www.sec.ba

OSNOVNI PRINCIPI

ENTERALNE ISHRANE

www.sec.ba

Enteralna ishrana indikovana je kod

bolesnika koji ne mogu unositi hranu prirodnim putem na odgovarajući način

podrazumjeva davanje modifikovane

hrane putem tubusa direktno u želudac ili početne djelove tankog creva.

www.sec.ba

Najčešći poremećaji zdravlja koji zahtevaju enteralnu ishranu

proteinsko-energetska malnutricija (gubitak TT > 10 % i/ili albumin <3,5 g/dl),

maligne bolesti, anoreksija nervoza, teška depresija, teška srčana ili respiratorna insuficijencija, opekotine, traume . . .

neodgovarajuća ishrana na usta, poremećaji gutanja (oštećenje CNS, neurološke bolesti, trauma lica, posebno usta ili jednjaka, koma

poremećaj varenja, apsorpcije, metabolizma (ozbiljna pareza želuca, zapaljenje pankreasa, hepatorenalna insuficijencija, Kronova bolest, radioterapija i hemioterapija

www.sec.ba

Najvažnije kontraindikacije za enteralnu ishranu su

uporno povraćanje

opstrukcija crijeva /ileus

težak enterokolitis

krvarenje iz gornjih partija digestivnog trakta

nepristupačan gastrointestinalan trakt smanjenje apsorptivne površine creva (manje

od 60-80 cm)

radijacioni enteritis

sepsa

www.sec.ba

Enteralna ishrana može se koristiti kraće vreme (npr.u akutnim stanjima) ili duži vremenski period.

Hrana se ubacuje u organe za varenje putem sonde ili preko stome.

Ishrana sondom - Najčešće su u upotrebi nazoenteralne sonde, koje prolaze kroz nos do različitih tačaka gastrointestinalnog trakta i nazivaju se prema lokaciji terminalnog kraja sonde (nasogastrična, nasoduodenalna, nasojejunalna sonda).

Savremene sonde napravljene su od poliuretana, silikonske gume (tzv.silastične), polietilena ili polivinil hlorida.

Za izvodjenje enteralne ishrane koriste se različiti rezervoari, pumpe za oslobadjanje infuzionog rastvora predvidjenom brzinom i setovi za davanje.

www.sec.ba

www.sec.ba

Ishrana putem stome Stoma je opšti naziv za hirurškim putem napravljen vještački otvor

kojim se neki unutrašnji organ, preko trbušnog zida, povezuje sa spoljnom sredinom.

Stome se izvode klasičnom ili laparoskopskom operacijom, u potpunoj anesteziji.

Naziv stome potiče od toga, koji je unutrašnji organ u pitanju tj. koji dio tankog ili debelog crijeva se izvodi na trbušni zid.

Stoma za enteralnu ishranu se može izvesti kroz ždrelo i naziva se ezofagostoma.

Gastrostoma je hiruško spajanje želuca sa prednjim trbušnim zidom u cilju unošenja hrane preko otvora u koji se uvlači sonda

Jejunostoma podrazumjeva izvodjenje dijela tankog crijeva na trbušni zid.

Način ishrane putem stome je potpuno isti kao i preko nazogastrične sonde, ali njega stome je specifična.

www.sec.ba

Hrana koja se daje enteralno mora biti tečna ili tečnokašasta tj. homogenizovana.

Postoje tri osnovne vrste proizvoda koji se

koristi u enteralnoj ishrani:

uobičajena hrana miksovana i propasirana (mlijeko i proizvodi od mlijeka, jaja, buter,

bujoni, pasirano meso, pire od voća i povrća), preparati u prahu kojima se dodaje voda ili

mlijeko pre upotrebe i

gotovi farmaceutski proizvodi.

www.sec.ba

Hrana koja se daje putem sonde putem brizgalice za hranjenje (200 ml) ili špricem pod

pritiskom, enteralnom infuzijom kontinuirano (kap po kap ravnomerno u toku 24 h) ili intermitentno (u bolusima u odredjenim vremenskim intervalima).

Kod intermitentne ishrane po svakom završenom objedu radi očuvanja prolaznosti vrši se prošpricavanje sonde sa 200 ml vode ili 100- 150g bistre supe.

Radi boljeg podnošenja, enteralna ishrana putem sonde kod odraslih treba da započne malom brzinom.

Monitoring pacijenata koji dobijaju enteralnu ishranu je neophodan kako bi se prevenirale i korigovale komplikacije

www.sec.ba

www.sec.ba

Izračunavanje dnevnih energetskih potreba za

pacijente koji se hrane enteralno

www.sec.ba

Pacijenti u bolnici treba da steknu znanje i uputstva za hranjenje putem sondi. Najvažnije održavanje čistoće pribora.

Ukoliko se radi o djeci ili starijim osobama, neki član porodice o tome treba da vodi računa

Porodica treba da prihvati pravilno bolesnika, nervoza i preosetljivost odražava se na uspješnost enteralne ishrane i opšte stanje bolesnika.

Telesnu težinu treba kontrolisati redovno, a poželjno je da bolesnik dodaje na težini svaki drugi dan 30g.

U slučaju slabijeg napredovanja neophodno je savjetovati se sa ljekarem