Otizm Spektrum Bozukluğuve

Beslenme

Yeşim Temel Özcan

Beslenme ve Diyet Uzmanı

PNI ve GAPS Terapisti

“Oğlum Ömer'e otizm tanısı kondu 3,5 yaşındayken. Hayat zor !!! Bizim için daha da zor ama kolaylaştırmak da bizim elimizde. Küçük değişikliler yapabiliriz önce mutfağımızdaki faydalı sandığımız zararlı gıdalardan arınmamız lazım. Bizim büyük buluşmamız Aktifim Toplumun İçindeyim projesiyle başladı. Aynı zamanda projenin diyetisyeni olan Yeşim Temel Özcan 'la

proje başladığı gün tanıştık. Yeşim Hanım bize söylenenin yaptıklarımızın, bildiklerimizin tam tersini söyledi. Ne süt ne tahıl ne baklagil. Halbuki biz anneler otizmli çocukların bu besinlere düşkünlüğünü normal karşılıyor yediğine seviniyorduk. Vitamin minerallerimizi takviye etti.

Biz oğlumla o gün başladık GAPS diyetine. Tam dört gün sonra etkisini görmeye başladık çünkü bağırsaklar rahatlamıştı. Hep beraber eğitimler alıyorduk ,Yeşim Hanım et suyu ve

kemik suyu, kefir ve yoğurt yapımını anlatıyor birbirimize kefir mayaları veriyorduk. Tam bir yardımlaşma ile diyeti sürdürdük. Halen 15 aydır aralıksız devam ediyorum. En büyük gelişme

bağırsak düzeni dışında oğlumun takıntıları üzerinde oldu. Oğlum topu eline almazdı şimdi basketbol oynuyor, müzik dinlemezdi şimdi dans ediyor, kimseden komut almazdı yüzmede

derecesi var; tam üç tane oldu. Asla seyahat etmez ikna olmaz giderse de sadece yatağı yorganı ile giderdi. Şimdi ise hadi gidelim demek yetiyor. Uygulamak aslında çoook kolay

deneyin faydasını göreceksiniz lütfen kaybedecek bir saniyeniz bile yok !”

Ömer’in Annesi – Ayşe Er

OTİZM;

• Kişinin dil, sosyal ve iletişim becerilerini bozan gelişimsel bir hastalık tablosudur.

• Otizmli çocuklar normal doğarlar.

• Çok sayıda araştırma, otizmli çocuklarda beyin kan akımında azalma, sinir sistemi iltihabı, bağışıklık yetersizliği, oksidatif stres, nörotransmitterbozukluğu, toksin temizleme sorunları ve bağırsak florası bozukluklarının

varlığını göstermektedir. Bu durum da otizmli kişilerin kendi bağırsak biyotalarından zehirlendiğini düşündürmektedir.

Otizm Spektrum Bozukluğu Patogenezi

• GİS semptomlarının sıklığı %23-%70 (6-8 kat artmış)

• En sık görülen semptomlar:

• Kabızlık

• İshal

• Karın ağrısı

• Şişkinlik

(Chaidez et al., 2014).

• GIS belirtileri otizm semptom şiddeti ile ilişkili!!!

Disbiyozis normal sindirimi engelleyerek otizmde görülen bağırsak sorunlarından sorumlu olabilir

Annede bağırsak bakteri dengesinin bozulması vardır.

Bebek normal bir bağırsak biyotası geliştiremez.

Bağışıklık sistemi buna göre değişir ve yanlış ve sık müdahaleler bebeği bağırsak biyotasını daha da bozar.

Bağırsak biyotası ve bağışıklık sistemi daha çok zarar görür.

TİPİK SENARYO :

Bebek sütten kesilir.

Bağırsak disbiyozu hasarlı bağırsak duvarına yol açar.

Toksinler, mikroplar, metaller ve sindirilmemiş yiyecekler vücuda girer.

Otoimmünite devreye girer.

Otizm ve Otoimmünite• Kazein ve Gluten sindirilemez. (Artıkları dopamin reseptörlerini bloke eder –opioid benzeri etki)

(SSS dopamin eksikliği, BOS ve idrarda homovanilik asit artışı)

(Glutensiz-kazeinsiz diyet + B6 vitamin: idrarda HVA azalmasını sağlar.)

(B6 vitamin tedavisi ile duyusal işleme kapsitesinde de düzelmeler sağlanmıştır)

• Lektin (Karbohidratlara bağlanan bir protein)

• Methionin Düşüklüğü (Undermethylated)

• MTHFR(Metilen Tetra Hidro Folat Redüktaz) – CBS (Sistatyon Beta Sentaz) Sorunları

CBS: Homosisteini sistatyona çeviren enzim (transsülfürasyon ve glutatyon sentezi)

Glutatyon(GSH): En önemli endojen antioksidan!

Glüten – Kazein - OtizmGlüten ve kazein moleküllerinin sindirilmesi için Dipeptidil-Peptidaz IV (DPPIV) isimli bir enzim gerekir.

Otizmli bireylerde civa, kurşun ve diğer ağır metaller ve organik fosfatlar; DPPIV‘i tahrip eder.

Maalesef bu DPP4 enzim yetersizliğini giderecek bir şey yoktur. Alınan enzim ek verilenleri kısmen yardımcı olur ama sorunu tamamen çözemez.

Bu nedenle Glüten, Kazein ve Soya Proteinleri yeteri kadar sindirilemez ve dipeptid düzeyinde kalır.

Otizmli bireylerde bağırsak geçirgenliği artmıştır (Leaky Gut).

Stubbs G, Litt M, Lis E, et al. Adenosine deaminase activity decreased in autism. J Am Acad Child Psychiatry 1982;21:71-74.

Pangborn J. Autism: pertinent laboratory tests. In: Rimland B, ed. DAN! (Defeat Autism Now!) 2001 Advanced Practitioner Training. San Diego, CA: Autism Research Institute; 2002.

Morfin Etkisi• Bu gıdaların sindirilmemiş protein paçaları kana geçtiklerinde Morfin Etkisi göstererek

vücutta az miktarda üretilen serbest morfin miktarını artırırlar.

• Otizmli bireylerin %95’inin idrarlarında bu bahsedilen opioid benzeri Polipeptidler fazla miktarda atılırlar.

• Bu dış morfin bileşikleri (Ekzorfin);

Otizimli bireylerde görülen Ağrı Eşiğinin Yükselmesi,Göz Teması Kaybı ve Öğrenme Becerisinde Azalma, Hiperaktivite, Stereotipik Hareketler ve Self-Mütilasyon (Kendine Zarar Verme) gibi belirtilerin oluşumunda büyük pay sahibidirler.

Paroli E. Opioid peptides from food (the exorphins).World Rev Nutr Diet. 1988;55:58-97.Grecksch G, Schweigert C, Matthies H. Evidence for analgesic activity of beta-casomorphin in rats. Neurosci Lett.. 981;27(3):325-8.Erickson CA, Stigler KA, Corkins MR, Posey DJ, Fitzgerald JF, McDougle CJ. Gastrointestinal factors in autistic disorder: a critical review. J Autism Dev Disord. 2005;35(6):713–727Finegold SM, Molitoris D, YuliSong Y et al. Gastrointestinal microflora studies in late-onset autism. Clin Infect Dis. 2002;35 (Suppl 1):S6-S16. Reichelt K-L, Ekrem J, Scott H. Gluten, milk proteins and autism: dietary intervention effects on behavior and peptide section. J Appl Nutr 1990;42:1–11.Bradstreet J, Kartzinel J. Biological interventions in the treatment of autism and PDD. In: Rimland B, ed. DAN! (Defeat Autism Now!) Fall 2001 Conference. San Diego, CA: Autism Research Institute; 2001.Shattock P, Whiteley P, The Sunderland Protocol: A Logical Sequencing of Biomedical Interventions for the Treatment of Autism and Related Disorders. Sunderland. UK: Autism Research Unit, University of Sunderland: 2000.Reichelt KL, Knivsberg AM. Can the pathophysiology of autism be explained by discovered urine peptides? In: Rimland B, ed. DAN! (Defeat Autism Now!) Spring 2002 Conference Practitioner Training. San Diego, CA: Autism Research Institute; 2002.

Süt ve buğday proteinleri peptidlere ayrılır.Peptidlerin

bazıları DPP4 Dipeptidlypeptidazenziminin azlığı yüzünden

kazomorfin-7, gliadorphin-7 adı verilen morfin benzeri yapılara

sahiptir.Morfinler opioid türevidir.Opioid

proteinleri,beyinde ve bağırsaklarda reseptörlere

bağlanarak davranış değişiklikleri,kabızlık,şişkinlik ve

ishale sebep olurlar.Otizmli çocukların ağrıya karşı dirençli

oluşlarıda bu sebeptendir.Dep. Of Pediatrics

Komplementer sistem elemanı olan C1q proteini antijen-antikor

kompleksine bağlanarak patojenlerin sistemik dolaşımdan

atılmasını sağlar.

Kazein-gluten proteinlerinin yüksek miktarda tüketilmesi c1q proteininin bunlarla aşırı meşgul olması anlamına gelir ki patojen

antijenler bu yüzden temizlenemezler. Frontal lob ile

bağlantının gelişememesine neden olur.

Güçlü sinaps c1q proteini üretir.

Fourgeaud,2007

Otizm ve Folik Asit Reseptörleri (Serebral Folat Eksikliği)

• Otizmli çocuklarda folatın kan beyin bariyerinden geçişini önleyen otoimmün bir reaksiyon vardır.

• 93 otizmli çocuğun %75’inde, bu çocukların ebeveynlerinin %44’ünde de serebral folat reseptör antikorları tespit edilmiş.

Mol Psychiatry. 2013;18(3):369-81

Neuropediatrics. 2007 Dec;38(6):276-81

• Bu çocuklara kan beyin bariyeri geçişi olan formlar (folinik acid, 5MTHF) vermek gerek.

Otizm ve Mineraller

• RBC Çinko ↓

• RBC Selenyum ↓

• Sac Magnezyumu ↓

• RBC Magnezyum ↓

• Sac Zn ↓

• Yararlı Bakterilerin Salgıladığı Vitaminler ↓ (B12, Vitamin K, Biotin)

• RBC Bakır ↑↑↑

• Kan homosisteini normal de olsa %80 vakada hücre içi homosistein ↑Altern Med Rev. 2002;7(4):292--‐316

• İyot ↓ (%45 hastada düşük)

• Gebelikte İyot Eksikliği de Otizm İçin Risk Faktorü

• Otizmli çocukların %85’i undermethylatorgruptadır.

• Otizmli çocukların ailelerinde de metilasyonkapasitesinin azalmış ve homosistein düzeylerinin

artmış olduğu görülmüştür.

• Metionin sentetaz reaksiyonu redukte B12 ve Folata ihtiyac duyar.

• B12, Folat ve Çinko eksikliği hipometilasyona yol açabilir.

Otizm tanısı alan çocuklar incelendiğinde, bu çocukların yenidoğandöneminde saçlarındaki cıva düzeyinin diğer çocuklara göre daha düşük olduğu bulunmuştur.

Vücuda alınan civanın dışarı atılımı ile ilgili problem!!!!(Metilasyon, transsülfürasyon yolakları)

Detoksifikasyon Mekanizmalarında Bozukluk

Ağır Metal Birikimi Nasıl Olur?

• Kurşun, arsenik, aliminyum yağda erirler. Bu metallerde sinir sistemini hedefler. Tiroid bezleri, adrenal bezler toksik metaller tarafından hasara uğratılır.

• Genel merkezi Karaciğer olan detoksifikasyon merkezimiz metali nötralize eder edemezse hapseder. Bağırsak disbiyozuolanlar da ise bu sistem çalışmaz. Karaciğer bu iş yükü altında ezilir detoksifikasyon bozulur, birikir ve vücuda dağılır.

(Turnbaugh, 2006)

Biri sağlıklı ve biri hasarlı bağırsak florası olan 2 ayrı fare grubuna civa verildi …

%1 %90

Sağlıklı bağırsak florası olan fareler verilen

civanın %1 ‘ini emmiştir.

Hasarlı bağırsak florası olan fareler verilen

civanın %90 ‘ini emmiştir.

Bentonit

• Aluminyum ve magnezyumca zengin volkanik kül , tüf ve lavların kimyasal ayrışması ile veya bozulmasıyla oluşmuş çok küçük kristallere sahip kil minerallerinden (başlıca montmorillonit) oluşan ve ağırlıklı olarak kolloidal silis yapıda, yumuşak, gözenekli ve kolayca şekil verilebilir açık bir kayadır.

• Bu kil -2 değerliklidir; bu nedenle +2 değerlikli ağır metalleri (ki otizm etiyolojisinde rol oynadığı düşünülmekte) bağlar ve vücuttan atar.

• Ancak KABIZLIĞI tetikleyebilir !!! Bunu engellemek adına >>> Enemalar gerekebilir.

Enemalar• Kabızlığı rahatlatır, bağırsaktaki sıkıştırmayı temizler, genel

toksisiteyi azaltır, karaciğer yükünü azaltır, basur ve çok daha fazlasını iyileştirir.

• 2 Yaşına Kadar Bebekler: Yalnızca kabızlık için, şırınga ampul ve sıcak su kullanın.

• 3 Yaşından Büyük Çocuklar: Şırınga ampulu veya enema kovası, suya probiyotik ve doğal tuz ekleyin.

• Yetişkinler: Suya tuz ve karbonat (soda bikarbonat) ekleyin, kahve enemasıyla bitirin.

• Kahve enemaları; karaciğeri temizler, vücuda detoks yapar, ağrı kesici etki yapar ve daha fazlasını sağlar.

Glutensiz- Kazeinsiz Diyet

▪Gluten ve kazein diyetten çıkartıldığında yoksunluk sendromu olacağından,kazeinsiz diyetle başlanır.

▪Daha az kazeinomorfin içerdiğinden keçi sütüyle başlanır.Peynir,yoğurt,kefir ürünleri de verilir.

▪ 3-4 hafta içinde bu ürünleri de yavaş yavaş azaltarak kesiyoruz.▪ Tam olarak kazeinin vücuttan atılması 1-2 yıldır.▪Glütensiz diyete daha az glüten içeren ekşi mayalı ekmekle başlıyoruz.▪Glutensiz un aldırılarak un giren bütün yemeklerde kullandırıyoruz.▪ 1-2 ay sonra ekşi mayalı ekmekten glutensiz ekmeğe geçiyoruz.▪Olumlu etkileri 1-2 ay içinde ortaya çıkıyor.▪ Tamamen glütenin temizlenmesi 2 yıl sürüyor.▪Diyetin uygulanma süresi ideal 2 yıl en az 1 yıldır.▪Önce kazeinsiz diyet bozulur,terleme,aşırı hareketlilik,kabızlık algı bozukluğu olursa diyet

tekrar başlar..aynı şekilde glutensiz diyet bozulur. ▪Daha sonra da aynı şekilde glutensiz diyet bozulur.

Aydın,2013

Glutenli Besinler• Buğday – unlu bütün gıdalar

• Arpa

• Çavdar

• Bulgur

• İrmik

• Yulaf ve yulaf unu/ezmesi * glütensiz ise olabilir.

• Ekmek ,Simit, Hamur işleri

• Yarma , Tarhana

• Unlu çorbalar… Unlu soslar

• Erişte

• Şehriye

• Makarna

• Nişasta

• Kek, kurabiye, kraker vb. unlu mamullerin tamamı

• Diyet bisküvi

• Beyaz, esmer şeker ve hindistan cevizi şekeri

• Şekerli yiyecekler (diyet yiyecekler dahil)

• Endüstriyel tüm içecekler (diyet içecekler dahil)

• Sakız (diyet sakızlar dahil )

Kazeinden Zengin Besinler

• Her türlü hayvansal süt

• Peynir

• Yoğurt

• Ayran

• Tereyağı (Ghee Hariç)

• Kefir

• Cacık

TÜKETİLMEMESİ Gereken Yasak Yiyecekler

Tüm Tahıllar; Bugday, Arpa, Cavdar, Mısır, Pirinc, Bulgur, İrmik, Kara Bugday, Yulaf Ve Yulaf Unu/Ezmesi, Ekmek, Simit, Yarma, Tarhana, Eriste, Sehriye, Makarna,

Nisasta, Kek, Kurabiye, Kraker Vb. Unlu Mamullerin Tamamı, Diyet Bisküvi, GlutensizÜrünler

(Tahıl Kokenli Olmaları Nedeniyle)

Nişastalı Sebzeler; Patates ve Mısır

Şeker ve Diğer Endüstriyel Şekerler

Süt ve Süt Ürünleri

Soya İçeren Nişastalı Fasulyeler

Tüm İşlenmiş Yiyecekler

Tüm Yiyecek Katkı Maddeleri

KURUBAKLAGİLLER

Kurubaklagillerin bileşenindeki ”lektin” sızdıran bağırsağa sebep olabilmektedir.

Bu nedenle bu beslenme protokolünün başında elimine edilmesi gerekir.

Tolere edebilen hastaların beslenmesine 3.haftadan sonra fermente edilerek veya çimlendirilerek eklenebilir.

Kurubaklagilleri Fermente Etmek

• Kurubaklagiller; Mercimek, Kuru Fasulye, Barbunya, Nohut

• Baklagilleri pişirmeden önce 12 saat boyunca filtre suda,

Sonrasında yeni bir suda ve bu suyu içerisine ½ çay bardağı kadar peyniraltı suyu ilave ederek;

12 saat boyunca tekrar beklettikten sonra baklagiller yeni bir su içerisinde pişirilmelidir.

➢ Evde yapabileceğimiz en basit fitat parçalama işlemi fermantasyondur.

➢ Fermantasyon ön sindirimdir. Dolayısıyla zor sindirilen kuru baklagil ve tahılları ön sindirimden geçirmiş oluyoruz.

➢ Öncelikle yıkadığımız baklagili içme suyuyla ıslatıp, bu şekilde 24 saat bekletiyoruz.

➢ Mevsim yazsa, ekşimemesi için buzdolabına koymakta fayda var. Arada bir gerekli görülürse suyu değiştirilmelidir.

➢ 24 saatin sonunda ıslatmış olduğumuz baklagili iyice yıkayıp süzüyoruz.

➢ Islatma kabına tekrar içme suyu doldurup bu sefer içerisine bir su bardağı da peynir altı suyu ilave ediliyoruz.

➢ Peynir altı suyu takviyesiyle yeniden ıslatılan baklagilleri tekrar 24 saat bekletiyoruz.

➢ Sürenin sonunda baklagilleri ya da tahılları süzerek kullanabiliriz.

➢ Filizlendirilecek olan bakliyat veya tahılın kabuklu olması gerekir. ➢ İyice yıkanmış tohumlar geniş bir kaba alınır. ➢ Üzerini birkaç parmak geçecek kadar taze su eklenir ve 24 saat suda bekletilir. ➢ Daha sonra suyu tamamen süzülerek çimlendirmenin yapılacağı kaba veya kavanoza aktarılır. ➢ Üzerine bir tülbent örtülür ve günde 2 defa sabah ve akşam olmak üzere tohumlar sudan

geçirilir ve tamamen süzüldükten sonra üzeri tülbentle örtülür. ➢ Direkt güneş ışığı almayan aydınlık bir yerde bekletilir. ➢ Çimlendirmenin püf noktası tohumları sürekli nemli tutmaktır. ➢ Tohumun cinsine göre 3 ile 5 gün arasında filizlenme gerçekleşir. Filizler tohumun boyuna

ulaştığı veya 1 santim olduğu zaman kullanabilirsiniz. ➢ Tohumu ve filizi birlikte yenir.

ÖNERİLEN YİYECEKLER

• Taze veya Dondurulmuş Tüm Pişmiş Et/Tavuk/Hindi/Balık

(Serbest Gezen & Doğal Beslenen)• Sakatatlar

• İyi Kalite Yumurta ( Allerji yoksa )

• Nişastasız Sebzeler (Patates ve Mısır Hariç Tüm Sebzeler)

• Tüm Olgun Meyveler (2-3 Porsiyon) (Kurumeyveleri tercih etmeyin)

• Kabuklu Yemişler Ve Çekirdekler (Aktive ederek)

• Fermente Edilmiş Yiyecekler; Turşular

ÖNERİLEN YİYECEKLER;ET-KEMİK SUYU VE BALIK SULARI

• Ev Yapımı Et- Kemik Suyu, Balık Suyu

• Et-Kemik Suyu İle Yapılmış Çorbalar Ve Güveçler

• Ev Yapımı Et Jölesi

• Kemik İliği

• Eklem Yerleri Ve Kıkırdaklar

• Doğal Jelatin

• Asla Ticari Bulyon Ve Et Suları Küplerini Kullanmayın !!!!!!!!!!

➢ İlikleri ve etleri alınmış kemiklerin olduğu tencereyi ağzına kadar filtre edilmiş suyla

doldurunuz.

➢ İçine doğal tuz, tane karabiber, defne yaprağı ve limon ekleyin, kaynamaya bırakın.

➢ (Limon konmasının sebebi kemiklerdeki minerallerin ayrılması içindir).

➢ Aroma vermesi için içine soğan, sarımsak ve çeşitli sebzeler de atabilirsiniz.

➢ Kaynayınca ocağı kısın ve çok kısık ateşte (mum alevi gibi) en az 8-12 saat pişirin.

Et Suyu Çorba• Terbiyeli İncik Çorbası

• Kullanılacak Malzemeler;

• 4 adet kuzu incik , 1 yer elmesı, 1 havuç

• 1 küçük kereviz, 6-8 arpacık soğanı

• 8-9 diş yerli sarımsak , 2-3 yemek kaşığı elma sirkesi

• Zerdeçal, karabiber, kaya tuzu

• Terbiye için; 1 limonun suyu + 1 yumurta sarısı

• Terbiyeli İncik Çorbası Hazırlanışı;

• Kuzu incikler yıkandıktan sonra döküm tencerede mühürlenir. Üstlerine yeterince ( haşlamayı yaparken suyu fazla kullanın ki dışardansu ilavesine gerek kalmasın. Filtre suyu ilavesi ile biraz kaya tuzu ve 3 yemek kaşığı elma sirkesi eşliğinde kaynatılmaya bırakılır.1 taşımkaynadıktan sonra düşük ısıya getirilip et suyu çıkarma işlemi gibi devam edilir.

• Bu arada başka bir tencerede ghee yağı (1tatlı kaşığı) ile yer elması, havuç ve kereviz soyulup küp küp doğranır. Arpacık soğanlar vesarımsaklarda ilave edilir. Sebzelerde ön sote işleminden geçerken zerdeçal ( ısı karşısında zerdeçal da ki curcuma açığa çıkar ) karabiberve pul biber ilave edilir.

• Et suyu sebzelerin üzerine ilave edilir ve onlar pişmeye bırakılırken biz inciklerin üzerindeki etleri ayıklayıp iliklerini çıkarıp sebzelerlebirlikte kaynamakta olan tencereye ilave ediyoruz. Onlar kaynamaya hazırlanırken1 yumurta sarısı ve limon suyu ile çırpılarak terbiyeyapılır. Çorbaya ağır ağır eklenir. Kerevizin yeşil yaprakları ince kıyım doğranıp, çorbaya ilave edilir.

• Son olarak baharat ve acı biberle servis edilir.

• Afiyet olsun…

Havuçlu – Kerevizli Tavuk Suyu Çorba

• Malzemeler

• 1 orta boy havuç rendesi

• 1 orta boy kereviz rendesi (limonlayın ki kararmasın)

• 1 tam organik yada köy tavuğu

• Terbiye için;

• 1 yumurta sarısı

• 1 tam limon (dış kabukta bulunan parafini uzaklaştırmak için 15 dak 70 derece sıcak suda bekletin)

• Üzeri için taze kişniş,maydonoz yada (nane isteğe bağlı)

• Hazırlanışı

• Tavuğu yıkadıktan sonra kalın tabanlı bir tencereye oturtun.İçine kereviz sapı,2 cm zencefil,1 tam soğan,3 diş sarımsak,2 yaprak defne,4-5 tane karabiber,1 kurutulmuş acı biber,2-3 dilim kurutulmuş domates, 1 tam limon ikiye kesin ve koyun.üzerini örtecek kadar filtre su ile biraz deniz tuzu ile önce bir taşım kaynatın sonra altını mum alevine düşürün ve 2 saatde pişirin. Tavuk etlerini didikleyin ve kenara ayırın. 1 havuç ve kereviz rendesini 1 yemek kaşığı zeytinyağ ile soteleyin üzerine haşlamış olduğunuz tavuk suyunu ilave edin.

• Kaynadıktan sonra kenarda çırptığınız yumurta sarısı ve limon suyunu karıştırın yarım bardak sıcak tavuk suyuyla çorbamıza yavaş yavaş ilave ediyoruz.1 taşım kaynadıktan sonra ince kıyılan maydonoz nane yada kişnişi taze taze doğrayın.servis sırasında toz zerdeçal ve karabiber,2-3 safran ve pulbiber ve isteğe bağlı limon ilave edin. Afiyet olsun .

• Fermente Edilmiş Lahana Turşusu, Soğan, Sarımsak

• Fermente Balık

• Fermente İçecekler; Turşu Suyu

ÖNERİLEN YİYECEKLER;FERMENTE EDİLMİŞ YİYECEKLER

1 adet orta boy beyaz kırmızı lahana1-3 yemek kaşığı rafine olmayan tuz

1 baş sarımsak¼ su bardağı ev yapımı süt kefirinin sarı suyu

Gerekliyse klorsuz su Lahanaların kök kısımlarını çıkarıp ince ince kıydıktan sonra

yıkayın. Sonra lahanaları tuzlayıp geniş bir kapta ellerinizle iyice yoğurun. Suyu çıkana kadar ovun. Sonra üstünü strech film ile

kapatarak yarım saat bekleyin.

Bu sürenin sonunda sulanmış olan lahanalarınızı ve ince kıydığınız sarımsakları uygun bir kavanoza iyice sıkıştırarak

doldurun. Bu arada tuzuna bakın azsa ilave edin fazlaysa biraz su

koyabilirsiniz. Lahanaların suyun altında kalması çok önemli yeterince

sulanmamışsa klorsuz su ilave edebilirsiniz. Burada ilave su miktarı önemli şayet çok fazla su koyacaksanız tuz miktarı

azalacaktır ve ilave tuz gerekebilir.Turşunuz 10 derece sıcaklıkta 3-5 ayda, 15-20 derece sıcaklıkta 2-

6 haftada, 20 derecenin üstünde 1-2 günde hazır olur.

• Tüm Hayvansal Yağlar

• Tereyağı ve Sadeyağ (Saflaştırılmış Tereyağı)

• Doğal Hindistancevizi Yağı

• Soğuk Sıkım Sızma Zeytinyağı

• Avokado

ÖNERİLEN YİYECEKLER;DOĞAL YAĞLAR

➢ Tereyağının eritilmesi sonucu içindeki zararlı maddelerin ayrıştırılıp laktoz ve sütten kalma katı cisimlerinden arıtılması sonucu elde geriye kalan altın renkli yağdır.

➢ Isıya dayanıklılığı açısından da pişirme yağı olarak tüketilmesi sağlıklıdır. ➢ Kolesterolü yükseltmediği gibi son derece de kolay sindirilen Ghee’yi bütün sıcak yemeklerinizde

kullanabilirsiniz.➢ Kullanmak istediğiniz tereyağını çelik bir tencereye koyup eritmeye başlayın. ➢ Zaman zaman karıştırarak tereyağını Akın yakmadan eritmeye başlayın..

➢ Yağın yanmaması esastır. ➢ Yağ eriyip de kaynamaya başlayınca o şekilde 20-25 dakika kadar kısık ateşte tıkırdamaya bırakın.

EKMEK, TURTA, KEK, KURABİYE, PANKEK Alternatifleri

➢ Un yerine kabuklu yemiş veya çekirdekleri öğütün.

➢ Yumurta ekleyin.

➢ Yağ olarak tereyağı, sadeyağ veya hindistancevizi kullanın.

➢ Havuç, kabak, sakız kabağı veya balkabağı kullanın.

➢ Kuru meyve ekleyin: Kuru erik, kuru incir, kuru kayısı, kuru üzüm gibi.

➢ Olgun muz ekleyebilirsiniz.

➢ İşlenmemiş tuz, güneşte kurutulmuş domates, domates püresi, baharatlar ekleyebilirsiniz.

Örnek MenüTedaviye başlamadan önce 3 gün boyunca sadece kemik suyu ve kemik suyu çorbalar ile beslenmeli, ardından aşağıdaki diyet programını uygulamalı.

!! Otizm tedavisine yönelik uygulanan beslenme tedavilerinde TAHILLAR, KURUBAKLAGILLER, SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ, ŞEKER beslenmeden tamamen çıkarılır. Bu nedenle öncelikli olarak çocuğunuzun beslenmesinden peynir, süt ve unlu mamülleri (ör: pankek vb.) çıkarmalısınız. Unlu mamüller için badem, hindistancevizi vb. alternatif unları kullanabilirsiniz.

Sabah / Kahvaltı :Yumurta + Zeytin + Avokado + Ceviz VEYA Kemik Suyu / Kemik Suyu Sebze Çorbası

Ara :Az Meyve : Meyve içerisindeki Früktoz/Meyve Şekeri nedeniyle porsiyonlarını küçük tutmalısınız.VEYAHindistancevizi Meyvesi / Hindistancevizi Yağı

Öğle :Kemik Suyu / Kemik Suyu Sebze Çorbası + Izgara, Fırın Organik Tavuk / Hindi / Deniz Balığı / Kuzu Eti VEYA Etli / Etsiz Sebze Yemeği VEYA Yumurtalı Ot Kavurması VEYA Sakatat (Ciğer, Kelle Paça Çorbalar) + Haşlanmış Sebze; Pancar, Lahana vb.

Ara : Az Meyve : Meyve içerisindeki Früktoz/Meyve Şekeri nedeniyle porsiyonlarını küçük tutmalısınız.VEYAHindistancevizi Meyvesi / Hindistancevizi Yağı

Akşam :Kemik Suyu / Kemik Suyu Sebze Çorbası + Izgara, Fırın Organik Tavuk / Hindi / Deniz Balığı / Kuzu Eti VEYA Etli / Etsiz Sebze Yemeği VEYA Yumurtalı Ot Kavurması VEYA Sakatat (Ciğer, Kelle Paça Çorbalar) + Haşlanmış Sebze; Pancar, Lahana vb.

Glutensiz ve Kazeinsiz Diyetin Otizm Üzerindeki Olumlu Etkileri

Antibodies against Food Antigens in Patients with Autistic Spectrum Disorders

LA/MA: Laktuloz/Mannitol testi

LA/MA Testi bağırsak geçitgenliğihakkında fikir veren bir parametredir.

Otizmli bireylerde beslenme şekli her ne olursa olsun sızdıran bağırsak yaşanmaktadır.

Ancak sızdıran bağırsağın derecesi Glutensiz/Kazeinsiz Diyet uygulayan bireylerde, diyet uygulamayanlara kıyasla anlamlı derecede azdır.

“Otizmli bireylerde sizdiran bagirsakvardir.Glutensiz kazeinsiz beslenmek gecirgenligi azaltir.”

Antibodies against Food Antigens in Patients with Autistic Spectrum DisordersOtizm GFCF Otizm Regular Diet Sağlıklı Kontrol Regular Diet

Katılımcılar normal/değişen bağırsak geçirgenliği durumlarına göre 4 gruba ayrılmışlardır;

HC: Sağlıklı AU:OtizmliAltered: Değişen

Anti-Gliadin IgG

Bilimsel Çalışma;

Antibodies against Food Antigens in Patients with Autistic Spectrum Disorders

Otizmli GFCF Otizmli Regular Diet Sağlıklı Kontrol Regular Diet

(Anti-Deamidated Gliadin Peptides Iga And Igg)

Antibodies against Food Antigens in Patients with Autistic Spectrum Disorders

Otizmli GFCF Otizmli Regular Diet Sağlıklı Kontrol Regular Diet

Antibodies against Food Antigens in Patients with Autistic Spectrum Disorders

Katılımcılar normal/değişen bağırsak geçirgenliği durumlarına göre 4 gruba ayrılmışlardır;HC: Sağlıklı AU:OtizmliAltered: Değişen

Baska bir çalışma; Glutensiz kazeinsiz diyetle 12 ay içindeki gelişme

Cade, R., Privette, M., Fregley, M., Rowland, N., Sun, Z., Zele, V, Autism and schizophrenia: Intestinal disorders. Nutritional Neuroscience, 2000. 3: p. 57-72

A Randomised, Controlled Study of Dietary Intervention in Autistic Syndromes

Dikkat

1: Soğuk/ilgisiz olma2: Kolayca dikkatin dağılması3: Rutinlere ihtiyaç duyma4: Öğrenmeye direnç

10+10 kişi müdahale ve kontrol grubu

1 yıllık glütensiz

kazeinsiz diyet

Başka bir çalışma;

Glutensiz kazeinsiz diyetle 1 yıl içindeki gelişme;

A Randomised, Controlled Study of Dietary Intervention in Autistic Syndromes

Sosyal ve duygusal faktörler

1: akranlarını reddetme2: sinir krizi3: paradoksal duygusal ifadeler 4: endişe 5: empati kuramama6: fiziksel teması reddetme

A Randomised, Controlled Study of Dietary Intervention in Autistic Syndromes

İletişim faktörleri

1: sözel iletişim problemi2: anormal göz kontağı3: seslenmeye cvpvermeme4: konuşmada gariplikler5: garip ilgilerinin olması

A Randomised, Controlled Study of Dietary Intervention in Autistic Syndromes

Bilişsel faktörler

1: anlama ve tepki verme2: tehlikeyi analiz edebilme3: çocuksu hayal ve oyun kuramama4: sınırlı ilgi

• Bağırsak geçirgenliği artmış bireylerde glüten ve kazein alt birimleri idrarda da görülebilmektedir.Knivsberg, A.M., et al., A randomised, controlled study of dietary intervention in autistic syndromes. Nutr Neurosci, 2002. 5(4): p. 251-61

• Bu iki proteinin diyetten çıkarılması ile otizmli çocuklarda belirtilerin azaldığı;

Özellikle bağırsak problemleri yaşayan çocuklarda daha etkili değişimler sağlandığı ve idrar testlerinde bu proteinlerin belirgin bir şekilde azaldığı belirtilmektedir.Ghalichi, F., et al., Effect of gluten free diet on gastrointestinal and behavioral indices for children with autism spectrum disorders: a randomized clinical trial.World J Pediatr, 2016

Baska Bir Çalışma; 6 Haftalık Çalışma –Sadece Glütensiz Diyet

Effect of gluten free diet on gastrointestinal and behavioral indices for children with autism spectrum disorders: a randomized clinical trial

Effect of gluten free diet on gastrointestinal and behavioral indices for children with autism spectrum disorders: a randomized clinical trial

Sadece glütensiz

diyet

• Fare çalışmalarında artan maternal (anneden gelen);

• IL-6 ve IL-17 seviyelerinin yavruda immün bozukluğa (annenin bağırsakları sağlamsa çocukta otizm olmaz)

ve

Otizm Spektrum Bozuklugu benzeri davranışlar geliştirmesine neden olduğu belirtilmiştir.

• Bu sitokinlerin kan-beyin bariyerinin bütünlüğünü bozarak beynin bazı bölgelerinde fokal ensefalite neden olacağı ve;bu şekilde OSB patogenezine neden olabileceği belirtilmektedir.

Theoharides, T.C., et al., Mast cells, brain inflammation and autism. European Journal of Pharmacology, 2016. 778: p. 96-102

Cade ve diğ., otizmli bireylerin bağırsaklarının normalinden fazla geçirgen olduğunu ve β-kazomorfinin bu bireylerin idrarlarında görüldüğünü belirtmişlerdir. Gliadine karşı kanda üretilen IgG seviyeleri de otizmli çocuklarda sağlıklı çocuklara kıyasla daha yüksek bulunmuştur.

Cade, R., Privette, M., Fregley, M., Rowland, N., Sun, Z., Zele, V, Autism andschizophrenia: Intestinal disorders. Nutritional Neuroscience, 2000. 3: p. 57-72

Otizmli çocuklar arasında da bağırsak problemleri yaşayan çocuklarda anti-gliadin IgG antikoru bağırsak problemleri bulunmayanlara göre daha yüksek oranda gözlenmiştir.

Lau, N.M., et al., Markers of Celiac Disease and Gluten Sensitivity in Children withAutism. PLoS ONE, 2013. 8(6): p. e66155

• İncelenen çalışmaların müdahale süreleri birbirinden farklılık göstermektedir.

• Diyetin davranışlara etkisini incelemek için O’Banion 4 günlük sürenin geçmesi gerektiğini belirtirken, O'Banion, D., et al., Disruptive behavior: a dietary approach. J Autism Child Schizophr, 1978. 8(3): p. 325-37

• Aileler 2-6 haftada etkilerinin görüldüğünü belirtmişlerdir. Klaveness, J. The GFCF Diet Intervention - Autism Diet 2001; Available from: http://www.gfcfdiet.com/dietsurveysept2.htm

• Whiteley ve diğ.’nin yaptıkları çalışmada ise 5 aylık sürenin geçmesinin gerekebildiği belirtilmiştir. Whiteley, P., et al., A Gluten-Free Diet as an Intervention for Autism and Associated Spectrum Disorders: Preliminary Findings. Autism, 1999. 3(1): p. 45-65

• Farklı çalışmalardan elde edilen sonuçlar, glütensiz ve kazeinsizdiyetin olumlu etkilerinin görülebilmesi için gereken sürenin bireysel farklılıklar gösterdiğini düşündürmektedir

• Glütensiz ve kazeinsiz diyet tüketimi ile olumlu sonuçların görülmediği iki çalışmanın müdahale sürelerinin çok kısa olduğu göze çarpmaktadır.

• Olumlu sonuçların görüldüğü çalışmaların ise genelde 3 ay veya daha uzun süreli çalışmalar olduğu görülmektedir.

• Olumlu etkilerin görüldüğü çalışmalarda bireyler, olumlu etkilerin görülmediği bireylere kıyasla yaşça daha küçüktür.

• Diyetin olumlu etkilerinin görüldüğü diğer çalışmalar 10 ay ve daha fazla müdahale süresi içermektedir.

• Olumlu etkilerinin görülmediği çalışmalarda ise en uzun müdahale süresinin olduğu çalışma Elder ve diğ.’in yaptıkları;12 hafta süren çalışmadır, diğer çalışmalar 4 hafta veya daha kısa sürmüştür.

Elder, J.H., et al., The Gluten-Free, Casein-Free Diet In Autism: Results of A Preliminary Double Blind Clinical Trial. Journal of Autism andDevelopmental Disorders, 2006. 36(3): p. 413-420

Alessio Fasano

Hiç kimse tam olarak glüteni sindiremez.

Farklılıklar;

Mikrobiotanın çeşitliliği, intestinalpermeabilitenin olmaması

ve bunlara bağlı olarak

abartılı immun cevabın olmamasıdır.

Literatürde bulunan çalışmalarda;

Glütensiz ve kazeinsiz diyetten bağımsız besin takviyesi kullanımının da;

• Eikosapentaenoik Asit (EPA), • Probiyotik, • Magnezyum ve B6 Vitamini, • B Grubu Vitaminleri

Otizmli çocukların davranışlarında doğrudan veya dolaylı olarak olumlu değişimleri sağladığı belirtilmiştir.

Adams ve ark.

0.Gün: Vitamin-mineral Takviyesi (Vitamin D, Magnezyum, Çinko, İyot)

30.Gün: EPA+DHA Takviyesi

60.Gün: Epsom Tuzu Banyosu

90.Gün: Karnitin Takviyesi

180.Gün: Sindirim Enzim Desteği

210.Gün: Sağlıklı Kazeinsiz, Glutensiz Soyasız Diyet

365.Gün: Bitiriş

Comprehensive Nutritional and Dietary Intervention for Autism Spectrum Disorder—A Randomized, Controlled 12-Month Trial

BESİN DESTEKLERİ

1-ETKİLİ PROBİYOTİK

2-Vitamin A,Vitamin D VE Morina Karaciğeri Yağı

3-GEREKLİ W-3 Desteği; (W-3/W-6 Dengesi !!!)

4- MULTİVİTAMİN MİNERAL DESTEĞİ

5-SİNDİRİM ENZİMLERİ - HCL PEPSİN - PANKREAS ENZİMLERLundin,2014

PROBİYOTİKLERİN GÖREVLERİ

• SİNDİRİM ENZİMLERİNİN (proteazlar,lipazlar,amilazlar,disakkaridazlar) sentezini yapmak,

• VİTAMİNLERİN (K2,B1,B2,B3,B6,B12,folik asit,biyotin) sentezini yapmak,

• BAĞIRSAK GEÇİRGENLİĞİNİ AZALTMAK - bağırsak duvarını zararlı maddelerden korumak,

• TOKSİNLERİ VE PATOJEN MİKROORGANİZMALARI nötralize etmek,

• ENFLAMASYON VE OKSİDATİF olayları baskılamak,

• NÖROTRANSMİTTERLERİN ( seratonin,dopamin,astilkolin,gaba) sentezini yapmak.

Al-Farsi,2013

Probiyotikler ve Otizm

• Otizm ve İBS arasındaki gastrointestinal belirtilerdeki benzerlik ve İBS’nin probiyotiklere olumlu cevap

vermesi

• Probiyotiklerin etkisini mikrobiyota farklılıklarını düzelterek göstermesi

• Probiyotiklerin musin ekspresyonu, bakteriyel çoğalmanın azaltılması, mukozal immünitenin uyarılması ve

antioksidan maddelerin üretimi yoluyla mukozal bariyeri stabilize etmesi

• Probiyotiklerin bozulmuş immün sistemi olumlu etkileyerek Otizm’de rolü olduğu düşünülen beyin bağırsak

ve immün sistem arasındaki etkileşimde yararlı olabileceği

Otizmli Çocuklarda İstenilen Tetkikler

▪ İdrarda Ağır Metal Taraması: Civa, Kurşun, Kadmiyum, Arsenik▪ Kanda Mineraller: Kalsiyum, Fosfor, Mg, Çinko, Bakır, Selenyum, Demir

▪ Kanda Vitaminler: B12, Folik Asit, 25-OH Vitamin D, Vitamin K▪ Metabolik İncelemeler: Kanda/İdrarda Aminoasit, Kreatinin,

Ürikasit, Kolesterol, Amonyak, Glutatyon▪ FT4, TSH, ALT, AST, CK▪ Kan Sayımı▪ Görüntüleme Yöntemleri: MR▪ Ayrıntılı Dışkı Analizi (Bağırsak Biyotası Testleri)

Rutin dışkı analizlerinde;

Candida AlbicansProteus ailesiStreptococciStaphylococci

Bu bakteriler her mukus zarına yapışmış FIRSATÇI KONAKÇILAR dır.Clostridia ailesinin üyeleri ile birlikte sorun çıkarırlar. CLOSTRİDİA ailesinin üyeleri otizmli çocuk ve yetişkinlerin dışkı analizlerinde nerdeyse her zaman karşımıza çıkmaktadır. Otizm hastalarının yanı sıra şizofreni, psikoz, şiddetli depresyon, kas felci, kas kasılması ve bazı nörolojik ve psikyatrik hastaların dışkılarında da ortaya çıkarlar

Aydın,2013

Vaka 1;

20 Aylık Atipik Otizm Tanısı(%40 Atipik)

Göz Teması Yok, İsmine Tepki Yok,Tekrarlayan Hareketleri -Agresyon –Takıntılı Davranışlar Var, Günde 7-8 Kez Dışkılama (Kokulu) ve Sindirim Yetersizliği

26 Aylıkken GAPS Protokolüne Başlandı.

Ardından 1 sene Boyunca aile uzman kontrolü olmaksızın GAPS Giriş Protokolü (Sıvı Diyet) ve supplementasyonuygulamış.

Özel Eğitim Alınmış.

Önce Dyt. Yeşim Temel Özcan ve ardından Uzm.Dr. Deniz Şimşek kontrolünde tedaviye başlandı.

Özel Eğitim Alınmış.

Problemli Bir Doğum Süreci -Rahim İçi İnflamayonNedeniyle Zorunlu SezeryanDoğum

2,5 Yıllık Tedavi Sonrası Sindirim Şikayetleri Ortadan Kalktı.

Konuşması çok ilerledi, bağışıklık sistemi güçlendi.

Gluten-KazeinsizDiyet ve Özel Eğitim devam ediyor.

Uzm.Dr. Deniz Şimşek kontrolünde;

Omega 3; MöllerSindirim Enzimi; Klaire LabsD Vitamin; Ocean D3 Magnezyum; EpsomBanyoları & Magnezyum Yağlarıİyot; İyonik İyotPrebiyotik; İnülinProbiyotik; Klaire LabTherbiotic+Şelasyonlar (Yeşil Sular)+Rektal Ozon tedavisi de bir başka klinikte alınmış.

20172013 2019201620152014 2018

2017

2019

2017

2017 2019

2017 2019

Vaka 1;

2014Atipik Otizm Tanısı(%40 Atipik)

2017 – Flora Durumu 17 (Çok Şiddetli Disbiyoz)

Göz Teması Yok (-)İsmine Tepki Yok (-)Konuşma Bozuk (-)Tekrarlayan Hareketleri - Agresyon – Takıntılı Davranışlar Var (+)Günde 7-8 Kez Dışkılama (Kokulu) ve Sindirim Yetersizliği Var (+)Yaygın Besin Alerjileri Var (+)

2019 – Flora Durumu 5 (HafifDisbiyoz)

Göz Teması Gelişme Var (+)İsmine Tepki Var (+)Konuşma Gelişme Var (Tüm tedavi sürecinde en çok gelişmenin gözlendiği semptom) (+)Tekrarlayan Hareketleri - Agresyon – Takıntılı Davranışlar Yok (-)Günde 7-8 Kez Dışkılama (Kokulu) ve Sindirim Yetersizliği Yok (-)Yaygın Besin Alerjileri Yok (-)

Son birkaç aydır başka bir uzman kontrolünde

CBD Oil kullanılmakta. Bağırsak duvarının

onarılmış olması nedeniyle CBD Oil’denmaksimum fayda görülmüş. Otizm semptomlarını büyük oranda geriletmiş.

Teşekkür Ederim...

www.diyetisyenyesimtemel.com

yesimtemelozcan@gmail.comInstagram : @yesimtemelozcan

Facebook : Diyetisyen Yeşim Temel Özcan

fonksiyoneltipegitimi.comfonksiyoneltipegitimi