OSTEOPOROZ

Dr. Tümay Sözen

Yakın Doğu Üniversitesi Tıp Fakültesi

Düzen Klinik Laboratuvar Günleri

2013

Normal Kemik Osteoporoz

Osteoporoz hastayı artan kırık riskine maruz bırakacak

düzeyde, kemik gücünde azalma ile ortaya çıkan bir iskelet

bozukluğudur. Kemik gücü, kemik yoğunluğu ve kemik

kalitesinin bileşimini yansıtır.

Osteoporozun Güncel Tanımı

NIH Consensus Development Panel on Osteoporosis. JAMA 285 :785-95, (2001)

OSTEOPOROZ

Kemik Geometrisi

Kemik Kalitesi Kemiğin Materyel Özellikleri

Kemiğin mikroyapısı

Osteoporoz çok eski bir

hastalıktır

MÖ. 5000 Mısırlı bir mumyanın

Osteoporoz gösteren röntgen

filmi

Osteoporoz prevalansı (Kadın)

Osteoporoz bütün dünyada 200 milyon kadında

mevcuttur

Bunların 1/3 ü 60-70 yaş arasındadır

2/3 ü 70 – 80 yaş veya üstündedir

50 yaşın üstündeki kadınların % 30 unda bir

veya birden fazla osteoporotik vertebra kırığı

oluşmuştur.

Ortalama olarak 50 yaş üzerindeki 5 erkeğin

birinde geri kalan ömründe en az bir

osteoporotik kırık oluşacaktır

Osteoporoz prevalansı (Erkek)

NOF

2002 de Amerikan erkeklerinin 2

milyonunda osteoporoz ve 12

milyonunda osteopeni

2020 yılında 3 milyon erkekde

osteoporoz ve 17 milyon erkekde

osteopeni olacağını tahmin

etmektedir

Schuit SCH. Bone 2004

Erkek Kadın

Pre

vala

ns %

Normal Osteopeni Osteoporoz

Roterdam

Çalışması

KMD

Kemik Kompozisyonu

Kemik matriksi

– %85-90 kollajen

– %10-15 diğer proteinler (osteokalsin, osteonektin, osteopontin)

Kemik mineralleri

– Hidroksiapatit (kalsiyum ve fosfor)

Kemik hücreleri

– Osteoklastlar, osteoblastlar, osteositler

Bone Composition

Kemik HücreleriOsteoklastlar

Mültinükleer hücreler olup kemik

rezorpsiyonundan sorumludurlar,

Mineralize kemik yüzeyine yapışarak, apikal

yüzeyi ( fırçamsı yüz) ile mineralize kemik

yüzeyi arasına asit ve lizozomal enzimler

salarak kemiği rezorbe ederler.

OSTEOKLASTİK KEMİK REZORBSİYONU

Kemikİntegrin

osteoklastın tanınıp,

kemik matriksine

bağlanması için gerekli

Kemik Hücreleri

Osteoblastlar: Kemik Yapan (formasyon) hücreler

Kemik iliğindeki mezenkimal dokudan kaynaklanırlar. .

Değişimleri BMP( kemik morfogenetik proteinleri) ile olur

Osteositler mineralize kemiğe hapsolmuş,

osteobalstlardan kaynaklanırlar. Çok sayıdaki kanallar ile

birbirleriyle iletişim içindedirler. Mekanik yüklenme,

mineralizasyonla ilgili bilgilerin iletilmesinden

sorumludurlar

Osteoblastlar osteoidi oluşturan Tip I

kollajeni , Osteokalsini sentezler .

Bu Tip I kollajen , hidroksiapatit kristalleri ile

mineralize olur. Bu kristallerin boyutları ve

şekilleri iskeletin çeşitli bölgelerinde

birbirinden farklıdır

Kollajen Tip I

Kemikteki Kollajen Tip I Osteoblastlar tarafından yapılır

Bütün kollajen moleküllerinde tekrarlanan glisine-proline

ve hidroksiprolin dizisi vardır.

Tip I kollajende 3 adet ( 2 adet a1 ve 1 adet a2) zinciri

vardır, üçlü sarmal yapısında (triple helikal) bulunurlar

Bu yapıdaki Tip I Kollajen molekülleri, fibrilleri

oluşturmak üzere dizilirler ve güçlenmek için birbirleriyle

kovalan çapraz bağlarla bağlanırlar.

Mineralization of bone tissue

Yapılanma ve Yeniden Yapılanma

(Modelling-Remodelling )

Kemik sağlığının idamesi

– Yeni kemiğin, (stres hasarı, mikro kırıklarvs ile) eskiyen kemiğin yerini almasıyeniden yapılanması (remodelling ) ile sağlanır

Kemik çok dinamik bir dokudur sürekli yapılır ve yıkılır,

-Kemik maddesinin büyümesi ve şeklindeki

değişiklikler, kemiğin yapılanması (modelling)

ile gerçekleşir.

Kemiğin Yapılanması intrauterin başlar,

iskeletin çeşitli bölgelerinde değişik zamanlarda

olgunluğa ulaşır .

Önemli bir kısmı 20 yaşta gelişimini tamamlamış

olur .

Kemik, boyutlarında büyüme ve kemik

mineral birikimi tamamlanıp, kemik stabil

hale geldiğinde , kemik kütlesi maksimal

düzeye ulaşmıştır,

Bu kütle doruk kemik kütlesi ( DKK) diye

adlandırılır

DORUK KEMİK KÜTLESİ (DKK)

Etkileyen Faktörler IRK

GENETİK FAKTÖRLER

HORMONAL ETKENLER

YAŞAM ŞEKLİ

-DİYET ( KALSİYUM)

-EGZERSİZ

-SİGARA –ALKOL vs

.

Zencilerde KMY beyazlarda daha

fazladır

Beyazlarda sarı ırktan daha fazladır

Bone Density is Influenced by

Age, Gender, Race

0.0

0.4

0.8

1.2

1.6

10 20 30 40 50 60 70 80 90 Age (Years)

White women

Black women

White men

Black men

Spine BMD

(g/cm2)

CR

Bone Loss or Low Peak Bone Mass

Age (years)

Re

lati

ve

Bo

ne

Ma

ss

(% i

de

al p

ea

k b

on

e m

as

s)

80

60

40

20

20 30 40 50 60 70 80

100

Low Peak

Fast Loss

Normal

GENETİK FAKTÖRLER

İkizlerde kemik kütleleri birbirine benzer

Osteoporotik ebeveyni olanlarda osteoporoz

riski fazladır,

Annesinde osteoporotik kırık olması, erkekde

kırık riskini artırır.

HORMONAL FAKTÖRLER

Ergenlik devresinde doruk kemik

kütlesine (DKK) ulaşım, kızlarda daha

erken olur,

Erkeklerde kızlara göre ergenlik

daha geç başlar ve geç biter. DKK e

ulaşım gecikir,

Ergenlik çağında

kemik kütlesindeki

kazanım

0,000

0,020

0,040

0,060

0,080

0,100

9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

Females

MalesLumbar Spine

Gain in BMD

(g/cm2/year)

Theintz G et al, J Clin Endocrinol Metab 1992;75:1060

Age (Years)

DİYET

Çocuklukda gıda ile alınan süt

ürünleri KMY nu artırır.

Gazlı (Kola), fosfordan zengin

donmuş gıdalar, fazla protein

tüketimi DKK yi olumsuz etkiler

Effect Of Calcium Supplementation

In Identical Twins

-1

0

1

2

3

4

5

6

0,5 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0

Prepubertal

Pubertal

Johnston CC et al, N Engl J Med 1992;327:82

(n=23 pairs)

(n=23 pairs)

Years

Changes in BMD in response to calcium fortified

foods in prepubertal girls distributed according

their spontaneous calcium intake

Placebo

Calcium supplemented

Yearly BMD increase

0

10

20

30

mg

/cm

2x y

r

low highCalcium intake

P≤0.01

EGZERSİZ

Sedanter yaşam kemik kaybına neden olur

DKK oluşumunda ve daha sonra yaşlılıkda

hareketsizlik osteoporozu kolaylaştırır.

Egzersiz programları, adale kondisyonunu ve

gelişimini sağlıyarak, yürümede dengeyi

sağlar.

Osteoporoz Sınıflaması

Involusyonel Tip I Osteoporoz (

Postmenopozal)

Involusyonel Tip II Osteoporoz ( Yaşlılık)

Juvenil Osteoporoz

İdiyopatik Osteoporoz

Sekonder Osteoporoz

Kemiğin Yeniden Yapılanması

(Remodelling)

Yapılanma tamamlandıktan sonra yeniden

yapılanma hayat boyunca 2 fonksiyonu

sağlamak için devam eder

1- İskeletteki mikrohasarları tamirle iskelet

gücünün devamlılığını sağlamak .

2- Kemikten Ca mobilizasyonu ile Serum Ca

unun idamesini sağlamak .

Ca a acilen ihtiyaç duyulduğunda, osteoklast

kaynaklı rezorpsiyonla bu sağlanır

Kemikte Yeniden Yapılanma

(Remodelling) Kemik iliği ön hücrelerinden türeyen osteoklastlar,

eski kemiği ortadan kaldırır (rezorpsiyon).

Mezankimal ön hücrelerden türeyen osteoblastlar, yeni

kemik matriksini yapar, matriks mineralize olur, olgun

kemik meydana gelir (kemik formasyonu)

Bu olaylar birbirini takibeder (Kemik Döngüsü)

Rezorpsiyon, kemik formasyonundan fazla olduğunda

kemik kaybedilir.

Yorgunluk ve Mikrohasar

Burr DA et al, J Bone Mineral Res 1997;12:6-15

CR

Kemik kaybı rezorpsiyonun, formasyondan fazla

olduğu durumlarda ortaya çıkar

İlerleyen yaşlanma ile artar,

Kadınlarda, erkeklerden daha az kemik vardır ve

menopozla kayıp arttığından, erkeklere göre kemik

kayıpları daha fazladır,

Kemik miktarında azalma ve kalitesinde bozulma

olur.

Osteoporoz -Kemik kaybı

Bone Remodeling Process

Bone

Lining Cells

Mineralized

Bone

Resorption

Cavities

Osteoclast

Lining

Cells

Osteoblasts

Osteoid

Osteoporoz Risk Faktörleri

Beyaz ırk ve Asyalı

Aile öyküsü( genetik)

Erken menopoz, geç

ergenlik

Minyon yapı, Düşük

vücut ağırlığı

Uzamış amenore

devreleri

Sigara tüketimi

Alkol kullanımı

İnaktivite

Fazla doğum yapma

Bazı hastalıklar

Kronik kortizon kullanımı

Kronik tiroid hormon

kullanımı

Antikoagülanlar

Kronik fosfat bağlayıcı

antasitlerin kullanımı

Kemoterapi

SEÇİM

SİZE

AİT

IRKSAL FAKTÖRLER

Siyah ırkda osteoporoz beyazlardan azdır

Siyah ırkda kırık olması erkeklerde

kadınlara eşittir.

Sarı ırkda kırık oluşması beyazların yarısı kadardır.

Beyaz ırkda hem kemik kütlesi daha azdır

hem kemik zencilere ve Asyalılara göre

daha kolay kırılır

OSTEOPOROZ TİPLERİ

Involusyonal Type 1 Osteoporosis

( Postmenauposal)

Involusyonal Type 2 Osteoporosis

( Senile Osteoporosis)

Sekonder Osteoporoz

Juvenile Osteoporosis

Type 1 Osteoporoz

(Postmenopozal)

Kadınlarda menopozda 50 yaş

sonrası

Estrojen eksikliği ile ilgilidir.

Kadınlarda KMY erkeklerden daha

düşüktür. Dolayısıyla kadında kemik

kaybı erkeklere göre daha kolay olur.

Tip 2 Osteoporoz

(Senil Osteoporoz)

Erkek ve kadınlarda 65-70 yaşları sonrası eşit

oranda görülür ,

Bu hastalarda kırık olasılığı daha yüksektir.

Yaşlılarda düşmeler çeşitli nedenlerle ( görme

keskinliği azlığı, yürürken sallanma , baş

dönmeleri, kas güçsüzlüğü vs) daha sıktır

Kemikler daha frajildir. Kalça kırıkları daha

sıktır .

"Normal" Yaşlanma

Azalmış vitamin D aktivitesi

Azalmış intestinal Ca absorpsiyonu

Azalmış diyetsel Ca

Azalmıştır ağırlık taşıyıcı egzersizler

Azalmış Kas Kütlesi

Azalmış estrojen düzeyleri

CR

33 yaş

55 yaş

72 yaş

Kemik trabeküler yapısı

Sekonder Osteoporoz

Endokrin Hastalıkları

İlaçlar

Mide Barsak Hastalıkları

Malign hst kemik metastazları ve kemik iliği hastalıkları

Kan hastalıkları

Çeşlitli

CR

Osteoporoz Neden Önemli

Osteoporozun önemi

kırıklara

neden olarak

Morbidite ve Mortaliteyi

artırmasıdır

Osteoporoz, yılda >1.5 milyon vertebral

veya non-vertebral kırıkdan sorumludur

Other

Kırık Risk Faktörleri

Yaş :Kadınlarda 50 yaşından sonra her 7-8

yılda, osteoporotik kırık riski 2 misli artar

Özellikle kalça kırıkları için yaş önemlidir

Geçirilmiş kırık: Bir kol kırığı daha sonra

olası bir kırık riskini 2 misli artırır.

Genetik: DKK üzerine en etkin faktördir

10 akrabalarda kırık olması, kırık olasılığını

artırmaktadır

Age and Bone Mass as

Predictors of Fracture

Hui SL, et al. J Clin Invest. 1988;81:1804-1809.

Bone Mass (g/cm2)

Fra

ctu

re R

isk P

er

10

00

Pe

rso

n–Y

ea

rs Age (Years)

0

20

40

60

80

100

120

140

160

>1.0 0.90-0.99 0.80-0.89 0.70-0.79 0.60-0.69 <0.60

<45

50-5445-49

55-59

60-64

65-69

70-74

75-79

80+

R. Lindsay, 285: 300, 2001.

Incidence of Vertebral Fracture by

Number of Baseline Vertebral Fractures

Incidence is based on Kaplan-Meier estimates of the survival function. Error bars indicate

95% confidence intervals.

0

5

10

15

20

25

30

Incid

en

ce o

f N

ew

Vert

eb

ral

Fra

ctu

re,

%

0(n=1076)

1(n=495)

>2(n=999)

No. of Vertebral Fractures at Baseline

First Year of StudyA

P =.002

P <.001

0

5

10

15

20

25

30

Incid

en

ce o

f N

ew

Vert

eb

ral

Fra

ctu

re,

%

0(n=69)

1(n=61)

>2(n=251)

No. of Vertebral Fractures at Baseline

First Year After Vertebral Fracture During Study

B

P =.02

Wasnich RD: Primer on the Metabolic Bone Diseases and Disorders of Mineral Metabolism. 4th edition,

1999

50 Yaş Üzeri Kadınlarda Vertebral, El Bileği

ve Kalça Kırık İnsidansları40

30

20

10

50 60 70 80

Vertebra

Kalça

El bileği

yaş (yıl)

Yıllık insid

ans/

1000

ka

dın

Kırık Risk Faktörleri

Yaşam Tarzı:Fizik aktivite azlığı,bozuk

beslenme ,sigara içilmesi fazla alkol alımı

VKI:57.7 kg altında olma veya VKI

<21olanlarda KMY düşüklüğü için olduğu

kadar kırık riskinide artırır

Menapoz : Son adetten 2-3 yıl önce kemik

kaybı artmaya başlar yılda kemiğin % 2 si

kaybedilir ve bu ivmeli kayıp menopozdan

3-4 yıl sonrasında % 1-1.5 a iner, yavaşlar.

Effect Of Calcium Intake On

Bone Mass And Fracture Risk

0,650

0,700

0,750

0,800

0,850

0,900

30 40 50 60 70

Meta

carp

al

Ind

ex

Matkovic V, Am J Clin Nutr 1979;32:540

0

10

20

30

40

50

60

30 40 50 60 70

Hip

Fra

ctu

re R

ate

per

1000/Y

r

High calcium district Low calcium district

CR

FRAX için Kırık Risk FaktörleriBu faktörler 10 yıllık kırık riski hesaplanmasında kullanılmıştır

Yaş

Seks

Ağırlık

Boy

Düşük femur boynu KMY si

Daha önce frajilite kırığı

Halen sigara içimi

Uzun süreli GK kullanımı

Rh Artirit

Sekonder ost nedenleri

Günde 2 birimden fazla alkol kullanımıKanis JA et al. Bone 2002, 30:251-58

Kanis JA et al. Osteoporos Int 2005, 16:581-89

Omurgada Osteoporotik Kırık

L1

L2

Femur boynu kırığı

0

100

200

300

400

500

600

700

800

North America Europe Latin America Asia

1950

2050

Kalça Kırığı Tüm

Dünyada Artıyor

Toplam Kalça Kırığı

Sayısı

1950 = 1.66 million

2050 = 6.26 million

Asya da

2050 de

3.250

milyon

olacak

Osteoporozun Klinik Bulguları

Belirti vermeyen bir hastalıkdır.

Ağrı sızı yapmaz Bazen ilk belirtisi düşme bile

olmaksızın kemik kırıklarının oluşudur.

Bu nedenle osteoporoza Sessiz Hırsız denilir.

Kemiklerimiz kaybedilirken farkında olmayız.

Yaşlılıkda boy kısalmasının ve kamburluğun

nedenidir.

Osteoporozun Klinik Tanısı

Osteoporozun uyarıcı belirtileri yoktur

Kırık olmamışsa, VD eksikliği eşlik etmiyorsa

ağrı yapmaz

Yıllar içinde oluşan boy kısalması, ağrısız

vertebral kırıktan olabilir ( vertebral

kompresyon)

Aşırı boy kısalması, yaşam kalitesinde bozulma

7 erkekden 1 inde osteoporoz olur.

Osteoporozun Sonuçları

Hans Van de Brink – Hollanda

1972 2001

Akut & kronik baş ağrısı

Kalb çarpıntısı ,

Gastrointestinal bulgular

Solunum zorlukları

Psikolojik sorunlar ( Depresyon)

50 yaşında bir kadının kalça

kırığından ölme riski,meme

kanserinden ölme riskine eşit olup

bu risk % 2.8 dir

RiskKadınlarda Yıllık osteoporotik kırık insidansı, kalb krizi,

inme ve meme kanserinin toplam insidansından daha

fazladır.

0

400

800

1200

1600

osteoporotik

kırıklar

Yıl

lık

Görü

lme

x1000

kalb

krizi

inme meme

kanseri

Osteoporotic fractures:

Comparison with other diseases

1996 new cases,all ages184 300

750 000 vertebral

250 000 other sites

250 000forearm

250 000hip

0

500

1000

1500

2000

Osteoporotic Fractures

HeartAttack

Stroke BreastCancer

An

nu

al in

cid

en

ce

x 1

00

0

1 500 000

annual incidenceall ages

513 000

annual estimatewomen 29+

228 000

annual estimatewomen 30+

Sırt Ağrısı

Kifoz, hareket kısıtlanması

Karında şişkinlik

Hayat kalitesinde düşme

Kendine güvenin kaybolması

Vücut imajındaki değişikliğin yaratacağı

olumsuz psikoloji,

Analjezik ilaçlara bağımlılık ,

Uyku bozuklukları,

Başkalarına bağımlı hale gelmek

Osteoporozun Etkileri

Inger Lundergaardh – yaş 20 Inger Lundergaardh –

yaş 59

Osteoporotik kırıklara bağlı kifoz

Bütün kırıklar başka sağlık sorunları yaratır

40%

Bağımsız yürüyememe

30%

Kalıcı sakatlık

20%

1 yılda ölüm

80%

Günlük yaşamda en az 1 aktviteyi başaramamak

Vertebral kırığı olan Her 5 postmenopozal kadından birinde eğer

tedavi edilmezse, 1 yıl içinde yeni bir kırık olur

*p<0.05, vs. patients without prevalent vertebral fracture (increased risk of 12 times)

0 1+ 2+0

5

10

15

20

25

30

*

Total

0

5

10

15

20

25

30

20%

(%)

of

pati

en

ts

Prevalent Vertebral Fracture

Ekonomik Etkiler

Compston, J. et al. Fast Facts-Osteoporosis. 2nd ed. 1999. Oxford Health Press Ltd.

Her 30 saniyede, AB de

bir kişi osteoporoz

sonucu kalçasını

kırmaktadır.

17700

Avrupada Osteoporozla Sağlıklı Yaşamdan Kaybedilen yılların (DALYs) Diğer Kronik hastalıklarla kıyaslanması

Disability-adjusted life-years (DALYs) lost due to a selection of noncommunicable diseases in Europe (IHD ischaemic heart

disease, COPD chronic obstructive pulmonary disease, OA osteoarthritis, RA rheumatoid arthritis, BPH prostatic hyperplasia)

Osteoporos Int (2006) 17:1226-1733

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

IHD

COPD

OA

Alzhe

imer

's

Asthm

a

Mig

raine

Hyp

erte

nsive

HD

RA

Pep

tic u

lcer

Par

kins

on's

Mul

tiple s

cler

osis

BPH

DA

LY

s (

000)

Kalça kırığı sonrası sağkalım

Kadında kalça kırığı

Erkekde kalça kırığı

Kadın

Erkek

Genel toplumda beklenen sağkalım

2 4 6 8 10

0.00

0.25

0.50

0.75

1.00

mu

hte

mel sağ

kalım

Kalça kırığı sonrası süreç (yıllar)0

Osteoporoz Tanısı

Tanı Kemik yoğunluğu (KMY)ölçümü

ile konur

Bu amaçla Dual X ray Absorpsiyonu

( DXA) tercih edilir

Kemik Mineral Yoğunluğu = KMY

Kemiğin 1 cm2 de bulunan gr olarak

Ca miktarını gösterir. ( g/ cm2)

Genç erişkinlerde ölçülen doruk

kemik yoğunluğu değerinin Standart

sapması T skoru olarak ifade edilir

• Osteoporoz tanısı koymak

• Kırık riskini öngörmek

• Tedavi takibi

Kemik dansitesi neden ölçülür?

DXA

KMD ölçümü için standart yöntemdir

• Alansal yoğunluk ( g/cm2) ölçülür

Ölçüm kolaydır

Düşük radyasyon

•Kemik mineral içeriği (bone mineral content- BMC)

KMY Ölçüm Endikasyonları

≥65 y bütün kadınlar

≥70 y bütün erkekler

50-64 y

Kırık risk faktörü olan kadın ve erkekler

>40 y’da frajilite kırığı

En az 3 ay, ≥5 mg/gün prednison veya eşdeğeri steroid

kullanımı

Sigara kullanımı

Artmış alkol tüketimi

Düşük beden kütle indeksi (<20 kg/m2) veya majör kilo

kaybı

Romatoid artrit

Osteoporoz ile ilişkili hastalık öyküsü

Osteoporoz açısından yüksek riskli ilaç kullanım öyküsü

(aromataz inhibitörleri vb)

Direkt grafilerde kırık varlığı

<50y Kadın ve Erkekler

En az 3 ay ≥5 mg/gün prednison veya eşdeğeri

steroid kullanımı

Osteoporoz açısından yüksek riskli ilaç kullanım

öyküsü (aromataz inhibitörleri vb)

Hipogonadizm veya prematür menopoz (<45y)

Malabsorbsiyon sendromu

Primer hiperparatiroidizm varlığı

Osteoporoz ile ilişkili hastalık öyküsü

.

Sekonder Osteoporoz varlığında

Premenopozal kadın,

50 yaş altı erkek

Çocuklarda

Z skoru değerlendirilir.

KMY Ölçüm Sıklığı & Monitorizasyon

Postmenopozal kadın ve sekonder osteoporozu

olmayan yaşlı erkekler 1-2 yılda bir

Steroid kullanan veya sekonder osteoporozu

olanlar 6 ay- 12 ayda bir taranmalıdır.

Monitorizasyon yapılırken DXA sonuçlarının

karşılaştırılması için T skoru değil her alanın

L1,2 vs) g/cm2 ölçümleri kullanılmalıdır.

Bu değerler için LSC’den fazla değişim var ise

anlamlıdır.

WHO KMY Sınıflama Kriterleri

T score

Normal 0.1ve üstü

Osteopeni 0.1 ve -2.5 arası

Osteoporoz -2.5 altı ( fx yok)

Şiddetli Osteoporoz -2.5 altı ( fx var)

T skoru =Ölçülen KMY-Genç Erişkin KMY ortalaması

Genç Erişkin KMY Standard Sapması

KMD lerin T skoru ( Standard sapma)

ile tarif edilmesi ,

değişik ölçüm aletlerindeki

kalibrasyondan kaynaklanan problemleri

ortadan kaldırır

Z skoru Ölçülen KMY- Aynı Yaş KMY ortalaması

Aynı Yaş KMY Standard Sapması

T SKORU TANI İÇİN KULLANILIR.

KMY ölçen çeşitli aletler için bir tanısal kriter

olarak kullanılır

Z SKORU TANI İÇİN KULLANILMAZ,

HASTANIN DAHA İLERİ TETKİK EDİLMESİ

GEREKTİĞİNİ GÖSTERİR.

Fracture Risk Assesment Tool

1-Osteoblastik kemik matriks sentezi sırasında

üçlü sarmal oluşurken yardımcı prokollajen

peptidleri

Tip I N prokollajen peptidleri ( PINP)

Tip I C prokollajen peptidleri (PICP) yeni

oluşan kollajen molekülünden ayrılırlar

(C peptidin İnsulin oluşumundaki rolu gibi )

Bu maddeler kemik yapım belirteçleri olarak

kullanılırlar

2-Osteoklastik aktivite sonucu ortaya çıkan

Parçalanma ürünleri ,

Çapraz N ve C telopeptidleri

Piridinolin (PYR)

Deoksipiridinoline (DPD)

Bu maddeler Kemik Yıkım Belirteçleri

Kemik yapım ve yıkımı sırasında serumda

veya idrarda bulunan bu maddelere

Kemik Döngü Belirteçleri denilir.

Ölçümleri yapılabilir.

OB ve OC ların enzimatik aktiviteleri

hakkında bilgi verir

Kemik Döngü Belirteçleri

Tedavinin etkinliğini değerlendirmede

Kırık riskini belirlemede kullanılır.

IOF/ IFCC Önerisi

Bone formation marker

Serum procollagen type I N propeptide, (s-PINP)

ve

Resorption marker

Serum C terminal cross-linking telopeptide of type I

collagen, (s-CTX)

Referans belirteç olarak kullanılmalı ve

standardize edilmiş yöntemlerle ölçülmelidir .

Clin Chem Lab Med 2011;49(8):1271–1274

Osteoporoz tedavisinde kullanılan

ilaçlar

Antirezorptif

-Bisfosfonatlar

-SERM

-Denosumab

Anabolizan

-PTH

- Stronsiyum

Antiresorptif tedavilerin çoğu KMY de önemli

derecede artışa neden olurlar

Bu yöntem ile uzun zaman (aylar) içinde

tedaviye cevap veren ve vermeyenleri saptamak

mümkündür.

Hassas kemik rezorpsiyon ve formasyon

belirteçleri ise kısa sürede azalma gösterirler

Çalışmalar kısa sürede azalma gösteren

belirteçler ile uzun vadeli ( 2 yıl) KMYde artış

arasında önemli derecede ters bir korelasyon

göstermiştir

Alendronate 10 Year Efficacy Data

Urinary NTxM

ea

n P

erc

en

t C

ha

ng

e

SE

Month

Placebo*

ALN 5 mg

ALN 10 mg

ALN 20 mg/ALN 5 mg/Placebo

-90

-80

-70

-60

-50

-40

-30

-20

-10

0

0 12 24 36 48 60 72 84 96 108 120

*Patients enrolled in the original, 3 year study

Alendronate 10 Year Efficacy Data

BSAP

Month

Me

an

Pe

rce

nt

Ch

an

ge

S

E

-70

-60

-50

-40

-30

-20

-10

0

0 12 24 36 48 60 72 84 96 108 120

Placebo*

ALN 5 mg

ALN 10 mg

ALN 20 mg/ALN 5 mg/Placebo

*Patients enrolled in the original, 3 year study

SOTI

( Spinal Osteoporosis Theurapeutic Intervention Study)

Stronsium Prospektif,Çift kör,randomize,Plasebo kontrollü

N : 1649,En az 1 vertebral fraktür

Yaş ortalaması (yıl): 69.7 ± 7.3

BMD ≤ 0.840 g/cm2

Torasik ve lumbal radyografi

Kemik alkalen fosfataz (bAF)

Serum C-telopeptid

PTH

25-Hidroksi vitamin D,1.25 (OH)2 Vit D

Kalsitonin

Lumbal ve kalça BMD

Meunier PJ ,et al. Osteoporos Int. 2003 :14;S66-S76

SOTI: SOTI: KEMİK METABOLİZMASI BİYOKİMYASAL KEMİK METABOLİZMASI BİYOKİMYASAL

BELİRTEÇLERİNDE DEĞİŞİMBELİRTEÇLERİNDE DEĞİŞİM

0 3 6 12 0 3 6 12 2424 3636

-15

-10

-5

0

5

10

SR SR kAFkAF

SR SSR S--CTXCTX

%%

aylaraylar

kAFkAF: : sonson -- babazalzal, p < 0.001, p < 0.001

Serum Serum CTX: CTX: sonson -- babazalzal, p = 0.057, p = 0.057

**

** **

** **

****

** p < 0.01p < 0.01

Denosumab veya Alendronat

Serum CTX üzerine etkiS

eru

m C

TX

Yü

zd

e D

eğ

işik

lik

(%

)

(Med

ian

)

Mc Clung, JBMR, 2006

TERİPARATİD

Kırık Önleme Çalışması• Prospektif, randomize, çift kör, çok merkezli,

plasebo-kontrollü çalışmaya önceden vertebral

kırığı olan 1,637 postmenopozal kadın

• Randomizasyon: Plasebo veya günde tek doz 20 µg

veya 40 µg rekombinan insan PTH(1-34)

(teriparatid) enjeksiyonu

• Kalsiyum 1,000 mg/gün; vitamin D 400-1,200 IU/gün

Neer et al. N Engl J Med. 2001; 344:1434-41

BSAP - GHAC

Months

0 1 3 6 12

Mean

% c

han

ge f

rom

base

lin

e (

+/-

SE

)

-20

0

20

40

60

80

100

120

140

160

*

Placebo

TPTD20

TPTD40

Kırık Önleme Çalışması

PICP - GHAC

Months

0 1 3 6 12

Mean

% c

han

ge f

rom

baselin

e (

+/-

SE

)

-20

0

20

40

60

80

100PlaceboTPTD20TPTD40

Kemik ALP PICP

*P<0.001 vs. plasebo

* *

**

**

*

*

*

*

**

*

**

% b

aş

lan

gıç

tan

ort

de

ğiş

iklik

(±S

E)

% b

aş

lan

gıç

tan

ort

de

ğiş

iklik

(±S

E)

NTX - GHAC

Months

0 1 3 6 12

Me

an

% c

ha

ng

e f

rom

ba

se

lin

e (

+/-

SE

)

0

50

100

150

200

250

300

350PlaceboTPTD20TPTD40

Kırık Önleme Çalışması%

ba

şla

ng

ıçta

n o

rt d

eğ

işik

lik

(±S

E) DPY-cr - GHAC

Months

0 1 3 6 12

Mean

% c

han

ge f

rom

baselin

e (

+/-

SE

)

0

20

40

60

80

100

120

140

160 Placebo

TPTD20TPTD40

U-NTX U-DPD

*

*

*

*

**

**

*

*

* *

*

*P<0.001 vs. plasebo

% b

aş

lan

gıç

tan

ort

de

ğiş

iklik

(±S

E)

NTx (kreatinine göre düzeltilmiş üriner N-telopeptid)

PINP (prokollajen tip I N-terminal propeptid)

Başlangıca göre % değişiklik (ort SE)

Teriparatid kemik oluşum belirteçlerinde

1. aydan itibaren anlamlı artış sağlar

* P<0.05; † p<0.001 başlangıca göre

††

†

††*

†

McClung MR et al. Arch Intern Med 2005;165:1762-2768

197

40

105

Aylar0 1 3 6 12

-100

-50

0

50

100

150

200

250

Piknodisostasis

Genetik yetmezlik

nedeniyle katepsin K

olmayanlarda

osteopetrozis gelişir.

Katepsin K

inhibitörleri

osteoporozda

verilebilir.

Ancak yaşam boyu bu

enzim bloke edilemezOSTEOPETROZİS

Henri de Toulouse-Lautrec

İDEAL OSTEOPOROZ İLACI

KEŞFEDİLMEYİ

BEKLEMEKTEDİR

(Zorluklar yenilir, İmkansız başarılır)