®Þa ph ¬ng vµ bé phËn hç trî nªn ®Ó thùc hiÖn ® îc viÖc nµy dù ¸n ®· lËp kÕ ho¹ch vµ thùc hiÖn nh÷ng ho¹t ®éng sau (xem kÕ ho¹ch vµ tãm t¾t çc ho¹t ®éng trong Phô lôc 1)

N©ng cao nhËn thøc vÒ ph ¬ng ph¸p MA & D

Th¸ng 9/1997, MA & D ® îc x¸c ®Þnh lµ ph ¬ng ph¸p phï hîp ®Ó gióp ng êi d©n tù x¸c ®Þnh çc ý t ëng kinh doanh, ®iÒu hµnh doanh nghiÖp nhá cña m×nh ®ång thêi x¸c ®Þnh còng nh yªu cÇu nh÷ng hç trî cÇn thiÕt.

Ph ¬ng ph¸p MA & D ® îc giíi thiÖu víi Gi¸m ®èc dù ¸n tØnh Yªn B¸i. V× ph ¬ng ph¸p nµy rÊt míi ®èi víi çc çn bé dù ¸n nªn ®Æt ra yªu cÇu ph¶i tæ chøc héi th¶o t×m hiÓu ph ¬ng ph¸p MA&D vµ çc kho¸ ®µo t¹o vÒ MA&D trong tØnh Yªn B¸i.

Th¸ng 12/1997, ®· tiÕn hµnh çc ho¹t ®éng chuÈn bÞ: ®· tæ chøc mét cuéc héi th¶o giíi thiÖu ph ¬ng ph¸p MA & D cho çn bé bé phËn nhµ n íc cã liªn quan ë tØnh vµ çc çn bé dù ¸n ë tØnh Yªn B¸i. Ch ¬ng tr×nh giíi thiÖu nµy lµ cÇn thiÕt ®Ó ®¶m b¶o çc çn bé nhµ n íc cña tØnh vµ huyÖn hiÓu ® îc vai trß hç trî cña hä trong qu¸ tr×nh vµ x¸c ®Þnh ® îc nh÷ng yÕu tè quan träng trong viÖc lËp kÕ ho¹ch (nguån nh©n lùc, çc yªu cÇu vÒ thêi gian vµ tµi chÝnh) khi ¸p dông qu¸ tr×nh MA & D.

Çc ho¹t ®éng s¬ bé

Th¸ng 12/1997 vµ th¸ng 1/1998, tiÕn hµnh ho¹t ®éng chuÈn bÞ cho viÖc ¸p dông thùc ®Þa ph ¬ng ph¸p MA & D, mét kho¸ ®µo t¹o 2 buæi vÒ ph ¬ng ph¸p MA & D cho çc çn bé th êng xuyªn lµm viÖc t¹i th«n: çc çn bé khuyÕn n«ng tØnh vµ huyÖn cña Së N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n. CÇn cã sù chuÈn bÞ tèt ®Ó ®¶m b¶o nh÷ng ng êi tham gia vµo viÖc thùc hiÖn ph ¬ng ph¸p hiÓu râ qu¸ tr×nh.

8

Th¸ng 2/1998, ®· quyÕt ®Þnh thùc hiÖn ph ¬ng ph¸p MA&D ë 2 vïng thÝ ®iÓm: x· NËm Lµnh vµ x· GiÕ Xu Ph×nh.

Th¸ng 2 vµ th¸ng 5/1998, b»ng çch göi mét thµnh viªn cña m×nh («ng Tó) tham gia vµo viÖc thùc hµnh thùc ®Þa t¹i mét dù ¸n kh¸c (ë tØnh Qu¶ng B×nh), çc çn bé tØnh Yªn B¸i ®· cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn ph ¬ng ph¸p MA & D.

Th¸ng 4/1998, mét nhãm MA&D ®· ® îc thµnh lËp thÝ ®iÓm ë cÊp tØnh vµ huyÖn ®Ó gióp ng êi d©n sö dông qu¸ tr×nh MA & D trong 2 x· thÝ ®iÓm. Nhãm bao gåm 2 çn bé khuyÕn n«ng tØnh (chñ yÕu lµ «ng Tó, bµ H©n vµ trong giai ®o¹n ®Çu lµ «ng B¶y) vµ mçi huyÖn 2 çn bé khuyÕn n«ng (bµ Dung vµ «ng L©m cña huyÖn V¨n ChÊn, ë huyÖn Mï C¨ng Ch¶i lµ «ng Hïng, bµ Linh vµ «ng Nguyªn trong giai ®o¹n ®Çu).

ViÖc thùc hiÖn giai ®o¹n 1

Th¸ng 4/1998, nhãm MA & D tØnh vµ huyÖn ®µo t¹o ng¾n (2 ngµy) mét nhãm d©n cña x· NËm Lµnh vÒ ph ¬ng ph¸p vµ c«ng cô thùc hiÖn giai ®o¹n 1 trong th«n cña hä. Nhãm ®µo t¹o gióp ®ì nh÷ng ng êi d©n trong th«n tiÕn hµnh giai ®o¹n 1.

Th¸ng 9/1998, nhãm MA & D tØnh vµ huyÖn ®µo t¹o ng¾n (2 ngµy) mét nhãm d©n cña x· GiÕ Xu Ph×nh vÒ ph ¬ng ph¸p vµ c«ng cô thùc hiÖn giai ®o¹n 1 trong th«n cña hä. Nhãm ®µo t¹o gióp ng êid©n x· GiÕ Xu Ph×nh tiÕn hµnh giai ®o¹n 1.


Th¸ng 11/1998, nhãm MA & D tØnh vµ huyÖn ® îc ®µo t¹o ng¾n (2 ngµy) vÒ ph ¬ng ph¸p vµ c«ng cô thùc hiÖn giai ®o¹n 2.

Trong 8 ngµy tõ th¸ng 11/1998 ®Õn th¸ng 1/1999, nhãm ®iÒu phèi ®· ® îc ®µo t¹o hç trî ng êi d©n x· GiÕ Xu Ph×nh tiÕn hµnh giai ®o¹n 2 trong tØnh Yªn B¸i.

Th¸ng 11/1999, ng êi d©n cña 2 x· ®Ò nghÞ cè vÊn quèc gia tiÕn hµnh mét cuéc ®iÒu tra thÞ tr êng ng¾n (kho¶ng 10 ngµy trong th¸ng 11 vµ th¸ng 12) vÒ çc s¶n phÈm ® îc lùa chän.

Th¸ng 3/1999, nhãm ®iÒu phèi ®· ® îc ®µo t¹o hç trî ng êid©n x· NËm Lµnh tiÕn hµnh giai ®o¹n 2.


Th¸ng 3/1999, nhãm MA & D tØnh vµ huyÖn ® îc ®µo t¹o ng¾n ngµy vÒ çc ph ¬ng ph¸p vµ c«ng cô thùc hiÖn giai ®o¹n 3.

Th¸ng 3/1999, cè vÊn quèc gia vÒ ph¸t triÓn kinh doanh ® îcdù ¸n göi ®i ®µo t¹o quèc tÕ 2 tuÇn vÒ MA & D, kho¸ ®µo t¹o do RECOFTC tæ chøc t¹i Lµo.

9

§Çu th¸ng 5/1999, nhãm ®iÒu phèi ®· ® îc ®µo t¹o hç trî ng êi d©n ë x· GiÕ Xu Ph×nh tiÕn hµnh giai ®o¹n 3. KÕt qu¶ lµ mét sè doanh nghiÖp nhá ®Ò nghÞ tæ chøc kho¸ ®µo t¹o vÒ kü thuËt nu«i ong cho nhãm nh÷ng ng êi nu«i ong.

Cuèi th¸ng 5/1999, nhãm ®iÒu phèi ®· ® îc ®µo t¹o hç trî nh÷ng ng êi d©n ë x· NËm Lµnh tiÕn hµnh giai ®o¹n 3.

Cuèi th¸ng 5/1999, tiÕn hµnh chän mét sè ng êi cã kh¶ n¨ng h íng dÉn nu«i ong ®Ó ®µo t¹o kü thuËt cho nh÷ng ng êi nu«i ong ë GiÕ Xu Ph×nh.

2.2 ViÖc thùc hiÖn MA&D ë hai x· NËm Lµnh vµ GiÕ Xu Ph×nh vµ nh÷ng kÕt qña chÝnh.

ViÖc thùc hiÖn b íc ®Çu gåm 3 ho¹t ®éng sau:

nhËn thøc cña çn bé dù ¸n vÒ ph ¬ng ph¸p MA&D th«ng qua th¶o luËn víi çc tr ëng dù ¸n vµ tr×nh bµy t¹i cuéc héi th¶o tæ chøc t¹i thÜ x· Yªn B¸i. C«ng viÖc nµy mÊt kho¶ng 5 ngµy trong vßng 4 th¸ng tõ th¸ng 9 ®Õn th¸ng 12 n¨m 1997, víi sù hç trî thªm cña mét cè vÊn quèc gia vµ mét cè vÊn quèc tÕ, chuyªn gia vÒ MA & D.

viÖc ®µo t¹o chÝnh thøc çc çn bé khuyÕn n«ng thµnh thµnh viªn cña nhãm thùc hiÖn thùc ®Þa ®· ® îc hoµn tÊt trong 15 ngµy trong 2 th¸ng tõ th¸ng 12/1997 ®Õn th¸ng 1/1998 víi sù hç trî thªm cña mét cè vÊn quèc gia vµ mét cè vÊn quèc tÕ, chuyªn gia vÒ MA & D. C«ng t¸c nµy ® îc tæ chøc t¹i thÞ x· Yªn B¸i.

®µo t¹o nghÒ ë tØnh Qu¶ng B×nh cho mét trong çc çn bé dù ¸n tØnh trong 20 ngµy trong 4 th¸ng tõ th¸ng 2 ®Õn th¸ng 5/1998 víi sù hç trî cña çc nguån bªn ngoµi dù ¸n.

®µo t¹o chÝnh thøc vÒ viÖc thùc hiÖn MA & D cho cè vÊn quèc gia vÒ bé phËn ph¸t triÓn kinh doanh cña dù ¸n ® îc tæ chøc t¹i Lµo trong 2 tuÇn cuèi th¸ng 3/1999.

ViÖc thùc hiÖn thùc ®Þa 3 giai ®o¹n ®Çu cña qu¸ tr×nh MA & D ®· ® îctiÕn hµnh tõ th¸ng 4/1998 ®Õn th¸ng 5/1999 ë x· NËm Lµnh (kho¶ng 13 th¸ng) vµ tõ th¸ng 9/1998 ®Õn th¸ng 5/1999 ë x· GiÕ Xu Ph×nh (kho¶ng 9 th¸ng). ViÖc thùc hiÖn nµy cã sù tham gia cña 218 hé d©n tõ 5 th«n ng êi H'M«ng ë x· GiÕ Xu Ph×nh vµ 411 hé d©n tõ 6 th«n ng êi Dao vµ 1 th«n ng êi H'M«ng ë x· NËm Lµnh.

Thêi gian thùc tÕ mµ nhãm thùc ®Þa MA & D tiÕn hµnh 3 giai ®o¹n lµ kho¶ng 31 ngµy ë x· NËm Lµnh (giai ®o¹n 1 vµ 2, mçi giai ®o¹n 10 ngµy, giai ®o¹n 3: 13 ngµy) vµ 33 ngµy ë x· GiÕ Xu Ph×nh.

10

HÇu hÕt çc ho¹t ®éng ®· ® îc hoµn thµnh ë 2 x· trõ 2 buæi ®µo t¹o ng¾n cña çc çn bé dù ¸n tæ chøc ë Yªn B¸i vµ Hµ Néi vµ mét phÇn cña viÖc ®iÒu tra thùc ®Þa tiÕn hµnh ë cÊp huyÖn, tØnh vµ cÊp quèc gia.

Dù ¸n cè g¾ng h×nh thµnh mét nhãm th êng trùc ®Ó hç trî viÖc thùc hiÖn MA & D ë 2 x·. Nh×n chung nhãm bao gåm 2 thµnh viªn ®· ® îc®µo t¹o cña dù ¸n tØnh/çn bé cña Së NN - PTNT, 2 thµnh viªn ®· ® îc ®µo t¹o cña tr¹m khuyÕn n«ng huyÖn vµ mçi th«n 3 ng êi ®· ® îc ®µo t¹o vÒ çc ph ¬ng ph¸p thu thËp sè liÖu MA & D ë çc giai ®o¹n.

Cè vÊn quèc tÕ ®· hç trî thªm, giµnh 2 ngµy cho mçi giai ®o¹n ®Ó ®µo t¹o çc thµnh viªn nhãm thùc ®Þa cña c¶ 2 huyÖn vµ thªm 2 ngµy tæng kÕt vµ lËp kÕ ho¹ch héi th¶o vµo cuèi mçi giai ®o¹n t¹i tõng x·.

Cè vÊn quèc tÕ vÒ bé phËn ph¸t triÓn kinh ®· cã ch ¬ng tr×nh (kho¶ng10 ngµy) phèi hîp ®iÒu tra thÞ tr êng tãm t¾t ë cÊp quèc gia trong giai ®o¹n 2. Cè vÊn nµy thØnh tho¶ng còng tham gia tõ giai ®o¹n 2 trë ®i ®Ó häc vÒ qu¸ tr×nh MA & D.

Çc ph ¬ng ph¸p chñ yÕu ® îc sö dông khi tiÕn hµnh MA & D bao gåm héi th¶o nhËn thøc víi ng êi d©n, ®µo t¹o mét sè ng êi ®· lùa chän vÒ c«ng cô vµ çc ph ¬ng ph¸p MA & D, ® a hä tham gia vµo viÖc thu thËp sè liÖu trong çc th«n, x·, huyÖn, tæ chøc nhiÒu héi th¶o/th¶o luËn gi÷a çc th«n ®Ó hä th«ng qua qu¸ tr×nh thu thËp/quyÕt ®Þnh sè liÖu qua tÊt c¶ çc qu¸ tr×nh.

Nh÷ng kÕt qu¶ chÝnh cña 3 giai ®o¹n ë huyÖn GiÕ Xu Ph×nh bao gåm:

B íc ®Çu lùa chän 12 s¶n phÈm nhiÒu triÓn väng ë cuèi giai ®o¹n 1 mµ trong ®ã 4 s¶n phÈm ®· ® îc ng êi d©n lùa chän ë cuèi giai ®o¹n 2. Nh÷ng s¶n phÈm mµ ng êi d©n muèn ph¸t triÓn lµ: mËt ong, t¸o mÌo, chÌ ®Þa ph ¬ng vµ ý dÜ.

H×nh thµnh çc nhãm phô tr¸ch tõng s¶n phÈm nh sau: çc nhãm phô tr¸ch vÒ mËt ong gåm 50 hé d©n, çc nhãm t¸o mÌo gåm 55 hé, nhãm chÌ gåm 54 hé vµ çc nhãm ý dÜ gåm 43 hé.

Çc kÕ ho¹ch ph¸t triÓn doanh nghiÖp ®· ® îc çc ®¹i diÖn cña nhãm phô tr¸ch cña mçi th«n ®Ò ra. Nh÷ng kÕ ho¹ch nµy hiÖn nay ®ang ® îc çc thµnh viªn cña çc nhãm th¶o luËn vµ th«ng qua.

Trªn c¬ së ®ã, mét kÕ ho¹ch ph¸t triÓn t¹o thu nhËp ®· ® îcçc l·nh ®¹o x· vµ th«n cïng víi nhãm phô tr¸ch ®Ò ra ®Ó tiÕn tíi tÊt c¶ çc hé ®Òu trë thµnh thµnh viªn cña mét hoÆc nhiÒu nhãm phô tr¸ch nh»m t¹o thu nhËp víi sù tham gia cña phô n÷ Ýt nhÊt lµ 30%.

Çc nhãm phô tr¸ch vÒ mËt ong ®· x¸c ®inh çc lÜnh vùc mµ hä cÇn hç trî: hä ®Ò nghÞ ®µo t¹o vÒ kü thuËt nu«i ong tr íc khi thùc hiÖn.

11

Çc kÕt qu¶ chÝnh cña 3 giai ®o¹n ë x· NËm Lµnh bao gåm:

B íc ®Çu lùa chän 9 s¶n phÈm cã triÓn väng ë cuèi giai ®o¹n 1 vµ sau ®ã ®Õn cuèi giai ®o¹n 2 chän 4 s¶n phÈm trong sè ®ã. Çc s¶n phÈm mµ hä muèn ph¸t triÓn lµ: mËt, m¨ng, chÌ Shan vµ quÕ.

ViÖc h×nh thµnh çc nhãm phô tr¸ch tõng s¶n phÈm nh sau: çc nhãm phô tr¸ch vÒ mËt bao gåm 62 hé, çc nhãm m¨ng gåm 217 hé, nhãm chÌ Shan gåm 214 hé vµ nhãm quÕ gåm 201 hé.

Çc kÕ ho¹ch ph¸t triÓn doanh nghiÖp cho tõng s¶n phÈm ®· ® îc çc ®¹i diÖn cña çc nhãm phô tr¸ch ®Ò ra ë tõng th«n. Çc kÕ ho¹ch nµy hiÖn nay ®ang ® îc çc thµnh viªn cña çc nhãm th¶o luËn vµ th«ng qua.

Trªn c¬ së ®ã, mét kÕ ho¹ch ph¸t triÓn t¹o nguån thu nhËp ®· ® îc çc l·nh ®¹o x· vµ th«n cïng çc nhãm phô tr¸ch ®Ò ra ®Ó tiÕn tíi huy ®éng tÊt c¶ çc hé tham gia vµo Ýt nhÊt mét trong çc nhãm phô tr¸ch nh»m t¹o thu nhËp.

Çc nhãm phô tr¸ch vÒ mËt ong ®· x¸c ®Þnh çc lÜnh vùc cÇn hç trî: hä yªu cÇu ®µo t¹o thªm vÒ kü thuËt nu«i ong, thµnh lËp mét c¬ chÕ ®Ó cã thÓ tiÕp cËn thÞ tr êng, qu¶n lý nguån lîi, th«ng tin vÒ chÝnh s¸ch vµ kü thuËt khi cÇn thiÕt.

12

13

3. Th¶o luËnQua viÖc ph¸t triÓn ph ¬ng ph¸p MA&D ë 2 x· thÝ ®iÓm, th«ng qua mét lo¹t çc b íc tiÕn hµnh cã hÖ thèng, c¶ nhãm cã nhu cÇu (ng êid©n/çc doanh nghiÖp) vµ nhãm hç trî (çn bé dù ¸n cña Phßng KhuyÕn n«ng huyÖn, Së NN - PTNT tØnh vµ Bé NN - PTNT) ®Òu:

thu ® îc nh÷ng kiÕn thøc míi vÒ ph ¬ng ph¸p MA & D vµ çc b íc thùc hiÖn ph ¬ng ph¸p nµy.

qua viÖc thùc hiÖn, t×m ra vµ häc ® îc çch ph¸t triÓn ph ¬ngph¸p tèt nhÊt.

ViÖc ph©n tÝch çc kinh nghiÖm ë c¶ 2 x· gióp x¸c ®Þnh ® îc nh÷ng thay ®æi cÇn thiÕt trong t ¬ng lai trong viÖc ph¸t triÓn ph ¬ng ph¸p ®Ó ®¹t ® îc kÕt qu¶ sö dông tèt nhÊt.

PhÇn nµy sÏ xem xÐt l¹i vµ ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ 4 h×nh thøc sö dông ph ¬ng ph¸p MA & D. KÕt qu¶ cña viÖc ®¸nh gi¸ nµy sÏ gióp x¸c ®Þnh nh÷ng yÕu tè cÇn quan t©m vµ nh÷ng thay ®æi cÇn thiÕt cho viÖc ph¸t triÓn ph ¬ng ph¸p trong phÇn sau ®Ó ®¹t ® îc nh÷ng kÕt qu¶ mong muèn: "t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho céng ®ång x¸c ®Þnh nh÷ng s¶n phÈm cho thÞ tr êng, triÓn khai ho¹t ®éng doanh nghiÖp cña m×nh vµ x¸c ®Þnh còng nh ®Ò nghÞ nh÷ng hç trî cÇn thiÕt" trong mét khung thêi gian hîp lý.

KÕt qu¶ ®¸nh gi¸ 4 ®¬n vÞ thùc hiÖn ph ¬ng ph¸p MA&D vµo cuèi th¸ng 5/1999 ®Ó lËp kÕ ho¹ch vµ thùc hiÖn qu¸ tr×nh MA & D ë 2 x· thÝ ®iÓm

Çc c©u hái ®Æt ra lµ: Chóng ta ®ang ë ®©u? Cã sù thay ®æi g× vÒ n¨ng lùc cña 4 ®¬n vÞ thùc hiÖn ph ¬ng ph¸p MA & D tr íc khi tiÕn hµnh ph ¬ng ph¸p nµy vµ t×nh h×nh hiÖn nay.

Çc bé phËn tham gia vµo qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸ bao gåm:

Bé phËn yªu cÇu: 1. Nh÷ng ng êi d©n/çc doanh nghiÖp Bé phËn hç trî: 2. Çc çn bé ®iÒu phèi vµ qu¶n lý cña MRDP tØnh (Së NN - PTNT) vµ huyÖn (phßng khuyÕn n«ng).

3. Çn bé thùc hiÖn cña MRDP tØnh vµ huyÖn 4. Çc cè vÊn quèc gia cña MRDP, çc çn bé ®iÒu phèi vµ qu¶n lý MRDP tØnh huyÖn.

Vµ qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸ tËp trung vµo 7 yÕu tè sau: n¨ng lùc, nguån lùc, m©u thuÉn vÒ lîi Ých, quyÒn quyÕt ®Þnh, kû luËt vµ kh¶ n¨ng häc tËp.

14

N¨ng lùc

N¨ng lùc kü thuËt

N¨ng lùc kü thuËt liªn quan ®Õn kiÕn thøc vÒ mét lo¹t çc b íc tiÕn hµnh liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh MA & D vµ kh¶ n¨ng sö dông çc ph ¬ng ph¸p vµ c«ng cô trong thùc tÕ.

1. N¨ng lùc vÒ kü thuËt cña nh÷ng ng êi d©n/doanh nghiÖp thùc hiÖn MA & D vÉn ch a ®ñ do kh«ng cã ®ñ thêi gian ®Ó truyÒn çc kiÕn thøc vÒ kü thuËt cho hä. PhÇn lín thêi gian vµ c«ng søc ® îc dµnh cho viÖc ®µo t¹o çc cè vÊn quèc gia vµ çc çn bé khuyÕn n«ng vÒ çc nguyªn t¾c, c«ng cô vµ ph ¬ng ph¸p thùc hiÖn h¬n lµ cho çc doanh nghiÖp/ng êi d©n. §iÒu nµy tr¸i víi mong muèn cña ng êi d©n lµ tù hä cã thÓ x¸c ®Þnh çc ý t ëng kinh doanh, ph¸t triÓn chóng vµ yªu cÇu hç trî b»ng çch sö dông ph ¬ng ph¸p MA&D. Vµ tÊt c¶ mäi ng êi ®ång ý r»ng nh÷ng ng êi d©n cÇn cã nhiÒu thêi gian h¬n v× hä ch a ® îc tiÕp cËn víi ph ¬ng ph¸p nµy.

2. Çc çn bé ®iÒu phèi vµ qu¶n lý cña MRDP tØnh (Së NN -PTNT) vµ huyÖn (phßng khuyÕn n«ng) nh×n chung ch a ®ñ n¨ng lùc kü thuËt vÒ ph ¬ng ph¸p MA & D do sù kÕt hîp çc yªu cÇu kü thuËt cña ph ¬ng ph¸p MA & D ch a ® îc ph¶n ¸nh trong çc kÕ ho¹ch lµm viÖc cña tØnh, huyÖn vµ trong viÖc huy ®éng çc nguån lùc.

3. Çc çn bé thùc hiÖn cña MRDP tØnh, huyÖn cã ®ñ n¨ng lùc kü thuËt nh ng thiÕu kü n¨ng vµ kinh nghiÖm ®iÒu phèi. Hä ®· ® îc ®µo t¹o chÝnh thøc vµ mét sè ®· tham gia vµo c«ng viÖc. Mét sè çn bé tØnh vµ huyÖn cã ®ñ n¨ng lùc kü thuËt vÒ ph ¬ng ph¸p MA & D («ng Tó vµ bµ H©n ë tØnh; bµ Dung vµ «ng L©m ë huyÖn), nh ng kh«ng mét ai trong sè hä ®ñ kinh nghiÖm ®iÒu phèi çc ph ¬ng ph¸p vµ c«ng cô cã sù tham gia cña céng ®ång. Tuy nhiªn hä kh«ng g©y ¶nh h ëng ®Õn viÖc kÕt hîp ®óng ®¾n çc yªu cÇu kü thuËt khi thùc hiÖn ph ¬ng ph¸p MA & D trong çc kÕ ho¹ch lµm viÖc cña tØnh, huyÖn vµ viÖc huy ®éng çc nguån lùc.

4. Çc cè vÊn quèc gia, çc çn bé ®iÒu phèi vµ qu¶n lý cña MRDP cã ®ñ n¨ng lùc kü thuËt vÒ ph ¬ng ph¸p MA & D do ®· tham gia vµo mét vµi kho¸ ®µo t¹o chÝnh thøc vµ quan s¸t çc ho¹t ®éng thùc ®Þa ë 2 vïng thÝ ®iÓm.

N¨ng lùc kü thuËt cña bé phËn yªu cÇu lµ kh«ng ®ñ v× kh«ng dµnh nhiÒu thêi gian vµ nç lùc ®Ó gi¶i thÝch cho hä çc c«ng cô vµ ph ¬ngph¸p thùc hiÖn MA & D. Bé phËn hç trî ®ñ n¨ng lùc kü thuËt toµn cÇu nh ng n¨ng lùc cña hä kh«ng ® îc sö dông hÕt (do ®ã kh«ng ®¹t ® îc kÕt qu¶ mong muèn) do nh÷ng giíi h¹n qu¶n lý vµ nh÷ng h¹n chÕ cña hÖ thèng lËp kÕ ho¹ch hiÖn nay.

N¨ng lùc qu¶n lý

15

N¨ng lùc qu¶n lý liªn quan ®Õn kh¶ n¨ng qu¶n lý viÖc sö dông ph ¬ng ph¸p MA & D bao gåm viÖc kÕt hîp ph ¬ng ph¸p trong çc kÕ ho¹ch, huy ®éng ®ñ nguån nh©n lùc vµ çc nguån thiÕt bÞ còng nh tµi chÝnh, thµnh lËp c¬ chÕ ®iÒu phèi gi÷a çc cÊp thùc hiÖn, thiÕt kÕ hÖ thèng qu¶n lý ®Ó ®¸nh gi¸ sù tiÕn bé vµ çc ph ¬ng ph¸p thùc hiÖn thay ®æi còng nh häc tËp kÕt hîp.

1. N¨ng lùc qu¶n lý cña nh÷ng ng êi d©n/nhµ doanh nghiÖp thùc hiÖn MA & D ch a ®ñ nh ng sÏ kh¸ h¬n tõ giai ®o¹n 3: l·nh ®¹o x·, th«n vµ çc nhãm phô tr¸ch ®· x¸c ®Þnh râ kÕ ho¹ch lµm viÖc cña hä, x¸c ®Þnh nh÷ng b íc cÇn tiÕn hµnh vµ hä chÝnh lµ nh÷ng ng êi ®Ò nghÞ hç trî ®Çu tiªn (®µo t¹o vÒ kü thuËt nu«i ong, liªn hÖ tªn vµ ®Þa chØ cña nh÷ng ng êi nu«i ong ®µn, v.v). ViÖc tham gia cña nh÷ng ng êi d©n vµ çc l·nh ®¹o x·, th«n tõ khi b¾t ®Çu giai ®o¹n khiÕn hä c¶m thÊy cÇn ph¶i tù tæ chøc vµ thùc hiÖn nh÷ng b íc cÇn thiÕt ®Ó qu¶n lý viÖc x¸c ®Þnh còng nh ph¸t triÓn cña çc doanh nghiÖp. Hä cÇn ph¶i häc çc ph ¬ng ph¸p vµ c«ng cô lËp kÕ ho¹ch, ® a ra quyÕt ®Þnh, huy ®éng nh÷ng nguån lîi cã s½n còng nh sù hç trî cÇn thiÕt. Hä cÇn ph¶i thay ®æi th¸i ®é chê ®îi vµ chÊp nhËn bÊt kú çi g× x¶y ra/bÊt kú hç trî nµo tr íc ®©y b»ng th¸i ®é "®Çu ãc doanh nghiÖp", qu¶n lý çc ho¹t ®éng cña m×nh vµ yªu cÇu nh÷ng hç trî cã thÓ vµo thêi ®iÓm thÝch hîp. V× ®©y vÉn lµ mét vÊn ®Ò míi ®èi víi hä nªn hä vÉn cÇn nhiÒu sù khÝch lÖ vµ hç trî ®Ó tiÕn s©u h¬n n÷a vµo viÖc qu¶n lý çc ho¹t ®éng cña hä vµ thÊy ® îc nh÷ng lîi Ých khi lµm viÖc nµy.

2. Çc çn bé ®iÒu phèi vµ qu¶n lý cña MRDP tØnh (Së NN -PTNT) vµ huyÖn ( phßng khuyÕn n«ng) nh×n chung vÉn ch a ®ñ n¨ng lùc qu¶n lý vÒ MA & D do viÖc tæng hîp çc yªu cÇu kü thuËt khi thùc hiÖn ph ¬ng ph¸p MA & D ch a ® îc ph¶n ¸nh trong çc kÕ ho¹ch lµm viÖc cña tØnh, huyÖn vµ trong viÖc huy ®éng çc nguån lùc. §iÒu nµy t¹o ra mét lo¹t çc ®iÒu kiÖn bÊt lîi c¶n trë toµn bé qu¸ tr×nh ph¸t triÓn toµn diÖn cña ph ¬ng ph¸p còng nh viÖc ®¹t ® îc nh÷ng kÕt qu¶ thµnh c«ng: thiÕu tiÒn trî cÊp cho çc ®iÒu phèi viªn thùc ®Þa; trong çc kÕ ho¹ch cña tØnh huyÖn thiÕu thêi gian cho çc ho¹t ®éng MA & D, c¶n trë çc çn bé thùc ®Þa dµnh thêi gian víi nh÷ng ng êid©n mµ kh«ng thÓ häc ® îc nh÷ng kiÕn thøc mong muèn vµ do ®ã hä kh«ng thÓ thùc hiÖn ® îc çc ho¹t ®éng.

3. Çc çn bé thùc hiÖn cña MRDP tØnh (Së NN - PTNT) vµ huyÖn cã ®ñ n¨ng lùc qu¶n lý vµ hoµn toµn cã thÓ lËp kÕ ho¹ch thùc hiÖn çc b íc nÕu hä d îc giao tr¸ch nhiÖm lµm viÖc nµy. Tuy nhiªn, hÖ thèng nghiªm ngÆt do çc çn bé qu¶n lý tØnh vµ huyÖn ®Æt ra kh«ng cho phÐp hä qu¶n lý çc ho¹t ®éng MA & D mµ hä phô tr¸ch trong th«n. Hä kh«ng cã ® îc ®ñ sù linh ho¹t trong viÖc lËp kÕ ho¹ch cho nh÷ng ho¹t ®éng nµy theo nhu cÇu cña ng êi d©n mµ theo nh÷ng h¹n chÕ cña "kÕ ho¹ch phi MA & D" tõ cÊp trªn h¬n. 4. Çc cè vÊn, çc çn bé ®iÒu phèi vµ qu¶n lý cña MRDP cã ®ñ n¨ng lùc qu¶n lý mÆc dï çc çn bé dù ¸n cÊp tØnh vµ huyÖn kh¸c kh«ng nhËn thÊy vai trß cña hä.

Nguån lùc

16

Nh©n lùc

YÕu tè nguån nh©n lùc nh»m môc ®Ých ®¸nh gi¸ xem liÖu çc tæ chøc liªn quan chÝnh thøc vµ kh«ng chÝnh thøc cã ph©n c«ng ®ñ sè çn bé trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp ®Ó ph¸t triÓn ph ¬ng ph¸p MA & D ë 2 x· ®Ó ®¹t ® îc môc tiªu mong muèn hay ch a.

1. Møc ®é tham gia cña ng êi d©n vµo çc nhãm doanh nghiÖp nhá rÊt cao. TiÒm n¨ng lín vÒ nguån nh©n lùc nµy lµ mét tµi s¶n quý gi¸ cho çc nhãm doanh nghiÖp nÕu hä cã thÓ gi÷ ® îc møc ®é tham gia vµ cam kÕt thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô chung cña ng êi d©n ë møc cao. C¬ chÕ tæ chøc nh çc thµnh viªn cña nhãm phô tr¸ch cïng tham gia lËp kÕ ho¹ch, mçi ng êi thùc hiÖn çc nhiÖm vô trong mét khung thêi gian giíi h¹n vµ cïng tham gia çc buæi häp tæng kÕt trong ®ã nh÷ng ng êi thùc hiÖn trao ®æi çc kÕt qu¶ ho¹t ®éng vµ nh÷ng vÝ dô vÒ çc c¬ chÕ tæ chøc ®· ® îc triÓn khai trong çc nhãm ®Ó t¨ng sù tham gia cña ng êi d©n. ViÖc nµy sÏ ® îc x·, th«n vµ ®¹i diÖn cña çc nhãm phô tr¸ch quyÕt ®Þnh cñng cè l¹i ®Ó cè g¾ng thu hót hÇu hÕt çc hé vµo mét hoÆc nhiÒu nhãm phô tr¸ch, theo ®ã mäi ng êi trong x· cã c¬ héi t¨ng thu nhËp cña m×nh.

2. TØnh (Së NN - PTNT) cã ®ñ nguån nh©n lùc cña ®Ó qu¶n lý vµ ®iÒu phèi çc ho¹t ®éng MA & D (mét sè çn bé ®· ® îc ®µo t¹o MA & D), nh ng nguån lùc thùc sù cña tØnh vÉn ch a ® îc sö dông hÕt v× çc çn bé ®· ® îc ®µo t¹o MA&D ph¶i lµm mét sè viÖc kh¸c mµ ®iÒu nµy h¹n chÕ sù tham gia cña hä vµo çc ho¹t ®éng MA&D. Nguån nh©n lùc ®Ó qu¶n lý vµ ®iÒu phèi çc ho¹t ®éng ë cÊp tØnh lµ kh«ng ®ñ v× viÖc nµy ® îc giíi h¹n cho mét ng êi (Tr ëng tr¹m khuyÕn n«ng HuyÖn ë x· NËm Lµnh, gi¸m ®èc L©m tr êng Póng Lu«ng ë x· GiÕ Xu Ph×nh). T×nh h×nh ®ang dÇn dÇn xÊu ®i v× çc çn bé tham gia vµo qu¸ tr×nh vµ nh÷ng ng êi nµy ®Æt u tiªn cho nhiÒu ho¹t ®éng kh¸c cña hä h¬n lµ ph ¬ng ph¸p MA & D.

3. Çc çn bé thùc hiÖn cña MRDP tØnh vµ huyÖn kh«ng ®ñ mÆc dï ®· cã ®ñ nh÷ng ng êi ® îc ®µo t¹o qu¸ tr×nh MA & D. Nh ngnh÷ng ng êi nµy ph¶i lµm nh÷ng c«ng viÖc ® îc coi lµ quan trong h¬n so víi çc ho¹t ®éng MA & D do nhiÒu yÕu tè (thiÕu u ®·i vÒ tµi chÝnh, kh«ng ®ßi hái nhiÒu vÒ tr¸ch nhiÖm vµ thiÕu thêi gian ®Ó lËp kÕ ho¹ch vµ thùc hiÖn nhiÖm vô nµy, v.v).

4. N¨ng lùc cña çc cè vÊn quèc gia, çc çn bé ®iÒu phèi vµ qu¶n lý cña MRDP vÒ MA & D ®ang tiÕn bé h¬n v× míi tuyÓn mét thµnh viªn míi ®ang tù ®µo t¹o ph ¬ng ph¸p MA & D.

Tµi s¶n

Nguån lùc vÒ tµi s¶n liªn quan ®Õn nh÷ng tµi s¶n cã s½n ®Ó thùc hiÖn mét çch su«n sÎ çc ho¹t ®éng MA & D ë c¶ 4 cÊp.

1. CÊp ®é trang thiÕt bÞ cña 2 x· kh«ng t ¬ng ® ¬ng vµ ®iÒu nµy cã ¶nh h ëng ®Õn sù ph¸t triÓn thuËn lîi ph ¬ng ph¸p MA & D: hÖ thèng th«ng tin ®iÖn tho¹i cã s½n cho nh÷ng ng êi d©n ë x· Nam

17

Lanh vµ ë ng«i nhµ míi cña x· n¬i mäi ng êi tæ chøc çc cuéc häp. V× ë x· GiÕ Xu Ph×nh thiÕu phßng vµ ghÕ ®Ó tæ chøc çc cuéc häp nªn khi tiÕn hµnh çc cuéc häp MA&D thØnh tho¶ng cho trÎ em nghØ häc ®Ó lÊy tr êng häc lµm ®Þa ®iÓm häp.

2. Tµi s¶n cña tØnh (Së NN - PTNT) cho viÖc qu¶n lý vµ ®iÒu phèi çc ho¹t ®éng MA & D lµ ®ñ: çc çn bé th êng xuyªn cã « t« ®Ó ®i thùc ®Þa vµ cã nh÷ng ®å v¨n phßng phÈm cÇn thiÕt.

3. §«i khi çc çn bé thùc hiÖn cña MRDP tØnh vµ huyÖn ph¶i chÞu c¶nh thiÕu thèn trang thiÕt bÞ vµ çc ph ¬ng tiÖn ho¹t ®«ng. Hä kh«ng cã « t« ®Ó ®i l¹i vµ th êng kh«ng cã nh÷ng trang thiÕt bÞ tèi thiÓu nhÊt ®Ó ë l¹i th«n (trong mïa ®«ng) còng nh ®Ó tæ chøc çc cuéc héi th¶o (b¶ng tr¾ng, giÊy, v.v...)

4. Çc çn cè vÊn quèc gia cña MRDP, çc çn bé ®iÒu phèi vµ qu¶n lý vÒ ph ¬ng ph¸p MA & D hiÖn nay ®ñ çc trang thiÕt bÞ nh « t« vµ çc trang thiÕt bÞ tæ chøc héi th¶o thùc ®Þa.

Thêi gian

Thêi gian bao gåm thêi gian ® îc giao ®Ó nh÷ng ng êi thùc hiÖn cã liªn quan tiÕn hµnh çc ho¹t ®éng MA & D.

1. Nh÷ng ng êi d©n/nhµ doanh nghiÖp cã thÓ dµnh ®ñ thêi gian vµo çc ho¹t ®éng MA & D bëi v× hä lµ nh÷ng ng êi thùc hiÖn chÝnh vµ c¶m thÊy r»ng hä cÇn cã kho¶ng thêi gian nµy ®Ó ®¹t ® îc kÕt qu¶. §Ó ®óng thêi gian, nh÷ng ng êi d©n/nhµ doanh nghiÖp th êng®Èy nhanh qu¸ tr×nh thùc hiÖn nh ng ph¶i ®îi nh÷ng ng êi thùc hiÖn cña bé phËn hç trî.

2. Çc çn bé cña MRDP tØnh (Së NN - PTNT) vµ MRDP huyÖn kh«ng cã thêi gian ®Ó qu¶n lý vµ ®iÒu phèi çc ho¹t ®éng MA&D: ph¶i mÊt 9 th¸ng ë mét x· nµy vµ 13 th¸ng ë mét x· kh¸c ®Ó tiÕn hµnh 3 giai ®o¹n cña ph ¬ng ph¸p MA & D mÆc dï toµn bé qu¸ tr×nh cã thÓ hoµn tÊt trong kho¶ng 3 - 4 th¸ng nh ®· thùc hiÖn ë çc vïng kh¸c.

3. Çc çn bé thùc hiÖn cña MRDP tØnh (Së NN - PTNT) vµ huyÖn còng kh«ng cã nhiÒu thêi gian bëi v× hä kh«ng thÓ dµnh nhiÒu thêi gian ë çc x· do nh÷ng lý do ®· nªu trªn nh thiÕu tµi chÝnh, thiÕu trang thiÕt bÞ vµ ®éng c¬ lµm c«ng viÖc mµ hä kh«ng cÇn ph¶i cã nhiÒu tr¸ch nhiÖm. VÊn ®Ò thêi gian nµy lµ mét h¹n chÕ cho çc çn bé thùc ®Þa bëi v× kh«ng thÓ hy väng mét sù tiÕn bé ë kÕt qu¶ cuèi cïng nÕu kh«ng mét ai dµnh l îng thêi gian cÇn thiÕt ®Ó gióp ng êid©n hiÓu vµ n¾m b¾t ® îc qu¸ tr×nh.

4. VÊn ®Ò thêi gian ®èi víi çc cè vÊn quèc gia, çc çn bé ®iÒu phèi vµ qu¶n lý cña MRDP kh«ng ph¶i lµ thiÕu mµ d êng nh liªn quan nhiÒu ®Õn viÖc ph©n phèi vµ u tiªn thêi gian cho çc ho¹t ®éng MA & D h¬n.

M©u thuÉn vÒ lîi Ých

18

Ç nh©n

M©u thuÉn ç nh©n vÒ lîi Ých liªn quan ®Õn viÖc nh÷ng ng êi thùc hiÖn ph¶i hoµn thµnh mét nhiÖm vô mµ kh«ng ®¸p øng ® îc lîi Ých cña hä, do ®ã hä hoµn thµnh c«ng viÖc kh«ng nhiÖt t×nh hoÆc ¶nh h ëng ®Õn viÖc thùc hiÖn ®Ó ®¹t ® îc kÕt qu¶ ®¸p øng lîi Ých ç nh©n cña hä.

1. M©u thuÉn ç nh©n vÒ lîi Ých kh«ng ph¶i lµ vÊn ®Ò lín gi÷a nh÷ng ng êi d©n/nhµ doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh MA & D bëi v× viÖc lùa chän s¶n phÈm vµ x¸c ®Þnh doanh nghiÖp cña hä do nh÷ng ng êid©n trong nhãm quyÕt ®Þnh vµ do hiÖn nay trong x· kh«ng cã nh÷ng ng êi thu thËp hoÆc nh÷ng th ¬ng gia mµ ®èi víi hä çc ho¹t ®éng nµy cã thÓ lµ mét mèi ®e do¹. Nh ng ®©y còng lµ mét yÕu tè nh¹y c¶m mµ cã thÓ sÏ xÊu ®i khi çc doanh nghiÖp ph¸t triÓn.

2. M©u thuÉn ç nh©n vÒ lîi Ých gi÷a nh÷ng ng êi thùc hiÖn cña bé phËn hç trî lµ hä dµnh Ýt thêi gian vµ c«ng søc ®Ó thùc hiÖn çc ho¹t ®éng MA & D nh ng viÖc nµy kh«ng ® îc x¸c ®Þnh lµ mét yÕu tè quan träng. CÇn ph¶i chó ý r»ng mét sè ç nh©n cã thÓ c¹nh tranh víi nh÷ng ng êi trong th«n thay v× hç trî hä do sù tham gia ç nh©n vµo çc ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n nh÷ng s¶n phÈm mµ nh÷ng ng êi d©n ®· lùa chän.

C«ng viÖc

M©u thuÉn lîi Ých vÒ c«ng viÖc liªn quan ®Õn viÖc nh÷ng ng êi thùc hiÖn ph¶i hoµn thµnh nhiÖm vô chuyªn m«n mµ hä kh«ng quan t©m l¾m, dÉn tíi viÖc hä sÏ kh«ng nhiÖt t×nh hoµn thµnh nhiÖm vô ® îcgiao hoÆc ¶nh h ëng ®Õn viÖc thùc hiÖn ®Ó ®¹t ® îc kÕt qu¶ ®¸p øng lîi Ých cña hä.

1. M©u thuÉn lîi Ých vÒ c«ng viÖc ch a ph¶i lµ vÊn ®Ò lín gi÷a nh÷ng ng êi d©n/nhµ doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh MA & D bëi v× hä ch a triÓn khai ho¹t ®éng doanh nghiÖp cña m×nh hÕt kh¶ n¨ng. Tuy nhiªn m©u thuÉn lîi Ých vÒ c«ng viÖc ch¾c ch¾n sÏ t¨ng lªn cïng víi sù gia t¨ng çc ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n. NÕu lîi Ých vµ lîi Ých m©u thuÉn t¨ng lªn gi÷a doanh nghiÖp t nh©n hay nhµ n íc tham gia trùc tiÕp vµo s¶n xuÊt, chÕ biÕn vµ tiªu thô cïng mét s¶n phÈm, ®¬n gi¶n sÏ cã "sù c¹nh tranh" mµ ®iÒu nµy sÏ t¹o ra mét ¶nh h ëngtÝch cùc trªn thÞ tr êng.

2. Trong ph ¬ng ph¸p MA & D, vai trß cña bé phËn hç trî lµ gióp ®ì nh÷ng ng êi d©n häc ph ¬ng ph¸p MA & D, ®iÒu phèi viÖc thùc hiÖn ph ¬ng ph¸p nµy cña nh÷ng ng êi d©n vµ h íng vµo hç trî theo yªu cÇu cña çc doanh nghiÖp. Vai trß cña çc doanh nghiÖp lµ häc çc ph ¬ng ph¸p vµ c«ng cô thùc hiÖn MA & D, sö dông chóng ®Ó x¸c ®Þnh vµ ph¸t triÓn çc doanh nghiÖp cña m×nh còng nh yªu cÇu nh÷ng hç trî cÇn thiÕt. M©u thuÉn vÒ lîi Ých c«ng viÖc cña çc tæ chøc hç trî ®ang trë nªn rÊt lín vµ nguy hiÓm v× ®Ó ®¹t ® îc nh÷ng kÕt qu¶ thµnh c«ng, hä ®i qu¸ xa vai trß cña m×nh, vÝ dô nh ph¸t triÓn çc

19

ho¹t ®éng s¶n xuÊt, chÕ biÕn vµ tiªu thô, trùc tiÕp c¹nh tranh víi çc doanh nghiÖp th«n.

Tham gia trùc tiÕp vµo viÖc kinh doanh mét sè nguyªn liÖu th« ® îccung cÊp bëi nh÷ng ng êi d©n, Së NN - PTNT ®· quan t©m thóc ®Èy ng êi d©n sö dông ®Êt vµ nguån lao ®éng ®Ó s¶n xuÊt nguyªn liÖu th« mµ çc doanh nhiÖp nhµ n íc cÇn. Së NN - PTNT võa u tiªn ®¹t ® îc môc tiªu cung cÊp ®ñ sè l îng cho çc doanh nghiÖp mµ hä qu¶n lý (nh quÕ, chÌ, cµ phª, nhùa th«ng, v.v) võa thùc hiÖn vai trß hç trî ng êi d©n x©y dùng nÒn t¶ng ph¸t triÓn kinh tÕ. Së NN - PTNT sö dông ph ¬ng ph¸p MA&D ®Ó thùc hiÖn vai trß hç trî ng êi d©n nh ng vÉn tiÕp tôc gi÷ hÖ thèng lËp kÕ ho¹ch trung ¬ng ®Ó tån t¹i çc doanh nghiÖp nhµ n íc.

KÕt qu¶ cña viÖc nµy lµ phÇn lín thêi gian cña çc çn bé khuyÕn n«ng cÊp tØnh vµ huyÖn ® îc dµnh cho viÖc ®¹t ® îc "môc tiªu s¶n xuÊt", do ®ã hä cã Ýt thêi gian vµ sù linh ho¹t cho çc ho¹t ®éng kh¸c nh vai trß hç trî cña Së NN - PTNT vµ ®Æc biÖt lµ thêi gian cho c«ng t¸c MA & D. Mét vÝ dô kh¸c vÒ ¶nh h ëng gi¸n tiÕp lµm cho m©u thuÉn lîi Ých t¨ng lªn lµ viÖc lùa chän L©m tr êng Ph ¬ng L ¬ng lµm v¨n phßng ®iÒu phèi cho çc ho¹t ®éng MA & D ë Mï C¨ng Ch¶i. Vµ ®Ó tån t¹i, l©m tr êng ph¶i s¶n xuÊt vµ tiªu thô mét sè s¶n phÈm vµ hä cã thÓ dÔ dµng ®i trÖch h íng vai trß hç trî cña m×nh ®Ó phôc vô lîi Ých cña hä. Mèi ®e do¹ ë ®©y lµ cã thÓ kh«ng ®¹t ® îc kÕt qu¶ mong muèn bëi v× çc doanh nghiÖp cña nh÷ng ng êi d©n sÏ bÞ yÕu ®i do çc ho¹t ®éng c¹nh tranh thay v× hç trî cña l©m tr êng.

KÕ ho¹ch

1. Nh÷ng ng êi d©n/nhµ doanh nghiÖp ®· b¾t ®Çu häc çch lËp kÕ ho¹ch cho doanh nghiÖp cña m×nh th«ng qua mét lo¹t çc bµI tËp ® îc tiÕn hµnh qua 3 giai ®o¹n MA & D. LËp kÕ ho¹ch lµ mét bµI tËp míi ®èi víi çc doanh nghiÖp nh ng hä ®· nhËn thÊy ® îc nh÷ng lîi Ých cña viÖc lËp kÕ ho¹ch. Hä ®· x¸c ®Þnh ® îc môc ®Ých, môc tiªu vµ nhiÖm vô cña doanh nghiÖp m×nh vµ lËp kÕ ho¹ch chi tiÕt cho çc ho¹t ®éng ®Çu tiªn ph¶I tiÕn hµnh. Hä th êng kh«ng gÆp khã kh¨n trong viÖc ph©n tÝch t×nh h×nh hiÖn t¹i nh ng vÉn lóng tóng trong viÖc x¸c ®Þnh çc b íc ph¶I tiÕn hµnh ®Ó ®¹t ® îc môc tiªu cña m×nh.

2. Çc çn bé thùc thi vµ qu¶n lý cña MRDP tØnh (Së NN-PTNT) vµ huyÖn (phßng khuyÕn n«ng) cã xu h íng quªn ®i r»ng tÊt c¶ c«ng viÖc lËp kÕ ho¹ch cña bé phËn hç trî nªn ® îc thùc hiÖn theo çc kÕ ho¹ch cña nh÷ng ng êi d©n/nhµ doanh nghiÖp: viÖc nµy dÉn ®Õn t×nh tr¹ng lµ bé phËn hç trî ®· lËp kÕ ho¹ch ph¸t triÓn viÖc chÕ biÕn m¨ng tr íc khi nh÷ng doanh nghiÖp th«n chuÈn bÞ çc kÕ ho¹ch ph¸t triÓn doanh nghiÖp cña m×nh vµ yªu cÇu hç trî. BÊt kú hç trî nµo ® îc ® ara tr íc khi c¶m thÊy cÇn thiÕt hoÆc cã nhu cÇu cao vÒ hç trî nµy th× ng êi ta khã cã thÓ íc tÝnh ® îc nh÷ng rñi ro cã thÓ x¶y ra vµ viÖc nµy cã thÓ trë thµnh v« Ých bëi v× nh÷ng ng êi ® îc hç trî cã thÓ kh«ng cÇn sù hç trî ®ã.

QuyÒn quyÕt ®Þnh vµ gi¸m s¸t qu¶n lý

20

QuyÒn quyÕt ®Þnh vµ gi¸m s¸t qu¶n lý liªn quan ®Õn viÖc ph©n chia quyÒn quyÕt ®Þnh gi÷a nh÷ng ®¬n vÞ thùc hiÖn.

ViÖc lËp kÕ ho¹ch chÞu ¶nh h ëng rÊt lín cña hÖ thèng lËp kÕ ho¹ch cña ChÝnh phñ (c¬ cÊu vµ çc ph ¬ng thøc ho¹t ®éng) vµ liªn quan chÆt chÏ ®Õn çc yÕu tè vÌ quyÒn lùc nh sau: nh÷ng ng êi kh«ng cã quyÒn quyÕt ®Þnh (ng êi d©n) kh«ng cÇn ph¶I lËp kÕ ho¹ch bëi kÕ ho¹ch ® îc mét tæ chøc kh¸c thiÕt kÕ cho hä (c¬ quan hµnh chÝnh nhµ n íc).

1. Mét kÕ qu¶ chÝnh cña viÖc thùc hiÖn ph ¬ng ph¸p MA & D lµ ®Ó çc doanh nghiÖp c¶m thÊy tù cã quyÒn lËp kÕ ho¹ch cho doanh nhgiÖp m×nh, b¶o vÖ kÕ ho¹ch nµy vµ thùc hiÖn nã. Sau khi hoµn thµnh giai ®o¹n 3, n«ng d©n ë c¶ 2 vïng thÝ ®iÓm ®ang triÓn khai viÖc xem xÐt møc ®é tÝch cùc cña viÖc chuyÓn tõ hÖ thèng "bao cÊp" mµ theo ®ã hä chØ chê ®îi bÊt kú mét sù hç trî nµo (cã thÓ sù hç trî nµy kh«ng ®¸p øng nhu cÇu cña hä) sang viÖc thµnh lËp doanh nghiÖp riªng cña m×nh mµ hä cã thÓ tù quyÕt ®Þnh lµm g×, lµm nh thÕ nµo víi sù hç trî nh thÕ nµo. Nãi çch kh¸c, th«ng qua ph ¬ng ph¸p MA & D, hä ®· häc ® îc çch quyÕt ®Þnh, çch x¸c ®Þnh nh÷ng g× cÇn lµm, tù m×nh thu thËp nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt mµ cho phÐp hä ® a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n.

ViÖc trao quyÒn quyÕt ®Þnh vµo tay nh÷ng nhµ kinh doanh ®ang tiÕn triÓn tèt theo quan ®iÓm cña çc nhµ kinh doanh, tuy nhiªn xu h íngnµy vÉn kh«ng ch¾c ch¾n do sù lóng tóng cña cÊp trªn.

2. Çc çn bé thùc thi vµ qu¶n lý cña tØnh (Së NN - PTNT) vµ huyÖn (phßng khuyÕn n«ng) vÉn cã thãi quen thùc hiÖn ph ¬ng ph¸p MA & D gièng nh hä tiÕn hµnh çc hÖ thèng kh¸c. ViÖc tiÕp cËn vµ ph¸t triÓn ph ¬ng ph¸p míi nµy vÉn ch a ® îc gi¶i thÝch vµ hiÓu cÆn kÏ ®Õn møc çc çn bé cã thÓ bá thãi quen lµm viÖc cò vµ lång ghÐp çc thay ®æi trong çc ho¹t ®éng chuyªn m«n cña m×nh. §iÒu nµy ® îc ph¶n ¸nh b»ng sù cÇn thiÕt ph¶i qu¶n lý çc kÕ ho¹ch cña çc doanh nghiÖp mµ tr¸i víi vai trß hç trî cña hä. Çc kÕ ho¹ch hç trî cÊp tØnh vµ huyÖn chØ nªn xem xÐt hç trî mµ hä cã thÓ cung cÊp.

Trong çc kÕ ho¹ch cña m×nh, çc doanh nghiÖp nªu ra mét lo¹t nh÷ng hç trî cÇn thiÕt ®Ó ph¸t triÓn doanh nghiÖp m×nh, mµ Së NN - PTNT chØ cã thÓ hç trî ® îc mét phÇn trong sè ®ã. ViÖc çc doanh nghiÖp kh«ng nhËn thøc ® îc quyÒn quyÕt ®Þnh cña m×nh ®Ó x¸c ®Þnh vµ t×m nh÷ng hç trî cÇn thiÕt tõ çc nguån kh¸c ngoµi Së NN - PTNT cã thÓ sÏ dÉn ®Õn kh«ng ®¹t ® îc kÕt qu¶ mong muèn cuèi cïng. ViÖc b¾t buéc ph¶i th«ng qua Së NN - PTNT mµ cã thÓ mÊt rÊt nhiÒu thêi gian tr íc khi cung cÊp nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt bëi v× hä kh«ng cã th«ng tin trùc tiÕp cã thÓ dÉn tíi viÖc mÊt c¬ héi thÞ tr êng ®èi víi çc nhµ doanh nghiÖp.

QuyÒn quyÕt ®Þnh cuèi cïng d êng nh vÉn thuéc vÒ bé phËn hç trî cña ChÝnh phñ mÆc dï cã tinh thÇn s½n sµng ¸p dông chÝnh s¸ch míi cña ChÝnh phñ vµ ®Ó çc doanh nghiÖp nhá ph¸t triÓn. § ¬ng nhiªn

21

viÖc nµy ®ang tiÕn triÓn tèt vµ viÖc thö ¸p dông ph ¬ng ph¸p MA & D cã thÓ gãp phÇn lµm t¨ng vµ ®iÒu chØnh nh÷ng thay ®æi cÇn thiÕt.

Kû luËt

1. Nh÷ng ng êi d©n/nhµ doanh nghiÖp ch a ®¹t ® îc tr×nh ®é nghiÖp vô vµ tÝnh nhÊt qu¸n do hä kh«ng cã nhiÒu c¬ héi thùc nghiÖm tr×nh ®é nghiÖp vô. Tuy nhiªn qua viÖc tham gia vµo qu¸ tr×nh MA & D, hä ®· cã ® îc kiÕn thøc vÒ nh÷ng c«ng cô cã thÓ gãp phÇn ® atr×nh ®é nghiÖp vô cña hä vµo ho¹t ®éng thùc tÕ nh lËp kÕ ho¹ch, ®¶m b¶o khung thêi gian, ph©n tÝch çc kÕt qu¶, v.v...

2. Bé phËn hç trî thÓ hiÖn sù hçn hîp vÒ tr×nh ®é nghiÖp vô vµ tÝnh kh«ng nhÊt qu¸n trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ph ¬ng ph¸p MA & D. Trong phÇn lín thêi gian, çc buæi ®µo t¹o, sù chuÈn bÞ l«gic vµ cã kÕ ho¹ch ® îc thùc hiÖn ë cÊp tØnh vµ rÊt Ýt khi ë cÊp huyÖn: nhiÒu cuéc héi th¶o ® îc chuÈn bÞ mét çch véi vµng vµ th«ng b¸o víi nh÷ng ng êi tham gia ë th«n vµo phót cuèi cïng, hoÆc kh«ng cã g× ®Ó triÓn khai cuéc häp (thiÕu phßng häp, giÊy...)

Sù thiÕu nhÊt qu¸n ® îc ph¶n ¸nh trong viÖc thùc hiÖn chËm trÔ çc ho¹t ®éng vµ viÖc çc nhãm MA & D kh«ng cã mÆt hoÆc thay ®æi thµnh viªn vß phót cuèi cïng. Nh÷ng viÖc nµy kh«ng phï hîp víi môc tiªu ®Æt ra vµ çc môc tiªu ph¸t triÓn ph ¬ng ph¸p MA & D.

N¨ng lùc häc tËp

1. Nh÷ng ng êi d©n/nhµ doanh nghiÖp cã n¨ng lùc häc tËp tèt nÕu dµnh ®ñ thêi gian víi hä ®Ó gióp hä ®¸nh gi¸ t×nh h×nh, ph©n tÝch vµ thùc hiÖn theo. Mét sè vÝ dô (nh÷ng kinh nghiÖm tiªu cùc trong viÖc vay tÝn dông chÝnh thøc nh ng kh«ng thÓ tr¶ l¹i; ®· h íng dÉn trång çc lo¹i c©y mµ cã thÓ mang l¹i thu nhËp chØ trong 1 n¨m) ®· cho thÊy r»ng nh÷ng ng êi d©n/doanh nghiÖp kh«ng bÞ l«i kÐo ®Ó lÆp l¹i nh÷ng sai lÇm mµ hä ®· m¾c ph¶i vµ viÖc nµy cã ¶nh h ëng tiªu cùc ®Õn cuéc sèng cña hä.

Qu¸ tr×nh MA & D cho thÊy nh÷ng ng êi sö dông th êng xuyªn ®¸nh gi¸ nh÷ng g× ®· diÔn ra tr íc ®©y vµ nh÷ng g× hiÖn nay ®ang diÔn ra, ph¶n ¸nh, häc tËp tõ chóng, vµ xö lý chóng ®Ó cã mét quyÕt ®Þnh cã c¬ së h¬n. ChÝnh v× vËy mµ b»ng çch sö dông ph ¬ng ph¸p MA & D, çc nhµ doanh nghiÖp ®ang n©ng cao n¨ng lùc häc tËp cña m×nh. Møc ®é tham gia cao cña nh÷ng ng êi d©n vµo tÊt c¶ çc giai ®o¹n cña qu¸ tr×nh vµ sù s¸ng t¹o tÝch cùc cña çc nhãm phô tr¸ch cho thÊy hä rÊt s½n sµng thö nh÷ng vÊn ®Ò míi vµ ®ång thêi nh÷ng cuéc th¶o luËn dµi vµ çc bµi tËp gióp hä ®Þnh liÖu d îc nh÷ng rñi ro vµ tõ ®ã cã quyÕt ®Þnh phï hîp.

2. Çc çn bé thùc hiÖn vµ qu¶n lý cña MRDP tØnh (Së NN -PTNT) vµ huyÖn (phßng khuyÕn n«ng) cã n¨ng lùc häc tËp tèt t ¬ngtù bëi v× toµn bé s¸ng kiÕn cña MRDP lµ n©ng cao vµ ph¸t triÓn n¨ng lùc häc tËp nµy. ViÖc nµy kh«ng chó träng qu¸ nhiÒu vµo n¨ng lùc

22

häc tËp mµ tËp trung nhiÒu h¬n vµo viÖc kÕt hîp häc tËp vµo hÖ thèng, vµo viÖc lËp kÕ ho¹ch vµ vµo çch thùc hiÖn.

ViÖc ®¸nh gi¸ nµy gióp chóng ta cã ® îc mét bøc tranh râ nÐt vÒ nh÷ng yÕu tè cÇn ph¶i xem xÐt ®Ó cã ® îc kÕt qña thµnh c«ng (kÕt qu¶ mong muèn cuèi cïng) khi sö dông ph ¬ng ph¸p. Trong phÇn sau sÏ giíi thiÖu mét sè thay ®æi cã thÓ gãp phÇn gióp bé phËn hç trî t¹o m«i tr êng thuËn lîi cho céng ®ång tù x¸c ®Þnh çc ý t ëng kinh doanh, më doanh nghiÖp nhá, x¸c ®Þnh vµ yªu cÇu nh÷ng hç trî cÇn thiÕt.

23

4. KhuyÕn nghÞ CÇn cã nh÷ng thay ®æi g×?

NhiÒu ®iÒu kiÖn thuËn lîi s½n cã ®· ® îc ph¸t triÓn trong çc ho¹t ®éng cña n¨m ngo¸i. Tuy nhiªn bé phËn hç trî nªn thùc hiÖn mét sè nh÷ng thay ®æi quan träng ®Ó xu h íng tÝch cùc nµy tiÕp tôc tiÕn triÓn khi b¾t ®Çu çc ho¹t ®éng MA & D.

§Ó tiÕp tôc t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho céng ®ång tù x¸c ®Þnh çc ý t ëng kinh doanh, më doanh nghiÖp cña m×nh, x¸c ®Þnh vµ yªu cÇu nh÷ng hç trî mµ hä cÇn, bé phËn hç trî cÇn ph¶i:

N¨ng lùc

N¨ng lùc kü thuËt

V× çc çn bé dù ¸n cung cÊp hç trî ph ¬ng ph¸p, viÖc ®µo t¹o nh÷ng ng êi chñ chèt lµ mét ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt.

Nh÷ng ng êi chñ chèt nµy chØ cã thÓ tæ chøc häp lËp kÕ ho¹ch MA & D khi hä ®· ® îc trang bÞ ®Çy ®ñ kiÕn thøc cÇn thiÕt vÒ môc tiªu vµ ph ¬ng ph¸p.

ViÖc truyÒn çc kiÕn thøc vÒ kü thuËt nµy cho thÊy nh÷ng ng êi ®µo t¹o ®· ® îc trang bÞ nh÷ng kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm vÒ ph ¬ng ph¸p MA & D vµ h¬n thÕ n÷a hä cã kü n¨ng vÒ çc ph ¬ng ph¸p ®iÒu phèi cã sù tham gia cña céng ®ång. CÇn ph¶i ®µo t¹o ®Ó nh÷ng ng êin«ng d©n cã thÓ hiÓu vµ ¸p dông ph ¬ng ph¸p v× hä chÝnh lµ nh÷ng ng êi thùc hiÖn çc ho¹t ®éng kinh doanh cña hä.

Nªn tæ chøc ®µo t¹o ph ¬ng ph¸p ®iÒu phèi cã sù tham gia cña céng ®ång cho çc çn bé thùc hiÖn. ThËm chÝ trong tr êng hîp çc çn bé ®· cã kiÕn thøc vÒ ph ¬ng ph¸p MA & D, nÕu hä kh«ng cã kü n¨ng tèi thiÓu ®Ó truyÒn ®¹t nh÷ng kiÕn thøc nµy theo ph ¬ng ph¸p cã sù tham gia cña céng ®éng th× còng Ýt cã Ých lîi h¬n.

N¨ng lùc kü thuËt cña doanh nghiÖp sÏ ® îc n©ng cao h¬n nÕu doanh nghiÖp kh«ng phô thuéc vµo mét tæ chøc ®¬n ph ¬ng. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ nªn thóc ®Èy nhiÒu tæ chøc vµ ®¬n vÞ tham gia hç trî ng êi d©n. ViÖc tham gia thùc ®Þa nhiÒu h¬n cña çc cè vÊn quèc gia chuyªn vÒ MA & D vµ cã çc kü n¨ng ®iÒu phèi cã sù tham gia cña céng ®ång còng n©ng cao viÖc truyÒn kiÕn thøc cho çc doanh nghiÖp th«n.

N¨ng lùc qu¶n lý

N¨ng lùc qu¶n lý chung cña nh÷ng ng êi d©n/doanh nghiÖp sÏ tù ®éng tiÕn bé do kÕt qu¶ cña nh÷ng ph ¬ng ph¸p trªn. NÕu dµnh thªm

24

thêi gian ®Ó gi¶i thÝch ph ¬ng ph¸p cho hä th× hä cã thÓ n©ng cao mét sè ph ¬ng diÖn vÒ n¨ng lùc qu¶n lý mµ lµ mét phÇn cña qu¸ tr×nh MA & D.

N¨ng lùc qu¶n lý chuyªn m«n cã thÓ cÇn thiÕt sau nµy khi çc doanh nghiÖp ho¹t ®éng ë cÊp cao h¬n. §ã sÏ lµ lóc tr¶ lêi nh÷ng yªu cÇu cña çc doanh nghiÖp vµ tæ chøc ch ¬ng tr×nh ®µo t¹o ng¾n phï hîp vÒ çc lÜnh vùc qu¶n lý chuyªn m«n.

CÇn ph¶i lµm râ vai trß vµ môc tiªu cña bé phËn yªu cÇu vµ bé phËn hç trî: viÖc çc doanh nghiÖp ® îc thµnh lËp bëi çc hé®Þa ph ¬ng vµ cho çc hé d©n ®Þa ph ¬ng trong khi vai trß cña dù ¸n çc cÊp lµ ®µo t¹o ph ¬ng ph¸p, ph©n c«ng tr¸ch nhiÖm vµ çc nguån lùc cho mçi ®¬n vÞ hç trî vµ gîi ý çc biÖn ph¸p huy ®éng nguån lùc ®Ó cung cÊp cã hiÖu qu¶ nh÷ng hç trî mµ çc doanh nghiÖp yªu cÇu.

Nguån lùc

Nh©n lùc

§Ó ®¸p øng nhu cÇu ph©n phèi nguån nh©n lùc nhiÒu h¬n cho qu¸ tr×nh, cÇn cã nhiÒu ng êi tham gia h¬n. V× nguån nh©n lùc cña tæ chøc thùc hiÖn, çc phßng khuyÕn n«ng qu¸ h¹n chÕ nªn cÇn ph¶i cã sù tham gia cña çc çn bé thùc ®Þa tõ çc phßng kü thuËt huyÖn trùc thuéc Së NN - PTNT. Çc phßng nµy cã çc çn bé thùc ®Þa lµm c«ng t¸c gièng çc çn bé khuyÕn n«ng nªn kh«ng cã g× khã kh¨n trong viÖc ®µo t¹o hä ®Ó tham gia vµo çc ho¹t ®éng míi t ¬ng tù nh thÕ.

Tµi s¶n

Nªn cã nh÷ng u ®·i cho çc çn bé thùc ®Þa ®Ó hä dµnh thêi gian ë çc th«n v× sù v¾ng mÆt cña hä ë th«n ® îc ®¸nh gi¸ lµ mét trong nh÷ng h¹n chÕ chñ yÕu trong viÖc ph¸t triÓn ph ¬ng ph¸p. Nh÷ng u®·i bao gåm kho¶n trî cÊp t ¬ng ®èi Ýt nhÊt lµ b»ng víi tû lÖ trî cÊp ® îc thùc hiÖn trong çc ch ¬ng tr×nh kh¸c cña ChÝnh phñ vµ nh÷ng trang thiÕt bÞ tèi thiÓu ®Ó ë l¹i vµ lµm viÖc ë çc th«n (nh tói ngñ, ®å v¨n phßng phÈm, v.v...)

ViÖc ph¸t triÓn thuËn lîi cña qu¸ tr×nh ®ßi hái nhiÒu sù vËn chuyÓn tõ çc v¨n phßng quèc gia, tØnh, huyÖn ®Õn çc x·. CÇn ph¶i nç lùc ®Ó ®¶m b¶o r»ng çc çn bé kh«ng bÞ h¹n chÕ do thiÕu ph ¬ng tiÖn chuyªn chë.

Thêi gian

Nh ®· nªu râ ë trªn, thêi gian lµ mét vÊn ®Ò quan träng. §· dµnh thêi gian ®Ó ®µo t¹o çc çn bé hç trî, vµ kh«ng cã g× ®¸ng ng¹c nhiªn lµ ng êi n«ng d©n cÇn nhiÒu thêi gian ®Ó tiÕp thu cïng mét kiÕn thøc nh vËy. §ã lµ qu¸ tr×nh x©y dùng n¨ng lùc vµ tÝnh kiªn nhÉn lµ

25

mét ®øc tÝnh cÇn ph¶i cã ®èi víi çc çn bé ®ãng gãp vµo qu¸ tr×nh nµy.

Nh ng thêi gian kh«ng ph¶i lµ mét yÕu tè tuyÖt ®èi, nã phô thuéc vµo tÇm quan träng/sù u tiªn dµnh cho ho¹t ®éng liªn quan so víi çc ho¹t ®éng kh¸c ®Ó tõ ®ã cã thÓ ph©n phèi ®ñ thêi gian ®Ó lËp kÕ ho¹ch hoµn thµnh ho¹t ®éng ®ã.

VÊn ®Ò ë ®©y lµ ph¶i quyÕt ®Þnh ph©n phèi thêi gian cÇn thiÕt h¬n lµ chÞu c¶nh thiÕu thêi gian.

M©u thuÉn vÒ lîi Ých

Nªn cè g¾ng gi¶m m©u thuÉn lîi Ých vÒ c«ng viÖc. Mét trong nh÷ng ph ¬ng ph¸p ®Çu tiªn lµ giao tr¸ch nhiÖm s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n cho tæ chøc kinh doanh nh ng giao tr¸ch nhiÖm hç trî cho çc tæ chøc hç trî. Trong vÊn ®Ò nµy, vai trß cña l©m tr êng Ph ¬ng L ¬ng ®ang vµ sÏ trë thµnh mét vÊn ®Ò nghiªm träng v× cã nguy c¬ tËp trung qu¸ møc vµo vai trß s¶n xuÊt/kinh doanh h¬n lµ vai trß hç trî ® îc giao. VÝ dô nh l©m tr êng Ph ¬ng L ¬ng kh«ng nªn tham gia vµo viÖc mua b¸n bÊt kú thø g× cho çc nhãm phô tr¸ch cña çc doanh nghiÖp nÕu hä ®ång thêi ®ãng vai trß tæ chøc hç trî cña ChÝnh phñ. Còng nh vËy ®iÒu phèi viªn nªn x¸c ®Þnh râ r»ng hä ®ang gióp n«ng d©n x¸c ®Þnh s¶n phÈm tèt nhÊt cho hä,vµ tr¸nh g©y ¶nh h ëng ®èi víi viÖc lùa chän s¶n phÈm mµ tæ chøc cña hä cÇn. CÇn ph¶i biÕt r»ng hÇu hÕt nh÷ng g× cã lîi cho çc doanh nghiÖp th«n cã thÓ còng lµ mét b ícph¸t triÓn tèt cho çc ®¬n vÞ kh¸c trªn thÞ tr êng.

LËp kÕ ho¹ch

LËp kÕ ho¹ch lµ mét nhiÖm vô kh«ng thÓ thiÕu ®èi víi sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Kh«ng lËp kÕ ho¹ch sÏ dÉn tíi kh«ng cã môc tiªu ph¸t triÓn, hiÖu qu¶ vµ hiÖu suÊt t¹o thu nhËp thÊp. Tuy nhiªn kh¸i niÖm lËp kÕ ho¹ch nªu ra ë ®©y kh«ng ph¶i lµ lËp kÕ ho¹ch theo h íng tõ trªn xuèng d íi. KÕ ho¹ch liªn quan ®Õn çc doanh nghiÖp nªn do ng êi d©n ®Þa ph ¬ng lËp bëi v× hä biÕt nh÷ng nguån lùc cña hä lµ g× vµ hä cÇn g× ®Ó n©ng cao ®êi sèng cña m×nh. §iÒu nµy phï hîp víi chÝnh s¸ch cña nhµ n íc: "D©n biÕt, d©n bµn, d©n lµm, d©n kiÓm tra".

ChÝnh phñ ViÖt Nam ban hµnh mét chÝnh s¸ch míi ®Ó chuyÓn dÞch nÒn kinh tÕ tõ hÖ thèng kÕ ho¹ch trung ¬ng sang hÖ thèng thÞ tr êngtù do. MA & D lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó thùc hiÖn sù chuyÓn ®æi nµy. Nh ng ®ã còng cã nghÜa lµ ph¶i t¹o ra mét sè ®iÒu kiÖn thuËn lîi. §iÒu nµy còng bao gåm c¶ viÖc kÕ ho¹ch hç trî lµ theo ®Þnh h íng nhu cÇu cña doanh nghiÖp, ®©y lµ mét yÕu tè quan träng ®Ó ng êi d©n trë nªn n¨ng ®éng trong viÖc s¶n xuÊt.

QuyÒn quyÕt ®Þnh vµ gi¸m s¸t qu¶n lý

NÕu quyÒn quyÕt ®Þnh cña ng êi d©n ®èi víi doanh nghiÖp cña m×nh ® îc x¸c ®Þnh, ®iÒu ®ã còng cã nghÜa lµ ng êi d©n cÇn cã ®ñ th«ng

26

tin b»ng ng«n ng÷ cña m×nh ®Ó lµm c¬ së cho quyÕt ®Þnh cña hä. ChÝnh v× thÕ viÖc çc çn bé hç trî lµm viÖc víi hä cã thÓ giao tiÕp b»ng ng«n ng÷ cña th«n lµ rÊt quan träng ®Ó cã thÓ hiÓu râ ® îc tÊt c¶ nh÷ng th«ng tin cña bé phËn yªu cÇu. Sè ®iÖn tho¹i vµ viÖc lµm mét danh b¹ ®iÖn tho¹i ®Ó liªn hÖ víi nh÷ng ng êi hoÆc tæ chøc cã vai trß quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn doanh nghiÖp vµ kh«ng chØ giíi h¹n ë bé phËn hç trî cña ChÝnh phñ lµ rÊt cÇn thiÕt cho sù ph¸t triÓn thuËn lîi cña doanh nghiÖp.

Çc çn bé thùc hiÖn thùc ®Þa cña huyÖn cÇn cã thªm quyÒn quyÕt ®Þnh vµ ph ¬ng tiÖn thùc hiÖn ®Ó cã thÓ hoµn thµnh tèt nhiÖm vô víi ng êi d©n. Hä nªn cã quyÒn quyÕt ®Þnh, lËp kÕ ho¹ch vµ yªu cÇu çc nguån lùc ®Ó thùc hiÖn mét çch cã hiÖu qu¶ mçi giai ®o¹n vµ mçi b íc cña qu¸ trinh vµ sau ®ã tiÕn hµnh çc ho¹t ®éng hç trî.

Kû luËt

Mét nhãm æn ®Þnh gåm nh÷ng ng êi ®· ® îc ®µo t¹o lµ mét ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó x©y dùng ph ¬ng ph¸p vµ ®¹t ® îc thµnh c«ng.

CÇn ph¶i cã kû luËt h¬n ®èi víi nh÷ng ng êi hç trî ®Ó hä gi÷ ®óng giíi h¹n vai trß hç trî cña m×nh ®ång thêi nç lùc vµ tham gia tiÕn hµnh çc ho¹t ®éng.

N¨ng lùc häc tËp

Çc çn bé thùc hiÖn vµ qu¶n lý cña MRDP cã n¨ng lùc häc tËp rÊt tèt bëi v× toµn bé s¸ng kiÕn cña MRDP lµ n©ng cao vµ ph¸t triÓn n¨ng lùc häc tËp nµy. VÊn ®Ò nµy kh«ng chØ liªn quan nhiÒu ®Õn n¨ng lùc häc tËp mµ cßn vÒ viÖc kÕt hîp còng nh ¸p dông häc tËp vµo hÖ thèng, vµo viÖc lËp kÕ ho¹ch vµ çch thøc thùc hiÖn.

27

5. KÕt luËn

Cho ®Õn nay ®· cã nhiÒu thay ®æi tÝch cùc trong khi thùc hiÖn thÝ ®iÓm ph ¬ng ph¸p MA & D t¹i 2 x·. Tuy nhiªn vÉn cÇn ph¶i c¶i tiÕn ph ¬ng ph¸p ®Ó ®¹t ® îc kÕt qu¶ mong muèn. ViÖc nµy bao gåm:

Nh÷ng ng êi d©n (nh÷ng ng êi thùc hiÖn trùc tiÕp/bé phËn yªu cÇu) vµ çc çn bé MRDP çc cÊp (nh÷ng ng êi thùc hiÖn gi¸n tiÕp/bé phËn hç trî) cïng hiÓu râ çc môc tiªu cña qu¸ tr×nh MA&D vµ çc b íc liªn quan.

Nh÷ng ng êi d©n (nh÷ng ng êi thùc hiÖn trùc tiÕp/bé phËn yªu cÇu) vµ çc çn bé MRDP çc cÊp (nh÷ng ng êi thùc hiÖn gi¸n tiÕp/bé phËn hç trî) hiÓu râ vai trß cña m×nh vµ chÞu tr¸ch nhiÖm ®èi víi çc nhiÖm vô liªn quan trong qu¸ tr×nh.

Nh÷ng ng êi d©n (nh÷ng ng êi thùc hiÖn trùc tiÕp/bé phËn yªu cÇu) ® îc x¸c ®Þnh lµ nh÷ng ng êi thùc hiÖn chñ yÕu trong qu¸ tr×nh vµ ® îc ®µo t¹o phï hîp)

Çc çn bé MRDP cÊp tØnh vµ huyÖn (nh÷ng ng êi thùc hiÖn gi¸n tiÕp/béphËn hç trî) lËp kÕ ho¹ch vµ ph©n phèi ®Çy ®ñ thêi gian ®Ó tiÕn hµnh c«ng t¸c thùc ®Þa nÕu ph¶i ®¹t ® îc kÕt qu¶ cuèi cïng.

Çc çn bé MRDP cÊp tØnh vµ huyÖn (nh÷ng ng êi thùc hiÖn gi¸n tiÕp/béphËn hç trî) cã thÓ linh ho¹t trong viÖc lËp kÕ ho¹ch cho nh÷ng ho¹t ®éng mµ chñ yÕu phô thuéc vµo nhu cÇu cña doanh nghiÖp.

Môc tiªu chÝnh cña viÖc ®¸nh gi¸ nµy lµ viÖc ®¸nh gi¸ sÏ trë thµnh mét c«ng cô h÷u Ých cho sù ph¸t triÓn. ChÝnh v× vËy cÇn ph¶i ® îcdÞch, phæ biÕn cho nh÷ng ng êi thùc hiÖn cã liªn quan vµ th¶o luËn. Sau ®ã çc tæ chøc nªn lång ghÐp nh÷ng bµi häc nµy vµo t×nh h×nh hiÖn nay cña hä vµ lËp l¹i kª ho¹ch lµm viÖc cho phï hîp.

ViÖc cã nh÷ng môc tiªu häc tËp sÏ dÉn tíi viÖc thùc hiÖn ® îc hiÖu qu¶ h¬n. Trong nh÷ng th¸ng tíi, dù ¸n sÏ chñ yÕu tiÕp tôc s¾p xÕp ®µo t¹o kü thuËt mµ çc nhãm phô tr¸ch cña çc doanh nghiÖp ®· yªu cÇu vµ hç trî çc nhãm phô tr¸ch kh¸c ®Ó ®¹t ® îcmôc tiªu mµ qua ®ã hä thÓ hiÖn nhu cÇu hç trî cña m×nh.

28

29

Phô lôc1: BiÓu ®å qu¸ tr×nh MA&D

Phô lôc 2: KÕ ho¹ch vµ tãm l îc nh÷ng ho¹t ®éng chÝnh ®· ® îc nhãm hç trî thùc hiÖn ®Ó gióp nh÷ng ng êi d©n tiÕn hµnh qu¸ tr×nh MA&D

Ngµy B íc Çc ho¹t ®éng cña nh÷ng ng êithùc hiÖn hç trî

Nh÷ng ng êi hç trî/tham gia

Thêi gian

9/1997

1

MRDP x¸c ®Þnh MA & D lµ ph ¬ngph¸p phï hîp, th¶o luËn víi çc çn bé dù ¸n ë Yªn B¸i vµ lËp kÕ ho¹ch héi th¶o vµ ®µo t¹o vÒ MA & D ë Yªn B¸i

Së NN - PTNT Yªn B¸i, çn bé dù ¸n, Marit, Isabelle

3 ngµy

12/1997

2Héi th¶o giíi thiÖu ph ¬ng ph¸p MA & D víi bé phËn hµnh chÝnh nhµ n íctØnh vµ çc çn bé dù ¸n ë Yªn B¸i

25 ng êi tham gia, Marit Isabelle (®iÒu phèi viªn), Ban (®iÒu phèi viªn)

2 ngµy

12/1997 & 1/199

8

3

§µo t¹o thùc hiÖn MA & D cho çc çn bé khuyÕn n«ng tØnh vµ huyÖn thuéc Së NN - PTNT.

14 ng êi tham gia, Marit, Isabelle vµ Ban

11 ngµy

2/1998

4

QuyÕt ®Þnh thùc hiÖn ph ¬ng ph¸p MA & D míi cña MRDP ë 2 vïng thÝ ®iÓm.

Mét çn bé dù ¸n tØnh ® îc göi ®i ®µo t¹o ë Qu¶ng B×nh ®Ó tham gia thùc hiÖn thùc ®Þa ph ¬ng ph¸p MA & D

Tu 12 ngµy

4/1998

5

§µo t¹o nhãm ®iÒu phèi ®Ó gióp nh÷ng ng êi d©n sö dông qu¸ tr×nh MA & D t¹i 2 x· vµ ®µo t¹o ng¾n vÒ giai ®o¹n 1

2 çn bé khuyÕn n«ng tØnh, 4 çn bé khuyÕn n«ng huyÖn, Isabelle

2 ngµy

4/1998

6Nhãm ®iÒu phèi ®· qua ®µo t¹o hç trî ng êi d©n x· NËm Lµnh thùc hiÖn giai ®o¹n 1

2 çn bé khuyÕn n«ng tØnh, 2 çn bé khuyÕn n«ng huyÖn

7 ngµy

9/1998

7Nhãm ®iÒu phèi ®· qua ®µo t¹o hç trî ng êi d©n x· GiÕ Xu Ph×nh thùc hiÖn giai ®o¹n 1

2 çn bé khuyÕn n«ng tØnh, 2 çn bé khuyÕn n«ng huyÖn

7 ngµy

11/1998

8

§µo t¹o mét nhãm ®iÒu phèi ®Ó gióp ng êi d©n sö dông MA & D ë 2 x· vµ ®µo t¹o ng¾n vÒ giai ®o¹n 2

2 çn bé khuyÕn n«ng tØnh, 4 çn bé khuyÕn n«ng huyÖn, Hµ vµ Isabelle

2 ngµy

11/1998 -

1/1999

9

Nhãm ®iÒu phèi ®· qua ®µo t¹o hç trî ng êi d©n x· GiÕ Xu Ph×nh thùc hiÖn giai ®o¹n 2

- 2 çn bé khuyÕn n«ng tØnh, 2 çn bé khuyÕn n«ng huyÖn, - Hµ vµ Isabelle

7 ngµy

2 ngµy

11-12 10 Kh¶o s¸t thÞ tr êng, cÊp quèc gia Hµ vµ mét cè vÊn 15 ngµy

3/1999

11

Nhãm ®iÒu phèi ®· qua ®µo t¹o hç trî ng êi d©n x· Nam Lanh thùc hiÖn giai ®o¹n 2

- 2 çn bé khuyÕn n«ng tØnh, 2 çn bé khuyÕn n«ng huyÖn, - Hµ vµ Isabelle

7 ngµy

2 ngµy

30

12

Thµnh lËp nhãm ®iÒu phèi ®Ó gióp ng êi d©n sö dông qu¸ tr×nh MA&D ë 2 x· vµ ®µo t¹o ng¾n vÒ giai ®o¹n 3

2 çn bé khuyÕn n«ng tØnh, 4 çn bé khuyÕn n«ng huyÖn, Hµ vµ Isabelle

2 ngµy

5/1999

13

Nhãm ®iÒu phèi ®· qua ®µo t¹o hç trî ng êi d©n x· Gie Xu Phinh thùc hiÖn giai ®o¹n 3

- 2 çn bé khuyÕn n«ng tØnh, 2 çn bé khuyÕn n«ng huyÖn,- Marit, Hµ vµ Isabelle

- 7 ngµy

- 2 ngµy

14

Nhãm ®iÒu phèi ®· qua ®µo t¹o hç trî ng êi d©n x· NËm Lµnh thùc hiÖn giai ®o¹n 3

- 1 çn bé khuyÕn n«ng tØnh, 2 çn bé khuyÕn n«ng huyÖn - Marit, Hµ vµ Isabelle

- 7 ngµy

- 2 ngµy

15

TriÓn khai hç trî: ®¸p l¹i yªu cÇu hç trî ®µo t¹o kü thuËt cho nh÷ng ng êis¶n xuÊt mËt ong ë x· GiÕ Xu Ph×nh. Chän ng êi ®µo t¹o.

Marit, Hµ vµ Isabelle

31

Phô lôc 3: Thùc hiÖn thùc ®Þa vÒ ph ¬ng ph¸p MA & D ë 2 x· NËm Lµnh vµ GiÕ Xu Ph×nh, tØnh Yªn B¸i vµ nh÷ng kÕt qu¶ chÝnh cña mçi giai ®o¹n cña qu¸ tr×nh MA & D

Giai ®o¹n MA & D

X· GiÕ Xu Ph×nh5 th«n, 218 hé

X· NËm Lµnh7 th«n, 411 hé

Giai ®o¹n 1 Ngµy: Th¸ng 9/1998 Thêi gian: kho¶ng 10 ngµy §Þa ®iÓm: X·/ çc th«n Nhãm MA & D :

Çn bé khuyÕn n«ng tØnh: 2 Çn bé khuyÕn n«ng huyÖn: 2 Ng êi thu thËp sè liÖu th«n: 15

Hç trî bªn ngoµi:Cè vÊn quèc tÕ: 4 ngµy

Nh÷ng kÕt qu¶ chÝnh: Nhãm môc tiªu: tÊt c¶ çc hé d©n

Danh s¸ch 12 s¶n phÈm Tæ chøc mét nhãm gåm 12 ng êi d©n ®Ó thùc hiÖn giai ®o¹n sau

Ngµy: Th¸ng 4/1998 Thêi gian: kho¶ng 12 ngµy §Þa ®iÓm: X·/ çc th«n Nhãm MA & D :



Nh÷ng kÕt qu¶ chÝnh: Nhãm môc tiªu: tÊt c¶ çc hé d©n Danh s¸ch 9 s¶n phÈm

Tæ chøc mét nhãm gåm 15 ng êi d©n ®Ó thùc hiÖn giai ®o¹n sau.

Giai ®o¹n 2 Ngµy: Th¸ng 9/1998 Thêi gian: kho¶ng 10 ngµy §Þa ®iÓm: x·, huyÖn, tØnh (Hµ néi ®Ó lÊy mét sè th«ng tin thÞ tr êng)Nhãm MA & D:


Hç trî bªn ngoµi:Cè vÊn quèc tÕ: 3 ngµy Cè vÊn quèc gia: 5 ngµy

Nh÷ng kÕt qu¶ chÝnh: §iÒu tra thÞ tr êng ®Ó lËp danh s¸ch s¶n phÈm

Ngµy: Th¸ng 3/1999 Thêi gian: kho¶ng 12 ngµy §Þa ®iÓm: x·, huyÖn, tØnh (Hµ néi ®Ó lÊy mét sè th«ng tin thÞ tr êng)Nhãm MA & D:



Nh÷ng kÕt qu¶ chÝnh: §iÒu tra thÞ tr êng ®Ó lËp danh s¸ch s¶n phÈm

32

Chän 4 s¶n phÈm: mËt ong, t¸o mÌo, chÌ ®Þa ph ¬ng, Ý dÜ

Thµnh lËp çc nhãm phô tr¸ch: mËt ong t¸o mÌo chÌ

- Ý dÜ

Chän 4 s¶n phÈm: mËt ong, chÌ Shan, m¨ng, quÕThµnh lËp çc nhãm phô tr¸ch: - mËt ong

m¨ngchÌ Shan quÕ

Giai ®o¹n 3 Ngµy: Th¸ng 4&5/1999 Thêi gian: kho¶ng 13 ngµy §Þa ®iÓm: x·/ çc th«n Nhãm MA & D:

Çn bé khuyÕn n«ng tØnh: 1 Çn bé khuyÕn n«ng huyÖn: 2 §¹i diÖn nhãm phô tr¸ch: 16


Nh÷ng kÕt qu¶ chÝnh Nhãm phô tr¸ch vÒ mËt ong x¸c ®Þnh kÕt qu¶ mong

muèn cuèi cïng cña doanh nghiÖpNhãm mËt ong chuÈn bÞ kÕ ho¹ch ph¸t triÓn

doanh nghiÖpNhãm mËt ong yªu cÇu hç trî kü thuËt - b íc tr íc

khi thùc hiÖnQuyÕt ®Þnh triÓn khai giai ®o¹n víi çc nhãm phô tr¸ch vÒ 3 s¶n phÈm cßn l¹i cµng sím cµng tèt

Ngµy: Th¸ng 5/1999 Thêi gian: kho¶ng 7 ngµy §Þa ®iÓm: x·/ çc th«n Nhãm MA & D:

Çn bé khuyÕn n«ng tØnh: 1 Çn bé khuyÕn n«ng huyÖn: 2 §¹i diÖn nhãm phô tr¸ch: 19


Nh÷ng kÕt qu¶ chÝnh Nhãm phô tr¸ch vÒ mçi s¶n phÈm x¸c ®Þnh kÕt qu¶

mong muèn cuèi cïng cña doanh nghiÖpNhãm phô tr¸ch chuÈn bÞ kÕ ho¹ch ph¸t triÓn doanh

nghiÖpNhãm phô tr¸ch vÒ mËt ong ®Ò nghÞ hç trî thªm vÒ kü thuËt,th«ng tin vÒ nh÷ng ngõi nu«i ong vµ bÒ mÆt rõng cÇn thiÕtcho mçi tæ ong trong vïng.

33

ViÖc thùc hiÖn thùc ®Þa ph ¬ng ph¸p MA & D ë 2 x· NËm Lµnh vµ GiÕ Xu Ph×nh, tØnh Yªn B¸i vµ nh÷ng kÕt qu¶ chÝnh cña mçi giai ®o¹n cña qu¸ tr×nh MA & D (chi tiÕt tõng giai ®o¹n)

Giai ®o¹n MA & D

X· GiÕ Xu Ph×nh (5 th«n, 218 hé) X· NËm Lµnh (7 th«n, 411 hé)

Giai ®o¹n 1 Ngµy: Th¸ng 9/ 1998 Thêi gian: kho¶ng 10 ngµy §Þa ®iÓm: x·/ çc th«n Nhãm MA & D:

Çn bé khuyÕn n«ng tØnh: 2 Çn bé khuyÕn n«ng huyÖn: 2 Ng êi thu thËp sè liÖu x·: 15


Ph ¬ng ph¸p chÝnh: Xem xÐt çc th«n Héi th¶o/th¶o luËn víi vµ gi÷a nh÷ng

ng êi d©n

Nh÷ng kÕt qu¶ chÝnh: Nhãm môc tiªu:

tÊt c¶ çc hé Môc tiªu tµi chÝnh mong

muèn trung b×nh lµ 1 - 2 triÖu ®ång/hé h

KiÓm kª 40 s¶n phÈm & nguån lùc Nh÷ng ng êi d©n x¸c ®Þnh

nh÷ng yÕu tè chÝnh ¶nh h ëng ®Õn s¶n xuÊt, chÕ biÕn vµ tiªu thô s¶n phÈm.

Danh s¸ch 12 s¶n phÈm Nh÷ng lîi Ých khi cïng thùc hiÖn s¶n phÈm ®· ® îc ng êi d©n x¸c ®Þnh Tæ chøc 1 nhãm gåm 12 ng êi d©n ®Ó thùc hiÖn giai®o¹n tiÕp theo.

Ngµy: Th¸ng 4/ 1998 Thêi gian: kho¶ng 12 ngµy §Þa ®iÓm: x·/ çc th«n Nhãm MA & D:

Çn bé khuyÕn n«ng tØnh: 2 Çn bé khuyÕn n«ng huyÖn: 2 Ng êi thu thËp sè liÖu x·: 19


Ph ¬ng ph¸p chÝnh: Xem xÐt çc th«n Héi th¶o/th¶o luËn víi vµ gi÷a

nh÷ng ng êi d©n

Nh÷ng kÕt qu¶ chÝnh: Nhãm môc tiªu:

tÊt c¶ çc hé Môc tiªu tµi chÝnh mong

muèn trung b×nh lµ 1,5-2,5 triÖu ®ång/hé h

KiÓm kª 45 s¶n phÈm & nguån lùc

Nh÷ng ng êi d©n x¸c ®Þnh nh÷ng yÕu tè chÝnh ¶nh h ëng ®Õn s¶n xuÊt, chÕ biÕn vµ tiªu thô s¶n phÈm.

Danh s¸ch 9 s¶n phÈm Nh÷ng lîi Ých khi cïng thùc hiÖn s¶n phÈm ®· ® îc ng êi d©n x¸c ®Þnh Tæ chøc 1 nhãm gåm 15 ng êi d©n ®Ó thùc hiÖn giai ®o¹n tiÕp theo.

34

Giai ®o¹n MA & D

X· GiÕ Xu Ph×nh5 th«n, 218 hé X· NËm Lµnh (7 th«n, 411 hé)

Giai ®o¹n 2 Ngµy: Th¸ng 9/ 1998 Thêi gian: kho¶ng 10 ngµy §Þa ®iÓm: x·, huyÖn, tØnh (Hµ Néi ®Ó lÊy mét sè th«ng tin thÞ tr êng)

Nhãm MA & D: Çn bé khuyÕn n«ng tØnh: 2 Çn bé khuyÕn n«ng huyÖn: 2 Ng êi thu thËp sè liÖu th«n: 12


Ph ¬ng ph¸p chÝnh: Quan s¸t/pháng vÊn t¹i th«n Héi th¶o/th¶o luËn víi nh÷ng

ng êi d©n vµ gi÷a nh÷ng d©nKh¶o s¸t thÞ tr êng

Nh÷ng kÕt qu¶ chÝnh: B¸o ço kh¶o s¸t thÞ tr êng vÒ

danh s¸ch s¶n phÈm Chän 4 s¶n phÈm: mËt ong, t¸o mÌo,

chÌ ®Þa ph ¬ng, ý dÜ H×nh thµnh çc nhãm phô tr¸ch:

mËt ong t¸o mÌo chÌÝ dÜ

Ngµy: Th¸ng 3/ 1999 Thêi gian: kho¶ng 12 ngµy §Þa ®iÓm: x·, huyÖn, tØnh (Hµ Néi ®Ó lÊy mét sè th«ng tin thÞ tr êng)

Nhãm MA & D: Çn bé khuyÕn n«ng tØnh: 2 Çn bé khuyÕn n«ng huyÖn: 2 Ng êi thu thËp sè liÖu th«n: 15


Ph ¬ng ph¸p chÝnh: Quan s¸t/pháng vÊn t¹i th«n Héi th¶o/th¶o luËn víi nh÷ng

ng êi d©n vµ gi÷a nh÷ng d©nKh¶o s¸t thÞ tr êng

Nh÷ng kÕt qu¶ chÝnh: B¸o ço kh¶o s¸t thÞ tr êng vÒ

danh s¸ch s¶n phÈm Chän 4 s¶n phÈm: mËt ong,

chÌ Shan, m¨ng, quÕH×nh thµnh çc nhãm phô tr¸ch:

mËt ong chÌ Shan m¨ngquÕ

35

Giai ®o¹n MA & D

X· GiÕ Xu Ph×nh (5 th«n, 218 hé) X· NËm Lµnh (7 th«n, 411 hé)

Giai ®o¹n 3 Ngµy: Th¸ng 4&5 / 1999 Thêi gian: kho¶ng 13 ngµy §Þa ®iÓm: x· / th«n

Nhãm MA & D : Çn bé khuyÕn n«ng tØnh: 1 Çn bé khuyÕn n«ng huyÖn: 2 §¹i diÖn nhãm phô tr¸ch: 16


Ph ¬ng ph¸p chÝnh: Thu thËp th«ng tin Héi th¶o/th¶o luËn víi ng êi d©n vµ

gi÷a nh÷ng ng êi d©n

Nh÷ng kÕt qu¶ chÝnh: Nhãm phô tr¸ch phô tr¸ch vÒ mËt

ong x¸c ®Þnh kÕt qu¶ cuèi cïng cña doanh nghiÖp.

Nhãm phô tr¸ch vÒ mËt ong chuÈn bÞ kÕ ho¹ch ph¸t triÓn doanh nghiÖp

Nhãm phô tr¸ch vÒ mËt ong ®Ò nghÞ hç trî vÒ kü thuËt tr íc khi triÓn khai

QuyÕt ®Þnh triÓn khai giai ®o¹n 3 víi çc nhãm phô tr¸ch 3 s¶n phÈm cßn l¹i cµng sím cµng tèt.

Ngµy: Th¸ng 5 / 1999 Thêi gian: kho¶ng 7 ngµy §Þa ®iÓm: x· / th«n

Nhãm MA & D : Çn bé khuyÕn n«ng tØnh: 1 Çn bé khuyÕn n«ng huyÖn: 2 §¹i diÖn nhãm phô tr¸ch: 19


Ph ¬ng ph¸p chÝnh: Thu thËp th«ng tin Héi th¶o/th¶o luËn víi ng êi d©n

vµ gi÷a nh÷ng ng êi d©n

Nh÷ng kÕt qu¶ chÝnh: Mçi nhãm phô tr¸ch phô tr¸ch mçi

s¶n phÈm x¸c ®Þnh kÕt qu¶ cuèi cïng cña doanh nghiÖp m×nh.

Nhãm phô tr¸ch chuÈn bÞ kÕ ho¹ch ph¸t triÓn doanh nghiÖp minh.

Nhãm phô tr¸ch vÒ mËt ong ®Ò nghÞ hç trî kü thuËt thªm vµ cung cÊp th«ng tin vÒ nh÷ng n¬i cã thÓ t×m thÊy çc tæ ong, bÒ mÆt rõng cÇn thiÕt cho mçi tæ ong trong vïng.

Phô lôc 4: TiÕn hµnh thùc ®Þa ph ¬ng ph¸p MA&D LÞch tr×nh thêi gian, çc ho¹t ®éng, nh÷ng ng êithùc hiÖn vµ ®Þa ®iÓm: vÝ dô vÒ x· Gie Xu Phinh, huyÖn Mï C¨ng Ch¶i, tØnh Yªn B¸i

36

Giai ®o¹n 1

Çc ho¹t ®éng Sè ngµy

Ngµy

Nh÷ng ng êi tham gia Çc thµnh viªn nhãm

§Þa ®iÓm

§µo t¹o çc ®iÒu phèi viªn : Giai ®o¹n 1 tõ b íc 1 ®Õn b íc6

2 21 - 22/9/1998

§iÒu phèi viªn tØnh: ¤ng. Tu. ¤ng.Bay§iÒu phèi viªn huyÖn: ¤ng. Hung, Bµ. Linh 15 n«ng d©n/ ng êi thu thËp sè liÖu

GiÕ Xu Ph×nh

Héi th¶o: giai ®o¹n 1çc môc tiªu, lÞch tr×nh ë tõng th«n

1/2 23/9 §iÒu phèi viªn tØnh: ¤ng. Tu. ¤ng.Bay§iÒu phèi viªn huyÖn: ¤ng. Hung, Bµ. Linh 15 n«ng d©n/ ng êi thu thËp sè liÖu.

GiÕ Xu Ph×nhvµ ë 5 th«n

B íc 1 X¸c ®Þnh nhãm môc tiªu B íc 2 QuyÕt ®Þnh çc môc tiªu kinh tÕ cña hä

1 24/9 Mét nhãm gåm 3 ng êi thu thËp sè liÖu mçi th«n + 1 ®iÒu phèi viªn

Çc th«n

B íc 3 KiÓm kª çc nguån vµ çc s¶n phÈm hiÖn cã.

1/2 25/9 Mét nhãm gåm 3 ng êi thu thËp sè liÖu mçi th«n + 1 ®iÒu phèi viªn

Çc th«n

B íc 4 QuyÕt ®Þnh nh÷ng h¹n chÕ ®Ó giíi h¹n çc ho¹t ®éng cña hÖ thèng thÞ tr êng hiÖn nay.

1 26/9 Mét nhãm gåm 3 ng êi thu thËp sè liÖu mçi th«n + 1 ®iÒu phèi viªn

Mï C¨ng Ch¶iGiÕ Xu Ph×nhÇc th«n

Tæng hîp sè liÖu 1 27/9 Nhãm ®iÒu phèi viªn GiÕ Xu Ph×nh

DÞch vµ truyÒn ®¹t th«ng tin B¸o ço ho¹t ®éng víi çc cè vÊn vµ ®Ò nghÞ çc cè vÊn nhËn xÐt.

1 28/9 §iÒu phèi viªn tØnh: ¤ng. Tu Yªn B¸i

Hoµn thµnh b íc 1 ®Õn b íc 4 theo nhËn xÐt

1 1/10 Nhãm ®iÒu phèi viªn GiÕ Xu Ph×nh

B íc 5 Héi th¶o: Lùa chän s¶n phÈm lÇn 1 b»ng çch lo¹i bá nh÷ng s¶n phÈm kh«ng thÓ ph¸t triÓn ® îcB íc 6 Thµnh lËp çc nhãm phô tr¸ch

1 3/10 §iÒu phèi viªn tØnh: ¤ng Tu, «ngBay§iÒu phèi viªn huyÖn: ¤ng Hung, Bµ. Linh 16 n«ng d©n/ ng êi thu thËp sè liÖuvµ mét sè n«ng d©n quan t©m

GiÕ Xu Ph×nh

Tæng hîp vµ tr×nh bµy çc kÕt qu¶ mét çch ®¬n gi¶n cho n«ng d©n (v¨n b¶n viÕt)

1/2 4/10 §iÒu phèi viªn GiÕ Xu Ph×nh

37

Giai ®o¹n 2 Çc ho¹t ®éng vµ lÞch tr×nh thêi gian

Çc ho¹t ®éng Sè ngµy

Ngµy Nh÷ng ng êi tham gia Çc thµnh viªn nhãm

§Þa®iÓm

§µo t¹o çc ®iÒu phèi viªn : Giai ®o¹n 2 tõ b íc 1 ®Õn b íc 3

2 10 - 11 /11/98

§iÒu phèi viªn: TØnh : 3, HuyÖn : 4 Cè vÊn quèc gia: 1, Cè vÊn quèc tÕ: 1

Hµ Néi

Nh÷ng ng êi thu thËp sè liÖu vÒ tæ chøc/®µo t¹o ®Ó kh¶o s¸t thÞ tr êng

1 13 - 11/11

§iÒu phèi viªn: TØnh : 3, HuyÖn : 2

GiÕ Xu Ph×nh

B íc 1 Kh¶o s¸t thÞ tr êng trong tØnh vµ çc tØnh l©n cËn

4 14 - 17/11

§iÒu phèi viªn:TØnh : 3, HuyÖn : 2 + 4 n«ng d©n

TØnh Yªn B¸i

B íc 1 Kh¶o s¸t thÞ tr êng trong huyÖn vµ çc huyÖn l©n cËn

4 14 - 17/11

§iÒu phèi viªn: TØnh : 3, HuyÖn : 2 + 8 n«ng d©n

Mï C¨ng Ch¶i

B íc 1 Kh¶o s¸t thÞ tr êng cÊp quèc gia

10 Th¸ng 11 - 12

Bµ.Hµ, + 1 ng êi thu thËp sè liÖu

Hµ Néi

Tæng hîp sè liÖu 2 4 - 5/1/99

Nhãm ®iÒu phèi viªn GiÕ Xu Ph×nh

B íc 2 Héi th¶o ®Ó chän s¶n phÈm

2 6 - 7/1/99

Nhãm ®iÒu phèi viªnCè vÊn quèc gia: Bµ Hµ Cè vÊn quèc tÕ : Isabelle N«ng d©n

GiÕ Xu Ph×nh

B íc 3 Thµnh lËp çc nhãm phô tr¸ch (ch a hoµn thµnh)

1 8/1 Çc ®iÒu phèi viªn: TØnh : 3, HuyÖn : 2 + N«ng d©n

GiÕ Xu Ph×nh

38

Giai ®o¹n 3: Çc ho¹t ®éng vµ lÞch tr×nh thêi gian Çc ho¹t ®éng Sè

ngµyNgµy Nh÷ng ng êi tham gia

Çc thµnh viªn nhãm §Þa ®iÓm

§µo t¹o çc ®iÒu phèi viªn : Giai ®o¹n 3, çc b íc 1 & 2 Giai ®o¹n 3, çc b íc 3 & 4

11

14&15/3 - 99

§iÒu phèi viªn tØnh:¤ng. Tu, Bµ Han §iÒu phèi viªn huyÖn :¤ng Hung

Yªn B¸i

Hoµn thµnh çc b íc cßn l¹i cña giai ®o¹n 2.

B íc 6: thµnh lËp çc nhãm phô tr¸ch2 24 -

27/3

N«ng d©n§iÒu phèi viªn tØnh: ¤ng Tu, Bµ Han §iÒu phèi viªn huyÖn: ¤ng Hung

GiÕ Xu Ph×nh

Hoµn thµnh nh÷ng b íc cßn l¹i cña giai ®o¹n 2 Thu thËp nh÷ng th«ng tin bá sãt khi kh¶o s¸t thÞ tr êng.Trong giai ®o¹n 3 triÓn khai nh÷ng s¶n phÈm nµo?

1 29 - 30/3

N«ng d©nKh¶o s¸t thÞ tr êng quèc gia§iÒu phèi viªn tØnh: ¤ng Tu §iÒu phèi viªn huyÖn: ¤ng Hung

CÊpquèc gia Yªn B¸i Mï C¨ng Ch¶i

Giai ®o¹n 3 ®èi víi s¶n phÈm ®· chän: Héi th¶o, môc tiªu, lÞch tr×nh vµ çc ho¹t ®éng

1 1 /4 Nhãm ®iÒu phèi viªn: Çc ®¹i diÖn nhãm phô tr¸ch phô tr¸ch vÒ mËt ong

GiÕ Xu Ph×nh

B íc 1: xem xÐt l¹i m«i tr êng kinh doanh (cña s¶n phÈm liªn quan)B íc 2: x¸c ®Þnh nhiÖm vô, môc tiªu vµ môc ®Ých cña doanh nghiÖp.B íc 3: x¸c ®Þnh chiÕn l îc theo 4 ch ¬ng tr×nh ph¸t triÓn doanh nghiÖp. B íc 4: ®Ò ra kÕ ho¹ch hµnh ®éng.

3 2 - 4 /4

Çc ®¹i diÖn nhãm phô tr¸ch phô tr¸ch vÒ mËt ong. Nhãm ®iÒu phèi viªn

GiÕ Xu Ph×nh

Thu thËp nh÷ng th«ng tin bá sãt 1 5/4 Çc ®¹i diÖn nhãm phô tr¸ch phô tr¸ch vÒ mËt ong. Nhãm ®iÒu phèi viªn

CÊpquèc gia Yªn B¸i Mï C¨ng Ch¶i

Tæng hîp çc sè liÖu/nhËn xÐt 1 7/4 Nhãm ®iÒu phèi viªn Yªn B¸i Hoµn thµnh çc b íc tõ 1 ®Õn 4 theo nhËn xÐt

1 10- Nhãm ®iÒu phèi viªn GiÕ Xu Ph×nh

Héi th¶o:- ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ thùc hiÖn çc b íc tõ 1 ®Õn 4.

LËp kÕ ho¹ch çc b íc tiÕp thep vµ nhu cÇu hç trî

2 6 - 7 /5/99

Nhãm ®iÒu phèi viªnCè vÊn quèc gia: Bµ Hµ Cè vÊn quèc tÕ : Isabelle Çc ®¹i diÖn nhãm phô tr¸ch phô tr¸ch vÒ mËt ong

GiÕ Xu Ph×nh

Héi th¶o: trao ®æi çc kÕ ho¹ch kinh doanh víi çc doanh nghiÖp kh¸c vµ ®¸nh gi¸ sù kh¸c nhau

1 12 - 5 Çc ®iÒu phèi viªn: §¹i diÖn çc nhãm phô tr¸chÇc thµnh viªn nhãm phô tr¸ch.

Çc th«n

Tr×nh nhu cÇu hç trî kü thuËt lªn nh÷ng ng êi thùc hiÖn gi¸n tiÕp.

12 - 5 §¹i diÖn çc nhãm phô tr¸ch

S¾p xÕp hç trî kü thuËt Bµ Hµ, Marit, Isabelle Hµ Néi

Documents

Ph©n tÝch vµ ph¸t triÓn thÞ tr êng: Nh÷ng bµi häc thu ® îc ... · 5 1. ViÖc ph©n tÝch vµ ph¸t triÓn thÞ tr êng cña MRDP Qu¸ tr×nh ph©n tÝch vµ ph¸t triÓn