Upload
others
View
0
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Dofinansowano w ramach Programu Narodowego Centrum Kultury – Dom Kultury +Inicjatywy lokalne
1
Raport z działań diagnostycznych zrealizowanych w ramach projektu
„Razem i aktywnie w Gminie Brenna”
Ośrodek Promocji Kultury i Sportu w Brennej
czerwiec, 2016
Dofinansowano w ramach Programu Narodowego Centrum Kultury – Dom Kultury +Inicjatywy lokalne
2
Realizatorzy badań:
Magdalena Świergolik
Dorota Greń,
Autorka raportu: Magdalena Świergolik
Koordynacja działań projektu: Katarzyna Macura, Dorota Greń
Realizator projektu:
Ośrodek Promocji, Kultury i Sportu Gminy Brenna
ul. Wyzwolenia 77
43-438 Brenna
Kontakt:
tel.: 33 853 65 50
tel./fax 33 858 69 71
tel.: 606 251 534
e-mail: [email protected]
https://pl-pl.facebook.com/opkis.brenna
Dofinansowano w ramach Programu Narodowego Centrum Kultury – Dom Kultury +Inicjatywy lokalne
3
1 SPIS TREŚCI
Wstęp ........................................................................................................................... 4 1. Metodologia badania ................................................................................................ 5 1.1 Cele badania ........................................................................................................... 5 1.2 Narzędzia badawcze ................................................................................................. 6 2. Analiza daanych ilościowych ..................................................................................... 6 2.1 Respondenci ............................................................................................................ 6 2.2 Aktywność kulturalna mieszkańców ........................................................................... 9 2.3 Ocena działanosći OPKiS ........................................................................................ 12 3. Badania jakościowe ............................................................................................... 13 3.1 Analiza danych zastanych ....................................................................................... 13 3.2 Warsztaty z młodzieżą ............................................................................................ 17 3.3 Warsztaty z seniorami ............................................................................................ 25 3.4 Wywiady z mieszkańcami ....................................................................................... 28 3.5 Zogniskowany wywiad grupowy .............................................................................. 37 4. Wnioski, rekomendacje .......................................................................................... 44
Dofinansowano w ramach Programu Narodowego Centrum Kultury – Dom Kultury +Inicjatywy lokalne
4
WSTĘP
„Razem i aktywnie w Gminie Brenna” to projekt realizowany przez Ośrodek Promocji,
Kultury i Sportu w ramach programu Narodowego Centrum Kultury Dom Kultury+ Inicjatywy
Lokalne 2016.
Jego realizacja miała na celu zdiagnozowanie lokalnego potencjału kulturotwórczego
oraz aktywizację i wsparcie mieszkańców gminy Brenna w inicjowaniu i realizacji oddolnych
działań.
Opracowany raport prezentuje wyniki badań społecznych koordynowanych przez
zespół pracowników Ośrodka Promocji, Kultury i Sportu wspierany przez animatora
z Narodowego Centrum Kultury.
Przeprowadzone działania diagnostyczne pozwoliły uchwycić i zinwentaryzować
potrzeby, zasoby i oczekiwania lokalnej społeczności, również w kontekście wytyczania
kierunków rozwojowych dla OPKiSu i jego pełniejszego otwarcia na potrzeby mieszkańców.
Ideą Programu Dom Kultury + jest bowiem dążenie, aby ośrodki kultury zachęcać
do zacieśniania współpracy z lokalnym środowiskiem, wspierania oddolnych inicjatyw
obywatelskich, łączących działania kulturalne z różnymi formami budowania wspólnot
lokalnych.
Niniejsza publikacja przedstawia najważniejsze wnioski z przeprowadzonych działań
diagnostycznych, które mogą okazać się pomocne w planowaniu kolejnych działań instytucji
kultury, a także w kształtowaniu lokalnej polityki społecznej obejmującej działania władz
publicznych i organizacji pozarządowych w zakresie kultury.
Wyniki diagnozy będą stanowiły również podstawę do określenia ram konkursu na
inicjatywy lokalne mieszkańców zaplanowanego w drugiej części przedsięwzięcia „Razem
i aktywnie w Gminie Brenna”.
Dofinansowano w ramach Programu Narodowego Centrum Kultury – Dom Kultury +Inicjatywy lokalne
5
1. METODOLOGIA BADANIA
Opracowany raport stanowi prezentację wyników, wniosków i rekomendacji wynikających
z działań diagnostycznych przeprowadzonych w ramach projektu Ośrodka Promocji, Kultury
i Sportu w Brennej dofinansowanego przez Narodowe Centrum Kultury w ramach Programu
Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2016 realizowanego w okresie od marca do czerwca 2016
r.
1.1 CELE BADANIA
Głównym celem realizacji działań diagnostycznych było:
podniesienie poziomu wiedzy o potencjałach, zasobach i potrzebach społeczno-
kulturalnych Gminy Brenna oraz wzmocnienie wizerunku OPKiS jako instytucji
otwartej na inicjatywy mieszkańców i aktywizującej lokalne środowisko.
Cele pośrednie.
- identyfikacja potencjału osób i grup pozostających poza oddziaływaniem lokalnej instytucji
kultury;
- poznanie czynników motywujących i ograniczających aktywność społeczną mieszkańców;
- zebranie opinii mieszkańców na temat oczekiwań mieszkańców względem działalności
OPKiS;
- stymulacja do kulturowej aktywności brenneńskie społeczności lokalnej, jej różnych grup
społecznych i wiekowych.
Oczekiwanym rezultatem wynikającym z przeprowadzonych działań badawczych będzie
zwiększenie ilości oddolnych inicjatyw lokalnych opierających się na partnerskich relacji
między mieszkańcami gminy a pracownikami domu kultury.
Ich realizacja pozwoli kadrze OPKiS zdobyć praktyczne umiejętności z zakresu projektowania
i przeprowadzania diagnozy społecznej oraz aktywizowania jednostek i grup do współpracy
w obszarze kultury. Pozwoli również na dostosowanie działań ośrodka kultury do potrzeb
społeczności i efektywnego wykorzystania lokalnych zasobów.
Dofinansowano w ramach Programu Narodowego Centrum Kultury – Dom Kultury +Inicjatywy lokalne
6
1.2 NARZĘDZIA BADAWCZE
W celu zebrania przekrojowego materiału badawczego zastosowano triangulację metod
badawczych uwzględniających wykorzystanie technik ilościowych i jakościowych.
Badanie ilościowe pozwoliło na ujęcie problematyki badawczej poprzez określenie miar dla
zidentyfikowanych tendencji. Charakterystycznym kryterium dla podejścia ilościowego jest
nastawienie na weryfikację oraz szacowanie częstotliwości występowania zjawisk.
Wykorzystano w tym celu metodę sondażową, w obrębie której posłużono się
techniką ankiety. Na jej potrzeby opracowano kwestionariusz, jako narzędzie umożliwiające
poznanie preferencji respondentów uwzględniające pytania zamknięte i otwarte.
W przypadku podejścia jakościowego, zastosowano mieszane metody badawcze,
co pomogło zoptymalizować szansę na otrzymanie wiarygodnej diagnozy identyfikującej
potencjał i kapitał kulturowy badanej społeczności.
Były to:
- pogłębione wywiady indywidualne,
- zogniskowany wywiady grupowe,
- warsztaty diagnostyczne z udziałem młodzieży i seniorów;
- animacyjne działania diagnostyczne: koc na trawie, firma portretowa.
Wykorzystano również analizę danych zastanych tj. informacji dotyczących tradycji,
zwyczajów, twórców i grup animujących lokalną kulturę.
Zaproponowany przekrój społeczny respondentów oraz zróżnicowane podejście
metodologiczne w gromadzeniu danych, stanowią wiarygodną podstawę do formułowania
wniosków dotyczących obszarów problemowych mimo ograniczonej reprezentatywności
przyjętej próby badawczej.
2. ANALIZA DANYCH ILOŚCIOWYCH
2.1 RESPONDENCI
Badania ilościowe zostało przeprowadzone na próbie 289 osób w okresie od marca
do maja 2016r. Były one realizowane przez ankieterów, rekrutujących się spośród
pracowników i współpracowników OPKiS. Ich zadaniem było dotarcie do mieszkańców
Dofinansowano w ramach Programu Narodowego Centrum Kultury – Dom Kultury +Inicjatywy lokalne
7
centrum Brennej, a także Górek Wielkich, Górek Małych oraz Leśnicy - respondentów
zróżnicowanych pod względem wieku, wykształcenia i statusu na rynku pracy.
Wykres nr 1.Wiek
Źródło: badania i obliczenia własne (N=289)
Respondenci z podziałem na wiek
15-24 lat – 18 % respondentów,
25-35 lat – 18,7 % respondentów
36-45 lat – 12,1 % respondentów
46-55 lat – 12,1 % respondentów
56-65 lat – 21,8 % respondentów
66 lat i więcej – 17,3 % respondentów
Wykres nr 2. Miejsce zamieszkania
Źródło: badania i obliczenia własne (N=289)
Dofinansowano w ramach Programu Narodowego Centrum Kultury – Dom Kultury +Inicjatywy lokalne
8
Wśród respondentów znalazły się w większości osoby, dla Których Brenna jest miejscem,
w którym urodzili się lub mieszkali ich rodzice / dziadkowie - 73,4 %, napływowi mieszkańcy
Brennej stanowili - 23,5 % oraz osoby związane z Brenną, ale mieszkające poza gminą –
3,1 % respondentów. Najczęściej byli to mieszkańcy takich miejscowości jak: Bielsko-Biała,
Skoczów, Katowice.
Wykres nr 3. Status na rynku pracy
Źródło: badania i obliczenia własne (N=289)
Najliczniejszą podgrupę stanowiły osoby aktywne zawodowo – 49,1%, emeryci
i renciści – 32,5 %, uczniowie i studenci - 14,5 % i bezrobotni – 3,8 % respondentów.
Wykres nr 4. Wykształcenie
Źródło: badania i obliczenia własne (N=289)
Dofinansowano w ramach Programu Narodowego Centrum Kultury – Dom Kultury +Inicjatywy lokalne
9
Do udziału w badaniu zostały zaangażowane osoby z wykształceniem zawodowym – 32,2 %,
średnim – 29,4%, wyższym – 20,4 %, gimnazjalnym - 11,4% i podstawowym – 6,6 %.
W podziale na płeć, w grupie respondentów znalazło się 62,6 % kobiet i 37,4%
mężczyzn.
2.2 AKTYWNOŚĆ KULTURALNA MIESZKAŃCÓW
Diagnozę poświęconą aktywności kulturalnej mieszkańców Brennej otwiera pytanie dotyczące
najchętniej wybieranych form spędzania czasu wolnego. Czas wolny rozumiany jest tu jako
„zajęcia, którym jednostka może się oddawać z własnej chęci bądź dla odpoczynku,
rozrywki, rozwoju swych wiadomości lub swego kształcenia (bezinteresownego),
swego dobrowolnego udziału w życiu społecznym, po uwolnieniu się z obowiązków
zawodowych, rodzinnych, społecznych”.1
Wykres nr 5. Formy spędzania czasu wolnego
Źródło: badania i obliczenia własne (N=289)
Preferencje ankietowanych rozkładają się wg następującego podziału:
1 M. Truszkowska-Wojtkowiak, Fenomen czasu wolnego, Gdańsk 2012, s. 253.
Dofinansowano w ramach Programu Narodowego Centrum Kultury – Dom Kultury +Inicjatywy lokalne
10
Spotkania z rodziną i przyjaciółmi –
30,1%,
odpoczynek w domu - 26,3%,
sport, zwiedzanie, podróże - 17,3%,
hobby – 15,9%,
aktywność kulturalna - 7,6%
Najwięcej respondentów wskazało jako najczęściej wybierany przez siebie sposób spędzania
wolnego czasu przebywanie z rodziną i przyjaciółmi oraz odpoczynek w domowym zaciszu.
Czas wolny jest przeznaczany na kontakty, rozmowy z bliskimi i życie rodzinne, a także
zaległe prace w domu. Zdecydowanie mniejszą grupę stanowią osoby, które biorą udział
w wycieczkach, wypadach za miasto czy realizują swoje hobby. Najmniej osób wskazało
aktywność kulturalną jako uczestnictwo w seansach filmowych, spektaklach, zajęciach
organizowanych przez dom kultury itp.
Wśród innych propozycji powtarzały się najczęściej:
czytanie książek, jazda na rowerze i nordic walking, uprawianie ogródka, robótki ręczne,
wędkowanie.
Sprawdzano również, czynniki ograniczające uczestnictwo mieszkańców w kulturze.
Najwięcej osób wybrało jako główną barierę brak czasu - 34,6% i kolejno: brak atrakcyjnej
oferty – 23,5%, brak dostępu do informacji o wydarzeniach kulturalnych - 13,8%,
ograniczone środki finansowe - 10,4% trudności z dojazdem – 8,3%, stan zdrowia - 7,6%.
Kolejna kwestia dotyczyła poznania opinii mieszkańców na temat dostępnej oferty
zagospodarowania czasu wolnego. W uzyskanych odpowiedziach dominuje brak zdania co do
jej oceny – wybierana przez 32,2% osób biorących udział w badaniu. Ci, którzy mieli
wyrobioną opinię najczęściej oceniali ją dobrze – 26,3% i bardzo dobrze – 15,6%. Mniejszą
liczebnie grupę stanowiły oceny określające lokalne propozycje jako niewystarczające –
13,5% i negatywne -12,5%
Wykres nr 6. Ocena oferty zagospodarowania czasu wolnego
Źródło: badania i obliczenia własne (N=289)
Dofinansowano w ramach Programu Narodowego Centrum Kultury – Dom Kultury +Inicjatywy lokalne
11
Respondenci zostali poproszeni również o wskazanie propozycji mogących wzbogacić
repertuar imprez i działań społeczno-kulturalnych. Uzyskano szeroki wachlarz odpowiedzi,
z których najczęściej powtarzającymi się wskazaniami były:
Koncerty/ festiwale (np. Maciej Maleńczuk, Lemon, Ranata Przemyk, Teresa
Werner, Damian Holecki, koncerty kameralne, ZPiT Śląsk);
Kino (w tym plenerowe);
Spotkania kabaretowe;
Imprezy, działania dla seniorów (w tym w Górkach Wielkich);
Spotkania z youtuberami, stróżami prawa i innymi osobami o ciekawych
pasjach lub specjalistycznej wiedzy;
Działania edukacyjne: nauka gry na instrumencie, zajęcia wokalne, kurs tańca,
kurs robótek ręcznych;
Pikniki, festyny i akcje charytatywne, ścieżki huculskie, święto góralskie,
turnieje sołeckie;
Sport i krajoznawstwo: skating, rajdy rowerowe, wycieczki piesze, fitness
i zumba, dogtrekking.
Ankieta miała również na celu sprawdzenia poziomu uczestnictwa w lokalnych wydarzeniach
kulturalnych, z czego wynika, iż 60% deklarowało swój udział w takich działaniach a 40%
z nich nie korzystało. Pytano także o najczęściej wybierane przez nich formy aktywności.
Wśród najczęściej wymienianych znalazły się:
Klub seniora „Marzenie”, działalność Koła Gospodyń Wiejskich, Zespół Regionalny, koncerty
w amfiteatrze, dożynki, noc świętojańska, Lato u Kossaków, festyny, występy kabaretowe,
wycieczki krajoznawcze. Są one zbieżne z odpowiedziami na pytanie o najchętniej wybierane
formy uczestnictwa przez osoby z najbliższego środowiska respondentów (znajomi,
członkowie rodziny itp.)
Ważną kwestią poruszaną w ramach pracy diagnostycznej było sprawdzenie poziomu
rozpoznawalności osób aktywnych w lokalnym środowisku.
32,9% badanych deklarowało, że znają lub dostrzegają takie osoby w swoim otoczeniu,
natomiast większość - 67,1% nie dostrzegała podobnej aktywności w swoim środowisku.
W gronie rozpoznawalnych osób znaleźli się:
Jan Staś, Anna Musioł, Ewa Chmielewska, Krzysztof Galwas, Stowarzyszenie „Dogonić czas”,
Dorota Greń, Maria Greń, Fundacja Kossak, Anna Źlik, Katarzyna Macura.
Dofinansowano w ramach Programu Narodowego Centrum Kultury – Dom Kultury +Inicjatywy lokalne
12
2.3 OCENA DZIAŁALNOŚCI OPKIS
Kolejna kategoria tematyczna ankiety dotyczyła oceny działalności Ośrodka Promocji,
Kultury i Sportu. W grupie badanych, najliczniej reprezentowane były osoby, które
deklarowały, iż korzystają z oferty OPKiS 1-3 razy w roku – 41,2%. Mieszkańcy, którzy nie
korzystają z propozycji ośrodka to grupa 25,3%, natomiast 20,1% respondentów
wskazywało uczestnictwo w 4-6 wydarzeniach kulturalnych i 13,5% - w 7 i więcej.
Pytano mieszkańców również o działania, które mógłby podjąć OPKiS w celu ułatwienia
aktywności mieszkańców.
Najczęściej wymienianymi oczekiwaniami były:
- Pełniejsze otwarcie na potrzeby mieszkańców w różnym wieku,
- Wsparcie finansowe,
- Wsparcie organizacyjne,
- Wspieranie inicjatyw mieszkańców,
- Pełniejsze zaangażowanie w sprawy lokalne,
- Szeroka promocja twórców i grup,
- Zachęcanie do aktywności i wsparcie młodzieży,
- Otwartość na nowe propozycje.
Informacje na temat wydarzeń kulturalnych organizowanych przez OPKiS docierają do
mieszkańców z wykorzystaniem następujących kanałów informacyjnych:
29,8% - plakaty i ulotki,
21,5% - informacje od znajomych,
20,4% - strona internetowa Gminy
Brenna,
12,8% - Facebook,
12,1% - media lokalne,
3,5% - informacje od pracowników
OPKiS
Wykres nr 7 Źródło informacji o działaniach OPKiS
Źródło: badania i obliczenia własne (N=289)
Dofinansowano w ramach Programu Narodowego Centrum Kultury – Dom Kultury +Inicjatywy lokalne
13
Wśród czynników ograniczających aktywność kulturalną mieszkańców Brennej
znalazły się:
26,3% - brak pieniędzy,
17,6% - brak wsparcia mieszkańców,
16,6% - brak czasu,
15,9% - brak zaplecza,
11,7% - brak wsparcia instytucji publicznych,
11,7% - brak zainteresowania pomysłami.
Wśród innych wymienianych ograniczeń znalazły się: mentalność mieszkańców, niechęć
urzędników, brak zaangażowania pracowników OPKiS.
3. BADANIA JAKOŚCIOWE
Równolegle do badań ilościowych, zrealizowano szereg działań mających na celu uchwycenia
lokalnej specyfiki badanej społeczności i poznanie interakcji w ich naturalnym kontekście.
Wykorzystano w tym celu metody i narzędzia badań jakościowych pozwalające na zebranie
materiału, będącego podstawą do formułowania wniosków i rekomendacji dla brenneńskiej
instytucji kultury.
3.1 ANALIZA DANYCH ZASTANYCH
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Lokalna kultura- gmina Brenna
Gmina Brenna złożona jest z trzech
miejscowości: Brennej, Górek Wielkich i
Górek Małych. Mimo bliskości położenia
kultura ludowa Brennej i Górek się różni, a
to w głównej mierze wynika z położenia
geograficznego. Górki Małe i Wielkie,
można potraktować jako całość, położone
są na Podgórzu Cieszyńskim, Brenna w
Beskidzie Śląskim. Brenna leżąca w
dolinach dwóch rzek Brennicy i Leśnicy,
położona między stokami Beskidu
Śląskiego należy do Karpat Zachodnich,
wysunięta najbardziej na zachód i północ
część łańcucha górskiego Karpat. Wołosi,
przybywając do Brennej około XVI wieku,
odcisnęli silne piętno na życiu miejscowej
ludności. Dzisiaj możemy mówić o
wołoskim dziedzictwie kulturowym,
wyrażającym się w strojach ludowych,
instrumentach muzycznych, przedmiotach
codziennego użytku wykorzystywanych
głównie w pasterstwie, zdobnictwie,
muzyce i tańcach, pasterskich
Dofinansowano w ramach Programu Narodowego Centrum Kultury – Dom Kultury +Inicjatywy lokalne
14
zabudowaniach, a także dorocznej
obrzędowości.
Górki położone na Podgórzu
Cieszyńskim nie identyfikują się z kulturą
Górali Śląskich. Ich tradycje, obrzędowość,
gwara i stroje regionalne zbliżone są do
kultury miejskiej, cieszyńskiej. Strojami
regionalnymi Górek są wyłącznie stroje
cieszyńskie, które z kolei mieszkańcy
Brennej zakładają, wyłącznie z okazji
wyjątkowych wydarzeń rodzinnych,
kościelnych. Strój Górali Śląskich jest
częścią kultury wyłącznie Brennej, w Górka
nie jest obecny. Gwara, zarówno Brennej,
jak i Górek jest gwarą cieszyńską, jednak
są niuanse, które różnicują każdą
miejscowość.
W gminie Brenna działają stowarzyszenia, które w większości skupiają mieszkańców wszystkich trzech miejscowości. Wśród nich można wyróżnić:
- Stowarzyszenie Charytatywne Dogonić Czas, które w głównej mierze związane jest z Górkami, działają przy wsparciu miejscowej szkoły i „trójek klasowych”, co roku są organizatorami Festynu Szkolnego, z którego dochód przeznaczony jest na cele charytatywne.
- Stowarzyszenie Rozwoju „Integracja”, działające głównie na terenie Brennej. Młoda organizacja, która skupia głównie przedsiębiorców. W ostatnim czasie realizowało projekt dotyczący historii i dziedzictwa Brennej, co realizowane było poprzez warsztaty i publikację dotyczącą historii Brennej.
- Towarzystwo Miłośników Brennej i Górek „Jodła”, działające zarówno w Brennej i Górkach, stowarzyszenie o długiej tradycji, mające na koncie sporo inicjatyw kulturotwórczych: organizacja warsztatów, konkursów wiedzy dla uczniów, wydanie kilku publikacji, współorganizacja obchodów 11 listopada.
- Fundacja im. Zofii Kossak, działająca w Dworze Kossaków w Górkach Wielkich dysponuje budynkiem, gdzie ulokowana jest stała wystawa dotycząca Zofii Kossak. Co roku organizują Artystyczne Lato u Kossaków, podczas którego odbywają się koncerty, przedstawienia teatralne, plenery malarskie, rzeźbiarskie, wycieczki krajobrazowe. Dwór Kossaków pełni rolę domu kultury w Górkach, ograniczając się do projektów o odpowiednim poziomie, kierując swoje działania nie do masowej publiczności, ale koneserów sztuki.
- Koło Gospodyń Wiejskich w Brennej i Górkach – obie grupy skupiają kilkadziesiąt osób, spotykają się raz w tygodniu, poza tym organizują wyjazdy integracyjne i wypoczynkowe. Obie grupy kilka razy do roku sprzedają swoje wyroby podczas najważniejszych wydarzeń w naszej gminie.
- OSP Brenna Centrum, Brenna Leśnica i Brenna Górki – skupiają grupy strażaków ochotników, głównie młodych chłopaków, którzy angażują się społecznie dla naszej gminy, również poprzez pomoc przy organizacji wydarzeń.
- Koło Łowieckie „Sokół” – skupiające myśliwych, widoczni są dla mieszkańców podczas wspomnienia św. Huberta, kiedy to członkowie Koła uczestniczą w nabożeństwie.
- 2 Koła Emerytów, skupiające sporą rzesze mieszkańców Brennej i Górek, którzy spotykają się co tydzień, organizują również bankiety, wycieczki jednodniowe i dwutygodniowe.
Szkolnictwo
W gminie Brenna znajdują się dwa gimnazja, trzy szkoły podstawowe, cztery przedszkola i jeden żłobek. Przy szkołach funkcjonują kółka zainteresowań. Przy OPKiSie działa Baza Talentów, skupiająca 320 dzieci, działających w 14 sekcjach tj.: gitara klasyczna, gitara basowa, bębny, zajęcia plastyczne, bibułkarstwo, skrzypce
Dofinansowano w ramach Programu Narodowego Centrum Kultury – Dom Kultury +Inicjatywy lokalne
15
suzuki, skrzypce klasyczne, skrzypce góralskie, taniec nowoczesny, taniec mażoretkowy, dziecięcy zespół regionalny „Mała Brenna”, akordeon, grupa teatralna. Grupy skupiają przede wszystkim dzieci w wieku szkoły podstawowej, a także, w znacznie mniejszym stopniu, młodzież. Zajęcia w pełni finansowane są z budżetu OPKiSu.
Zagrody Edukacyjne
Na terenie gminy znajdują się trzy zagrody edukacyjne, co jest ewenementem, w żadnej innej miejscowości nie ma aż trzech miejsc legitymujących się certyfikatem zagroda edukacyjna. W naszej gminie są to: Kozia Zagroda, Chlebowa Chata oraz Agroturystyka „U Gazdy”.
Muzeum i galerie
Na terenie gminy znajdują się Muzeum Zofii Kossak-Szatkowskiej, placówka jest oddziałem Muzeum Śląska Cieszyńskiego w Cieszynie. Większość eksponatów stanowi własność skarbu państwa. Pozostałe są depozytem powierzonym przez rodzinę Zofii Kossak. Dwa pomieszczenia oddające atmosferę pracy pisarskiej, składają się na stałą ekspozycję Muzeum. Eksponaty i otoczenie, w jakim tworzyła Zofia Kossak pozwalają odtworzyć rzeczywisty wygląd i nastrój domku ogrodnika, w którym powstała większość powojennych utworów pisarki. W muzeum, oprócz przedmiotów związanych z życiem i twórczością pisarki, znajdują się liczne obrazy, autorstwa Stanisława Ignacego Witkiewicza "Witkacego", Czesława Kuryatto, Leona Wyczółkowskiego oraz Wojciecha Kossaka i Juliusza Kossaka.
W Górkach znajduje się Galeria Pod Maską, gdzie oprócz wystawy i punktu sprzedaży odbywają się warsztaty ceramiczne, garncarstwa, malowania na szkle.
Obserwatorium
W Brennej znajduje się jedyne w Polsce obserwatorium nietoperzy.
Zespoły
W Brennej funkcjonują trzy zespoły
regionalne: Dziecięcy Zespół Regionalny
„Mała Brenna”, Rodzinny Zespół
Regionalny „Kotarzanie”, Zespół
Regionalny „Brenna”, dodatkowo przy
przedszkolu w Brennej, z inicjatywy
dyrektor Marii Greń działa dziecięcy zespół
regionalny „Małe Goroliczki”. W Górkach
kilka lat temu działał zespół regionalny
„Raubczycy”, który z przyczyn
negatywnych działań instruktorów został
rozwiązany. W Brennej działają dwie
kapele góralskie „Maliniorze” i „Brynioki”,
natomiast zarówno w Górkach, jak i w
Brennej liczne zespoły festynowe. W
regionie istnieje długa tradycja
funkcjonowania orkiestr dętych, przez
miejscowych nazywane „dęciokami”.
Orkiestry te działają zarówno w Brennej,
jak i Górkach, towarzysząc w
najważniejszych wydarzeniach naszych
miejscowości. W Brennej powstał zespół
grający muzykę folk-metalową „Radogost”.
Zespół występuje na terenie całej Polski, w
Brennej był inicjatorem i gościem Nocy
Folk-Metalowej, organizowanej co roku w
ramach wydarzenia Dni Dawnych Kultur.
Chóry
Przy parafii w katolickiej działa chór
Benedictus, natomiast przy parafii
ewangelickiej Magnificat oraz dziecięcy
chór Świetliki. Chóry wspólnie występują
podczas ekumenicznych wydarzeń w
gminie: dożynek ekumenicznych,
obchodów 11 listopada, ekumenicznego
kolędowania. Chór katolicki występuje w
strojach cieszyńskich.
Dofinansowano w ramach Programu Narodowego Centrum Kultury – Dom Kultury +Inicjatywy lokalne
16
Zabytki
W gminie Brenna znajdują się zabytki:
- Dwór Kossaków – siedziba fundacji,
miejsce wystawy stałej o Zofii Kossak oraz
licznych działaj kulturalnych
- Dworek Myśliwski „Konczakówka” –
własność Nadleśnictwa, pełniący funkcję
pensjonatu
- kościół w Górkach i w Brennej –
miejsca nie tylko kultu religijnego, ale
również miejsca organizacji spektakli
teatralnych, koncertów kameralnych,
wykładów; dodatkowo na strychu w
kościoła w Górkach znajduje się cenione
przez przyrodników stanowisko nietoperzy
- Dom Katolicko-Ludowy – Stare Kino
– GOK- jeden z pierwszych domów
kultury na śląsku, powstały z inicjatywy
oddolnej, w pełni sfinansowane ze składek
mieszkańców
- Krzyż Zakochanych – wokół którego
krąży kilka legend, ceniony wśród
mieszkańców, znajdujący się na szlaku, na
skraju lasu
- Krzyż Pokutny – mało znany,
najstarszy zabytek Brennej
- Plebania – drewniany budynek, będący
własnością parafii, opuszczony przez
księży, stojący pusty, niezagospodarowany
- Stanica Harcerska A. Kamińskiego –
znajdująca się w Górkach, w bliskiej
odległości od Dworu Kossaków, w
otoczeniu zabytkowego parku, miejsce
opuszczone, zaniedbane, będące
własnością gminy Brenna. Od kilku lat
organizowane są przez Fundację Zofii
Kossak liczne wydarzenia, mające na celu
uświadomienie mieszkańcom i
przyjezdnym jak wielką wartość posiadają
te zabudowania, jaki ładunek historyczny
w sobie noszą, a także niewykorzystany
potencjał. Celem fundacji jest
przywrócenie świetności tego miejsca.
Wśród działań promujących to miejsce
należy wymienić: mobilną wystawę
plenerową, koncerty na tle budynków,
widowisko słowno – muzyczne na tle
zabudowań, wydanie publikacji o historii
miejsca, spotkania z historią, wycieczki po
zabudowaniach.
- kapliczki – licznie rozsiane po naszej
gminie, najciekawsze znajdują się na
szlakach turystycznych.
Twórcy Ludowi
Maria Greń – w ramach hobby zajmuje się robótkami ręcznymi i bibułkarstwem
Jan Heller – lokalny rzeźbiarz, specjalizujący się w zaklinaniu znalezionych kawałków drewna, korzeni czy konarów w postaci węży
Rodzinna Grupa Pieśni i Tańca “Kotarzanie” – za promocję folkloru i tradycji beskidów otrzymali certyfikat “Beskidzki Produkt na 5”
Antoni Kocurek – u tego twórcy można zdobyć reprodukcje oryginalnych, używanych w tych “lepszych czasach” maselniczek, czerpoków, koryt i innych sprzętów gospodarstwa domowego sprzed lat
Koła Gospodyń Wiejskich w Brennej i Górkach – grupy pań, które razem zajmują się właściwie wszystkim. Wyszywają, szydełkują, robią na drutach, znakomicie gotują i pieką, śpiewają. Ich wyroby można zdobyć na wielu gminnych i nie tylko gminnych imprezach.
Adam Bojda, firma “Kamtex” – wyroby z piaskowca breńskiego, posiadacz certyfikatu “Beskidzki produkt na 5”
Alicja Pohl – Greń – artystka malarka, przelewająca najróżniejsze obrazy na płótna i drewno. Poza sprawną pracą pędzlami, zajmuje się również haftowaniem
Dofinansowano w ramach Programu Narodowego Centrum Kultury – Dom Kultury +Inicjatywy lokalne
17
Anna Gruszka – hafciarka
Andrzej Burkot – prowadzi pracownię snycerską, której wyroby odznaczono certyfikatem “Beskidzki produkt na 5”
Józef Droszczok – zajmuje się wyrobem najlepszego, sprawdzonego przez górali obuwia – kierpców. Poza tym jest także rzeźbiarzem.
Greń Franciszek – jeden z ostatnich kowali – rzemieślników. Bez obaw można mu powierzyć konie, albo kupić u niego okazjonalne, pamiątkowe podkowy na szczęście, albo ciupagi… coby swojego nie dać, hej!
Marta Cieślar, gospodarstwo “Agroturystyka u Gazdy” – malowniczo usytuowane w Brennej – Malince gospodarstwo agroturystyczne promujące regionalną kuchnię i jazdę konną, będące także doskonałą bazą wypadową do wycieczek górskich. Posiada certyfikat “Beskidzki produkt na 5”
Justyna Waliczek – hafciarka
Gminna Spółdzielnia “Samopomoc Chłopska” – wyrabiają najlepszy i najsmaczniejszy, tradycyjne breński kołacz, za którego “Beskidzka 5” wyróżniła Spółdzielnię certyfikatem “Beskidzki Produkt na 5”
Joanna Konieczny – zajmuje się wyrobem biżuterii i ozdabianiem w stylu decoupage
Jadwiga i Marian Dudys: “Chlebowa Chata” – w tradycyjny sposób wyrabiają chleb, podpłomyki, miód, smalec i inne regionalne potrawy. Dodatkowo udostępniają wnętrze obiektu do zwiedzania, by zapoznawać innych z dawnymi metodami produkcji, jakie były stosowane w Brennej. “Beskidzki produkt na 5”!
Jolanta Pieczko – po godzinach pracy w szkole robi przepiękne bombki choinkowe, maluje w różnych stylach i fotografuje, zwłaszcza przyrody – pejzaże, kwiaty, owady.
Schronisko KOSS i Fundacja im. Zofii Kossak – dbałość o dorobek pisarki Zofii Kossak, a także o materialną spuściznę po niej, w postaci zabudowań dworku Kossaków została doceniona poprzez odznaczenie certyfikatem “Beskidzki produkt na 5”
W gminie do tej pory organizowano
wiele warsztatów, organizowane
zarówno przez gminę, OPKiS, jak
również stowarzyszenia, np.
warsztaty śpiewu ludowego,
warsztaty muzyki ludowej,
kurs języka angielskiego
zajęcia komputerowe dla dorosłych
warsztaty regionalne dla dzieci
warsztaty rękodzieła dla dorosłych
(robótki ręczne)
kurs języka czeskiego
3.2 WARSZTATY Z MŁODZIEŻĄ
Na etapie przygotowania wniosku dotacyjnego do DK+ Inicjatywy lokalne 2016, ustalono,
iż grupami, których potrzeby wymagają szczegółowego rozpoznania to młodzież i seniorzy.
W tym celu zorganizowano warsztatowe spotkania diagnostyczne z przedstawicielami obu
grup wiekowych. Dwa z nich odbyły się z udziałem uczniów dwóch szkół gimnazjalnych
Dofinansowano w ramach Programu Narodowego Centrum Kultury – Dom Kultury +Inicjatywy lokalne
18
(centrum Brennej i Górki Wielkie). Były one okazją do pracy indywidualnej i grupowej
poświęconej zagadnieniom dotyczącym lokalnej tożsamości, czasu wolnego młodzieży oraz
jej potrzeb i pomysłów na działania kulturalne.
Gimnazjum w Górkach Wielkich gr I
Zebrane odpowiedzi młodzieży zapytanej o najchętniej wybierane formy aktywności
w ramach czasu wolnego:
1. Gram w gry komputerowe – 12
2. Spędzam czas ze znajomymi – 9
3. Jeżdżę na rowerze – 3
4. Gram w piłkę nożną – 6
5. Gram w koszykówkę – 2
6. Oglądam filmy – 2
7. Biegam – 2
8. Jeżdżę na snowboardzie, nartach -
2
9. Chodzę do kościoła – 2
Wśród pozostałych znalazły się: jazda na rolkach, sen, rysowanie/malowanie, słuchanie
muzyki, śpiew, czytanie książek, oglądanie telewizji, spędzanie czasu z rodziną, jazda konna,
sztuczki iluzjonistyczne, grafika komputerowa, E-sport, spacery, fotografia, nagłaśnianie
imprez, nauka, zabawa z dziećmi, taniec, gra na gitarze.
Zebrano również skojarzenia związane z takimi pojęciami jak: kultura, postawy obywatelskie
i mała ojczyna, będącymi punktem wyjścia do dyskusji poświęconej lokalnej tożsamości
i zaangażowaniu w sprawy lokalne.
Spotkania z młodzieżą miały na celu wzmocnienie jej zdolności do wypracowania,
i przeprowadzenia inicjatyw młodzieżowych oraz zwiększenia motywacji do współtworzenia
społeczności lokalnej.
Zebrane podczas warsztatów wypowiedzi, wskazują na obszary deficytowe, z których wynika
konieczność podnoszenia poziomu wiedzy młodych ludzi z zakresu edukacji obywatelskiej,
wzmacniania liderów młodzieżowych i zachęcania ich do brania odpowiedzialności za sprawy
lokalne.
Skojarzenia:
KULTURA – tradycje, przodkowie, słownictwo, zachowanie, sport, nic, nudy.
POSTAWY OBYWATELSKIE- wolność słowa, odpowiedzialność, obrona ojczyzny, głosowanie,
dbanie o wspólne dobro, nic.
Dofinansowano w ramach Programu Narodowego Centrum Kultury – Dom Kultury +Inicjatywy lokalne
19
MAŁA OJCZYZNA - miejsce zamieszkania, miejsce urodzenia, szkoła, rodzina, dom, obora,
nic.
Pomysły na inicjatywy:
1. Stworzenie siłowni.
2. Paintball
3. Stworzenie miejsca spotkań np.
koło placu zabaw.
4. Skate park
5. Mini dyskoteki
6. Koncerty
7. Kluby sportowe.
8. Gimnastyka artystyczna
9. Nauka gry na instrumentach.
10. Festiwal baniek mydlanych
11. Opis: w lipcu, pod Brandysem. W
programie: koncert zespołów,
bufet, bańki mydlane, wodzirej,
pokazy ognia, tańce.
12. Warsztaty kulinarne
Opis: podczas wakacji 2 razy w
tygodniu, w MIKROKLIMACIE, nauka
gotowania
„z niczego”, przygotowywanie napoi,
przekąsek, podstawy zdrowego
odżywiania.
13. Festiwal kolorów. Opis: latem, na
boisku w Górkach, kolory, muzyka,
jedzenie.
14. Zajęcia taneczne, grupa teatralna
w klubie Mikroklimat.
Pomysły zostały zapisane na tablicy, a następnie uczestnicy warsztatów zaznaczali swoje
glosy. Najwięcej wskazań miała siłownia i paintball.
Fot.: Dorota Greń
Gimnazjum w Górkach gr II
Skojarzenia:
Dofinansowano w ramach Programu Narodowego Centrum Kultury – Dom Kultury +Inicjatywy lokalne
20
KULTURA - stroje regionalne, dożynki, muzeum, mówienie „dzień dobry”, laser party,
amfiteatr, imprezy, kultura osobista, muzyka;
TOŻSAMOŚĆ LOKALNA – dom rodzinny, gwara, mam tu rodzinę i przyjaciół, tradycje;
POSTAWA OBYWATELSKA – aktywność, branie udziału w głosowaniu, pomaganie innym.
Uczestnicy warsztatów zostali poproszeni o wypowiedź na temat swoich skojarzeń
z zamieszkiwaną miejscowością, i tego, czy Brenna jest miejscem, z którym wiążą swoją
przyszłość. Sprawdzono również, czego najbardziej brakuje młodym ludziom.
Brenna to w oczach młodych ludzi gmina wyjątkowa ze względu na swoje walory turystyczno
- przyrodnicze. Najczęściej powtarzanymi określeniami opisującymi miejscowość były:
„spokojna”, „bezpieczna”, „cicha”, „nudna”, „miejsce spokojnych ludzi”, „miejscowość, w
której mieszkam od urodzenia i czuje się tu dobrze”, ale również: „miejscowość ciekawa, lecz
mało ambitna”, „Brenna gorsza od Górek”, „miejscowość na uboczu z trudnym dojazdem”,
„Brenna, to miejscowość, która nie jest bezpiecznym ani lubianym przeze mnie miejscem,
ponieważ nie cierpię gwary.”
Gimnazjaliści wypowiadali się również na temat swojej przyszłości i miejsca, z którym wiążą
swoje plany. Młodzi ludzie uzależniają je w dużej mierze od możliwości znalezienia
satysfakcjonującej pracy: „Nie bardzo, a to dlatego, że tu nie będę mieć w pobliżu dobrej
pracy”, „Nie, zdecydowanie nie jest to miejsce z przyszłością”, „Jeśli będę miał dobrą pracę
to chętnie, a jak nie, to się przeprowadzę”, „Raczej nie, mało tu stanowisk pracy, możliwości
rozwoju”, „Nie. Jest to mała miejscowość i trudno tu o rozwój swojej przyszłości. Pod
względem pracy jest tu dużo bezrobotnych”.
Wśród osób, które swoją przyszłość wiążą z Brenną przeważały odczucia wzmacniane przez
przywiązanie do rodziny i pozytywną ocenę zamieszkiwanego miejsca: „Chciałbym mieszkać
w Górkach, ponieważ jestem z nimi związany, chciałbym, żeby Górki były odrębną Gminą”,
„Nie licząc warunków materialnych okolice Brennej są świetnym miejscem zadomowienia”,
„Tak, chętnie. Panuje tu cisza i spokój, można złapać oddech i odpocząć”, „Pełną rodziną
tak!”, „Tak, bo mieszkam tu od urodzenia”.
Pytani o to, czego najbardziej brakuje im w Brennej wymieniali najczęściej:
brak atrakcyjnej oferty spędzania wolnego czasu:
„Więcej atrakcji turystycznych, imprez kulturalnych, atrakcji dla młodzieży”, „Więcej imprez”,
„Brakuje studia tatuażu, basenu”, „KFC”, „Brakuje tu ścieżek rowerowych. Dużo osób jeździ
Dofinansowano w ramach Programu Narodowego Centrum Kultury – Dom Kultury +Inicjatywy lokalne
21
tu na rolkach, jedyne dobre miejsce do jazdy jest w centrum, tak to drogi są różne”, „Brakuje
wielu rzeczy. Więcej atrakcji, bo lodowisko ledwo stojące oraz minigolf to rzeczy, które się
nudzą, a imprezy są parę razy w ciągu wakacji”, „kino”, „basen”.
problemy z lokalną komunikacja:
„brakuje połączeń do Bielska, aby można było w krótkim czasie dotrzeć do szkoły
ponadgimnazjalnej”, „Brenna, to miejscowość mała, mało rozwinięta, bez jakiegokolwiek
bezpośredniego połączenia z większymi miastami (np. Bielsko-Biała)”
turystyka i ekologia:
„Brakuje nieprzeludnionych miejsc (np. latem, gdy turyści przesiadują nad rzeką większość
tutejszych nie ma miejsca), brak wystarczającej liczby kontenerów na śmieci (latem pełno
śmieci gromadzi się na wałach i w wodzie).”
Propozycje działań:
1. lodowisko,
2.koncerty,
3. basen,
4. festiwal kolorów,
5. dobre zagospodarowanie terenu wałów,
6.orlik,
7. skatepark,
8. ćwiczenia fizyczne na wolnym
powietrzu,
9. wykorzystanie mikroklimatu,
10. szkółka piłki ręcznej i koszykowej,
11. lepsze boisko do piłki nożnej,
12. bezpośrednie połączenie autobusowe
do Bielska przez Bucze,
13. naprawienie kąpielisk nad rzeką, kosze
i ławeczki,
14. warsztaty fotograficzne i muzyczne,
15. posprzątaj po swoim pupilu,
16. kary za palenie śmieci.
Dofinansowano w ramach Programu Narodowego Centrum Kultury – Dom Kultury +Inicjatywy lokalne
22
Gimnazjum w Brennej gr I
Sposób spędzana czasu wolnego:
- Gram na komputerze – 5,
- Gram w piłkę nożną – 3,
- Wychodzę na spacery – 2,
- Idę do koleżanki – 2,
- Oglądam telewizję – 2,
- Czytam – 2,
- Śpię – 2,
- Piszę wiersze – 1,
- Tańczę – 1,
- Spotykam się towarzysko – 1,
- Bawię się z kuzynką – 1,
- Szydełkuję – 1,
- Biegam z psami – 1,
- Odpoczywam aktywnie – 1,
- Pisze na telefonie – 1,
- Jeżdżę na crossie - 1
Pomysły na inicjatywy:
1. Tematyczne soboty
Opis: „tam gdzie nam wybudują”, w piątki; imprezy w rożnych stylach, harcerstwo,
lata 20., 60., halloween, disco polo, Hawaje.
2. Paintball (propozycja zgłoszone przez dwie niezależne grupy, w drugiej grupie termin
17-31 kwietnia)
Opis: lato lub jesień, Brenna na szczycie stoku, przejęcie flagi, eliminacja drużyn, do 8
wygranych rund, poczęstunek, muzyka.
3. Festiwal sportu (różne pojedynki)
4. Festiwal gier komputerowych (różne pojedynki)
5. Zawody wytrzymałości („parodniowe oddzielenie się od domu”)
6. Zajęcia z szydełkowania i innych technik rękodzielniczych.
Fot.: Dorota Greń
Dofinansowano w ramach Programu Narodowego Centrum Kultury – Dom Kultury +Inicjatywy lokalne
23
Gimnazjum w Brennej gr II
Uczniowie gimnazjum w Brennej podobnie jak ich rówieśnicy z Górek Wielkich postrzegają
gminę, jako miejsce z wyróżniającym je potencjałem przyrodniczym: „miejscowość
z fascynującym krajobrazem”, „spokojna”, „malownicza, przyjazna, posiadająca wiele
atrakcji”, „miejscowość najpiękniejsza, wspaniała”, „Brenna jest miejscowością, która ma
duży potencjał, trzeba go tylko umieć wykorzystać”.
Mimo, iż podkreślane były atuty Brennej, jako miejsca, w którym żyje się przyjemnie, głosy
młodzieży dotyczące planowania dalszej przyszłości były podzielone:
- osoby chcące mieszkać tu w przyszłości:
„Tak, ponieważ tutaj się wychowałam, jest tutaj spokojnie. Widzę tutaj swoją
przyszłość”, „Tak, ponieważ jestem bardzo związana z Brenną i jest to moja Mała
Ojczyzna”, „Tak, ponieważ jest to moja miejscowość i jest tu pięknie”
- młodzież, która planuje swoje dorosłe życie poza Brenną:
„Zdecydowanie nie chciałabym mieszkać w Brennej, jako osoba dorosła, ponieważ nie
widzę tu przyszłości. Moim zdaniem miejscowość ta rozwija się za mało dynamicznie.
W mojej opinii znalezienie tutaj pracy w moim przyszłym zawodzie jest niemożliwe”,
„Nie wiąże z Brenną bliższej przyszłości”, „Niekoniecznie, ale moje miejsce
zamieszkania jest dla mnie ważne i ma duże znaczenie”.
- gimnazjalistom z Brennej brakuje:
kina plenerowego, basenu, koncertów, warsztatów, skate parku, miejsc
biwakowych/piknikowych, akcji charytatywnych łączących ludzi, klubów, miejsc, w które
można się wybrać, uprawiać sport (basen, szlak rowerowy), rozwijać swoje zainteresowania,
hoteli - żeby ludzie w zimie, po nartach, mogli pójść do hotelu, a nie wsiadać do auta i jechać
do domu.
Pomysły na działania:
1. Warsztaty plastyczne w budynku amfiteatru pod opieką fachowców, pokazanie
innowacyjnych, ciekawych technik.
2. Koncert Dawida Podsiadło w amfiteatrze w okresie wakacji
3. Warsztaty taneczne
4. Koncerty Justina Bibera, Margaret, Lanberry, Zbuku
Dofinansowano w ramach Programu Narodowego Centrum Kultury – Dom Kultury +Inicjatywy lokalne
24
5. Warsztaty fotograficzne w amfiteatrze
6. Mistrzostwa gier komputerowych z nagrodami
7. Rajd rowerowy po lesie, Błatnia
8. Warsztaty wokalne/ taneczne w hali w Centrum Brennej
9. Zbudowanie skateparku przy szkole
10. Spływ kajakowy na rzece/ zawody
11. Kino plenerowe
W wypowiedziach młodzieży z Brennej, jak i Górek Wielkich widoczny był duży antagonizm
pomiędzy miejscowościami.
Uczniowie z Brennej wyrażali się pogardliwie o uczniach z Górek Wielkich. Młodzież z Górek
z pogardą mówiła o młodzieży Brennej. Przy czym uczniowie z Brennej twierdzili, że
gimnazjum z Górek Wielkich uważane jest za lepsze i jego uczniowie „zadzierają nosa”.
Poziom wzajemnej niechęci jest wyjątkowo wysoki, co wydaje się zjawiskiem dość
niepokojącym. Może świadczyć o braku współpracy między obydwoma gimnazjami.
Zarówno jedna, jak i druga grupa młodzieży charakteryzowała się niskim poziomem
kompetencji kulturowych i niską świadomością potrzeb kulturalnych. Jej zainteresowania
koncentrowały się wokół sportu i rozrywki. Uczestnicy warsztatów praktycznie nie korzystają
z oferty OPKiS-u i nie znają jego działań. Także szkolna oferta zajęć pozalekcyjnych była
bardzo uboga (przynajmniej tak wynika z relacji uczniów). Gimnazjaliści z gminy Brenna nie
mają możliwości doświadczenia aktywności twórczej, odkrywania i rozwijania własnych
talentów i pasji. Jedna z uczennic z gimnazjum Górek Wielkich w rozmowie z prowadzącą, po
warsztatach, powiedziała, że przeprowadziła się do Górek z Katowic. W Katowicach brała
udział w zajęciach w Pałacu Młodzieży. Stwierdziła, że młodzież z Katowic chętnie brała
udział w różnych formach aktywności, była otwarta i miała wiele różnorodnych
zainteresowań. Tymczasem w jej ocenie młodzież z Górek jest zupełnie inna, działa „na
oporze”, wyśmiewa wszelkie formy aktywności osób, które „wyróżniają się z tłumu” i chcą
coś robić dla własnego rozwoju.
Dofinansowano w ramach Programu Narodowego Centrum Kultury – Dom Kultury +Inicjatywy lokalne
25
3.3 WARSZTATY Z SENIORAMI
Warsztaty z seniorami I gr – Brenna
Zorganizowano również dwa spotkania warsztatowe z seniorami, podczas których
rozmawiano na temat ich potrzeb kulturalnych, ale również dostrzeganych przez nich potrzeb
i problemów społecznych. Zebrano również pomysły na oddolne inicjatywy mieszkańców.
Potrzeby seniorów:
- oferta kulturalna: śląskie zespoły tj. Teresa Werner, Damian Holecki, Kabaret Rak, Grzegorz
Poloczek, śląskie szlagiery, więcej rozrywki w amfiteatrze, zabawy taneczne, kino/kino
plenerowe, seanse filmowe połączone z dyskusją, Bajm, disco polo, warsztaty wokalne
(repertuar biesiadny).
- spotkania i oferta edukacyjna: warsztaty językowe, zajęcia komputerowe, spotkania z
architekturą na przestrzeni wieków – cykl wykładów, spotkania, wykłady na temat zdrowego
żywienia, klub ogrodników domowych, spotkania z ciekawymi ludźmi np. z uniwersytetu,
prawnikiem, psychologiem lub z lekarzem specjalistą, ludźmi kultury, sportu, podróżnikami,
rozmowy na tematy społeczne.
- turystyka i krajoznawstwo: organizacja wycieczek po Brennej i okolicach, nordic walking,
dokończenie ścieżki rowerowej wzdłuż rzeki Brennicy.
- inne: dofinansowanie wycieczek dla seniorów, duże, ciepłe, jasne pomieszczenie na
spotkania, organizacja spotkań dla osób wolnych, imprezy dla seniorów (gminny dzień
seniora), zmienić nazewnictwo lokali na regionalne.
Problemy społeczne zauważane przez seniorów:
- wyjazdy młodych poza gminę,
- starzejąca się społeczność,
- wykluczenie cyfrowe seniorów,
- brak pracy,
- likwidacja szkół zawodowych,
- brak oferty zagospodarowania czasu
wolnego młodzieży.
Potrzeby społeczne:
- brak chodnika na ul. Bukowej/brak
oświetlenia na ul. Lipowskiej,
- usuwanie odchodów końskich po
kuligach,
- kanalizacja, wodociągi,
Dofinansowano w ramach Programu Narodowego Centrum Kultury – Dom Kultury +Inicjatywy lokalne
26
- drzewa nad drogami,
- większa dbałość o drogi dojazdowe,
- utworzenie tężni w centrum–
przeniesienie parkingu,
- otwartość na działania wielopokoleniowe,
Atut: zgodna społeczność, tolerancja .
Pomysły na działania:
- promocja ekologii,
- działania z zakresu ochrony środowiska (palone śmieci, plastik),
- regionalizm, wiedza lokalna w szkołach,
- promocja Dworku Myśliwskiego i zasobów krajobrazowych,
- spotkania dla panów „klub dżentelmena”.
Warsztaty z seniorami II gr – Górki Wielkie
Potrzeby społeczne:
- giełda wymiany używanych przedmiotów,
- angielski nieodpłatnie,
- promocja twórczości lokalnej,
- potrzeba lidera (osoba, instytucja)
integrującego życie kulturalne w tym
regionalizm, regionalizm górecki,
- orkiestry dęte,
- kultywowanie zapominanych tradycji:
„szkubaczki”, legendy (potrzeba włączania
młodych), brak infrastruktury sportowej.
Problemy społeczne:
- źle zorganizowana pomoc społeczna,
- śmieci w rzece i okolicy,
- centrum Brennej a zaniedbane Górki,
- duże samochody tankujące w Górkach,
- chińszczyzna zamiast tradycyjnych
lokalnych produktów (festyn wczoraj i
dziś),
- odpływ młodych i wykształconych,
- brak szacunku dla starszych,
Potrzeby seniorów:
- obsługa komputera – 5, - nauka j. angielskiego – 5,
Dofinansowano w ramach Programu Narodowego Centrum Kultury – Dom Kultury +Inicjatywy lokalne
27
- rękodzieło, szycie, szydełkowanie,
robótki na drutach – 4,
- śpiewanie okolicznościowych pieśni,
kolęd - 3
- spotkania z ciekawymi ludźmi świata
nauki i kultury - 2
- wieczór poezji,
- występy teatr Zaolzia,
- muzyka, lata 20-te (jazz, Ella Fitzerald),
- wycieczki po ścieżkach Zaolzia,
- hodowla kóz,
- turystyka górska, spacery po lesie,
- decoupage.
Osoby starsze to ogromny potencjał, który powinien zostać zagospodarowany przez
organizacje pozarządowe, instytucje i lokalne społeczności. Stanowią nieocenione źródło
wiedzy praktycznej budowanej podczas długoletnich życiowych i zawodowych doświadczeń,
które należy odpowiednio ukierunkować i wykorzystywać. Seniorzy dysponują wolnym
czasem, są wnikliwymi obserwatorami dostrzegającymi problemy i potrzeby swojego
środowiska. Zazwyczaj to osoby, zaangażowane w życie społeczności lokalnej, świadkowie
zmian i procesów, które kształtowały rozwój gminy.
To grupa mieszkańców mocno przywiązana do tradycji, ukształtowana przez lokalne
obyczaje, kulturę i historię. Pokolenie, które ma swoje unikalne cechy, wiedzę i umiejętności.
Podczas warsztatów diagnostycznych ujawnił się potencjał, który należałoby zagospodarować
poprzez kolejne działania aktywizujące. Najlepiej, gdyby wykraczały poza spędzanie czasu w
ramach spotkań towarzyskich „przy ciastku i kawie”, pozwalając w pełni wykorzystać wiedzę,
pasję osób starszych promując wzorce aktywności i samorozwoju w okresie starzenia się.
Oprócz potencjału i zainteresowań kulturalnych pojawiło się wiele wspólnych potrzeb
społecznych, ważnych dla społeczności Brennej i Górek związanych z ochroną środowiska
naturalnego, promowaniem lokalnych twórców i otwartością na uczestnictwo w działaniach
międzypokoleniowych. Dbanie o wspólne zasoby może być ważną płaszczyzną współpracy
i sposobem budowania dobrych relacji pomiędzy mieszkańcami poszczególnych sołectw
często zamkniętych na siebie. Podobnie jak w przypadku młodzieży gimnazjalnej, wśród
seniorów również wybrzmiały lokalne antagonizmy na linii Brenna – Górki. Zwłaszcza
mieszkańcy tej drugiej miejscowości uważali, iż mają „pod górkę”, ich potrzeby są
marginalizowane, a centrum Brennej ma lepsze warunki do rozwoju.
Dofinansowano w ramach Programu Narodowego Centrum Kultury – Dom Kultury +Inicjatywy lokalne
28
3.4 WYWIADY Z MIESZKAŃCAMI
Wywiady indywidualne
Badaniami jakościowymi w formie wywiadów indywidualnych zostało objętych
20 mieszkańców gminy Brenna.
Wywiady w ramach badań jakościowych przeprowadzono z liderami lokalnymi
i przedstawicielami instytucji i stowarzyszeń zaangażowanymi w życie społeczno-kulturalne
miejscowości wchodzących w skład gminy Brenna. Służyły one zmapowaniu zasobów
kulturotwórczych gminy oraz oznaczeniu miejsc z potencjałem i osób, które poprzez swoje
działania integrują lokalną społeczność i generują aktywność mieszkańców.
Celem wywiadów było rozpoznanie zasobów ludzkich i infrastrukturalnych, a także zasobów
środowiska naturalnego, które można wykorzystać w realizacji działań na rzecz lokalnej
społeczności. Zadaniem przeprowadzonych rozmów było również zgromadzenie wiedzy
o dotychczasowych lokalnych działaniach w obszarze kultury i ich odbiorze przez
mieszkańców, pozyskanie wiedzy o lokalnych instytucjach, stowarzyszeniach, twórcach,
ekspertach i liderach, znalezienie pasjonatów i społeczników, których oddolna aktywność
wzbogaca kulturowy pejzaż gminy oraz poznanie opinii mieszkańców o lokalnej instytucji
kultury – Ośrodku Promocji Kultury i Sportu Gminy Brenna, a także o gotowości mieszkańców
do współpracy tą instytucją. Respondentów pytano również o oczekiwane kierunki rozwoju
życia kulturalnego gminy i pomysły na działania społeczno-kulturalne.
Rozmowy były przeprowadzone w oparciu o przygotowany scenariusz wywiadu zawierający
zagadnienia poddawane dyskusji.
Pierwszy moduł pytań wywiadu dotyczył aktywności osób badanych, działań, w które się
angażują oraz ich specyfiki.
Badani związani współpracują z następującymi podmiotami:
1. Fundacja im. Zofii Kossak,
2. Stowarzyszenie Charytatywne
„Dogonić czas” ,
3. ZSP Górki Wielkie,
4. Agroturystyka „Chlebowa Chata”,
5. Stowarzyszenie Zagród
Edukacyjnych,
6. Rada Rodziców przy ZSP Górki
Wielkie,
7. Galeria Pod Maską – Górki Wielkie,
8. Towarzystwo Miłośników Brennej i
Górek „Jodła”,
9. Stowarzyszenie „Integracja” z
Brennej,
10. Zespół „Brenna” i „Mała Brenna”,
11. Stowarzyszenie Dom z Jaśkowic,
12. Klub Seniora „Marzenie” w Brennej,
13. LGD Cieszyńska Kraina,
Dofinansowano w ramach Programu Narodowego Centrum Kultury – Dom Kultury +Inicjatywy lokalne
29
14. Rada Gminy Brenna, 15. Przedszkole Publiczne w Brennej.
Wśród respondentów byli również lokalni liderzy i animatorzy działający samodzielnie, nie
związani żadnymi lokalnymi instytucjami czy stowarzyszeniami.
Inicjatywy podejmowane przez respondentów to: przedsięwzięcia kulturalne i artystyczne z
obszaru: plastyki, teatru, muzyki, a także promowania dziedzictwa kulturowego regionu i
historii, zarówno lokalnej jak i narodowej. Wśród badanych znaleźli się organizatorzy imprez,
takich jak festyny i pikniki, realizatorzy działań ekologicznych oraz wydarzeń sportowych, a
także liderzy przedsięwzięć kierowanych do seniorów.
Respondentów pytano o pozytywy mieszkania i działania w gminie Brenna i o specyfikę tego
obszaru. Badani podkreślali wyjątkowe walory turystyczno-krajobrazowe miejsca, czyste
środowisko naturalne, ukształtowanie terenu, dzięki któremu gmina Brenna to miejsca
atrakcyjne i zachęcające do wypoczynku o każdej porze roku. Rozmówcy mówili również
o bogatym dziedzictwie kulturowym regionu, ze szczególnym uwzględnieniem folkloru,
a także o konieczności jego zachowania dla następnych pokoleń.
Część respondentów za pozytywy mieszkania w gminie Brenna uznawała kapitał społeczny w
postaci przyjaznych, otwartych na pomysły i inicjatywy mieszkańców. Wiele wypowiedzi
dotyczy jednak braku integracji lokalnego środowiska, jego bierności i roszczeniowej
postawy, a także trudności w zakresie lokalnej współpracy.
„Lubię społeczność tej gminy, chociaż brakuje jej integracji. Wiele radości sprawia mi,
kiedy dzieje się tutaj coś pozytywnego i włączają się w to mieszkańcy gminy”.
Warto zacytować wypowiedź respondentki, która nie jest mieszkanką gminy,
natomiast na jej terenie pracuje:
(Obszar ten jest dla mnie) „otwierający, bo dość dużo wymaga. Bycie wymagającym
zaś motywuje do działania. W większym ośrodku znajduje się odbiorców, tu czasem
trzeba o nich zawalczyć”.
Badani mający swoje korzenie w gminie Brenna uważają to miejsce za „małą ojczyznę”.
Z dumą podkreślają jej piękno i atrakcyjność turystyczną. Mówią o tym, że jest to miejsce
z wyjątkowym potencjałem, jednak do tej pory niewykorzystanym.
„Gmina Brenna to wyjątkowo piękny krajobrazowo i bogaty kulturowo zakątek
Beskidów”.
„Jestem bardzo związany ze swoją rodzinna miejscowością i skłonny dużo zrobić, aby
uwrażliwić innych na piękno historii, kultury i przyrody tego regionu. Pragnę, by
miejscowe społeczeństwo tworzyło prawdziwą społeczność”.
Dofinansowano w ramach Programu Narodowego Centrum Kultury – Dom Kultury +Inicjatywy lokalne
30
„Miejsce z dużym, lecz niewykorzystanym dotąd potencjałem”.
„Miejscowość ma ogromne możliwości i wielki potencjał zwłaszcza ludzki.
Jednocześnie pokutują naleciałości i nieporozumienia z dawnych lat, które utrudniają
wiele działań”.
„Spory potencjał, który ciężko wykorzystać”.
Mieszkańców zapytano o to, jakie ciekawe miejsca aktywności kulturalnej rozpoznają na
terenie gminy i dlaczego z nich właśnie korzystają. Respondenci wymienili następujące
podmioty:
1. Centrum Kultury i Sztuki „Dwór
Kossaków”,
2. Chlebowa Chata,
3. amfiteatr w Brennej,
4. Mikroklimat,
5. obiekty OPKiS,
6. Szkoła na „Żagana”,
7. Piwnica Artystyczna w Brennej,
8. Brandys – ośrodek nad rzeką Brennicą,
9. Kozia Zagroda,
10. kościoły,
11. remizy OSP,
12. Polana Kotarska,
13. góra Bucze,
14. stanica harcerska,
15. wodospad „Szpera”.
Najwięcej wskazań otrzymały: Centrum Kultury „Dwór Kossaków”, Mikroklimat i amfiteatr w
Brennej, a także Chlebowa Chata.
Dwór Kossaków jako jedyne miejsce w gminie postrzegany był przez respondentów jako
realizator nowatorskich działań promujących kulturę wysoką.
„Centrum Kultury Dwór Kossaków – przyczółek kultury na wysokim poziomie w małej
miejscowości.”
Część wymiennych obiektów określana jest jako miejsca do wykorzystania.
Niepokojący jest fakt, że niektórzy z badanych utożsamili miejsca z potencjałem kulturowym
z miejscami rozrywki:
„Amfiteatr Brenna, Ośrodek „Pod Brandysem”, Karczma pod Skalicą, pub „Niebanalnie
– to jedyne miejsca w gminie, gdzie się można dobrze pobawić. Jak na gminę
turystyczną to zdecydowanie za mało”.
Postrzeganie działań kulturalnych jedynie jako atrakcji przyciągających do gminy turystów,
sprowadza kulturę jedynie do funkcji ludyczno- rozrywkowej, a co za tym idzie do
marnowania jej potencjału jako narzędzia rozwoju indywidualnego i społecznego
mieszkańców.
Dofinansowano w ramach Programu Narodowego Centrum Kultury – Dom Kultury +Inicjatywy lokalne
31
Respondentów zapytano o pomysły na działania, które byłyby byłoby cenne dla lokalnej
społeczności. Uczestnicy badania proponowali:
1. działania dotyczące
wielokulturowości,
2. inicjatywy międzygeneracyjne,
łączące różnych odbiorców:
seniorów i dzieci
w wieku 3+, szersze zajęcie się
tematem pasterstwa tradycyjnego,
3. reaktywacja ośrodka harcerskiego
„Sojka” z przeznaczeniem na cele
kulturalno-oświatowo, sportowe,
4. przygotowanie przedstawienia
teatralnego dla uczniów SP w kl.
IV-VI,
5. spotkania autorskie,
6. zorganizowanie czasu wolnego
dzieci i młodzieży na zasadach
harcerskich z pomocą
emerytowanych nauczycieli,
7. zorganizowanie przeglądu
muzycznych grup chrześcijańskich i
konkursu gwarowego,
8. „Festiwal Odpalania Starych
Ciągników”, wyścigi starych
ciągników,
9. poszukiwanie wraz z młodzieżą
ciekawych, zapomnianych miejsc w
gminie, uporządkowanie i
określenie tych miejsc tabliczkami,
10. warsztaty rękodzieła na terenie
gminy, szczególnie w Górkach, w
tym warsztaty ceramiczne,
zarówno dla dzieci jak i dorosłych,
11. regularne spotkania tematyczne
dotyczące kultury, sztuki, historii,
które inspirowałyby i aktywizowały
mieszkańców, budowały wspólnotę
i tworzyły platformę wymiany
informacji,
12. stworzenie miejsca, w którym
mogłyby szkolić się kapele ludowe,
nagranie płyt muzycznych i
filmowych popularyzujących lokalny
folklor, festiwal pieśni
wierchowych,
13. prowadzenie lokalnego podcasta, w
który zawierałby m. in. dyskusje na
lokalne tematy, wywiady, promocje
lokalnych zasobów, byłby
przestrzenią wymiany poglądów,
14. organizacja Dnia Seniora,
15. rekonstrukcja folusza, bryndza –
opracowanie i wdrożenie produktu
regionalnego, ścieżki rowerowe,
wodny plac zabaw,
16. Święto Gór, Park Track,
17. zorganizowanie grupy seniorów –
szydełkowanie haft, druty,
bibułkarstwo,
18. organizacja Festiwalu Kultury
Beskidów,
19. stworzenie Uniwersytetu Trzeciego
Wieku,
20. piknik piłkarski klubów śląskich,
festiwal muzyki tanecznej, festiwal
Dofinansowano w ramach Programu Narodowego Centrum Kultury – Dom Kultury +Inicjatywy lokalne
32
kabaretowy, zawody sportowe w stylu spartakiady, letnie kino.
Proponowano też zaszczepienie na lokalny grunt pomysłów, które sprawdziły
w innych miejscach naszego kraju:
1. organizacja lokalnych biegów np.
na Górę Bucze, Zebrzydkę we
współpracy z OPKiS-em,
2. stworzenie teatru dla
emerytowanych miłośników kultury
oraz chóru dla uzdolnionych
muzycznie dorosłych,
3. zajęcia twórcze w ramach
rzeźbienia w kamieniu (plener
kamieniarski),
4. wykonywanie witraży – zajęcia dla
osób dorosłych,
5. uroczystości regionalne, takie jak:
skubanie pierza, zaduszki.
6. wspólne śpiewanie,
7. drużyna harcerska,
8. zbudowanie bazy danych
użytkowników kultury,
9. kluby dyskusyjne,
10. konkursy i inicjatywy zachęcające
mieszkańców do interpretacji i
reinterpretacji lokalnego
11. krajobrazu, tradycji, kultury,
przyzwyczajeń, stereotypów (np.
Odkrywamy Kotarz – konkurs
fotograficzny, „Tradycyjne pitupitu,
czy współczesne łubudu,– nakręć
teledysk, połącz tradycje i
nowoczesność, Emeryci okiem
młodych – młodzi okiem emerytów,
Tradycja okiem gimbusów, Co z
tym muzykowaniem – jazz czy Szła
dzieweczka do laseczka, program
Brenniak jedzie za miedzę
(wycieczki do teatru, na koncerty,
do muzeum),
12. zjednoczenie zagród edukacyjnych
– szlak, broszury, oferta, wiosenne
sprzątanie ulic, integracja
mieszkańców,
13. stworzenie znaku jakości lokalnych
produktów, zrzeszenie twórców,
organizacja targów, jarmarków,
gdzie wspomniane produkty można
by sprzedawać,
14. Tydzień Kultury Beskidzkiej.
Warto zauważyć, że wśród propozycji typowo eventowych – jednorazowych wydarzeń
będących atrakcyjną formą spędzania wolnego czasu zarówno dla turystów, jak
i mieszkańców gminy, respondenci wysunęli ciekawe propozycje przedsięwzięć
Dofinansowano w ramach Programu Narodowego Centrum Kultury – Dom Kultury +Inicjatywy lokalne
33
długofalowych, umożliwiających zdobycie konkretnych umiejętności oraz zmianę nawyków
i postaw, które mobilizowałyby mieszkańców do aktywności twórczej, poszukiwania
i rozwijania pasji i zainteresowań. Ważne miejsce wśród złożonych propozycji mają działania
budujące lokalną tożsamość i promujące dziedzictwo kulturowe gminy.
Osoby biorące udział w badaniu poproszono o wymienienie barier w dostępie do kultury,
które według nich ograniczają rozwój lokalnych działań społeczno-kulturowych.
Respondenci wskazywali na „niechęć” rdzennych mieszkańców do brania udziału
w wydarzeniach kulturalnych.
„Niektórzy mieszkańcy gminy są za mało otwarci na nowe inicjatywy, natomiast część
osób nie jest do końca poinformowana o planowanych działaniach społeczno-
kulturalnych”. „Bariery stwarzają sami ludzie”.
„(…) apatia społeczności, brak nawyku uczestniczenia i tworzenia życia kulturalno-
społecznego. Receptą – działania uruchamiające wspomniane procesy”.
„Brak porozumienia między mieszkańcami, mała otwartość, brak współpracy”.
Respondenci mówili też o brak sponsorów, mecanasów kultury i małym zaangażowaniu
społecznym ludzi, które przekłada się na brak chęci podejmowania działań
wolontarystycznych i niewielką ilość lokalnych liderów.
Źródeł niskiego poziomu aktywności kulturalnej badani upatrują też w braku kompleksowej
edukacji kulturalnej.
„Należy aktywizować dzieci i młodzież, aby uczyły się dobrze spędzać czas wolny”.
Udzielający wywiadów mówili też o potrzebie poprawienia skuteczności działań
informacyjnych i promocyjnych oraz o wykorzystywaniu kanałów komunikacyjnych
dostosowanych do różnych odbiorców.
„Starsi ludzie nie korzystają z Internetu (bardziej sprawdzą się plakaty i ulotki)”.
Badani wskazywali też na bariery administracyjne i formalne oraz na bariery
infrastrukturalne. OPKiS nie posiada bowiem ani dużej sali widowiskowej, ani większych sal
do prowadzenia zajęć artystycznych. W gminie brakuje też sal dla różnych klubów
zainteresowań, w tym klubu seniora.
Są też wypowiedzi osób, które barier w dostępie do kultury upatrują w mentalności
mieszkańców terenów wiejskich:
„Małe zainteresowanie miejscowymi inicjatywami, związane z kompleksem małej
miejscowości, zachłystywanie się tym co modne i spoza gminy”.
Dofinansowano w ramach Programu Narodowego Centrum Kultury – Dom Kultury +Inicjatywy lokalne
34
Część badanych jest przekonanych, że bariery w dostępie do kultury polegają jedynie na
braku odpowiednich funduszy:
„Brak pieniędzy potrzebnych do organizacji imprez na najwyższym poziomie, zły
projekt amfiteatru (brak ogrodzenia i zadaszenia widowni), brak sponsorów (brak
współpracy OPKiS z prywatnymi przedsiębiorcami).”
Powyższa wypowiedź świadczy o tym, utożsamianiu kultury z bogatym wachlarzem imprez
rozrywkowych w brenneńskim amfiteatrze. Kultura nie jest traktowana jako narzędzie
rozwoju indywidualnego i społecznego, ale jako forma ludycznej rozrywki.
Wywiady zawierały również pytanie o miejsca zdegradowane lub zapomniane, które
wymagają rewitalizacji i kulturowego ożywienia, a którym można by przywrócić dawne lub
nadać nowe funkcje.
1. Tereny po byłym sanatorium
„SOJKA” – imprezy kulturalno-
przyrodnicze,
2. ścieżka przyrodnicza na górę
„Bucze”,
3. Strażnica harcerka w Górkach
Wielkich (centrum kultury),
4. Ośrodek harcerski „Sojka”,
5. Budynek dawnego kina GOK,
6. Konczakówka,
7. krzyż zakochanych,
8. obserwatorium nietoperzy,
9. Konczakówka,
10. probostwo w Brennej,
11. Stare Kino,
12. Polana Kotarska,
13. wygasłe kamieniołomy,
14. Dworek myśliwski,
15. Dom obok UG – Kominkowe,
dawny budynek GOK,
16. bunkry, mogiły,
17. stanica Kamińskiego,
18. Stary Groń,
19. Dom Młodzieży Katolickiej,
zabytkowa plebania (muzeum),
20. Spółka „Huta” czyli tzw. mini
lunapark (aqupark),
21. obszary które będą
zagospodarowane w ramach
inwestycji „Kotarz”,
22. wały gminy Brenna (zielone parki,
ścieżki, ławki),
23. Góra Bucze (sprawdzić potencjał
wód geotermalnych),
24. połączenie turystyczne gminy
Brenna z gminą Ustroń.
Jeden z modułów wywiadu dotyczył percepcji Ośrodka Promocji, Kultury i Sportu Gminy
Brenna jego strategii działania, potencjału współpracy.
Respondenci utożsamiali instytucję z solidną pracą i działaniami zakrojonymi na szeroką
skalę. Z wypowiedzi respondentów OPKiS jawi się jako centrum koordynacji imprez
Dofinansowano w ramach Programu Narodowego Centrum Kultury – Dom Kultury +Inicjatywy lokalne
35
kulturalno-oświatowo-sportowych. Wymieniane zadania OPKiSu dotyczą także promocji
gminy, informacji turystycznej oraz wydawania gazety gminnej.
„ (OPKiS)na terenie gminy Brenna organizuje spotkania z ciekawymi osobami,
twórcami, pisarzami, teatrzyki dla dzieci, zajęcia na wolnym powietrzu, lodowisko,
majówkę, noc świętojańską, dożynki, bieg o breńskie kierpce”.
„(…)promują gminę, wydają plakaty, foldery, dożynki, festiwal metalowy, jarmarki
świąteczne”.
„(…) zajęcia Tai Chi, Mała Brenna, bajki dla dzieci, organizacja imprez”.
„ Instytucja kojarzy mi się z gazetą gminną, kilkoma koncertami w ciągu roku.
Wypada pochwalić takie inicjatywy jak imprezy tradycyjne: Dożynki, czy Noc
Świętojańską i imprezy nowe, takie jak: Dni Dawnych Kultur – Słowiańska Noc Folk
Metalowa, Laser Party oraz inicjatywy regionalne: konkursy plastyczne i wiedzy”.
Zakres działalności ośrodka kultury w Brennej wydaje się być imponujący.
Mimo, że OPKiS jest instytucją kultury (działa na podstawie ustawy o organizowaniu
i prowadzeniu działalności kulturalnej), realizuje działania nie wymieniane w w/w ustawie.
Promuje gminę, prowadzi punkt informacji turystycznej, zawiaduje obiektami sportowymi
i organizuje zajęcia sportowe. Ta wielość zadań (także tych spoza ustawy o prowadzeniu
i organizowaniu działalności kulturalnej) i specyfika pracy w regionie turystycznym, gdzie
kładzie się nacisk na imprezy dla turystów (amfiteatr w Brennej) utrudnia ośrodkowi
prowadzenie systematycznej pracy animacyjnej podnoszącej kompetencje kulturowe
mieszkańców. Ośrodek kojarzy się głównie z imprezami. W wypowiedziach respondentów,
dostrzegających szerokie spektrum działań placówki, brak mu jednak konkretnego
charakteru i specyfiki.
„OPKiS to trochę neutralne miejsce ze względu na wiele zadań, które musi realizować.
Biuro, salki, szatnie, scena.”
W rezultacie OPKiS jawi się jako instytucja z niewykorzystanym w pełni potencjałem, która
powinna położyć większy nacisk na stworzenie bliższych relacji z lokalną społecznością.
„OPKiS mógłby poprawić system komunikacji między pracownikami odpowiedzialnymi
za promocję potencjalnymi uczestnikami wydarzeni kulturalno-sportowych”.
„Polepszyć przepływ informacji”. „Więcej dialogu z mieszkańcami, uwzględniania ich zdania”.
Dofinansowano w ramach Programu Narodowego Centrum Kultury – Dom Kultury +Inicjatywy lokalne
36
Badani chętnie widzieliby w ośrodku :
„spotkania karaoke, wieczory poetyckie, projekcje filmowe, warsztaty edukacyjne,
spotkania z ciekawymi osobami, wyjazdy do ciekawych miejsc, spektakle teatralne dla
dorosłych widzów”.
„nauka śpiewu, zajęcia artystyczne dla starszych, stworzenie zespołu muzycznego z
dziećmi, które uczą się grać na instrumentach w Mikroklimacie”.
„(…) warsztaty quilingu, lepienie z gliny”.
„większa oferta dla dzieci, sekcja historyczno-kulturalna, szachy dla dzieci, rysunek z
natury, skatepark”.
„warsztaty rękodzielnicze”.
„Uniwersytet Trzeciego Wieku, joga, haft, żywotków, haft beskidzki, szydełkowanie”.
„taniec, zumba, fitness”.
„Gminne spotkania z…. (regularne spotkania: tematem wymiana doświadczeń,
rozmowy o sprawach gminy)”.
W propozycjach nie brakuje też zajęć sportowych:
„wakacyjne zajęcia sportowe”,
„zorganizowanie zajęć sportowych na zasadach „Cichociemnych”.
„Więcej imprez sportowych, w których brałyby udział osoby w różnym wieku, gry
zespołowe, nornic walkking, wycieczki rowerowe, jazda na rolkach, deskorolka, tenis
ziemny”.
Respondentom zadano pytanie o to, czego potrzebowaliby, aby czuć się w Ośrodku
Promocji, Kultury i Sportu Gminy Brenna jak u siebie, żeby było to również dla nich samych
ważne miejsce rozwoju – otwarta, społecznie użyteczna, partnerska przestrzeń do działań.
Część badanych deklarowała dobrą współpracę z OPKiS-em, życzliwość i pozytywną energię
bijącą od pracowników. Pozostali oczekują od instytucji większego otwarcia się na
mieszkańców i ich inicjatywy.
„(Potrzebna) otwartość i wspieranie inicjatyw”,
„Częstszy kontakt, lepsza informacja”,
„Więcej szczerości, otwartości, transparentnych zasad, okazywania sobie szacunku”,
„Poczucia współtworzenia, poczucia partnerstwa”,
„Przyjaznej , otwartej atmosfery, której skutkiem będzie wspólne dobro i rozwój
gminy”.
Dofinansowano w ramach Programu Narodowego Centrum Kultury – Dom Kultury +Inicjatywy lokalne
37
3.5 ZOGNISKOWANY WYWIAD GRUPOWY
Do udziału w wywiadzie zostali zaangażowani lokalni liderzy, przedstawiciele lokalnych
instytucji organizacji i grup nieformalnych.
W grupie fokusowej wzięli udział:
Zbigniew Greń – choreograf zespołu regionalnego „Kotarzenie”, wieloletni członek zespołów
regionalnych;
Dominika Strach – członek zespołu regionalnego oraz Towarzystwa Miłośników Brennej i
Górek „Jodła”;
Helena Kłósko – radna gminy Brenna, członek Stowarzyszenia „Integracja”;
Wojciech Grajewski - historyk, członek Stowarzyszenia „Integracja” oraz Towarzystwa
Miłośników Brennej i Górek „Jodła”, autor pierwszej monografii historycznej o Brennej;
Dorota Greń – pracownik OPKiS, członek Stowarzyszenia „Integracja” oraz Towarzystwa
Miłośników Brennej i Górek „Jodła”;
Szymon Pilch – mieszkaniec Brennej od 7 lat, animator, aktor, konferansjer, członek wielu
stowarzyszeń;
Katarzyna Macura – dyrektor OPKiS.
W oparciu o przygotowany scenariusz wywiadu poruszano kwestie dotyczące lokalnej
specyfiki, oferty kulturalnej i aktywności środowisk twórczych.
Gmina Brenna jako miejsce zamieszkania – wybrane wypowiedzi
„W gminie Brenna mieszka duży odsetek ludności napływowej, osób, które zamieszkały w
Brennej z wyboru, a wśród nich górnicy, lekarze, prokuratorzy. Wiele z nich wybudowało
swoje drugie domy na Śląsku Cieszyńskim, z zauważalną ostatnio tendencją
przeznaczania ich na sprzedaż”.
Źródło dochodu mieszkańców:
Górki – rolnictwo, przemysł (produkcja zniczy, samolotów),
Brenna – turystyka, kamieniarstwo.
„W naszej gminie jest czarna sfera, sporo osób żyje z zasiłków, nie będąc
zarejestrowanych w Urzędzie Pracy.”
„Gmina Brenna ma świetne połączenia z Cieszynem, Bielskiem, Skoczowem jeżeli
chodzi o komunikację samochodową, problematyczna jest natomiast komunikacja
publiczna, która nie ułatwia znalezienie zatrudnienia poza miejscem zamieszkania.”
Problemy mieszkańców:
„Alkohol, czarna sfera, problemy związane z wodą pitną, z oczyszczalnią ścieków,
brak perspektyw dla dzieci z rodzin dysfunkcyjnych.”
Dofinansowano w ramach Programu Narodowego Centrum Kultury – Dom Kultury +Inicjatywy lokalne
38
„Gmina Brenna nie korzysta z potencjału swoich mieszkańców. Wiele wśród
mieszkańców osób wyjątkowych, z ciekawymi zainteresowaniami, umiejętnościami, o
których nie wiemy. Jednoczą się raz na kilkadziesiąt lat, każdy „dba o swój ogródek”.”
„Problemem są również wały rzeczne, oblegane przez jednodniowych turystów, którzy
pozostawiają po sobie jedynie śmieci.”
Brak sali do ćwiczeń zespołów.
Osoby, grupy zaangażowane w gminie Brenna
„Są przysiółki, gdzie mieszkańcy wspólnie podejmują działania w obrębie swojego
miejsca zamieszkania - naprawa drogi, sprzątanie okolicy.”
„Koło Emerytów, Stowarzyszenia”
„Sporo mieszkańców jest pochowanych, nieśmiałych, niechcących pokazać swoich
wyrobów. Ludzie piszą wiersze, szydełkują, haftują, jednak robią to w zaciszu
swojego domu, nie chwaląc się tym na zewnątrz”
„Mała Brenna” – rodzice dzieci należących do Dziecięcego Zespołu Regionalnego
„Mała Brenna” świetnie się mobilizują, angażują w działalność zespołu. Przy zespole
została stworzona spora grupa dzieci (38 osób) i rodziców, którzy angażują się w
kultywowanie folkloru scenicznego.”
„Skupiamy wokół OPKiSu dzieci oraz ich rodziców, a także emerytów. Natomiast nie
mamy kontaktu z młodzieżą szkolną, studentami, którzy uczą się poza miejscem
zamieszkania i nie uczestniczą w życiu lokalnej społeczności.”
„OSP i Zespoły Regionalne skupiają młodzież”
„Dwór Kossaków – robią sporo dobrego, ich działania są na wysokim poziomie”
„Chlebowa Chata - również wartościowe miejsce, mały skansen, działanie
komercyjne”
Niewykorzystane miejsca:
„Dworek Myśliwski „Konczakówka” w Brennej Spalonej, budynek jest własnością
Lasów Państwowych. Nie jest dostępny dla zwiedzających indywidualnie, jedynie dla
grup zorganizowanych, po wcześniejszym umówieniu. Dworek jest po remoncie. Była
propozycja z OPKiSu, aby Dworek był dostępny dla zwiedzających, jednak
Nadleśnictwo nie jest chętne, ze względu na fakt, że Dworek jest wynajmowany na
noclegi.
Być może warto wynegocjować jedną salę na dolę, otwartą dla zwiedzających, gdzie
zaprezentowana będzie historia dworku i jego budowniczego – Konczakowskiego.”
„Hala Kotarska – piękna hala, dawniej pasterska.”
Czas spędzenia wolnego czasu przez mieszkańców gminy
Gmina Brenna jest sporą gminą, rozległą, gdzie trudno o integrację mieszkańców.
Inicjatywy oddolne:
Dożynki i Noc Świętojańska
Dofinansowano w ramach Programu Narodowego Centrum Kultury – Dom Kultury +Inicjatywy lokalne
39
W Brennej z inicjatywy zespołu regionalnego „Brenna” oraz byłego już proboszcza ks. Józefa
Budniaka powstały dwie inicjatywy: Dożynki Ekumeniczne i Noc Świętojańska – wydarzenia,
które do tej pory są kontynuowane cieszą się sporą popularnością, łączą wszystkich
mieszkańców, różnych wyznań. Oba wydarzenia łączą w sobie część tradycyjną, ludową,
sakralną z częścią rozrywkową. Podczas, zarówno nocy świętojańskiej, jak i dożynek część
obrzędowa ściśle związana jest z kościołem, a także z występami zespołu regionalnego, po
niej następuje część rozrywkowa związana z zabawą, z występami estradowymi.
Festyny
Festyny Strażackie również są wydarzeniami oddolnymi, które jednak nakierowane są
wyłącznie na rozrywkę.
Festyn Charytatywny w Górkach, pomysł na wydarzenie o charakterze oddolnym, inicjowany
przez mieszkańców Górek, głównie związanych ze środowiskiem szkoły (trójki klasowe).
Bal
Bal Góralski organizowany w okresie karnawału przez Jana Stasia, z której dochód
przekazywany jest na cele charytatywne lub społeczne.
Pielgrzymka
Tradycyjnie, 3 maja mieszkańcy Brennej chodzą na pieszą pielgrzymkę do Szczyrku „na
Górkę”, gdzie mają miejsce uroczystości odpustowe. Górka, to miejsce kultu maryjnego,
gdzie miała objawić się Matka Boska, tam też jest źródełko z wodą, której przywiązuje się
cudowną moc. Mówi się o Górce jako o sanktuarium Matki Boskiej Królowej Beskidów.
Tradycja pielgrzymek na Górkę w Brennej jest bardzo długa. Kościół na Górce pomagali
budować brenniacy, dlatego mieszkańcy do tego miejsca przywiązani są od pokoleń.
3 maja, poza pielgrzymką zorganizowaną przez miejscową parafię, której towarzyszy
orkiestra, na Górkę podążają mieszkańcy indywidualni, często formują się grupki przyjaciół,
znajomych, rodzin, które w kilku lub kilkunastu podążają na Górkę. Pielgrzymka na Górkę
stała się tradycją nie tylko sakralną, ale również świecką, o charakterze turystycznym.
W pielgrzymkach tych biorą udział również protestanci.
Koncerty czwartkowe
Inicjatywa księdza Budniaka, związana z organizacją koncertów muzyki poważnej –
organistów, skrzypków, muzyków ludowych, gitarzystów. Podczas spotkań odbyły się również
koncerty wyjątkowe: Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk” czy występ multiinstrumentalisty, Józefa
Brody.
Poczucie tożsamości w Brennej:
„Był okres, gdy Brenna zachłysnęła się nowoczesnością, wypierając swoją przeszłość,
korzenie, gwarę, stroje regionalne. Mieszkańcy wiązali regionalizm, ludowość z biedą.
Zwracali swoją uwagę na zewnątrz, na modę miejska, jednocześnie wypierając się
swojej przeszłości. Burzyli stare drewniane domy, wyrzucali pamiątki rodzinne,
pozbywali się góralskiego stroju, przestawali używać gwary. Nikt nigdy w Brennej nie
zwrócił uwagę mieszkańcom, że tradycja, ludowość jest wartością, nie wpoił w nich
Dofinansowano w ramach Programu Narodowego Centrum Kultury – Dom Kultury +Inicjatywy lokalne
40
poczucie tożsamości regionalnej. Dopiero ostatnie lata, to praca nad budowaniem
szacunku do miejscowej tradycji. Tylko, że jest to odtwarzanie zwyczajów, gwary,
strojów, której brakuje ciągłości.”
„Spotkanie promocyjne dotyczące wydania książki Wojtka Grajewskiego o Brennej,
o jej przeszłości zgromadziło sporą grupę ludzi, co było sporym zaskoczeniem. Jednak
kolejne spotkanie, już po lekturze książki nie zgromadziło wielu osób.”
Regularne spotkania grupy osób mogą budować tę tożsamość, jedność.
Grupy z potencjałem:
- Strażacy,
- Emeryci (spotkają się głównie w celach towarzyskich, jedynie aby zjeść ciastko, wypić
kawę),
- Zespoły Regionalne,
Sport:
„Oferta sportowa dla mężczyzn jest spora. Jest spora grupa, która integruje się wokół
piłki nożnej. Zajęcia Fitness, zumby gromadzą początkowo ludzi, jednak po pewnym
czasie to mija, zapał znika i grupy się rozwiązują.”
-Liderzy:
„Potrzeba liderów, trzeba im dać możliwość rozwoju. Trzeba wyłuskać liderów. Oni
poprowadzą resztę dalej. Może trzeba zorganizować koła liderów. Mieć z nimi stały
kontakt, przekazywać informacje, wspierać.”
„Młodzi ludzie wyjechali na studia, ale oni wrócą. Trzeba im zrobić miejsce, bo to
będą bardzo silne osoby.”
„Brenna leżała odłogiem, nikt do tej pory nie rozbudzał ludzi do działania. Jedynie
ksiądz Józef Budniak wraz z ks. Miklerem (proboszczem ewangelickim) około 20 lat
temu rozbudzili społeczeństwo. Tych liderów już nie ma, część ich inicjatyw
pozostała, ale nie rodzi się nic nowego.”
„Ks. Budniak był charyzmatyczną osobą, dogadywał się z każdym, niezależnie od
wieku, wyznania.”
„Lokalny koloryt budują również lokalne antagonizmy. Zauważa się je na linii Brenna -
Górki, ale również Brenna - Brenna Leśnica. Mieszkańcy Górek i Leśnicy są w Brennej
tylko, gdy muszą coś załatwić. Leśnica nie tylko geograficznie jest zamknięta, ale
również ma swoją parafię, szkołę, więc nie mają potrzeby przyjeżdżać do Brennej,
jedynie w celach urzędowych.”
Pomysły na inicjatywy
- kurs tańca, nauka śpiewu ludowego,
- przedstawienia góreckie, które już są realizowane, ale skierowane są do zamkniętej grupy.
Przedstawienia odbywają się dwa razy w roku, związane są ze świętami,
Dofinansowano w ramach Programu Narodowego Centrum Kultury – Dom Kultury +Inicjatywy lokalne
41
- przedstawienie teatralne,
- spotkania tematyczne z ciekawymi osobami, kółka zainteresowań działające przy szkołach,
wycieczki edukacyjne po naszym regionie – rajdy,
– niezależne pismo kulturalne
Czym dla mnie jest Brenna?
- miejsce urodzenia,
- wiąże się z rodziną, kojarzy się z bezpieczeństwem,
- rodzinna miejscowość, mała ojczyzna,
– miejscowość z wielkim potencjałem, ale nie wykorzystanym,
- wielka inspiracja, biała plama, gdzie można sporo zrobić, jest moją wielką miłością,
- ciągle ją odkrywam, ciągle czegoś się uczę, wielka inspiracja,
- ostoja, miejsce gdzie mogę się zregenerować, potencjał, ciekawa tajemnica, którą chcę
odkrywać.
3.6 ANIMACYJNE DZIAŁANIA DIAGNOSTYCZNE
Do udziału w działaniach plenerowych zostali zaangażowani mieszkańcy w różnym wieku,
zgromadzeni na breńskiej malince podczas wiosennego spotkania z okazji Zielonych Świąt –
„Wiosenne smażenie Wajeśnicy”
Firma portretowa
Działanie, podczas którego, mieszkańcy Brennej mogli zostać „sportretowani” ze swoimi
pomysłami na wydarzenia kulturalne.
Dofinansowano w ramach Programu Narodowego Centrum Kultury – Dom Kultury +Inicjatywy lokalne
42
Dofinansowano w ramach Programu Narodowego Centrum Kultury – Dom Kultury +Inicjatywy lokalne
43
Fot.:Dorota Greń
Wśród propozycji znalazły się:
-warsztaty artystyczne, więcej atrakcji w centrum Brennej
- wiosenne plecenie wianków,
- zajęcia sportowe, skatepark, siłownia na świeżym powietrzu, ścieżka rowerowa, mecze piłki
plażowej/ siatkowej, ścianka wspinaczkowa
- naprawa chodnika, drogi – Leśnica, otwarcie wyciągu na Kotarzu, odnowienie boiska w
centrum, szkółka jeździecka
- kino/kino plenerowe,
-warsztaty taneczne, fotograficzne
- kółko szydełkowe,
- spotkanie z Krzysztofem Golonką, spotkania dla osób potrzebujących wsparcia (dzieci z
domów dziecka, niepełnosprawni, chorzy), taniec i śpiew ludowy
- dzień dziecka dla 14 latków
- harcerstwo dla 14 latków,
- bezpłatny dostęp do kortu tenisowego
- kurs gotowania
- noc w amfiteatrze,
- holi festiwal, przegląd zespołów teatralnych
- koncerty (rap)
- kursy ratownictwa na obszarze rzek
- promocja: „jak się dzieje coś w centrum Brennej, to powiesić plakaty na Leśnicy”
Koc na trawie
Dofinansowano w ramach Programu Narodowego Centrum Kultury – Dom Kultury +Inicjatywy lokalne
44
Fot.: Dorota Greń
Propozycje inicjatyw, które wrzucono do skrzyneczki:
-kino plenerowe x3 -zajęcia plastyczne x2
-festyny -więcej wydarzeń w Górkach x3 -wybory miss -wycieczki krajoznawcze -warsztaty wikliniarskie -rajdy rowerowe x2 -ścieżki rowerowe, -koncerty kameralne x2 -atrakcje dla dzieci x4 -animacje dla dzieci -wycieczki przyrodnicze -koncerty śląskich zespołów x3
-kabarety x4 -spotkania z ciekawymi postaciami x3 -spotkania ze znanymi osobami -spektakle teatralne dla dorosłych -więcej imprez sportowych x2 -więcej regionalizmu, -mniej góralskiego grania, -warsztaty fotograficzne.
4.WNIOSKI, REKOMENDACJE
1. Realizacja projektu ujawniła preferencje mieszkańców dotyczące form spędzania czasu
wolnego, wśród których dominuje model uczestnictwa w spotkaniach w gronie rodziny
i przyjaciół, a zaangażowanie w działania kulturalne jest najrzadziej wybieraną
Dofinansowano w ramach Programu Narodowego Centrum Kultury – Dom Kultury +Inicjatywy lokalne
45
aktywnością. Brak wyrobionej opinii na temat dostępnej oferty kulturalnej łączy się
z niskim poziomem ogólnego zainteresowania życiem kulturalnym ograniczanym
najczęściej przez brak czasu i interesujących propozycji.
W gminie niezbędna jest swoista „praca u podstaw” w zakresie edukacji kulturalnej
oraz przemyślane działania animacyjne, kształtujące nawyk uczestnictwa w kulturze
i kreujące modę na aktywność kulturalną.
2. Na terenie Brennej działa wiele osób, grup i organizacji podejmujących różnorodne
działania społeczno-kulturalne. Lokalni liderzy trafnie diagnozują problemy i poszukują
dla nich rozwiązań. Mimo ich silnego poczucia odpowiedzialności za rozwój
miejscowości, w której żyją, ich zaangażowanie nie jest zauważane przez
współmieszkańców i często zamyka się do wąskich grup tematycznych. Szansą może
być zwiększenie poziomu otwartości OPKiSu i udostępnienie przestrzeni na inicjatywy
własne mieszkańców, skuteczniejsza promocja działalności wyróżniających się osób
i wsparcie ich rozwoju.
3. Przeprowadzone badania pozwoliły na zebranie informacji o potrzebach mieszkańców
i ich pomysłach dotyczących oferty kulturalnej. Mogą one zostać uwzględnione
w planowaniu kolejnych działań instytucji i organizacji realizujących cele statutowe
w obszarze kultury. Mieszkańcy nie deklarują udziału w wydarzeniach artystycznych
z obszaru kultury wyższej. W większości wystarcza im też bierne uczestnictwo
w charakterze widzów. W ofercie kulturalnej gminy zbyt mało jest działań
umożliwiających doświadczanie aktywności twórczej, która jest ważnym komponentem
kompetencji kulturowych.
Dla zwiększenia szans rozwojowych szczególnie ważne będą działania cykliczne
realizowanych w długim okresie czasu, łączące potencjał różnych grup, osób i innych
niewykorzystanych zasobów. Działania integrujące, nastawione na wymianę wiedzy
i doświadczeń.
4. OPKiS realizując przez lata imprezy artystyczne w amfiteatrze brenneńskim wykreował
u mieszkańców potrzebę uczestnictwa w imprezach o charakterze ludyczno-
festynowym. Wielu z respondentów oczekuje od lokalnej instytucji kultury przede
wszystkim zwiększenia ilości organizowanych imprez. OPKiS nie jest postrzegany jako
aktor lokalnego rozwoju, miejsce edukacji kulturalnej i innowacyjnych działań
animacyjnych, czy rozwijania pasji i zainteresowań różnych grup wiekowych.
Dofinansowano w ramach Programu Narodowego Centrum Kultury – Dom Kultury +Inicjatywy lokalne
46
Rekomenduje się wypośrodkowanie działań wzbogacających ofertę dla turystów
z przedsięwzięciami skierowanymi do mieszkańców gminy.
Kultura jest narzędziem rozwoju kapitału społecznego, może aktywizować i integrować
lokalną społeczność, budować lokalną tożsamość. Może też przyczyniać się do wzrostu
kreatywności i przedsiębiorczości mieszkańców. Aby tak się stało, wskazane jest
wdrożenie przez OPKiS nowej metodologii pracy edukacyjnej i animacyjnej, które będą
w stanie przygotować lokalną społeczność do aktywnego i świadomego uczestnictwa
w kulturze, w tym do odbioru kultury wysokiej.
5. Dobrym kierunkiem jest niewątpliwie Baza Talentów, obecnie skupiająca dzieci
ze szkoły podstawowej. Wskazane byłoby stworzenie podobnej oferty dla młodzieży
i osób dorosłych oraz wykształcenie nawyku uczestnictwa w tego rodzaju działaniach.
Jest to zadanie szczególnie ważne w kontekście zdiagnozowanych w badaniach nikłych
potrzeb kulturalnych gimnazjalistów zarówno z Brennej, jak i Górek Wielkich.
Uczestnicząca w warsztatach diagnostycznych młodzież miała duże trudności ze
sformułowaniem oczekiwań związanych z kierowaną do nich ofertą kulturalną,
z wypracowaniem pomysłów na wartościowe zagospodarowanie czasu wolnego.
Dlatego pożądana byłaby ścisła współpraca szkół gimnazjalnych z OPKiS-em w zakresie
stworzenia młodzieży możliwości doświadczenia różnych aktywności artystycznych
i udziału w różnorodnych kołach zainteresowań, po to by młodzi ludzie mogli poznać
własne predyspozycje i uzdolnienia oraz nauczyć się twórczo spędzać czas wolny.
Dofinansowano w ramach Programu Narodowego Centrum Kultury – Dom Kultury +Inicjatywy lokalne
47